MAKO

Chapitres

 1. 2 -  2. 4 -  3. 5 -  4. 6 -  5. 8 -  6. 9 -  7. 11 -  8. 13 -  9. 14 -  10. 17 -  11. 19 -  12. 20 -  13. 22 -  14. 24 -  15. 27 -  16. 29

MAKO 1

(Mat. 3:1-12; Luk. 3:1-9, 15-17; Joa. 1:19-28)

1Etatelu ka Lukumu lʼOlolo la Jesu Kristu, Onʼa Unyashungu, kene. 2Uku kafundama lu efundelu kumvutshi Isaya ati: Enda, dimi lambutuma dikendji diami la ntundu ʼelundji kaye. Ndi ayolongosola mbuka kaye.1:2 Mai. 3:1. 3Ndi eko diui dia untu lahangohango lʼusui ati: Nyolongosole mbuka ka Khumadiondjo. Nyusimbuli esese andi —1:3 Is. 40:3.

4Joani akayi, akabatiza antu lʼusui wa shenga. Ndi akasambishaka antu diʼekadimwelu kʼetema, ne dia edimanyelu ka kolo. 5Wudja tshe wa Judiya la asi Jerusalema tshe, wakunela, wakatshu utsha le ndi. Ndi akubatizaka lu ndjali ka Jorodana, washula kolo yawo. 6Joani akalotaka dihondo dia diosa dia kamelo, la uya wʼekuhu lu lukindi.1:6 2 Khum. 1:8. Ndi akalekaka endjo la usanga. 7Ndi akasambishaka ati: One layayi lʼokongo ami, ambundeka wulu. Dimi kema ololo wukukimi nkhusama la nkelekula ekodi wa sabata yandi. 8Dimi lakanyubatiza la ashi, keli ndi ayunyubatiza la Nyuma kʼOlolo.

 

(Mat. 3:13-17; Luk. 3:21-22)

9Lu nshi sho, Jesu akayi uma la Nazareta ka la Ngalili. Ndi akayubatizama le Joani lu ndjali ka Jorodana. 10Lamʼakandatumbi uma lu ashi, ndi akenyi ulungu ambudiho, ndu Nyuma kʼOlolo ambuhulwela uku fudu kʼinga. 11Ku diui diakayi uma lʼulungu ati: Onʼami la ngandji keye. Dimi lambongenangena lu dikambu diaye.1:11 Etat. 22:2; Esam. 2:7; Is. 42:1; Mat. 3:17; 12:18; Mak. 9:7; Luk. 3:22.

 

(Mat. 4:1-11; Luk. 4:1-13)

12Kemʼedja Nyuma kʼOlolo akasukuya Jesu utsha lʼusui wa shenga. 13Ndi akatshikala lʼusui nshi akumi anei ahimbama le Satana. Ndi aki kame la nyama ya lʼadiyu. Andjelo wakukimanyiaka. 14Lamʼakawandi Joani, Jesu akayi la Ngalili, ayasambisha lukumu lʼololo la Unyashungu. 15Ndi akataka ati: Etena kambukuka, diulelu dia Unyashungu diaya suki. Nyukadimuli etema,1:15 Mat. 3:2. nyetawo lukumu lʼololo.

 

(Mat. 4:18-22; Luk. 5:1-11)

16Lamʼakandatetaka lʼumamu wʼUduwa a Ngalili, ndi akenyi Simona la Andere onangu Simona wadja tei lʼuduwa, ne dia vo waki amundji wa nsi. 17Jesu akawatela ati: Nyundjeli, ku layunyuhiluya amundji wʼantu. 18Kemʼedja vo wakatshiki tei, wakuveli. 19Lamʼakandatshu yema ntu, ndi akenyi ndu Jakoba onʼa Zebede, la Joani onangu, lu watu walongosola tei yawo. 20Kemʼedja ndi akawaeti, vo wakatshiki shewo Zebede lʼasi ulimu lu watu, ku vo wakûyeli.

 

(Luk. 4:31-37)

21Vo wakatshu la Kaperenauma. Jesu akoto lʼetemwelo lushi lʼekila; aketsha antu. 22Vo wakambi dia wetshelu andi, ne dia ndi akawaetsha uku kanga aui, aha uku afundji.1:22 Mat. 7:28-29. 23Untu omotshi laki lʼodienge aki lʼetemwelo kawo. Ndi akahangohango ati: 24We Jesu yʼusi Nazareta dikambu diakona diasasu la ye? Undi we ambuya la ndjutudiaka? Dimi keyaka, lʼEkila la Unyashungu keye. 25Jesu akuhangwela ati: Lembohala, tumba umale ndi! 26Ku odienge akuhuhanya, akahangohango wulu, akatumbi uma le ndi. 27Ku vo tshe wakambi, wakambwana vati: Na ne na? Wetshelu wʼuyuyu one! Ndi eko la wulu wa nsengola ndu edienge, ku vo nkitanyia diui diandi! 28Kemʼedja lukumu landi lakadiangana lu leke tshe la Ngalili.

 

(Mat. 8:14-15; Luk. 4:38-39)

29Lamʼakawatumbi uma lʼetemwelo, vo wakatshu kame la Jakoba la Joani utsha lu luudu la Simona la Andere. 30Nyangu wadi a Simona aketama la dimba dja. Vo wakatela Jesu dikambu diandi: 31Jesu akayi, akayukimela lu lunya, akawetula. Dimba dja diakashili; ku ndi akakambela ulimu.

32La dikolo dia lushi lako, lamʼakadji unya, vo wakayi la antu tshe waki la hemo le ndi, ndu waku waki la edienge. 33Asi usumba tshe wakamote la suku. 34Ndi akakonoya efula waki la hemo ya wehu wehu, akatundja edienge efula. Ndi kumbetawo edienge nteketa, ne dia vo wakaweyi.

 

(Luk. 4:42-44)

35Jesu aketo la hyutshihutshi, unya atahuto. Ndi akatumbi, akatshu lu dihuli dia shenga ndame, akatolomba Unyashungu leko. 36Ku Simona la waku waki la ndi wakuyeli. 37Lamʼakawawenyi, vo wakawutela vati: Antu weko lu nkuyanga. 38Ndi akawatela ati: Tutshu lʼahuli akina, lu esumba weli lasuki, dia dimi ntusambisha ndu leko, ne dia dikambu diako mbakamayi. 39Ku ndi akatasambishaka antu lu temwelo diawo, lu Ngalili tshe, atatundja edienge.1:39 Mat. 4:23; 9:35.

 

(Mat. 8:1-4; Luk. 5:12-16)

40Kanga sudi akayi le Jesu. Ndi akôsengasenga, akukhusamela, akawutela ati: Naka we alanga, we la wulu wa nkonoyami. 41Jesu akangasana la ketshi, akasimbula lunya, akawunanda, akawutela ati: Dimi nangaka, okono. 42Kemʼedja sudi kandi kakashili; ndi akakono. 43Kemʼedja Jesu akûkimo, akôkokomiya wulu ati: 44Uki, tutelaki nduku untu dikambu ne. Keli utshu, utuyaenya le olombedi, utulambuli ulambu wakati Mose1:44 Lew. 14:1-32. dikambu diʼedielo. Vo kawuyali omenyi la antu dikambu diaye. 45Keli untu ako akatumbi, akadianganya lukumu la dikambu diako. Uma lu dikambu diako, Jesu kumbeya ntumba seke lʼusumba la usumba. Keli ndi akatshikala lʼandja wʼusumba, lu ahuli wa tosenga, lamʼakayaka antu le ndi uma lu beke tshe.


 

MAKO 2

(Mat. 9:1-8; Luk. 5:17-26)

1Lʼokongo a nshi motshi, Jesu akakalula la Kaperenauma. Lukumu lakadiangana ati: Ndi eko lu luudu. 2Antu efula wakamote laawo, edja ndu nduku hyuli yakiko kuyanga la suku. Ndi akasambisha. 3Antu wakayi le ndi la kanga ekhusi, lakawayembaka antu anei. 4Lamʼakiwo kumbeya nkuma lasuki la Jesu ne dia ului wʼantu, vo wakunyia kumbi ka luudu lone akindi. Lamʼakawunyia kumbi, wakahuluya tangi kaketami kanga ekhusi. 5Lamʼakenyi Jesu mbetawo kawo, ndi akatela kanga ekhusi ati: Onʼami, kolo yaye yambudimanyema. 6Keli afundji amotshi wakadjashi laawo, wakayambula lʼetema vati: 7Ukundi wata untu one osoku na? Ndi ambotenga Unyashungu. Akona eya nyimanyia kolo, naka aha Unyashungu ndame? 8Jesu akeyi lu utemʼandi uku akawayakananyaka. Ku ndi akawambula ati: Okoko wana wayakananyanyu lu etemʼanyu okone na? 9Dikambu diakona diuleki tshitshe: mvutela kanga ekhusi ati: Kolo yaye yambudimanyema, kana mvuta ati: Eto, osa tangi kaye, okendekende? 10Keli dia nyu mbeya nyati: Onʼa untu eko la wulu wa nyimanyia kolo la kete — ndi akatela kanga ekhusi — ati: 11Dimi lambukutela nti: Eto, osa tangi kaye, utshu lakaye. 12Kʼetena kako, ndi aketo, akose tangi kandi, akatumbi lu ashu wʼantu tshe. Ku antu tshe wakambi, wakatumbula Unyashungu, wata vati: Shu tatenyi dikambu dia wuhu one.

 

(Mat. 9:9-13; Luk. 5:27-32)

13Jesu akatshu ntu lʼumamu wʼuduwa. Ului tshe wʼantu wakayi le ndi, ku ndi akawaetsha. 14Lamʼakandatetaka, ndi akenyi Lewi, onʼa Alafeyo, udjashi lʼelambwelu. Jesu akaweti ati: Undjeli, ku ndi akunela, akuyeli.

 

15Lamʼakadjashi Jesu la ambeki andi lu luudu la Lewi wale ma, elungudi wʼelambu efula la antu wa kolo wakayudjase kame la wo. Wane wakatuyelaka, waki efula. 16Lamʼakenyi afundji wa Afarise Jesu ale la antu wa kolo la elungudi wʼelambu ma, vo wakambula ambeki andi vati: Dikambu kuna dialendi la dianondi la elungudi wʼelambu la antu wa kolo? 17Lamʼakuki Jesu dikambu so, ndi akawatela ati: Akanga a wulu hawuhumbi wetshi, paka akanga a hemo. Dimi kundja dia ndjeta antu wʼololo, lakayi dia njeta antu wa kolo.

 

(Mat. 9:14-17; Luk. 5:33-39)

18Ambeki wa Joani la Afarise wakakilaka mbu ya nde. Antu wakayi le Jesu, wakawumbula vati: Ambeki wa Joani la ambeki wa Afarise nkilaka mbu ya nde. Dikambu kuna diahakili ambeki aye? 19Jesu akawambula ati: Engenyi wʼutshuki a wadi mbeyaka nkila mbu ya nde, lamʼeki utshuki kame la wo? Lamʼeki utshuki la wo, vo haweyi nkila mbu ya nde. 20Keli nshi yayuya, yayuwakosola utshuki. Lushi lako, mbayuwukila mbu ya nde. 21Nduku untu atotelaka daka dia dihondo diʼuyuyu lu dihondo diʼumusu, ne dia daka dia dihondo diʼuyuyu atukata etshi ka dihondo diʼumusu, ku ushu ndjuyala wuki. 22Ndu nduku untu ayudja wanu wʼuyuyu lu atapa wa dikuhu diʼedjedja. Naka wayutsha osoku, wanu wayata dikuhu, wayutshulo, la dikuhu diayulana. Keli watudjaka wanu wʼuyuyu lu atapa wa dikuhu diʼeyuyu.

 

(Mat. 12:1-8; Luk. 6:1-5)

23Lamʼakatetetaka Jesu lu dikambo diʼasami lushi la mumuya, ambeki andi wakatatela muna nanula.2:23 Euh. 23:25. 24Afarise wakawumbula vati: Enda, ukundi atshawo dikambu diʼekila lushi lʼekila? 25Ndi akawambula ati: Undi, nyu nyatali dikambu diakatshi Davidi, ndi la wane waki la ndi, lamʼakiwo la uhumba ndu la ndjala? 26Nyu nyatali okone akandoto lu luudu la Unyashungu lamʼaki Abiyatara olombedi a ladiku? Uku akandali ma dia Eyalelu, dieli ekila nde, diakalekaka paka elombedi etu,2:26 Lew. 24:9. ndu uku akandasha wane waki la ndi?2:26 1 Sam. 21:1-6. 27Ndi akawatela ati: Lushi lʼekila lakatungama ne dia antu, keli antu kuntungama ne dia lushi lʼekila. 28Onʼa untu eko uwandji ndu wa lushi lʼekila.

MAKO 3

(Mat. 12:9-14; Luk. 6:6-11)

1Jesu akoto ntu lu etemwelo. Untu kanga lunya lakumi aki loko. 2Afarise wakawendi dia mena kana ndi avokonoya lushi lʼekila, dia vo mbosongwela. 3Jesu akatela kanga lunya lakumi ati: Unela, emali. 4Ku ndi akawambula ati: Dikambu diakona dieli ekila ntsha lushi lʼekila, ntsha ololo kana ntsha kolo? Nshimbela untu kana mbudiaka? Keli vo wakalembohala. 5Ndi akewewa, awaenda la kele, anyanga ne dia lunyu lʼetema awo. Ndi akatela untu ako ati: Usimbuli lunya laye. Ndi akalusimbula; ku lunya landi lakakono. 6Afarise wakatumbi, kemʼedja vo wakusangela lulimi vo la asika Herode dia mbudiaka.

 

7Jesu la ambeki andi wakatshu lʼuduwa. Ului a wuki wʼantu uma la Ngalili wakuyeli, ndu antu uma la Judiya, 8uma la Jerusalema, uma la Idumaya, uma la wedi a Jorodana, ndu uma lʼetshimba wa Tura la Sidona, ului a wuki wakuki lukumu lʼakambu a waki wakandatshaka, wakayi le ndi. 9Ndi akatela ambeki dia vo mbukungela la watu, ne dia ului wʼantu watukuwukamakamela. 10Ndi akakonoya antu efula. Okone tshe waki la hemo ya wulu, wakomotela dia vo mbunanda.3:10 Mak. 4:1; Luk. 5:1-3. 11Lamʼakenyi edienge Jesu, vo wakukhusamela, wakahangohango vati: Onʼa Unyashungu keye! 12Ndi akakokomiya wulu ati: Tanyumbeyanyaki la antu.

