KILOMBEENO KIPYA

Mateo - Kibafumbwilwe

Kisongye 2012/2014

 

Mateo - Maako - Luka - Yoano - Bikitshiino bia Batumibwa - Loma - 1 Kodinda - 2 Kodinda - Ngalateya - Efeso - Filipe - Kolose - 1 Tesalonika - 2 Tesalonika - 1 Timotee - 2 Timotee - Tite - Filemone - Ebelo - Shake - 1 Mpiele - 2 Mpiele - 1 Yoano - 2 Yoano - 3 Yoano - Yude - Kibafumbwilwe

Kipatulwilo kia bishima bi bukopo mu kilombeeno kipya - Mbangilo - Mashina a mikanda ya mwibuku di’efile mukulu - Éditeurs

MUKANDU WI BUWA UFUNDJIIBWE KWI

MATEO

Mateo 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28

1

Mukanda w’eloondo dia kifuko kia Yesu Kidishitu, mwana a Dafidi, mwana a Abalahama :

2 Abalahama batandjishe Isake, na Isake batandjishe Yakobo, na Yakobo batandjishe Yuda na bakwabo ; 3 na Yuda batandjishe Falese na Zaala, kwi Tamala ; na Falese batandjishe Eselome, na Eselome batandjishe Alama ; 4 na Alama batandjishe Aminadaba ; na Aminadaba batandjishe Naasono ; na Naasono batandjishe Salamo ; 5 na Salamo batandjishe Boose, kwi Lehaba ; na Boose batandjishe Obede, kwi Luta ; na Obede batandjishe Yesee ; 6 na Yesee batandjishe Dafidi fumu ; na Dafidi fumu batandjishe Salomo, kwi yawa [baadi mukashi] a Udiya ; 7 na Salomo batandjishe Loboama ; na Loboama batandjishe Abiya ; na Abiya batandjishe Asa ; 8 na Asa batandjishe Yosafata ; na Yosafata batandjishe Yolama ; na Yolama batandjishe Osiyasa ; 9 na Osiyasa batandjishe Yoatama ; na Yoatama batandjishe Akaase ; na Akaase batandjishe Esekiase ; 10 na Esekiase batandjishe Manase ; na Manase batandjishe Amono ; na Amono batandjishe Yosiase ; 11 na Yosiase batandjishe Yekoniase na bakwabo, mafuku a kutwadiibwa kwabo ku Babilone ; 12 Na kunyima kwa kutwadiibwa kwabo ku Babilone, Yekoniase batandjishe Salantshiele ; na Salantshiele batandjishe Solobabele ; 13 na Solobabele batandjishe Abiudu ; na Abiudu batandjishe Eliyakime ; na Eliyakime batandjishe Asoolo ; 14 na Asoolo batandjishe Sadoko ; na Sadoko batandjishe Akime ; na Akime batandjishe Eliudu ; 15 na Eliudu batandjishe Eleasala ; na Eleasala batandjishe Matana ; na Matana batandjishe Yakobo ; 16 na Yakobo batandjishe Yosefe mulume a Madiya, kubatandjilwe Yesu, abayitanyina shi : Kidishitu.

17 Bipungo(1) bioso, kukatukila kwi Abalahama mpaa na kwi Dafidi bi ekumi na binanka ; na kubanga pe Dafidi mpaa na ku kutwadiibwa kwa ku Babilone, pa baadi bipungo(1) ekumi na binanka ; na kubanga ku kutwadiibwa kwa ku Babilone na pa [kutandjiibwa kwa] Kidishitu pa baadi bipungo(1) ekumi na binanka.

*(1) Pano bipungo abileesha bantu batandwe mu mafuku amune a muwa sunga mu kilongo kimune.

18 Aku namu kutandjibwa kwa Yesu Kidishitu kubafikile bino : nyin’aye, Madiya, aye mubangilwe na Yosefe, kumpala a’bo kwifikeena peepi, bayimiite eyimi ku matalwa a Kikudi-e-Selele. 19 Anka Yosefe mulume aye, pakwikala [muntu] mululame, na p’aye kupela kumuyishiisha mukandu ubi, baatshile kitshibilo kia kumupela ku bufiefie. 20 anka pabaadi kianangusheena pa yaya mianda, talanga, mwikeyilu umune a Mwanana bamumwekyeele mu kilotwa, amba’shi : Yosefe, mwana a Dafidi, totshinanga bwa kwaata Madiya mukashi obe kwodi, mwanda kiakia kibayimitshiibwa mwadi nyi nkia ku [bukome bwa] Kikudi-e-Selele ; 21 n’akatanda mwana mulume, n’obe okamuudika eshina bu Yesu(2), mwanda nnaye akapaasha mwiilo waye ku milwisho yabo.

*(2) Yesu : nyi nkipatulwilo mu bwina Ebelo ki’eshina : Yeshuwa sunga’shi, Yoshuwa = Efile Mukulu nyi Mupaashi.

22 Aku namu biabia bioso bibakitshikile, bwa kulombasha biabia bibaakwile Mwanana kwi mutemuki’shi : 23 « Talanga, [songwakashi] kamame akayimita eyimi n’akatanda mwana mulume, na abakayitanyina eshina diaye bu Emanuwele » (A), kwidipatuula, nkwamba shi : Efile Mukulu e n’etu. 24 Aku namu Yosefe, pababuukile mu tulo twaye, bakitshiine bu bibamwambile mwikeyilu a Mwanana, na baatshile mukashi aaye kwadi ; 25 na tamwifikeene n’aye peepi mpaa na pabapwile kutanda mwan’aye mbedi mulume ; na baudikile eshina diaye shi, Yesu.

*(A) Esaya 7. 14.

 

2

1 Aku namu, kunyima kwa kutandjibwa kwa Yesu mu Beteleme a Yudeya ku mafuku a fumu Elode(1), talanga, baasha binangu(2) ba kutunduka nguba babafikile ku Yelushalema, nkwamba’shi : 2 A Fumu a beena Yuda batandjibwa e kunyi ? mwanda tubamono lwenyenyi lwaye dia kutunduka nguba, ngi tubafiki mu kumulangwila.

*(1) Ni Elode Mukata, baadi fumu a Yudeya mu mafuku a kutandjibwa kwa fumwetu Yesu, aye nkwipayisha baana bakinga ba bipwa bibidi na muushi ku Beteleme. Ba Elode booso batukwete kubala mu bifundwe nyi mba-mpiani baaye. — (2) Bano nyi mbantu babaadi mwibalasha dia fumu bwa kulonga mushindo wi bipangwa bi’Efile Mukulu, bu : nyenyeni, mweshi na bingi.

3 Anka fumu Elode, pabapushiishe abebiakula, bibamukalakeeshe, aye mpaa na beena Yelushalema booso ; 4 na pababuungile ba-tshiite mwakwidi bakata booso na bafundji ba mikanda ba mwiilo, baadi mukokoole kwabadi [bwa kuwuka] kwakwa kulombeene Kidishitu kutandjibwa. 5 N’abo babamulungwile’shi : Nku Beteleme a Yudeya ; mwanda mbifundjibwe bino kwi mutemuki : 6 « N’obe, Beteleme, nsenga ya Yuda, twe mukile bupeela munkatshi mwa ba-fumu ba mu Yuda nya, mwanda kwodi akukatuukila mukunkushi akalama Isalele mwiilo wande » (A).

*(A) Miika 5. 2 ;

7 Paapa Elode, paaye kwitanyina baasha binangu ku bufiefie, bwa kushinguula kalolo kwabadi mafuku abapu kukita lwenyenyi na kutuuka ; 8 na pa kupwa kwibatuma ku Beteleme, nkwamba’shi : Ndayi nukakokoole kalolo bitale mwana mukinga ; na panupu kumupeta, nunguukishe bianka, bwandja kwenda mpaa n’ami namu mu kumupa kineemo. 9 Naabo, pababapwile kuteemesha fumu, babayiile ; na talanga, lwenyenyi lubabamwene kutunduka nguba lubaadi alwende kumpala kwabo, mpaa na bibalufikile lwemana kunundu kwa mbalo ibaadi mwana mukinga. 10 Na Pababamwene lwenyenyi, babasepeleele na muloo ukile. 11 Na paabo kutweela mu shibo, babamwene mwana mukinga na nyin’aye Madiya ; na paabo kukunama, mapala paashi, abo nkumulangwiila ; na pakupwa kubuula mabofu aabo [a bupeta], babamulambwile bia buntu, biamo bia oolo, na musengo wa kabanda, na naanga a malaashi(3). 12 Na pababebadimwine kwi Efile Mukulu mu kilotwa, biabasha kwaluka kwi Elode, babaalukiile kwiumbo diabo batweela dingi eshinda.

*(3) Ano malaashi a naanga babaadi abeayitanyina’nyi bu : miile (myrrhe).

13 Aku namu, kunyima kwa kukatuka kwabo, talanga, mwikeyilu umune a Mwanana bamwekyele mu kilotwa kwi Yosefe, nkwamba’shi : Ebwee, waate mwana mukinga na nyin’aye, osuukile ku Eshipitu, na okashaale kwakwa mpaa na pankakulungula ; mwanda Elode akakimba mwana mukinga bwa kumwipayisha. 14 N’aye, pababuukile, baatshile mwana mukinga na nyin’aye ku bufuku, na bayiile ku Eshipitu. 15 Na bashaaleele kwakwa mpaa na pa lufu lwa Elode, bwa kulombasha kiakia kibaadi Mwanana mwaakule kwi mutemuki’shi : « Nayitanyine mwan’ande paasha pa Eshipitu » (B). 16 Peeni paapa Elode, pabamwene’shi baasha binangu babamuleembakasha, bafiitshile muunda bikile ; na batumine bantu, na bayipayiishe baana balume booso babaadi mu Beteleme na mu kipindji kiaye kioso kia nsenga, ba kubanga ku bipwa bibidi na muushi, kulondesha kipindji kibaadi mukokoole kalolo kwi baasha binangu. 17 Nka paapa ngi pabakumbeene kibaakwile mutemuki Yelemiya, amba’shi : 18 « Eyi dibapushikile ku Lama, [kwiyambila, na] mpolo na kwidila kukile, Lashele kwete kudila baana baaye, tamukumiine kwikala musambiibwe, mwanda tabekwanka nya » (C).

*(B) Osee 11. 1 — (C) Yelemiya 31. 15.

19 Aku namu, Elode apu kufwa, talanga, mwikeyilu umune a Mwanana bamwekyele mu kilotwa kwi Yosefe mu Eshipitu, nkwamba’shi : 20 Ebwee, waate mwana mukinga na nyin’aye, wende mu nsenga ya Isalele ; mwanda baaba abakimbanga muwa wa mwana mukinga babapu kufwa. 21 N’aye, pababuukile, baatshile mwana mukinga na nyin’aye, na bakafikile mu nsenga ya Isalele ; 22 anka, pabapushiishe’shi, Akelayuse taadi fumu a Yudeya pa mbalo ya shaye Elode, batshinyine kwikwenda ; anka pababamudimwine kwi Efile Mukulu, mu kilotwa, basuukile mu mpata ya mu Ngadile, 23 na bayiile, akashaala mu kibundji akiyitanyinwa’shi : Nasalete, mu kipaso kibalombeene kiakia kibaadi kiakule batemuki’shi : « Akayitanyinwa’shi, mwina Nasalete »

3

1 Aku namu, mu aa mafuku Yoano mubatshishi bafikile, afw’alambukishanga mu kabaaka ka Yudeya, 2 na kwakulanga’shi : Elangyeyi, mwanda bufumu bwa mwiulu bubesesela peepi. 3 Mwanda, uno ngi wiinyi abaabadi baakule kwi mutemuki Esaya, amba’shi : « Eyi dia muntu eele musaase mu kabaaka’shi : Lumbuulayi eshinda dia Mwanana, lulamishayi tushinda twaye » (A). 4 Aku namu Yoano nabene baadi na kilamba kiaye kia bwaa bwa shamo, na mukaba wa musokya mu kifuka kiaye ; na biakudia biaye bibaadi mpasu na buuki bwa mapya.

*(A) Esaya 40. 3.

5 Peeni paapa beena Yelushalema, na beena Yudeya booso, n’eumbo dioso dia ku bukunkula bwa Yudane, babafikanga kwadi ; 6 na bababatshishiibwanga kwadi mu Yudane, basokolanga(1) milwisho yabo.

*(1) Sunga’shi : babweelanga patooka milwisho yabo

7 Na p’aye kumona ba-Fadiseo bebungi na ba-Saduse abafiki ku lubatshisho lwaye, bebalungwile’shi : Efuko dia manyoka, a nanyi benudimuna bwa kusuuka suungu ayifiki ? 8 Biabia paayi bikuba bipwandjikile na kwilanga ; 9 na tanwelanga kinangu kia kwamba mu’nwe banabene’shi : Atwe twi na Abalahama bu shetu ; mwanda nenulungula’shi : Efile Mukulu mulombeene, ku ano mabwe, kubushiisha Abalahama baana. 10 Na dingi kabengyele nkapwe kutudiibwa muushi(2) mwa mitshi ; biabia mutshi woso ushaupa bikuba bi buwa utshibiibwe na wediibwe mu kaalo. 11 Ami, nenubatshisha ku meema bwa kwilanga ; anka yawa afiki kumongo kwande mmunkile bukome, na tshii mupwandjikile kufwala sandale yaaye nya : aye akenubatshisha ku Kikudi e Selele na ku kaalo. 12 E na lubeeshi lwaye mwiyaasa diaye, dingi akakoomba kipeendelo kiaye [kia kupepwila] na akakoonga poondo aaye mu kisasa ; anka akashiika bipusu mu kaalo kashakashimaa.

*(2) Sunga’shi : ku mushi.

13 Peeni paapa Yesu bakatukile ku Ngadile afika ku Yudane kwi Yoano, bwadia kubatshishiibwa n’aye ; 14 anka Yoano bamutosheeshe bikile, amba’shi : Ami ne na lukalo lwa’shi obe ombatshishe, obe ngi bibofiki kwandji ! 15 Na Yesu, pakwaluula, bamulungwile’shi : Leka bikitshikye binobino, mwanda biabia mbipwandjikile’twe kulombasha kululama kwoso. Paapa bamulekyele biakitshika. 16 Na Yesu, pabapwile kubatshishiibwa, baabukile nka paapa mu meema ; na talanga, eulu dibamushitukiile, na bamwene Kikudi ki’Efile Mukulu kikwete kwika bu kankudimba, na kufika paadi. 17 Na talanga, eyi dibafikile mwiulu diaamba’shi : Uno’u ngi Mwan’ande mukumiinwe(3), mwadi’ye mmunampete kusepeela kwande.

*(3) Andji mukumiine bikile.

 

4

1 Peeni paapa Yesu batwadilwe mu kabaaka kwi Kikudi bwankatompibwa kwi diabulu. 2 Na p’aye kupwa kushila biakudia muunda a mafuku makumi ananka a kaanya na makumi ananka a bufuku, kunyima kwa biabia bapushiishe sala. 3 Na atoompanaa, pabefubwile kwadi, bambile’shi : Su we Mwana a Efile Mukulu, akula’shi, ano mabwe eyaluule bu mikate. 4 Ank’aye, pakwaluula, nkwamba’shi : Mbifundjibwe’shi : « muntu takeekala na muwa peenda ku mukate nya, anka ku eyi dioso adituuku kukanwa kw’Efile Mukulu » (A).

*(A) Detelonome 8. 3.

5 Peeni paapa diabulu bamusemwine mu kibalo kii selele, na bamutuudile kwiulu kwa ntempelo(1), 6 na bamulungwile’shi : Su we Mwana a Efile Mukulu etuumbe paashi, mwanda mbifundjibwe’shi : « Akatumina bamwikeyilu baaye mayi pa mwanda wobe, n’abo bakakusemune ku maasa, kutshiina tala okokola lwao lwobe kwibwe » (B). 7 Yesu bamulungwile’shi : Mbifundjibwe dingi’shi : « Tokatompanga Mwanana Efile Mukulu wobe » (C).

*(B) Lono 91. 11-12. — (C) Detelonome 6. 16. — *(1) Pano abaleesha’shi ta mpenda ku mutondo nya, nyi kwiulu kwa bioso mpaa na lupango

8 Diabulu nkumusemuna dimo ku mwengye ukile bula, na kumuleesha mafumu ooso a pa nsenga na ntumbo y’ao, 9 na bamulungwile’shi : Nankakupa bintu biabia bioso, su’be bonkunamina paashi na kumpa kineemo. 10 Paapa Yesu bamulungwile’shi : Katuka’kwa Satana, mwanda mbifundjibwe’shi : « Okalangwila nka Mwanana Efile Mukulu wobe, n’okamufubila bupenka bwaye » (D).

*(D) Detelonome 6. 16.

11 Paapa diabulu bamulekyele : na talanga, bamwikeyilu babefubwile kwadi na babamukwashiishe.

12 Peeni paapa, pabapushiishe’shi, Yoano bakwatshiibwa, bayiile ku Ngadile ; 13 na paaye kukatuka ku Nasalete, bayiile akashaala ku Kapenaume, [kibundji] kii ku bukunkula bwa meema a kalunga, ku midianyino ya Sabulone na ya Nefutali, 14 bwa kulombasha kiakia kibaakwile mutemuki Esaya’shi : 15 « Nsenga ya Sabulone na nsenga ya Nefutali, eshinda dia ku meema akata kwishiya dia Yudane, Ngadile a beena maumbo : — 16 mwilo ushaale mu mufito ukata ubamono etaata dikile ; na kwi baaba bashaale mu mbalo na mu mwesheshi2 wa lufu, etaata dibebeebweela » (E). 17 Kubanga paapa Yesu babangile kulambukisha na kwamba’shi : Elangyeyi, mwanda bufumu bwa mwiulu bubesese peepi.

*(E) Esaya 9. 1-2. — (2) Sunga’shi : mwesheshe.

18 Na bu bibatambukaanga ku bukunkula bwa meema a Ngadile, bamwene baana babidi ba muntu, Shimone ayitanyinwa bu Mpiele, na Andele mukwabo, babeelanga bukondja mu meema, mwanda babaadi bampibwe ba mishipa ; 19 na bebalungwile’shi : Ndondeyi, na nankenwaluula bu bampibwe ba bantu. 20 N’abo nka paapa, pababalekyele makondja aabo, nkumulonda. 21 Na, Pabakiile paapa atakuluka kumeeso kapindji, bamwene bangi, baana babidi ba muntu, Shake mwana a Sebede, na Yoano mukwabo, mu bwaato na Sebede shabo, bakwete kuteluula makondja aabo, na bebayitanyiine ; 22 n’abo nka paapa, paabo kuleka bwaato na shabo, nkumulonda.

23 Na Yesu batambukanga mu Ngadile mwoso, afw’alambukishanga mu bitumbwilo biabo, n’alambukishanga mukandu wi buwa wa bufumu, na kupaashanga mishindo yoso ya masungu na ya kubofula kwoso kwa mbidi munkatshi wa bantu. 24 Na nkumo yaaye yibapalakeene mu Siidi mwoso ; n’abo nkumutwadila booso babaadi na kukumba, [babaadi] bakwatshiibwe na masungu elekeene-lekeene na nkalakashi, na [babaadi] bakwatshiibwe na bikudi bibi, na baasha kaulungu, na bishetshi, aye nkwibapaasha. 25 Na bibumbu bikata bibamulondele kubanga ku Ngadile, na ku Dekapolise, na ku Yelushalema, na ku Yudeya, na kwishiya dia Yudane.

 

5

1 Aku namu, pakumona bibumbu, bakamiine pa mwengye ; na pabapwile kushaala, balongi baaye babefubwiile kwadi ; 2 na pababuulwile kukanwa kwaye, bebalambukishanga, nkwamba’shi :3 baasha muloo anka balanda ku kikudi, mwanda bufumu bw’eulu mbwabo ; 4 baasha muloo anka baaba abadidi maalo, mwanda n’abo banasambiibwe ; 5 baasha muloo anka beyishe(1), mwanda banapiane nsenga ; 6 baasha muloo anka baba be na sala na nyota ya kululama, mwanda n’abo banayikute ; 7 baasha muloo anka baasha lusa, mwanda nyi n’abo abakafwiilwa lusa ; 8 baasha muloo anka baaba batookye kwishimba, mwanda n’abo abakamona Efile Mukulu ; 9 baasha muloo anka abafwisha kufukama, mwanda n’abo abakayitanyinwa’shi, mbaana b’Efile Mukulu ; 10 baasha muloo anka baaba ababingwabingwa pa mwanda wa kululama, mwanda bufumu bw’eulu mbwaabo. 11 Nwi baasha muloo pabakenukaa na pabakenubingabinga, na pabakenwamba mianda ibi yoso ya madimi pa mwanda wande. 12 Sepeelayi na nwikale na muloo wi bungi, mwanda bwedi bwenu mbukata mwiulu ; mwanda ngi bibaabadi babingyebingye batemuki babaadi kumpala kwenu biabia.

*(1) Sunga’shi : bantu baasha kalolo.

13 Anwe nwi mungwa wa ba pa nsenga ; anka su mungwa ubatuukuluka, akikewalusha kisumi nkinyi ? Tawi buwa’nyi ku kintu sungwa nkimune nya, nka peenda kusumbulwa paasha, na kufuuntwa kwi bantu muushi mwa ngao.

14 Anwe nwi etaata dia pa nsenga : kibundji kiyibakiibwe kunundu kwa mwengye takiakwikala kifiibwe nya. 15 Dingi namu tabatembesha elampi bwa kwidituula muushi mw’ekumbo nya, anka kunundu kwa kituulo ki’elampi ; n’aditeembe bwa bantu booso be mu shibo. 16 Etaata dienu dimunikye anka biabia ku meeso a bantu, biabadia kumona bikitshiino bienu bi buwa, na biabadia kutumbisha Shenu e mwiulu.

17 Tanwelanga meshi’shi ami nemufikye mu kwipa mwiiya sunga [bifundwe bia] batemuki ; ntshii mufikye mu kwipa nya, anka kulombasha ; 18 mwanda, nenulungula mwiyendo’shi : Mpaa na panakile(2) eulu na nsenga, takukakila kaleeta sunga kafunda kamune ka ku mwiiya, kushii bioso kulombana. 19 Biabia namu yawa akutupilwa3 umune wa ku milangilo ino ipeela na kulambukisha bantu bianka, abakamwitanyina bu mukile bupeela mu bufumu bw’eulu ; anka yawa akwiufubila, na kwiulambukisha, abakamwitanyina bu mukata mu bufumu bw’eulu. 20 Mwanda nenulungula’shi, su kululama kwenu kwakutwa kukila kwa bafundji ba mikanda na [kwa] ba-Fadiseo, tanukatwela mu bufumu bw’eulu nya.

*(2) Sunga’shi : panashimine. — (3) Sunga’shi : kwipaa.

21 Nubapushiishe’shi mbalungule bakulu bino : « tokayipaanga [muntu] ; na yawa ooso akayipaa, mupwandjikile kukila ku kiimu ». 22 Anka ami, nenulungula’shi yawa ooso akwatshila mukwabo nsuungu ipeela akakila ku kiimu ; na yawa ooso akwamba mwinaye’shi : « Laka »(4), akakila ku kiimu kia kakongye(5) ka bakulu ; na yawa ooso akaamba’shi : « We na mombe » mupwandjikile kwediibwa mu ngeena(6) a kaalo. 23 Biabia su olambula mulambu wobe ku meesa a kilambwilo, na kwakwa otentekyesha’shi mukwenu e n’obe mwanda, 24 leka mulambu wobe kwakwa kumpala kwa meesa a kitapilo, obande kwenda : okapwaane na mukwenu kumpala ; na paapa ofikye n’olambule mulambu wobe.

*(4) « Laka » mulomo, bu’shi : nyema’be ! muntu a bisumanga’be !  — (5) Ni ntumilaadi twa beena Yuda, kubaabadi abatala yabo mianda. — (6) Ngeena mbalo ya dikyenga mwilungu dia kaalo. (Bala kipindji 11. 23).

25 Ikala bukidibukidi mu kipwaano na mukwenu odi mutupakane n’aye, po kii n’aye mwishinda, tala odi mutupakane n’aye akufisha kwi sushi [a mianda], na sushi akufisha kwi mukata a ba-mpulushi, n’obe wediibwa mu lukano. 26 Eyendo, nankulungula’shi : tokatuuka mwanka nya, mpaa na pokafuta lufwalanga lwa nfudiilo(7).

*(7) Kimune kia binanka bia fwalanga ya Asese

27 Nubapushiishe’shi mbambe bino : « Totambukanga lusandji ». 28 Anka’mi, nenulungula’shi, yawa ooso atala mwana mukashi bwa kumulakila, bapu kutambuka n’aye lusandji mwishimba diaye. 29 Anka su eyiso diobe dibalume di kwodi bu kikokoshi, edipokole, wedisuumbule kula n’obe ; mwanda mbikilekile buwa kwodi’be bwa’shi kipindji kimune kia mbidi yobe kishimine, kupela tala mbidi yobe ishima yediibwa mu ngeena(5). 30 Na su eyaasa diobe dibalume di kwodi bu kikokoshi, editshibe wedisuumbule kula n’obe ; mwanda mbikilekile buwa kwodi’be bwa’kipindji kimune kia mbidi yobe kishimine kupela tala mbidi yobe yishima yediibwa mu ngeena(5).

31 Bibaakwilwe dimo’shi : « Su muntu apela mukashi aaye, amupe mukanda wa kupwa kwa bulunda »(8). 32 Anka’mi, nenulungula’shi yawa ooso akapela mukashi aaye, su ta mpa mwanda wa lukyebanokyebano, bamutambushisha lusandji ; na yawa ooso akayibakila mukashi mupediibwe atambuka lusandji.

*(8) Tala Detelonome 24. 1.

33 Nubapushiishe dimo bibabalungwile bakulu’shi : « Tokalwishanga katshipo, anka okalombashe tutshipo twobe kumpala kwa Mwanana ». 34 Anka’mi, nenulungula bianusha sunga nkutshipa ; sunga mwishina di’eulu, mwanda adio nyi ndupunasulu lw’Efile Mukulu ; 35 sunga mwishina dia nsenga, mwanda nyi nkituulo kia ngao yaaye ; sunga mwishina dia Yelushalema, mwanda nyi nkibundji kia Fumu mukata. 36 Tokuma sunga nkutshipa mwishina dia mutwe wobe, mwanda twemulombeene kwaluula lunyene lumunenka bu lutooka sunga bu lufiita. 37 Anka eyi dienu dikale’shi : Olo, olo ; nya, nya ; mwanda eyi dioso dia ntenteko adifiki kwi satana(9).

*(9) Sunga’shi : mubi.

38 Nubapushiishe bibaakwilwe’shi : « Eyiso bw’eyiso, n’eyino bw’eyino ». 39 Anka’mi, nenulungula’shi : tanutoombokyelanga bubi ; anka su muntu akukupila [lupi] kwitama dibalume muleeshe mpaa na dingi [etama] ; 40 na yawa adidi nkufisha ku kiimu bwa kukunyenga musapi wobe, mulekyele’nyi nka n’ekotshi ; 41 na su muntu akyebe kukutambusha pa bukopo lwendo lwa kilometele kimune, nda n’aye bibidi. 42 Yawa akutekye kintu, omupe, na yawa namu akyebe kukwiyapula kintu tomwifunyanga nya.

43 Nubapushiishe bibaakwilwe’shi : « Okafule mwinobe kifulo, n’oshikwe yawa mwishikwanyi n’obe ». 44 Anka’mi, nenulungula’shi : Fulayi beshikwanyi n’enu kifulo, [eelayi baaba abenwele mulao mwabi, kitshinayi baaba benushikwe bi buwa], na tekyelayi baaba [abenukitshiina bi bubi na] abenubingabinga, 45 mu kipaso kianudia kwikala bu baana ba Shenu e mwiulu ; mwanda atundushaa nguba aye kwi be bubi na kwi be buwa, n’anokyeshaa mpeshi aye pe balulame na pe bashii balulame. 46 Mwanda su nwi bafule nka baaba be nenu kifulo, mbwedi kinyi bwanudi nabo ? Bafutshishi ba bitadi t’abakita biabia su ? 47 Na su anwimunaa nka peenda bakwenu, kibanukitshi nkinyi [kikile bangi] ? Beena maumbo namu tabakita bianka su ? 48 Biabia anwe, yikalayi bapwidikye, bu bi Shenu a mwiulu mupwidikye.

 

6

1 Dimukayi, tanutuushanga kiabuuntu kienu kia lusa kumpala kwa bantu, bwa kumweka kwabadi ; bisumanga tanwi na bwedi kwi Shenu e mwiulu nya. 2 Biabia potuusha kiabuuntu kia lusa, twelungulanga nya, bu abikita ba-nsesa mu bitumbwilo na mu miseese, biabadia kutumbishiibwa na bantu. Eyendo, nenulungula’shi : Be na bwedi bwabo. 3 Anka obe, potuusha kiabuuntu kia lusa, eyaasa diobe dibakashi tadiwukanga akikitshi [eyaasa] diobe dibalume ; 4 mu kipaso kia’shi kia buuntu kiobe kia lusa kituushwe mu bufiefie ; na Shobe amonaa ku bufiefie, akakupa bwedi.

5 Na potekye [Efile Mukulu], twekalanga bu ba-nsesa, mwanda mbakumiine kuteka beemane mu bitumbwilo na mu maasanka a miseese bwa kumweka kwi bantu. Eyendo, nenulungula’shi : be na bwedi bwabo. 6 Anka obe, potekye, twela mu kadiimbo kwobe, boopu kushita kiibi kiobe, otekye Shobe e mu bufiefie ; na Shobe amonaa ku bufiefie akakupa bwedi. 7 Na panutekye [Efile Mukulu], tanwalusheenanga miaku imune bu beena maumbo, mwanda abatentekyesha’shi, pa kwakula kwabo kwi bungi abakebaaluula. 8 Biabia anwe tanwibefwananga nya, mwanda Shenu awuku kiakia kianudi nakio lukalo, kumpala kwa’shi numutekye kianka. 9 Biabia anwe, tekayi bino : Shetu e mwiulu, eshina diobe dikale dia kishila ; 10 bufumu bwobe bufikye ; kikyebe ki’eshimba diobe kikitshiibwe bu [biakitshiibwa] mwiulu, mpaa na pa nsenga. 11 Etupe lelo kiakudia kitulombeene ; 12 na wetulekyeele mabaasa etu, bu biatulekyeela namu baaba be n’etu mabaasa ; 13 na twetufishanga mu kutompibwa, anka etupoososhe ku bubi (A). 14 Mwanda su anwe anufwiila bantu lusa ku bilema biabo, Shenu a mwiulu akenufwiila n’anwe namu lusa ; 15 anka su’nwe tanulekyela bantu bilubilo biabo, Shenu takalekyela [namu] bienu bilubilo nya.

*(A) Pa kino kishingatshilo bangi mbakumbashe bino bishima : [Mwanda bufumu nyi mbwobe, na bukome na ntumbo, mafuku ooso. Amene !].

16 Na panushidi biakudia, tanwikalanga bu ba-nsesa, na lukyebo lwinyongole, mwanda abaaluula nkyebo yabo biabadia kumweka kwi bantu’shi mbashile bia kudia. Eyendo, nenulungula’shi : Be na bwedi bwabo. 17 Anka obe, peeni poshidi biakudia, fikinya mutwe wobe mwimu, suula lukyebo lwobe, 18 biabisha kumweka kwi bantu’shi we mushile biakudia, anka kwi Shobe e ku bufiefie ; na Shobe amonaa ku bufiefie akakupa bwedi.

19 Tanwikongwelanga bupeta pa nsenga, pe buswa na nkongolo abilwisha [bintu], na pe bangifi abatanya na kwiba ; 20 anka ekongweleeyi bupeta mwiulu, mwamwa mushi buswa sunga nkongolo ayilwisha, na mushamutanya bangifi na kwiba ; 21 mwanda kwakwa kwi bupeta bwobe, ngi akukeekala n’eshimba diobe.

22 Elampi dia mbidi nyi eyiso ; biabia su eyiso diobe di bi buwa, mbidi yobe yishima ayikeekala mwitaata ; 23 anka su eyiso diobe di bubi, mbidi yobe yishima ayikeekala mmufito ; biabia su etaata di mwodi mmufito, nkwiila kinyi akukeekala mufito ?24 Takwi muntu mulombeene kufubila ba-fumu babidi ; mwanda, ekukashikwa umune na akafula mungi kifulo, sunga ekukalamata kwi umune n’akabengakana mungi : tanwibalombeene kufubila Efile Mukulu na Mammo(1) nya. 25 Ngi pa mwanda kinyi nenulungula’shi : Tanukalakashwanga bwa muwa wenu, mwanda wa kianukadi na kianukatoma, sunga bwa mbidi yenu, mwanda wa kianukafwala : muwa tangukile biakudia, na mbidi yakila bilamba su ? 26 Talayi twoni twa mwiulu : tatukuna sunga kuumbula, mbiatushatutuula mu bisasa, nka Shenu a mwiulu etudisha. Anwe tanwi na kineemo kwitukila su ? 27 Na nanyi a munkatshi mwenu, su ekala na nkalakashi, ebia kuluunga lutshi lumune ku bula bwaye ? 28 Na bwakinyi nwi na nkalakashi pa mwanda wa bilamba ? Talayi bilongo bia mmabala kalolo, kipaso kiabikulaa : tabifubaa sunga kuluka [mpeko] ; 29 anka nenulungula’shi, sunga Salomo mu ntumbo yaaye yoso, tabaadi mufwaale bu kimune kia ku’bianka. 30 Na su Efile Mukulu afwadika biabia lubishi lwa mmabala lwi kwanka lelo, na malooba alwedibwa mwilungu, takenufwadika bikilekile, bantu baasha lukumiino lupeela’yi ? 31 Biabia tanwikalanga na nkalakashi’shi : A nkinyi kiatukadia ? sunga’shi, a nkinyi kiatukatomo ? sunga’shi, a nkinyi kiatukafwaala ? 32 mwanda beena maumbo abakimbuula biabia bintu bioso ; mwanda Shenu a mwiulu awuku’shi, nwina bintu bioso biabia lukalo ; 33 anka kimbayi bufumu bw’Efile Mukulu kumpala na kululama kwaye, na bintu bioso biabia abikenutentekyelwa. 34 Biabia tanwikalanga na nkalakashi mwanda wa malooba, mwanda efuku dia malooba adikeekala na lukalakashi lw’adio dinabene : Efuku dioso di na aadjo makyenga edilombeene.

*(1) Mammo nyi mbupeta mu bwina ebelo ; pano mbebwate bu muntu.

 

7

1 Tanutshibanga kiimu, bianusha kwikala batshibilwe kiimu : 2 mwanda bi kiimu kianukatshibi, anukatshibilwa kianka ; na bi kipimo kianukapima, abakenupimina kianka. 3 Na bwa kinyi otala kasoni ke mwiyiso dia mwinobe, na tobekyeela kisama kii mwiiso diobe ? 4 Sunga’shi, a naminyi bioamba mukwenu’shi : Kumiina nkukatushe kasoni ke mwiyiso diobe ; aku namu, kisama kii mwiyiso diobe ? 5 Nsesa’be, kaasha kumpala kisama kii mwiyiso diobe, na peenipaapa okamono kalolo bia kukatusha kasoni ke mwiyiso dia mukwenu.

6 Tanupanga mbwa kiakia kii selele, sunga kusuumbula mabwe eenu a muulo ku mpala a ngulube, kupela tala yeafuunta muushi mwa ngao yaayo, na patayiyaluula, yenusuma.

7 Tekayi, anukapebwa ; kimbayi na anukapeta ; kookolayi, abakenushitwiila ; 8 mwanda yawa ooso atekye, atambula ; na yawa akimbi, apete ; na yawa akokola, ngi abashitwila. 9 Sunga’shi nanyi muntu a munkatshi mwenu, mulombeene su mwan’aye amutekye mukate, aye amupa ebwe ? 10 na su atekye mushipa aye amupa nyoka ? 11 Biabia su anwe, be bukyelo, anuwuku kupa baana beenu bintu bi buwa, mbungi bwa bintu kinyi bipwandjikile Shenu e mwiulu kupa baaba abamutekye bianka ? 12 Biabia bintu bioso bianudidi’shi bantu benukitshiine, ebakitshiineyi bianka, anwe namu pamune ; mwanda wawa ngi mwiiya na batemuki.

13 Twelelayi ku kibelo kipeela ; mwanda kikata nyi nkibelo, n’eshinda diangabale aditwaala [bantu] mu kushimina, na be bungi mbaaba abatwelela ku kianka ; 14 mwanda kipeela nyi nkibelo, na dibuungye nyi eshinda aditwaala [bantu] ku muwa, na [bantu] bapeela mbaaba abedipete.

15 Biabia ikalayi badimukye na batemuki ba madimi abafiki kwanudi mu misokya(1) ya mikooko, anka muunda mw’abo ntumiishi(2) twi bukyelo. 16 Anukebatuundula ku bikuba biabo. Abakuulaa bikuba bia finyo ku milobo, sunga bikuba bia fingiye ku tunkutule ? 17 Biabia mutshi woso wi buwa aupeyaa bikuba bi buwa, anka mutshi wi bubi aupeyaa bikuba bi bubi. 18 Mutshi wi buwa tangulombeene kupa bikuba bi bubi nya, sunga mutshi wi bubi kupa bikuba bi buwa. 19 Mutshi ooso ushaupa bikuba bi buwa, autshibiibwa na kwediibwa mu kaalo. 20 Biabia anukebatuundula ku bikuba biabo.

*(1) bilamba bia mikooko. — (2) sunga’shi : miseu.

21 Ta mbaaba booso abangamba’shi : Fumu, Fumu, abakatweele mu bufumu bw’eulu ; anka yawa akitshi kikyebe ki’eshimba dia Shami e mwiulu. 22 Be bungi banandungule mwifuku diadia’shi : Fumu, Fumu, atwe tatwi batemukye mwishina diobe su, na tatwi babingye bikudi bibi mwishina diobe su, na tatwi bakite bipaso bi bungi mwishina diobe su ? 23 Na peeni paapa ami nankebalungula patooka’shi : kashaa ntanaadi mwinuwukye nya ; katukayi kwandji, anwe bakitshi ba bubi.

24 Biabia yawa ooso apusha ano mayi ande, na eafubila, nankamupwandjikisha bu muntu mudimukye bayibakile shibo yaaye pa lubwebwe ; 25 na mpeshi banokyele, mieshi yi bukopo ibaalalele, na mpunga yibapukile, biekupila ku yaya shibo ; anka tangipone, mwanda ibaadi itudiibwe kibangilo pa lubwebwe. 26 Na yawa ooso apusha ano mayi ande, kushii kwiafubila, akapwandjikishwa bu muntu shi na binangu bayibakile shibo yaaye pa lusenga ; 27 na mpeshi banokyele, na mieshi yi bukopo ibaalalele, na mpunga yibapukile, biekupiila ku yaya shibo, ayo nkupona, na kupona kwayo kubaadi kukata.

28 Na bibakitshiine nka’shi, Yesu apudjisha yaya misaambo, bibumbu nkukema lulambukiisho lwaye ; 29 mwanda bebalambukishaanga bu muntu e na matalwa, kushii bu bafundji babo ba mikanda.

 

8

1 Na pabayikile ku mwengye, bibumbu bikata bibamulondele. 2 Na talanga, sha kifwi pakwifubwila peepi, bapoone paashi kumpala kwaye, nkwamba’shi : A Fumu, su okumiina wemulombeene namu kuntoosha soo. 3 Na Yesu nkuola eyaasa, nkumukuma, nkwamba’shi : Nankumiina ikala mutooshiibwe. N’anka paapa basulukile busungu bwaye bwa kifwi. 4 Na Yesu bamulungwile’shi : Dimuka, twebilungulanga muntu ; anka nda okeleeshe kwi tshiite-mwakwidi na olambule mulambu ubambile Mose, bwa’shi wibaleeshe bu kamoni(1).

*(1) Tala Lefitike 14.

5 Na pabaadi atwele mu Kapenaume, mungi mukata a kisaka kia basalayi lukama bafikile kwadi, nkumusendeela’shi : 6 Fumu, mufubi ande mulaale ku shibo, mufwe lupoolo, mukalakashwe bi moo. 7 Na Yesu bamulungwile’shi : Nende, ami, na nankamupaasha. 8 Na mukata a kisaka kia basalayi lukama balulwile amba’shi : Fumu, ntshii mupwandjikile bwa’shi otwele muunda(2) mwa shibo yande nya ; anka akula peenda eyi dimune, na mufubi ande akapashiibwa ; 9 mwanda ami namu ne muntu e muushi mwa matalwa [a mungi muntu], mwikale namu na basalayi muushi mwa ande matalwa ; na nambaa umune’shi : Nda, aye namu ende ; na mungi’shi : Fika, n’aye afiki ; na kwi mpika ande’shi : Kita biabia, n’aye ebikitshi. 10 Na Yesu pabebipushiishe, bibamukemeeshe, ngi’ye nkulungula babamulondanga’shi : Eyendo, nenulungula’shi : Ntshimusangane lukumiino lwi bino bukata sunga mu Isalele nya. 11 Na nenulungula’shi, be bungi abakafika kutunduka-nguba na kupona-nguba, n’abakashaala na Abalahama na Isake na Yakobo mu bufumu bw’eulu ; 12 anka baana ba bufumu abakasumbulwa mu mufito wa paasha : kwakwa akukekala kudila na kudia nkyekye. 13 Na Yesu balungwile mukata a kisaka kia basalayi lukama’shi : Nda, na bikukitshikile muyiile bibokumiina ; na pa yaya nsaa mufubi aaye bapashiishwe.

*(2) sunga’shi : muushi mwa mutoondo wande wa shibo.

14 Na Yesu, pabafikile mu shibo ya Mpiele, bamwene muko a Mpiele mukashi mulaale mwanka na mbidi kaalo ; 15 n’aye nkumukuma eyaasa, na mbidi kaalo nkumukatuka ; n’aye babuukile, na bamufubiile.

16 Na pabakumbeene kiolwa, babamutwadiile bantu be bungi bakwatshiibwe na bikudi bibi, na babingile bikudi kwi’yi dimune, na bapashiishe booso babaadi na mikumbo ; 17 kipaso kibalombeene kiakia kibaadi kiakulwe kwi mutemuki Esaya’shi : « Aye nabene baata kubofula kwetu na basemuna mikumbo yetu » (A).

*(A) Esaya 53.

18 Aku namu, Yesu pabamwene bibumbu bikata mbimwifunyishe, batumine eyi’shi bende ku dingi eshiya. 19 Na mufundji a mikanda umune befubwiile paadi, amwamba’shi : A Mulambukishi, nankakulonda kwoso kwende. 20 Na Yesu bamulungwile’shi : misewu e na meena, na twoni twa kwiulu twi na maswa(3) ; anka mwana a muntu te na mbalo ya kutuula mutwe waye nya. 21 Na mungi a ku balongi baaye bamulungwile’shi : A Fumu, mpe namu matalwa andjia kwenda kumpala mu kushiika shami. 22 Anka Yesu bamulungwile’shi : ndonde, na leka bafwe bashiikye bafwe baabo.

*(3) Sunga bishaalelo.

23 Na pabakamiine mu bwaato, balongi baaye babamulondele ; 24 na talanga, kipapi kikata kibebweele pa meema, kipaso kibaadi bwaato mbubwikilwe na mbunda-mbunda ya meema ; anka’ye baadi mulaale. 25 Na balongi babefubwiile peepi bamubuusha, nkwamba’shi ; A Fumu, etupaashe namu ! mbaaba’twe abafu. 26 N’aye bebalungwile’shi : Bwakinyi nwi baasha moo, bantu ba lukumiino lupeela ? Biabia, p’aye kwibwaa, basashiile mpunga na meema, na kubekeele kuumiina kukata. 27 Na bantu babebikemene, na kwamba’shi : A uno nanyi, akookyelwa na mpunga mpaa na meema akata !

28 Na pabafikile ku dingi eshiya, mwiumbo dia beena Ngadala, baasha bikudi bibi babidi, babatuukanga ku mashaama, babafikile mu kufumankana n’aye ; babaadi bukyelo bukile, bishibakidilanga muntu sunga umune ku diadia eshinda. 29 Na talanga, babeelele musaase’shi : A wi pankatshi p’etu n’obe ngunyi Yesu, Mwan’Efile Mukulu ? Bofiki kokuno kumpala kwa nsaa bwa kwitukalakasha ?

30 Na kubaadi kula na’bo, loombe lukata lwa ngulube, yibaadi ayidi. 31 Na bikudi bibi bibamusendeele’shi : Su wetubingi, etupe namu matalwa twende mu loombe lwa ngulube [tukatweele]. 32 N’aye bebiambile’shi : Ndayi. N’abio, pabibatuukile, bibayiile mu loombe lwa ngulube ; na talanga, loombe lwoso lwa ngulube lubaalaleele lubilo mu meema ; ayo nkufwila mu meema. 33 Na baaba babeyikunkushanga babasuukile, na paabo kwenda mu kibundji, babalondele mianda yoso, na bioso bibakitshikile kwi bantu babaadi bakwatwe na bikudi bibi.

34 Na talanga, kibundji kioso kibatuukile mu kufumankana na Yesu ; na pababamumwene babamutekyele bwa’shi akatukye mu nsenga yabo.

 

9

1 Na pa’ye kukaamina mu bwaato, basabukile dingi eshiya, na bafikile mu kibundji kiabo. 2 Na talanga, babamutwadiile kisheetshi, kilaale pa lusala ; na Yesu, pabamwene lukumiino lwabo, balungwile kisheetshi’shi : Niisha eshimba, mwan’ande, milwisho yobe yibalekyelwa. 3 Na talanga, bangi ba munkatshi mwa bafundji ba mikanda nkwakula muunda mw’abo’shi : Au muntu asabuula [Efile Mukulu]. 4 Na Yesu pa bamweene binangu biabo, bakwile’shi : Bwakinyi anwe anunangusheena mianda yibi mu mashimba enu ? 5 Mwanda, nkinyi kibakidi kubofula, mpa kwamba’shi : Milwisho yobe yibalekyelwa, su mpa kwamba’shi : Ebwee, otambukye ? 6 Biabia, bianudia kuwuka’shi mwana a muntu ena matalwa pa nsenga a kulekyela milwisho… ; peenipaapa balungulwile kisheetshi’shi : Ebwee, ata lusala lwobe, wende mu shibo yobe. 7 Na bebweele, enda mu shibo yaaye. 8 Na bibumbu pakumona biabia, bibakwatshikilwe na moo, na bibatumbiishe Efile Mukulu bapaanga bantu matalwa e bino. 9 Na Yesu, pabakidile paapa enda kumpala kapindji, bamwene muntu eshina diaye Mateo, mushaale mu shibo ya kufutshila bitadi ; na bamulungwile’shi ; Ndonde. Na pabebweele, aye nkumulonda. 10 Na bibakitshikile’shi, bu pabaadi’ye mushaale ku meesa mu shibo, talanga namu, bafutshishi ba bitadi be bungi na balwishi babafikile bashaala ku meesa kwi Yesu na balongi baaye ; 11 ba-Fadiseo pakumona biabia, abo nkulungula balongi baaye’shi : Bwakinyi Mulambukishi enu adi na bafutshishi ba bitadi na balwishi ? 12 Na Yesu pabebipushiishe bebalungwile’shi : Baaba be na mbidi bukome tabe na lukalo na munganga nya, anka baaba be na kukumba. 13 Anka ndayi nukayiye kiakia akiamba’shi : « Nankyebe lusa nka ntankyebe mulambu nya » (A) ; mwanda ntshii mufikye mu kwitanyina balulame’mi, anka balwishi.

*(A) Oseya 6. 6.

14 Peeni paapa balongi ba Yoano nkufika kwadi’shi : Bwakinyi atwe na ba-Fadiseo atushila biakudia(1) ingi misuusa, anka balongi boobe tabashila biakudia ? 15 Na Yesu bebalungwile’shi : Baana ba mu kadiimbo ka bulunda mbalombeene kudila pakii mulume e n’abo su ? Anka akukafiki mafuku, abakebaata mulume ; na paapa abakashila bia kudia. 16 Na takwi muntu akulamika kipese kia kilamba kipya ku kilamba kikulu nya, mwanda kiakia kipese akisaana kilaka, na kusanuka akukakila bubi. 17 Tabeela malofu a finyo apya mu misokia(2) ikulu nya ; tala misokia yatanyika, na malofu apalakana, na misokia namu yashimina ; anka abeela malofu a finyo apya mu misokia yipya, na bioso bibidi abiilameena.

*(1) sunga’shi : Atwishidikaa — (2) kala babatelanga misokia, bikishekishe ya mbushi, bwa kwambikila malofu.

18 Bu bibaadi kwete kwibalungula yaya mianda, talanga, fumu [a kitumbwilo] pakwifubwila paadi nkumupa kineemo, nkwamba’shi : Mwan’ande mukashi bapu kufwa ; anka fika omutentekye eyaasa, n’aye akeekala na muwa. 19 Na Yesu pabebweele bamulondele, mpaa na balongi baaye. 20 Na talanga, mwana mukashi baadi na busungu bwa kushimisha kwa mase muunda mwa bipwa ekumi na bibidi besesele paadi dia kumongo na bakumine lwembe lwa kilamba kiaye ; 21 mwanda baadi aakula muunda mwaye’shi : Su nankuma peenda kilamba kiaye nampaanda. 22 Na Yesu pabeyalwile, amumona, bakwile’shi : Niisha eshimba, mwan’ande mukashi ; lukumiino lwobe lubakupaasha. Na mwana mukashi bapandjile kubaanga pa yaya nsaa. 23 Na Yesu pabakafikile ku shibo ya fumu [a kitumbwilo], na pabamwene tuyimba twa milengye na kibumbu kibaadi akyele eunga dikata bakwile’shi : 24 Katukayi, mwanda songwakashi ta mufwe, anka mmulale. Na babamusepanga. 25 Na pababapwile kutuusha kibumbu paasha, aye batwelele akwaata eyaasa diaye, na songwakashi babuukile. 26 Na yino nkumo yibapalakeene mu diadia eumbo dioso.

27 Na bu bibakilanga Yesu paapa, ba-mpofu babidi babamulondele, bakwete kwela musaase na kwamba’shi : Etufwile namu lusa, Mwana a Dafidi ! 28 Na pabafikile mu shibo, ba-mpofu babafikile kwadi. Na Yesu bebalungwile’shi : Anwe anukumiina’shi, ami nemulombeene kukita bino ? Babamulungwile’shi : Olo, Fumu. 29 Peeni paapa bakumine meeso aabo, amba’shi : Binukitshikile muyiile lukumiino lwenu. 30 Na meeso aabo ababuulukile. Na Yesu bebakamikile bi bukopo’shi : Dimukayi muntu su ngumune tebiwukanga nya. 31 Ank’abo, pababatuukile, babapalakeeshe nkumo yaaye mu diadia eumbo dioso.

32 Na bu bibaabadi tabatuuku, talanga, babamutwadiile kamaama, ke na kikudi kibi. 33 Na kikudi kibi paakio kubingiibwa, kamaama kabaakwile. Na bibumbu bibakemene’shi : kashaa, mwanda wi bino tawamwenekyele mu Isalele nya ; 34 anka ba-Fadiseo babaakulanga’shi : Abingi bikudi bibi ku matalwa a fumu a bikudi kibi. 35 Na Yesu beendanga mu bibundji bioso na mu misoko, afw’alambukishanga mu bitumbwilo biabo, na kufw’alungulanga mukandu wi buwa wa bufumu, na kupaashanga mikumbo yoso na kubofula kwa mbidi.

36 Na pa kumona bibumbu, bebipushiishe lusa mwanda babaadi bapungile, na bapalakane bu mikooko yishi na mulami aayo. 37 Peeni paapa balungwile balongi baaye’shi : Biakuumbula bi bungi, anka kwi bafubi bapeela : 38 sendelayi Fumu a biumbulwanga biadia kutuma bafubi mwibala diaye(3).

*(3) sunga’shi : mu biumbulwanga biaye.

 

10

1 Na pabayitanyine balongi baaye ekumi na babidi, bebapeele matalwa panundu pa bikudi bibi, bwa kwibibinga, na bwa kupaasha maladi woso na kubofula kwoso kwa mbidi. 2 Biabia ano ngi mashina a batumibwa ekumi na babidi : a kumpala, Shimone ayitanyinwa’shi, Mpiele, na Andele mukwabo ; Shake mwana a Sebede, na Yoano mukwabo ; 3 Filipe na Batelemi ; Tomase na Mateo, mufutshishi a bitadi ; Shake mwana a Alufee, na Lebe baudikilwe’shi Tadee ; 4 Shimone mwina Kanana(1), na Yudashi Ishikaleote, wiinyi bamupeene.

*(1) dingi eshina diaye : zelote, kwamba’shi : musasakate sunga ena kisumi.

5 Yesu batumine baaba ekumi na babidi, na bebapeele makoma’shi : Tanwendanga mwishinda dia beena maumbo, na tanutwelaanga mu kibalo sunga kimune kia beena Samadiya ; 6 anka ndayi peenda kwi mikooko yishimine ya kifuko kia Isalele. 7 Na peeni panwende, nulambukishe’shi : Bufumu bwa mwiulu bubefubwila peepi. 8 Paashayi balemane ; [nubuushe bafwe] ; nutooshe beena kifwi ; nubingye bikudi bibi : nubatambwile buuntu, nupaane buuntu. 9 Tanwikwatshishanga mu lwendo su oolo, su fwalanga, sunga kiamo kia muninga mu mikaba yenu, 10 sunga mufuko bwa mwishinda, sunga mitwelo ibidi, su sandale, su mukombo, mwanda mufubi mupwandjikile biakudia biaye. 11 Na mu kibalo sunga mu musoko mwoso mwanukatwela, nwipushe mwanka muntu mupwandjikile, na nushaale kwaaye mpaa na panukatuka. 12 Na peeni panukatwela mu shibo nwibayimune. 13 Na su shibo ngipwandjikile eyendo, kufukama kwenu kwikale mu yaya shibo ; anka su tangipwandjikile, kufukama kwenu kwinwalukiile. 14 Na su muntu tamwinutambule, na tamupushe mayi enu, panukakatuka mu yaya shibo, sunga mu kiakia kibalo, nukuukule lufuufi lwa ku ngao yenu(2). 15 Eyendo, nenulungula’shi : mpombo y’eumbo dia Sodoma na dia Ngomola ayikayitadiilwa kwifuku dia kiimu kukila mpombo ya kiakia kibalo. 16 Talayi, ami nenutumu bu mikooko munkatshi mwa tumiishi(3) ; biabia nwikale bapasukye bu manyoka, na beeyishe(4) bu tunkudimba. 17 Na nwikale badimukile bantu, mwanda abakenufisha ku tumilaadi twa beena Yuda na bakenukupile fimbo mu bitumbwilo biabo ; 18 na anukatwadibwa mpaa na ku mpala kwa batontshi na ba-fumu ba maumbo pa mwanda wande, bwa bu kamoni kwabadi na kwi beena maumbo. 19 Na peeni pabakenulubula tanwikalanga bakalakashiibwe bwa biini bianukesamba sunga kiini kianukaakula ; mwanda ku yaya nsaa akukenupebwa kia kwakula ; 20 mwanda ta nanwe abaakula, anka nyi nKikudi kia Shenu akiakwila mwanudi. 21 Na mukwabo na muntu akapaana mukwabo ku lufu, na she mwana [akapaana] mwan’aye ; na baana banatombokyele bebatande na abakebayipayisha ; 22 na abakenushikwa kwi bantu booso pa mwanda w’eshina diande ; na yawa akashimatshiila mpaa na kunfudilo, yawa akapaashiibwa. 23 Anka pabakenubingabinga mu kino kibalo, suukilayi mu kingi ; mwanda, eyendo, nenulungula’shi : Tanukapudisha kwifuunya mu bibalo bia Isalele mwana a muntu tamufikye. 24 Mulongi takila mulambukishi aaye, na mpika takila fumwaye. 25 Mbilombeene mulongi kwikala bi mulambukishi aaye, na mpika kwikala bi fumwaye ; su babaudika fumu a shibo’shi, Belesebule(5), a beena shibo yaaye banebambe naminyi ? 26 Biabia tanwibatshinanga ; mwanda takwi kintu kifwame kishakikeekala kileshiibwe patooka, sunga kii ku bufiefie kishakikawukiibwa. 27 Kiakia kianenulungula mu mufito, anwe nwikiakule mwitaata ; na kiakia kinulungulwe kwitwi, ekilambukisheyi ku mitondo ya shibo. 28 Na Tanutshinanga baaba abayipa mbidi na bashibalombeene kwipaa kikudi ; anka tshinayi yawa ebiakulwisha na mbidi na kikudi mu ngeena(6). 29 Tatupaana bimusodya bibidi kwikuta dimune su ? Na takwi sunga nkimune kia munkatshi mwabio akipona paashi kushii [kukumiina kwa] Shenu. 30 Na bwenu’nwe, sunga nyene ya ku mitwe yenu ngibadikiibwe’yo yoso. 31 Biabia tanutshinanga : anwe nwi na kineemo kukila bimusodya bi bungi. 32 Biabia yawa ooso akangakwila ku mpala kwa bantu, ami namu nankamwakwila ku mpala kwa Shami e mwiulu ; 33 anka yawa ooso akantunu ku mpala kwa bantu, ami namu nakamutunu ku mpala kwa Shami e mwiulu. 34 Tanwelanga binangu’shi, nemufikye mu kutuula kufukama pa nsenga ; tshi mufikye mu kutuula kufukama’mi, anka lupete : 35 mwanda nemufikye mu kutuula kwitshibuula pankatshi pa muntu na shaye, na pankatshi pa mwana mukashi na nyin’aye, pankatshi pa mukashi a mwana na nyin’aye mweeno ; 36 na beshikwani ba muntu abakeekala bantu ba mu shibo yaaye. 37 Yawa afulu shaye su nyin’aye kifulo kunkila’mi, tamupwandjikile n’ami ; na yawa afulu mwan’aye mulume sunga mwan’aye mukashi kifulo kunkila’mi, tamupwandjikile n’ami ; 38 na yawa shaata nkulusu aaye na sha ndondo tamupwandjikile n’ami. 39 Yawa anakapete muwa waye, aneushimishe ; na yawa anakashimishe muwa waye pa mwanda wa kunfula kifulo aneupete. 40 Yawa enutambula, bantambula ; na yawa bantambula, batambula yawa bantumine. 41 Yawa atambula mutemuki mu mulongo wa bu mutemuki, akatambula bwedi bwa mutemuki ; na yawa atambula mululame mu mulongo wa bu mululame, akatambula bwedi bwa mululame. 42 Na yawa ooso anakape umune a ku bano bakinga peenda kipulu kimune kia meema e mashika, mu mulongo wa bu mulongi, eyendo nenulungula’shi, tanashimishe bwedi bwaye nya.

*(2) Nkikitshiino akileesha kutshibika kwa kipwaano na kupa baaba abapele kutambula mukandu bushito bwa kiimu kiabo, (tala Maako 6. 11 na Luka 10. 11) ; — (3) miseu. — (4) sunga’shi : bapopeele. — (5) Ni fumu a bikudi bibi. Tala 12. 24. — (6) Tala 11 ; 23.

 

11

1 Na bibakitshiine nka’shi, Yesu apudisha kupa balongi baaye ekumi na babidi makoma, aye nkukatuka kwakwa bwa kukalambukisha na kulungula mukandu wi buwa mu bibundji biabo.

2 Na Yoano, pabapushiishe aye e mu lukano abaakula wa mifubo ya Kidishitu, batumine eyi na balongi baaye, 3 na kumulungula’shi : A n’obe wiinyi afiki, su tutengyele mungi ? 4 Na Yesu bebalulwile na kwamba’shi : Ndayi, nukalondele Yoano mianda yanupusha na yanumono : 5 Bampofu bakwete kumona na balemane mikoolo kwete kutambuka ; beena kifwi babatooshwa soo na baasha bitwi babapusha, na bafwe babasaanguka, na mukandu wi buwa ubalungulwa kwi balanda. 6 Na sha muloo anka yawa shi mwikale mukokoshwe mwandji.

7 Na bu bibaabadi bakwete kwenda, Yesu babangile kulungula bibumbu wa Yoano’shi : Nkini kibanuyile mu kutala mu kabaaka ? Elengye disaanishwe na lupunga su ? 8 Anka nkinyi kibanuyile mu kutala ? Muntu mufwale bilamba bia muulo ukata su ? Talangayi, baaba abafwalaa bintu bia muulo ukata be mu mashibo a ba-fumu ba maumbo. 9 Anka nkinyi kibanuyile mu kutala ? Mutemuki su ? Nenulungula’shi, oolo, mmuntu mukile mutemuki ; 10 mwanda naye uno abadi bafunde pa mwanda waye’shi : « Talayi, ami nantumu mukyendji wande kumpala kwobe, wiinyi aukalongamisha eshinda diobe kumpala kwobe » (A). 11 Eyendo, nenulungula’shi : munkatshi mwa bantu batandwe na mwana mukashi, takwatuukile muntu su ngumune mukile Yoano Mubatshishi bukata nya ; anka yawa mukile bupeela mu bufumu bw’eulu e bukata bumukile. 12 Anka kubanga ku mafuku a Yoano Mubatshishi mpaa na binobino, bufumu bw’eulu mbunyengwe ku bukome, na be bukome abebunyengye. 13 Mwanda batemuki booso, na mwiiya, babatemukile mpaa na pe Yoano. 14 Na su anukumiina kutambula [kino kianenulungula], uno ngi Eliya e na kituungo kia kufika. 15 Yawa ena matwi bwa kupusha, apushe. 16 Anka kino kipungo nekwikipwandjikisha bu’nyi ? Nkifwanene na baana bakinga bashaale mu bisalwe, beelanga misaase kwi benabo’shi : 17 Tubenwimbila milengye, na tanwibashe masha ; tubenwimbila ngono ya maalo, na tanwibadile. 18 Mwanda Yoano mufikye kushii’ye kudya na kushii’ye kutoma, n’abo abamba’shi : E na kikudi kibi. 19 Mwana a muntu mmufikye kwete kudya na kutoma, n’abo abamba’shi : Tala kidyafu na ntomi a malofu, kuuku a bafutshishi ba bitadi na balwishi. Na bukalabwino bubabingishwa kwi baana b’abo.

*(A) Malaki 3. 1.

20 Peeni paapa babangile kukalasheena bibundji, mwamwa mubakitshikile bilengyeleshi biaye bi bungi, pa mwanda tabibelangile nya : 21 Malwa kwodi, Kolasini ! Malwa kwodi, Betesaida ! Mwanda su bilengyeleshi bibakitshikile munkatshi mwenu, bibadja kwikala bikitshiibwe mu Tiile na mu Sidona, babaadia kwikala belangye muushi mwa mifuko na buto. 22 Anka nenulungula’shi, mpombo ya Tiile na ya Sidona abakeyitadiila kwifuku dia kiimu kukila yenu mpombo. 23 N’obe, Kapenaume obe baadi mukaamishwe mpaa na kwiulu, okayishiibwa mpaa na mu Adese(1) ; mwanda su bilengyeleshi bibakitshikile munkatshi mwobe bibaadia kwikala bikitshiibwe mu Sodoma, kibundji kiakia kibadia kwikala kwanka mpaa na lelo uno. 24 Anka nenulungula’shi, mpombo y’eumbo dia Sodoma ayikeekala ilombeene p’efuku dia kiimu pe yobe mpombo.

*(1) Mbalo yishayimweka, amwendaa bikudi bia bantu kunyima kwa lufu.

25 Mu kiakia kipindji, Yesu balulwile na kwamba’shi : Nankutumbisha, Obe Yaya, Fumu e eulu na nsenga, mwanda bofiile baasha bukalabwino na baasha binangu ino mianda, na bweyifumbwiila baana bakinga(2) 26 Olo Yaya, mwanda ngi biodi mumone’shi bi buwa ku meeso obe. 27 Bintu bioso babebimpeele kwi Shami ; na takwi muntu awuku Mwana su ngumune, nka peenda Yaya ; na takwi muntu auku Yaya, nka peenda Mwana, na [peenda] yawa abakumiina kwibifumbwila kwi Mwana. 28 Fikayi kwandji, anwe booso abapuungila, na basemune mashito, n’ami nankenupa kwikisha. 29 Twalayi kikumbo kiande(3) na nwiyile kwandji’mi, mwanda ne shaa kalolo na [ne] mwiyishe kwishimba ; n’anwe anukasangana kwikisha kwa anyima(4) yeenu. 30 Mwanda kikumbo kiande(3) nkipeelepeele, na kiita kiande nkipeelepeele.

*(2) bapatamine sunga’shi : bashaadile. — (3) Ni nkipongotshi kia mutshi kibaabadi abashitshika ngombe mu shingo bwa kwiyanya kumune. — (4) Sunga’shi : mashimba enu.

 

12

1 Na mu kiakia kipindji, Yesu bakidiile dia mu mabala a mebele(1), efuku dia sabato ; na balongi baaye babaadi na sala, ngi babaanga kutshokola anka na kudya. 2 Na ba-Fadiseo pababamwene biabia, babamulungwile’shi : Talanga, balongi bwobe abakitshi [kintu] kishikipwandjikile kukitshiibwa mwifuku dia sabato. 3 Ank’aye bebalungwile’shi : A tanwibabadikye bibakitshiine Dafidi, pabapushiishe sala, na baaba babaadi n’abo ; 4 kipaso kibatwelele mu shibo y’Efile Mukulu aye nkudia mikate ya kishila, yashibaadi na matalwa a kudia, sunga [kwi] baaba babaadi n’abo, anka kwi ba tshiite mwakwidi bupenka bwabo(2) ? 5 Su tanwibabadikye mu mwiiya’shi, mwifuku dia sabato, ba-tshiite mwakwidi mu ntempelo abapeelesha kineemo kia sabato, n’abo kushii kwikala bapishiibwe ? 6 Anka nenulungula’shi, kuno kwi kintu kikile ntempelo bukata. 7 Na su nubadia kwikala bashinguule kiakia akikyebe kwamba’shi : « Nankyebe lusa nka ntankyebe mulambu nya » (A), tanubadia kutshibila bantu bashii na kilema kiimu nya. 8 Mwanda mwana a muntu nyi fumu a sabato.

*(A) Oseya 6. 6. — *(1) Sunga’shi : poondo. — (2) Tala Lefitike 24. 5-9. Na 1 Samwele 21. 6.

9 Na pabakatukile kwakwa, batwelele mu kitumbwilo kiabo. 10 Na talanga, [mwamwa] mubaadi muntu baadi n’eyaasa di-onye. Na babamwipwishe, bwabadia kumufunda, baamba’shi : Mbipeebwe matalwa a kupaasha [muntu], efuku dia sabato su ? 11 Ank’aye bebalungwile’shi : A nanyi muntu a munkatshi mwenu, akwikala na mukooko umune, su wapona mu bwina efuku dia sabato, akupela kwiukwata na kwiwabula paasha ? 12 Nkineemo bukata kinyi kii nakio muntu kukila mukooko ! Bilombeene’shi [muntu] ekala na matalwa a kukita bi buwa efuku dia sabato. 13 Peeni paapa balungwile muntu’shi : Oola eyaasa diobe. Na bediolwele, dibekeele dishima bu dikwabo.

14 Na ba-Fadiseo, pababatuukile babamutweleele lukuku bwa kumwipayisha ; 15 anka Yesu pabebiwukile bakatukile kwakwa ; na bibumbu bikata bibamulondele, ebapaasha booso. 16 Na bebatosheshe bikile biabasha kuwukisha eshina diaye kwi bantu, 17 bwa kulombasha kiakia kibakwilwe kwi mutemuki Esaya’shi : 18 « Talayi mufubi ande andji musangule, andji mufule kifulo, mwadi eshimba diande dii na kusangala ; nankatuula Kikudi kiande paadi, na akawukisha beena maumbo mwanda wa kiimu. 19 Takeela mpaka, na takeela musaase, na takwi muntu akapusha eyi diaye mu miseese ; 20 takatshokola eleengye dinyatshile, na takashima kaalo akefitshi miishi, mpaa na pakaobesha kiimu ; 21 na beena maumbo abakakulupila mwishina diaye » (B).

*(B) Esaya 42. 1-4.

22 Peeni paapa abamutwadiile muntu e na kikudi kibi kia bupofu na bumaama, na bamupaashiishe ; mu kipaso kibekeele yawa muntu mpofu kamaama, taadi aakula na kumona. 23 Na bibumbu bioso bibakemene, na nkwamba’shi : Uno nga kwikala Mwana a Dafidi su ? 24 Anka ba-Fadiseo pakupusha biabia, babambile’shi : Au abingi bikudi bibi nka ku matalwa a Belesebule, fumu a bikudi bibi. 25 Na Yesu, pakuwuka mitentekyesho yabo, bebalungwile’shi : Bufumu bwoso bwitshibuule’bo bunabene abukapalakana ; na kibalo kioso sunga shibo yitshibuule’yo yinabene tayikeekala kwanka nya. 26 Na su Satana abingi Satana, mmwitshibuule aye nabene ; biabia bufumu bwaye bwikwikala kwanka naminyi ? 27 Na su nku matalwa a Belesebule kwambingi’mi bikudi bibi, baana beenu abebibingi ku matalwa aani ? Ngi bwakinyi abo banabene abakeekala ba‑nsushi beenu. 28 Anka su ami nambingi bikudi bibi ku matalwa a Kikudi ki’Efile Mukulu, biabia bufumu bw’Efile Mukulu mbufikye mpaa na kwanudi. 29 Sungwa’shi mbikuni bilombeene muntu kampaanda kutwela mu shibo ya muntu e bukome na kunyeenga bintu biaye, su tamwanye kwibedi muntu e bukome ? na kunyima ngi akanyengye bi mu shibo yaaye. 30 Yawa shi n’ami mmushikwe ; na yawa shabuungu n’ami [pamune] apalakasha. 31 Ngi bwakinyi nenulungula’shi : Mulwisho ooso na kasaabu kwoso akakalekyelwa bantu ; anka kusabuula kwa Kikudi takukalekyelwa bantu. 32 Na yawa ooso akaakula mwana a muntu bi bubi, abikamulekyelwa ; anka yawa ooso akaakula Kikudi-e-Selele bi bubi, tabikamulekyelwa nya su mu kino kipungo sunga mu kiini akikafika.

33 Su anwamba’shi mutshi wi buwa bikuba biao namu’nyi bi buwa, sunga nwamba’shi mutshi wi bubi na bikuba biao namu bi bubi, mwanda mutshi ooso awutundulwa ku bikuba biao. 34 Efuko dia manyoka’yi ; anwe be bukyelo nwikwakula mianda’yi bi buwa naminyi ? Mwanda kukanwa akwakula mianda yiwuule mwishimba. 35 Muntu e buwa, mu bupeta bwi buwa atushaa mianda yi buwa ayituukila mu bupeta bw’eshimba diaye di buwa ; na muntu e bubi atushaa mianda yibi ayituukila mu bupeta bw’eshimba diaye di bubi. 36 Ngi nenulungula’shi, eyi dioso dia bwaakulakule diakule bantu, abakedilubula p’efuku dia kiimu ; 37 mwanda nka ku mayi wobe nk’onobingishiibwe, na ku mayi wobe ngi konotshibilwe kiimu. 38 Peeni paapa bangi ba munkatshi mwa bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo babamwalulwile na kwamba’shi : A Mulambukishi, atudidi kumona kwodi kitundwilo. 39 Anka’ye pabaalulwile, bebalungwile’shi : Kipungo kitoombokye na akitambuka lusandji ngi akikimbi kitundwilo ; anka takwi akikebapeebwa nya, nka peenda kitundwilo kia Yonase mutemuki. 40 Mwanda, nka bu bibaadi Yonase mwifu dia mushipa ukata muunda mwa mafuku asatu a kaanya na asatu a bufuku, ngi abikeekala mwana a muntu mafuku asatu a kaanya na asatu a bufuku muushi mwa nsenga. 41 Bantu ba mu Ninife abakeemana na kino kipungo ku kiimu na abakekipiisha, mwanda babeelangile ku bulungudi bwa Yonase, na talanga, kuno kwi [muntu] mukile Yonase(3). 42 Fumu-mukashi(4) a ku Midi akayimana na kino kipungo ku kiimu na akekipiisha, mwanda bakatukile ku nfudiilo kwa nsenga bwa kupusha bukalabwino bwa Salomo, na talanga, kuno kwi muntu mukile Salomo(5).

*(3) Tala Yonase. 2 ; 3. – (4) sunga’shi : Ndala-mumba. – (5) Tala 1 ba-fumu 10.1-43).

43 Aku namu kikudi kibi pakituuku mwi muntu, akikidila mu mbalo yume, kiakimbanga kwikisha, n’akio kushii kwikupeta. 44 Peeni paapa akiamba’shi : Nankaalukiila mu shibo yande mwangikeele mutuukye. Na pakimufiki, akiyisangana bisumanga, yikombe, na yilumbuule. 45 Peeni paapa akiende, kikaate bingi bikudi musambobidi bikikile kinabene bubi ; na p’abio kutwela, abishaala mwamwa ; na mwikeelo wa kunyima wa yawa muntu aukidi mwikeelo wa kumpala bubi. Ngi abikeekala namu mpaa na kino kipungo kii bukyelo.

46 Na bu bibaadi ki’esaamba kwi bibumbu, talanga nyinaaye na bakwabo baabadi bayimane paasha, abakimbi biakwisaamba n’aye. 47 Na mungi muntu bamulungwile’shi : Talanga, nyinobe na bakwenu mbayimane paasha, abakyebe kwisaamba n’obe. 48 Anka’ye pabaalulwile, balungwile yawa besambaanga n’aye’shi : Nyinami nnanyi, na bakwetu, mbanyi ? 49 Na pabawolwele eyaasa diaye kwi balongi baaye, bambile’shi : Tala nyinami, na bakwetu ; 50 mwanda yawa ooso akakitshi kikyebe ky’eshimba dia Shami e mwiulu, yawa ngi mukwetu mulume, na nkashanami, na nyinami.

 

13

1 Na mu diadia efuku, Yesu pabatuukile mu shibo, bashaleele peepi na meema. 2 Na bibumbu bikata bibaadi bikoongye kwadi mu kipaso kibakamiine mu bwaato, ashaala, na kibumbu kioso kibayimeene ku kieese. 3 Na bebalungwile mianda yi bungi mu nkindji na kwamba’shi : Talanga, mumiinyi [a mbio] bayiile mu kukuna. 4 Na bu bibaadi akunu, yingi [mbio] yibapoone bukunkula bw’eshinda na tooni tubeyisomwene. 5 Yingi yibapoone mu mbalo yi mabwe, mwayishiyipete nsenga yi bungi ; n’anka paapa yibameene, mwanda tayibaadi na nsenga yi bungi ; 6 na pabakankile nguba, yibataatshile, na mwanda yibakutshilwe mishi, yibaumine. 7 Yingi yibapoone munkatshi a milobo, na milobo yibakudile, na yeyeela efina. 8 Na yingi yibapoone pa nsenga yi buwa ayo nkutuusha bikuba, [lubio] lumune nkutuusha lukama, lungi namu makumi asamombo, na lungi makumi asatu. 9 Yawa ena matwi bwa kupusha apushe.

10 Na balongi pababefubwiile, babamulungwile’shi : Bwa kinyi webalungula mu nkindji ? 11 N’aye, pa kwaluula bebalungwile’shi : Mpa mwanda kwanudi’nwe mbinupebwe kuwuka mianda yifwame ya bufumu bw’eulu, anka kwabadi tambibapebwe. 12 Mwanda yawa ooso e na [kintu], banamupe [kingi], n’anekale mu bintu bi bungi ; anka kwi yawa shi na kintu, kiakia kiini kiadi nakio akikaatshiibwa. 13 Ngi pa mwanda kinyi nebalungula mu nkindji, mwanda abo abatala tabamono ; n’abo abateemesha tabapusha na tabashinguula. 14 Na pa mwanda wabo ngi pabalombana butemuki bwa Esaya, abwaakula’shi : « Pakupusha, anukapusha na tanukashinguula nya, na pa kutala anukamono na tanukabeekyela nya ; 15 mwanda eshimba dia uno mwiilo dibaneeme bushito, na matwi aabo e na mpushisho e bukopo, na babamwamwa meeso aabo, kutshiina tala bamona ku meeso, na bapusha ku matwi, na bashinguula kwishimba, na tala baaluluka, n’ebapaasha » (A). 16 Anka meeso enu nga mwabi, mwanda aamono, mpaa na matwi enu, mwanda aapusha ; 17 mwanda eyendo, nenulungula’shi, batemuki be bungi na [bantu] balulame be bungi babadidile kumona bintu bianumono’bi, na tambebimone, na [kudila] kupusha bintu bianupusha’bi, na tambebipushe.

*(A) Esaya 6. 9-10.

18 Biabia anwe, temeshayi lukindji lwa mumiinyi [a mbio]. 19 Misuusa yoso ayipusha muntu mwanda wa bufumu [bw’ewulu] na teushinguula, mubi afiki na kunyeenga kiakia kikunwe mwishimba diaye ; ngi kiakia kibakuunwe ku bukunkula bw’eshinda. 20 Na yawa bakuunwe mu mbalo yi mabwe, nyi ngiawa apusha eyi, n’editambula bukidi na muloo ; 21 anka tena mushi muunda mwaye, anka e kwanka bwa kapindji kapeela ; n’apafiki malwa sunga kubingwabingwa pa mwanda w’eyi akokoshiibwa nka paapa. 22 Na yawa bakuunwe mu milobo, nyi ngiawa apusha eyi ; na nkalakashi ya kino kipungo na madimi a mapeta abikutshiswa eyi kutama, ngi adikutwa bikuba. 23 Na yawa bakuunwe pa nsenga yi buwa, nyi ngiawa apusha na kushinguula eyi, ngi apa’nyi na bikuba, na atuusha [lubio] lumune lukama, lungi makumi asamombo, na lungi makumi asatu.

24 Bebeelele lungi lukindji amba’shi : Bufumu bw’eulu bubaadi bupwandjikishwe na muntu bakunaanga mbio yi buwa mwibala diaye. 25 anka pabaadi bantu mbalaale, mwishikwanyi n’aye bafikile n’akuna sisanya(1) munkatshi mwa poondo n’aye nkwenda. 26 Na pabakudile mutshi wapa bikuba, nka paapa namu sisanya nkumweka. 27 Na bapika ba fumu a shibo nkufika nkumulungula’shi : A Fumu, tomono’shi, okuune mbio yi buwa mwibala diobe ? A sisanya yibamweka naminyi ? 28 Na bebalungwile’shi : Mwishikwanyi ngi bakitshi biabia. Na bapika babamulungwile’shi : Okumiina’shi twende tumutukule ? 29 N’aye bakwile’shi : Nya, tala pakutukula sisanya, nwashuula poondo kumune. 30 Ebilekyeleyi bikule bioso bibidi pamune mpaa na kipindji kia kunwaa ; na ku kipindji kia kunwaa, nakalungula abaumbula’shi : Tukulayi sisanya kumpala, numwanye bisaasa-bisaasa bwa kumushiika kaalo ; anka nukoongye poondo mu kisasa kiande.

*(1) Ni ndubio lwifwaane poondo alumulwishaa su bibameena pamune.

31 Bebeele lungi lukindji na kwamba’shi : Bufumu bw’eulu mbwifwaneene na lutete lwa mutalande lubaatshile muntu, akuna mwibala diaye, 32 eyendo, alo nyi ndukile bupeela pe mbio yoso ; anka pakwalo kukula ndukile mbishi yoso bukata, na alufiki mutshi, ulombeene’shi tooni twa mwiulu atufiki na kubombeela mu ntabi yao.

33 Bebalungwile lungi lukindji’shi : Bufumu bw’eulu mbwifwaneene na kitatusho kibabaatshile kwi mwana mukashi, na bekifiile munkatshi mwa bipimino bisatu bia bukula mpaa na pababukamiine bwoso.

34 Yesu balungwile bibumbu yino mianda yoso mu nkindji, na tamwibalungule mwanda su ngumune kushii mu lukindji ; 35 bibalombeene kiakia kibaakwilwe kwi mutemuki’shi : « Nankaakula kukanwa kwande mu nkindji, nankabweela pakata mianda yibaadi yifiibwe kubanga [pa] kupangwa kwa nsenga» (B).

*(B) Lono 78.2.

36 Peeni paapa, paaye kupalakasha bibumbu, batwelele mu shibo ; na balongi baaye babafikile kwadi baamba’shi : Etupatulwile lukindji lwa sisanya a mwibala. 37 N’aye, pakwaluula bebalungwile’shi : Yawa akunu mbio yi buwa nyi mwana a muntu ; 38 n’efuba, mpano pa nsenga ; na mbio yi buwa namu, nyi mbaana ba bufumu ; na sisanya nyi mbaana ba ntoomboshi ; 39 na mwishikwanyi beyikuune, nyi diabulu ; na kipindji kia kunwaa, nkufudiisha kwa kino kipungo2 ; na abaumbula nyi mbamwikeilu. 40 Biabia, anka bu abitukulwa sisanya na kweelwa mu kaalo, ngi abikekala pamune na pa kufudiisha kwa kipungo. 41 Mwana a muntu akatuma bamwikeyilu baaye, n’abakakaasha bikokoshi bioso mu bufumu bwaye, na baaba booso abataambuka mwabakyebela(3), 42 ngi bakebeele mwilungu dia kaalo : mwamwa amukeekala kudila na kudia nkyekye. 43 Penipaapa balulame abakapenyapenya bu nguba mu bufumu bwa Shabo. [Yawa] ena matwi bwa kupusha, apushe.

*(2) Mu kishingatshilo 39, 40, 49 kufudiisha kwa kinokipungo, ta nfudiilo a nsenga nya. — (3) Sunga’shi : bashabeesaka kintu.

44 Dingi’nyi, bufumu bw’eulu mbwifwaneene na bupeta bufiibwe mwibala, bubabapetele kwi muntu, ebufia ; na pa mwanda wa muloo ubaadi nao, enda na akaudisha bioso bibaadi nabio, aula diadia efuba.

45 Dingi’nyi, bufumu bw’eulu mbwifwaneene na nsuunga, akimbi mabwe aneeme ; 46 na p’aye nkapeta ebwe dia muulo ukile bukata, nkwenda mu kuudisha bioso bibaadi nabio, nkwidiwula.

47 Dingi’nyi, bufumu bw’eulu mbwifwaneene na bukondja bubeelwe mu meema bwakwata [mishipa] ya bipaso bioso ; 48 na pababuudile, babebwabwiile ku kieese, na p’abo kushaala, babeelele yi buwa mu ma nkupi, na basuumbula yi bubi paasha. 49 Abikeekala nka biabia ku nfudiilo kwa kino kipungo : bamwikeyilu abakatuuka bakaabuule be bubi munkatshi mwa balulame, 50 na abakebeela mwilungu dia kaalo : mwamwa mwanekale kudila na kudia nkyekye. 51 Yesu bebalungwile’shi : anwe nubashinguula yino mianda yoso su ? Bamulungula’shi : Oolo [Fumu]. 52 N’aye bebalungwile’shi : Ngi bwakinyi, ooso mufundji a mikanda mwaluulwe bu mulongi a bufumu bw’eulu e pamune bi fumu a shibo, atuusha mu bupeta bwaye bintu bipya na bintu bia kala.