 

(Mat. 10:1-4; Luk. 6:12-16)

13Jesu akambela lu akuna, aketi wane wakandalangi mbeta, ku vo wakatshu le ndi. 14Ndi akasonola dikumi la ahendi, dia ndjala kame la ndi, la dia ndi mbatuma dia ntusambisha, 15ndu dia vo ndjala la wulu a ntundja edienge. 16Simona, lakandole ati: Petero; 17Jakoba, onʼa Zebede; la Joani, onangu Jakoba, wako wakandole ati: Boanenge (kitshimudi ati: Ana wa dikhungula dia mvula); 18Andere; Filipo; Baratolomayo; Mateu; Tomasi; Jakoba, onʼa Alafeyo; Tadeyo; Simona, usi Kanana; 19la Judasi Isakariyote, lakûfungi.

 

(Mat. 12:22-32; Luk. 11:14-23; 12:10)

Ku Jesu akoto lu luudu. 20Ului wʼantu wakamote ntu, edja ndu Jesu la ambeki andi kumbeya nde ma. 21Lamʼakuki engenyi andi lukumu lʼakambu wakayala, vo wakatshu dia ntuwosa, vati: Ndi ambudjo dadi. 22Afundji wakayi uma la Jerusalema, wakati vati: Belezebulu kambuwahema; ndi atutundjaka edienge paka lu wulu wa uwandji wʼedienge.3:22 Mat. 9:34; 10:25. 23Ku Jesu akawaeti, akawaukela wela ati: Ukundi ayeya Satana ntundja Satana? 24Naka diulelu diambatana, diulelu diako hadieyi nshikikala. 25Naka khumbu kambatana, khumbu kako heyi nshikikala. 26Naka Satana ayuyalosha, ayuyatanya, ndi heyi nshikikala. Ku dikambu diandi diayushila. 27Nduku untu leya mboto lu luudu la kanga wulu dia mbosa diango diandi, tshikima ndi ambutakeleki kanga wulu ako, ku lʼokongo diku, ndi ayosa diango dieli lu luudu.

28Mete kanyutelami nti: Wayudimanyia antu kolo yawo tshe ndu tengo yatengawo Unyashungu, 29keli hawudimanyia untu latenga Nyuma kʼOlolo pundju;3:29 Luk. 12:10. ndi ayutshikala lu kolo kandi pundju. 30Jesu akati osoku, ne dia vo wakataka vati: Ndi eko la odienge.

 

(Mat. 12:46-50; Luk. 8:19-21)

31Nyangu la anangu Jesu wakayi, wakayemala lʼandja, wakatumi untu la ndjuweta. 32Ului a wuki wʼantu wakadjashi wûdingi. Vo wakawutela vati: He nyo la ananyo ane weli lʼandja, wakuyanga. 33Ndi akâkaluya diui ati: Wa na weli nyomi la analingu? 34Ndi akendi wane wakadjashi wûdingi, akati ati: Nyomi la analingu ane! 35Ne dia untu tshe latutshaka lulangu la Unyashungu, keli onalingu, kadiyemi, la nyomi.

MAKO 4

(Mat. 13:1-9; Luk. 8:4-8)

1Jesu akatatela mbetsha antu ntu lʼumamu wʼuduwa. Ului a wuki wʼantu wakudingi. Ku ndi akoto lu watu waki lʼuduwa,4:1 Luk. 5:1-3. akadjase. Ului tshe wʼantu wakemala lʼumamu wʼashi. 2Ndi akawaetsha akambu efula la wela. Ndi akawatela lu wetshelu andi ati: 3Nyulungi! Umbuki akatshu la ntuka wuhu. 4Lamʼakandatukaka wehu, emotshi wakako lʼumamu a mbuka. Fudu yakayi, yakekomola. 5Wehu ekina wakako lu kete yʼave, lene aki kema kete kambi. Kemʼedja vo wakatumbi, ne dia kete yaki kunune. 6Lamʼakandi unya, vo wakalengela. Vo wakalungula, ne dia tawaki la ediu. 7Wehu ekina wakako lʼatei wʼatende. Atende wakuli, waketshidia, ku vo kumbidja tongo. 8Wehu ekina wakako lu kete yʼololo, wakuli, wakangone. Vo wakato tongo; wakayifudia: emotshi akumi asatu akumi asatu, akumi asamalu akumi asamalu, ekina lukama lukama. 9Ndi akati ati: One leli la atui a mbuka, uki.

 

(Mat. 13:10-17; Luk. 8:9-10)

10Lamʼakawatshikala la ndi ndame, waku waki lasuki la ndi la ambeki andi dikumi la ahendi, wakawumbula dikambu dia wela ako. 11Ku ndi akâkaluya diui ati: Wakanyusha ewu ka mbeya akambu wakashama wa diulelu dia Unyashungu Keli le antu akina, akambu mvutamaka la wela. 12Okone menda wayenda, keli hawenyi; mbuka wayuka, keli hawushihudia, ne dia vo watukukadimula etema dia kolo yawo nyimanyema?4:12 Is. 6:9-10. 13Ndi akawambula ati: Nyu hanyulimbitela wela ene? Naka kema, ukundi ayunyulimbitela wela tshe? 14Umbuki a wuhu one, eli one latutaka aui wa Unyashungu. 15Wehu wakako lʼumamu a mbuka weli wane watukaka diui, ku kemʼedja Satana ambakosola diui diakawuki. 16Wehu wakako lu ave, weli wane watukaka diui, ku kemʼedja watudietawoka lʼongenongeno. 17Keli vo waha la ediu lʼetema awo, watuyalaka etenyi ketu. Lʼokongo diku, lamʼayuya fono la asui, vo wayutakana esadi. 18Wehu wakako lʼatei wʼatende, weli wane watukaka aui, 19keli tukanyi tʼakambu wa lʼetena kene, lukesu lʼekundji, la saki ka diango dikina wamboto, wambutshidia diui, ku dio diambuyala aha la wuhu. 20Wehu wa kako lu kete yʼololo, weli wane watukaka diui la watudietawoka. Vo watotokaka elua: emotshi akumi asatu akumi asatu, akumi asamalu akumi asamalu, ekina lukama lukama.

 

(Luk. 8:16-18)

21Jesu akawambula ati: Watelaka tala dia diotshiya la tshina dia kidunda, kana lʼukilingu a tangi? Hawutudikitshaka ladiku diʼekitshelu ka tala?4:21 Mat. 5:15; Luk. 11:33. 22Nduku dikambu diambushama, diahashwama. Ntu nduku dikambu diambukumbama, diahenama.4:22 Mat. 10:26; Luk. 12:2. 23Naka untu la atui wa mbuka, ndi uki. 24Ndi akawatela ati: Nyudji tukanyi lu wehu wʼaka-mbu wukanyu. Wayunyedikela diango, uku awaedikelanyu4:24 Mat. 7:2; Luk. 6:38. Wayunyusha ndu diango dikina ladiku. 25Untu tshe leli la diango, wayuwusha dikina. Untu tshe laha la diango, wayokosola ndu kene keli la ndi.4:25 Mat. 13:12; 25:29; Luk. 19:26.

 

26Jesu akati ati: Diulelu dia Unyashungu diambufana la untu lakuki wuhu lu kete. 27Untu ako aketamaka, aketoka lʼutshu ndu la yanyi. Wehu wakatumbi, wakuli, ku ndi kumbeya okone akawuli. 28Kete yame mbatuyatungelaka wehu: ntundu dikatshi, lʼokongo uhundu, ku tongo yʼetshundju lu asha. 29Lamʼayela wehu, ku ndi muna la lukuwa, ne dia nshi ya dinela yambukuka.4:29 Joe. 3:13.

 

(Mat. 13:31-32; Luk. 13:18-19)

30Jesu akambula ati: La na ayutufanya diulelu dia Unyashungu? Wela akona wayutuwauka lu dikambu diadio? 31Dio dieko uku lotongo la lohodia, latuwukaka lu kete, kuyanga lo ndeka wehu tshe wa la kete tshitshe. 32Lamʼalukawo lu kete, ku lamʼatumbalo, utamba alo atulekaka mbu ya nde tshe wuki, atutundjaka tahi ya waki. Okone fudu ya lʼulungu mbeyaka mbidjase lu dedi diawo.

33Ndi akawaetshaka diui dia Unyashungu la wela efula wa wuhu one, wuhu wakaweyi nimbitela diui. 34Ndi kumbaetsha diui, tshikima ndu wela. Keli lamʼakandayalaka ndi la ambeki andi atu, ndi akamanyaka akambu tshe fundu.

 

(Mat. 8:23-27; Luk. 8:22-25)

35Lushi lako la dikolo, Jesu akawatela ati: Tutshu la wedi. 36Lamʼakawakimo ului wʼantu, vo wakoto la ndi kaku lu watu. Ndu watu ekina waki la wo. 37Ngimbi ka wuki kakayi. Asukhu wʼashi wakoto lu watu, ku watu akayangi ndula lʼashi. 38Jesu aki la kuma ka watu, etami djo lu weko. Vo wakawemula; wakawutela vati: Umbetsha, we ambetawo dia shu mvo? 39Ndi akemo, akahangwela loheledi, akatela uduwa ati: Olembohali! Ku loheledi lakanyukama, lakalembohala yoo. 40Ndi akawambula ati: Ukundi ukanyu woma na? Nyu nyatayala la mbetawo? 41Ku wakatamanya mbuka woma; wakambwana vati: Akona one na? Ndu loheledi ndu uduwa wambukitanyia diui diandi!

MAKO 5

(Mat. 8:28-34; Luk. 8:26-39)

1Vo wakakumi la wedi wʼuduwa, lu kete yʼasi Ngadara. 2Jesu akatumbi uma lu watu. Kemʼedja kanga odienge akayayakaka uma la waumbu, akahumana la ndi. 3Untu ako akadjaseka la waumbu. Nduku untu akeyi mbukeleka kuyanga la molola, 4ne dia wakukelekaka ekeleka efula la wulu la kata la molola, keli ndi akahimbulaka molola, akahandjulaka kata. Nduku untu aki la wulu wa mbolembia. 5Ndi akahangohangoka nshi tshe, ndu lʼutshu ndu la yanyi, la waumbu ndu lʼekungu. Ndi akayakotaka ave. 6Lamʼakandenyi Jesu tshalula, ndi akalawo, akotemola. 7Ndi akahangohango la diui dia wulu ati: Dikambu diakona diasami la ye, we Jesu, we Onʼa Unyashungu KhumʼUlungu? Dimi lambukutshiba lu lukumbu la Unyashungu nti: Tunsuyaki! 8ne dia Jesu akawutela ati: We odienge, utumbi uma le untu one. 9Jesu akawumbula ati: Lukumbu laye na? Ndi akûkaluya diui ati: Lukumbu lami leli “Ului a Wuki,” ne dia efula kesu. 10Ndi akôsengasenga efula ati: Tututshanyaki uma lu wudja one. 11Limba la wuki la sumbu lakalekaka lʼuhulula wa dikuna. 12Vo wakôsengasenga vati: Ututumi le sumbu ku, tutuyôto 13Ndi akawasha wulu wa ntsho. Keli edienge ako wakatumbi, wakatoto sumbu. Limba lako lakakhunguso lʼuhulula utsha lʼuduwa. Sumbu yako yaki eiula uku nunu pendi. Yo yakoto lʼuduwa, yakavu. 14Elami ayo wakalawo, wakatuta dikambu diako lʼusumba ndu lu tusamba. Ku antu wakayi dia ndjenda dikambu diakayala. 15Vo wakayi le Jesu, wakenyi kanga odienge, one laid la Ului a Wuki wʼedienge, udjashi, olotshi ahondo, ndu aya la yimba, ku vo wakuki woma. 16Emenyi wa dikambu diako wakawatelaakambu tshe wakayala le kanga odienge, ndu dikambu dia sumbu. 17Vo wakatatela nsengasenga Jesu, dia ndi mumo uma lu leke lawo. 18Lamʼakandoto lu watu, kanga odienge akosengasenga dia ndi ntsho la ndi, 19keli Jesu kumbetawo. Ndi akawutela ati: Utshu lakaye, le engenyi aye. Utasanyia akambu a waki wukutshedi Khumadiondjo, la ketshi kakandakuki. 20Ndi akatshu, akatatela nyanganya lukumu lʼakambu a waki wakutshela Jesu la Dekapoli. Ku antu tshe wakambi.

 

(Mat. 9:18-26; Luk. 8:40-56)

21Lamʼakateho Jesu ntu lu watu utsha la wedi ukina, ului a wuki wʼantu wakudingi. Ndi aki lʼumamu wʼuduwa. 22Umbuledi omotshi wʼetemwelo, lukumbu landi Jayiro, akayi. Lamʼakandenyi Jesu, ndi akukhusamela. 23Ndi akosengasenga wulu ati: Onʼami a umuntu a tshitshe uyanga mvo: uyeti, utuwahe anya, keli ndi akono, atshikali la lumu. 24Ku Jesu akatshu la ndi.