53 Na bibakitshikile’shi, Yesu apu kwakula yaya nkindji, bakatukile kwakwa. 54 Na pabafikile mu nsenga y’abo, bebalambukishanga mu kitumbwilo kiabo, bibaabadi abakeme na kwakula’shi : A buno bukalabwino na bino bilengyeleshi bafiki n’abio kunyi ? 55 Uno’u ta mwana a sendwe a mabaaya su ? Nyinaye tayitanyinwa bu Madiya su ? na bakwabo balume, Shake, na Yosee, na Shimone, na Yuda ? 56 Na bankashanaye booso, ta be munkatshi mwetu su ? Abiabia bino bintu bioso uno bafiki n’abio kunyi ? 57 Na babaadi bapete bikokoshi pa mwanda waye. Na Yesu bebalungwile’shi : Mutemuki te na kineemo, su e mwiumbo diabo na mu shibo yabo. 58 Na kwakwa ta mwikukite bilengyeleshi bi bungi, pa mwanda wa kukutwa kwabo kwa kukumiina.

 

14

1 Mu aa mafuku, Elode Tetalaka(1) bapushiishe nkumo ya Yesu ; 2 na balungwile bafubi baaye’shi : Yawa nyi Yoano Mubatshishi ; basaanguka ku bafwe, ngi pa mwanda kinyi bilengyeleshi abikitshika kwadi. 3 Mwanda Elode, pabakwatshiishe Yoano, bamwanyiishe na kumweelesha mu lukano pa mwanda wa Elodiasa, mukashi a mukwabo Filipe ; 4 mwanda Yoano bamulungulanga’shi : Twemupeebwe matalwa, akumwaata nya. 5 Aku e nka na lukalo lwa kumwipayisha, batshinanga bibumbu, mwanda babamwatanga bu mutemuki. 6 Anka pabaabadi abasankila efuku dia kutandjibwa kwa Elode, mwana a Elodiasa mukashi bashiile masha ku mpala kwa booso, na basangeeshe Elode : 7 pa biabia, bamulayile na katshipo ka kumupa kioso kiakateka. 8 N’aye, pa kutumwa na nyin’aye, [bakamulungwile’shi] : Mpe kuno mutwe wa Yoano Mubatshishi mwilonga. 9 Na fumu bibamwinyongweshe bikata ; anka pa mwanda wa tutshipo, na wa baaba babaadi n’aye ku meesa, batumine eyi’shi, bamupe wanka. 10 Na batumine [bantu], bwa kutshiba Yoano mutwe mu lukano. 11 Na mutwe waye ubatwadilwe mwilonga, na wapebwa songwakashi ; n’aye beutwadile kwi nyin’aye. 12 Na balongi baaye babafikile na bakaasha kitanda kiaye bakekishiika ; na pababayiile, babakalondeele Yesu biabia bibakitshikile.

*(1) Tetalaka : Ni mutoontshi atala kimune kia mu binanka kia kipindji kia nsenga kikampanda. Uno nyi Elode Antipase, mwana a Elode mukata (Kipindji kia 2).

13 Na Yesu pabebipushiishe, bakatukile paapa mu bwaato enda mu kabaaka, ku lupese ; na bibumbu bia mu bibundji bilekene-lekene paabio kuuka, bibamulondele lwa ngao. 14 N’aye pabatuukile, bamwene kibumbu kikata ; na bebapushidiile lusa, na apaasha balemane baabo. 15 Na pabalombeene kiolwa, balongi baaye babafikile kwadi na kwakula’shi : Mbalo yino ngia kabaaka, na nsaa ngipwe kukila ; palakasha bibumbu, bwa’shi beende mu bibalo bakaule bidiibwa. 16 Anka Yesu bebalungwile’shi : Tabi buwa abo kwenda nya ; anwe, ebapeyi biakudia. 17 Anka babamulungwile’shi : Pano twi’nka na peenda mikate itano na mishipa ibidi. 18 Na bebalungwile’shi : Eyintwadile’yi pano. 19 Na pabatumiine bibumbu eyi dia kushaala pa lubishi, pabaatshile mikate itano na mishipa ibidi, bataale kwiulu, na batumbwiile [Efile Mukulu] ; na p’aye kupwa kutshokola mikate, beyipeele balongi, na balongi [namu] beyipa bibumbu. 20 Na babadile booso abo nkwikuta, na babasangwile bipese bibashadile, biseele ekumi na bibidi biuule. 21 Aku namu baaba babadiile babaadi peepi na binunu bitano bia balume, kushii kubala bakashi na baana.

22 N’anka paapa batumiine balongi eyi bwa kutwela mu bwaato, na bwa kumubadidiila dingi eshiya, mpaa na pakapwila kupalakasha bibumbu. 23 Na pabapwiile kupalakasha bibumbu, bakankile ku mwengye ku lupese mu kuteka ; na pabalombeene kiolwa, baadi kwakwa bupenka bwaye.

24 Aku namu bwaato tabubaadi munkatshi mwa meema, abutakuulwa na mbunda-bunda ya meema, mwanda lupunga lubaadi alufumankana nabo bi bubi. 25 Na ku kilo kiakananka kia bufuku bayiile kwabadi kwete kutambuka panundu pa meema. 26 Na balongi, pakumumona atambuka pa meema, babakalakeeshwe bikata, baamba’shi : Ni mmukishi. Na babasamine pa mwanda wa moo. 27 Anka Yesu bebalungwile anka paapa’shi : Niinga’yi mashimba(2), n’ami ; tanwikalanga na moo.

*(2) kankamanayi.

28 Na Mpiele, pabamwalulwile, baambile’shi : Fumu, su n’obe, ntumine eyi nfikye kwodi natambuka panundu pa meema. 29 N’aye bambile’shi : Fika. Na Mpiele pabatuukile mu bwaato, batambukile panundu pa meema bwa kwenda kwi Yesu. 30 Anka pabamwene’shi lupunga lwi bukopo, bapushiishe moo ; na bu bibabangile kutukila, beelele musaase’shi : Fumu, mpaashe ! 31 N’anka paapa Yesu baolwele eyaasa diaye, bamukwatshile, amulungula’shi : Muntu sha lukumiino lupeela, bwakinyi bweele mpaka ? 32 Na pababakamiine mu bwaato, lupunga lubalekyele. 33 Na booso babaadi mu bwaato babayiile bamupa kineemo na kwamba’shi : Kushii kudimba, we Mwan’Efile Mukulu !

34 Na p’abo kusabuka dingi eshiya, babayiile ku kipindji kia nsenga ya Ngenesalete. 35 Na bantu ba mu yaya mbalo pababamutundwile, babatumine eyi ku maumbo ooso ebefuunye ; na babamutwadiile booso babaadi na kukumba ; 36 na kumusendeelenga bwa kukuma sunga songo ya musapi waye ; na booso babamukumine babapaandjile losoo.

 

15

1 Peeni paapa bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo ba ku Yelushalema babafikile kwi Yesu, nkwamba’shi : 2 Bwa kinyi balongi bwobe abatupilwa kipikwa kia bakulu, mwanda tabesuula maasa aabo pakudia mikate ? 3 Ank’aye, pa kwaluula, bebalungwile’shi : N’anwe, bwa kinyi anutupilwa mulangilo w’Efile Mukulu pa mwanda wa kipikwa kienu ? 4 Mwanda Efile Mukulu beelele mwiiya, nkwamba’shi : « Neemeka shobe na nyinobe » (A) ; na « yawa ooso akaakula shaye sunga nyin’aye bi bubi, afwe » (B) ; 5 anka’nwe anwamba’shi : Yawa ooso akwamba shaye sunga nyin’aye’shi, kiakia kioso kibodia kupeta kwandji nekituulu bu mulambu, — 6 na takaneemeka shaye sunga nyin’aye nya. Na nubayipaa mulangilo w’Efile Mukulu pa mwanda wa kipikwa kienu. 7 Bansesa’yi ! Esaya batemukile kalolo pa mwanda wenu, amba’shi : 8 « Uno mwiilo awunneemeka ku milomo, anka eshimba diabo di kula n’ami bikile ; 9 anka abanneemeka bisumanga, bakwete kulambukisha milangilo ya bantu bu ndambukiisho » (C). 10 Na pabayitanyine kibumbu, bebalungwile’shi : Temeshayi nupushe : 11 ta nkiakia akitwele mukanwa akilwishaa(1) muntu nya ; anka akituuku kukanwa, nakio akilwisha muntu.

*(A) Kikatukilo 20.12. — (B) Kikatukilo 21.17. — (C) Esaya 29.13.

*(1) Kulwisha muntu, mu kishingatshilo. 11 na 20 : nkwikasha muntu bu e mako muyiile bipikwa biabo. Tala kipatulwilo kia bishima mu (Maako 7. 15 na 20.)

12 Peeni paapa balongi baaye, babefubwile, bamulungula’shi : Owuku’shi, ba-Fadiseo bekeele bakokoshwe pa kupusha diadia eyi ? 13 Anka’ye, pakwaluula bakwile’shi : Mutshi ooso wabashibakune kwi Shami a mwiulu aukashudiibwa. 14 Ebalekyeleyi ; nyi mba-mpofu, bakunkushi ba ba-mpofu : na su mpofu akunkusha [mungi] mpofu, abakapona booso babidi mu bwina.

15 Na Mpiele, pa kwaluula nkumulungula’shi : Etupatulwile lwalwa lukindji. 16 Na bambile’shi : N’anwe namu nubakutwa kinangu ? 17 Tanushinguula’shi, kioso akitwele mukanwa akiende mwifu, na kunyima akikidi mu mbalo ifwame ? 18 Anka bintu abituukila kukanwa abifiki mwishimba, na biabia bintu abilwisha muntu. 19 Mwanda mwishimba ngi amutuukilaa nangunangu yibi, kwipayisheena, lusandji, lukyebanokyebano, bu ngifi, bukamonyi bubi, kukayishena : 20 bino ngi bintu abilwishaa(1) muntu ; anka kudya na maasa ashii asuule takulwishaa muntu nya.

*(1) Kulwisha muntu, mu kishingatshilo. 11 na 20 : nkwikasha muntu bu e mako muyiile bipikwa biabo. Tala kipatulwilo kia bishima mu (Maako 7. 15 na 20.)

21 Na Yesu, pa bakatukile kwakwa, bayiile mu bipindji bia nsenga ikungile Tiile na Sidona. 22 Na talanga, mwana mukashi mwina Kanana, a mu kiakia kipindji kia nsenga, pabatuukile, nkwela musaase, nkumulungula’shi : Fumu, Mwana a Dafidi, mfwile namu lusa ; mwan’ande mukashi bakyengyeshwa ngofu na kikudi kibi. 23 Na ta mumwaluule mwaku nya. Na balongi baaye, babefubwile bamusendeela na kwamba’shi : Mubingye, mwanda etushiki tuleo. 24 Anka’ye, balulwile nkwamba’shi : Ami ne mutumibwa nka peenda kwi mikooko yishimine ya mu shibo ya Isalele. 25 N’aye bafikile na kumuneemeka bikile nkwamba’shi : Fumu, nkwashe namu. 26 N’aye, pakwaluula, nkwamba’shi : tambipwandjikile kwata mikate ya baana na kwiyisumbwila mbwa(2). 27 N’aye bakwile’shi : Oolo, Fumu ; mwanda sunga iini mbwa(2) ayidiyaa bifingi-fingi abiponaa ku meesa a ba-fumw’ayo. 28 Peeni paapa Yesu, balulwile, nkumulungula’shi : Aee mwana mukashi’be, lukumiino lwobe lwi bukata ; bikukitshikile bu biokyebe. Na kubanga yaya nsaa mwan’aye mukashi bapandjile.

*(2) mu kii-ngidiki : ntubwa twa kineemo kipeela.

29 Na Yesu, pabakatukile kwakwa, bakafikile peepi na meema a Ngadile ; na pabakankile pa mwengye, bashaleele panka. 30 Na bibumbu bikata bibayiile kwadi, beekale na balemane mikoolo, bampofu, tumaama, na bafwe lupoolo, na bangi bantu be bungi ; na bebatuula ku ngao yaaye ; aye nkwibapaasha ; 31 mu kipaso kibakemeeshe bibumbu pakumona tumaama atwaakula, bafwe lupoolo abapaanda, balemane mikoolo abatambuka na bampofu abamono ; na babatumbiishe Efile Mukulu a Isalele. 32 Na Yesu, pabayitanyine balongi baaye kwadi, bambile’shi : Lusa lubankwata bikile pa mwanda wa kibumbu, mwanda takudi mafuku asatu mbashaale nka pandji, na tabena su nkintu kia kudya ; na ntankyebe kwibapalakasha bashii badie, tala bakapungila mwishinda. 33 Na balongi baaye nkumulungula’shi : Akwatukapeta muno mu kabaaka mikate yi bungi yakwikutshisha kibumbu kii buno bukata nkunyi ? 34 Na Yesu bebalungwile’shi : Mikate bungi kinyi yanudi n’ayo ? Na babambile’shi : Musambobidi, na tushipa tubadikye. 35 Na batumine eyi kwi bibumbu bwa’shi bashaale paashi. 36 Na pabaatshile mikate musambobidi na mishipa, batumbwile [Efile Mukulu] na beyitshokwele eyipa balongi baaye, na balongi [beyipa namu] kibumbu. 37 Na babadiile booso bwabo, bayikuta ; na babasangwiile bipese bibashadile, bawusha biseele musambobidi. 38 Aku namu babaadiile babaadi baana balume binunu binanka, kushii kubala bakashi na baana. 39 Na p’aye kupalakasha bibumbu, bakamiine mu bwaato na bakafikile ku kipindji kia nsenga ya Mangadana.

 

16

1 Na ba-Fadiseo na ba-Saduse, pababefubwile, babamutekyele bwa kumutompa, eshi ebaleshe kitundwilo kia mwiulu. 2 Anka’ye, pabalulwile, bebalungile’shi : Kiolwa pakilombana, anwamba’shi : Akukeekala nguba e buwa ; mwanda eulu ndjimongye ; 3 na ku namashika’shi : Lelo akukeekala kipapi kia mpeshi, mwanda eulu ndjimongye na kufiituluka(1). Anuwuku kutundula mwikelo w’eulu, anka tanuwuku kutundula bitundwilo bia bipindji bia nsaa ? 4 Kipungo kitoombokye na kiisha lusandji ngi akikimbi kitundwilo ; na takikapeebwa kitundwilo, su ta nkitundwilo kia Yonase(2). Na pabebalekyele, bayiile.

*(1) Sunga’shi : Eulu ndjifiinde. — (2) Tala mu kipindji 12.39, 40 na mu Yonase 2.

5 Na pabafikile balongi baaye dingi eshiya, babayilwankeene kwaata mikate. 6 Na Yesu bebalungwile’shi : Talayi, na nwikale badimukye pa mwanda wa kitatusho kia ba-Fadiseo na kia ba-Saduse. 7 N’abo babanangusheene muunda mw’abo’shi : Mwanda tatwibaate mikate. 8 Anka Yesu, pabebiwukile, bambile’shi : Bwakinyi anunangusheena muunda mwenu, bantu ba lukumiino lupeela, pa mwanda wanushii baate mikate ? 9 Tanwabandjile kushinguula, na tanwabandjile kutentekyesha mikate itano ya bantu binunu bitano, na buungi bwa biseele bibanusangwile ? 10 sunga [kutentekyesha] mikate musambobidi ya binunu binanka bia bantu, na buungi bwa biseele bibanusangwile ? 11 A bianushanupusha naminyi’shi, ta mpa mwanda wa mikate wanenulungulanga’shi : Nwikale badimukye pa mwanda wa kitatusho kia ba-Fadiseo na kia ba-Saduse ? 12 Peeni paapa babashingulwile’shi, tamwambe wa kudimukila kitatusho kia mikate ; anka kudimukila lulambukiisho lwa ba-Fadiseo na lwa ba-Saduse.

13 Aku namu, Yesu pabakafikile ku kipindji kia nsenga ya Sesalee a Fidipe, bayipwishe balongi baaye, nkwamba’shi : A bantu abamba’shi ami mwana a muntu, ne’nyi ? 14 Na babambile’shi : bangi [abamba’shi] : [We] Yoano Mubatshishi ; bamo [‘shi : We] Eliya ; na bangi [namu’shi : We] Yelemiya, sunga umune a ku batemuki. 15 Bebalungwile’shi : Anwe namu, anwamba’shi, ne’nyi ? 16 Na Shimone Mpiele, balulwile, nkwamba’shi : We Kidishitu, Mwan’Efile Mukulu e na muwa. 17 Na Yesu, balulwile, amulungula’shi : We sha muloo Shimone a Yonase, mwanda musamba(3) na mase tambikufumbwiile bianka nya, anka Shami e mwiulu. 18 N’ami namu, nankulungula’shi, Obe we Mpiele(4), na panundu pa luno lubwebwe nankebaka kakongye kande, na biibi bia Adese(5) tabianekakile bukome nya. 19 Na nankakupa fungula ya bufumu bwa mwiulu ; na kioso kiokaanyiina pa nsenga akikaanyiibwa mwiulu ; na kioso kiokaangula pa nsenga, akikaangudiibwa mwiulu. 20 Paapa bakamikiile balongi’shi tabalungulanga muntu’shi, aye nyi Kidishitu.

*(3) Sunga’shi : Mbidi. — (4) Mu kii-ngidiki : Ni ebwe. — (5) Adese (mu kii-ngidiki), nyi mbalo ishayimweka ibombeele bikudi bia bantu, kunyima kwa lufu bwa kwidjila kusaanguka.

21 Kubanga paapa Yesu babangile kuleesha balongi baaye’shi, abituungu aye kwenda ku Yelushalema, na kukyengyeshwa ngofu kwi bakulu na kwi ba-tshiite mwankwidi bakata na kwi bafundji ba mikanda, na kwipayibwa, na kusaanguka p’efuku dia kasatu. 22 Na Mpiele, pabayiile n’aye ku lupese, babangile kumutopeka, nkwakula’shi : Fumu, Efile Mukulu akukuumbila bianka, biabia tabikakufikila nya ! 23 Ank’aye, pabeyalulwile, balungwile Mpiele’shi : Nda kunyima kwande, Satana’be, we bu kikokoshi kiande ; mwanda nangu-nangu yobe tayi ku mianda y’Efile Mukulu, anka ku mianda ya bantu. 24 Paapa Yesu balungwile balongi baaye’shi : Su muntu akyebe kundonda, eepele aye nabene, na aate nkulusu aye, andonde : 25 mwanda yawa ooso akadila kupaasha muwa waye akeushimisha ; na yawa ooso akashimisha muwa waye ku mwanda wa kifulo n’ami, akeupeta. 26 Mwanda, a makasa kinyi aakapete muntu, su bapete bintu bioso bia pa nsenga, anka bashimisha muwa waye ; sunga’shi, muntu akatuusha kintu kinyi bwa kushintula ku muwa waye ? 27 Mwanda mwana a muntu akafika mu ntumbo ya Shaye, na bamwikeyilu baaye, na paapa akafuta muntu ooso mupuunda eyikashi diaye. 28 Eyendo, nenulungula’shi : kwi bangi baku bano be pano, bashabakamona lufu mpaa na pabakamwena mwana a muntu afiki mu bufumu bwaye.

 

17

1 Na kunyima kwa mafuku asamombo, Yesu batshile Mpiele, na Shake, na Yoano mukwabo, ebatwaala kunundu kwa mwengye ula, ku lupese. 2 Na belengulwile ku meeso kwabo ; mpala yaaye nkupenyapenya bu nguba, na bilamba biaye nkwaluluka soo bu etaata. 3 Na talanga, Mose na Eliya babebamwekyeele, bakwete kutentekyesha n’aye. 4 Na Mpiele, pabaalulwile, balungwile Yesu’shi : A Fumu, bi buwa tushaale kuno ; su okyebe, tukite bitaanda bisatu kuno : kimune nkiobe, kingi nkia Mose, na kimo namu kia Eliya. 5 Bu bibaadi kiakula, talanga, ekumbi ditooka soo dibebabwikiile ; na talang’eyi dibatuukile mwikumbi’shi : Uno’u nyi Mwan’ande andji mukumiine, mwadi nemusangana muloo wande ; mupushiisheyi. 6 Pa kupusha biabia balongi babapoone mpala paashi na babakwatshilwe na moo ukata. 7 Na Yesu, pabefubwiile, bebakumine, n’amba’shi : Buukayi, tanwikalanga na moo. 8 N’abo namu, pakubuusha meeso aabo, tambamone muntu, anka Yesu bupenka.

9 Na patababaadi abayiki ku mwengye, Yesu bebakamikile, nkwamba’shi, Tanulungulanga muntu kimonwa, mpaa na kipindji akikeekala mwana a muntu basaanguka munkatshi mwa bafwe. 10 Na balongi baaye babamwipwishe’shi : Bwakinyi namu bafundji ba mikanda abaakula’shi, abikyebe Eliya afikye kumpala ? 11 N’aye bebaalulwile’shi : Eyendo Eliya afiki kumpala, na akalumbuula bintu bioso ; 12 anka nenulungula’shi Eliya tapwile kufika, na tambamuwukye nya, anka babamukitshiine bioso bibabakyebele ; anka biabia namu mwana a muntu akakyengyeshiibwa kwabadi. 13 Peeni paapa balongi babashingulwile’shi, bebalungula wa Yoano Mubatshishi.

14 Na pababafikile peepi na kibumbu, muntu befubwiile kwadi, nkukunama ku mpala kwaye, na kwamba’shi : 15 Fumu, fwila namu mwan’ande lusa, mwanda e na kawulungu na kwete kukumba bikile, mwanda misuusa yi bungi aponaa mu kaalo, na misuusa yi bungi mu meema ; 16 ngi namutwala kwi balongi bwobe, n’abo tambamone bia kumupaasha nya. 17 Na Yesu, pabaalulwile, nkwamba’shi : Aee kipungo kishi na lukumiino na kilwiile, nankekale n’enu mpaa na ku kipindji kinyi ; nankenusemwina bushito mpaa na ku kipindji kinyi ? Muntwadileyi kuno kwandji. 18 Na Yesu bekisashiile, na kikudi kibi kibamutukile, na songwalume bapashishwe kubanga pa yaya nsaa.

19 Peeni paapa balongi, babafikile kwi Yesu ku lupese, nkwakula’eshi : Bwakinyi atwe tatwibamone mwa kwikibiinga ? 20 Na Yesu bebalungwile’shi : Mwanda wa kukutwa kwenu kwa lukumiino ; mwanda, eyendo, nenulungula’shi : su nubadia kwikala na lukumiino bu lutete lwa mutalande, nubadia kwamba uno mwengye’shi : Tentuluka pano wende’kwa, na ubadia kutentuka ; na takwi kintu kibadia kwikala kinukambile. 21 Anka uno mushindo [wa kikudi kibi] tautuuka kushii ku luteko na ku kushila kwa biakudia(1).

*(1) Sunga : ku kwishidika.

22 Na bu bibabashaaleele [mafuku apeela] mu Ngadile, Yesu bebalungwile’shi : Mwana a muntu akeekala mulubulwe ku maasa a bantu ; 23 na abakamwipayisha ; n’efuku dia-kasatu akeekala musaangukye. Na babakwatshilwe na kiongwa kikata.

24 Na pabakafikile ku Kapenaume, bapungishi ba kitadi kia ndalakume ibidi(2) babafikile kwi Mpiele, na baakula’shi : A Mulambukishi enu tafutaa kitadi nya ? 25 Bambile’shi : Oolo. Na patabaadi mu shibo, Yesu babadidiile kumulungula, nkwakula’shi : Obe otentekyesha naminyi Shimone ? Ba-fumu ba maumbo ba pa nsenga, abapetaa milambu sunga bitadi kwi bani ? kwi baana baabo su nkwi bantu benyi ? 26 Mpiele bamulungwile’shi : Nkwi bantu benyi. Yesu nkumulungula’shi : Biabia baana beumbo mbebakaashe ku kufuta kwa bitadi. 27 Anka, biatusha kwibakokosha, nda ku meema, weele ndobo, waate mushipa wa kumpala aukakwatshika ; na pokeubuula mukanwa, okemusaangana sitatele umune(3) ; omwate, na webape anka bwa’mi na bwobe.

*(2) Ndalakume, mono ya beena Ngidiki ; kino kitadi muulo wakio ubaadi aukwasha kulumbuula ntempelo na mifubo y’amo. — (3) Sitatele, mono yi na kineemo kia ndalakume ibidi sunga inanka

 

18

1 Mu yaya nsaa balongi babafikile kwi Yesu, nkwamba’shi : Nanyi namu mukile bukata mu bufumu bw’eulu ? 2 Na Yesu, pabayitanyine mwana mukinga kwadi, bamutuudile munkatshi mw’abo, aakula’shi : 3 Eyendo, nenulungula’shi : Su tanwaluluka, na tanwikala bu baana bakinga, tanukatwele mu bufumu bw’eulu nya. 4 Biabia yawa ooso akeeyisha bu uno mwana mukinga, yawa ngi mukile bukata mu bufumu bw’eulu ; 5 na yawa ooso atambula mwana mukinga umunenka bu uno mwishina diande, bantambula. 6 Na yawa ooso e bu kikokoshi kwi umunenka a ku bano bakinga abakumiina mwandji, bibadia kumwikeela bi buwa bamupudika ebwe dikata(1) mu nshingo, na kwiniibwa mu madindji a meema. 7 Malwa kwi beena nsenga mwanda wa bikokoshi ! Mwanda mbipwandjikile kwafika bikokoshi ; anka malwa kwi yawa muntu afwisha bikokoshi. 8 Na su eyaasa diobe sunga lwao lwobe lwi kwodi bu kikokoshi, ebitshibe webisuumbule kula n’obe ; mbikile buwa kwodi obe kutwela mu muwa asumpikita sunga mulemane mboko, pe’be kwikala na maasa abidi sunga ngao ibidi, na kwikala mwediibwe mu kaalo ka losoo. 9 Na su eyiso diobe di kwodi bu kikokoshi, edikaashe, wedisuumbule kula n’obe ; mwanda mbikile buwa kwodi obe kutwela mu muwa n’eyiso dimune, pe kwikala na meeso abidi, nkwedibwa mu ngeena(2) a kaalo. 10 Dimukayi bianusha kupeesha umunenka a ku bano bakinga ; mwanda nenulungula’shi, bamwikeyilu b’abo mwiulu, abamonaa lukyebo lwa Shami e mwiulu nsaa yoso. 11 Mwanda Mwana a muntu mufikye mu kupaasha kiakia kibaadi kishimine. 12 Anwe anutentekyesha naminyi ? Su muntu ena mikooko lukama, na su umune wa munkatshi mwayo waluba, aye takaleka [yaya] makumi kitema na kitema pa miengye, bwa kwenda mu kukimba wawa ubaalubu su ? 13 Na su akeupeta namu, eyendo, nenulungula’shi, akeekala na muloo ukile bwa wawa pe yaya makumi kitema na kitema yishiyilube. 14 Biabia, tankikyebe ki’eshimba dia Shenu e mwiulu, bwa’shi umune a ku bano bakinga ashimine(3).

*(1) Ebwe dibaabadi abapelesha nadio bukula, mbedianyiine nyema ya mpunda. — (2) ngeena : mbalo yakukyengyeshwa mw’ilungu dia kaalo. — (3) Sunga : afwe.

15 Na su mukwenu bakulwishisha, nda omuleeshe [kilubilo kiaye panudi peenda bubidi bwenu ; su bakupushiisha, bopaasha mukwenu ; 16 anka su tamukupushiishe, otwale dimo muntu umune sunga babidi, bwa’shi kukanwa kwa tumonyi tubidi sunga tusatu, mwanda ooso utshibiibwe(4). 17 Na su apele kwibapushiisha, ebilungule kakongye ; na su takyebe kupushiisha kakongye, ayikale kwodi bu mwina maumbo na bu mufutshishi a bitadi. 18 Eyendo, nenulungula’shi : Kioso kianukaanyiina pa nsenga akikaanyiibwa mwiulu, na kioso kianukaangula pa nsenga akikaangulwa mwiulu. 19 Nenulungula dimo’shi : Su babidi ba munkatshi mwenu babapwaana pa nsenga bwa kintu kikampanda, kintu kioso kiabadia kuteka, abakebakitshiina kianka kwi Shami e mwiulu ; 20 mwanda paapa pe babidi sunga basatu mbebuungye mwishina diande, ami ne paapa, munkatshi mw’abo.

*(4) Tala Detelonome 19. 15

21 Peeni paapa Mpiele, befubwiile kwadi’shi : Fumu, mukwetu mulombeene kundwishiisha mpaa na ku misuusa bungi kinyi, bwa’shi mulekyeele ? Ikwikala mpaa na ku misuusa musambobidi su ? 22 Yesu bamulungwile’shi : Ntankulungula’shi, mpaa na ku misuusa musambobidi nya, anka mpaa na ku misuusa makumi musambobidi kufudisha misuusa musambobidi. 23 Ngi bwakinyi bufumu bw’eulu bubakitshiinwe bwifwaneene na fumu bakyebele kubadika na bapika baaye. 24 Na pababangile kubadika, babamutwadiile muntu umune, baadi n’ebaasa dia talante(5) binunu ekumi. 25 Na bu bibaadi tena kintu kia kufuta, fumwaye batumin’eyi’shi, bamuudishe [aye nabene], na mukashi aaye, na baana baaye, na kioso kibaadi nakio ; bwa’shi efuto dikumbane. 26 Biabia mpika, pabapoone ku ngao yaaye, bamupeele kineemo, nkwamba’shi : Fumu, peta namu lwishinko kwandji, nankakufuta bioso. 27 Na fumu a yawa mpika pakumupusha lusa, bamupooswele na bamulekyeleele ebaasa. 28 Anka yawa mpika pabatuukile, bakasangeene umune a ku baaba babaadi bapika n’aye, baadi n’ebaasa diaye dia denyee(6) lukama ; Na pabamukwatshile, bamufiine nkono, nkwamba’shi : futa, koso kodi nako ebaasa. 29 Biabia namu yawa baadi mpika na’ye, pabapoone ku ngao yaaye, nkumusendeela na kwakula’shi : peta namu lwishinko kwandji, nankakufuta. 30 Na tamukumiine nya ; anka bayiile akamwela mu lukano mpaa na pabakafutshiile ebaasa. 31 Aku namu baaba babaadi bu bapika n’aye, pababamwene biabia bibakitshikile, babenyongwele bikile, benda bakabwela kwi fumwabo bioso bibakidile. 32 Peeni paapa fumwaye, pabamwitanyiine peepi n’aye, bamulungwile’shi : Mpika mubi ! ami nkulekyeleele diadia ebaasa dioso, mwanda onsendeleele ; 33 tabodia kupushiisha namu mpika n’obe lusa, bu biangikeele ami namu mukupushe lusa ? 34 Na fumwaye, nkupusha suungu, nkumulubula kwi basalayi mpaa na pabapwile kufuta ebaasa dioso. 35 Bi’nka biabia namu Shami a mwiulu mbiakenukita, su tanwifwileena lusa n’eshimba dienu dioso, muntu kwi mwinaye muntu kwi mwinaye.

*(5) Talante : Ni mono ya beena Ebelo. Talante umune baadi denyee binunu bisamombo — (6) Denyee : Ni ndufwalanga lwa beena Loma, lubaadi na bushito bw’efuto dia mufubi kwifuku. Tala Mat. 20.2.

 

19

1 Na bibakitshiine’shi, Yesu apu kwisamba yaya mianda, bakatukile ku Ngadile akafika dia ku midianyino ya Yudeya kwishiya dia Yudane ; 2 na bibumbu bikata bibamulondele, n’aye bebapaashiishe kwakwa.

3 Na ba-Fadiseo babafikile kwadi, bamutee kasele na kwamba’shi : Mbipeebwe muntu matalwa a kubinga mukashi aaye bwa mwanda woso su ? 4 N’aye, pabaalulwile, nkwibalungula’shi : Anwe tanwibabadikye’shi, yawa bebapangile kubanga ku kibangilo bebapangile mulume na mukashi, 5 na nkwakula’shi : « Ngi bwa kinyi mulume akaleka shaye na nyin’aye, n’akalamate kwi mukashi aaye ; na abo babidi abakeekala musamba(1) umunenka » (A) ? 6 Biabia, abo tabebubidi nya, anka be musamba(1) umunenka. Kiakia namu kibuungye Efile Mukulu, muntu tekilamuunanga nya. 7 Babamulungwile’shi : Biabia mbwakini Mose bakamikile bwa kumupa mukanda wa kutshiba bulunda, na kumupela ? 8 Bebalungwile’shi : Pa mwanda wa bukopo bwa mashimba enu, Mose, benupeele matalwa a kupela bakashi beenu ; anka ku kibangilo takubaadi biabia nya. 9 Anka nenulungula’shi, muntu ooso akupela mukashi aaye, kushii pa mwanda wa lukyebanokyebano, n’ayibakila mungi, batambuka lusandji ; na yawa ayibakila mukashi mupediibwe, batambuka lusandji. 10 Balongi baaye babamulungwile’shi : Su ngi bi mwiiya wa mulume kwi mukashi aaye, tambilombeene kwibakila nya. 11 Anka bebalungwile’shi : Bantu booso tabatambula diadia eyi nya, anka baaba bapeebwe ; 12 mwanda kwi batungulwe batandwe biabia kubaanga mu mafu a banyin’abo ; na kwi batungulwe babadi batungule kwi bantu ; na kwi batungulwe beyikashe bu batungulwe abo banabene ku mwanda wa bufumu bw’eulu. Yawa mulombeene kwiutambula eutambule.

*(A) Kibangilo 2. 24. — *(1) Mbidi.

13 Peeni paapa babamutwadiile baana bakinga, bwa’shi ebatentekye maasa, na kuteka ; anka balongi babasaashilanga baaba [babebatwaadile]. 14 Na Yesu bambile’shi : Lekyelayi baana bakinga, bafikye kwandji, tanwibashikiilanga nya ; mwanda bufumu bw’eulu mbwa be bino. 15 Na pabapwile kwibatenteka maasa, bakatukile kwakwa.16 Na talanga, mungi muntu pabefubwile kwadi, bambile’shi : A Mulambukishi, nkii buwa kinyi kiandjia kukita bwa kupeta muwa wa losoo ? 17 Na bamulungwile’shi : Bwakinyi ongipusha’mi wa kii buwa ? Umunenka ngi e buwa. Anka su okyebe kutwela mu muwa, lama miiya. 18 Bamulungwile’shi : miiya kinyi ? Yesu bamulungwile’shi : Toyipaanga ; totambukanga lusandji ; toyibanga ; todimbilanga muntu madimi ; 19 nemeka shobe na nyinobe ; na, okumiine mwinobe bu’be nabene. 20 Songwalume bamulungwile’shi : Ne mulame biabia bintu bioso ; kiandji mukutwe’nyi nkinyi ? 21 Yesu nkumulungula’shi : Obe su okyebe kwikala mupwidikye, nda okaudishe biodi nabio, na webipe balanda ; n’okeekala na bupeta mwiulu ; na fika, ndonde. 22 Na pabapushiishe songwalume diadia eyi, bayiile na kiongwa kikile, mwanda baadi na bupeta bwi bungi. 23 Na Yesu balungwile balongi baaye’shi : Eyendo, nenulungula’shi, mpeta akatwela mu bufumu bw’eulu pa bukopo ; 24 na nenulungula dingi wanka’shi : Mbibofule bwa nyema a shamo kutwela mwiyiso dia lushingye, pe mpeta kutwela mu bufumu bw’Efile Mukulu. 25 Na balongi pababebipushiishe babakemene bikile, baakula’shi : A biabia nanyi mulombeene kupaashibwa ? 26 Na Yesu, pabebatadile, bebalungwile’shi : kwi bantu, biabia bi bukopo ; anka kw’Efile Mukulu, bintu bioso mbibofule.

27 Peeni paapa Mpiele, balulwile amulungula’shi : Talanga, atwe tubalekye bioso, na tubakulondo ; biabia akiketufikila nkinyi ? 28 Na Yesu bebalungwile’shi : Eyendo, nenulungula’shi, anwe babandondo, pa kulumbuula kwa mianda(2), panashaale mwana a muntu ku lupuna lwa ntumbo yaaye, anwe namu anukashaala ku mpuna ekumi na ibidi, nwatshibilanga bisaamba ekumi na bibidi bya Isalele kiimu ; 29 na yawa ooso, akwikala mulekye mashibo, su mbakwabo balume, su mbakwabo bakashi, su nshaye, su nyin’aye, su mmukashi, su mbana, su mabala, bwa kifulo ki’eshina diande, akapeta bianka misuusa lukama, n’akapiane muwa wa losoo. 30 Anka be bungi ba kumpala banekale ba kunyima, na ba kunyima banekale ba kumpala.

*(2) kwaluula mianda yoso yikale yipya.

 

20

1 Mwanda bufumu bw’eulu mbwifwaneene na fumu a shibo, batuukile nka nguba kiatuunduka mu kwata bafubi ba mwibala diaye dia finyo. 2 Na pabepusheneene na bafubi bwa denyee umune kwifuku, bebatumine mwibala diaye dia finyo. 3 Na pabatuukile pa nsaa yakasatu(1) bamwene bangi babaadi pa mbalo ya kisalwe bisumanga ; 4 na bebalungwile’shi : Ndayi, n’anwe namu, mwibala dia finyo, na nankenupa kiakia akikeekala kilombane ; na babayiile. 5 Pabatuukile dimo pa nsaa yakasamombo, na pa ya kitema(2), bakitshiine anka biabia. 6 Na pabatuukile pa nsaa a ekumi na umune(3), basangeene bangi beemane ; na bebalungwile’shi : Bwa kinyi nwibeemane pano bisumanga efuku dishima ? 7 Babamulungwile’shi : Mwanda takwi muntu mwitwate ku mudimo. Bebambile’shi : Ndayi, mpaa n’anwe, mwibala dia finyo, na anukapete kiakia kilombane. 8 Na pabalombeene kiolwa, sh’efuba dia finyo balungwile mulami a bintu biaye’shi : Itanyina bafubi, webafute efuto diabo, kubaanga pa ba kunyima mpaa na ku bakumpala. 9 Na pabafikile ba pa nsaa a ekumi na umune, babatambwile ku muntu ooso lu-denyee lumune ; 10 na pabafikile ba kumpala, babakulupiile’shi, abapete yi bungi ; anka, mpaa na abo babatambwile muntu ese denyee umune. 11 Na pababelutambwile, babaadi abayipula fumu a shibo 12 eshi : Bano ba kunyima babafubu nka nsaa umune, n’obe bwebatuulu mu lutshi lumune n’etu, atwe babasemuna bushito bw’efuku dishima na kaanya ke bukopo. 13 N’aye, pabaalulwile, balungwile umune a kwabadi’shi : Mwina’mi, ntshii mukulwishiishe nya : obe twemwipusheene n’ami bwa denyee umune su ? 14 Ata ke bu k’obe, wende. Anka nankyebe kupa uno a kunyima efuto dimune n’obe ; 15 Tshi na matalwa a kukita kiankyebe ku kiakia kii bu kiande su ? Eyiso diobe di bukyelo, mwanda ami ne buwa su ? 16 Anka biabia ba kunyima abakeekala ba kumpala, na ba kumpala abakeekala ba kunyima, mwanda kwi betanyinwe be bungi, anka basangulwe mbapeela.

*(1) Saa ya kasatu nyi ngia kitema kuno kwetu. — (2) Saa ya midi na ya kasatu ya kiolwa ; — (3) nsaa yakatano ku kiolwa.

17 Na Yesu, pabakankile ku Yelushalema, bekumbile ku lupese na balongi ekumi na babidi mwishinda, na bebalungwile’shi : 18 Talayi, taatwende ku Yelushalema, na mwana a muntu akalubulwa ku maasa a ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda, na abakamutshibila kiimu kia lufu ; 19 na abakamulubula kwi beena maumbo bwa kumusepa, na kumukupila fimbo, na kumubamba pu nkulusu ; na kwifuku dia kasatu akasaanguka.

20 Peeni paapa nyina baana ba Sebede bafikile kwadi na baana baaye, nkumupa kineemo na kumuteka kintu. 21 N’aye bamulungwile’shi : Okyebe kinyi ? Aye bamulungwile’shi : Pa [namu] baana bande babidi bano matalwa, abadia kushaala, umune ku mboko yobe yibalume, na mungi ku mboko yobe yibakashi, mu bufumu bwobe. 22 Na Yesu, balulwile, nkwamba’shi : Tanuwuku kianutekye nya. Anwe nwibapwandjikile kutoma kipulu, kiankatomo’mi su ? Babamulungwile’shi : Twibapwandjikile kwikitoma. 23 Na bebalungwile’shi : Anukatoma eyendo kipulu kiande ; anka bwa kushaala ku mboko yande yibalume, na ku mboko yande yibakashi, ta nami akwibipaana nya, anka kwi baaba babadi bebilumbulwile kwi Shami. 24 Na [balongi] ekumi pababebipushiishe, babafitshiile baaba baana babidi ba muntu muunda. 25 Na Yesu pabebayitanyiine kwadi, baakwile’shi : Anuwuku’shi bafumu ba beena maumbo, mbebamune, na’shi bakata be na matalwa kunuundu kwabo. 26 Tabikeekala biabia munkatshi mwenu nya ; anka yawa akyebe kwikala mukata munkatshi mwenu akekale mufubi enu ; 27 na yawa ooso akyebe kwikala a kumpala munkatshi mwenu, ekale mpik’enu ; 28 nka pamune bu bishii bifikye mwana a muntu bwa’shi bamufubile anka [bafikile] bwa kufubila [bantu] na bwa kupaana muwa waye bu nkuulo ya [bantu] be bungi.

29 Na bu bibaabadi abatuuku mu Yediko, kibumbu kikata kibamulondele. 30 Na talanga, bampofu babidi babaadi bashaale mbwipi’eshinda, pababapushiishe’shi, Yesu kwete kukila, babeele musaase, bamba’shi : Etufwiile namu lusa, Fumu, Mwana a Dafidi. 31 Na kibumbu kibebasaashiile, bwa’shi baumiine ; anka babaakwile ngofu’shi, Etufwiile namu lusa Fumu, Mwana a Dafidi. 32 Na Yesu, pabayimeene, bebayitanyiine na kwamba’shi : Anukyebe nenukitshiine kinyi ? 33 Babamulungwile’shi : Fumu, meeso etu abuulukye namu. 34 Na Yesu, bebafwidiile lusa, nkukuma meeso aabo ; n’anka paapa, meeso aabo ababuulukile ; na babamulondele.

 

21

1 Pababesesele peepi na Yelushalema, babakafikile ku Betefanje dia ku mwengye wa mitshi ya Mpafu, paapa Yesu batumine balongi babidi, 2 nkwibalungula’shi : Ndayi mu kibalo kii kumpala kwenu, nukianutwele anukasangana mpunda mushitshikwe e na mwan’aye ; nwiyishitule na nwiyintwadile. 3 Na su muntu enwamba mwanda nukaakule’shi : Fumu e nayo lukalo, n’anka paapa akeyituma. 4 Na biabia bioso bibakitshikile, bwa kulombasha kiakia kibakwilwe kwi mutemuki’shi : 5 « Lungulayi Mwana mukashi a ku Sione’shi : Talanga, ngi’u fumwobe afiki kwodi, shaa kalolo, na mushaale pa mpunda, na pa mwana aye, mwana a mpunda mukashi » (A). 6 Na balongi, pababayiile na pababakitshiine nka bu bibebatumine Yesu, 7 batwaala nyema a mpunda mukashi na mwan’aye, na baala bilamba biabo kunundu ; n’aye bekushaalele. 8 Na kibumbu kikata [kia bantu] babaadile bilamba biabo mwishinda, na bangi babatshibanga ntabi ya mitshi, nkwiyadisha mwishinda. 9 Na bibumbu [bia bantu] bibaadi abiende kumpala kwaye, na bibaadi abimulondo, bibeelanga misaase na kwamba’shi : Osana(1) kwi Mwana a Dafidi ! Mwabi kwi yawa afiki mwishina dia Mwanana ! (B) Osana mu mbalo yikilekile kwiulu ! 10 Na bu bibaadi atwele mu Yelushalema, kibundji kioso kibatshinkile na kwamba’shi, A uno naani ? 11 Na bibumbu bibambile’shi : Uno nyi Yesu, mutemuki a ku Nasalete mu Ngadile.

*(A) Sakadiya 9. 9. — (B) Lono 118.25-26 ; — *(1) Osana nkishima akipatuula’shi : Paasha namu.

12 Na Yesu batwelele mu ntempelo e’Efile Mukulu, na babingile bantu booso babaadi abaudisha na babaadi abaulu mu tempelo ; na baponeeshe meesa a bashintudi ba fwalanga, na bishaleelo bia baudishi ba nkudimba ; 13 na bebalungwile’shi : Mbifundjibwe’shi : « Shibo yande ayiketanyinwa bu shibo ya luteko » (C) ; anka’nwe nubeyaluula bu kifwamino kia bangifi(2) 14 Na bampofu na baasha bilema babafikile kwadi mu ntempelo, na bebapaashiishe. 15 Na ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda, pababamwene bipaso bibakitanga, na baana bakwete kwakula mu ntempelo’shi : Osana kwi Mwana a Dafidi ! babafiitshile ku mashimba. 16 na babamulungwile’shi : Kwete kupusha abiakula bano ? Anka Yesu bebalungwile’shi : Olo ; anwe tanwabadile’shi : « Kukanwa kwa baana bakinga na kwa baana abaomo, botuudile ntumbo yobe » ? (D) 17 Na pabebalekyele, batuukile mu kibundji enda ku Betani ; na bakekuladile.

(C) Esaya 56.7. — (D) Lono 8. 2. — *(2) Yelemiya 7. 11.

18 Na ku namashika, patabaadi aaluka ku kibundji, bapushiishe sala. 19 Na pabamwene mutshi wa fingiye mwishinda, befubwile kwaudi, na tamwikupete kintu nya, anka peenda mapupwa ; na bewambile’shi : Tonoope’nyi kikuba su nkimune nya ! Na mutshi wa fingiye ubaumine nka paapa. 20 Na balongi, pababeumwene, babakemene, nkwamba’shi : A naminyi bibaumu mutshi wa fingiye mu kapindji n’anka ! 21 Na Yesu, baalulwile nkwibalungula’shi : Eyendo, nenulungula’shi : Su nwi na lukumiino, na’shi tanweele mpaka, ta’nka peenda’shi anukakita biabia bibakitshikila mutshi wa fingiye nya, anka sunga nwalungula mwengye wawa’shi : Tentuka, na eyele mu meema, biabia bikukitshika. 22 Na kioso kianukateka mu luteko, su anukumiina, anukekitambula.

23 Na pabatweele mu ntempelo, ba-tshiite mwakwidi bakata na bakulu ba mwiilo babafikile kwadi, pabalambukishaanga, nkwamba’shi : Nku matalwa kinyi kokwete kukita ino mianda, na nanyi mukupe ano matalwa ? 24 Na Yesu, baalulwile nkwibalungula’shi : Ami namu, nakenwipusha kintu kimune ; na su nubekindungula, ami namu nakenulungula, kwiini ku matalwa kwankitshi ino mianda. 25 Lubatshisho lwa Yoano, lubaadi lwa kunyi ? ndwa kwiulu su ndwa bantu ? Na babatentekyeshe mu’bo banabene’shi : Su tubaakula’shi, Ndwa kwiulu, aye aketulungula’shi : Bwakinyi tanwibamukumiine ? 26 Na su tubaakula’shi : Ndwa bantu, atutshiini kibumbu, mwanda booso mbaate Yoano bu mutemuki. 27 Na, pababaalulwile, babalungwile Yesu’shi : Tatuwuku nya. Aye namu bebalungwile’shi : N’ami namu, ntanenulungula kwinyi ku matalwa kwankitshi ino mianda.

28 Anka’nwe anutentekyesha naminyi ? Muntu baadi na baana babidi, na pabafikile kwi a kumpala, bamulungwile’shi : Mwana ande, nda lelo, okafube mwibala diande dia finyo. 29 N’aye baalulwile’shi : Ntankyebe nya ; anka kunyima, pabetopekyele, bekuyile. 30 Na pabafikile kwi a kabidi, baakwile nka biabia ; n’aye, baalulwile’shi : Ami [nekwende], fumu ; na tamwikwende nya. 31 Nanyi a ku bano babidi bakitshiine kikyebe ki’eshimba dia shaye ? Abo’shi : Ngiawa a kumpala. Yesu bebalungwile’shi : Eyendo, nenulungula’shi bafutshishi ba bitadi na baasha lusandji abenubadidiila mu bufumu bw’Efile Mukulu. 32 Mwanda Yoano bafikile kwanudi mwishinda dia kululama, n’anwe tanwibamukumiine ; anka bafutshishi ba bitadi na baasha lusandji babamukuminyine ; n’anwe, panubamumwene, tanwibetopekye kunyima bwa kumukumiina nya.

33 Pushayi lungi lukindji : Kubaadi fumu umune sha shibo, bakunyine efuba dia finyo, na bedifunyiishe lupango, na bemubundwiile kyengyelo, na bayibakile mwanka musuungu ; bemutuudile badimi na batuukile eumbo. 34 Na pabalombeene mafuku a kumonga bikuba, batumine bapika baaye kwi badimi mu kwata bikuba biaye. 35 Na badimi babaatshile bapika baaye, babakupiile umune, bayipa mungi, na babaashile mungi mabwe. 36 Batumine dimo bangi bapika bakile baaba ba kumpala bungi na babebakitshiine anka biabia. 37 Na kunfudilo, bebatumiine mwan’aye’shi : Abakaneemeka mwan’ande. 38 Anka badimi pababamwene mwana babaakwiile munkatshi mwa’bo’shi : Uno ngi mpiani ; Fikayi, tumwipe, na twikale na bupianyi bwaye. 39 Na pababamwatshile, babamusumbwile paasha p’efuba dia finyo, na babamwipayile. 40 Biabia apakafika fumu sh’efuba dia finyo, akakita badimi baaba kinyi ? 41 Babamulungwile’shi : Akayipayisha baaba bantomboshi bi mpombo, n’akatuula mwibala diaye dia finyo bangi badimi, abakamupa bikuba ku kipindji kia’bio. 42 Yesu bebalungwile’shi : Anwe tanwabandjile kubala mu bifundwe’shi : « Ebwe dibabasuumbwile kwi beebaki, adio dibeekala ebwe dikata dia mwipaka ; adio nyi ndia kwi Mwanana, na ndilumbulukye ku meeso etu » (E). 43 Ngi bwa kinyi nenulungula’shi, bufumu bw’Efile Mukulu abukakatushiibwa kwanudi, na abukapeebwa mwiilo aukapa bikuba bia’bo. 44 Na yawa akaponena pa dino ebwe akatshokodiibwa ; anka muntu adikaponena, adikamufiingi.

*(E) Lono 118.22-23

45 Ba-tshite mwakidi bakata na ba-Fadiseo, pababapushiishe nkindji yaaye, babashingulwiile’shi aakulanga ku mwanda wabo. 46 Na, pababakimbanga bia kumukwata, babatshinanga bibumbu, mwanda babamwatanga bu mutemuki.

 

22

1 Na Yesu, pabaalulwile, nkwibalungula dimo mu nkindji’shi : 2 Bufumu bw’eulu mbwikale nka pamune na fumu balumbulwidiile mwan’aye bidiibwa bi’ebambo, 3 aye nkutuma bapika baaye mu kuyiila baaba babaadi bayitanyinwe ku bidiibwa bi’ebambo ; n’abo babapeele kufika. 4 Na batumine dingi bangi bapika, nkwakula’shi : Lungulayi bayitanyinwe’shi : Talayi, nampu kulumbuula biakudia biande ; ngombe yande, na nyema yande yinune yibayipayibwa, na bioso bibapu kulumbuulwa : fikayi ku bidiibwa bi’ebambo. 5 Anka abo, kwabashibebiate na muulo, babayiile, au kwibala diaye, na mungi ku busuunga bwaye ; 6 na bangi, paabo kukwata bafubi baaye, babebakyengyeshe na babebayipayile. 7 Na fumu pabebipushiishe, bafiitshile muunda ; na pabatumine basalayi baaye, bayipayishe baaba bantoomboshi na bashiikile kibundji kiabo. 8 Paapa balungwiile namu bapika baaye’shi : Bidiibwa bia bulunda bibalumbuulwa, anka betanyinwe tababaadi bapwandjikile bianka ; 9 biabia ndayi mu masanka a mashinda, na bantu booso banusangana, ebayitanyineyi ku bidiibwa bi’ebambo. 10 Na bapika baaba, pababatuukile, babayiile mu mashinda, na babakongyele booso bababasangene, babi na be buwa ; na shibo ya kudiila ibaudile bantu babaadi ku meesa. 11 Na fumu pabatwelele mu kutala babaadi ku meesa, bamwene muntu mwanka shi mufwale nkandjo a bulunda. 12 Na bamulungwile’shi : A kuuku, botwele muno naminyi, kushii kufwala nkandjo a bulunda ? Anka’ye bauminyine nyaa. 13 Peeni paapa fumu balungwile bafubi’shi : Mwanyeyi ngao na maasa, numusemune na nukamusuumbule mu mufito wa paasha : kwakwa akukeekala kudila na kudia nkyekye. 14 Mwanda kwi betanyinwe be bungi, anka basangulwe mbapeela.

15 Peeni paapa ba-Fadiseo babafikile, nkudia lukuku bwabadia kumukwata ku mayi aaye. 16 Na babamutumiine balongi baabo kwadi na beena Elode(1)’shi : A Mulambukishi, atuwuku’shi, obe t’odimbaa, n’olambukisha eshinda(2) di’Efile Mukulu mwi’yendo, na takwi mwanda wa muntu aukukalakashaa, mwanda totalaa mpuuluko ya bantu. 17 Biabia etulungule biotentekyesha : Mbipwandjikile kufuta Kayisa mulambu su ta mbipwandjikile ? 18 Na Yesu bawukile bubi bwabo, bakwile’shi : Bwakinyi anuntompo, ba nsesayi ? 19 Ndesheyi lufwalanga lwa mulambu. Na babamutwadiile denyee umune. 20 Na bebalungwile’shi : A kino kifwanyi na bino bifundjibwe mbiani ? 21 Babamulungwile’shi : Mbia Kayisa. Paapa bebalungwile’shi : Biabia lambulayi Kayisa bintu bia Kayisa, na bintu bi’Efile Mukulu nwibilambule Efile Mukulu. 22 Na pababamupushiishe, babakemene ; na babamulekyele, beenda.

*(1) Beena Elode: nkisaka kia fumu Elode Antipase (Tala Maako 3. 6 ; 12. 13.) — (2) Mwanda ooso autala Fumu Yesu sunga Efile Mukulu (Tala Bik.18. 25).

23 Mu diadia efuku, ba-Saduse abamba’shi lusaangukilo lwa bafwe talwikudi babafikile kwadi bamwipusha’shi : 24 A Mulambukishi, Mose bakwile’shi : Su muntu afwa kushii baana, mukwabo ayibakile mukashi aaye, n’akatandjiishe mukwabo baana(3). 25 Aku namu munkatshi mwetu mubaadi baana musambobidi ba muntu ; na a kumpala bayibakiile afwa, na kushii kutandjisha mwana, balekyele mukashi aaye bu a mukwabo ; 26 anka mu kipaso kimune namu a kabidi na a kasatu, mpaa na ku yawa a musambobidi ; 27 na kunyima kwabo booso mukashi namu bafwile. 28 Biabia pa lusaangukilo lwa bafwe, aye akeekala mukashi aani ku baaba musambobidi, mwanda booso babamwibakiile ? 29 Na Yesu, baalulwile, ebalungula’shi : Anulubu, mwanda wanushanuwuku bifundwe, su mbukome bw’Efile Mukulu ; 30 mwanda, ku lusaangukilo lwa bafwe, takwi kwibakila sunga kutwela bulunda, anka mbekale bu bamwikeyilu b’Efile Mukulu mwiulu. 31 Na pa bitale lusaangukilo lwa bafwe, tanwi babale bibenulungwiile Efile Mukulu’shi : 32 « Ami n’Efile Mukulu a Abalahama, n’Efile Mukulu a Isake, n’Efile Mukulu a Yakobo » (A) ? Efile Mukulu t’Efile a bafwe, nyi nga abatala. 33 Na bibumbu, pababapushiishe biabia babakemene lulambukiisho lwaye.

*(A) Kikatukilo 3. 6. — *(3) Detelonome 25. 5.

34 Na ba-Fadiseo, pababapushiishe’shi, bakutshiswa ba-Saduse kia kwakula, babakumbeene mbalo imune. 35 Na umune a kwabadi, mulambukishi mukata a mwiiya, bamwipwishe bwa kumutompa nkwamba’shi : 36 A Mulambukishi, eyi kinyi dikile ooso bukata mu mwiiya ? 37 N’aye bamulungwile’shi : « Ofule Mwanana Efile Mukulu wobe kifulo n’eshimba diobe dioso, na kikudi kiobe kioso, na binangu biobe bioso » (B). 38 Wawa ngi mwiiya ukata na wa kumpala. 39 na wakabidi ngwiwifwane’shi : « Ofule mwinobe kifulo bu’be nabene » (C). 40 Ku yino miiya ibidi ngi kunemeene mwiiya bushima bwao, na mayi a batemuki.

*(B) Detelonome 6. 5. — (C) Lefitike 19. 18.

41 Na pabaadi ba-Fadiseo mbebungye, Yesu bebayipwishe’shi : 42 Anwe anupwandjikisha naminyi wa Kidishitu ? Mmwana a’nyi ? Babamulungwile’shi : Nga Dafidi. 43 Aye bebalungwile’shi : A Dafidi biamwitanyina, mu kikudi, bu fumu naminyi, na kwamba’shi : 44 « Mwanana balungwile Fumwami’shi : Shaala ku mboko yande yibalume, mpaa na pankatuula beshikwanyi n’obe muushi mwa ngao yobe » (D) ? 45 Biabia su Dafidi amwitanyina bu Fumu, a mbikuni biadi mwan’aye ? 46 Na takubaadi muntu bamwalulwile eyi nya ; na kubanga diadi’efuku, muntu su ngumune tamutompe’nyi kumwipusha mwanda nya.

*(D) Lono 110. 1.

23

1 Peeni paapa Yesu baakwile kwi bibumbu na balongi baaye’shi : 2 Bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo babashaala mu kiteenta kia Mose(1) ; 3 Biabia, mianda yoso yabakenulungula eyikiteyi, na nwiyilame ; anka tanwambulanga bikitshiino biabo, mwanda abaakula kushii kukita ; 4 anka abaanya biita bi bushito na bi bukopo kusemuna, n’abebitenteka ku mapampa a bantu, anka’bo banabene, tabebisanisha sunga na munwe wabo. 5 Na abakitshi bikitshiino biabo bioso bwa’shi bantu bebamone ; mwanda abakulumusha filakitele(2) yabo n’abatamisha nyembe(3) ya bilamba biabo, 6 n’abo abakumiina nka mbalo ya kumpala pa kudia na nkwasa ya kumpala mu bitumbwilo, 7 na kwimunwa mu mbalo ya bungi bwa bantu, na kwitanyinwa kwi bantu’shi : Labi, Labi ! 8 Anka’nwe, tanwitanyinwanga’shi : Labi ; mwanda kwi Mukunkushi enu umune, [Kidishitu] ; n’anwe, nwi booso baana na baana. 9 Na tanwitanyinanga muntu su ngumune bu shenu pa nsenga ; mwanda kwi Shenu umune, yawa e mwiulu. 10 Tanwitanyinwanga bu bakunkushi, mwanda kwi mukunkushi enu umune, Kidishitu. 11 Anka yawa mukile bukata munkatshi mwenu akeekala mufubi enu. 12 Na yawa ooso akekaamisha akayishiibwa, na yawa ooso akeyisha akakaamishiibwa.

*(1) Mbalo yilumbulwile mulambukishi bwa kwakwiila. — (2) Ntupese twa bilamba tufunde milongo ya bishila tubaadi ba-Fadiseo abafwala bwa kwileesha. (Tala Det. 6. 8). — (3) Nkapese ka kilamba ka bulese kabelwanga kuushi a nkandjo. (Tala Kibadiko 15. 38).

13 Anka malwa kwanudi, bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo ba-nsesa ! mwanda anushitshila bantu bufumu bw’eulu ; mwanda anwe banabene tanukyebe kutwela, na tanulekyela baaba abakyebe kutwela batweela(4). 15 Malwa kwanudi, bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo ba-nsesa ! mwanda anutambuka mu meema a kalunga na mu mapia bwa kwaluula muntu mwenyi bu mwina Yuda(5) ; na paapu kwibiikala, anumwikasha bu mwana a mu ngeena(6) misuusa ibidi kwinukila. 16 Malwa kwanudi, bakunkushi ba mpofu, abamba’shi : Yawa ooso atshipi katshipo mwishina dia ntempelo, ke bisumanga ; anka yawa ooso atshipi katshipo mwishina dia oolo a mu ntempelo, e na ebaasa. 17 Bakutwe kinangu na ba-mpofu ! mwanda a kikile kikwabo bukata nkinyi, oolo su ? su ntempelo wiinyi asuula oolo ? 18 Na yawa ooso atshipi katshipo mwishina dia meesa a kilambwilo, ke bisumanga ; anka yawa ooso atshipi katshipo mwishina dia mulambu wi kunundu kwa meesa, e na ebaasa. 19 Ba-mpofu’yi ! mwanda a kikile kikwabo bukata nkinyi, mmulambu su ? su Meesa a kilambwilo aasuula mulambu ? 20 Biabia yawa atshipi katshipo mwishina dia meesa a kilambwilo, atshipi mwishina diao na mwishina dia bintu bioso bi kunundu kwao ; 21 na yawa namu atshipi katshipo mwishina dia ntempelo, atshipi mwishina dia ntempelo na mwishina dia yawa mwimushaale ; 22 na yawa atshipi katshipo mwishina di’eulu, atshipi mwishina dia nkwasa a bufumu e Efile Mukulu, na mwishina dia yawa mwimushaale. 23 Malwa kwanudi, bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo, ba-nsesa ! mwanda anulambula ki’ekumi kia minte na kia anete na kia kumini(7), na nubalekye bintu bi na bushito bia mu mwiiya, kiimu na lusa na kishima ; bino ngi bintu bibaadia kukitshiibwa kushii kuleka abiaa. 24 Bakunkushi ba-mpofu, abakaakula tu-maalwa na baminanga nyema ikata ! 25 Malwa kwanudi, bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo ba-nsesa ! mwanda anusuula panundu pa kipulu na p’elonga ; anka muunda muule manyengayenga na kukutwa kwikaanda. 26 MuFadiseo mpofu ! suula muunda mwa kipulu kumpala, na mw’elonga, bwa’shi panundu namu pekale patookye.27 Malwa kwanudi, bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo ba-nsesa ! mwanda nwibefwaane mashaama ashingye ntooshi, aamweka buwa paasha, anka muunda ngawule mifufwa ya bafwe na butete booso. 28 Anka biabia anwe namu, paasha anumweka bu balulame ku meeso a bantu, anka muunda nwibawule bu-nsesa na bubi. 29 Malwa kwanudi, bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo ba-nsesa ! mwanda anwibaka mashaama a batemuki n’anulengyesha mashaama a balulame, 30 na anwamba’shi : Su’twe tubaadi panka ku mafuku a ba-shetu, tatubadiakukumbana n’abo ku mase a batemuki ; 31 ngi abilesha’shi anwifundu’shi : nwi baana ba baaba babayipayile batemuki ; 32 n’anwe, lombashayi kipimino kia ba-shenu ! 33 Nyoka’yi, efuko dia nyoka ya bukyelo ! anukapanda naminyi ku kiimu kia ngeena(6) ? 34 Ngi pa mwanda kinyi, ngi’u ami benutumina batemuki, na baasha bukalabwino, na bafundji ba mikanda ; na anukebayipa na anukebapudika ku nkulusu, n’anukebakupila fimbo mu bitumbwilo bienu, na anukebabingabinga ku kibalo na kibalo, 35 bwa’shi mase ooso alulame apongoolwe pa nsenga enuyingame, kubanga ku mase a Abele mululame mpaa na ku mase a Sakadiya mwana a Balaki, anubayipayile pankatshi pa ntempelo na meesa a kilambwilo. 36 Mwiyendo, nenulungula’shi : Bino bintu bioso abikafikila kino kipungo. 37 Yelushalema, Yelushalema, kibundji akiipa batemuki na akiaasa baaba babadi bekitumine mabwe, misaango bungi kinyi yandji mukyebe kukoonga baana boobe bu abikoongaa solo twana twaye muushi mwa mbaba yaaye, n’anwe tanwibebikumiine ! 38 Talangayi, shibo yenu yibenulekyeelwa bisumanga ; 39 mwanda nenulungula’shi : Kubanga lelo tanukammona’nyi nya, mpaa na panukaakula’shi : Mwabi kwi yawa afiki mwishina dia Mwanana(8) !

*(4) Kishingatshilo kia 14 takii mwanka nya, mwanda bangi babaadi bekikumbashe biabidi mu Maako 12. 40. — (5) Ni mbena maumbo babaadi abeyaluula bu beena Yuda na kulonda bipikwa biabo. — (6) Ngeena mbalo ya makyenga a losoo (Tala kipatulwilo mu 11. 23). — (7) Yino nyi mitshi yabasaanga mu biakudia mwanda wa eshiko diayo di buwa, bangi abapwandjikisha bu : lwenyi, kikotshi na kienyenyi — (8) Tala Lono 118. 26.

 

24

1 Na Yesu bakatukile atuuka mu ntempelo ; na balongi baaye babefubwile kwadi bwa kumulesha mashibo ooso a ntempelo. 2 N’aye pabaalulwile, bebalungwile’shi : Anwe tanumono bino bintu bioso ? Eyendo, nenulungula’shi : Pano ta kukashaala ebwe kunundu kwa dikwabo dishadikasumbulwa paashi. 3 Na bu bibaadi mushaale ku mwengye wa mitshi ya Mpafu, balongi baaye babafikile kwadi ku bufiefie, baakula’shi : Etulungule namu kipindji akikakitshika bino bintu, na kitundwilo kia kufika kwobe na kia nfudiilo a kipungo. 4 Na Yesu, pabaalulwile, bebalungwile’shi : Dimukayi muntu tenulubishanga ; 5 mwanda be bungi abakafika mwishina diande, na kwakula’shi : Ami ne Kidishitu, na abakalubisha be bungi. 6 Na anukapusha wa ngoshi na nkumo ya ngoshi ; dimukayi, tanukalakashwanga, mwanda bi kituungo’shi bioso bifikye ; anka nfudiilo tayafikile. 7 Mwanda mwiilo aukatombokyela ungi mwiilo, na bufumu bungi bufumu ; na bipupa bia sala na bia mikumbo abikafika na kutshinkakana kwa nsenga mu ma-mbalo elekene. 8 Anka biabia bintu bioso nyi mbangilo ya mitanyo. 9 Paapa abakenulubula bwa kwinumwesha malwa, na abakenwipasha ; na abakenushikwa kwi miilo yoso pa mwanda w’eshina diande. 10 Na peeni paapa, be bungi abakakokoshibwa, na abakepaaneenaa muntu na muntu na kwishikwena ; 11 na batemuki be bungi ba madimi baneebwe na banalubishe [bantu] be bungi ; 12 na pa mwanda bubi abukakilakila kufwima, kifulo kia be bungi akikataala ; 13 anka yawa akashimatshiila mpaa na ku nfudiilo akapaashibwa. 14 Na uno mukandu wi buwa wa bufumu aukalungulwa pa nsenga yoso yishaadibwe, bwa kulesha bu-kamonyi kwi maumbo ooso na kunyima nfudiilo ayikafiki.

15 Biabia panukamona kintu kibi kii moo kia kutuutshika kibaakwilwe kwi Danyele mutemuki(1), nkishaale mu mbalo yi selele (yawa abala ashinguule), 16 paapa be mu Yudeya basuukile mu miengye ; 17 yawa e ku mutondo wa shibo tayikanga mu kwaata bintu biaye mu shibo yaaye ; 18 na yawa e ku mabala taalukanga ku mongo mu kwata kilamba kiaye. 19 Anka malwa kwi bakashi bayimite, na kwi baaba abaomesha baana ku aa mafuku ! 20 Na tekayi bwa’shi kusuuka kwenu takwikalanga ku mieshi ya mashika sunga efuku dia sabato ; 21 mwanda akukeekala malwa akile ashamwekyele dimo kubaanga ku kibangilo kia nsenga mpaa na binobino, na tabianamwenekye dimo nya. 22 Na su mafuku aa tangapeleshwe bungi bwao takubadia kupashiibwa muntu su ngumune ; anka pa mwanda wa basangulwe, mafuku aa aakapeleshiibwa. 23 Peeni paapa, su muntu enulungula’shi : Ngi’u Kidishitu e pano, sunga’shi : e’kwa, tanumukumiinanga. 24 Mwanda akukeebwa ba-kidishitu ba madimi na batemuki ba madimi ; na abakalesha bitundwilo bikata na bipaso, biabadiakulubisha, su bi mushindo, mpaa na basangulwe. 25 Talanga, ami nenulungula bianka kumpala. 26 Biabia su babenulungula’shi : Ngiawa e mu kabaaka, tanutuukanga ; talanga, ngiawa e mu tudiimbo twa muunda, tanwibikumiinanga. 27 Mwanda kufika kwa mwana a muntu, kwanekale bu kubadima kwa mpeshi akufiki kutunduka nguba akwende kupona nguba. 28 Mwanda kwoso kwi kitaanda, ngi akwibuungila mpungwe.

*(1) Sunga’shi : kintu kia kubeendjiibwa. Tala Danyele 9.27 ; 11. 31.

29 N’anka paapa kunyima kwa malwa a aa mafuku, nguba akafiitshi, na mweshi taukatuusha etaata diao nya, na nyenyeni ayikapono kwiulu, na makome a mwiulu aakasanishibwa. 30 Na peenipaapa kitundwilo kia mwana a muntu akikamweka mwiulu : na tubila twoso twa pa nsenga atukedila na abakamono mwana a muntu afiki pa makumbi’eulu, na bukome na ntumbo yikata. 31 N’akatuma bamwikeyilu baaye n’eyi dikata dia mpungi ; na abakabuunga basangulwe baaye be ku mpese inanka, kubanga ku etungi dimune di’eulu mpaa na ku dingi etungi.

32 Anka yiyayi lukindji alwinulongyesha mutshi wa fingiye : Apekala mitshi yao yibatuusha ntoonga, na kumena mapupwa, anuwuku’shi, mpeshi taadi peepi. 33 Anka biabia namu’nwe, panukamono bino bintu bioso, nuwukye’shi, biabia bi peepi, pa kibelo. 34 Eyendo, nenulungula’shi : Kino kipungo takikakila kushii bino bintu bioso kulombana. 35 Eulu na nsenga abikakila, anka mayi ande taanakile nya. 36 Anka, bwa diadia efuku na bwa nsaa, muntu sunga umune tediwuku, sunga mbamwikeilu ba mwiulu, anka Yaya bupenka. 37 Anka bu bibaadi mafuku a Nowa, ngi bianekale’nyi kufika kwa mwana a muntu. 38 Mwanda, bu bibaabadi ku mafuku a kumpala kwa mpeshi abadi na kutoma, babaadi abayibakila na kwibakilwa, mpaa n’efuku dibatwele Nowa mu bwaato, 39 na tambawukye kintu, mpaa na bibafikile mpeshi nkwibayipa booso bwabo, anka biabia namu ngi abikeekala kufika kwa mwana a muntu. 40 Peeni paapa bantu babidi abakeekala mwibala, umune akaatshibwa, mungi akashaala ; 41 bakashi babidi banekale ku kinwe, umune akaatshibwa, mungi ashaale. 42 Biabia pasukayi, mwanda tanuwuku nsaa ayifiki Fumwenu. 43 Anka uukayi bino’shi, su fumu a shibo baadia kwikala muwukye kilo kiakufika ngifi, badia kwikala mupasukye, na tabadiakulekyela shibo yaaye yatanyibwa. 44 Ngi bwa kinyi, anwe namu, yikalayi belumbuule ; mwanda mwana a muntu afiki ku nsaa yanushanutentekyesha. 45 A biabia nanyi e bu mpika a kishima na mudimukye, abadi batuule kwi fumwaye bu mukata a bafubi ba mu shibo yaaye, bwa kwibapa bidiibwa biabo ku kipindji kikumbane ? 46 Sha muloo nka yawa mpika, abakasangana kwi fumwaye pakafiki, kwete kukita biabia. 47 Eyendo, nenulungula’shi akamutuula bu mukata a bupeta bwaye bwoso. 48 Anka su yawa mpika mubi aamba muunda mw’eshimba diaye’shi : Fumwami bayisha kushii kufika, 49 n’abaanga kukupila baaba be bu ba-pika n’aye, na taadi na kutoma na bantomi ba malofu, 50 fumu a yawa mpika akafika mwifuku diashatengyela, na pa nsaa yashawuku, 51 n’akamutshiba pabidi, n’akamutuula pa mbalo yimune na ba-nsesa : kwakwa akukeekala kudila na kudia nkyekye.

 

25

1 Peeni paapa, bufumu bw’eulu abukeekala nka pamune na basongwakashi ekumi tumame, babaatshile malampi aabo, batuuka mu kufumankana na mulume. 2 Na batano ba munkatshi mwa’bo babaadi badimukye, na batano babaadi batshikame. 3 Baaba batshikame pababaatshile malampi aabo, tambatwale mwimu mwanka nya ; 4 anka baaba badimukye babatwadile mwimu mu bipulu biabo na malampi aabo. 5 Aku namu, bu bibayishiishe mulume, bababungwite booso bwabo na balaala tulo. 6 Anka munkatshi mwa bufuku kubeelwe musaase’shi : Talayi mulume ; tukayi nukamutundayishe. 7 Peeni paapa booso basongwakashi tumame bababuukile balumbuula malampi aabo. 8 Na batshikame babalungwile badimukye’shi : Etupeyi namu mwimu wenu mwanda malampi etu taashimi. 9 Anka badimukye babalulwile, bamba’shi : Ayo, tala wakutwa kwitulombana n’atwe n’anwe ; Ndayi kwi abeupanisha, nukawule wenu bwa’nwe banabene. 10 Aku namu, abo bakiabende bwa nkeuula, mulume bafikile ; na baaba babaadi belumbuule babatwelele n’aye mu masanka a bidiibwa bi’ebaambo, na kiibi kibashitshilwe. 11 Kumongo, bangi basongwakashi tumame babafikile namu’shi : Fumu, Fumu, etushitwile ! 12 Anka’ye, balulwile’shi : Eyendo, nenulungula’shi : Ntanenuwuku nya. 13 Biabia pasukayi ; mwanda tanuwuku su efuku su nsaa.

14 Mwanda bi’nka bu muntu batuukile mwiumbo diabo, bayitanyine bapika baaye na bebapeele bintu biaye. 15 Na bapeele umune talante(1) itano, mungi ibidi ; na mungi namu umune ; ku muntu ooso muyiile bukome bwaye ; n’anka paapa batuukile ewumbo. 16 Aku namu yawa bapetele talante itano bayiile na beyitwesheeshe mu busuunga, ngi asuunga yingi talante itano. 17 Nka biabia namu, yawa bapetele ibidi, basuungile mpaa n’aye namu, yingi ibidi. 18 Anka yawa bapetele talante umune bayiile akabundula mu nsenga, na bafiile lufwalanga lwa fumwaye. 19 Na kunyima a mafuku e bungi, fumu a baaba bapika bafikile mu kubadika n’abo. 20 Na yawa namu bapetele talante itano bafikile na batwadile yingi talante itano, amba’shi : Fumu, bompeele talante itano ; ngi’u’mi nasuungu yimo talante itano panundu. 21 Fumwaye bamulungwile’shi : Bibuwa, mpika e buwa a kishima ; boodi na kishima mu bintu bipeela, nankakutuulu kunundu kwa bintu bi bungi : twela mu muloo wa fumwobe. 22 Na yawa bapetele talante ibidi bafikile namu aakula’shi : Fumu, bompeele talante ibidi ; ngi’u’mi nasuungu yimo talante ibidi panundu. 23 Fumwaye bamulungwile’shi : Bibuwa, mpika e buwa a kishima ; boodi na kishima mu bintu bipeela, nankakutuulu kunundu kwa bintu bi bungi : twela mu muloo wa fumwobe. 24 Na yawa bapetele talante umune bafikile aye namu, n’akula’shi : Fumu, nankuwukanga’shi, we muntu e bukopo, oumbulaa kioshi mukune n’okongaa koshi mumiine ; 25 na pa mwanda wa nkutshiina, ngiile nankafia talante obe mu nsenga ; talanga, we na kii bu kiobe. 26 Na fumwaye bamwalulwile, nkumulungula’shi : Mpika mubi na mwina lulengu, bowukile’shi, naumbulaa kwanshi mukune, na nankongaa kwanshi mumiine ; 27 biabia bodia nkatuula fwalanga yande kwi balami ba fwalanga, na, panandjia kufika, nandjakwata fwalanga yande na makasa. 28 Mwaateyi wini talante(1), na numupe yawa ena talante(1) ekumi, 29 mwanda yawa ooso e na kintu ngi abapa kimo, n’anekale na bintu bi bungi ; anka yawa e bisumanga, kiakia kiadi nakio akikamwatshibwa. 30 Na elayi mpika a bisumanga mu mufito wa paasha : kwakwa kwanekale kudila na kudia nkyekye.

*(1) Tala kipatulwiilo mu kipindji 18. 24.

31 Aku namu, apakafiki mwana a muntu mu ntumbo yaaye, pamune na bamwikeyilu booso, peeni paapa aye akashaala ku nkwasa a bufumu bwa ntumbo yaaye, 32 na bisamba bioso abikebuungila ku mpala kwaye ; n’akalamuuna palapala bu abilamuuna mulami mikooko kwi mbushi ; 33 n’akatuula mikooko ku mboko yaaye yibalume na mbushi ku mboko yibakashi. 34 Peeni paapa fumu akalungula be ku mboko yaaye yibalume’shi : Fikayi, anwe beelwe mwabi ba Shami, nupiane bufumu bwabadi benulumbulwile kubaanga ku kibangilo kia nsenga ; 35 mwanda nandji na sala, na nubampele bidiibwa ; nandji na nyota na nubampele meema ; nandji mwenyi, na nubankukiile ; 36 nandji muswa, na nubamfwadikile ; nandji mulemane, na nubafikile mu kuntala ; nandji mu lukano, na nubafikile kwandji. 37 Peeni paapa balulame abakamwalula, baambe’shi : Fumu, nsaa kinyi yatubakumwene opusha sala, na twakudisha ; su na nyota na twakupa meema ? 38 Na nsaa kinyi yatubakumwene mwenyi na twakukuukila ; sunga’shi [twakumona] muswa, na twakufwadika ? 39 Na nsaa kinyi yatubakumwene we mulemane, sunga mu lukano, na twafika kwodi ? 40 Na Fumu, pakwaluula, akebalungula’shi : Eyendo, nenulungula’shi : Panubaadi bebikitshiine muntu umunenka a ku bano bakile bupeela, be bu bakwetu, n’ami anubebikitshiine. 41 Peeni paapa akalungula namu baaba abakeekala ku mboko yaaye yibakashi’shi : Ndayi kula n’ami, anwe beedibwe mulwa, mu kaalo ka looso kabadi balumbulwiile diabulu na bamwikeyilu baaye ; 42 mwanda nandji na sala, n’anwe tanwibandiishe ; nandji na nyota, na tanwibampe meema ; 43 nandji mwenyi, na tanwibankuukile ; nandji muswa, na tanwibamfwadikye ; nandji mulemane na ne mu lukano, na tanwibafikye kwandji. 44 N’abo namu abakaaluula paapa’shi : Fumu, nsaa kinyi yibatukumwene’be na sala, su na nyota, su mbu muntu mwenyi, su ngwe muswa, su ngwe mulemane, su mu lukano, kushii’twe nkukwasha ? 45 Peeni paapa akebaaluula na kwamba’shi : Eyendo, nenulungula’shi : Mwanda panushii bebikitshiine umunenka a ku bano bakile bupeela, tanwibebinkitshiine’mi nya. 46 Na beeni baaba abakeenda mu mpombo ya looso, nka balulame, mu muwa wa looso.

 

26

1 Na bibakitshiine’shi, pabapudiishe Yesu yaya miisambo yoso, nkulungula balongi baaye’shi : 2 Anuwuku’shi, kunyima kwa mafuku abidi kwi Pasaka, na mwana a muntu balubulwa bwa kubambiibwa pa nkulusu.

3 Peeni paapa ba-tshiite mwakwidi bakata na bakulu ba mwiilo babakumbeene mwibalasa dia tshiite mwakwidi mukata e panundu, eshina diaye Kayife, 4 na babadiile lukuku booso bwabadiakukwata Yesu ku bulamalama na kumwipayisha ; 5 anka babaakwile’shi : Kushii munkatshi a miloo, bwa’shi tala kwekala eunga munkatshi mwa bantu.

6 Na bu bibaadi Yesu ku Betani mu shibo ya Shimone mwina kifwi, 7 mwana mukashi umune bafikile kwadi, e na mulangi wa alabate(1), uule malaashi a muulo wi bukopo, na beapongolwele pa mutwe waye aye e pa meesa. 8 Na balongi pababamwene biabia, babenyongweele kwishimba, nkwamba’shi : A kuno kushimisha nkwa kinyi ? 9 Mwanda ano malaashi abadia kwikala audishwe ku fwalanga i bungi, na kwiyipa balanda. 10 Na Yesu pabebiwukile, bebalungwile’shi : Bwakinyi anukalasheena uno mwana mukashi ? mwanda bankitshiina mwanda(2) wi buwa ; 11 mwanda nwi na balanda mafuku ooso, anka’mi tanwi n’ami mafuku ooso nya ; 12 mwanda uno mwana mukashi, papongoola ano malaashi pa mbidi yande, bebikitshi mwanda wa kushi kiibwa kwande. 13 Eyendo, nenulungula’shi : Mu mbalo mooso mwabanalungule uno mukandu wi buwa mu nsenga ishima, banakaakule namu bwa kino kintu kibakitshi uno mwana mukashi bwa kumutentekyesha.

*(1) Ni ebwe dibofule na di bu lumweno diabaseeya bipulu na makopo, sunga tu-nkishi. — (2) sunga’shi, mufubo.

14 Paapa, umune a ku ekumi na babidi, ayitanyinwa’shi, Yudashi Ishikaleote, bayiile kwi ba-tshiite mwakwidi bakata 15 na bambile’shi : Anukyebe kumpa kinyi, bwa’shi ami nenulubwiila anka ? Na babamubadikiile fwalanga makumi asatu. 16 Na kubanga paapa, bakimbaanga kipaso kii buwa bwa kumulubula.