Ului a wuki wʼantu wakuyeli, watukumana. 25Umuntu omotshi aki la hemo ka dikila deku dikumi la pendi. 26Ndi akasuwi wulu lu anya a wetshi efula. Ndi akamani diango diandi tshe le wo. Keli kandji kunkitakita nduku yema; to kakaleki wulu. 27Ndi akuki lukumu la Jesu, akayi lʼului wʼantu lʼokongo andi, akananda dihondo diandi; 28ne dia ndi akati lʼutema ati: Naka layunanda kuyanga ahondo andi atu, dimi layokono. 29Kʼetena kako, dikila diakahimbo, ku ndi akayauki lu dimba diandi ati: Dimi lambokono hemo kami kene. 30Jesu akayauki esadi ati: Yema ya wulu yambutumba uma le mi. Ku ndi akasikiso lʼatei wʼului wʼantu, akambula ati: Unandji ahondo ami? 31Ambeki andi wakûkaluya diui vati: We uku ena ului wʼantu one wukudingi, ku we mumbula wati: Umunandji na? 32Ndi akakesakesa dia mena umuntu lakatshi dikambu diako. 33Keli umuntu ako akeyi dikambu diakatshama le ndi, akuki woma, akadidima. Ku ndi akayi, akukhusamela, akawutela aui tshe mete. 34Jesu akawutela ati: Onʼami, mbetawo kaye kambukokonoya; utshu la ki, okono tshe uma lu hemo kaye. 35Lamʼakindi lu nteketa, antu amotshi wakayi uma laka umbuledi wʼetemwelo, wakawutela vati: Onʼaye a umuntu ambuvo. Ukundi asuyaye umbetsha ntu? 36Lamʼakuki Jesu aui aso, ndi akatela umbuledi wʼetemwelo ati: Tukaki woma; dikambu otoi, etawo. 37Ndi kumbetawo nduku untu mbuyela, tshikima Petero, Jakoba, la Joani, onangu Jakoba. 38Vo wakakumi laka umbuledi wʼetemwelo. Ndi akatani lufungusu efula, antu walela, wada tukuku. 39Lamʼakandoto, ndi akawambula ati: Dikambu kuna diadjanyu lufungusu lʼalelu wuhu one na? Ona havwi, lu djo kendi. 40Vo wakawole sali, ku ndi akatundja antu tshe. Ndi akose shi la nyangu ona la wane wakayi la ndi, akoto la wo lone aki ona. 41Ndi akakimela ona lu lunya, akawutela ati: Talita kumi, nkadimula ati: Ona umuntu, lambukutela nti: Eto. 42Lʼetena kako, ona umuntu aketo, akakendakenda. Ndi aki la deku dikumi la pendi. Ku antu wakatamanya mamba. 43Jesu akakokomiya wulu ati: Tanyutelaki untu dikambu ne. Ku ndi akawatela ati: Nyusha ona one engo ka nde.

MAKO 6

(Mat. 13:53-58; Luk. 4:16-30)

1Jesu akamo uma leko, akatukuma lu leke lawo. Ambeki andi wakuyeli. 2Lu lushi lʼekila, ndi akatatela mbetsha antu lʼetemwelo. Antu efula wakuki aui andi, wakambi, wata vati: Uma lendi ambuyala untu one la akambu aso? Yimba yakona nye yambundukundja? Ndi akambu wa mamba wambutshama lu anya andi li! 3Aha utshudi mbendi, onʼa Mariya, onangu Jakoba, Jose, Judasi, la Simona? Akadiendi waha lʼatei asu uka? Ku vo wakatakana lu dikambu diandi. 4Jesu akawatela ati: Umvutshi ndjalaka aha la kenemo, tshikima lu leke lawo,6:4 Joa. 4:44. lu khumbu kawo, la lu luudu lawo. 5Ndi kumbeya ntsha nduku dikambu dia wulu leko, tshikima akanga a hemo atoi mbakandahe anya, mbakandakonoya. 6Ndi akambi, ne dia uhedia awo.

Jesu akakindula lu ngelu ya lʼutshimba atetsha antu.

 

(Mat. 10:5-15; Luk. 9:1-6)

7Ndi aketi ambeki dikumi la ahendi, akatatela mbatuma ahendi ahendi. Ndi akawasha wulu wa mbahamela edienge. 8Ndi akawadjangela ati: Tanyotolaki engo lu lokendo, tshikima danga tu. Tanyotolaki ma, tapa, kuyanga falanga lu eya. 9Kanyudjaki tupapa lʼekulu, tanyolotaki shiwawu pendi. 10Ndi akawatela ati: Lamʼayunyoto lu luudu kanyutshikali loko, edja ndu lamʼayunyunela. 11Naka antu wa lu leke lomotshi hawunyulungula, ndu hawuki aui anyu, lamʼayunyumo uma leko, kanyuhumeli ditshu dia lʼekulu anyu uku omenyi le wo.6:11 Etsh. 13:51. 6:11 Luk. 10:4-11. 12Ku vo wakatshu, watasambisha antu dia vo nkadimula etema. 13Vo wakatundja edienge efula, wakakiti efula waki la hemo iso, wakakonoya.6:13 Jak. 5:14.

 

(Mat. 14:1-12; Luk. 9:7-9)

14Khumʼekanga Herode akuki wata dikambu dia Jesu, kanga lukumu lakayala wuki. Antu amotshi wakati vati: Joani Ubatizanyi oso ambulo uma lu diumbu. Diako mbendi la wulu wa ntsha akambu aso wa mamba. 15Akina wakati vati:6:15 Mat. 16:14; Mak. 8:28; Luk. 9:19. Elidja oso. Akina vati: Umvutshi omotshi oso. 16Lamʼakuki Herode dikambu so, ndi akati ati: Joani lakamahimbula ote oso, ndi kambulo uma lu nyoi. 17Herode ndame kakatumi antu wakandi Joani. Vo wakukeleka, wakawudji lu lukanu. Dikambu so diakayala uma lu dikambu dia Herodiyasi, wadi a Filipo onangu, ne dia Herode akutshuki. 18Joani akatela Herode ati: Eko ekila dia we ndjala la wadi a onanyo.6:18 Luk. 3:19-20. 19Uma lu dikambu so, mbakahetsha Herodiyasi Joani. Ndi akalangi mbudiaka, keli ndi kumbeya ntsha, 20ne dia Herode akukaka Joani woma. Ndi akeyi ati: Pami kʼololo kʼekila kendi, ku ndi akulami ololo. Kuyanga ndi akakanana lamʼakanduki aui andi, ndi akawaukaka lʼongenongeno. 21Lamʼakakuki lushi la mbuto ka Herode, ndi akakatela asi mbalasa andi, elombodi andi wʼalimbi, la antu a waki wa la Ngalili dambu. 22Ona umuntu a Herodiyasi akoto lu luudu, akano wenye, akangenyangenya Herode, ndi la wane waki la ndi lu dambu. Khumʼekanga akatela usekaseka a umuntu ako ati: Onombe engo tshe kalangaye, ku layukushato. 23Ndi akutshibela ati: Engo tshe kayuyonomba, layukushato, kuyanga etenyi ka hendi ka diulelu diami. 24Usekaseka a umuntu akatumbi, akatumbula nyangu ati: Engo kakona katumolomba? Nyangu akûkaluya diui ati: Ote wa Joani Ubatizanyi. 25Ku ndi akoto esadi le khumʼekanga, akawutela ati: Umbisha ote wa Joani Ubatizanyi kakiane lu donga, mbalangami. 26Khumʼekanga akanyangi efula, keli uma lu tshibelu diandi la ne dia wane waki la ndi lu dambu, ndi kunanga mbudima. 27Lʼetena kako, khumʼekanga akatumi dimbi dimotshi uma lʼatei a waku wakulamaka; akawutela ati: Utela ote andi. Ku ndi akatuhimbula ote lu luudu la lukanu, 28akela ote andi lu donga. Ndi akawusha usekaseka a umuntu, ku usekaseka akatuwusha nyangu. 29Lamʼakuki ambeki wa Joani Ubatizanyi dikambu diako, vo wakayosa udu andi, wakatukhunde.

 

(Mat. 14:13-21; Luk. 9:10-17; Joa. 6:1-14)

30Atumami wakasangana kame la Jesu; wakawutela akambu tshe wakawatshaka ndu akambu tshe wakawaetshaka antu. 31Ndi akawatela ati: Nyuyeti utsha lu dihuli dia dieta, lu usui wa shenga, nyutumuya yema leko. Ne dia antu efula waketetaka: wane waya, wane watsho, ku vo kundjala la etena ka nde ma. 32Okone vo wakatshu lu watu utsha lu dihuli dia dieta, lʼusui wa shenga. 33Antu efula wakawaenyi lamʼakawatatshokaka, wakawaeyi. Vo wakasamanya lʼekulu uma lu esumba tshe, ku wakatukuma ntundu lu dihuli diakawatatshokaka. 34Jesu akatumbi uma lu watu, akenyi ului a wuki wʼantu. Ndi akawauki ketshi, ne dia vo waki uku ekoko waha la ulami;6:34 Wal. 27:17; 1 Khum. 22:17; 2 Ek. 18:16; Ezek. 34:5; Zek. 10:2; Mat. 9:36. akatatela mbaetsha akambu efula. 35Lamʼakaselama unya, ambeki andi wakayi le ndi; wakawutela vati: Dihuli ne dieko dieta la unya utsha mbidja; 36ukimo antu ane, vo watshu lu tusamba la lu ngelu ya lasuki, watuyasumbeli mbu ya nde. 37Keli ndi akâkaluya diui ati: Nyame, nyuwasha mbu ya nde. Vo wakawumbula vati: Shu mbeyaka ntusumba ma la denariyo kama hyendi, ku dio nkuka dia ndjuwasha dia vo nde? 38Ndi akawambula ati: Ekama engana weli la nyu? Nyutshu, nyutendi. Lamʼakawateya, wakûkaluya diui vati: Ekama etanu, la nsi hyendi. 39Ndi akawatela ati: Antu tshe wadjase lu elui lʼadiyu. 40Vo wakadjase lʼelui, lukama lukama, akumi atanu akumi atanu. 41Ndi akose ekama wa ma etanu la nsi hyendi; akalela lʼulungu, aketshokola, akawatula. Ku ndi akasha ambeki dia vo nkitsha la ntundu kʼantu. Ndi akakahanya ndu nsi hyendi. 42Vo tshe wakali, wakaluti. 43Ku vo wakatongona betshi diakatshikala asaka dikumi la ahendi ndu nsi. 44Wane wakali ma, waki apami nunu tanu.

 

(Mat. 14:22-27; Joa. 6:16-21)

45Kemʼedja ndi akotshiya ambeki andi lu watu, dia vo ntatela ntsho la ntundu kandi utsha la wedi, la Betesayida. Ndame akatshikala dia nkimo elui wʼantu. 46Lamʼakandakimo antu, ndi akatshu lu dikuna dia ntolomba. 47La dikolo, watu aki lʼatei wʼuduwa. Lʼetena kako Jesu ndame aki lʼumamu wʼuduwa. 48Ndi akenyi ati: Ambeki ami wambusuwa lu ndjuka, ne dia lopepe lakâkaluyaka. La kokʼa ntundu, ndi akayayakaka uya le wo, ayakendakenda ladiku diʼashi. Ndi akayangi mbalekana. 49Lamʼakawawenyi ayakendakenda ladiku diʼashi, vo wakakani vati: Edimu keku, wakawana. 50Vo tshe wakawenyi, wakakasana. Ndi akawatela esadi ati: Nyongenengene, dime one; tanyukaki woma. 51Ndi akoto le wo lu watu; lopepe laka-lembohala. Ku vo wakaleki mamba. 52Vo kumana dikambu dia ekama wa ma fundu; etema awo wakayala lunyu.

 

(Mat. 14:34-36)

53Lamʼakawateho, vo wakayi lu kete ya Ngenesareta, wakasukana lʼumamu. 54Lamʼakawatumbi uma lu watu, antu wakeyi Jesu esadi. 55Vo wakakindula lu leke lako tshe, wakatatela memba akanga a hemo lu tangi yawo; wakatshu lene akawuki vati Leko kendi. 56Lu dihuli diakandakumaka lu ngelu, lʼesumba kana lu tusamba, vo wakakitshaka akanga a hemo lu tuka. Vo wakosengasengaka dia ndi mbetawo vo munanda kuyanga uhimbu wa dihondo diandi tu. Ku wane tshe wakawunanda, wakakono.

MAKO 7

(Mat. 15:1-9)

1Afarise la afundji amotshi wakayi uma la Jerusalema, wakasangana la Jesu. 2Vo wakenyi ambeki andi amotshi wale ma lʼanya mindu, aha mbotsha. 3(Afarise la asi Juda tshe hawutolekaka ma, tshikima wambotsha anya pudipudi. Vo watuyelaka ditshelu dia watshewo. 4Lamʼatuwukalulaka uma la kituka, vo hawuli, tshikima wamboka. Vo ndjelaka ndu ditshelu dikina efula, uku mbotsha akoho, puki, la diango diʼehotela). 5Afarise la afundji wakawumbula vati: Dikambu kuna diahayeli ambeki aye ditshelu dia watshesu? Ukundi atuwolekaka ma lʼanya mindu? 6Ndi akawatela ati: Nyu akanga a lukesu, mete kakati Isaya akambu wahatayi dikambu dianyu lʼafundelu ati: Antu ane watonemiaka lʼelomo awo, Keli etema awo weko etali uma le mi. 7Vo watontemolaka otemolatemola, Watetshaka paka dietshelu dieli uku elembe wʼantu.7:7 Is. 29:13.

8Nyu nyatukadjaka elembe wa Unyashungu, nyatumamemaka paka ditshelu diʼantu.

9Ndi akawatela ati: Mete, nyambutuna elembe wa Unyashungu dia nama ditshelu dianyu. 10Mose akati ati: Olemia sho la nyo;7:10 Etum. 20:12; Euh. 5:16. ndu ati: One lateketa diui dia kolo lu dikambu dia shi kana nyangu, dieli la ndi dia mvo.7:10 Etum. 21:17; Lew. 20:9. 11Keli nyu nyatutaka nyati: Naka untu ambutela shi kana nyangu ati: Kene kutumukukimanyia kambuyala “Korobana” (nkadimula ati: Ushasha le Unyashungu) — 12ku nyu hanyetawo dia ndi nkimanyia shi kana nyangu ntu. 13Okone uyu nyambulanya diui dia Unyashungu la ditshelu dianyu, diakanyakiti. Nyu nyatutshaka nau akambu akina wa wuhu oso efula.