17 N’efuku dia kumpala dia mikate ishii kitatusho, balongi babafikile kwi Yesu’shi : Kwikuni kokyebe tukulumbulwile kidiibwa kia pasaka ? 18 N’aye nkwakula’shi : Ndayi mu kibundji kwi muntu kampaanda, numulungule’shi : Mulambukishi amba’shi : nsaa yande tayidi peepi ; nankakitshi pasaka ku shibo yobe na balongi bande. 19 Na balongi babakitshiine nka bu bibebakamikile Yesu, na babalumbulwile pasaka.

20 Na kiolwa pakibalombeene, bashaalele ku meesa n’ekumi na babidi. 21 Na pababadianga, aye bakwile’shi : Eyendo, nenulungula’shi, umune a munkatshi mwenu akandubula. 22 N’abo pakwikala benyongole bikile, bababangile kumwipusha, ku muntu ku muntu’shi : A n’ami, Fumu ? 23 N’aye balulwile amba’shi : Yawa asabika eyaasa diaye n’ami pamune mwilonga, ngi yawa akandubula. 24 Na mwana a muntu ende bu bibafundjilwe pa mwanda waye ; anka malwa kwi yawa muntu analubule mwana a muntu ! bibaadia kwikala buwa bwa yawa muntu akutwa kutandjibwa. 25 Na Yudashi baadi amulubula, balulwile’shi : Labi, a n’ami, su ? Bamulungwile’shi : Bwebiakula.

26 Na pababadianga, Yesu batshile mukate, batumbwile Efile Mukulu, na beutshokwele eupa balongi baaye, na kwamba’shi : Atayi, diayi ; ino nyi mbidi yande. 27 Na, paaye kwata kipulu na kupwa kutumbula, bebapeele kianka’shi : Ekitomeyi booso bwenu. 28 Mwanda ano nyi mase ande, mase a kilombeeno kipya, abapongoolwa pa mwanda wa kulekyelwa kwa milwisho ya be bungi. 29 Anka nenulungula’shi : Kubanga binobino ntankatomo dimo bia ku bino bikuba bia finyo nya, mpaa na diadia efuku diankebitoma n’enu bipya mu bufumu bwa Shami. 30 Na pababapwile kuyimba lono lwa kutumbisha, babatuukile benda ku mwengye wa mitshi ya mpafu.

31 Peeni paapa Yesu bebalungwile’shi : Anwe booso anukakokoshwa bufuku bwa lelo pa mwanda wande ; mwanda mbifundjibwe’shi : « Nankakupila mulami a mikooko, na mikooko ya kibumbu ayikapalakana » (A) ; 32 anka, kunyima kwa’mi kusaanguka, nankenubadidila mu Ngadile. 33 Na Mpiele, pabaalulwile, nkumulungula’shi : Su booso babakokoshwa pa mwanda wobe, ami ntanankokoshwe nya. 34 Yesu bamulungwile’shi : Eyendo, nankulungula’shi, bufuku buno, kumpala kw’etombole kusama, okampela misuusa isatu. 35 Mpiele bamulungwile’shi : Sunga kwekala wa kufwa n’obe ntankakupela nya. Na balongi booso babaakwile nka biabia bimune.

*(A) Sakadiya 13. 7

36 Peeni paapa Yesu bayiile n’abo ku mbalo ayitanyinwa’shi : Ngetesemane, na balungwile balongi’shi : Shalayi pano mpaa na panyende mu kuteka’kwa. 37 Na pabaatshile Mpiele na baana babidi ba Sebede, babangile kwinyongola na kupusha katshima-muunda. 38 Peeni paapa bebalungwile’shi : Eshimba diande dibakwatwa na kiongwa mpaa na ku lufu ; shaalayi pano, nutooshe n’ami bufuku. 39 Na pabayiile ku mpala kapindji, bapoone mpala paashi, nkuteka na kwamba’shi : Yaya, su bi mushindo, kino kipulu kikile kula n’ami ; anka, kushii mwande mwankyebela, anka mwobe mokyebe. 40 Na bafikile kwi balongi, na bebasangene mbalaale, na balungwile Mpiele’shi : Bino, nubakutwa kutoosha n’ami sunga nsaa umunenka ? 41 Pasukayi na tekayi, bianushaa kutwela mu kutompibwa ; kikudi kii na katshiintshi, anka mbidi yii na kubofula. 42 Na bayiile dingi musuusa wa kabidi, na batekyele aakula’shi : Shami, su tabi mushindo wa’shi kino [kipulu] kiakila kula n’ami kushii’mi kwikitoma, akikyebe eshimba diobe kikitshikye. 43 Na pabaalukiile, bebapetele dimo mbalaale ; mwanda meeso aabo abaadi aneeme bushito. 44 Na pabebalekyele, bayiile dimo, na batekyele musuusa wa kasatu, aye nkwakula nka biabia bishima bimune. 45 Peeni paapa bafikile kwi balongi, na bebalungwile’shi : Laalangayi binobino, na yikishayi ; talayi nsaa yibesesela peepi, na mwana a muntu balubulwa ku maasa a balwishi. 46 Ebwei, twende ; talayi ; yawa andubula besesela peepi.

47 Na bu bibaadi kiakula’nyi, talanga, Yudashi umune a ku [balongi] ekumi na babidi, bakatukile kwi ba-tshiite mwakwidi bakata na bakulu ba mwiilo afika na kibumbu kikata [kia bantu] be na mpeete na tubongye. 48 Na yawa bamulubwile bebapele kitundwilo’shi : Yawa ankafifi ku milomo, n’aye yawa ; mukwateyi. 49 N’anka paapa, befubwiile pe Yesu’shi ; Nakwimuna, Labi ; na bamufifile na muloo. 50 Na Yesu bamulungwile’shi : A kuuku, bofwila kinyi ? Paapa, pababesesele peepi, babaolwele maasa nkukwata Yesu. 51 Na talanga, umune a ku babaadi na Yesu, pabaolwele eyaasa diaye nkusomona lupete lwaye, nkukupila mpika a tshite mwakwidi mukata e panundu, nkumutshiba etwi. 52 Peeni paapa Yesu nkumulungula’shi : Alusha lupete lwobe mu mbalo yaalo ; mwanda baaba booso abakakwata lupete abakafwiila ku lupete. 53 Obe opwandjikisha’shi, tshi bia kuteka Shami binobino, antumina bibumbu bia bamwikeyilu bisubukye ekumi na bibidi ? 54 A biabia mbikuni abikalombana bifundwe [abiakula’shi] : abituungu nka bino bikitshikye ?

55 Mu yaya nsaa Yesu balungwile bibumbu’shi : Anwe nubatuuku bu abalondo ngifi na mpete na tubongye bwa kunkwata ? Nekalanga mafuku ooso ne mushaale munkatshi mwenu nalambukisha mu ntempelo ; na tanwibankwaate. 56 Anka bino bioso bibakitshika, bwa’shi bifundwe bia batemuki bilombane. Paapa balongi booso babamulekyeke basuuka.

57 Na baaba babakwatshile Yesu babamutwadile kwi Kayife tshiite mwakwidi mukata e panundu, kubaadi kwibuungile bafundji ba mikanda na bakulu. 58 Na Mpiele bamulondanga ku bula, mpaa na kwibalasa dia tshiite mwakwidi mukata e panundu ; na pabatwelele mwamwa, bashaalele na balami ba ku kiibi bwa kutala nfudiilo [a mianda].

59 Aku namu ba-tshiite mwakwidi bakata na bakulu na tumilaadi twoso twa beena Yuda babakimbanga bu kamoni bwa madimi bwa kudimbiila Yesu bwa’shi bamwipayishe ; 60 na tambebupete nya, — sunga shi tumonyi twi bungi twa madimi tubafikile. 61 Anka kunyima, tumonyi tubidi twa madimi tubafikile, twaakula’shi : Uno baakwile’shi : Ami ne bia kubuula ntempelo e Efile Mukulu, na kumwibaka mu mafuku asatu. 62 Na tshite mwakwidi mukata e panundu bebweele amulungula’shi : Twaluula mwanda nya ? A mbini abibweela bano bukamoni pa mwanda wobe ? 63 Anka Yesu bauminyine. Na tshite mwakwidi mukata e panundu bamwalulwile’shi : Nankwipusha mwishina di’Efile Mukulu e na muwa’shi, wetulungule su, obe we Kidishitu, Mwan’Efile Mukulu ? 64 Yesu bamulungwile’shi : Bwebiakula. Dingi, nenulungula’shi : Binobino anukamona mwana a muntu mushaale ku mboko yibalume ya bukome, n’afiki pa makumbi a mwiulu. 65 Paapa Tshiite mwakwidi mukata e panundu basanwiine bilamba biaye eshi : Basaabuula Efile Mukulu ; a lukalo lwa ba tumonyi ndwa kinyi ? Talayi, binobino nubapusha kusaabuula kwaye kw’Efile Mukulu : Anwe anupwandjikisha naminyi ? 66 Na pababalulwile, babambile’shi : Mmulombeene lufu. 67 Paapa babamwelele mata mu mpala na babamukupile mapi, na bangi babamukupiile na kwamba’eshi : 68 Etutemukile obe Kidishitu ; nanyi yawa bakukupila ?

69 Aku namu, Mpiele baadi mushaale paasha mu lupango, na mufubi mukashi umune bafikile kwadi’shi : N’obe namu, wekalanga na Yesu a ku Ngadile. 70 Anka’ye bapeele ku mpala kwa booso’shi : Tanguku kioakula’mi. 71 Na mungi [mufubi mukashi] nkumumona, pabatuukile mu kitwelelo ; na balungwile babaadi paapa’shi : Uno’nyi ekalanga na Yesu a ku Nasalete. 72 Na bebipeele dimo na katshipo’shi : Tanguku uno muntu nya. 73 Na kunyima kwa kapindji kapeela, baaba babaadi paapa babesesele peepi na babalungwile Mpiele’shi : Eyendo, obe we’nka a mu kisaka kia baaba bantu ; mwanda mpaa na kwakula kwobe akukutuundusha. 74 Anka paapa bapelele bikile(3) na kutshipa’shi : Ntanguuku uno muntu nya ! N’anka paapa etombole dibasamine. 75 Na Mpiele batentekyeshe eyi dibamulungwiile Yesu’shi : Kumpala kw’etombole kusama, okampele misuusa isatu. Na pabatuukile paasha, badidile ngofu.

*(3) Kupela na kwitshipa tutshipo twa milwa.

 

27

1 Aku namu pababutookyele ku namashika, ba-tshiite mwakwidi bakata booso na bakulu ba mwiilo babaadidiile Yesu lukuku bwa kumwipayisha. 2 Na p’abo kumwanyina mioshi, babamutwadile na bamulubula kwi Ponte Pilato, fumu mutontshi

3 Paapa Yudashi wiinyi bamupaanyine, pabamwene’shi batshibilwa kiimu, beyalasheene, aye nkaalusha fwalanga makumi asatu ya biamo kwi ba-tshite mwakwidi bakata na bakulu, 4 nkwakula’shi : Nansoolo pakulubula mase ashii na mwanda. Anka abo’shi : Wawa ta mwanda wetu ! Wawa ngukutale. 5 Na pabasumbwile fwalanga mu ntempelo, bakatukile ; na pabayiile, bakeepudikile. 6 Anka ba-tshiite mwakwidi bakata, pababaatshile yaya fwalanga ya biamo, babambile’shi : Tambipwandjikile kwiyeela mu mushete wa kishila nya, mwanda nyi muulo wa mase. 7 Na pababadiile lukuku, babaudile nayo efuba dia mbuufi(1) bwa kwimushikilanga bantu benyi ; 8 Ngi bwakinyi diadia efuba babediitanyine bu Ebala dia mase, mpaa na lelo. 9 Paapa ngi pabalombeene kiakia kibaadi kiakudiibwe kwi Yelemiya mutemuki’shi : « Na babaatshile fwalanga makumi asatu ya kiamo, eula dia yawa batuungilwe, wiinyi ababatuungile kwi ba munkatshi mwa baana ba Isalele ; 10 na babeyituushiishe ku efuba dia mbuufi(1) bu bibaadi bintumine Mwanana eyi ». (2)

*(1) Mbuufi : muntu abuumba ngyeso na malondo bia ema. — (2) Tala Sakadiya 11. 12-13.

11 Aku namu Yesu baadi mwimane ku mpala kwa fumu mutontshi ; na fumu mutontshi nkumwipusha’shi : Obe we fumu a beena Yuda su ? Na Yesu bamulungwile’shi : Bwebiamba. 12 Na paaye kufundjibwa kwi ba-tshiite mwakwidi bakata na bakulu, tamwaluule kintu nya. 13 Paapa Pilato bamulungwile’shi : Tokwete kupusha mianda bungi yabakwete kukufunda su ? 14 N’aye tamumwaluule eyi sunga dimunenka nya ; mu kipaso kibakemanga mpaa na winyi mutontshi ngofu.

15 Aku namu, p’efuku dia muloo, fumu mutontshi baadi na kipikwa kia kupooswelanga kibumbu mwina lukano umune, yawa ababakumiinanga. 16 Na peeni-paapa kubaadi mwina lukano umune mutumbwe, eshina diaye, Balabase. 17 Biabia, bu bibaabadi mbebuungye, Pilato bebalungwile’shi : Nanyi anukyebe nenupooswele, Balabase, su Yesu ayitanyinwa’shi, Kidishitu ? 18 Mwanda baadi awuku’shi babamulubwile pa mwanda wa mushikwa. 19 Na bu bibaadi mushaale pa tumilaadi, mukash’aye bamutumiine eyi’shi : Tokitanga yawa muntu mululame kintu su nkimune ; mwanda nankyengye lelo ngofu mu kilotwa pa mwanda waye. 20 Anka ba-tshiite mwakwidi bakata na bakulu babakitshiishe bibumbu bwa’shi batekye Balabase, bayipee Yesu. 21 Na fumu mutontshi balulwile ebalungula’shi : Nanyi a ku bano babidi anukyebe nenupooswele ? Na babambile’shi : Balabase. 22 Pilato bebalungwile’shi : A biabia nkite kinyi na Yesu, ayitanyinwa’shi, Kidishitu ? Babambile booso’shi : Abambiibwe pa nkulusu ! 23 Na fumu mutontshi bambile’shi : A mwanda kinyi ubi wadi mukite ? N’abo babeele dimo musaase, nkwakula’shi : Abambiibwe pa nkulusu ! 24 Na Pilato pabamwene’shi taobesha kintu, anka peenda eunga ngi adikilakila, baatshile meema nkwisuula maasa ku mpala kwa kibumbu’shi : Ami tshi na mwanda ku mase a uno mululame nya ; wawa ngwinutale. 25 Na mwiilo woso pabawalulwile, ubambile’shi : Mase aaye ekale patudi na pe baana betu ! 26 Paapa bebapooswelele Balabase ; na pabapwile kukupisha Yesu fimbo, bamulubwile’shi bakamubambe pa nkulusu.

27 Paapa basalayi ba fumu mutontshi paabo kutwala Yesu kwibalasa [dia fumu], bababuungile, mu kwishikwena n’aye, kibumbu kioso kia basalayi. 28 Na paabo kumufuula bilamba biaye, babamufwadikile ekotshi dimongolokye ; 29 Na paabo kuluka kipoombo(3) kia milobo, babekifwadikile ku mutwe waye, na eleengye(4) mwiyasa diaye dibalume ; na pababakunamanga ku mpala kwaye, babamusepanga’shi : Tubakwimuna, Fumu a beena Yuda ! 30 Na pababamwelele mata, babaatshile eleengye bamukupila dianka ku mutwe. 31 Na pababapwiile kumusenga, babamufuudile ekotshi, na bamufwadika bilamba biaye, ngi bamutwala bwa kwenda mu kumubaamba pa nkulusu.

*(3) sunga’shi : kifulu. — (4) sunga’shi :katshi ka mulemo, kalenga.

32 Na pabaabadi abatuuku, babapetele muntu a ku Shilene, eshina diaye, Shimone, ababasemwiishe nkulusu aaye pa bukopo. 33 Na pababakafikile pa mbalo ayitanyinwa’shi Ngolongota, abipatuula’shi : mbalo ya kabaala, 34 babamupele malofu a finyo asase bwa kutoma, asangye bintu bi buulo ; na pabeatompele, tamukumiine kwiatoma nya. 35 Na pababapwile kumubaamba pa nkulusu, babeyabishenene bilamba biaye, mu kwibita bubale (A) ; 36 Na pababashaalele paapa, babaadi abamulama. 37 Na babatudile kunundu kwa mutwe waye bishima bifunde bia kulesha kufundjibwa kwaye’shi : Uno nyi Yesu, Fumu a beena Yuda. 38 Paapa kubabambilwe pamune n’aye bangifi babidi, umune ku mboko yibalume, na mungi ku mboko yibakashi.

*(A) Lono 22. 18.

39 Na baaba babakidiilanga paapa babaadi abamukaa, abapuku mitwe, 40 eshi : Obe abuula ntempelo, na amwibakaa muunda a mafuku asatu, epaashe obe nabene. Su we Mwan’Efile Mukulu, ika ku nkulusu. 41 N’anka biabia namu mpaa na ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda na bakulu babamusepanga na kwakula’shi : 42 Aye bapaashiishe bangi, te bia kwipaasha aye nabene ; Su’ye nyi Fumu a Isalele, ayikyengye binobino ku nkulusu, ngi tukumiine mwadi. 43 Aye mmwikulupishe mwi Efile Mukulu ; amupaashengye binobino, su mumukumiine(6) ; Mwanda bambile’shi : Ami ne Mwan’Efile Mukulu. 44 Mpaa na bangifi babaadi babambiibwe n’aye babamusabuulanga nka mu kipaso kimune.

*(6) Tala Lono 22. 8

45 Anka, kubanga pa nsaa yakasamombo, kubaadi mufito mu eumbo(7) dioso, mpaa na ku nsaa ya kitema(8). 46 Na peepi na nsaa ya kitema(9) Yesu beelele musaase n’eyi dibukopo’shi : Eli, Eli, lama sabakatani ? Ngi kwamba’shi : Efile Mukulu ande, Efile Mukulu ande, bwakinyi bondekyela (B) ? 47 Na bangi ba ku babaadi beemane paapa, pababapushiishe biabia, babambile’shi : Uno ngi’u ayitanyina Eliya ! 48 N’anka paapa muntu umune a munkatshi mw’abo bayiile lubilo mu kwata musuula mbwa na pabewushiishe malofu a finyo asase beutuule ku songo kwa eleengye na bamupeele bwa kutoma. 49 Anka bangi babakulanga’shi : Lekyeela, tutale su Eliya afiki bwa kumupaasha.

*(B) Tala Lono 22.1.

*(7) Pa nsenga pooso. — (8) Nsaa a kasamombo nyi midi ya kaanya kuno kwetu. — (9) Nsaa a kitema nyi nsaa a kasatu ku kiolwa.

50 Na Yesu pabeelele dimo musaase n’eyi di bukopo, batuule eshimba. 51 Na talanga, kilamba kia lushiko kia mu ntempelo kibasanukile pabidi, kubaanga kwiulu mpaa na kuushi ; na nsenga yibatshinkile, na mbwebwe ibatanyikile, 52 na mashaama abashitukile ; na mbidi(10) ya be bungi be selele babaadi bafwe, yibasaangukile, 53 na pababatuukile mu mashaama kunyima kwa kusaanguka kwaye, babatwelele mu kibundji kii selele, abo nkumwekyela be bungi.

*(10) Babaadi bafwe.

54 Na mukata a kisaka kia basalayi lukama, na baaba babaadi n’aye bakwete kulama Yesu, pababamwene kutshinka kwa nsenga, na bintu bibakitshikile, babakwatshikile na moo ukata, nkwamba’shi : Kushii kudimba, Au ekalanga Mwan’Efile Mukulu. 55 Na paapa kubaadi baana bakashi be bungi babatadilanga ku bula, babalondele Yesu kubaanga ku Ngadile, bamukwashanga, 56 munkatshi mw’abo mubaadi Madiya a ku Mangadala, na Madiya, nyina Shake na Yosese, na nyina baana ba Sebede.

57 Na pabalombeene kiolwa, muntu mpeta a ku Adimate bafikile, eshina diaye nyi, Yosefe, baadi aye nabene namu mulongi a Yesu. 58 Aye uno pabayiile kwi Pilato, batekyele mbidi ya Yesu(11) ; ngi paapa Pilato nkutuma eyi bwa’shi, batuushe mbidi(11). 59 Na Yosefe batshile mbidi(11), beyipombeele kilamba kia kishika bafwe kipia, 60 nkwiyituula mu mashaama aaye apya abapokweele mu lubwebwe ; na p’aye kubungulusha ebwe dikata nkushika ku kibelo kia mashaama, bakatukile. 61 Na Madiya a ku Mangadala na mungi Madiya, babaadi paapa mbashaale betaleene na mashaama.

*(11) kitanda kia Yesu.

62 Na butookye, efuku dilondele dia kwilumbuula(12), ba-tshiite mwakwidi bakata babekongyele na ba-Fadiseo peepi na Pilato, 63 eshi : Fumu, atutentekyesha’shi uno alubishaa bantu, bambile pabaadi kiatala’shi : Kunyima kwa mafuku asatu, nasaanguka. 64 Biabia tuma namu eyi bwa’shi, mashaama alamiibwe kalolo nyaa na kwifuku dia kasatu ; kutshina tala balongi baaye bafika bamwiba, na balungula mwiilo’shi : Basaanguka ku bafwe ; na kuno kulubisha [kwa bantu] kwa kunyima akukakila kwa kumpala bubi. 65 Na Pilato bebalungwile’shi : Anwe nwi na ba-saamo ; ndayi nwialamishe kalolo mwanuwukila. 66 N’abo pababayiile, babalamiishe mashaama kalolo, balamika naanga kwibwe, na kwikutuula ba-saamo.

*(12) mu diakatano, efuku dia kwilumbuula bwa Pasaka (Tala Maako. 15. 42.)

 

28

1 Aku namu, ku mpwilo kw’efuku dia sabato, ku kafito ka kubanga kw’efuku dibedi dia lubingo, Madiya a ku Mangadala na mungi Madiya babafikile mu kutala mashaama.

2 Na talanga, kubakitshikile kutshinka kukata kwa nsenga ; mwanda mwikeyilu umune a mwanana, pabayikile mwiulu, bafikile abungulush’ebwe, na ashaala panundu paadio. 3 Na lukyebo lwaye lubaadi bu kubadima kwa mpeshi, na kilamba kiaye [kibaadi] soo bu neeshe(1). 4 Na pa mwanda wa moo ubebakwatshile, ba-saamo nkusuusa na kwikala nka bu bafwe. 5 Na mwikeyilu, paaye kwaluula, nkulungula baana bakashi’shi : Bwenu’nwe, tanwikalanga na moo nya ; mwanda nanguuku’shi, anukimbi Yesu babambilwe ku nkulusu ; 6 te kuno’ye ; mwanda basaanguka, bu bibebiakwile. Fikayi, talayi mbalo ayikalanga Fumu mmulale ; 7 na ndayi bukidibukidi nukalungule balongi baaye’shi, basaanguka ku bafwe. Na talanga, aye benubadidiila mu Ngadile : anukamumona kwakwa ; Talangayi, ami nampu kwinulungula bianka. 8 Na p’abo kutuuka bukidibukidi mu mashaama na moo mpaa na muloo ukata, babayiile lubilo mu kwibiwukisha balongi baaye. 9 Na pabaabadi bakwete kwenda mu kwibiwukisha balongi baaye, talanga’nyi Yesu bafumankene n’abo, amba’shi : Nenwimuna ! N’abo pababefubwiile paadi, babakunamine ku ngao yaaye na bamupa kineemo. 10 Paapa Yesu bebalungwile’shi : Tanupushanga moo nya ; ndayi nukawukishe bakwetu, bende mu Ngadile, na kwakwa abakammono.

*(1) Neje : yi bu meema aume, abikitshikaa ku yingi mpese mu mafuku a mashika.

11 Na pabaabadi bakwete kwenda, talanga, bangi bantu ba munkatshi mwa ba-saamo babayiile mu kibundji, na bakalondela ba-tshiite mwakwidi bakata mianda yoso yibakitshikile. 12 Na pababebuungile na bakulu, babadiile lukuku na baapa basalayi fwalanga yi bungi, nkwamba’shi : 13 Nwambe’shi : balongi baaye bafikile bufuku, na bamwiba patwikalanga twi balaale ; 14 na su mwanda wafika ku matwi a fumu, mutontshi atukamuleesha akumiine, na atukenutuusha mu mwanda. 15 N’abo, pababaatshile fwalanga, babakitshiine nka bu bibabebalongyeshe ; na wawa mwanda nkupalakana munkatshi mwa beena Yuda mpaa na lelo uno.

16 Na balongi ekumi na umune babayiile mu Ngadile, pa mwengye ubebakamikiile Yesu [bwa kwenda]. 17 Na pababamumwene, abo nkumupa kinemo kikata ; anka bangi namu babelele mpaka. 18 Ngi Yesu, pabesesele peepi, nkwibalungula’shi : Matalwa ooso ngampebwe mwiulu na pa nsenga. 19 Biabia ndayi, nwikashe miilo yoso bu balongi bande, nwibabatshishe bw’eshina(2) dia Yaya, na dia Mwana, na dia Kikudi-e-Selele, 20 nwebalambukishanga bwa kulama mianda yoso yandji mwinulungule(3). Na talayi, ami ne n’enu mafuku ooso, mpaa na ku nfudiilo kwa [kino] kipungo.

*(2) sunga’shi : mwishina. — (3) Sunga’shi : yandji mwinwambe kukita.

MUKANDU WI BUWA UFUUNDJIIBWE KWI

MAAKO

Maako 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16

1

1 Mbangilo a mukandu wi buwa wa Yesu Kidishitu, Mwan’Efile Mukulu ; 2 bu bibafundjilwe mu [mukanda wa] Esaya mutemuki’shi : « Talanga, ami nantumu mukyendji wande ku mpala kwobe, wiinyi(1) akalongamisha eshinda diobe » (A). 3 « Eyi dia muntu eele musaase mu kabaaka’shi : Lumbuulayi eshinda dia Mwanana, lulamishayi tushinda twaye » (B).

*(A) Malaki.3.1. — (B) Esaya.40. 3. — *(1) sunga’shi : aye

4 Yoano bafikile, kwete kubatshisha [bantu ]mu kabaaka, na kulambukishanga lubatshisho lwa kwilanga mwanda wa kulekyelwa kwa milwisho. 5 N’eumbo dioso dia Yudeya, na booso ba ku Yelushalema babatuukanga nkwenda kwadi ; na bababatshishiibwe kwadi mu mweela wa Yudane na kusokolanga milwisho yabo. 6 Aku namu, Yoano baadi mufwale kilamba kia bwaa bwa shamo, na mukaba wa musokya mu kifuka kiaye, dingi baadi adi mpasu na buuki bwa mapya. 7 Na balambukishanga na kwamba’shi : Akufiki muntu kumongo kwande munkile bukome, anshii mupwandjikile’mi kubandama bwa kwangula mooshi wa sandale yaaye. 8 Ami nemwinubatshishe mu meema, aye akenubatshisha mu Kikudi-e-Selele.

9 Na bibafikile’shi, ku aa mafuku, Yesu bakatukile ku Nasalete a Ngadile, afika abatshishiibwa kwi Yoano mu [mweela wa] Yudane. 10 N’anka paapa p’aye kwabuka mu meema, bakamiine na bamwene mawulu aatanyika, na Kikudi kikwete kwiika panundu p’aye bu nkudimba ; 11 na kubaadi eyi dibafikile mwiulu’shi : Obe we Mwan’ande mukumiinwe(2) ; mwodi ngi munasangana kusepeela kwande.

*(2) Mwan’ande a kifulo.

12 N’anka paapa Kikudi kibamutakwiile mu kabaaka. 13 Na baadi mu kabaaka [muunda mwa] mafuku makumi ananka, mutompibwe kwi Satana ; na baadi nka na nyema ya mapia ; anka bamwikeyilu babaadi abamukwasha.

14 Anka kunyima kwa Yoano bapu kukwatshiibwa, Yesu bafikile mu Ngadile, kwete kulambukisha mukandu wi buwa wa bufumu bw’Efile Mukulu, 15 na kwamba’shi : Kipindji kibalombana, na bufumu bw’Efile Mukulu bubeseesela peepi ; elangyeyi, na nukumiine mukandu wi buwa.

16 Na paabadi kwete kutambuka bukunkula bwa meema a Ngadile, bamwene Shimone, na Andele mukwabo, bakwete kwela bukondja mu meema, mwanda babaadi ba-ndobeshi(3). 17 Na Yesu bebambile’shi : Ndondeyi, na nankenwaluula bu ba-ndobeshi(3) ba bantu. 18 N’anka paapa, babalekyele makondja aabo, babamulondele. 19 Na p’aye kukila kumpala kapindji, bamwene Shake, mwana a Sebede, na mukwabo Yoano, n’abo babaadi mu bwaato namu bakwete kuteluula makondja. 20 N’anka paapa bebayitanyine ; n’abo pa kuleka shabo Sebede mu bwaato na beena mufubo, babamulondele.

*(3) ba-mpibwe ba mishipa.

21 Na babatwelele mu Kapenaume ; n’anka paapa pabatwelele mu kitumbwilo efuku dia sabato, balambukishanga. 22 Na babakemene bwa lulambukiisho lwaye, mwanda bebalambukishanga bu muntu e na matalwa, kushii bu bafundji ba mikanda. 23 Na mu kitumbwilo kiabo mubaadi muntu mukwatshiibwe na kikudi kibi, na beelele musaase’shi : Ayee ! 24 pankatshi peetu n’obe pe mwanda kinyi, Yesu mwina Nasalete ? Obe bofiki mu kwitubutula ? Nankuuku’shi we muntu kinyi : we e selele a Efile Mukulu. 25 Na Yesu bamusaashiile’shi : Umiina ; na tuuka muunda mwaye. 26 Na kikudi kibi, paakio kumuponesha na kusunya, n’akio kusama n’eyi di bukopo, kibatuukile muunda mwaye. 27 Na booso bwabo babakemene, mu kipaso kibabeyipushenanga munkatshi mw’abo na kwamba’shi : Nkini kino ? Ndulambukisho lupya kinyi lwi bino ! Mwanda asaashila sunga bikudi bibi na matalwa, n’abimukookyela. 28 Na nkumo yaaye yibapalakeene nka paapa mu bibalo bioso bifunyishe Ngadile.

29 N’anka paapa, p’abo kutuuka mu kitumbwilo, babayiile na Shake na Yoano mu shibo ya Shimone na ya Andele. 30 Aku namu muko-mukashi a Shimone, baadi mulaale mwamwa na busungu bwa mbidi kaalo. N’anka paapa babamulungwile bwa mwanda waye. 31 Na p’aaye kwifubwila kwadi bamwibosheeshe pabamukwatshile n’eyaasa, n’anka paapa mbidi kaalo yibapwiile, n’aye babangile kwibakwasha.

32 Na kyolwa, bu bibaadi nguba tatwele, babafwishiishe kwadi booso babaadi na maladi, na bantu bakwatshiibwe na bikudi bibi ; 33 na kibundji kioso kishima kibaadi kiibuungye ku kibelo : 34 na bapaashiishe bantu be bungi babakumbanga mikumbo ilekeenelekeene ; na babingile bikudi bibi bi bungi, na tabaadi apa bikudi bibi matalwa a kwakula nya, mwanda bibaadi abimuwuku.

35 Na pababuukile ku namashika bwee, kumpala a bufuku kutooka, batuukile enda, ku mbalo ishii bantu, na baadi atekye kwakwa. 36 Na Shimone, na booso babaadi n’aye, babamulondele. 37 Na p’aabo kumusangana, babamulungwile’shi : Bantu booso abakukimbi. 38 Na bebalungwile’shi : Twende kuungi mu misoko yipeela yi peepi, bwa’shi nkekulambukishe namu mukandu wi buwa, mwanda kiakia ngi kinfikishe. 39 Na balambukishanga mu bitumbwilo biabo mu Ngadile mwoso, na babinganga bikudi bibi.

40 Na muntu sha kifwi bafikile kwadi, amusendeela, na akunama kumpala kwaye, na amulungula’shi : Su okumiina, we mulombeene namu kunsuula selele. 41 Na Yesu, pabapushiishe lusa, baolwele eyaasa diaye amukuma na amulungula’shi : Nankumiina, ikala selele. 42 Na pabaadi kiaakula, anka paapa, busungu bwa kifwi bubamukatukile na basulukile selele. 43 Na pabamulungwile na mayi e bukopo bamukatwiishe’nka paapa, na kumwamba’shi : 44 Dimuka, tolungulanga muntu su ngumune ; anka nda, weleeshe kwi tshiite mwakwidi, n’olambule mwanda wa kusuudibwa kwobe, kiakia kibambile Mose, bwa’shi biabia biikale kwabadi bu-kamonyi(4). 45 Anka aye, pabatuukile babangile kubweela kwi bungi na kupalakasha kiakia kibakitshikile, bishibaadi’nyi kipaso kia’shi, Yesu atwele mu kibalo patooka kumpala kwa bantu ; anka bayikeele paasha pa kibundji mu mbalo ya kabaaka ; na babafikanga kwadi ku mpese yoso.

*(4) Badika : Lefitike 14. 1-32.

 

2

1 Na batwelele dimo mu Kapenaume, kunyima kwa mafuku apeela, na [bantu] babapushiishe kwabaakula’shi : e ku shibo. 2 N’anka paapa bantu be bungi babebuungile kwanka, mu kipaso kishibaadi kimwekwe mbalo, sunga mpeepi na kibelo ; n’aye bebalungulanga eyi. 3 Na bantu babafikile kwadi, mbatwale kishetshi kisemunwe kwi bantu bananka. 4 Na p’aabo kukutwa bia kwisesela kwadi, mwanda wa kibumbu, babatubwile mutoondo [wa mu shibo] mubaadi ; na p’aabo kwiutubula mwaasa, babayishiishe ka-lusala kabaadi kalaadile kishetshi. 5 Na Yesu, p’aaye kumona lukumiino lwabo, balungwile kishetshi’shi : Mwan’ande, milwisho yobe yibalekyelwa. 6 Na kwakwa kubaadi bamo ba munkatshi mwa bafundji ba mikanda, babaadi bashaale na kunangusheenanga muunda mwa mashimba aabo’shi : 7 Bwakinyi muntu’u aakula bino ? Asabuula [Efile Mukulu]. Nanyi mulombeene kulekyela milwisho su ta’nka [umunenka] Efile Mukulu ? 8 N’anka paapa Yesu, pa bashingulwile mu kikudi kiaye’shi, abanangusheena biabia muunda mw’abo, bebalungwile’shi : Anwele binangu bi biabia mu mashimb’enu bwakinyi ? 9 Nkini kikile kubofula, nkwamba kishetshi’shi : Milwisho yobe yibalekyelwa : su nkwamba’shi : Ebwee, ata ka lusala koobe, n’otambukye. 10 Aku namu, bwa’shi nuwukye’shi : Mwana a muntu e na matalwa pa nsenga a kulekyela milwisho, balungwile kishetshi’shi : 11 Nankwamba’shi : Ebwee, ata ka-lusala koobe ; na nda mu shibo mwobe. 12 Na bebweele nka paapa, na paaye kwata ka-lusala k’aye, batuukile ku mpala a bantu booso, mu kipaso kibabebikemene booso bwabo, na kibabatumbishanga Efile Mukulu na kwamba’shi : Kashaa tatwamwene kintu kii bino !

13 Na batuukile dimo, n’enda bukunkula bwa meema ; na kibumbu kioso kibafikanga kwadi, n’aye bebalambukishanga. 14 Na pa kukila, bamwene Lefi, mwana a Alufee, mushaale mu kashibo kabafutshilaa bitadi, na bamwambile’shi : Ndonde. Na pabebwele, bamulondele. 15 Na bibakitshiine’shi, bu bibaadi mushaale ku meesa [bwa kudia] mu shibo ya Lefi, na bafutshishi ba bitadi be bungi na balwishi babapetekyelwe namu ku meesa na Yesu na balongi baaye ; mwanda babaadi bungi, na babamulondanga. 16 Na bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo, pakumumona kwete kudya na bafutshishi ba bitadi na balwishi, babalungwile balongi baaye’shi : Bwakinyi kwete kudia mpaa na kutoma na bafutshishi ba bitadi na balwishi ? 17 Na Yesu pabebipushiishe, bebalungwile’shi : Baaba be na mbidi bukome ta be na lukalo na munganga nya, anka peenda baaba be na maladi ; ami ntshimufikye mu kwitanyina balulame nya, anka balwishi.

18 Na balongi ba Yoano na ba-Fadiseo babashilanga biakudia ; n’abo babafikile bamulungula’shi : Bwakinyi balongi ba Yoano na ba ba-Fadiseo abashila biakudia, anka balongi boobe tabashila ? 19 Na Yesu bebalungwile’shi : Baana ba mu shibo ya bulunda(1) mbalombeene kushila biakudia pa kii mulume n’abo su ? Biabia pooso pa kii mulume n’abo, tambalombeene kushila biakudia nya. 20 Anka mafuku aakafika, pabakebakaasha mulume, na peeni paapa abakashila biakudia ku diadi’efuku. 21 Takwi muntu akutela kipese kia kilamba(2) kipya ku kilamba kikulu, tala kilaka kipya kiasaana kipese kia ku kikulu, na kusanuka akukakila bubi. 22 Na takwi muntu namu akweela malofu a finyo apya mu misokya(3) ya kala ; tala malofu asaasula misokya, na malofu apalakana, na misokya yashimina, anka malofu apya nga kwediibwa mu misokya yipya.

*(1) ba-kuuku ba mulume. — (2) sunga’shi : ndalaa. — (3) misokia= ano mafuku babaadi abatele mifuko ya misokia ya mbushi bwa kwambikila malofu.

23 Na bibakitshiine’shi, aye nkukidila mu mabala a mebele mwifuku dia sabato ; na balongi baaye, abo be mwishinda bababangile kukuula mebele. 24 Na ba-Fadiseo babamulungwile’shi : Talanga, bwakinyi abakitshi, kwifuku dia sabato, kintu kishidikwe ? 25 N’aye bebalungwile’shi : Anwe tanwabandjile kubadika bibakitshiine Dafidi pabaadi mu lukalo na pabapushiishe sala, aye nabene na babaadi n’aye, 26 kipaso kibatwelele mu shibo y’Efile Mukulu mu mwaasu wa « Abiatala, fumu a ba-tshiite mwakwidi», na badiile mikate ya mulambu yishiyipeebwe muntu matalwa a kudya, nka peenda kwi ba-tshiite mwakwidi, na beyipeele namu booso babaadi n’aye(4) ? 27 Na bebalungwile’shi : sabato bakitshinwe ku mwanda wa muntu, ta muntu bakitshinwe ku mwanda wa sabato nya ; 28 mu kipaso kiashii mwan’a muntu nyi Fumu a sabato namu.

*(4) badika Lefitike 24.5-9 na 1 Samwele 21.6.

 

3

1 Na batwelele dimo mu kitumbwilo(1) ; na mwamwa mubaadi muntu e n’eyaasa dionye. 2 Na babamutadile [bwa kumona] su ekumupaasha kwifuku dia sabato, bwa’shi bamufunde. 3 Na balungwile muntu baadi n’eyaasa dionye’shi : Imana paapa kumpala kwa booso. 4 Na bebalungwile’shi : Mbipeebwe namu matalwa a kukita kii buwa kwifuku dia sabato, su nkukita kii bubi ? [mbipeebwe matalwa] a kupaasha muwa, su nga nkwipa ? Anka babaadi baumiine. 5 Na p’aaye kwibafunyisha meeso na suungu, pa’aye kwinyongola pa mwanda wa kukoposha kw’eshimba diabo, balungwile yawa muntu’shi : Oola eyaasa diobe. Na bediolwele, n’eyaasa diaye bibaalukiile biya. 6 Na ba-Fadiseo, nka paapa pababatuukile, n’abo na beena Elode(2) babamudidiile lukuku bwabadia kumwipayisha.

*(1) Mbalo yibebungilanga beena Yuda bwa kulangwila, kuteka na kulongyela Eyi. — (2) Beena-Elode :Nkisaka kia fumu Elode Antipase, kibaadi akikiimbi bia kutwesha mwiilo wa Isalele mu kukita kwa bikitshiino bia beena maumbo mpaa na kulonda miloo yabo.

7 Na Yesu bakatukile na balongi baaye nkwenda dia ku meema ; na kibumbu kikata kia bantu ba mu Ngadile kibamulondele, na ba mu Yudeya, 8 na ba ku Yelushalema, na ba mu Idume, na ba ku dingi eshiya dia Yudane. Na baaba befunyishe Tiile na Sidona, kibumbu kikata, pababapushiishe bintu bibakitanga, babafikile kwadi. 9 Na balungwile balongi baaye bwa’shi bungi bwaato bupeela bwikale kwakwa ku mwanda waye’ye nabene, mwanda wa kibumbu kia bantu, biabashakumufina ; 10 mwanda bapaashiishe bantu be bungi, mu kipaso kibaadi baaba booso bakalakashwe na maladi akampanda babamwitumbilanga bwa kumukuma. 11 Na bikudi bibi, pababimumonanga, bibaponanga ku mpala kwaye na, bibapuulanga musaase na kwamba’shi : Obe we Mwan’Efile Mukulu. 12 Na bebatunishanga bikilekile, biabasha kwibiwukisha bantu.