14Ndi aketi ului wʼantu ntu, akawatela ati: Nyu tshe nyumbukeli, nyumani aui ami fundu. 15Nduku engo kʼuma lʼandja wʼuntu katotoka lʼutema andi, keya mbulanya. Keli kene katutumbaka uma lʼutema wʼuntu katuwulanyaka. 7:15 7:16 = “One leli la atui wa mbuka, uki.” = nfundamaka paka la tshina dia page, aha lʼatei, lu abuku amotshi. 16One leli la atui wa mbuka, uki. 17Ndi akamo uma le ului wʼantu, akoto lu luudu. Ku ambeki andi wakawumbula dia wela ako. 18Ndi akawambula ati: Ndu nyu, nyatamani fundu? Nyu hanyulimbitela nyati: Engo tshe keli lʼandja, lamʼayutoto lʼutema wʼuntu, to heyi mbulanya uka? 19Ne dia to hatutotoka lʼutema, keli to katotoka lu dikundju, ku to hatutumbaka utsha lu kumba? (Ndi akati aui aso, dia mbakilula mbu ya nde tshe.) 20Ndi akati ntu ati: Engo katumba uma lʼutema wʼuntu katulanyaka; 21ne dia uiua lʼetei, uma lʼetema wʼantu katutumbaka tukanyi ta kolo, munanyi, evi, diakanelu, seka, 22okomiya, akambu wa kolo, lukesu, saki ka kolo, kandjema, lotengo, utaku, ndu utshatsha. 23Akambu aso tshe wa kolo watutumbaka uma lʼetei, mbatulanyaka untu.

 

(Mat. 15:21-28)

24Jesu akunela uma leko, akatshu utsha lu beke dia Tura la Sidona; akoto lu luudu. Ndi akalangi ndjashe, keli ndi kumbeya ndjashe ntu. 25Kemʼedja, umuntu omotshi, lukanga ona umuntu laki la odienge, akuki lukumu landi. Ndi akayi le ndi, akayakosha lʼekulu andi. 26Umuntu ako aki usi Ngirika, wudja awo aki Surofinikiya. Ndi akosengasenga dia ntundja odienge uma le onʼandi a umuntu. 27Jesu akawutela ati: Utshikeli ana dihuli, watalutshi ntundu: hasungana dia mbosa ma dia ana, ku mbukela fo. 28Keli umuntu akûkaluya diui ati: Elu, Khumadiondjo, keli ndu fo yeli la tshina dia mesa yatolekaka fusa ya ma dia ana. 29Jesu akawutela ati: Ne dia diui diaye so, aya ntsho. Odienge ambutumba uma le onʼaye. 30Ndi akatshu utsha lakawo, akatutana ona etami lu tangi, la odienge akatumbi.

 

31Jesu akamo uma lu leke la Tura. Ndi akayeta uma la Sidona, akatenyanya kete ya Dekapoli, akakumi lʼuduwa a Ngalili. 32Antu wakawela kanga luhuki la dikukuma, wakosengasenga vati: Uwahe lunya. 33Jesu akawose, akamo la ndi uma lʼatei ului wʼantu. Ndi akadji pita lu atui andi, akahongola losoi, akawunanda lu lulimi. 34Ndi akalela lʼulungu; akasikuma; akawutela ati: “Efefata,” nkadimula ati: Udihwami. 35Atui andi wakadiho, la lulimi landi lakakeleko, ku ndi akateketa ololo. 36Ndi akakokomiya ati: Tanyutelaki nduku untu. Keli uku akandaleki mbakokomiya wuhu ako mbakawaleki nyanganya lukumu lako. 37Antu wakatamanya mamba wulu, vati: Ndi ambutsha akambu tshe ololo. Ndi mbukiaka ndu akanga a puki, ndu nteketshaka ndu akanga a nyumi.

 

MAKO 8

(Mat. 15:32-39)

1Lu nshi sho, ului a wuki wʼantu wakamote ntu. Vo tawaki la mbu ya nde. Jesu aketi ambeki andi, akawatela ati: 2Dimi lambuka ului one wʼantu ketshi, ne dia vo wambutshikala la mi nshi shatu. Vo kema la mbu ya nde. 3Naka dimi layakimo utsha la wakawo la ndjala, vo wayutokomo lu mbuka, ne dia amotshi wakayi uma lʼetali. 4Ambeki andi wakawumbula vati: Lendi ukuki untu nkundja ekama wa ma lu dihuli ne dia shenga, dia ndutsha antu ane? 5Ndi akawambula ati: Ekama engana weli la nyu? Vo wakûkaluya diui vati: Esambeli. 6Ndi akadjasha ului wʼantu la kete. Ndi akose ekama ako esambeli, akuki lusaka, akawatula. Ndi akasha ambeki andi dia vo nkitsha la ntundu kawo, ku vo wakekitsha la ntundu kʼului wʼantu. 7Vo waki ndu la tusisi. Lamʼakandatotshokola, ndi akawatela ati: Nyutukitsha ndu to la ntundu kawo. 8Antu wakali, wakaluti. Vo wakatongona betshi diakatshikala asaka esambeli. 9Vo waki antu uku nunu nei. Ku Jesu akakimo. 10Kemʼedja ndi akoto la ambeki andi lu watu, wakatshu utsha lu beke dia Dalamanuta.

 

(Mat. 16:1-4; Luk. 12:54-56)

11Afarise wakayi le Jesu; wakatatela mama la ndi, wayanga djimbitelu yʼuma lʼulungu,8:11 Mat. 12:38; Luk. 11:16. dia mbuhimba. 12Ndi akakitshakitsha lumu, akambula ati: Okoko wana wayanga wa lolonga lone djimbitelu?8:12 Mat. 12:39; Luk. 11:29. Mete kanyutelami nti: Hawenya wa lolonga lone djimbitelu. 13Ndi akatshiki, akoto ntu lu watu, akatshu utsha la wedi ukina.

 

(Mat. 16:5-12)

14Ambeki andi wakuhela ntola ma. Paka ukama otoi utu mbaki la wo lu watu. 15Ndi akakokomiya ati: Nyendi ololo, nyewo edya kʼAfarise8:15 Luk. 12:1. ndu edya ka Herode. 16Vo wakatanela vati: Shu kema la ma. 17Jesu akeyi tukanyi tawo; akawambula ati: Ukundi wadjanyu lundju ne dia nyu nyaha la ma? Nyu nyatalimbitela, kuyanga mana fundu? Etema anyu wambuyala lunyu? 18Nyu la ashu, ku nyu hanyenyi? Nyu la atui, ku hanyuki?8:18 Jer. 5:21; Ezek. 12:2; Mak. 4:12. Undi, nyu hanyuho? 19Lamʼakamatula ekama etanu wa ma lʼatei wʼantu nunu tanu, asaka angana wa betshi dia ma diakatshikala wakanyatongona? Ku vo wakûkaluya diui vati: Dikumi la ahendi. 20Ndu lamʼakamatula ekama wa ma esambeli lʼatei wʼantu nunu nei, asaka angana wa betshi dia ma diakatshikala wakanyatongona? Vo wakûkaluya diui vati: Esambeli. 21Ndi akawambula ati: Nyu nyatamani fundu utu?

 

22Vo wakakumi la Betesayida. Antu amotshi wakayi la kanga tshungu le ndi, wakosengasenga vati: Uwunandi. 23Ndi akakimela kanga tshungu lu lunya, akamo la ndi uma lu ngelu. Ndi akawutela losoi lu ashu, akawahe anya; akawumbula ati: We menaka engo kemotshi? 24Ndi akedia ashu, akati ati: Dimi lambena antu, keli lambuwaena wakendakenda uku etamba. 25Jesu akananda ashu andi ntu, ku ndi akendi tee, akakono, akenyi diango tshe ololo, 26Ndi akutumi lakandi; akawutela ati: Tutshokaki la ngelu.

 

(Mat. 16:13-20; Luk. 9:18-21)

27Jesu akatshu, ndi la ambeki andi, utsha lu ngelu ya la Kayisariya Filipi. Ndi akambula ambeki andi lu mbuka ati: Akona amvuta antu, emi? 28Vo wakûkaluya diui vati: Joani Ubatizanyi; akina vati: Elidja; akina vati: Umvutshi omotshi.8:28 Mak. 6:14-15; Luk. 9:7-8. 29Ku ndi akawambula ati: Ya nyu, amvutanyu, emi na? Petero akûkaluya diui ati: Kristu keye.8:29 Joa. 6:68-69. 30Ku ndi akakokomiya ati: Tanyutelaki untu dikambu diami.

 

(Mat. 16:21-28; Luk. 9:22-27)

31Jesu akatatela mbaetsha ati: Dieli la Onʼa untu dia nsuyama efula. Dieli la mi dia ntunama le dikumanyi, la le elombedi a waki, ndu le afundji. Ndu dieli la mi dia ndjakema, la dia mbulo lamʼayeta nshi shatu. 32Ndi akawatela aui aso hwe. Petero akawose, akatatela mbushimba la mbulaka. 33Keli Jesu akasikiso, akenyi ambeki andi. Ndi akahangwela Petero ati: Satana! utshimbi Pokongo ami. We hadji yimba lu akambu wa Unyashungu, paka lu akambu wʼantu.

34Ndi aketi ului wʼantu la ambeki andi, akawatela ati: Naka untu alanga ndjelami, ndi ayaseke, embe utamba andi a mpeketanya, andjeli.8:34 Mat. 10:38; Luk. 14:27. 35Ne dia untu tshe lalanga mamela lumu landi, ayulushisha; keli one lashisha lumu landi dikambu diami la dia lukumu lʼololo, ayulamela.8:35 Mat. 10:39; Luk. 17:33; Joa. 12:25. 36Waho akona wayuyala le untu lakundja kete tshe, naka ndi ambushisha lumu landi lu dikambu diako? 37Engo kakona kukuki untu mengonya la lumu landi? 38Untu tshe lʼatei a lolonga lone la luseka ndu lʼakambu wa kolo layumbuka dimi la aui ami sonyi, ndu dimi, Onʼa untu, layuwuka sonyi lamʼayumuya lu lutumbu la Papa, kame la andjelo wʼekila.

MAKO 9

1Jesu akawatela ati: Mete kanyutelami nti: Amotshi wemadi lane, hawuvo ntundu vo watenyi diulelu dia Unyashungu diayayi la wulu.

 

(Mat. 17:1-13; Luk. 9:28-36)

2Lamʼaketi nshi shamalu, Jesu akose Petero, Jakoba la Joani, akambela la wo vame lʼukungu wʼutali, lu dieta. Ndi akahilo la ntundu kawo. 3Ahondo andi wakayala ngaingai, ndu wema pesopeso utamanya. Nduku uminyi wʼahondo wa la kete, leya mbete ahondo wema wuhu oso. 4Elidja la Mose wakene le wo. Vo wakasawula la Jesu. 5Petero akahula diui akatela Jesu ati: Umbetsha, ndeka ololo shu ntshikala lindu. Tuhiki tumbu satu, kemotshi kaye, kemotshi ka Mose, kemotshi ka Elidja. 6Ndi kumbeya mvuta nduku diui dikina, ne dia vo wakaleki mbuka woma. 7Dingi diakayi, diakahutamela. Diui diakayi uma lu dingi ati: Onʼami la ngandji one;9:7 Mat. 3:17; Mak. 1:11; Luk. 3:22. nyuwukeli.9:7 2 Pet. 1:17-18. 8Kemʼedja, ambeki wakakesakesa, vo komena nduku untu ntu, tshikima Jesu.

 

9Lamʼakawayahuloka uma lʼukungu, Jesu akakokomiya ati: Tanyutelaki nduku untu dikambu dienyinyu, edja ndu lamʼayulo Onʼa untu uma lu nyoi. 10Vo wakalami aui aso lʼutema, wambwana vati: Eulwelu kʼuma lu nyoi keso katandi, ukundi weto? 11Vo wakawumbula vati: Okoko wana wata afundji vati: Dieli la Elidja dia ndja9:11 Mai. 4:5; Mat. 11:14. ntundu? 12Ndi akâkaluya diui ati: Dieli la Elidja dia ndja ntundu dia nongosola akambu tshe. Ku ukundi akawafundi dikambu dia Onʼa untu vati: Dieli la ndi dia nsuwa asui efula la monywama? 13Keli dimi lambunyutela nti: Elidja ambuyakaka. Vo wakutshela dikambu tshe diakawalangi, uku akafundama lu dikambu diandi.

 

(Mat. 17:14-21; Luk. 9:37-43)

14Lamʼakawasukana le ambeki, vo wakenyi ului a wuki wʼantu wadingi, la afundji wama la wo. 15Lamʼakenyi ului wʼantu Jesu, vo wakatamanya mamba. Vo wakalawo utsha le ndi dia ntuwemula. 16Ndi akawambula ati: Dikambu diakona diamanyu la wo? 17Untu omotshi uma lʼatei wʼului ako akûkaluya diui ati: Umbetsha, dimi lakayi la onʼami a pami one le ye. Ndi eko la odienge watuweteka lumi. 18Lu ahuli tshe watuwahemaka odienge ako, vo watuhumanyaka lu kete. Ona atutumbaka lolodu, atokeketanyaka anyu, atusinitalaka sina. Dimi lakasengisengi ambeki aye dia mbutundja odienge, keli vo haweyi ntsha. 19Ndi akati ati: Yee, nyu wa lolonga lone laha la mbetawo, edja ndu kaandi ayumukimo ntshikala la nyu? Edja ndu kaandi ayumukimo ndjala la memakana le nyu? Nyuyi la ndi le mi. 20Vo wakayi la ndi esadi le Jesu. Lamʼakenyi odienge Jesu, vo wakahuhanya ona wulu. Ku ona akako lu kete, akangito, atumba lolodu. 21Jesu akambula shi ati: Umaka etena kakona kakayala ona la dikambu ne? Ndi akûkaluya diui ati: Umaka dikenda. 22Tena efula, odienge ako atokoshaka lu dja ndu lu ashi dia mbudiaka. Naka we mbeyaka ntsha, utuki ketshi, utukimanyia. 23Jesu akûkaluya diui ati: Naka we mbeyaka ntsha, akambu tshe mbeyaka ntshama le untu letawo. 24Kemʼedja shi akahangohango ati: Dimi lambetawo! Unkimanyia nshidiya yamu yami! 25Lamʼakenyi Jesu ului wʼantu wambomota, ndi akahangwela odienge ati: We odienge wateteka ona one lumi la luhuki, dimi lambukutela nti: Utumbi uma le ndi! Tuwahemaki ntu. 26Odienge ako akahangohango, akuhuhanya wulu efula, ku vo wakatumbi. Ona akayala uku untu lambuvo, edja ndu antu efula wakati vati: Ndi ambuvo. 27Jesu akukimela lu lunya, akawetula, ku ndi akunela. 28Lamʼakandoto lu luudu, ambeki andi wakawumbula lu sheki vati: Ukundi akisu kumbeya mbutundja? 29Ndi akâkaluya diui ati: Wuhu one mbeyaka ntumba tshikima la dombelo.