13 Na bakamiine ku mwengye, aye nkwitanyina baaba babakuminyine, n’abo nkufika kwadi. 14 Na basangwile ekumi na babidi, ebatuula bwa kwikala n’aye, na bwa kwibatuma mu kulambukisha Eyi, 15 na bwa kwikala na matalwa [a kupaasha maladi] na a kubinga bikudi bibi ; 16 na baudikile Shimone dingi eshina bu, Mpiele ; 17 na Shake, mwan’a Sebede, na Yoano, mwin’a Shake(3) ; na bebaudikile bu Boanengese, bu kwamba’shi : Baana ba kapandapanda [ka mpeshi](4) ; 18 na Andele, na Filipe, na Batelemi, na Mateo, na Tomase, na Shake mwana a Alufee, na Tadee, na Shimone mwina Kanana(5), 19 na Yudashi Ishikaleote baadi mumupaane.

*(3) Sunga’shi : mukwabo na Shake. — (4) Sunga’shi : nkamani. — (5) Ingi mbalo : e bu Zelote (sha kisumi). (Luka 6.15)

20 Na babafikile ku shibo ; na kibumbu kibakumbeene dimo, mu kipaso kibabakutshilwe mpaa na mushindo wa kudia kidiibwa kiabo. 21 Na bakwabo pakupusha biabia babatuukile bwa kumukwata, mwanda babaadi abamba’shi : Batupika kinangu. 22 Na bafundji ba mikanda babaadi bakatukile ku Yelushalema babambile’shi : E na Belesebule(6) ; na’shi : Ku matalwa a fumu a bikudi bibi ngi kwabingi nako bikudi bibi. 23 Na pabebayitanyine, bebalungwile mu nkindji’shi : Mmu kipaso kinyi mulombeene Satana abinga Satana ? 24 Na su bufumu bubetshibuula ku’bo bunabene bufumu bwabwa tambulombeene kutungunuka nya. 25 Na shibo su yibetshibuula ku’yo yinabene, shibo yaya tangilombeene kushaala. 26 Na su Satana etombokyela aye nabene na, etshibuula, te bia kwikala nya, anka afiki ku nfudiilo kwaye. 27 Takwi mulombeene kutwela mu shibo ya muntu e bukome na kunyenga bupeta bwaye kushii’ye kubanda kwanya sha bukome kumpala ; na paapa namu ngi akanyengye [bintu bioso bi] mu shibo yaaye. 28 Eyendo nenulungula’shi, milwisho yoso ayikalekyelwa kwi baana ba bantu, na bishima bioso bia mulomo sunga biekala naminyi, biabasaabuula nabio [Efile Mukulu] ; 29 anka yawa ooso akateemuna bishima bia mulomo biakusaabuula Kikudi-e-Selele tanapete kulekyelwa kwa bwabwa bubi nya ; anka akakila ku kiimu kia looso. 30 Nyi mpa mwanda babaadi abamba’shi : E na kikudi kibi.

*(6) Beena Yuda babaadi baudikye fumu a bikudi bibi (Satana) dino eshina.

31 Biabia bakwabo babafikile na nyin’aye ; na pababayimeene paasha babatumine [muntu kwadi] bwa kumwitanyina ; 32 na kibumbu kibaadi kishaale nkimwifunyishe. Na babamulungwile’shi : Tala nyinobe na bakwenu abakukimbi paasha. 33 N’aye bebaalulwile na kwamba’shi : Nnani [e bu] nyinami na bakwetu mbanyi ? 34 Na pabatadile aku na aku, kibumbu kia bantu babaadi bashaale mbamwifunyishe, bambile’shi : Talayi nyinami na bakwetu ; 35 mwanda yawa ooso akakitshi kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, yawa ngi mukwetu mulume na nkashanami na nyinami.

 

4

1 Na babangile dimo kulambukisha peepi na meema. Na kibumbu kikata kibebuungile kwadi, mu kipaso kibatwelele mu bwaato na bashaleele pa meema a kalunga ; na kibumbu kioso kibaadi ku kieese bukunkula bwa meema. 2 Na bebalambukishanga mianda yi bungi mu nkindji ; ngi kwibalungula mu kulambukisha kwaye’shi : 3 Pushayi : Talanga, mumiinyi a mbio batuukile mu kukuna. 4 Na bibakitshiine’shi pa kukuna, ingi mbio ibapoone ku bukunkula bw’eshinda, na twoni tubafikile na tubeyisomwene. 5 Na imo yibapoone mu mbalo yi mabwe mwayishi ipete nsenga yi bungi, n’anka paapa yibebweele, kwayishibaadi na nsenga yikulukile ; 6 na pabakankile nguba, ibataatshile ; na, mwanda ubayikutshilwe mushi, yibaumine. 7 Na yingi yibapoone pankatshi pa milobo, na milobo yibakudile, na yibeyifiine, na tangituushe bikuba. 8 Na yingi yibapoone mu nsenga yi buwa, ayo nkutuusha bikuba, yebwa na kukula, na yibapeele bikuba, lumune [bikuba] makumi asatu, lungi makumi asamombo, na lungi lukama. 9 Na bambile’shi : Yawa e na matwi bwa kupusha, apushe. 10 Na patabaadi bupenka bwaye, baaba babaadi bamwifunyishe na balongi ekumi na babidi babamwipwishe bitale luno lukindji. 11 Na bebalungwile’shi : Kwanudi mbinupeebwe bwa kuwuka mwanda ufiibwe wa bufumu bw’Efile Mukulu ; anka bwa baaba be paasha, bintu bioso abikitshiibwa mu nkindji ; 12 bwa’shi pa kutala, abatala kushii kumona, na pa kupusha, abapusha kushii kushinguula : kutshiina’shi, tala pangi baaluluka na’shi milwisho yabo yakebalekyeelwa. 13 Na bebalungwile’shi : Anwe tanuwuku luno lukindji ? Anukauku nkindji yoso naminyi ? 14 Mumiinyi a mbio akunaa eyi. 15 Yaya namu yi ku bukunkula bw’eshinda ngino, kwakwa kubakuniibwa eyi ; na pabapu kupusha eyi, Satana afiki bukidi na, anyengye eyi dibakuniibwa muunda mw’abo. 16 Na bi’nka pamune, yaya yikunwe mu mbalo yi mabwe, nyi mbaaba, pabaabapu kupusha eyi, babediata bukidi na muloo ; 17 na tabe na mushi muunda mw’abo ; anka bekwanka bwa kapindji kapeela ; kunyima, apafiki malwa sunga kubingwabingwa mwanda w’eyi, abakokoshwa bukidi. 18 Na ingi ngiaya yibakuniibwa pankatshi pa milobo : nyi mbaaba abapusha eyi ; 19 na biongwa bia kino kipungo na kudimbwa kwa mapeta na ngabiabi ayitala bingi bintu, pabitwele muunda, abifini eyi, na tadipa bikuba. 20 Na yaya yibakuniibwa mu nsenga yi buwa, mbaaba abapusha eyi, n’abeditambula, na abapa bikuba : umune makumi asatu, mungi makumi asamombo, na mungi lukama. 21 Na bebalungwile’shi : Elampi adifikaa bwadidia kutuulwa muushi mw’ekumbo su mbwa kutulwa muushi mwa lusala ? Ta mbwadidiakutuulwa kunundu kwa kituudilo ki’elampi su ? 22 Mwanda takwi mwanda ubuumbikwe ushawikala umwekwe ; na takwi kifwame kishakifiki bwakidia kumweka patooka nya. 23 Su kwi muntu e na matwi bwa kupusha, apushe. 24 Na bebalungwile’shi : Teeyi matwi kalolo ku bianupusha : kipimo kioso kianukapima nakio ngi kiabakenupimina ; na kwanudi’nwe [abapusha], abakenutentekyela ; 25 mwanda yawa ooso e na kintu, ngi akapebwa ; na yawa e bisumanga, sunga kaka kaadi nako akakamwatshiibwa.

26 Bambile dingi’shi : Bino ngi bi bufumu bw’Efile Mukulu : nka bu muntu amiinyi mbio mu nsenga, 27 na alaala tulo, na abuuku bufuku na kaanya, n’aye kushii kuwuka amumenena mbio na mwayikuula. 28 Nsenga ayituusha bikuba yinabene ; kumbangilo mapupwa, akupu kisama kia mebele, kunyima mamuma a mebele akome ku kifuma. 29 na su bikuba bibaapu kutuuka, nka paapa abemwele mweele, mwanda nguba akuumbula bakumbana.

30 Bakwile dingi’shi : Twikupwandjikisha bufumu bw’Efile Mukulu naminyi ? Sunga’shi, twi kwibupatuula na lukindji kinyi ? 31 Bwi bu lutete lwa mutalande(1), alukitaa’shi, pabelukunu mu nsenga, ndukile mbio yoso yi pa nsenga bupeela, 32 na kunyima kwa’lo kukuniibwa, alukulu n’alufiki bukata kukila mitshi yoso, n’alupalakasha ntabi yikata mu kipaso kilombeene twoni twa kwiulu kushaala muushi mwa mutaala wao.

*(1) mutshi ubabakunanga mu mpango ; babadianga mapupwa aawo

33 Na mu nkindji yi bungi ya kino kipaso ngi mubebalungulanga eyi, muyiile bibaabadi balombeene kwidipusha ; 34 anka ta mwibalungule kushii’ye kwela lukindji nya ; na ku bupeenka bwa’bo(2) baadi apatulwila balongi baaye bioso.

*(2) ku lupese pabwa’bo.

35 Na mu diadi’efuku, kyolwa pa kukumbana, bebalungwile’shi : Tusabukyeyi dingi eshiya. 36 Na paabo kupwa kupalakasha kibumbu, babamwatshile mu bwaato, nka biabia bibaadi ; na angi maato’nyi abaadi n’aye. 37 Na nguumbo mukata bebweele, na mbunda-mbunda ya meema yibekupilanga mu bwaato, kipaso kitakibaadi bwaato bukwete kuula meema. 38 Aye namu baadi kwikolo dia kunyima, mulaale tulo pa musaamo ; n’abo nkumubuusha na kumulungula’shi : A Mulambukishi, tokalakashwa namu’shi, mbaaba’twe abafu nya ? 39 Na pa’ye kubuuka, basaashiile lupunga, na balungwile meema’shi : Umiina, leka tuleo ! Na lupunga lubalekyele, na kubayikeele kufukama kukata. 40 Na bebalungwile’shi : Bwakinyi nwi na moo bino ? Naminyi bianushii na lukumiino ? 41 Na babaadi bakwatshiibwe na moo ukata, na babelungushenene’shi : A uno muntu nnani, bwashi bamukookyele kwi lupunga mpaa na kwi meema ?

 

5

1 Na babafikile ku dingi eshiya dia meema a kalunga, mu nsenga ya beena Ngadala. 2 N’anka paapa, bu bibaadi tatuuku mu bwaato, muntu mukwatshiibwe na kikudi kibi ; 3 na baadi na kishalelo kiaye mu ma nyembo, pabatuukile ku ma nyembo bafumankeene n’aye ; na muntu su ngumune tabaadi bia kumwanya, sunga na nkano nya ; 4 mwanda misuusa yi bungi pabaadi mwanyiibwe bilonda ku ngao, na nkano, bakutulanga nkano na kutshiba bilonda bipindji-bipindji, na muntu su ngumune tabaadi na bukome bwa kumoobesha nya. 5 Na baadi mafuku ooso, bufuku na kaanya, mu ma nyembo na mu miengye, eele misaase na kwitapa malonda ku mabwe. 6 Na paaye kumona Yesu ku bula, bayiile lubilo na bamukalabiile ; 7 na pabeelele musaase n’eyi di bukopo, nkwamba’shi : Mwanda kinyi wi pankatshi [peetu] n’ami n’obe, Yesu, Mwan’Efile Mukulu Mukile-kile kwiulu ? Nankusendeela mwishina di’Efile Mukulu, tonkiengyeshanga. 8 Mwanda bamulungulanga’shi : Obe kikudi kibi, tuuka muunda mwa uno muntu ! 9 N’aye nkumwipusha’shi : Eshina diobe nanyi ? Aye bamwalulwile’shi : Eshina diande mbu Kibumbu(1), mwanda twi bungi. 10 Na bamutekyele ngofu biasha kwibituma paasha p’eumbo. 11 Na kubaadi kwakwa, dia ku mwengye, kibumbu kikata kia ngulube yibaadi yikwete kudya. 12 Na [bikudi bibi] bibamutekyele, biamba’shi : Etutume namu mu ngulube, bwa’shi tukatwele muunda mwa’yo. 13 N’anka paapa Yesu bakuminyine bianka. Na bikudi bibi pababituukile, bibatwelele mu ngulube, na loombe lwa ngulube lubasuukile kukatukila ku kieese lweyina mu meema ; [kutala ibaadi bungi] bwi peepi na binunu bibidi, na yibafwile mu meema. 14 Na baaba babeyidishanga babasuukile na babatwadile mukandu mu kibalo na mu misoko. Na babatuukile mu kumona kiakia kibakitshikile ; 15 n’abo nkufika kwi Yesu, nkumona yawa baadi mukwatshiibwe na bikudi bibi mmushaale, mmufwale kilamba, na mwikale mu kinangu kiaye, wiinyi yawa baadi na Kibumbu(1) ; na babatshinyine. 16 Na baaba babamwene [kiakia kibakitshikile] babebalondeele kiakia kibakitshikile kwi yawa baadi mukwatshiibwe na bikudi bibi, na mwanda wa ngulube ; 17 na bababangile kumuteka bwa’shi akatukye mu nsenga yabo. 18 Na bu bibaadi takaamina mu bwaato, yawa baadi mukwatshiibwe na bikudi bibi bamutekyele [eshi akumiine] bwa kwikala n’aye. 19 N’aye tabakuminyine kumupa aa matalwa nya, anka bamulungwile’shi : Nda mu shibo yobe, kwi bwobe bakwenu, na okebalondele bintu bioso bibakukitshiina Fumu, na kipaso kibakupusha lusa. 20 Na bayiile, na babangile kupalakasha, mu Dekapolise bintu bioso bibamukitshiine Yesu ; na booso babebikemanga.

*(1) Nyi kisaka kibaadi bungi bwa basalayi binunu bisamombo ba beena Loma.

21 Na Yesu pabasabukile dimo ku dingi eshiya, kii mu bwaato, kibumbu kikata kibebuungile kwadi ; n’aye baadi ku bukunkula bwa meema. 22 Na umune a ku ba-mfumu ba kitumbwilo, ayitanyinwa’shi, Yayiluse, nkufika ; na pabamumwene, bapoone ku ngao y’aye ; 23 na bamusendeele ngofu nkwamba’shi : Mwan’ande mukashi, e peepi na kufwa ; nankutekye namu ofikye na omutentekye maasa bwa’shi apaashiibwe, n’ekale na muwa. 24 Na bayiile n’aye, na kibumbu kikata kia bantu nkumulonda na kumwelanga efina.

25 Na ungi mwana mukashi bakumbanga busungu bwa kushimisha mase muunda mwa bipwa ekumi na bibidi, 26 na baadi mukuumbe ngofu kwi ba munganga be bungi, na kupaana bintu biaye bioso, na kushii kwimusangula ekasa su ndimune, anka maladi abaadi aatama, 27 p’aye kupusha wa Yesu, bafikile mu kibumbu kia bantu dia kumongo na bakumine kilamba kiaye ; 28 mwanda baambanga’shi : Su nankumu nka peenda bilamba biaye, nankeekala mupaashiibwe. 29 N’anka paapa kunoka kwaye kwa mase kubaumine, na bashingulwile mu mbidi mwaye’shi, bapaashiibwa ku bwabwa bubi. 30 N’anka paapa Yesu, p’aye kuwuka muunda mwaye bi bukome bubamutuukile, beyalulwile mu kibumbu nkwamba’shi : Nanyi bakumu bilamba biande ? 31 Na balongi baaye babamulungwile’shi : Omono kibumbu kia bantu akikufini, n’obe wamba’shi : Nanyi bankumu ? 32 Na batalaanga meeso mbwipi mw’aye bwa kumona yawa bakitshiine biabia. 33 Na mwana mukashi, baadi mukwatshiibwe na moo na kusuusa, paaye kuwuka kibamukitshikiile, bafikile na bapoone paashi kumpala kwaye na bamulungwile eyendo dioso. 34 Na [Yesu] bamulungwile’shi : Mwan’ande mukashi, lukumiino lwobe lubakupaasha ; nda na kufukama, n’oyikale mupaashiibwe ku mukumbo wobe.

35 Bu bibaadi kiakula, kubafikile bantu kwa fumu a kitumbwilo, nkwamba’shi : Mwan’obe mukashi baafu ; bwakinyi kiokalakasha Mulambukishi dimo ? 36 Na Yesu, paaye kupusha diadi’eyi dibaadi diakulwe balungwile nka paapa fumu a kitumbwilo’shi : Totshinanga, kumiina peenda kukumiina. 37 Na tamupe muntu matalwa a kumulonda nya nka peenda Mpiele na Shake na Yoano, mukwabo na Shake. 38 Na bafikile ku shibo ya fumu a kitumbwilo ; na bamwene kawungakanyi, na baaba babadilaanga na kwela tukuwa. 39 Na paaye kutwela, bebalungwile’shi : Bwakinyi anuwongakana na bwakinyi anudidi ? Mwana tamufwe nya, anka mulaale tulo. 40 Na babamusepanga. Anka paaye kwibatuusha booso, batshile nshe mwana, na nyin’aye, na baaba babaadi n’aye, na batwelele mwamwa mubaadi muladishwe mwana. 41 Na p’aye kukwata eyaasa dia mwana, bamulungwile’shi : Talita kumi, (kupatuula nkwamba’shi : Songwakashi, nankwamba’shi : Ebwee). 42 N’anka paapa songwakashi bebweele na batambukile, mwanda baadi na bipwa ekumi na bibidi ; na babebweele na kukaanya kukata. 43 Na bebatuniishe bi bukopo’shi : muntu taukanga wawa mwanda ; na bambile’shi, bamupe kia kudya.

 

6

1 N’aye batuukile mwamwa, na bafikile mwiumbo diabo, na balongi baaye babamulondele. 2 Na pabalombeene sabato, babangile kulambukisha mu kitumbwilo ; na bantu be bungi pababamutemeeshe, babaadi abakeme na kwamba’shi : A bino bintu abifwiila uno muntu kwikunyi ? Na buno mbukalabwino kinyi bumupeebwe, na bino bilengyeleshi abikitshiibwa ku maasa kw’aye [abifiki kunyi] ? 3 Uno ta ngi wiinyi sendwe a mabaaya, mwan’a Madiya, mukwabo na Shake na Yoose na Yuda na Shimone su ? Na bankashanaye namu tabe n’etu kuno ? Na babapetele kikokoshi pa mwanda waye. 4 Na Yesu bebalungwile’shi : Mutemuki akutwaa kineemo nka peenda mwiumbo diabo na munkatshi mwa bamutaande, na mu shibo(1) yabo. 5 Na tamumone biakukita kwakwa kilengyeleshi sunga kimune, batentekyele nka peenda kasaka kapeela ka balemane maasa na kwibapaasha. 6 Na baadi akeme bwa kukutwa kwa’bo kwa lukumiino ; na befunyanga bwa kuteembela mpata ku lumune ku lumune, afwalambukishanga.

*(1) Sunga’shi : mu kifuko kiabo.

7 Na bayitanyine [balongi] ekumi na babidi ; na babangile kwibatuma babidi babidi, na bebapeele matalwa(2) panundu pa bikudi bibi. 8 Na bebeleele mwiiya’shi, tabasemunanga kintu bwa mwishinda, su ta mpeenda mukoombo bupenka bwao, [tabasemunanga] sunga mufuko, sunga mukate, sunga mmono mu mikaba y’abo ; 9 anka kwikala bafwale sandale ; na tanufwalanga mitwelo ibidi. 10 Na bebalungwile’shi : Kwoso-kwoso mu shibo mwanukatwele, nushaale mwamwa mpaa na kipindji kianukakatuka kwanka. 11 Na booso bashaa bakenutambula na bashaa bakenuteemesha, panukakatuka kwakwa, nukuukule nsenga yi muushi mwa ngao yenu(3) bwa kwibalesha bu-kamonyi. 12 Na pababayiile, babalambukishe bantu’shi, belangye, 13 na bababingile bikudi bibi bi bungi, na babafikiinye balemane be bungi mwimu, na babebapaashiishe.

*(2) sunga bukome. — (3) Tala Luka 10.11.

14 Na fumu Elode bapushiishe abaakula mwanda waye, mwanda eshina diaye dibapalakeene, na bambile’shi : Yoano mubatshishi babuuku munkatshi mwa bafwe ; na ngi bwakinyi kwete kukita bilengyeleshi. 15 Na bangi babaambanga’shi : Ni Eliya ; bamo namu babaambanga’shi : Ni mutemuki, bu umune a ku batemuki. 16 Anka Elode, pakupusha kiakia kibaadi akitshi, bambile’shi : Ni Yoano anantshibiishe mutwe, babuuku munkatshi mwa bafwe. 17 Mwanda Elode nabene batumine bantu bwa kukwata Yoano, na bamwanyiishe mioshi mu lukano, pa mwanda wa Elodiasa, mukashi a Filipe mukwabo ; mwanda bamwibakiile. 18 Mwanda Yoano namu balungulanga Elode’shi : Ta mbikupebwe matalwa bw’obe kwikala na mukashi a mukwenu nya. 19 N’Elodiasa baadi mumushikwe, na bakyebanga bia kumwipayisha ; anka tabaadi bia kwibilombasha nya, 20 mwanda Elode baadi atshiini Yoano, na kumuwuka’shi, mmuntu mululame na e selele, na bamulamine kalolo. Na pabamupushiishe, bakitanga bintu bi bungi, na bamuteemeshanga na muloo kwishimba. 21 Na pabafikile efuku di buwa, efuku dibaadi Elode, dia kusepeela kutandjibwa kwaye, bateekyeshanga milopwe yaaye ikata kidiibwa, na tupiteene twa basalayi, na bantu bakata ba ku Ngadile ; 22 na mwana a wiinyi Elodiasa umune’u mukashi, pabatwelele, na p’aye kusha masha, basangeeshe Elode na bantu babaadi n’aye ku meesa. Na fumu balungwile songwakashi’shi : Ntekye kintu kioso kiokyebe, na nankakupa kianka. 23 Na bamutshipiile’shi : Kintu kioso kiokantekye nankakupa kianka, sunga nkiapankatshi kia bufumu bwande. 24 Na batuukile na akalungula nyin’aye’shi : Ntekye kinyi ? Na uno namu bambile’shi : Mutwe wa Yoano mubatshishi. 25 N’anka paapa batwelele lubilo kwi fumu, na batuudile lukalo lwaye nkwamba’shi : Nankyebe ompe nka pano mutwe wa Yoano mubatshishi mwilonga. 26 Na fumu baadi, bwa biobio, na kiongwa kikile, anka, mwanda wa katshipo k’aye na wa bantu babaadi bashaale ku meesa n’aye, bapeele kumweesha eyi diaye bisumanga. 27 Na fumu nka paapa batumine umune a ku ba-nsaamo baaye abamulamaa, na bamulungwile, bwa’shi atwale mutwe wa Yoano. 28 Na uno namu pabayiile, bamutshibile mutwe mu lukano ; na batwadile mutwe waye mwilonga, na beupeele songwakashi ; na songwakashi beupeele nyin’aye. 29 Na balongi baaye, paabo kwibipusha, babafikile mu kukaasha mbidi yaaye, na babeyituudile mu mashaama.

30 Na batumibwa babebungile pe Yesu ; na babamulondeele bioso : na bioso bibabakitshiine na bintu bioso bibabalambukiishe. 31 Na bebalungwile’shi : Fikayi bupenka bwenu ku lupese pa mbalo yishi bantu, na yikishayi kapindji kapeela ; mwanda kubaadi bantu be bungi babaadi abende na abafiki, na tababaadi abapete sunga mbuwa bwa kudia kiakudia nya. 32 Na babayiile mu bwaato mu mbalo ya kabaaka ku lupese, 33 Na be bungi babebamwene pababendanga, na babebatundwile, na babayiile mbilo mbilo kwanka, lwa ngao, batuukile mu bibalo bioso, na babafikile kwakwa kumpala kwa’bo, [na babebuungile kwaadi].

34 Na Yesu pabatuukile, bamwene kibumbu kikata kia bantu ; na bebapushiishe lusa, mwanda babaadi bu mikooko yishi na mulami ; na babangile kwibalambukisha mianda yi bungi. 35 Na bu bitabibaadi bipwe kukila nsaa, balongi baaye pakufika kwadi, babambile’shi : Mbalo yino mmu kabaaka, na nsaa ngipwe kukila, 36 ebapalakashe bwa’shi bende mu misoko na mu mpata yi peepi, na beudile mikate ; mwanda ta be na kintu kia kudia nya. 37 N’aye bebaalulwile na kwamba’shi : Anwe, ebapeyi biakudia. Na babamulungwile’shi : Twi biakwenda mu kuula mikate na denyee nkama ibidi, na kwibapa biakudia ? 38 Ank’aye bebalungwile’shi : Nwi na mikate bungi kinyi ? Ndayi nukatale. Na pababaukile bungi bwayo babambile’shi : Ngitano, na mishipa ibidi. 39 Na bebatumiine eyi bwa’shi, bebashadikye mu bisaka bisaka paashi pa kimwa. 40 Na babashalele ku ngamba ngamba ya bantu lukama, ingi ya bantu makumi atano makumi atano. 41 Na p’aye kwata mikate itano na mishipa ibidi, na pabatalanga kwiulu ; batumbwile na batshokwele mikate ; na beyipeele balongi baaye bwa’shi beyituule ku mpala kwabo ; na bebaabiile booso bwabo mishipa ibidi. 42 Na babadiile booso bwabo na babayikwite. 43 Na babasangwile bipese [bikumbane] biseele ekumi na bibidi biwule, na bifingifingi bia mishipa namu. 44 Na baaba babaadile mikate babaadi balume binunu bitano.

45 N’anka paapa bakamikile balongi baaye bwa kukaamina mu bwaato, na bwa kumubadidiila ku dingi eshiya batadiile ku Betesaida, aku apalakasha kibumbu. 46 Na p’aye kupwa kwibapalakasha, bayiile ku mwengye bwa kuteka. 47 Na pabafikile kyolwa, bwaato bubaadi pankatshi pa meema a kalunga, n’aye baadi nabene ku kieese. 48 Na pabebamwene abakalakashwa na kwipaa bwaato, mwanda lupunga lubafikanga ku mpala kwabo, na bafikile kwabadi peepi na kilo kia kananka kia bufuku, kwete kutambuka panundu pa meema na baadi akyebe kwikala peepi n’abo. 49 Anka’bo, pababamumwene kwete kutambuka panundu pa meema a kalunga, babapwandjikishe’shi, nyi mukishi ; na babelele misaase. 50 Mwanda babamumwene booso bwabo, na babakalakeeshwe ku mashimba aabo. N’anka paapa bakwile n’abo na, bebalungwile’shi : Nishayi mashimba ; n’ami, tanutshinanga. 51 Na bakamiine kwabadi mu bwaato na lupunga lubalekyele. Na babaadi basaanishwe ngofu na bakemeshwe muunda mw’abo ; 52 mwanda tababapetele kinangu pa mwanda wa mikate ; mwanda eshimba diabo dibaadi dikopokye.

53 Na p’abo kusabuka ku dingi eshiya babafikile ku kipia kia Ngenesalete, na babakungile bwaato. 54 Na bu bibaabadi abatuuku mu bwaato, bantu babamutundwile nka paapa ; 55 na babasuukile mbilombilo kwoso kwiumbo dibefunyishe, na bababangile kutwala mpese yoso mu tusala baaba babaadi na maladi, kwakwa kubabapushiishe’shi, ekudi. 56 Na kwakwa kwoso kubatwelele, mu misoko, sunga mu bibalo, sunga mu ma tshiamba, babatuulanga balemane mu bisalwe, na babamusendeelanga bwa’shi, ebalekye bakume sunga lwembe lwa kilamba kiaye ; na baaba booso babamukumanga babaadi bapaashiibwe.

 

7

1 Na ba-Fadiseo na bangi ba munkatshi mwa bafundji ba mikanda, babaadi bafikye ku Yelushalema, nkwibuunga kwadi. 2 Na pakumona bangi ba munkatshi mwa balongi baaye bakwete kudia mikate na maasa alwiile, ngi kwamba’shi, ashii asuule… ; 3 mwanda ba-Fadiseo na beena Yuda booso, tabadiya kushii’bo kusuula maasa aabo kalolo(1) ; bwa kulama kipikwa kia bakulu ; 4 na pabaaluka ku kisalwe, tabadiya kushii’bo kubanda kwitumpa meema nya. Na kwi bingi bipikwa bi bungi bibabaatshile kwi ba-shabo bwa kwi bilama, bu kusuula kwa makopo na malondo na ngyeso ya biamo bia muninga na nsala. 5 Pa wawa mwanda, ba-Fadiseo na bafundji ba mikanda babamwipwishe’shi : Bwakinyi balongi b’obe tabatambuka muyiile kipikwa kia bakulu, anka abadi mikate na maasa alwiile. 6 Anka aye, pabaalulwile, bebalungwile’shi : Esaya batemukile bi buwa pa mwanda wenu, ba-nsesa ; bu biabidi bifunde’shi : « Uno mwiilo’u ukwete kunnemeka ku milomo, ank’eshimba diabo dii n’ami kula ; 7 anka abannemeka kwa bisumanga, pabalambukisha miiya ya bantu bu yabo ndambukisho » (A). 8 Mwanda, p’anwe kuleka mwiiya w’Efile Mukulu, anulama kipikwa kia bantu, kia kusuula malondo na makopo ; na anukitshi bingi bintu bi bungi bifwanisheene na biabia. 9 Na bebalungwile’shi : Eyendo, anwiipa mwiiya w’Efile Mukulu, bwa kulama kipikwa kienu. 10 Mwanda Mose bambile’shi : « Nemeka shobe na nyinobe » (B) ; na’shi : « Yawa aakula(2) nshaye su nyin’aye bii bubi afwe lufu » (C) ; 11 anka’nwe, anwamba’shi : Su muntu amba shaye su nyin’aye’shi : Kintu kioso kibodia kupeta kwandji bu makasa kibeekala Kobana, ngi kwamba’shi, kii bu mulambu… 12 N’anwe anumukutshiswa kukitshiina sunga shaye sunga nyin’aye kintu, 13 biabia anwiipa eyi di’Efile Mukulu ku kipikwa kienu kianudi belekyesheene aba n’aba ; na anukitshi mianda yi bungi ifwanisheene na yaya. 14 Na pabayitanyine dimo kibumbu, bebalungwile’shi : Ntemesheyi, anwe booso, na nupushe :15 Takwi kintu kii paasha pa muntu akikitshi, su kibatwele muunda mwaye, nkilombeene kumulwiisha(3) nya ; anka bintu abituuku muunda mwaye, nna’bio biabia abilwiishaa(4) muntu. 16 Su kwi muntu e na matwi bwa kupusha, apushe.

*(A) Esaya 29.13. — (B) Kikatukilo 20.12. — (C) Kikatukilo 21.17. — (1) Beena Yuda babaadi abasuula maasa mpaa na ku nkongongo. — (2) Sunga’shi : Yawa akaa. — (3) Sunga’shi : kumufiitshisha.

17 Na pabaadi mutwele mu shibo, aye belekeena na kibumbu, balongi baaye babamwipwishe mwanda utale lwalwa lukindji. 18 Na bebalungwile’shi : Mpaa n’anwe, nwi’nka biabia bakutwe kinangu ? Tanupushaa’shi, kintu kioso kia paasha, su kibatwele muunda mwa muntu, tankilombeene kumulwiisha(4) nya, 19 mwanda kiakia takitwele mwishimba diaye nya, anka akitwele mwifu diaye ; na akyende pafwame, bwa kukaakula miita yoso ? 20 Na bambile’shi : Kintu akituuku muunda mwa muntu, naakio kiakia akilwiishaa muntu ; 21 mwanda, muunda mw’eshimba dia bantu, ngi amutuukaa binangu bibi, kutambuka kwa lusandji, lukyebanokyebano, 22 kwipayisheena, kwiiba, lwabi lwa fwalanga, nkyelokyelo, bulamalama, butesha, eyiso di bukyelo, kukayisheena milomo, kwitatula, buswikiswiki. 23 Bino bintu bioso bi bubi abituukaa muunda na abilwiishaa muntu.

24 Na pabebweele, bakatukile kwakwa enda dia ku midianyino ya Tiile na Sidona ; na pabatwelele mu ingi shibo, tamukumiine’shi muntu ebiwukye nya : na tabaadi sunga mbia kufwaama ; 25 mwanda mwana mukashi yawa baadi na mwan’aye mukinga mukashi baadi na kikudi kibi, p’aye kupusha nkumo yaaye, bafikile na, bapoone ku ngao yaaye ; 26 (aku namu, yawa mwana mukashi baadi mwina Ngidiki, a efuko dia Sidiya-Fenishi) ; na bamutekyele bwa’shi abingye kikudi kibi muunda mwa mwan’aye. 27 Na Yesu bamulungwile’shi ; Banda kuleka baana bayikute kumpala ; mwanda tambilombeene kwata mukate wa baana na kwiwashila mbwa(4) nya. 28 N’aye balulwile na bamulungwile’shi : Eyendo Fumu ; mwanda sunga yiinyi mbwa, muushi mwa meesa, ayidiyaa bifingifingi bia baana. 29 N’aye bamulungwile’shi : Pa mwanda wa diadia eyi, nda, kikudi kibi kibatuuku muunda mwa mwan’obe. 30 Na pabayiile mu shibo yaaye, basangene kikudi kibi nkituukye, na mwan’aye mukashi mmulaale pa lusala.

*(4) Sunga’shi : Tubwa twaana.

31 Na pabakatukile dimo ku midianyino ya Tiile na Sidona, bafikile dia ku meema a Ngadile, kusambuka eumbo dia Dekapolise. 32 N’abo nkumutwadila shaa kitwi, aakula n’ewuwuuta, na bamuteka bwa’shi amutentekye eyaasa. 33 Na paaye kumukaka ku lupese, paasha pa kibumbu, bamweelele minwe mu matwi ; na p’aye kufiila mata, bamukumine edimi ; 34 na pabataale meeso mwiulu, beelele kikiisho, na bamulungwile’shi : Efafata, ngi kwamba’shi : Eshikukile. 35 N’anka paapa matwi aye abashikukile, na mushila w’edimi diaye ubaangukile, na baadi aakula bipushikye. 36 Na Yesu bebatuniishe bwabashaa kwibilungula muntu ; anka aye pabanishanga kwibatunisha bianka, abo namu babanishanga kwibipalakasha. 37 Na babaadi bakaanye ngofu na kwamba’shi : Akitshi bintu bioso kalolo ; ashikula baasha bitwi, na kwakusha tumaama.

 

8

1 Mu aa mafuku, bu bibaadi kwakwa kibumbu kikilekile bukata, na bu biabashi-baadi na kintu kia kudya, [Yesu], p’aye kwitanyina balongi baaye, bebalungwile’shi : 2 Lusa lumbankwata bwa kibumbu’ki, mwanda tala takudi mafuku asatu nka mbashaale p’andji, na tabe na kintu kia kudya nya ; 3 na, su nebapalakasha ku mashibo kwabo na sala, abakapungila mwishinda ; mwanda bangi ba munkatshi mw’abo mbafikye kwi bula. 4 Na balongi baaye babamwalulwile’shi : Nkwikuni kulombeene’twe kupeta mikate ya kwikutshisha bano bantu, muno, mu kabaaka ? 5 Na bebayipwishe’shi : Nwina mikate yinga ? Na babaambile’shi : Musambobidi. 6 Na batumine eyi kwi kibumbu bwa’shi, baashale paashi. Na pabaatshile mikate musambobidi, batumbwiile na beyitshokwele na beyipeele balongi baaye bwa’shi beyituule kumpala kwa kibumbu ; na babeyituudile ku mpala kwakio. 7 Babaadi’nyi na tu mishipa tupeela ; na p’aye kwela mwabi [kwi Efile Mukulu], bambile’shi betutuule’nyi kumpala kwa kibumbu. 8 Na babadiile na babayikwiite ; na babasangwile bipeese bibashadile, biseele musambobidi biule. 9 Aku namu, baaba babaadile babaadi peepi na binunu binanka. Na bebapalakeeshe.

10 N’anka paapa, p’aye kukaamina mu bwaato na balongi baaye, bafikile mu bipindji bia nsenga ya Dalamanuta. 11 Na ba-Fadiseo babatuukile na bababangile kwela n’aye mpaka, bakwete kuteka kwadi kitundwilo kia mwiulu, bwa kumutompa. 12 Na pabeyikiishe mwishimba diaye, bambile’shi : Bwakinyi kino kipungo akitekye kitundwilo ? Eyendo, nenulungula’shi : Kino kipungo takikapebwa kitundwilo nya. 13 Na pabebalekyele, bakamiine dimo mu bwaato na bayiile dingi eshiya.14 Na babaadi bayilwankane bwa kwata mikate, n’abo babaadi nka peenda na mukate umune mu bwaato. 15 Na bebakamikile na kwamba’shi : Talayi, elameyi ku kitatusho kia ba-Fadiseo na ku kitatusho kia Elode. 16 Na babelele binangu muunda mw’abo’shi : Mpa mwanda washi tatwi na mikate. 17 Na Yesu, pabebiwukile, bebalungwile’shi : Bwakinyi anwele binangu pa mwanda wanushi na mikate ? Anwe tanwabandjile kupusha dimo, na tanwashingulwile nya ? Anwe nuki’nka n’eshimba dienu dikopokye su ? 18 Anwe be na meeso, tanukwete kumona nya ? N’anwe be na matwi, tanukwete kupusha nya ? Na ta nwi na katentekyeshi nya ? 19 Panatshokwele mikate itano bwa bantu binunu bitano, mbiseele bungi kinyi biwuule bipese bibanutondwele ? Babamulungwile’shi : Ekumi na bibidi. 20 Na panatshokwele mikate musambobidi bwa bantu binunu binanka, mbiseele bungi kinyi biwuule bipese bibanutondwele ? Na babambile’shi : Musambobidi. 21 N’aye bebalungwile’shi : Nkipaso kinyi kianushanushinguula ?

22 Na bafikile namu ku Betesaida ; na babamutwadiile mpofu, na babamutekyele’shi, amukume. 23 Na p’aye kukwata eyaasa dia mpofu, bamukunkwishe paasha pa kibalo ; na paaye kumwela mata pa meeso, bamutentekyele maasa na nkumwipusha su kwete kumona kintu ? 24 Na paaye kutala bambile’shi : Namono bantu, mwanda namono’nka bu mitshi yikwete kutambuka. 25 Kunyima Yesu bamutuudile dimo maasa pa meeso, na bamutadiishe, aye nkupwishiibwa, na kumonanga bintu bioso kalolo. 26 Na bamwalwishe ku shibo yaaye na kwamba’shi, Totwelanga mu kibalo na twebilungulanga muntu sunga ngumune mu kibalo.

27 Na Yesu bayiile na balongi baaye ku misoko ya Sesalee a Filipe ; n’abo be mwishinda bayipwishe balongi baaye’shi : A bantu abaamba’shi, ne’nyi ? 28 Na babalulwile’shi : Yoano mubatshishi ; na bangi’shi : Eliya ; na bangi’shi : Umune a ku batemuki. 29 N’aye bebayipwishe’shi : A’nwe, anwamba namu’shi, ne’nyi ? Na Mpiele, pabaalulwile, bamulungwile’shi : Obe we Kidishitu. 30 N’aye bebatuniishe ngofu biabasha kulungula muntu wawa mwanda umutale. 31 Na babangile kwibalambukisha’shi : Abituungu’shi mwana a muntu akyengye ngofu, na apediibwe kwi bakulu na kwi ba-tshiite mwakwidi bakata, na kwi bafundji ba mikanda, na ayipayibwe, na kunyima kwa mafuku asatu asaangukye. 32 Na baakulanga mwisambo wawa patooka ku mpala kwa bantu. Na Mpiele, pabamukuumbile ku lupese, babangile kumutopeka. 33 Anka’ye, pabeyalulwile, na pabatadile balongi baaye, basaashiile Mpiele, amba’shi : Nda kumongo kwande, Satana, mwanda binangu biobe tabi ku bintu bi’Efile Mukulu nya, anka bi ku bintu bia bantu. 34 Na p’aye kwitanyina kibumbu na balongi baaye, bebalungwile’shi : Muntu ooso akyebe kundonda, epele aye nabene, na asemune nkulusu aye, na andonde : 35 mwanda yawa ooso akyebe kupaasha muwa waye akeushimisha ; na yawa ooso akashimisha muwa waye’ye nabene ku mwanda wa kifulo n’ami na wa kifulo na mukandu wi buwa, akeupaasha. 36 Mwanda muntu mulombeene kusuunga kinyi su bapete bintu bioso bia pa nsenga(1) na bashimisha muwa waye(2) ; 37 sunga’shi, nkintu kinyi kilombeene muntu atuusha bwa kushintula ku muwa waye ? 38 Mwanda yawa ooso akampusha buufu na akapusha mayi ande buufu munkatshi mwa kino kipungo kisha lusandji na kibi, mwana a muntu namu akamupusha buufu, pakafiki mu ntumbo ya Shaye na bamwikeyilu be selele.

*(1) Sunga’shi : nsenga ishima. — (2) Sunga’shi : kikudi kiaye.

 

9

1 Na bebalungwile’shi : Eyendo nenulungula’shi : Ku bano babapetekyelwa pano kwi bangi ba munkatshi mw’abo bashabakafu, mpaa na pabakamwena bufumu bw’Efile Mukulu mbufikye na bukome.

2 Na kunyima kwa mafuku asamombo Yesu batshile Mpiele na Shake na Yoano, na bebatwadile bupenka bwabo ku lupese pa mwengye ula. Na baadi mwalulukye(1) kumpala kwabo ; 3 Na bilamba biaye bibaadi abilangalanga n’ebaakanyi dikile kutooka soo bu neeshe(2), bishi bia muntu ashingaa ntoshi pa nsenga atoosha biabia. 4 Na Eliya bamwekyele kwabadi na Mose, na babaadi bakwete kwakula na Yesu. 5 Na Mpiele, p’aye kwaluula, balungwile Yesu shi : Labi, bi buwa’shi, twikale kuno ; na tukite bitaanda bisatu(3) : kimune nkiobe, kimo nkia Mose, na kimo nkia Eliya. 6 Mwanda tabaadi awuuku kiini kia kwakula nya ; mwanda babapushiishe moo ukile. 7 N’ekumbi dibafikile diebabwikila, na mwamwa mwikumbi mubatuukil’eyi. Uno nyi Mwan’ande mukumiinwe, muteemesheyi. 8 N’anka paapa, p’abo kutala ku mpese yoso, tababamwene muntu nya, nka peenda Yesu bupenka bwaye e n’abo.

*(1) Baadi mwileguule, sunga’shi : babamulenguulwile. — (2) sunga’shi : bu ebwe dia meema. — (3) Sunga’shi : tushibo tusatu twa mapema.

9 Na bu bibaabadi abayiki ku mwengye, bebatuniishe bi bukopo biabasha kulondela muntu su ngumune kiakia kibabamwene, nka peenda apakeekala mwana a muntu musaangukye munkatshi mwa bafwe. 10 Na babalamine diadia eyi, bakwete kwiyipusheena munkatshi mw’abo kilombeene kwikala kusaanguka kwa munkatshi mwa bafwe. 11 Na babamwipwishe nkwamba’shi : Bwakinyi bafundji ba mikanda abamba’shi, abituungu’nka Eliya afikye kwibedi ? 12 N’aye, pabaalulwile, bebalungwile’shi : Eyendo, Eliya afiki kwibedi, na aludikye bintu bioso mu mulongo ; — na mbifundwe naminyi bwa mwana a muntu’shi, akakyenga bikata, na akeekala mupeeshiibwe ? 13 Anka nenulungula namu’shi Eliya mufikye, na mbamukite bioso biabekalanga bakumiine, bu biabidi bifundjibwe ku mwanda waye.

14 Na pa kufika kwi balongi, bamwene kibumbu kikata nkibefunyishe, na bafundji ba mikanda babeelanga n’abo mpaka. 15 N’anka paapa kibumbu kioso pakumumona, kibaadi na kukaanya, na babayiile kwadi mbilo na babamwimwiine. 16 Na bebayipwishe’shi : Anwele n’abo mpaka pa kinyi ? 17 Na muntu umune a mu kibumbu bamwalulwile’shi : Mulambukishi, nkutwadilanga mwan’ande, ena kikudi kia bumaama, 18 na, kwoso kwakimukwatshila, akimunyuku bi bukopo ; n’atuusha mafulu, n’adi nkyekye, n’aumu poo ; Ngi nalungula balongi bwobe bwa kwikibinga, na tamboobeshe nya. 19 Anka’ye pakwibaaluula, bambile’shi : Oo, kipungo kishi na lukumiino ; nankeekala n’enu mpaa na ku kipindji kinyi ? Nankenukwasha mpaa na ku kipindji kinyi ? Muntwadileyi kuno. 20 Na babamutwadiile anka ; na pabapwile kumumona, nka paapa kikudi kibamunyukile bi bukopo ; na bapoone paashi befulankeeshe nkutuushanga mafulu ku kanwa. 21 Na Yesu bayipwishe nshe-mwana’shi : Takudi kipindji bukata kinyi na biobino kumufikila ? Na bambile’shi : nkubanga ku bwaana bwaye ; 22 na misuusa yi bungi nkimwaase mu kaalo na mu meema bwa kumwipayisha ; anka su we bia kukita kintu kikampanda, etukwashe namu p’obe kwikala na lusa kwatudi. 23 Na Yesu bamulungwile’shi : Kishima’shi : « Su we bia kukita kintu », ki’shi : Kumiina ! Bintu bioso mbibofwiile yawa akumiina. 24 N’anka paapa nshe-mwana pabeelele musaase, bambile na mpolo ku meeso’shi : Nankumiina, kwasha namu kukutwa kwande kwa lukumiino. 25 Na Yesu pa kumona’shi kibumbu akifiki pamune lubilo, basaashiile kikudi kibi nkwikiamba’shi : Obe kikudi kia bumaama na buushikwe(4), nankutumina, ami eyi’shi : Tuuka muunda mwaye na twemwalukanga dimo nya. 26 Na pabakyelele musaase n’akio kumunyuka bi bukopo, kibatuukile ; na mwana nkushaala bu mufwe, mu kipaso kibaambanga bantu be bungi’shi : Baafu. 27 Na Yesu p’aye kumukwata kwiyasa, bamubushiishe ; n’aye bebweele.

*(4) Sunga kia kitwi.

28 Na pabaadi batweele mu shibo, balongi baaye babamwipwishe ku bufiefie’shi : Bwakinyi atwe tatwibamone bia kwikibinga ? 29 N’aye bebalungwile’shi : Kino kikudi kibi kia uno mushindo tankilombeene kutuuka mu kingi kipaso nya, nka peenda ku luteko na mu kwishidika.

30 Na paabo kutuuka mwamwa, babasambukile Ngadile ; n’aye tabakuminyine’shi, muntu sunga umune ebiwuka nya ; 31 mwanda balongyeshaanga balongi baaye na bebalungulanga’shi : mwan’a muntu balubulwa mu maasa mwa bantu, n’abakamwipayisha ; n’aye pakeekala mwipayibwe, akasanguka p’efuku dia kasatu. 32 Anka’bo tababashinguulanga wawa mwisambo nya, na babaadi abatshini bwa kumwipusha.

33 Na bafikile ku Kapenaume ; n’aye pabaadi mu shibo, bebayipwishe’shi : Mpa kinyi panutentekyeshanga mwishinda ? 34 Na babaadi baumiine, mwanda mwishinda, babaadi beele mpaka munkatshi mwa’bo’shi, n’ani akwikala mukile bukata. 35 Na pabaadi mushaale, bayitanyine [balongi] ekumi na babidi na bebalungwile’shi : Su muntu akyebe kwikala a kwibedi, akeekala a kunyima kwa booso, na mufubi a bantu booso. 36 Na p’aaye kwata mwana mukinga, bamutuudile pankatshi p’abo ; na pabamusemwiine mu maboko mwaye, bebalungwile’shi : 37 Yawa ooso akatambula umune a ku baana bakinga be bino mwishina diande, antambula ; na yawa ooso namu antambula, ta n’ami atambula’ye, anka nyi ngyawa muntume. 38 Na Yoano bamwalulwile, nkwamba’shi : A Mulambukishi, tubamono muntu abinganga bikudi bibi mwishina diobe, shatambukaa n’etu ; ngi tubamulekyesha bianka, mwanda tatambukaa n’etu nya. 39 Na Yesu bebalungwile’shi : Tanumutunishanga bianka nya ; mwanda takwi muntu sunga umune akukita kilengyeleshi mwishina diande, n’anka paapa mulombeene kwakula bi bubi pa mwanda wande, 40 Mwanda yawa shi mwitushikwe ng’etu. 41 Mwanda yawa ooso akenupa kipulu kia meema a kutoma mwishina diande, mwanda nwi bantu ba Kidishitu, eyendo, nenulungula’shi, takashimisha bwedi bwaye nya. 42 Na yawa ooso akeekala bu kishishi kia kuponesha umune a ku bakinga baaba abakumiina mwandji, kii buwa kwaadi nyi nkumupudika ebwe dia mpelo(5) mu shingo, n’aye kwikala mwediibwe mu meema akata. 43 Na su eyaasa diobe di kwodi bu dia kukuponesha, editshibe : bibuwa obe kutwela na kilema mu muwa, pee kwikala na maasa abidi, na kwenda mwilungu dia kaalo(6), mu kaalo kashakashimaa, 44 mwamwa mushamufwiyaa musadi wabo na mushamushimaa kaalo. 45 Na su lwao lwobe lwi kwodi bu lwa kukuponesha, elutshibe : mbikile buwa obe kutwela mu muwa asumpikita, pee kwikala na ngao ibidi, na kwikala mwediibwe mwilungu dia kaalo, mu kaalo kashakashimaa, 46 mwamwa mushamufwiyaa musadi wabo na mushamushimaa kaalo. 47 Na su eyiso diobe di kwodi bu dia kukuponesha, edipokole(7) : mbikile buwa obe kutwela mu bufumu bw’Efile Mukulu, mwikale peenda n’eyiso dimune, pe kwikala na meeso abidi na kwikala mwediibwe mwilungu dia kaalo, 48 mwamwa mushamufwiyaa musadi wabo na mushamushimaa kaalo. 49 Mwanda muntu ooso akatobiibwa kaalo, na mulambu ooso wekyele aukatobiibwa mungwa. 50 Mungwa wi buwa ; anka su mungwa ubatuukuluka, anukeusumisha na kinyi ? 51 Ikalayi na mungwa muunda mwenu’nwe banabene, na ikalayi mu kufukama munkatshi mwenu.

*(5) kala bwa kutwa bintu, babaadi abebipele ku mabwe. — (6) Sunga’shi : mu ngena. Ngena nyi mbalo ya dikyenga dia kaalo. Badika mu (Mateo 11.23). — (7) Sunga’shi : edikaashe.

 

10

1 Na kukatukila kwakwa, pabebweele, bakafikile ku midianyino ya Yudeya, na ku’diaa eshiya dia Yudane ; na bibumbu nkwibuunga dimo p’adi, n’aye bebalambukishanga dimo, bu bibaadi muwubiile.

2 Na ba-Fadiseo babafikile kwadi, na, bwa kumutompa babamwipwishe’shi : A mbape muntu matalwa a kubinga mukashi aaye su ? 3 N’aye pabaalulwile, bebalungwile’shi : A Mose benutumiine eyi kinyi ? 4 N’abo babambile’shi : Mose bapeele muntu matalwa a kufunda mukanda wa kutshiba bulunda, na kubinga mukashi. 5 Na Yesu pabaalulwile, bebalungwile’shi : Benufundjile wawa mwiiya pa mwanda wa kukopoka kwenu kw’eshimba ; 6 anka ku mbangilo a kupangibwa kwa bintu, Efile Mukulu bebapangile mulume na mukashi : 7 ngi bwa kinyi muntu mulume akalekye shaye na nyin’aye, n’akekale mulamate kwi mukashi aaye, 8 na’bo babidi abakeekala musamba umunenka ; biabia ta be bubidi nya, anka be musamba umunenka (A). 9 Biabia, kiakia kibababuungu kwi Efile Mukulu, muntu tekilamuunanga. 10 Na mu shibo’nyi dimo, balongi baaye babamwipwishe pa wawa mwanda ; 11 na bebalungwile’shi : Yawa ooso akabingi mukashi aaye n’akayibakila mungi, atambuka lusandji kumpala kwa yawa a kwibedi. 12 Na su mwana mukashi apela mulume aaye na ayibakilwa kwi mungi, atambuka lusandji.

*(A) Tala, Kibangilo 2.24.

13 Na babamutwadiile baana bakinga, bwa’shi ebakume maasa ; na balongi namu babasaashilanga beeni babebatwalanga ; 14 na Yesu paaye kumona biabia, bibamwinyongweshe mwishimba, na bebalungwile’shi : Lekyelayi baana bakinga, bafikye kwandji ; tanwibashikiilanga ; mwanda bufumu bw’Efile Mukulu mbwa bee biabia biabadi. 15 Eyendo, nenulungula’shi : Yawa ooso shakatambula bufumu bw’Efile Mukulu bu mwana mukinga, takatwela mwanka nya. 16 Na paaye kwibasemuna mu maboko mwaye, bebatentekyele maasa, na bebeleele mwabi.

17 Na bu bibaadi atuuku mwishinda, muntu bafikile kwadi lubilo, na pabakunamine ku mpala kwaye, bamwipwishe’shi : A Mulambukishi e buwa, ne kukita kinyi bwa kupiana muwa wa looso ? 18 Na Yesu bamwambile’shi : Bwakinyi ongitanyina’shi : E buwa ? Takwi muntu e buwa su ngumune nka peenda, Efile Mukulu bupenka bwaye. 19 Obe owuku miiya’shi : Totambukanga lusandji ; toyipanga ; toyibanga ; todimbilanga muntu mwanda ; tolwishishanga muntu ; neemeka shobe na nyinobe. 20 Na pabaalulwile, bamulungwile’shi : Mulambukishi, ne mulame bintu biabia bioso kubanga ku bukinga bwande. 21 Na Yesu pabamutaale, bamufuule kifulo, na bamwambile’shi : We mukutwe kintu kimune : nda, okaudishe bintu bioso biodi nabio, na webipe balanda, n’okekale na bupeta mwiulu ; na fika, ndonde, wekale musemune nkulusu. 22 N’aye, muongamishwe na diadia eyi, bayiile na kwinyongola kukata, mwanda baadi na bintu bi bungi. 23 Na Yesu, pabataale mbwipi mwoso, balungwile balongi baaye’shi : Mpa bukopo kinyi baaba be na bupeta abakatwele mu bufumu bw’Efile Mukulu ! 24 Na balongi babakemene bwa mayi aaye ; na Yesu pabaalulwile dimo, bebalungwile’shi : Baana, mbukopo kinyi kwi baaba abepaana ku ma-peta bwa kutwela mu bufumu bw’Efile Mukulu ! 25 Mbibofule ngofu bwa nyema a shamo kutwela mwiyiso dia lushingye, pe mpeta kutwela mu bufumu bw’Efile Mukulu. 26 Na babakemene bikata, na kwamba munkatshi mwa’bo’shi : A nanyi mulombeene kupaashibwa ? 27 Na Yesu pabebataale, bambile’shi : Kwi bantu, biabia bi bukopo, anka ta nkwi Efile Mukulu nya ; mwanda bintu bioso mbibofule kwi Efile Mukulu.

28 Mpiele babangile kumulungula’shi : Talanga, atwe tubalekye bintu bioso na tubakulondo. 29 Yesu, paaye kwaluula bambile’shi : Eyendo nenulungula’shi : Ta kwi muntu balekye shibo, sunga bakwabo balume, sunga bankashanaye, sunga yaya, sunga tabo, sunga baana, sunga mabala, bwa kifulo n’ami na bwa kifulo na mukandu wi buwa ; 30 shapete binobino, ku kino kipindji, misuusa lukama kukila, mashibo, na bakwabo balume, na bankashanaye, na ba tabo, na baana, na mabala, na kubingwabingwa pamune ; na ku kipungo akifiki, muwa wa looso. 31 Anka be bungi ba-kwibedi abakeekala ba-nfudiilo ; na ba-nfudiilo abakeekala ba-kwibedi.

32 Na babaadi mwishinda abakaamina ku Yelushalema, na Yesu baadi kwete kutambuka kumpala kwabo ; na babaadi bemeene kukema na babatshinanga pabamulondo. Na paaye kwata dimo [balongi] ekumi na babidi, babangile kwibalungula bintu bibatuunganga kumufikila, 33 eshi : Talayi, mbaaba’twe abakaamina ku Yelushalema ; na mwana a muntu abakamutuula ku maasa a ba-tshite mwakwidi bakata na a bafundji ba mikanda ; n’abo abakamutshibila kiimu kia lufu, bakamulubule ku maasa a beena maumbo ; 34 n’abo abakamusenga, na abakamukupila fimbo, na abakamupoonga mata, na abakamwipayisha ; n’aye akasaanguka p’efuku dia kasatu.

35 Na Shake na Yoano, baana ba Sebede, babafikile kwadi, nkwamba’shi :A Mulambukishi, atudidi wetukitshiine namu kioso kiatukakuteka. 36 N’aye bebalungwile’shi : Anukyebe nenukitshiine kinyi ? 37 Na babamulungwile’shi : Etupe namu matalwa a kushaala, umune ku mboko yobe yibalume na mungi ku mboko yobe yibakashi, mu ntumbo yobe. 38 Na Yesu bebalungwile’shi : Tanuwuku kianutekye nya. Anwe nwibalombeene kutoma kipulu kiantomo’mi, sunga kwikala babatshishiibwe ku lubatshisho lwankeekala’mi mubatshishiibwe ? 39 Na babamulungwile’shi : Twibalombeene. Na Yesu bebalungwile’shi : Kipulu kiantomo’mi, anwe anukekitoma eyendo ; na anukabatshishiibwa ku lubatshisho lwankeekala’mi mubatshishiibwe ; 40 anka kushaala kwa ku mboko yande yibalume sunga ku mboko yande yibakashi, ta nnami a kwibipesheena, nkwa peenda baaba babadi bebilongamiishe. 41 Na bangi balongi ekumi, paabo kwibipusha, babenyongwele mu mashimba mwanda wa Shake na Yoano. 42 Na Yesu pabebayitanyine, bebalungwile’shi : Anuwuku’shi, baaba babadi bakaanye’shi abakunkusha maumbo mbeamune, na’shi bakata ba munkatshi mw’abo be na matalwa pabadi ; 43 anka ta bi biabia munkatshi mwenu nya, anka muntu ooso adidi kwikala mukata munkatshi mwenu, akeekala mufubi enu ; 44 na yawa ooso a munkatshi mwenu akadila kwikala [bu] a kwibedi akeekala mpika a bantu booso. 45 Mwanda, mwan’a muntu tamufikye namu bwa kufubilwa nya, anka bwa kufubila, na bwa kutuusha muwa waye, bu muulo wa kukuula nao be bungi.

46 Na babafikile ku Yediko ; na bu bibaadi tatuuku paasha pa Yediko na balongi baaye na kibumbu kikata, Batimee mpofu, mwana a Timee, baadi mushaale ku bukunkula bw’eshinda na batekanga bukwashi. 47 Na p’aye kupusha abaamba’shi, nyi Yesu mwina Nasalete, babangile kwela musaase na kwamba’shi : Mwana a Dafidi, Yesu, mpushe namu lusa ! 48 Na be bungi babamusaashiile, bwa’shi aumiine ; anka’ye banishiishe kwela musaase bi bukopo’shi : Mwana a Dafidi ! ompushe namu lusa ! 49 Na Yesu pabayimeene, bambile’shi, bamwitanyine ; n’abo babayitanyine mpofu na kumulungula’shi : Nisha eshimba, ebwee, akwitanyina. 50 Na p’aye kusuumbula mutwelo waye kula, bebweele lubilo-lubilo, na bafikile kwi Yesu. 51 Na Yesu pabaalulwile bamulungwile’shi : Nkinyi kiokyebe nkukitshiine ? Na mpofu bamulungwile’shi : Laboni, nankyebe nyi mmone. 52 Na Yesu bamulungwile’shi : Nda, lukumiino lwobe lubakupaasha. N’anka paapa meeso aye abamwene, na bamulondele mwishinda.

 

11

1 Na bu bibaabadi tabesesela peepi na ku Yelushalema, peepi na ku Betefanje na ku Betani, batadiile ku mwengye wa mitshi ya mpafu, batumine babidi ba munkatshi mwa balongi baaye, na kwibalungula’shi : 2 Ndayi mu kibundji kii ku mpala kwenu ; n’anka paapa, pa kwimutwela anukasangana mwana a mpunda mushitshikye, shatentaminwe na muntu sunga ngumune ; mushituleyi, numutwale kuno. 3 Na su muntu enwipusha’shi : Bwakinyi anukitshi biabia ? ambayi’shi : Fumu e n’aye lukalo ; n’anka paapa akamutuma kuno. 4 Na babayiile na basangana mwana a mpunda baadi mushitshikye paasha, pa kibelo, pa masanka a mashinda ; n’abo nkumushitula. 5 Na bamo ba munkatshi mwa babaadi kwakwa babebaambile’shi : Kianukitshi kwakwa nkinyi bwa kushitula mwana a mpunda ? 6 Na babebalungwile nka bu bibaadi bikamikye Yesu ; n’abo nkwibaleka abakitshi. 7 Na babatwadile mwana a mpunda kwi Yesu, na babaadile bilamba biabo pa mwana a mpunda, n’aye nkushaala panundu. 8 Na bantu be bungi babaadishanga bilamba biabo mwishinda, na bangi namu babatshibaanga ntabi ya mitshi na kwiyiladisha mwishinda ; 9 na baaba babendanga kumpala na babalondanga kumongo, babaadi abeele misaase’shi : Osana ; Akutumbishiibwa ngiawa afiki mwishina dia Mwanana. 10 Butumbishiibwe bufumu abufiki bwa shetu Dafidi. Osana mu mbalo ikilekile kwiulu ! (A). 11 Na batwelele mu Yelushalema, nka na mu ntempelo ; na kunyima kwaye [kupwa] kubekyela bintu bioso mu mpese yoso, bu bitabibaadi kiolwa, batuukile enda ku Betani na balongi’ekumi na babidi.

*(A) tala : Lono 118.25-26.

12 Na butookye, bu bibaabadi abatuuku mu Betani, aye nkupusha sala. 13 Na, paaye kumona mutshi wa fingiye kula’bia ubaadi na mapupwa, beseesele peepi nawo bwa kumona su ngakusangana kintu kwanka ; anka paaye kufika paudi, tamwikusangane kintu anka mapupwa bupenka bwao, mwanda takubaadi mafuku a kupa bikuba bia fingiye nya. 14 Na paaye kwaluula, beulungwile’shi : Kubanga binobino, muntu taadi’nyi bikuba biobe nya. Na balongi baaye namu babebipushiishe.

15 N’abo nkufika ku Yelushalema. Na p’aye kutwela mu ntempelo, babangile kutuusha paasha baaba babapananga na baaba babaulanga bintu mu ntempelo, na bafuudikile meesa a bashintushi ba fwalanga, na mpuna ya baaba babapanishanga nkudimba ; 16 na tabapeele muntu matalwa akutwaala sunga elondo mu ntempelo nya. 17 Na bebalambukishanga na kwamba’shi : Ta mbifundjibwe’shi : « Shibo yande yanayitanyinwe’shi shibo ya luteko bwa maumbo ooso » (B) ? Anka’nwe nubeyaluula bu kifwamino kia bangifi(1). 18 Na ba-tshite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda babamupushiishe, na babakimbile kipaso kipwandjikile’bo kumwipayisha, mwanda babamutshinanga, pa mwanda kibumbu kioso kibaadi na kukaanya pa bitale lulambukiisho lwaye. 19 Na pabakumbeene kyolwa, batuukile paasha pa kibalo.

*(B) Tala :Esaya 56.7 — *(1) Tala Yelemiya 7.11.

20 Na kunamashika, patababaadi abakidi, babamwene mutshi wa fingiye nguume kubanga ku mishi. 21 Na Mpiele, pa batentekyeshe dimo biabia bibakitshikile, bamulungwile’shi : Labi, talanga, mutshi wa fingiye weelele mulwa nguume. 22 Na Yesu paaye kwaluula, bebalungwile’shi : Ikalayi na lukumiino mwi Efile Mukulu. 23 Eyendo, nenulungula’shi : Yawa ooso akalungula uno mwengye’shi : Tentuka, na eyele mu meema, na sha keela mpaka mwishimba diaye, anka akakumiine’shi, kiakia kiamba’ye kikitshikye, kioso kiadia kwikala mwambe akimukitshikila. 24 Ngi bwakinyi nenulungula’shi : Kintu kioso kianutekye mu luteko, nukumiine’shi, anwikitambula, na akikenukitshiinwa. 25 Na panukakita luteko lwenu, su nwina mwanda wa mushikwa na muntu, mufwileyi lusa, bwa’shi shenu e mwiulu namu, afwiile bilema bienu lusa. 26 Anka su tanufwiila muntu lusa, Shenu e mwiulu takafwiila namu bilema bienu lusa nya.

27 Na babafikile dimo ku Yelushalema. Na bu bibaadi kwete kuteemba mu ntempelo, ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda na bakulu nkufika kwadi ; 28 na babamulungwile’shi : Nku matalwa kinyi kokitshi bino bintu, na nanyi mukupe eeni’a matalwa bwa kukita bino bintu ? 29 Na Yesu paaye kwaluula, bebalungwile’shi : Nankenutekye, ami namu, kintu kimune, na nungaluule ; n’ami nakenulungula kufikye matalwa ankitshi nawo bino bintu. 30 Lubatshisho lwa Yoano lubaadi lwa kwiulu su ndwa bantu ? ngaluuleyi. 31 N’abo babelele binangu munkatshi mw’abo, nkwamba’shi : Su twamba’shi : Ndwa kwiulu, aye akaamba’shi : Biabia bwakinyi tanwibamukumiine ? 32 Anka twambe’shi : Ndwa bantu ?… babatshinanga mwiilo ; mwanda booso babakaanyanga’shi Yoano, mutemuki eyendo. 33 Na paabo kwaluula, babalungwile Yesu eshi : Tatuuku nya. Na Yesu bebalungwile’shi : N’ami namu ntanenulungula kufikye matalwa ankitshi nawo bino bintu nya.

 

12

1 Na babangile kwibalungula mu nkindji’shi : Muntu bakunyine efuba dia finyo, aye nkwidifunyisha lupango, na kwimubundula bwiina bwa kiengyelo, na bayibakile mwanka musungu ; n’aye bedilekyeele badimi, na bayiile paasha p’eumbo. 2 Na pabakumbeene nguba a kukuula, batumine mufubi(1) kwi badimi, bwadia kupeta kwabadi bikuba bia mwibala dia finyo ; 3 ank’abo, pababamukwatshile, babamukupiile, na babamwalwishe minweminwe. 4 Na bebatumiine dimo mungi mufubi(1) ; na kwi yawa babamutapile ku mutwe, na babamukayile mulomo. 5 Na batumine dimo mungi, yawa babamwipayile ; na bangi be bungi, nkwibakupila na kwipaa bangi. 6 Paaye kwikala dimo na mwan’e umune eeleka mukumiinwe, bebatumiine anka, aye namu, bu a nfudiilo na kwamba’shi : Abakeekala na kaneemo kwi mwan’ande. 7 Anka badimi baaba babaambile munkatshi mwa’bo’shi : Uno nyi mpiani, fikayi, tumwipee, na bupianyi abukeekala bwetu. 8 Na paabo kumukwaata babamwipayile, na babamusumbwile paasha p’efuba dia finyo. 9 A fumu eebala dia finyo akakitshi kinyi ? Akafiki na akayipayisha badimi, na akapa bangi efuba dia finyo. 10 Na tanwabadikile sunga nkino kifundwe akiamba’shi : « Ebwe dibabasumbwile kwi baaba babayibakanga, adio ngi dibeekala bu ebwe dikata dia mwipaka ; 11 adio dino ndituukye kwi Mwanana, na ndikaanyibwe ku meeso kwetu » (A) ? 12 Na babakimbanga kipaso kia kumukwaata ; anka babatshinyine kibumbu, mwanda babashingulwile’shi, baakula lukindji lwalwa ku mwanda wabo ; na p’abo kumuleka babayiile.

*(A) Lono 118. 22-23. — *(1) sunga’shi : mpika.

13 Na babamutumiine bamo ba munkatshi mwa ba-Fadiseo na beena Elode(2), bwa kumukwata kwidimi mu kwakula kwaye. 14 Na pababafikile, babamulungwile’shi : A Mulambukishi, atuuku’shi, obe we eeyendo, na twekalakasha pa mwanda wa muntu nya ; mwanda totalaa ku nkyebukilo ya bantu nya, anka olambukisha eshinda di’Efile Mukulu n’eyendo. Mbipeebwe matalwa akufuta kitadi kwi Kayisa(3), su tambilobeene ? Tulambule, su tatulambulanga kitadi ? 15 N’aye, mupwe kuwuka bu-nsesa bwa’bo, bebalungwile’shi : Bwakinyi anuntompo ; Ntwadileyi denyee(4) umune bwa’shi mmumone. Na babamutwadile anka. 16 Na bebalungwile’shi : Kino kifwaanyi, na kino kifundwe mbia’nyi ? Babamulungwile’shi : Mbia Kayisa(4). 17 Na Yesu bebaalulwile’shi : Lambulayi bintu bia Kayisa kwi Kayisa, na bintu bi’Efile Mukulu kwi Efile Mukulu. Na babaadi abakeme pa mwanda waye.

*(2) Katale kipatulwilo mu 3.6. — (3) baadi bu fumu a beena Loma. — (4) Denyee nyi ndufwalanga lwa beena Loma, lwi kipwandjikisho ki’efuto dia mwina mufubo kwifuku. Tala (Mateo 20.2)

18 Na ba-Saduse abaakula’shi, kusaanguka takwikudi babafikile kwadi ; n’abo babamwipwishe nkwamba’shi : 19 A Mulambukishi, Mose betufundjiile’shi, su tutu a muntu afwa, n’aleka mukashi, na tamulekye baana, mwin’aye aate mukashi aaye n’abushiishe mukwabo kifuko (B). 20 Kubaadi baana musambobidi ba muntu ; na akwibedi bayibakiile mukashi, na pa kufwa kwaye tamulekye baana ; 21 na mwana a kabidi bamwibakiile na afwa ; n’aye namu tamulekye baana ; na a kasatu namu nka biabia ; 22 na booso bwabo musambobodi babamwibakiile na tambalekye baana nya. A nfudiilo a booso, mukashi bafwile namu. 23 Ku lusaangukilo, pabakasaanguka, aye akeekala mukashi a anyi munkatshi mwabo, mwanda booso musambobidi mbamwate bu mukashi ? 24 Na Yesu pakwaluula bebalungwile’shi : Tomono mpaa uno mwanda panukwete kukuubakana, ngi’shi tanuwuku bifundwe sunga bukome bw’Efile Mukulu nya ? 25 Mwanda pabasaanguka munkatshi mwa bafwe, tabeyibakishena, sunga kwibakilwa nya, anka be bu bamwikeyilu mwiulu. 26 Na pa mwanda utale bafwe, na wa’shi abasaangukaa, tanwabandjile kubala ku mukanda wa Mose, pa mwanda wa : « mwibuula », kipaso kibesambile n’aye Efile Mukulu, nkwamba’shi : « Ami n’Efile Mukulu a Abalahama, n’Efile Mukulu a Isake, n’Efile Mukulu a Yakobo » (C) ? 27 Aye t’Efile Mukulu a bafwe nya, anka nga bantu abatala. Biabia nwi mu kilubilo kikata.

*(B) Detelonome 25.5 ; — (C) Kikatukilo 3.6

28 Na umune a munkatshi mwa bafundji ba mikanda, bebapushiishe abeele mpaka, paaye kumona’shi, bebaaluula biya, befubwile peepi na kumwipusha’shi : Mwiiya kinyi wi kwibedi kwa miiya yoso ? 29 Na Yesu bamwalulwile’shi : Mwiiya wa kwibedi kwa miiya yoso nguno : « Pusha, Isalele ; Mwanana Efile Mukulu etu nyi Fumu umunenka ; 30 na okafula Mwanana Efile Mukulu wobe kifulo n’eshimba diobe dioso, na kikudi kiobe kioso, na kinangu kiobe kioso, na bukome bwobe bwoso » (D). Ngi mwiiya wa kwibedi wawa. 31 Na wa kabidi ngwiwifwane : « Okafula mukwenu kifulo bu’be nabene » (E). Takwi ungi mwiiya ukile ino bukata nya. 32 Na mufundji a mikanda bamulungwile’shi : Bi buwa, Mulambukishi, bwakula muyiile eyendo, mwanda kwi’nka umune ; na takwi mungi nka peenda aye ; 33 na’shi kumufula kifulo n’eshimba diobe dioso, na meeshi wobe ooso, na kikudi kiobe kioso, na bukome bwobe bwoso, na kufula mukwenu kifulo bu’be nabene, mbikile milambu yoso ishiikwe kaalo, na bitapilo bioso. 34 Na Yesu, pakumona’shi baaluula na binangu, bamulungwile’shi : Obe twe kula na bufumu bw’Efile Mukulu nya. Na takwi muntu’nyi batompele kumwipusha.

*(D) Detelonome 6.4-5. — (E) Lefitike 19.18.

35 Na bu bibaadi alambukisha mu ntempelo, Yesu balulwile na kwamba’shi : A bafundji ba mikanda abaamba’shi : Kidishitu Mwana a Dafidi naminyi ? 36 Mwanda Dafidi nabene bambile mu Kikudi-e-Selele’shi : « Mwanana balungwile Fumwami’shi : Shaala ku mboko yande yibalume mpaa na pankatuula beshikwanyi n’obe bu kituulo kia ngao yobe » (F) 37 Biabia Dafidi nabene amwitanyina’shi ; Fumu ; aye e bu mwan’aye naminyi ? Na kibumbu kikata kibasepeelanga kumupusha.

*(F) Lono 110. 1.

38 Na bebalungulanga mu kulambukisha kwaye’shi : Elameyi kwi bafundji ba mikanda, abesankisha bwa kuteemba mu ma nkandjo ala, na mbakumiine kwimunwa mu ma-mbalo a bungi bwa bantu, 39 na mpuna ya kwibedi mu bitumbwilo, na mbalo ya kwibedi pa bibaa ; 40 abalwisha mashibo a bakashi ba bafwe, na bwa kidimbikisho abatekye nteko ila-ila. Bano abakatshibilwa kiimu kii bukopo.

41 Na Yesu paaye kushaala mwitaleene na musheete wa milambu wa mu ntempelo, batalanga kipaso akyeele bantu fwalanga mu musheete ; na bampeta be bungi babemwelele fwalanga yi bungi. 42 Na mungi mukashi a mufwe mulanda bafikile, na bemwelele meeya abidi e kipwandjikisho kia lufwalanga lumune. 43 Na paaye kwitanyina balongi baaye, bebalungwile’shi : Eyendo, nenulungula’shi : Uno mukashi a mufwe, mulanda, beele mu musheete bintu bikile baaba booso babemweele ; 44 mwanda booso babemweele bintu bia panundu pa bupeta bwabo ; anka uno beele bia mu bulanda bwaye, bintu bioso biayikalanga nabio, bia kudiisha muwa waye.

 

13

1 Na bu bibaadi atuuku mu ntempelo, umune a munkatshi mwa balongi baaye bamulungwile’shi : A Mulambukishi, tala, mabwe kinyi ano na ino ngibakilo !. 2 Na Yesu paaye kwaluula, bamulungwile’shi : Omono ano mashibo akata ? Takukalekwa ebwe su ndimunenka panundu pa dikwabo dishadiedibwa paashi nya.

3 Na bu bibaadi mushaale pa mwengye wa mitshi ya mpafu, mmwitaleene na ntempelo, Mpiele na Shake na Yoano na Andele babamwipwishe ku bufiefie, 4 eshi : Etulungule namu, kipindji akikafika biabia bintu, na nkitundwilo kinyi akikamweka apakeekala bintu bioso biabia pa kukumbana ? 5 Na Yesu, pakwibaaluula, babangile kwamba’shi : Dimukayi tala muntu enulubisha ; 6 mwanda be bungi abakafiki mwishina diande na kwamba’shi : Nnami ! na abakalubisha be bungi. 7 Na panukapusha abaakula wa ngoshi na nkumo ya ngoshi, tanukalakashwanga nya, mwanda abituungu bintu biabia bifikye ; anka nfudiilo tayabandjile kwikwikala nya. 8 Mwanda eumbo adikatoombokyela eumbo na’dio, na bufumu butoombokyele bufumu na’bo ; na mu mambalo elekeene akukeekala kutshinkatshinka kwa nsenga ; na akukeekala bipupa bia sala, na nkalakashi. Bino bintu nyi mbangilo a mitanyo.

9 Anka’nwe, nudimukye pa mwanda wenu’nwe banabene ; mwanda abakenulubula ku tumilaadi(1), na mu bitumbwilo ; anukakupilwa ; na anukasambishwa biimu ku mpala kwa milopwe n’a kwa ba-fumu ba maumbo pa mwanda wande, bwa kwibalesha bu kamoni. 10 Na, abituungu mukandu wi buwa ulungudiibwe kwibedi kwi maumbo ooso. 11 Na pabakenutwala bwa kwinulubula, tanwikalanga bakalakashiibwe kwibedi, bwa kiakia kianudia nkaakula, na tanulumbulanga mwisambo wenu mu ntentekyeshi ; anka kioso akikenupebwa ku yaya nsaa, nwikiakule ; mwanda ta n’anwe abaakula anka nyi Kikudi-e-Selele . 12 Na mwana akapaana mukwabo ku lufu, na she mwana [akapaane] mwan’aye ; na baana abakatoombokyela bebatande na abakebayipayisha ; 13 na abakenushikwa kwi bantu booso pa mwanda w’eshina diande ; anka yawa akashimatshiila mpaa na ku nfudiilo, aye yawa akapaashiibwa.

*(1) Beena Yuda babaadi na twabo tumilaadi bwa kusambisha yabo mianda na kutwesha yabo nkuku.

14 Na peeni panukamono kintu kibi kia kututshika(2) nkishaale mwamwa mwakishii na matalwa a kushala (yawa abadika ashinguule), nka paapa baaba be mu Yudeya basuukile ku miengye ; 15 na yawa e ku mutondo(3) wa shibo tayikanga muunda mwa shibo, na tatwelanga mwanka bwa kutuusha su nkinyi su nkinyi paasha pa shibo yaaye ; 16 na yawa e ku mabala taalukanga kumongo bwa kwaata kilamba kiaye. 17 Anka malwa kwi bakashi be na mayimi, na kwi baaba abaomesha mu aa mafuku ! 18 Na tekayi bwa’shi, tabikitshikanga mu mieshi ya mashika ; 19 mwanda mafuku aa anekale mpombo kipaso kiayishamwekyele dimo kubanga ku kibangilo kia kupangwa kwa bintu bibapangile Efile Mukulu, mpaa na binobino, na tabianekale dimo biabia nya. 20 Na su Mwanana tamupeeleshe aa mafuku, takubadia kupaashiibwa muntu sunga ngumune nya ; anka ku mwanda wa basangulwe baadi musangule, ngi bapeelesha mafuku. 21 Na peeni paapa, su muntu enulungula’shi : Talayi, Kidishitu ngi’u e’ku ; sunga’shi : Talayi, ngi’u e’kwa ; tanumukumiinanga. 22 Mwanda akukebwo ba-nkidishitu ba madimi na batemuki ba madimi, na abakalesha bitundwilo na bipaso, bwa kulubisha, su bii mushindo, mpaa na basangulwe. 23 Anka’nwe, dimukayi ! talanga, ami nampu kwinulungula bioso kwibedi.

*(2) Tala (Danyele 9.27 na 11.31). — (3) Mitoondo yabo tayibaadi ya soni nya, babaadi baluugye ingi shibo ya kwiulu yi na kikamiino paasha.

24 Anka ku aa mafuku, kunyima kwa yaya mpombo, nguba akafiitshishwa, na mweshi tawukatuusha etaata diawo nya, 25 na nyenyeni ya mwiulu ayikapono, na makome e mwiulu aakatshinkiswa. 26 Na peeni paapa abakamono mwana a muntu afiki pa makumbi na bukome bukata na ntumbo : 27 na paapa akatuma bamwikeyilu baaye, n’aye akabuunga basangulwe b’aye ba ku matuungi ananka, kubanga ku songo ya nsenga mpaa na ku songo y’eulu.

28 Anka yiyayi lukindji alwinupa mutshi wa fingiye, apekala lutabi lwao lubabofula, na talufuufula mapupwa, anuuku’shi, eshipo tadidi peepi. 29 N’anwe namu, panukamono bintu biabia taabikitshika, nuwukye’shi, biabia tabidi peepi, ku kibelo. 30 Eyendo, nenulungula’shi, kino kipungo takikakidi kushii biabia bintu bioso kukitshika nya. 31 Eulu na nsenga abikakila, anka mayi ande ta-anakile nya. 32 Anka pa bitale diadia efuku, sunga nsaa, takwi muntu su ngumune e na kiwukilo kiabio, sunga bamwikeyilu be mwiulu, sunga ngwiini Mwana, anka Yaya. 33 Dimukayi, pasukayi na tekayi, mwanda tanuwuku kiakia kipindji pakifiki nya. — 34 Bii’nka bu muntu batuuku eumbo, balekye shibo yaaye, na bapa ba-pika baaye matalwa, na kupa muntu ooso mufubo waye… ; n’aye bakamikiile mulami a kibelo’shi, eekale mupasukye. 35 Biabia pasukayi, mwanda tanuwuku kipindji akikafika sha shibo nya, nku kyolwa, su mu nkatshi-kilo, su nkwitombole dibedi, su nku namashika ; 36 kutshina’shi su afika kimpulunkamba, enusangana balaale tulo. 37 Biabia dino eyi dianenulungula, anwe, nedilungula bantu booso eshi : Pasukayi.

 

14

1 Aku namu, kunyima kwa mafuku abidi, dibaadi [efuku dia] Pasaka, na [dia] mikate ishii kitatusho. Na ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda babakimbanga kipaso kiabadia kumukwata ku bulamalama, na kumwipayisha ; 2 mwanda babaambanga’shi : Kushii ku nsaa ya miloo(1) nya, kupela kwa maunga munkatshi mwa bantu.

*(1) feete

3 Na bu bibaadi ku Betani, mu shibo ya Shimone, mwina kifwi, na bibaadi mushaale ku meesa, mwana mukashi bafikile mwikale na mulangi wa alabate(2), [uule] na malaashi a nade(3) asulukye na a muulo wi bukopo ; na paaye kutanya mulangi, beasukumwiine ku mutwe waye. 4 Na bamo babaadi kwakwa, babenyongwele muunda mw’abo na kwamba’shi : A ano malaashi abashimina bwa kinyi ? 5 Mwanda ano malaashi abadia kupaanibwa ku muulo ukile denyee(4) nkama isatu, na kupebwa balanda. Na babamutopekyele bikilekile. 6 Anka Yesu bambile’shi : Mulekyeleyi ; bwakinyi anumukalashena ? Bankitshiina mwanda wi buwa. 7 Mwanda nwi na balanda mafuku ooso, na ku kipindji kioso panukumiina nwi kwibakitshiina kii buwa ; anka’mi tanwi n’ami mafuku ooso nya. 8 Kiakia akikalanga ku matalwa aye bekikitshi. Babadiisha kumpala [kipindji] kia kufikinya mbidi yande mwimu ku mwanda wa kushiikibwa kwande. 9 N’eyendo, nenulungula’shi : Mu mbalo yoso amukalambukishiibwa uno mukandu wi buwa mu nsenga ishima, abakesaamba namu kino kibakitshi uno mwana mukashi, bwa kumutentekyesha.