 

(Mat. 17:22-23; Luk. 9:43-45)

30Vo wakamo uma leko, waketi la Ngalili. Ndi kunanga untu mbeya dihuli diendi. 31Ndi aketsha ambeki andi ati: Onʼa untu ayukimwama lu anya wʼantu. Vo wayudiaka, ku lamʼayeta nshi shatu umakʼetena kayuwudiaka, ndi ayulo. 32Vo kumana dikambu so fundu, keli wakuki woma wa mbumbula.

 

(Mat. 18:1-5; Luk. 9:46-48)

33Vo wakakumi la Kaperenauma. Lamʼaki Jesu lu luudu, ndi akawambula ati: Kakanyayamaka lu mbuka? 34Vo wakatshikala ki; ne dia vo wakayamanyaka vati: Akona uleki wuki9:34 Luk. 22:24. lʼatei asu? 35Ndi akadjase, aketi ambeki andi dikumi la ahendi. Ndi akawatela ati: Naka untu nangaka ndjala lu dihuli dia ntundu, ayali lʼokongo wʼantu tshe, ndu ukambi wʼantu tshe.9:35 Mat. 20:26-27; 23:11; Mak. 10:43-44; Luk. 22:26. 36Ku ndi akose kiendakenda, akaweme lʼatei awo. Ndi akolele lu anya, akawatela ati: 37Untu tshe lalungula kiendakenda motshi uku one lu lukumbu lami, ndi ambunungula dime. Untu tshe lanungula, hanungula dime, keli ambulungula one lakantumi.9:37 Mat. 10:40; Luk. 10:16; Joa. 13:20.

 

(Mat. 10:42; Luk. 9:49-50)

38Joani akawutela ati: Umbetsha, shu takenyi untu atundja edienge lu lukumbu laye, ku shu takusike, ne dia ndi kuntuyela. 39Jesu akati ati: Tanyusikeki, ne dia nduku untu latsha dikambu dia mamba lu lukumbu lami, ayeya mpindwelami esadi. 40Ne dia untu tshe laha utunyi le su, keli la su.9:40 Mat. 12:30; Luk. 11:23. 41Mete kanyutelami nti: Untu tshe lanyusha dikoho diʼashi a no, ne dia nyu nyeko wa Kristu, ndi hushisha difutu diandi.9:41 Mat. 10:42.

42Keli untu tshe latakanya kiendakenda motshi yambumbetawo, ndeka ololo vo mbukeleka dive dia wuki diʼohelo lu kingu, ku mbutambiya lu uduwa. 43Naka lunya laye lambukutakanya, uluhimbuli. Ndeka ololo we mboto lu lumu lʼekomo, uleki ntsho lu luwinga la dja la anya ahendi, lenʼeli dja yahadimala;9:43 Mat. 5:30. 449:44 “9:44 la 46” = hawufundama lʼatei lu abuku amotshi, ne dia aui awo weko pupu la aui weli lu divesa 48. lene ahavu kusu yawo, ndu ahatudimalaka dja. 45Naka lukulu laye lambukutakanya, uluhimbuli. Ndeka ololo we mboto lu lumu lʼekomo, uleki ntsho lu luwinga la dja la ekulu ehendi; 46lene ahavu kusu yawo, ndu ahatudimalaka dja. 47Naka su diaye diambukutakanya, udikhunduli. Ndeka ololo we mboto lu diulelu dia Unyashungu la su otoi, uleki mbikadjema la ashu ahendi lu luwinga la dja;9:47 Mat. 5:29. 48lene ahavu kusu yawo, ndu ahatudimalaka dja,9:48 Is. 66:24. 49ne dia dja yayete untu tshe mpe uku leho. 50Leho leko ololo, keli naka leho lambusuwo, la na la ayunyulete mpe ntu?9:50 Mat. 5:13; Luk. 14:34-35. Nyuyali la leho lʼetema anyu, ndu nyuyali ki untu la unyandi.

MAKO 10

(Mat. 19:1-12; Luk. 16:18)

1Jesu akamo uma leko, akatshu lu leke la Judiya, pulu ndu la wedi wa Jorodana. Elui wʼantu wakamotaka le ndi. Ndi akawaetshaka uku aki etshelu kandi.

 

2Afarise wakayi le ndi, wakawutuoula dia mbuhimba vati: Eko ekila dia pami nkimo wadendi? 3Ndi akawambula ati: Ukundi akanyutela Mose na? 4Vo wakûkaluya diui vati: Mose aketawo vo nfunda mukanda wʼediakelu ka diwala, la nkimo wadi.10:4 Euh. 24:1-4; Mat. 5:31. 5Keli Jesu akawatela ati: Ndi akafundi olembe one, ne dia lunyu lʼetema anyu. 6Keli umaka etatelu kʼetungelu, Unyashungu akatungi, pami la umuntu.10:6 Etat. 1:27; 5:2. 7Dia dikambu ne, mbayutshika untu shi la nyangu, mbayu-ndumamana la wadendi, 8ku vo ahendi wayuyala dimba otoi.10:8 Etat. 2:24. Okone vo kema ahendi ntu, keli wambuyala otoi. 9Okone untu takakitulaki kene kakamamanya Unyashungu.

10Lamʼakiwo lu luudu, ambeki andi wakawumbula dikambu diako ntu. 11Ku ndi akâkaluya diui ati: Naka untu amboseka wadendi, ku ambutshuka umuntu ukina, ndi ambunanya wadendi. 12Naka umuntu ndame amboseka umendi, ku ambutshukama le pami kekina, ndi ambunana.10:12 Mat. 5:32; 1 Kor. 7:10-11.

 

(Mat. 19:13-15; Luk. 18:15-17)

13Vo wakayi la tokendakenda le Jesu, dia ndi mbananda, ku ambeki andi wakahangwela. 14Lamʼakenyi Jesu dikambu so, ndi akuki kele; akawatela ati: Nyete tokendakenda wayi le mi, tanyasikeki, ne dia diulelu dia Unyashungu dieli dia antu uku vo. 15Mete kanyutelami nti: Untu tshe lahalungula diulelu dia Unyashungu uku kiendakenda, mete ndi huto loko.10:15 Mat. 18:3. 16Ndi akalele lʼanya andi, akatshokola, akawahe anya.

 

(Mat. 19:16-30; Luk. 18:18-30)

17Lamʼakatatshokaka Jesu lu mbuka, untu omotshi akayi le ndi ayalawo, akayakosha lʼekulu andi. Ndi akawumbula ati: Umbetsha wʼololo, kayumutsha dia nkita lumu la pundju? 18Jesu akûkaluya diui ati: Okoko wana wambetaye wati: Ololo? Nduku leli ololo, tshikima Unyashungu ndame. 19We mbeyaka elemre ati: Tudiakaki.10:19 Etum. 20:13; Euh. 5:17. Tunanaki.10:19 Etum. 20:14; Euh. 5:18. Tuvaki.10:19 Etum. 20:15; Euh. 5:19. Tukesaki.10:19 Etum. 20:16; Euh. 5:20. Olemia sho la nyo.10:19 Etum. 20:12; Euh. 5:16. 20Ndi akûkaluya diui ati: Umbetsha, akambu aso tshe mbatumutshaka umaka dikenda. 21Jesu akawendi tee, akawuki ngandji. Ndi akawutela ati: Dikambu otoi mbambutshikala le ye. Utshu, utusundja diango dieli la ye, kusha akanga a weula, ku we ayuyala la diango lʼulungu. Kuyi, kuyundjeli. 22Ndi akasunama uma lu diui so, akakende la lunyangu, ne dia ndi aki kanga diango efula.

23Jesu akewewa, akatela ambeki andi ati: Eko wulu le akanga wʼengonyi, dia vo mboto lu diulelu dia Unyashungu! 24Ambeki andi wakambi ne dia aui andi. Keli Jesu akâkaluya diui ati: Anʼami, eko dikambu dia wulu dia untu mboto lu diulelu dia Unyashungu! 25Eotwelo ka kamelo lu ushu wa tedi, kambuleka eotwelo ka kanga ongonyi lu diulelu dia Unyashungu dikambu dia tshitshe. 26Vo wakatamanya mamba; wakawumbula vati: Ku naka osoku, akona ayeya nshimbamela? 27Jesu akawaendi tee, akati ati: Le antu, dikambu ne hadieyama ntshama, keli le Unyashungu kema osoku. Akambu tshe mbeyaka ntshama le Unyashungu. 28Petero akatatela mbutela ati: Enda, shu tambutshika tshe, tambukuyela. 29Jesu akati ati: Mete kanyutelami nti: Nduku untu layutshika luudu, anangu, akadiyendi, nyangu, shi, ana kana kambo dikambu diami ndu ne dia lukumu lʼololo, 30lahulungula kakiane lʼetena kene: mvudu, anangu, akadiyo, wanyangu, ana, ndu dikambo, tena lukama, kame lʼasui; ku lʼetena kayayi, lumu la pundju. 31Keli efula weli la ntundu, wayuyala lʼokongo; la efula weli lʼokongo, wayuyala la ntundu.10:31 Mat. 20:16; Luk. 13:30.

 

(Mat. 20:17-19; Luk. 18:31-34)

32Antu wakatatshokaka lu mbuka utsha la Jerusalema. Jesu aketi la ntundu kawo, ambeki wakambi, la wane watuyelaka wakuki woma. Ku ndi akose ambeki andi dikumi la ahendi ntu. Ndi akatatela mbatela dia akambu wayuya le ndi ati: 33Nyulungi, shu ane wutatshu utsha la Jerusalema, antu wayukimo Onʼa untu le elombedi a waki la afundji. Vo wayuwamia dia ndi mvo, wayukimo le asi wedja. 34Vo wayosoka, wayohongwela soi, wayokomola, wayudiaka. Lamʼayeta nshi shatu, ndi ayulo.

 

(Mat. 20:20-28)

35Jakoba la Joani, ana wa Zebede, wakasukana la Jesu; wakawutela vati: Umbetsha, shu nangaka we ntutshela dikambu tshe diayutukolomba. 36Ndi akawambula ati: Kalanganyu dimi nyutshela? 37Vo wakûkaluya diui vati: Etawo dia shu mbidjase kame la ye, omotshi lu lunya laye la pami ukina lu lunya laye la lomoso lamʼayuyuvala lu lutumbu laye. 38Keli Jesu akâkaluya diui ati: Nyu hanyeyi kene kalombanyu. Nyu la wulu wa no dikoho diahumbami no, kuyanga mbatizama la batiza kahumbami mbatizama?10:38 Luk. 12:50. 39Vo wakûkaluya diui vati: Shu la wulu. Jesu akawatela ati: Mete, nyu nyayono dikoho diahumbami no, ndu nyayubatizama la batiza kahumbami mbatizama. 40Keli dia mbidjase lu lunya lami la pami, kana la lomoso aha dikambu diami dia mbisha untu. Dia mbidjase osoku, eli paka le wane wakawalongoswela. 41Lamʼakuki ambeki dikumi dikambu so, vo wakatatela mbuka Jakoba la Joani yenyi. 42Jesu akawaeti; akawatela ati: Nyu mbeyaka nyati: Wane wakanawo dia mbulela wedja, watuwahamelaka la ngala; ndu antu awo a waki watuwaulelaka. 43Keli le nyu, aha osoku!10:43 Luk. 22:25-26. One lalanga ndjala wuki lʼatei anyu, ayali ukambi anyu.10:43 Mat. 23:11; Mak. 9:35; Luk. 22:26. 44One lalanga ndjala la ntundu Kanyu, ayali fumbi kanyu tshe. 45Ne dia Onʼa untu kundja dia antu mbukambela ulimu, akayi dia ndjukambela antu akina ulimu, la dia nkimo lumu landi, dia ntshungula antu efula.

 

(Mat. 20:29-34; Luk. 18:35-43)

46Vo wakakumi la Jeriko. Lamʼakamo Jesu la ambeki andi ndu ului a wuki wʼantu uma leko, kanga tshungu omotshi olombi, lukumbu landi Baratimayo, onʼa Timeyo, akadjashi lʼumafnu a mbuka. 47Ndi akuki ati: Jesu yʼusi Nazareta oso. Ndi akatatela mpangohango ati: Jesu, we kanula ya Davidi, umbuki ketshi. 48Antu efula wakuhangwela vati: Lembohala! Keli ndi akaleki mpangohango ati: We kanula ya Davidi, umbuki ketshi! 49Jesu akemala, akati ati: Nyuweti. Vo waketi kanga tshungu wawutela vati: Ongenengene, unela; ndi kaketa. 50Ndi akakadja dihondo diandi, akakhunguso la luwangu, akayi le Jesu. 51Jesu akawumbula ati: Alangaye dimi nkutshela na? Kanga tshungu akûkaluya diui ati: Khumadiondjo, ashu ami wasene. 52Jesu akawutela ati: Utshu, mbetawo kaye kambukokonoya. Kʼetena kako, ndi akasene, ku ndi akuyeli lu mbuka.

MAKO 11

(Mat. 21:1-11; Luk. 19:28-40; Joa. 12:12-19)

1Lamʼakawasukana la Jerusalema, vo waketi lasuki la Betefange la Betaniya utsha lʼUkungu wʼEweli. Jesu akatumi ambeki andi ahendi ati: 2Nyutshu lu ngelu keledinyu. Kamʼayunyukuma loko, nyu nyayutana osongo wa punda wukelekami, wahatahema untu. Nyutukelekuli, nyuyi la wo. 3Naka untu ayunyumbula ati: Okoko wana watshanyu okone? Kanyukaluya diui nyati: Khumadiondjo kuhumba. Ndi ayukaluya esadi. 4Vo wakatshu, wakatutana osongo a punda wukelekami lu seke, lasuki la suku, ku vo wakukelekula. 5Antu amotshi lʼatei a waku wakemadi laawo, wakawambula vati: Na dikambu diku? Okoko wana wakelekulanyu osongo wa punda uku? 6Vo wakâkaluya diui uku akawatela Jesu, ku vo waketawo dia vo ntsho. 7Vo wakayi la osongo ako wa punda le Jesu, wakahe ahondo awo ladiku diawo. Jesu akadjase laawo. 8Antu efula wakali ahondo awo lu mbuka, la akina avundja wakawahimbula uma lu dikambo. 9Wane wakatatshokaka la ntundu ka Jesu, la wane wakayuyelaka, wakatahangohangoka vati: Hosana!11:9 Esam. 118:25. One luyi lu lukumbu la Latuyalaka atshokwami!11:9 Esam. 118:26. 10Diulelu dia tshesu Davidi diayayi, diatshokwami! Hosana lʼulungu!

11Jesu akakumi la Jerusalema, akoto lʼetemwelo. Ndiakashishima diango tshe diaki loko. Ku lamʼakayangi unya mbidja, ndi akatshu la ambeki andi dikumi la ahendi utsha la Betaniya.

 

(Mat. 21:18-19)

12La wedi a pindju, lamʼakawayayakaka uma la Betaniya, Jesu akuki ndjala. 13Ndi akenyi utamba a fingu waki la akatshi tshalula. Ndi akatshu la ntenda ati: Kana layutana ulua omotshi loko. Lamʼakandakumi laawo, ndi akatani paka akatshi, ne dia nshi sho taki etena kʼelua. 14Jesu akateketa; akatela utamba ati: Untu talekaki elua aye ntu pundju. Ambeki andi wakuki diui so.

 

(Mat. 21:12-17; Luk. 19:45-48; Joa. 2:13-22)

15Vo wakakumi la Jerusalema. Jesu akoto lu etemwelo, ku ndi akatatela mbitshanya wane wakasundjaka, la wane wakasumbaka diango lʼetemwelo. Ndi akatshulula mesa wʼamengudi wa falanga, ndu ekala wʼasumbishi wa tukudumba. 16Ndi kumbetawo nduku untu ntenanya etemwelo atembe engo. 17Ndi akawaetsha; akawambula ati: Undi, nkufundama ati: Luudu lami layetama ati: Luudu la dombelo la wedja tshe?11:17 Is. 56:7. Keli nyu nyambulete wuku wʼapotodi.11:17 Jer. 7:11. 18Elombedi a waki la afundji wakuki dikambu so, wakayangi mbuka ka mbudiaka. Keli vo wakawuki woma, ne dia ului tshe wʼantu wakambi dia wetshelu andi. 19Ndi akatumbaka uma lʼusumba nshi tshe la dikolo.

 

(Mat. 21:20-22)

20Lamʼakawatetaka lu mbuka la pindju, vo wakenyi utamba a fingu ako ambolengela tshe, ndu ediu awo wambuma. 21Petero akuho utamba ako, akatela Jesu ati: Umbetsha, enda! Utamba a fingu wakayadji mananu ambolengela. 22Jesu akawatela ati: Nyetawo Unyashungu. 23Mete kanyutelami nti: Naka untu ayutela ukungu uku ati: Umo leku, utoto lʼuduwa; mete, ndi ayena dikambu diako diambutshama naka ndi kema la tamu lʼutema andi, ndu ambetawo ati: Dikambu dialombami diayutshama.11:23 Mat. 17:20; 1 Kor. 13:2. 24Okone lambunyutela nti: Lamʼalombanyu Unyashungu, nyetawo nyati: Tambulungula kene kalombasu; ku mete, nyu nyayukilungula. 25Lamʼemalanyu nyalomba Unyashungu, naka nyu la untu dikambu, nyudimanyia. Okone mbayunyudimanyia ndu Shenyu leli lʼulungu kolo yanyu. 11:25 “11:26” hafundami lʼatei a page, paka la tshina, lu abuku amotshi. 26Keli naka nyu hanyudimanyia akina kolo yawo, Shenyu leli lʼulungu hunyudimanyia kolo yanyu.11:25-26 Mat. 6:14-15.

 

(Mat. 21:23-27; Luk. 20:1-8)

27Vo wakayi ntu la Jerusalema. Lamʼaketetaka Jesu lʼetemwelo, elombedi a waki, afundji, la dikumanyi wakayi le ndi. 28Vo wakawumbula vati: La wulu akona watshaye akambu ane? Akakusha wulu wa ntsha akambu ane? 29Jesu akâkaluya diui ati: Ndu dimi nangaka nyumbula umbula omotshi. Naka nyu nyayunkadimwelawo, ku dimi layunyutela dia wulu watshami akambu ane. 30Undi, batiza ka Joani kakayi uma lʼulungu, kana uma le antu? Nyunkadimweli. 31Vo wakatanela lʼatei awo vati: Naka shu tayuta shati: Uma lʼulungu, ndi ayutumbula ati: Ya ukundi akinyu kumbetawo na? 32Keli shu tayuta shati: Uma le antu? — vo wakuki antu woma, ne dia antu tshe wakamamemaka Joani vati: Umvutshi mbendi. 33Vo wakâkaluya Jesu diui vati: Shu hateyi. Ku Jesu akawatela ati: Ndu dimi halunyutela dia wulu akona watshami akambu ane.

MAKO 12

(Mat. 21:33-46; Luk. 20:9-19)

1Jesu akatatela mbaetsha akambu la wela ati: Untu omotshi akune ekambo kʼelua.12:1 Is. 5:1-2. Ndi akadingi lukumbu lʼetamba a lumu lʼutshimba ato. Ndi akatshi yundja ya mamula ashi wʼelua, akahiki luudu lʼetangelu. Ndi akakitshikela ekambi wʼekambo, akatshu utsha lu kete kina. 2Lu nshi ya dielelo diʼelua, ndi akatumi ukambi andi omotshi le ekambi wʼekambo dia ntosa elua. 3Ekambi wʼekambo ako wakawundi, wakokomola, wakûkaluya anyanya. 4Ndi akatumi ukambi ukina le wo. Vo wakokote puta lʼote, wakutshela kolo. 5Ndi akatumi ukina la satu le wo, ku vo wakatudiaka. Ndi akatumi ndu akina efula, ku vo wakakomola amotshi, wakadiaki akina. 6Ndi aki la etoi kʼona, lakandukaka ngandji. Ndi akayutuma le wo ati: Vo wayolemia onʼami. 7Keli ekambi wʼekambo wakatanela vati: Ukito uku! Nyeso tutudiaki, ku sangu diandi diayuyala diasu. 8Vo wakawundi, wakudiaki, wakawukadja lʼandja wʼekambo. 9Ya ukundi ayutsha kanga ekambo? Ndi ayuya; ayuliaka ekambi wʼekambo, ku ayusha akina ekambo kako. 10Nyu nyatali afundelu kene ati:

Dive diakatuni ambiki wa mvudu, Diakayuyala dive dia wuki dia lu tshuku; 11Dikambu ne diakatshama uma le Khumadiondjo, Dio dieko mamba lu ashu asu?12:11 Esam. 118:22-23.

12Vo wakayangi mbunda, ne dia wakeyi vati: Shu mbukedindi wela oso. Keli vo wakuki ului wʼantu woma. Okone vo wakutshiki, wakatshu.

 

(Mat. 22:15-22; Luk. 20:20-26)

13Vo wakatumi Afarise la asika Herode amotshi dia munda Jesu lu lulimi. 14Lamʼakawayi, vo wakawutela vati: Umbetsha, shu mbeyaka shati: Kanga mete keye; we hakanela nduku untu. We hatendaka wuhu akona weli antu, keli we atetshaka antu mbuka ka Unyashungu lu mete. Undi, eko ekila nfuta ulambu le Kayisa, kana kema? 15Tufuti, kana tatufutaki? Keli ndi akeyi lukesu lawo, akawambula ati: Ukundi ampimbanyu okone na? Uhunyela denariyo, keli diendi. 16Ku vo wakawela denariyo otoi. Ndi akawambula ati: Efanelu la efundelu ka na kene? Vo wakûkaluya diui vati: Ka Kayisa. 17Jesu akawatela ati: Nyusha Kayisa diango dia Kayisa. Nyusha Unyashungu diango dia Unyashungu. Ku vo wakatamanya mamba dikambu diandi.

 

(Mat. 22:23-33; Luk. 20:27-40)

18Asaduke, wane watutaka vati: Kema eulwelu kʼuma lu nyoi,12:18 Etsh. 23:8. wakayi le Jesu. Vo wakawumbula vati: 19Umbetsha, Mose akatufundela ati: Naka untu ambuvo, ambutshika wadendi, aha la ona, onangu kakitani la wadendi, kululi luhanga laki onangu.12:19 Euh. 25:5. 20Apami esambeli wʼetoi utema wakiko. Lʼenundu akatshuki wadi, ku ndi akavu, kuntshika ona. 21La hendi akakitana la wadendi, ku ndi akavu, kuntshika ona. Ndu la satu akakitana la ndi, akavu pupu. 22Vo esambeli tshe ngaso utu, kuntshika ona. Lamʼakawashili mvo tshe, ndu umuntu akayuvo. 23Lʼeulwelu kʼuma lu nyoi, akona, lʼatei awo vo esambeli, ayuyala umendi? ne dia vo tshe wakawose wadi. 24Jesu akâkaluya diui ati: Aha uma lu dikambu ne mbanganelanyu, ne dia nyu hanyeyi afundelu, kuyanga wulu wa Unyashungu? 25Ne dia lamʼulo antu uma lu nyoi, vo hawutshuki, hawutshukama, keli vo watuyalaka uku andjelo lʼulungu. 26Lu dikambu dia eulwelu ka wavo, nyu nyatali lu buku dia Mose, lu ahuli wufundami dikambu dia dikumbu, uku akawutela Unyashungu ati: Dimi keli Unyashungu wʼAbarahama, Unyashungu wa Isaka, Unyashungu wa Jakoba?12:26 Etum. 3:6. 27Ndi kema Unyashungu a wavo, keli ndi eko Unyashungu a wasena. Nyu nyambunga heyama!

 

(Mat. 22:34-40)

28Ufundji omotshi akayuka lamʼakawambwanaka. Ndi akenyi ati: Jesu ambukaluya aui ololo. Ndi akambula Jesu ati: Olembe akona wuleki elembe ekina tshe? 29Jesu akûkaluya diui ati: Olembe a ntundu eko okone ati: Isariyele li, nyuki! Khumadiondjo, Unyashungu asu, Khumadiondjo eko otoi. 30Ulangi Khumadiondjo Unyashungu aye lʼutema aye tshe, la lumu la ye tshe, la yimba yaye tshe, ndu la wulu aye tshe.12:30 Euh. 6:4-5. 31Olembe a hendi one ati: Ulangi unyaye uku ayalangaye.12:31 Lew. 19:18. Nduku olembe uleki elembe ene wuki. 32Ufundji ako akawutela ati: Umbetsha, kawo. Mete kutshiye wati: Otoi mbendi, nduku ukina, paka ndi.12:32 Euh. 4:35. 33Dia mbulanga lʼutema tshe, la yimba tshe, la wulu tshe, ndu nanga unyaye uku ayalangaye, ndeka elambu tshe la elambu tshe wa lutshumba ololo.12:33 Hos. 6:6. 34Lamʼakenyi Jesu ati: Ndi ambukaluya diui dia yimba, ndi akawutela ati: We kema etali uma lu diulelu dia Unyashungu. Uma lʼetena keso, nduku untu aki la dihunga dia mbumbula umbula.12:34 Luk. 10:25-28.

 

(Mat. 22:41-46; Luk. 20:41-44)

35Lamʼaketshaka Jesu antu lʼetemwelo, ndi akawambula ati: Ukundi weya afundji mvuta vati: Kristu eko kanula ya Davidi? 36Davidi ndame, lakaludiama la Nyuma kʼOlolo, akati ati:

Khumadiondjo akatela Khumemi ati: Udjase lu lunya lami la pami, Edja ndu lambukitsha atunyi aye la tshina diʼekulu ave.12:36 Esam. 110:1.

37Davidi ndame mbetaka ati: Khumadiondjo; ya ukundi wendi kanula yandi? Elui wʼantu kʼantu wakukaka aui andi lʼongenongeno.

 

(Mat. 23:1-36; Luk. 11:37-54; 20:45-47)

38Jesu aketsha antu ati: Nyewo afundji. Vo nangaka nkendakenda wolotshi ekutu wʼetali, la antu mbaemula lu tuka. 39Vo nangaka mbidjase lu ekala wa ntundu lu temwelo, ndu lu ahuli wa ntundu lu alambu. 40Vo watohotolaka wadi waki edu mvudu, watolombaka Unyashungu edja, ne dia dienyanyu. Vo wayuleka manyema.

 

(Luk. 21:1-4)

41Jesu akadjase lu welelo wʼekitshelu ka eshasha. Ndi akendaka lamʼakadjaka antu eshasha lu ekitshelu. Akanga wʼengonyi efula wakadjaka diango efula. 42Wadi aki udu omotshi, kanga wula, akayi, akayudja ekinga ehendi loko waki yediko ya sushi. 43Jesu aketi ambeki andi, akawatela ati: Mete kanyutelami nti: Wadi aki udu one, kanga wula, ambudja ushasha wuleki wudjisha akina tshe lu ekitshelu. 44Ne dia vo tshe wakadjisha eshasha uma lʼefula ka diango dieli la wo; keli ndi, uma lu wula andi, mbudjishandi kene tshe kaki la ndi, ka-kandahumbi ndjakimanyia.

MAKO 13

(Mat. 24:1-2; Luk. 21:5-6)

1Lamʼakayatumbaka Jesu uma lʼetemwelo, umbeki andi omotshi akawutela ati: Umbetsha, enda ave wa mamba ndu mvudu ya mamba! 2Ku Jesu akawutela ati: We menaka mvudu ya waki nye? Nduku dive diayutshikala ladiku dia dikina, wayahandjula.

3Ndi akadjase lʼUkungu wʼEweli, lu welelo wʼetemwelo. Petero, Jakoba, Joani la Andere wakawumbula lu usheshe vati: 4Ututeli, lushi lakona layuyala akambu aso? Ndu djimbitelu yakona yayuyala lamʼayuyanga akambu ako nshidiyama? 5Jesu akatatela mbatela ati: Untu tanyunganyiaki. 6Antu efula wayuya lu lukumbu lami, wata untu lʼuutu ati: Dimi keli Kristu. Vo wayunganyia antu efula. 7Lamʼayunyuka akambu wʼata la kumu yʼata, tanyudidimaki. Akambu aso wayuya mete, keli ekumelu atayala. 8Wudja ayolosha wudja, la diulelu diayolosha diulelu. Adidimu wa kete wayenama lu dihuli la dihuli. Ndjala ya kasha yayuyala. Akambu aso wavuvala etatelu kʼasui.

9Keli nyu nyewo, wayunyukimo lu dumbwelu; wayunyokomola lu temwelo diawo. Nyu nyayemala lu dumbwelu la ntundu kʼembuledi ndu ka khumi ya dikanga dikambu diami. 10Dieli la lukumu lʼololo nsambishama ntundu lu wedja tshe. 11Lamʼayuwutsho la nyu la ntunyukimo lʼelumbwelu, tanyuyakananyaki ntundu nyati: Kayututa na? Kanyuti aui wayuwunyusha lʼetena kako, ne dia aha nyu mbayuta, keli Nyuma kʼOlolo kayuta.13:11 Mat. 10:17-20; Luk. 12:11-12. 12Untu lʼuntu ayukimo onangu dia ndi mvo. Shi ayukimo onʼandi. Ana wayontombokwela ambutshi awo, wayadiaka. 13Antu tshe wayunyuhetsha dikambu dia lukumbu lami. Keli one layushikikala edja ndu lʼekumelu, ayushimbamela.13:13 Mat. 10:22.

14Lamʼayunyena etemolatemola, engo ka wononyi,13:14 Dan. 9:27; 11:31; 12:11. kemadi lu dihuli diahatahumbi memala (one lala akambu ane amani fundu), wane weli la Judiya kawulawo utsha lʼekungu. 15Lʼetena kako, untu leli lʼote a luudu, takitaki, totoki lu luudu landi dia ntundja diango. 16Ndu untu leli lʼekambo, takalulaki dia ntosa dihondo diandi.13:16 Luk. 17:31. 17Ndi shoko yayuyala lʼetena keso le amantu weli la waemi, la le wane walomia ana li! 18Nyolombe Unyashungu diaha akambu aso ndjala lu nshi ya tshitshi. 19Fono ka wulu kayuyala nshi sho, wuhu wahatayala nduku lushi umaka etatelu kʼandja wakatungi Unyashungu edja ndu kakiane,13:19 Dan. 12:1; Eny. 7:14. ndu wuhu wahayalaki ntu pundju. 20Utunduyala Khumadiondjo kunsusa nshi yako, tshiki nduku untu lakashimbamela. Keli ndi akasusi nshi yako ne dia esonami, wakandasonola. 21Lʼetena keso, naka untu ayunyutela ati: Enda, Kristu eko lane! kana ati: Enda, ndi eko leku! tanyuwetawoki. 22WaKristu wa kashi la amvutshi wa kashi wayunela, wayenya tulimbitelu la akambu wa mamba, dia munganyia ndu esonami, naka vo wayeya ntsha. 23Keli nyewo; dimi oso ambutanyutedi akambu tshe ntundu.

 

(Mat. 24:29-31; Luk. 21:25-28)

24Lu nshi sho, lamʼayushila fono keso, unya ayukadimo udjima;13:24 Is. 13:10; Joe. 2:10, 31; 3:15; Eny. 6:12. ngondo hukashiya;13:24 Is. 13:10; Ezek. 32:7; Joe. 2:10; 3:15. 25toto tayoko uma lʼulungu;13:25 Is. 34:14; Eny. 6:13. diango dia wulu dia lʼulungu diayusutshasutshama.13:25 Joe. 2:10. 26Ku wayena Onʼa untu ayayi lu wangi13:26 Dan. 7:13; Eny. 1:7. la wulu wa mamba ndu la lutumbu. 27Ku ndi ayutuma andjelo; vo wayutusanganya esonami andi uma lu beke nei, uma lu kuma ka kete pulu ndu lu kuma kʼulungu.

 

(Mat. 24:32-35; Luk. 21:29-33)

28Nyose wetshelu uma lʼutamba a fingu. Lamʼatuyalaka tahi yawo woduwodu, ndu lamʼatutumbaka songusongu, nyu nyatulimbitelaka nyati: Owo aya suki. 29Okone ndu nyu, lamʼayunyena akambu aso wambutshama, kanyeyi nyati: Onʼa untu aya kasuki, ka suku. 30Mete kanyutelami nti ntu wa lolonga lone hawushila, tshikima akambu aso tshe wambushidiyama. 31Ulungu la kete wayushila, keli aui ami hawushila.

 

(Mat. 24:36-42; Luk. 17:26-30, 34-36)

32Nduku untu leya lushi kana ushidi ako, kuyanga andjelo wa lʼulungu, kuyanga Ona, paka Papa ndame.13:32 Mat. 24:36. 33Nyewo, nyendaki, ne dia nyu hanyeya lamʼayukuka etena kako. 34Dikambu diako dieko uku untu lakatshu lu kete kina, lakatshiki luudu landi, lakasha ekambi andi okende, lakakahela ulimu untu lʼuntu, lakatela ndu ulami wa suku ati: Ulamaki ngelu ololo!13:34 Luk. 12:36-38. 35Nyendaki — ne dia nyu hanyeyi etena kayuya kanga luudu, kana la dikolo, kana lʼasa ndeki, kana kokʼa ntundu, kana la pindju — 36Lamʼayunduya shashimuya, ndi atukunyutana lu djo. 37Diui diunyutedimi ne, antu tshe mbaditelami nti: Nyendaki.

MAKO 14

(Mat. 26:1-5; Luk. 22:1-2; Joa. 11:45-53)

1Dikambu so diakayala, eki nshi hyendi, la ntundu ka dambu diʼElekanelu14:1 Etum. 12:1-27. ndu ka dambu dia Ma Diaha la Edya. Elombedi a waki la afundji wakayangaka wuhu wa munda Jesu la lukesu, dia mbudiaka. 2Ku vo wakati vati: Hakuki lu nshi ya dambu, ne dia lundju latukuyala lʼatei wʼantu.

 

(Mat. 26:6-13; Joa. 12:1-8)

3Lamʼaki Jesu la Betaniya lu luudu la Simona, kanga sudi, ale ma, umuntu omotshi akayi la olondo waki la malashi wʼushinga a wulu. Ndi akuli olondo ako, akawutelawo lʼote.14:3 Luk. 7:37-38. 4Keli amotshi wakuki yenyi, wakambwana vati: Dikambu kuna dialanyandi malashi okone na? 5Aki ololo nsundja malashi one lʼushinga wuleki denariyo kama shatu, dia mbisha akanga a weula. Vo wakangunangunela umuntu ako. 6Keli Jesu akawatela ati: Nyuwete. Okoko wana wohenyahenyanyu? Ndi ambuntshela dikambu diʼololo. 7Akanga a weula weko lʼatei anyu nshi tshe.14:7 Euh. 15:11. Tena tshe dialanganyu, nyu mbeyaka mbatshela ololo, keli nyu kema la mi lʼatei anyu nshi tshe. 8Ndi akatshi uku akandeyi ntsha. Ndi akamvutedi malashi dia nongosola dimba diami utsha lu diumbu. 9Mete kanyutelami nti: Lu ahuli tshe wa la kete wayuwutasambishaka lukumu lʼololo lone, wayutataka ndu dikambu diutshendi, dia ndjala euhwelu kandi.

 

(Mat. 26:14-16; Luk. 22:3-6)

10Judasi Isakariyote, omotshi la lu dikumi la ahendi, akatshu le elombedi a waki dia ntufunga Jesu. 11Lamʼakawuki dikambu so, vo wakangenangena, wakulaki dia mbusha falanga. Ku ndi akayangi etena kʼololo ka mbakimwelandi.

 

(Mat. 26:17-25; Luk. 22:7-14, 21-23; Joa. 13:21-30)

12Lu lushi la ntundu la Ma Diaha la Edya, lushi latuwulambulaka ulambu wa lutshumba wʼElekanelu, ambeki andi wa-kawumbula vati: Lendi alangaye shu ntukolongoswela dia we ntole dambu diʼElekanelu? 13Ndi akatumi ambeki andi ahendi ati: Nyutshu lʼusumba, ku nyu nyayutuhumana la pami kemotshi ayembe mbaka kʼashi. Kanyuyeli. 14Kanyumbuli kanga luudu layundoto nyati: Umbetsha ati: Lendʼeli luudu layuyala pangu kami, dia dimi ndjole la ambeki ami dambu diʼElekanelu? 15Ndame ayunyenya luudu la wuki la ladiku, leli la diango diambolongoswamaka. Kanyututolongoswele dambu loko. 16Ambeki wakatumbi, wakatshu utsha lʼusumba, ku vo wakatani uku akandawatela. Vo wakalongosola dambu diʼElekanelu.

 

17La dikolo, Jesu akayi la ambeki andi dikumi la ahendi. 18Lamʼakawadjashi wale ma, Jesu akawatela ati: Mete kanyutelami nti: Omotshi uma lʼatei anyu, lale la mi ma,14:18 Esam. 41:9. ayunfunga. 19Vo wakatatela ndjala la lunyangu la wulu; wakawumbula untu lʼuntu ati: Dimi? 20Ndi akâkaluya diui ati: Ndi eko otoi anyu omotshi wʼuma lu dikumi lʼahendi, ladja la mi lunya lu lukinga, 21ne dia Onʼa untu ayumo uku akawafundi lu dikambu diandi. Keli mananu kayali le untu lafunga Onʼa untu! Utuleka ololo untu ako kumbuto.

22Lamʼakawalekaka ma, ndi akose ukama omotshi, akotshokola, akawatula, akawasha ata ati: Nyose; dimba diami ne. 23Lʼokongo diku, ndi akose dikoho. Lamʼakanduki lusaka, ndi akawashadio, ku vo tshe wakano. 24Ndi akawatela ati: Dikila14:24 Etum. 24:8. diami dia sheki14:24 Jer. 31:31-34. yʼuyuyu diku. Dio diambutshulwama dikambu diʼantu efula. 25Mete kanyutelami nti: Dimi handjono ashi wʼelua wa vinyo ntu, edja ndu lamʼayukuka lushi layumono ashi wʼelua wʼeyuyu lu diulelu dia Unyashungu.

 

(Mat. 26:31-35; Luk. 22:31-34; Joa. 13:36-38)

26Lamʼakawimbi usambu, vo wakatshu utsha lʼUkungu wʼEweli. 27Jesu akawatela ati: Nyu tshe nyayutakana; ne dia akafundama ati: Dimi layudiaka ulami wʼekoko, ku ekoko wayudiangana.14:27 Zek. 13:7. 28Lamʼayumulwama, dimi layutsho la ntundu kanyu utsha la Ngalili.14:28 Mat. 28:16. 29Petero akawutela ati; Kuyanga akina tshe wayutakana, dimi halutakana. 30Jesu akûkaluya diui ati: Mete kakutelami nti: Elo, kʼutshu one, ntundu lekeka ateke tena pendi, we ayumanguna tena satu. 31Ndi akatamanya mvuta diui wulu ati: Naka dia mvo, dieli la mi mvo la ye, dimi hakanguna. Ndu ambeki tshe wakati pupu.

 

 

(Mat. 26:36-46; Luk. 22:39-46)

32Vo wakayi lu dihuli diakawetaka vati: Ngetesemane. Jesu akatela ambeki andi ati: Nyudjase lane, ntukutolomba Unyashungu. 33Ndi akatshu la Petero, Jakoba, la Joani, akatatela mundama la lokonyo ndu la sasi wulu. 34Ndi akawatela ati: Utema ami ambuyala la lunyangu, edja ndu lu nyoi! Nyutshikali lane, nyosenaki. 35Ndi akamutsho yema, akayakosha la kete, akalombe Unyashungu ati: Naka we mbeyaka ntsha okone, etenyi ka unya kene kandekani. 36Ndi akati ati: Aba, Papa, we mbeyaka ntsha akambu tshe; uminyia dikoho ne. Keli aha uku alangami, paka uku alangaye. 37Ndi akayi, akayatana wuladi djo. Ndi akambula Petero ati: Simona, we ambulala djo? We heyi nsena ushidi otoi? 38Nyosenaki, nyolombaki, nyutokoko lʼehimba. Mete, utema nangaka, keli dimba mbeli wodu. 39Ndi akatshu ntu, akatolomba aui pupu. 40Ndi akayi ntu, akayatana wuladi djo, ne dia ashu awo waki wetshu efula. Vo kumbeya mbukaluya diui. 41Ndi akayi le wo etena ka satu; akawambula ati: Nyakalali djo, ndu nyakumuya? Ambukuka: unya ambedima la lokendo! Onʼa untu ambukimwama lu anya wʼantu wa kolo. 42Nyuneli, tutatshokaka. Nyendi, ufungi ami aya suki!

 

(Mat. 26:47-56; Luk. 22:47-53; Joa. 18:2-11)

43Diui kunshila unyo, ku Judasi, omotshi a lu dikumi la ahendi, akayi la ului wʼantu wukimedi tombo la tukalimba uma le elombedi a waki, afundji la dikumanyi. 44Ufungi andi akawasha djimbitelu ati: Until layononana la mi, keti ndʼuku. Kunyuwundi, kanyutshu la ndi ololo. 45Kamʼakandakumi, ndi akayi le Jesu; akaweti ati: Umbetsha, akanonana la ndi. 46Ku vo wakawundi, wakukimela. 47Keli otoi a wane wakemala lasuki, akasomola yombo yandi, akahimbula ukambi wʼolombedi a wuki tui. 48Jesu akawambula ati: Nyu nyambuya la tombo la tukalimba dia ndjumunda, uku atuwundaka opotodi uka? 49Dimi laki lʼatei anyu la lushi la lushi, laketshaka antu lʼetemwelo,14:49 Luk. 19:47; 21:37. nyu kumundami. Keli nyete afundelu washidiyami. 50Ku ambeki andi tshe wakutshiki, wakalawo. 51Olongo a pami omotshi akuyeli, olote paka dihondo dia linene tu wengenyembe. Vo wakawundi, 52ku ndi akatshiki dihondo diandi dia linene, akalawo utakataka.

 

(Mat. 26:57-68; Luk. 22:54-55, 63-71; Joa. 18:12-14, 19-24)

53Vo wakatshu la Jesu le olombedi a ladiku. Elombedi a waki tshe, dikumanyi, la afundji wakasangana leko. 54Petero akatuyelaka tshalula, edja ndu lamʼakandoto lu lukumbu lʼolombedi a ladiku. Ndi akadjase la elami, uka dja. 55Elombedi a waki la embadi tshe wakayangi dikambu dia nsongwela Jesu, dia mbudiaka, keli vo kumbutana la dikambu. 56Antu efula wakosongwela, keli aui awo kombedima. 57Amotshi wakemala, wakumamanyia vati: 58Shu takawuki ata ati: Dimi layuhandjula etemwelo kene kakahikama lʼanya, ku layuhika kekina lu nshi shatu, kahuhikama lʼanya.14:58 Joa. 2:19. 59Kuyanga lu dikambu so, aui awo kundjala pupu. 60Olombedi a ladiku akemala lʼatei awo, akambula Jesu ati: We hakaluyanduku diui? Dikambudiakosongwela antu ane, ukundi wedio? 61Keli ndi akatshikala ki, kunkaluya nduku diui. Olombedi a ladiku akawumbula ntu ati: Kristu keye, Onʼa Kanga-Etshoko? 62Ku Jesu akûkaluya diui ati: Dimʼone. Nyu nyayena Onʼa untu udjashi lu lunya la pami la Wulu, ayayi lu wangi wa lʼulungu.14:62 Dan. 7:13. 63Ku olombedi a ladiku akatshatsha ahondo andi, ata ati: Akatahumbi emenyi ntu? 64Nyu aso wuka lotengo, latengandi Unyashungu. Akananyu na? Ku vo tshe wakawamia vati: Ndi nkukaka mvo.14:64 Lew. 24:16. 65Akina wakatatela mbohongwela soi, mbukumba elundji, la mbokomola, wata vati: Uta diui! Ku elami wakulungula, wakuhakula tombo.

 

(Mat. 26:69-75; Luk. 22:56-62; Joa. 18:15-18, 25-27)

66Lamʼaki Petero lʼesi lʼetei a lukumbu, umuntu omotshi, ukambi wʼolombedi a ladiku, akayi. 67Ndi akenyi Petero uka dja, akawendi tee; akawutela ati: Ndu we kaki kame la Jesu yʼusi Nazareta. 68Keli ndi akanguna ati: Dimi haleyi kuyanga nimbitela kene kataye. Petero akamo laawo, akatshu utsha la suku dia lukumbu, ku lekeka lakeki. 69Umuntu omotshi, ukambi wʼulimu, akawenyi, akatatela mvutela wane wakemadi laawo ati: Omotshi one! 70Ndi akanguna ntu. Kemʼedja wane wakemadi laawo, wakatela Petero vati: Mete, we eko otoi awo, ne dia usi Ngalili keye. 71Ndi akatatela ntshika tunyi, la ntshiba ati: Dimi haleyi untu oso latanyu! 72Kʼetena kako, lekeka lakeki etena ka hendi. Ku Petero akuho diui diakawutela Jesu ati: Lekeka lateki tena pendi, we ayumanguna tena satu. Ku ndi akasunguto, akaleli.

MAKO 15

(Mat. 27:1-2, 11-14; Luk. 23:1-5; Joa. 18:28-38)

1Kʼolomo la pindju, elombedi a waki, dikumanyi, afundji, la ului wʼembadi tshe wakasangi lulimi. Vo wakakeleka Jesu, wakatshu la ndi, wakukimo le Pilata. 2Ku Pilata akawumbula ati: We keli Khumʼekanga kʼasi Juda? Jesu akûkaluya diui ati: Wemʼoso ata. 3Elombedi a waki wakosongwela akambu efula. 4Pilata akawumbula ntu ati: Undi, we hakaluya nduku diui? Uhulunga efula kʼakambu keso kakosongwelawo! 5Keli Jesu kumbukaluya nduku diui ntu. Okone Pilata akambi.

 

(Mat. 27:15-26; Luk. 23:13-25; Joa. 18:39—19:16)

6Lu dambu Pilata aki la etshelu ka nkimwela antu usi lukanu omotshi lalombawo. 7Untu omotshi, lakawetaka vati: Barabasi, aki lu lukanu, ukelekami la akina wakatomboko kame la ndi. Vo wakadiaki antu lʼetombokwelo kawo. 8Ului wʼantu wakatshu, wakôlombe vati: Ututsheli uku atuyututshelaka. 9Ndi akawambula ati: Undi, nyu hanyulangi dimi nyutshungwela Khumʼekanga kʼasi Juda? 10Ndi akeyi ati: Uma lu kandjema mbakukimo elombedi a waki. 11Keli elombedi a waki wakatombosha ului wʼantu, dia vo mvuta vati: Ututshungweli Barabasi, 12Pilata akâkaluya diui ati: Ku ntsheli one letanyu nyati: Khumʼekanga kʼasi Juda na? 13Vo wakahangohango ntu vati: Udiaki lʼutamba a mpeketanya. 14Pilata akawambula ati: Dikambu diakona, kolo kakona kutshendi? Keli vo vakatamanya mpangohango vati: Udiaki lʼutamba a mpeketanya! 15Pilata akalangi munduya saki kʼului wʼantu. Okone ndi akatshungwela Barabasi. Ku ndi akakomola Jesu, akukimo dia vo mbudiaka lʼutamba a mpeketanya.

 

 

 

 

(Mat. 27:27-31; Joa. 19:2-3)

16Alimbi wakatshu la ndi lʼetei a luudu lʼumbadi (letawo vati: Luudu lʼelumbwelu); waketana ului awo tshe. 17Vo wakalotsha Jesu ukutu wa tilili, wakele lufule lʼatende, wakulimbelo. 18Vo wakawemula vati: Moyo, Khumʼekanga kʼasi Juda! 19Vo wakokomola uhamba lʼote, wakohongwela soi, wakakhuse adui dia mbolemia. 20Lamʼakawashili mbosoka, vo wakukulula ukutu a tilili, wakolotsha ahondo andi. Ku vo wakatshu la ndi dia ntudiaka lʼutamba a mpeketanya.

 

(Mat. 27:32-44; Luk. 23:26-43; Joa. 19:17-27)

21Simona, usi Kurene shi Alesandere la Rufu,15:21 Rom. 16:13. akayetaka, ayayi uma lʼusui. Vo wakutshutshiya dia ntemba utamba a mpeketanya wa mpane Jesu. 22Vo wakakumi la Jesu lu dihuli dietawo vati: Ngolongota (nkadimula ati: Dihuli dia lombo). 23Vo wakawusha wanu wosohanyimi la kundju, keli ndi akaseke. 24Vo wakuhane lʼutamba a mpeketanya. Vo wakuki uwali lu dikambu dia ahondo andi, dia mbeya dihondo diayuyala le untu lʼuntu.15:24 Esam. 22:18. 25Lamʼakakumi unya lʼeshidi divwa la pindju, vo wakuhane lʼutamba a mpeketanya. 26Vo wakafundi aui ane wa mbosongwela ladiku ati: “KHUMʼEKANGA KʼASI JUDA.” 27Vo wakahane ndu apotodi ahendi laawo: omotshi lu lunya la landi la pami, la ukina lu lunya landi la lomoso. 15:27 “15:28” = nfundamaka paka la tshina dia page, aha lʼatei lu abuku amotshi. 28Ku afundelu wakashidiyama ati: Ndi akalema kame lʼandjaki wʼelembe,15:28 Is. 53:12. 29Ambetshi a mbuka wakotenge, wasutsha ete15:29 Esam. 22:7; 109:25. vati: Ya! We lahandjula etemwelo ndu lakahika lu nshi shatu,15:29 Mak. 14:58; Joa. 2;19. 30uyashimbeli, ukiti uma lʼutamba a mpeketania 31Ndu elombedi a waki la afundji wakosoke vati: Ndi akashimbela akina, keli ndame heyi ndjashimbela. 32We Kristu, Khumʼekanga ka Isariyele, ukiti kakiane uma lʼutamba a mpeketanya, dia shu mena, keli shu tuketawo! Ndu waku wakahanemi la ndi, wakukanula.

 

(Mat. 27:45-56; Luk. 23:44-49; Joa. 19:28-30)

33Lamʼakakuki unya lʼatei ote, udjima akayala lu kete tshe, edja ndu lʼeshidi esatu. 34Lamʼakakuki unya lʼeshidi esatu, Jesu akawelela diui wulu ati: Eloi, Eloi, lama sabakatani? nkadimula ati: Unyashungu ami, Unyashungu ami, ukundi ansekaye na?15:34 Esam. 22:1. 35Lamʼakuki antu amotshi wakemadi laawo diui so, vo wakati vati: Nyulungi, Elidja oso undeta. 36Omotshi akalawo, akatambiya dimbu lu wanu wʼukayi, akadji lu danga, akawusha dia ndi mpiha;15:36 Esam. 69;21. akati ati: Nyutukete, tutukenda kan Elidja ayuyuhanula. 37Jesu akawelela diui wulu, akakitshiya. 38Ku dihondo15:38 Etum. 26:31-33. diakahanemi lʼetemwelo, diakate betshi pendi, uma ladiku pulu ndu lʼesi. 39Lamʼakenyi olombodi wʼalimbi, lakemadi lasuki la ndi, ati: Ndi ambukitshiya, ndi akati ati: Mete, untu one aki onʼa Unyashungu!

40Ndu amantu amotshi wakendaka uma la tshalula, lʼatei wʼamantu ako, kaki Mariya, usi Mangadala, Mariya, nyangu Jakoba ya dikenda la Jose, ndu Salome. 41Lamʼaki Jesu la Ngalili, amantu ako wakuyeli, wakukimanyiaka.15:41 Luk. 8:2-3. Amantu akina efula wakayi la ndi la Jerusalema, waki laawo.

 

(Mat. 27:57-61; Luk. 23:50-56; Joa. 19:38-42)

42Lushi lako, laki lushi lʼElongoswelo, laid lushi la ntundu ka lushi lʼekila. La dikolo dia lushi lako, 43Josefu yʼusi Arimatiya, umbadi a lukumu, lakalungamelaka ndu ndame diulelu dia Unyashungu, akatshu la dihunga le Pilata, akolombe udu wa Jesu. 44Pilata akambi wuhu wakandavu esadi. Ku ndi aketi olombodi wʼalimbi, akayuwumbula etena kakandavu. 45Lamʼakulimbitshiya olombodi wʼalimbi dikambu diako, ndi akasha Josefu udu andi. 46Josefu akasumbi dihondo dia linene, akahanula udu wa Jesu uma lʼutamba a mpeketanya. Ndi akawombe dihondo diako; akatuwetamia lu liumbu diakawatunguna lu dive. Ku ndi akangitula dive, akadidihi lu suku dia diumbu. 47Mariya wʼusi Mangadala, la Mariya nyangu Jose wakenyi lene akawawetamia.

MAKO 16

(Mat. 28:1-10; Luk. 24:1-12; Joa. 20:1-10)

1Lamʼaketi lushi lʼekila, Mariya o wʼusi Mangadala, Mariya nyangu Jakoba, la Salome wakasumbi diango diʼupumu, dia ndjukita lʼudu wa Jesu. 2La kesekese lu lushi la ntundu la lubingu, vo wakayi la diumbu, unya ambuhuto. 3Vo wakayambwanaka vati: Untu akona ayutungitwela dive uma lu suku dia diumbu? 4Lamʼakawedia ashu, wenyi ku dive diakangitwami. Dive diako diaki wuki utamanya. 5Vo wakoto lu diumbu, wakenyi olongo a pami udjashi lu lunya la pami, olotshi ukutu a wema. Ku vo wakambi. 6Ndi akawatela ati: Tanyambaki. Jesu yʼusi Nazareta, lakawadiaki lʼutamba a mpeketanya, kayanganyu. Ndi ambulo, ndi kema lane; nyendi dihuli diakawawetamia! 7Nyutshu, nyututeli ambeki andi ndu Petero nyati: Ndi ambutatela ntsho la ntundu kanyu utsha la Ngalili.16:7 Mat. 26:32; Mak. 14:28. Nyu nyayutuwena leko, uku akandanyutela. 8Vo wakatumbi uma lu diumbu, wakalawo. Vo kumvutela nduku untu diui so, ne dia vo waki la woma.

 

(Joa. 20:11-18)

16:8 “16:9-20” nfundamaka paka la tshina dia page, aha lʼatei, lu abuku amotshi. 9Lamʼakulo Jesu la kesekese, lu lushi la ntundu la lubingu, ndi akene ntundu le Mariya wʼusi Mangadala, lakandatundja edienge esambeli. 10Mariya akatshu, akatutela antu waki kame la ndi lʼutanda. 11Lamʼakawuki vati: Ndi eko la lumu, ndu akene le Mariya, vo kumbetawo.

 

(Luk. 24:13-35)

12Lʼokongo wa akambu aso, Jesu akene le antu ahendi, lamʼakawatatshokaka utsha lʼusui. 13Vo wakatshu, wakatutela akina dikambu diako, keli vo kumbetawo ndu diui diawo.

 

(Mat. 28:16-20; Luk. 24:36-49; Joa. 20:19-23)

14Lʼokongo diku, Jesu akene le ambeki dikumi la otoi lamʼakawadjashi wale ma. Ndi akatshumula dikambu dia tamu la lunyu lʼetema, ne dia vo kumbetawo aui wʼantu, wakawenyi lʼokongo wʼeulwelu kandi. 15Ndi akawatela ati: Nyutshu lu kete tshe, nvusambisha antu tshe lukumu lʼololo.16:15 Etsh. 1:8. 16One tshe letawo, ndu labatizama, ayushimbamela. Keli one tshe lahetawo, ayanyema. 17Tulimbitelu tone tayuyala le wane wetawo: vo wayutundja edienge lu lukumbu lami; wayoteketa eteketa wʼeyuyu; 18wayunda elui; naka vo wayono engo ka nyoi, engo kako nuwautsha kandji; ndu wayahe akanga a hemo anya, ku vo wayukalangana.

 

(Luk. 24:50-53)

19Lamʼakashidiya Khumadiondjo Jesu nteketa la wo, ndi akalungwama lʼulungu.16:19 Etsh. 1:9-11. Ndi akatudjase lu lunya la pami la Unyashungu. 20Ku vo wakatshu, wakasambisha lukumu lʼololo lu ahuli tshe. Khumadiondjo akakambaka kame la wo, akikitsha diui la tulimbitelu takayelaka esambishelu kadio. Ayali osoku!