*(2) Alabate nyi ebwe ditooka di bu lumweeno dibabapokolanga bwa kusee makopo na tu-nkishi. — (3) nade nyi ngungi mutshi wabateeka nawo malaashi a muulo ku lupese lutunduka nguba. — (4) Denyee nyi ndufwalanga lwa kiaamo lwa beena Loma, lwi kipwandjikisho ki’efuto dia mwina mufubo kwifuku. Tala (Mateo 20.2).

10 Na Yudashi Ishikaleote, umune a kwikumi na babidi, bayiile kwi ba-tshiite mwakwidi bakata bwa kwibalubwiila anka. 11 N’abo namu, pakwibipusha, babasepeleele, na babalayile bwa kumupa fwalanga ; n’aye bakimbanga kipaso kii buwa kia kumulubula.

12 N’efuku dia kwibedi dia mikate ishii kitatusho, dibaabadi abalambula nyema ya pasaka, balongi babamulungwile’shi : Nkwikuni kokyebe kwatudia kwenda mu kulongamisha [kiakia akituungu], biodia kudya pasaka ? 13 Na batumine babidi ba ku balongi baaye na bebalungwile’shi : Twelayi mu kibalo ; na muntu mulume musemune elondo dia meema akafumankana n’enu ; mulondeyi. 14 Na kwoso kwakatwela, nulungule sha shibo’shi : Mulambukishi amba’shi : Shibo yande yi kwikunyi, mwandjia kudiila pasaka na balongi bande ? 15 N’aye akenulesha shibo yikata ya kwiulu yilongamishwe ; nwitulumbulwile mwamwa [kiakia akituungu]. 16 Na balongi baaye babayiile, na babatwelele mu kibalo, na babasangene nka bu bibebalungwile ; na babalongamiishe Pasaka.

17 Na pabalombeene kyolwa, aye bafikile na [balongi] ekumi na babidi. 18 Na bu bibaabadi bashaale ku meesa bakwete kudia, Yesu bambile’shi : Eyendo, nenulungula’shi, umune a munkatshi mwenu kwete kudia n’ami, akampaana. 19 Na bababangile kwinyongola ku mashimba, na kumulungula ku muntu ku muntu’shi : A n’ami ? na mungi’shi : A n’ami ? 20 Anka’ye pakwaluula, bebalungwile’shi : Ni ngumune a munkatshi mw’ekumi na babidi, yawa asabika n’ami mwilonga. 21 Mwana a muntu ende, muyiile bu bifundwe pa mwanda waye, anka malwa kwi yawa muntu akapaana mwana a muntu ; bibadia kwikala bikile buwa bwa yawa muntu kushii’ye kwikala mutandjibwe.

22 Na bu bibaabadi bakwete kudia, Yesu, paaye kwata mukate umune ; na paaye kutumbula Efile mukulu, beutshokwele na bebapeele wanka, na bambile’shi : Atayi ; ino nyi mbidi yande. 23 Na paaye kwata kipulu, [na] paaye kutumbula, bebapeele kianka, na babekitomene booso bwabo. 24 Na bebalungwile’shi : Ano mmase ande, [mase] a kilombeeno kipya, abapongoolwa bwa be bungi. 25 Eyendo, nenulungula’shi : Ntankatomo dimo bia ku bikuba bia mutshi wa finyo nya, mpaa na diadi’efuku diankebitomo bipya mu bufumu bw’Efile Mukulu.

26 Na p’abo kuyimba lono lwa kineemo babatuukile benda ku mwengye wa mitshi ya mpafu.

27 Na Yesu bebalungwile’shi : anwe booso anukakokoshwa ; mwanda mbifundjibwe’shi : « Nankakupila Mulami a mikooko na mikooko ayikeekala yipalakane » (A) ; 28 anka kunyima kwa’mi bapu kusanguka, nakenda kumpala kwenu ku Ngadile. 29 Na Mpiele bamulungwile’shi : Sunga bantu booso bakokoshwa, anka’mi ntankebiikala nya. 30 Na Yesu bamulungwile’shi : Eyendo, nankulungula’shi, lelo uno, buno bufuku, kumpala kw’etombole kusama misuusa ibidi, obe, onkantunu misuusa isatu. 31 Anka’ye [Mpiele] baakulanga dimo bikilekile’shi : Pabidi abituungu kufwa n’obe ntankakutuna nya. N’abo booso namu babaambile anka kia kintu kimune.

*(A) Sakadiya 13.7

32 Na babafikile mu mbalo ibaadi n’eshina’shi : Ngetesemane. Na balungwile balongi baaye’shi : Shaalayi pano mpaa na kipindji kiankapwa kuteka. 33 Na batshile Mpiele na Shake na Yoano enda n’abo ; na babangile kukwatshika na moo, na kiongwa kikilekile. 34 Na bebalungwile’shi : eshimba diande dibakwatwa na kiongwa mpaa na ku lufu ; shaalayi pano, nwikale bapasukye. 35 Na pabayiile kumpala abiaa kapindji, bekupiile mpala mu nsenga, na batekanga’shi, su bi mushindo, [yino] nsaa ikile kula n’aye. 36 Na bambanga’shi : Aba(6), Yaya, bintu bioso mbikubofwiile ; kisha kino kipulu kula n’ami, anka ta mbu biankumiina’mi nya, anka bu biokumiina obe ! 37 Na bafikile, na ebasangana mu tulo ; na balungwile Mpiele’shi : Shimone, we mulaale ? bokutwa namu kupasuka nsaa sunga ngumune ? 38 Pasukayi na tekayi, bianushakutwela mu kutompiibwa ; kikudi kii na katshintshi, anka musamba ngubofule. 39 Na bayiile dimo, na batekyele, aakula nka aa mayi amune. 40 Na paaye kwalukiila, bebasangene dimo mbalaale tulo (mwanda meeso aabo abaadi aneeme bushito) ; na tababaadi n’eyi dia kumwaluula. 41 Na bafikile dia kasatu na bebalungwile’shi : Lalangayi binobino, na nwikishe, mbikumbane ; nsaa yibalombana ; talayi, mwana a muntu balubulwa ku maasa a balwishi. 42 Ebwe’yi, twende ; talayi, yawa ampaana beseesela peepi.

*(6) Aba, nyi nkishima kia bwina Ebelo, akipatuula’shi : Yaya, sunga’shi : Papa.

43 N’anka paapa bu bibaadi kiakula’nyi, Yudashi, umune a kwikumi na babidi, nkufika kwakwa, kibumbu kikata [kia bantu] mu mongo mwaye be na mpete na tubongye, kitumiibwe kwi ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda na bakulu. 44 Na yawa baadi amulubula bebapeele kitundwilo’shi : Yawa ankafifia, nn’aye ; numukwate, na numutwaale biya. 45 Na pabafikile [Yudashi], nka paapa kiefubula peepi n’aye, nkwamba’shi : Labi, Labi ; na bamufifile na muloo. 46 Na baboolwele maasa aabo na babamukwatshile. 47 Na umune a ku baaba babaadi bapetekyelwe paapa, p’aye kusomona lupete, bakupiile mpika a tshiite mwakwidi mukata, na bamutshibile etwi. 48 Na Yesu, paaye kwaluula bebalungwile’shi : Nubatuuku bu abalondo ntoomboshi, na mpete na tubongye, bwa kunkwata ? 49 Nangikalanga n’enu mafuku ooso, nandambukishanga mu ntempelo, na tanwi bankwate nya ; anka mbwa’shi bifundwe biikale bikumbane. 50 Na booso babamulekyele na ba basuukile.51 Na mungi songwalume kampaanda bamulondele, mwipombeleshe kilamba kitooka pa mbidi yaaye yi muswa ; na babamukwatshile ; 52 n’aye pakuleka kilamba kitooka, bebasuukile muswa.

53 Na babatwadile Yesu kwi fumu a ba-tshiite mwakwidi mukata. Na booso ba-tshiite mwakwidi bakata na bakulu na bafundji ba mikanda babebungile kwadi. 54 Na Mpiele bamulondele ku bula, mpaa na muunda mwa lupango lwa shibo ya fumu a ba-tshiite mwakwidi mukata ; na bashalele na balami ba kiibi, na baotanga kaalo.

55 Aku namu, ba-tshiite mwakwidi bakata na tumilaadi twoso twa beena Yuda babakimbanga bu-kamonyi bwa kupiisha n’abo Yesu, bwa kumwipayisha ; na tambebupete nya. 56 Mwanda be bungi babamwanyininanga mianda ya madimi, na mianda yoso ibabatuudile bu-kamonyi tayibepetenanga nya. 57 Na bamo babebweele na baleesha bu-kamonyi bwa kumudimbiila na kwamba’shi : 58 Tubamupushiishe kwete kwamba’shi : Ami, nankabuula uno ntempelo mukitshiibwe na maasa, na mu mafuku asatu nankayibaka mungi shIi mukitshiibwe ku maasa. 59 Na sunga mbiabia, bu-kamonyi bwabo tabubaadi abwipeteena nya. 60 Na fumu a ba-tshiite mwakwidi mukata bebweele kumpala kwa booso, bayipwishe Yesu na kwamba’shi : Twaluula eyi sunga ndimune ? Mmianda kinyi yabakudimbiila kwi babano ? 61 Na bauminyine, na tamwaluule eyi sunga ndimune nya. Fumu a ba-shiite mwakwidi mukata bamwipwishe dimo na bamulungwile’shi : Obe we Kidishitu, Mwana a Mwelwe mwabi(7) ? 62 Yesu bambile’shi : Ne bianka ; na anukamono mwan’a muntu mushaale ku mboko yibalume ya bukome, na kwete kufika na makumbi a mwiulu. 63 Na fumu a ba-tshiite mwakwidi mukata, paaye kusaana bilamba biaye, bambile’shi : Twibiakwikala dimo na lukalo na tumonyi bwakinyi ? 64 Anwe nubapusha kasabusabu ; anupwandjikisha naminyi ? Na booso babamutshibidile kiimu’shi, mupwandjikile lufu. 65 Na bamo bababangile kumwaasa mata, na kumubwikiila lukyebo lwaye, na kumukupila mapi na kumulungula’shi : Temuka. Na balami ba biibi babamukupilanga na maasa aabo.

*(7) Mwelwe mwabi nyi eshina dibaadi beena Yuda abayitanyina Efile Mukulu.

66 Na bu bibaadi Mpiele kuushi mu lupango, umune a ku bafubi bakashi ba fumu a ba-tshiite mwakwidi mukata bafikile ; 67 na paaye kumona Mpiele kwete koota kaalo, bamutaale na kwamba’shi : N’obe wekalanga na mwina Nasalete, Yesu. 68 Na batuune na kwamba’shi : Ntanguuku na ntampusha kiakia kioamba nya. Na batuukile paasha ku shibo ya kitwelelo kia kumpala ; n’etombole dibasamine. 69 Na mufubi-mukashi pabamutadile dimo, babangile kulungula baaba babaadi kwakwa’shi : Uno nga ku baaba bantu. 70 Na bebituune dimo. Na kunyima kwa kapindji kapeela, baaba babaadi panka babalungwile Mpiele’shi : Eyendo we a ku baaba bantu, mwanda obe namu we mwina Ngadile. 71 Na babangile kweela milwa na kutshipa’shi : Tanguuku muntu yawa anwakula nya. 72 N’etombole dibasamine bwa musuusa wa kabidi. Na Mpiele batentekyeshe eyi dibamulungwile Yesu’shi : Kumpala kw’etombole kusama misuusa ibidi, okantuna misuusa isatu. Na pa kwibitentekyesha, badidile.

 

15

1 N’anka paapa, ku namashika, ba tshiite mwakwidi bakata na bakulu na bafundji ba mikanda na tumilaadi twoso twa beena Yuda p’abo kudia lukuku, babanyine Yesu mioshi, babamutwadile na bamulubula kwi Pilato. 2 Na Pilato bamwipwishe’shi : Obe we Fumu a beena Yuda ? Na, pabalulwile bamulungwile’shi : We biamba. 3 Na ba-tshiite mwakwidi bakata babamufundjile mianda yi bungi. 4 Na Pilato bamwipwishe dimo na kwamba’shi : Twaluula eyi sunga ndimune ? Tala, bungi bwa mianda yabalesha bu-kamonyi pa mwanda wobe. 5 Anka’nyi Yesu, tamwaluule eyi nya, mu kipaso kibakemeeshe Pilato .

6 Aku namu, bebapooswelanga pa feete mwina lukano umune, yawa ooso ababatuunganga. 7 Na mubaadi muntu ayitanyinwa’shi, Balabasa, baadi mukwatshiibwe na benaaye bantoomboshi, baaba babayipayisheneene mwitombo. 8 Na kibumbu paakio kwela misaase, kibabangile kumuteka’shi, akite bu biebakitshina mafuku ooso. 9 Na Pilato bebalulwile na kwamba’shi : Anukyebe nenupoosweele Fumu a beena Yuda su ? 10 Mwanda bawukanga’shi, ba-tshiite mwakwidi bakata babamulubula kwadi pa mwanda wa mushikwa 11 Anka ba-tshiite mwakwidi bakata babakitshiishe kibumbu bwa’shi bebapoosweele Balabasa. 12 Na Pilato, paaye kwaluula, bebalungwile dimo’shi : Biabia anukyebe nkite kinyi bwa uno anwitanyina’shi, Fumu a beena Yuda ? 13 Na babeelele dimo misaase’shi : Mubambe pa nkulusu ! 14 Na Pilato bebalungwile’shi : Mbubi kinyi bwadi mukite ? Na babelele misaase dimo yi bukopo’shi : Mubambe pa nkulusu ! 15 Na Pilato, paaye kukyeba kusangasha kibumbu, bebapooswelele Balabasa, na paaye kukupisha Yesu nfimbo, bamulubwile kwabadi, bwa’shi abambiibwe pa nkulusu.

16 Na basalayi babamutwadile mu lupango, mwibalasha dia fumu. Na bababuungile kibumbu kioso kia basalayi. 17 Na babamufwadikile kilamba kimongolokye, na p’abo kuluka kipombo kia milobo, babamutentekyele kianka ku mutwe. 18 Na bababangile kumwimuna na kwamba’shi : Tubakwimuna, Fumu a beena Yuda ! 19 Na babamukupilanga ku mutwe na eleengye, na kumupoonga mata, na paabo kukunama, babamupeele kineemo. 20 Na kunyima kwa’bo kumusenga, babamufudile kilamba kimongolokye ; na babamufwadikile bilamba biaye. Na babamutushiishe paasha bwa kumubamba pa nkulusu. 21 Na babakitshiishe mungi muntu pa bukopo, Shimone, mwina Shilene, nshaye na Alekisandele na Lufuse, bakilanga dia kwakwa, afiki ku mabala bwa’shi asemune nkulusu aaye.

22 Na babamutwadile namu ku mbalo ayitanyinwa’shi : Ngolongota, ngi kupatuula’shi : Mbalo ya kabaala. 23 Na babamupeele malofu asangye na malaashi e buulo’shi atome anka ta mwiatome nya. 24 Na pababamubambile pa nkulusu, babaabile bilamba biaye, mu kuta bubale [bwa kuwuka] kiakia akikaatshibwa kwi muntu ooso(1). 25 Na kubaadi nsaa a kasatu(2), na babamubambile pa nkulusu. 26 Na kifundwe kitale pa mwanda wa kufundjibwa kwaye kibaadi kifundjibwe’shi : Fumu a beena Yuda. 27 Na, pamune n’aye, bababambile bangifi babidi, umune ku mboko yibalume na umune ku mboko yibakashi. 28 [Na kifundwe kibakumbeene, akiakula’shi : « Na babaadi bamubadikye munkatshi mwa bantu bashii balulame » (A)].

*(A) : Esaya 53. 12. — *(1) tala : Lono, 22.24. — (2) kuno kwetu nyi : nsaa a kitema.

29 Na baaba babakilanga dia kwakwa babamukaanga na kupuka mitwe yabo, na kwamba’shi : Ae ! Obe abumbulaa shibo ya ntempelo na kwiyibaka mu mafuku asatu, 30 epaashe obe nabene ; na yika ku nkulusu ! 31 N’anka biabia namu, ba-tshiite mwakwidi bakata pabaabadi abasepe munkatshi mw’abo na bafundji ba mikanda babaakulanga’shi : Mmupaashe bangi bantu, te bia kwipaasha aye nabene. 32 Kidishitu, Fumu a Isalele, ayikyengye binobino ku nkulusu, bwa’shi atwe tumone, na tukumiine ! Na baaba namu babaadi babambwe n’aye pamune babamusabuulanga.

33 Na pabakumbeene nsaa a kasamombo(3) kubeele mufito mwiumbo dioso(4) mpaa na ku nsaa a kitema(5) ; 34 na ku nsaa a kiteema(5), Yesu belele musaase n’eyi di bukopo’shi : Eloi, Eloi, lama sabakatani ? Ngi kwamba’shi : Efile Mukulu ande, Efile Mukulu ande, bwakinyi bonsumbusheena(6) ? 35 Na bamo bantu ba munkatshi mwa babaadi paapa, paabo kupusha biabia, babambile’shi : Talanga, ngi’u ayitanyina Eliya. 36 Na umune a kwabadi bayiile lubilo, na paaye kuusha musuula mbwa malofu asase, na paaye kwiutuula ku songo kwa katshi ka eleengye, bamupeele bwa kutoma(7) na kwamba’shi : Lekayi, tutale su Eliya afiki bwa kumwishisha.

*(3) Nyi nsaa a kitema, kuno kwetu. — (4) Sunga’shi :mu nsenga ishima. — (5) Nyi nsaa eekumi na ibidi, sunga midi kuno kwetu. — (6) Tala Lono 22.1. — (7) Tala Lono 69.21.

37 Na Yesu, paaye kwela musaase wi bukopo, bakuule eshimba. 38 Na kilamba kia lushiko lwa mu shibo ya ntempelo kibasanukile kubanga kwiulu mpaa na kuushi. 39 Na mukata a kisaka kia basalayi lukama baadi paapa, mwitadisheene n’aye, p’aye kumona’shi bakuulu eshimba pa kwela kwa musaase biabia, bambile’shi : Eyendo, au muntu ekalanga Mwan’Efile Mukulu. 40 Na kubaadi namu bakashi babatadilanga ku bula ; munkatshi mw’abo mubaadi Madiya a ku Mangadala, na Madiya nyin’aye na Shake mukinga na Yosese, na Salome, 41 abo baaba, pabaadi mu Ngadile, babamulondele na kumukwasha, na bangi namu be bungi babakankile n’aye ku Yelushalema.

42 Na kyolwa paakio kupwa kulombana, mwanda dibaadi efuku dia Kwilumbuula, efuku diikale diadia adibadidiila(12) dia sabato, 43 Yosefe a ku Adimatee, mukulu munemekiibwe a kulanga, baadi namu n’aye nabene ayindjila bufumu bw’Efile Mukulu, bafikile na baatshile kitshibilo pa bwaye kia kutwela kwi Pilato na bamutekyele mbidi ya Yesu. 44 Na Pilato bakemene, [mwikale na mpaka pa kukumiina]’shi : tapwile kufwa ; na paaye kwitanyina mukata a kisaka kia basalayi lukama, bamwipwishe su kipindji kibayisha n’aye kufwa. 45 Na pabebiwukiile kwi mukata a kisaka kia basalayi lukama, bapeele Yosefe mbidi(13). 46 Na Yosefe, pa’ye kuwula kishiika bafwe, beyishiishe(14), na bamupombeele kishiika bafwe, na bamuladiishe mu mashaama abaadi apokole mu lubwebwe, na babungulwishe ebwe ku kibelo kia mashaama. 47 Na Madiya a ku Mangadala na Madiya nyin’aye na Yosese, babatalaanga yaya mbalo yibabamutuudile.

*(12) Ni mu diakatano, muleelo wa sabato. — (13) kitaanda. — (14) bayishiishe mbidi ya Yesu.

 

16

1 Na pabakiile sabato, Madiya a ku Mangadala, na Madiya nyin’aye na Shake, na Salome, babaudile malaashi bwa kufika mu kumufikinya. 2 Na ku namashikashiika, efuku dia kwibedi dia lubingo, babafikile ku mashaama, bu bibaadi nguba tatunduka. 3 Na babaakulanga munkatshi mw’abo’shi : Nanyi aketubungulwila ebwe dia kumpala kwa kibelo kia mashaama ? 4 Na paabo kutala, babamweene’shi, ebwe ndibungulushwe ; mwanda dibaadi dikilekile bukata 5 Na paabo kutwela mu mashaama, babamwene songwalume mushale ku lupese lwa mboko yibalume, mufwale nkandjo tooka, na babakwatshilwe na moo. 6 Anka’ye bebalungwile’shi : Tanutshinanga nya ; anukimbi Yesu, mwina Nasalete, mubambwe pa nkulusu : basaanguka, te muno’ye ; talayi mbalo yabamutuudile. 7 Anka ndayi, nukalungule balongi baaye na Mpiele’shi : Benubadidiila ku Ngadile ; kwakwa anukamumona, bu bibenulungwile bianka. 8 Na pababatuukile, babasuukile lubilo lukatukile ku mashaama. Na kusuusakana na kupalakana kwa binangu bibebakwatshile, na tambalungule muntu sunga ngumune mwanda nya, mwanda babaadi na moo.

9 N’aye mupwe kusaangukye ku namashika, efuku dia kwibedi dia lubingo, bamwekyele kwibedi kwi Madiya a ku Mangadala, yawa abatushiishe bikudi bibi musambobidi. 10 Aye, pabayiile, bebilungwile baaba babaadi n’aye, babaadi namu mu maalo abadidi. 11 Na bano namu, pababapushiishe’shi, ena muwa n’ashii bamweka kwadi, tambebikumiine nya.

12 Na kunyima kwa biabia bintu bamwekyele mu kingi kipaso kwi babidi ba munkatshi mw’abo, babaadi mwishinda abeende ku mabala. 13 Na bano, babayiile na babebilungwile bangi ; anka abo tababakuminyine beeni baaba nya.14 Kunyima namu, bamwekyele kwi balongi ekumi na umune, pabaabadi bashaale ku meesa, na bebatopekyele mwanda wa kukutwa kwabo kwa lukumiino na wa bukopo bwa’bo bw’eshimba mwanda tababaadi bakumiine baaba babamumwene mmusaangukye. 15 Na bebalungwile’shi : Ndayi mu nsenga yoso yishima, na nulambukishe mukandu wi buwa kwi kipangwa kioso. 16 Yawa akakumiina na akeekala mubatshishiibwe, akapashiibwa ; na yawa shakakumiina akatshibilwa kiimu(1). 17 Na biini bitundwilo mbino, abikashindjikila baaba abakakumiina : mwishina diande abakabinga bikudi bibi ; abakaakula ndjimi yipya ; 18 abakakwaata manyoka, na pabakatoma kintu kikampanda kioso akiyipayisheena(2), takikebakitshi bubi nya ; abakatenteka balemane maasa, na bano abakapusha biya.

*(1) Sunga’shi : akapiishwa kiimu. — (2) kii na leengo (buleembe).

19 Biabia Fumu, kunyima kwa’ye kwibalungula, bakamiishwe(3) kwiulu mwiulu, na bashaalele ku mboko yibalume y’Efile Mukulu. 20 N’abo, pababayiile, babalambukishe kwosokwoso, Fumu baadi kwete afubu n’abo, na kushinkamisha eyi ku bitundwilo(4) bibedishindjikishanga. Amene.

*(3) bebosheshwe. — (4) Sunga’shi : bipaso.

MUKANDU WI BUWA UFUUNDJIIBWE KWI

LUKA

Luka 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24

1

1 Mwanda bantu be bungi mbabangye kufunda mulubu wa mianda yitambulwe munkatshi mwetu na kishinkamiisho ki’eyendo, 2 bu bibabetutelwiila yanka kwi baaba babaadi, kubanga ku mbangilo, tumonyi twa meeso, na balungudi b’eyi, 3 nemwibimone buwa kwandji’mi namu, ami mulonde kalolo mianda yoso kubanga ku mbangilo [kwayo], mukilekile kineemo Teofile, bwa kukufundjila yanka mu mulongo, 4 bwa’shi owukye eyendo dia mianda yiboodi mulambukishwe.

5 Ku mafuku a Elode(1), Fumu a Yudeya, kubaadi mungi tshiite-mwakwidi, eshina diaye, Sakadiya, a mu kisaka kia Abia ; na mukashi aaye baadi a ku baana ba Alone bakashi, n’eshina diaye dibaadi, Elisabete. 6 Na babaadi booso babidi balulame kumpala kw’Efile Mukulu, mu kutambuka mu miiya yoso na mu mayi(2) a Mwanana kushii kutopekwa. 7 Na tababaadi na mwana nya, mwanda Elisabete baadi nkuunga, na booso babidi tababaadi na bipwa bii bungi bukile. 8 Aku namu bibakitshiine’shi, pabaadi kwete kufuba mufubo wa bu tshiite-mwakwidi ku mpala kw’Efile Mukulu, mu mulongo wa kisaka kiaye, 9 muyiile kipikwa kia mufubo wa bu tshiite-mwakwidi, kaa kabamupooneene ka kulambula malaashi pa kutwela mu ntempelo a Mwanana. 10 Na kibumbu kioso kia mwiilo kibaadi kikwete kuteka paasha, ku nsaa ya malaashi. 11 Na mwikeyilu umune a Mwanana bamwekyele kwadi, mwimane ku lupese lubalume lwa meesa a kulambwiila malaashi. 12 Na Sakadiya, pabamumwene, batunkameene, na moo ubamukwatshile. 13 Na mwikeyilu bamulungwile’shi : Totshinanga, Sakadiya, mwanda nteko yobe yibatambulwa, na mukashi wobe Elisabete akakutandjila mwana-mulume n’okayitanyina eshina diaye’shi, Yoano(3). 14 N’akeekala kwodi mwanda wa muloo na wa kusepeela, na [bantu] be bungi abakasepeela bwa kutandjibwa kwaye, 15 mwanda akeekala mukata kumpala kwa Mwanana, na takatomo su finyo sunga maalwa e bukopo ; na akeekala muwuushiibwe [mbaa] na Kikudi-e-Selele kwoso’kwa kubanga mwifu dia nyin’aye. 16 N’akaalushisha be bungi ba ku baana ba Isalele kwi Mwanana Efile Mukulu aabo. 17 Na akenda kumpala kwaye mu kikudi na mu bukome bwa Eliya, bwa kwalushisha mashimba a ba-yaya(4) kwi baana, na baasha kibengo(5) ku kinangu kia balulame, bwa kulumbulwiila Mwanana mwiilo wilumbuule(6) kalolo. 18 Na Sakadiya balungwile mwikeyilu’shi : Nankawuka biabia naminyi ? mwanda ami, ne mununu na mukashi ande batambusha bipwa biaye ngofu. 19 Na mwikeyilu pakwaluula, bamulungwile’shi : Ami ne Ngabudiyele, nayimanaa kumpala kw’Efile Mukulu, na ne mutumibwa bwa kwakula n’obe na bwa kukulungula mikandu ino yi buwa. 20 Na talanga, okeekala kamaama, na tokamona bia kwakula mpaa n’efuku adikafiki yaya mianda, mwanda twemukumiine mayi ande, aakakumbana ku kia’wo kipindji nya. 21 Na mwiilo ubaadi ukwete kwindjila Sakadiya ; na babakemanga mwanda ubayishiishe bikile mu ntempelo. 22 Na pabatuukile, tabaadi amono bia kwakula n’abo nya ; na babashingulwile’shi : bamono kimonwa mu ntempelo ; n’aye nabene bebaleshanga ku minwe, n’aye nkushaala kamaama. 23 Na bibakitshiine’shi, pabaadi mafuku a mufubo waye abakumbana, bayiile mu shibo yaaye.

*(1) Elode uno, nyi Elode Mukata, tala kipatulwilo mu Mateo 2. 1. — (2) Sunga milango. — (3) Yoano mu bwina Ebelo nkwamba’shi : Efile Mukulu bakitshi lusa. — (4) Sunga’shi : ba-nshebana, ba-shabo. — (5) Sunga’shi : baasha bukolwa. — (6) sunga’shi : aumutengyela.

24 Aku namu, kunyima kwa aa mafuku, mukashi aaye Elisabete bayimiite, na bafwamine mieshi itano na kwamba’shi : 25 Mwanana bankitshiina bino ku mafuku abaantala [eyiso], bwa kukaasha buufu bwande munkatshi mwa bantu.

26 Na ku mweshi wakasamombo, mwikeyilu Ngabudiyele batuminwe n’Efile Mukulu mu [kingi] kibalo kia Ngadile, akiyitanyinwa’shi, Nasalete, 27 kwi songwakashi mungi kamame, baadi mubangilwe na muntu, eshina diaye Yosefe, a mu shibo ya Dafidi ; n’eshina dia wiinyi songwakashi kamame dibaadi’shi, Madiya. 28 Na mwikeyilu pabatwelele kwadi bambile’shi : Nankwimuna, obe akwashiibwa n’Efile Mukulu ku kalolo kaaye ! Mwanana e n’obe ; we mweelwe mwabi munkatshi mwa bakashi. 29 N’aye, pakumumona, baadi mukalakashwe mwanda w’eyi diaye ; na batentekyeshanga muunda mwaye pa mwanda wa kilombeene kwikala kipatulwilo kia lwalwa lwimuno. 30 Na mwikeyilu bamulungwile’shi : Totshinanga, Madiya, mwanda bopete buwa(7) kumpala kw’Efile Mukulu. 31 Na talanga, okayimita mwifu diobe, n’okatanda mwana-mulume, n’okayitanyina eshina diaye’shi, Yesu. 32 Aye akeekala mukata(8), n’akayitanyinwa’shi, Mwana a [Yawa] Mukile-kile kwiulu ; na Mwanana Efile Mukulu akamupa nkwasa a bufumu a shaye Dafidi ; 33 n’akeekala na bufumu(9) pa kifuko kia Yakobo ku bipwa bioso(10) ; na takwanekale nfudiilo ku bufumu bwaye nya. 34 Na Madiya balungwile mwikeyilu’shi : A bino abikakitshika naminyi ? mwanda ntanguukile mulume nya. 35 Na mwikeyilu pabaalulwile, bamulungwile’shi : Kikudi-e-Selele akafiki poodi, na bukome bwa [Yawa] Mukile-kile kwiulu abukakubwikila mutaala waye ; ngi bwakinyi kintu kii selele akikatandjibwa akikeekala kiyitanyinwe’shi : Mwana a Efile Mukulu. 36 Na talanga, Elisabete mukwenu, aye namu bayimita mwana mulume ku bununu bwaye, na uno mmweshi wa kasamombo wa yawa baadi ayitanyinwa’shi : Nkuunga ; 37 mwanda takwanekale kintu kii bukopo kwi Efile Mukulu nya. 38 Na Madiya bambile’shi : Tala mpika a Mwanana ; binkitshikile muyiile eyi diobe. Na mwikeyilu bakatukile paadi.

*(7) Sunga’shi : Bokokola kaa. — (8) Sunga’shi : mukulu. — (9) Sunga’shi : akabikala, akamunana. — (10) kwamba’shi : losoo, bwa bipungo bioso.

39 Na Madiya, pabebweele mu aa mafuku, bayiile bukidi-bukidi kwiumbo dia miengye, mu kingi kibalo kia Yuda. 40 Na batwelele mu shibo ya Sakadiya na bayimwine Elisabete. 41 Na bibakitshiine’shi, pabapushiishe Elisabete lwimuno lwa Madiya, mwana mukinga basaanyine mwifu diaye ; na Elisabete bawushishwe na Kikudi-e-Selele ; 42 na belele musaase n’eyi di bukopo na kwamba’shi : We mweelwe mwabi pankatshi pa bakashi, na kikuba kia mwifu diobe nkyelwe mwabi ! 43 Na bino bibamfwiila kwikunyi, eshi nyin’aye na Fumwami afikye kwandji ? 44 Mwanda tala namu, nka paapa pabafiki eyi dia lwimuno lwobe ku matwi ande, mwana mukinga betuumbu na muloo mwifu diande. 45 Na sha muloo nka [mukashi] yawa bakumiina ; mwanda akukeekala kulombana kwa mianda yibaabadi bamulungule ayikatukila ku kwi Mwanana.

46 Na Madiya bambile’shi : Eshimba diande aditumbisha Mwanana, 47 na kikudi kiande akisepeela mwi Efile Mukulu Mupaashi ande, 48 mwanda batala mwikeelo wiyishe wa mpika aaye ; mwanda talanga, kubanga binobino bipungo bioso abikangitanyina’shi : [mukashi] Sha muloo. 49 Mwanda Sha bukome bankitshina bintu bikata, n’eshina diaye di selele(14) ; 50 na lusa lwaye ndwa bipungo na bipungo kwi baaba abamutshiini. 51 Bakitshi na bukome ku mboko yaaye ; bapalakasha baasha kwitatula mu kinangu kia eshimba diabo ; 52 bayisha bilobo ku mpuna yabo ya bu-fumu, na bakaamisha bakinga(15) ; 53 bawushiisha baaba babaadi na sala bintu bi bungi, na baalusha ba-mpeta minweminwe ; 54 basemuna mwanda wa Isalele mufubi aye(16), bwa kutentekyesha lusa lwaye, 55 (muyiile bibaadi mulungule ba-shetu), kwi Abalahama na kwi baana baaye, bwa looso. — 56 Na Madiya bashaalele n’aye muunda mwa mieshi yi peepi na isatu ; na baalukiile ku shibo yaaye.

*(14) sunga’shi : ndia kishila. — (15) Sunga kwamba’shi : bantu ba bisumanga. — (16) Sunga’shi : balamwiina Isalele…

57 Aku namu, kipindji kia kutanda kwa Elisabete kibakumbeene, na batandjile mwana-mulume. 58 Na bekungishanyi n’aye na bakwabo babapushiishe’shi Mwanana baleesha lusa lwaye kwadi, na babasepeleele [pamune] n’aye. 59 Na bibakitshiine’shi efuku dia mwanda adilombana, babafikile bwa kusala mwana-mukinga ; na babamwitanyinanga bu, Sakadiya, mwishina dia shaye. 60 Na nyin’aye baalulwile, nkwamba’shi : Nya, anka akayitanyinwa’shi : Yoano(5). 61 Na babamulungwile’shi : Takwi muntu su ngumune mu kifuko kiobe ayitanyinwa mu dino eshina nya. 62 Na babalesheshe shaye kwiyaasa, [bwa’shi aakule] biakyebe mwana ekale mwitanyinwe. 63 Na paaye kuteka tubaaya, bafundjile’shi : Eshina diaye nyi Yoano. Na babebikemene booso bwabo. 64 N’anka paapa kukanwa kwaye kubabawukile n’edimi diaye [dibaangukile], na baadi aakula kwete kutumbisha Efile Mukulu. 65 Na booso bekungishanyi n’abo babakwatshikile na moo ; na kwiumbo dioso dia miengye ya Yudeya babelungusheenanga mianda yaya yoso. 66 Na booso babeyipushiishe, babeyituudile mwishimba diabo, nkwakula’shi : A biabia namu uno mwana akeekala kipaso kinyi ? N’eyaasa dia Mwanana dibaadi n’aye.

67 Na Sakadiya, shaye, baadi muwule na Kikudi-e-Selele, n’aye batemukile, nkwakula’shi : 68 Akutumbishiibwa anka Mwanana, Efile Mukulu a Isalele, mwanda batembela na kupaasha mwiilo waye. 69 na betubuushisha lusengwa lwa bufungushi mu shibo ya Dafidi mufubi aye, 70 muyiile bibaadi mwakule kukanwa kwa batemuki baaye be selele, babaadi ba bipungo bioso, 71 bufungushi kwi beshikwanyi n’etu, na kwiyaasa dia baaba betushikwe ; 72 bwa kulombasha lusa lwaye kwi ba-shetu na bwa kutentekyesha kipwaano kiaye kii Selele, 73 na [kutentekyesha] mutshipo ubabatshipiile Abalahama shetu, 74 [katshipo] ka kwitupa, patwikala bapoosodiibwe kwiyaasa dia betushikwe, bia kumufubila kushii moo, 75 ku bu selele na ku kululama kumpala kwaye, mafuku etu ooso. 76 N’obe, mwana-mukinga, okeekala mwitanyinwe’shi : Mutemuki a [Yawa] Mukile-kile kwiulu : mwanda okeenda ku meeso kwa mpala ya Mwanana bwa kulongamisha mashinda aaye, 77 bwa kupa mwiilo waye kiwukilo kia kipandjilo, mu kulekyelwa kwa milwisho yabo, 78 kwishimba dia lusa di’Efile Mukulu etu, biadidi diikale’shi nguba a kwiulu betutembela, 79 bwa’shi amunikye baaba bashaale mu mifito na mu mwesheshi wa lufu, bwa kuludika ngao yetu mwishinda dia kufukama.

80 Na mwana bakulanga, na kuninganga ku kikudi ; na baadi [mushaale] mu mapia a tubaaka mpaa n’efuku dia kumweka kwaye kwi Isalele.

 

2

1 Aku namu bibakitshiine’shi, mu aa mafuku, mwiiya ubaadi weelwe kwi Kayisa Ongisite(1) [awamba’shi] : Kukitshiibwe lubadi(2) lwa bantu booso mu nsenga ishima. 2 (Lwiini lubadi(2) lunabene talubakitshikile nka patapabaadi Sileniuse mwate bufumu bwa ku Sidiya.) 3 Na [bantu] booso babeendanga bwa kwifundjisha mu mukanda, muntu ooso mu kibalo kiabo muntu ooso mu kibalo kiabo. 4 Na Yosefe namu bakatukile ku Ngadile mu kibalo kia Nasalete, nkwenda ku Yudeya, mu kibalo kia Dafidi akiyitanyinwa’shi, Beteleme, pa mwanda baadi a mu shibo na mwina kifuko kia Dafidi, 5 bwa kwikala mufundjibwe mu mukanda na Madiya, mukashi abaadi mubangile, wiinyi baadi n’eyimi. 6 Na bibakitshiine’shi, pabaabadi kwakwa, mafuku abaadi’shi atande nkukumbana ; 7 N’aye nkutanda mwan’aye mulume mbedi, na bamupombeele kilamba, aye nkumuladisha mu loomba lwa nyema, pa mwanda takubaadi mbalo bwaabo mu shibo ya benyi nya.

*(1) Kayisa Ongisite, ngi Fumu a kumpala a bu-fumu bwa beena Loma. — (2) Sunga’shi : kubadikwa fishi.

8 Na mu kiakia kipindji kimune kia nsenga kubaadi balami ba mikooko bashaaleele mu mabala na babalamanga kibumbu kiabo kia mikooko muunda mwa bilo bia bufuku. 9 Na talanga, mwikeyilu umune a Mwanana bapetekyelwe pabadi, na ntumbo ya Mwanana ibateembele n’etaata dibefunyishe ; n’abo nkukwatshika na moo ukile-kile bukata.10 Na mwikeyilu nkwibalungula’shi : Tanwikalanga na moo nya, mwanda talayi, nenulungula mukandu wi buwa wa muloo ukata awukeekala bwa mwiilo ooso ushima ; 11 mwanda lelo uno, mu kibundji kia Dafidi, mubenutandjilwa Mupaashi, mwikale Kidishitu, Fumu. 12 Na kino ngi kitundwilo bwenu, ngi’shi anukasangana mwana-mukinga mupombeelwe [kilamba], na mulaadishwe mu loomba lwa nyema. 13 N’anka paapa kibumbu kia basalayi ba mwiulu kibakumbeene pamune na mwikeyilu, bakwete kutumbisha Efile Mukulu, na kwambanga’shi : 14 Ntumbo kwi Efile Mukulu mu ma-mbalo akile-kile kwiulu ; na kufukama pa nsenga ; na kiakia kii buwa na muloo(3) [kimwekwe] mwi bantu ! 15 Na bibakitshiine’shi, pabaadi bamwikeyilu babakatuka kwabadi na kwenda mwiulu, ngi balami ba mikooko babelungusheene’shi : Biabia twendeyi mpaa na ku Beteleme, tukamone kino kintu kibakitshika kibabetuwukisha kwi Mwanana. 16 Na babayiile bukidi-bukidi, n’abo nkusangana Madiya na Yosefe, mpaa na mwana-mukinga mulaadishwe mu loomba lwa nyema. 17 Na pababamumwene, babapalakeeshe eyi dibabebalungwile dikume uno mwana-mukinga. 18 Na booso babedipushiishe babakemene bwa bintu bibebalungwile balami ba mikooko. 19 Na Madiya balamanga yaya mianda yoso mwadi’ye, na kwiyitentekyeshanga mwishimba diaye. 20 Na balami ba mikooko babaalukiile, bakwete kutumbisha na kusaamuna Efile Mukulu bwa bintu bioso bibabapushiishe na bibabamwene, muyiile bibaadi bibalungulwe.

*(3) Sunga’shi : musepeelo.

21 Na pabaadi mafuku mwanda abakumbana bwa kumusala, eshina diaye dibaadi diyitanyinwe’shi, Yesu, eshina diini dibaadi mwitanyiniibwe nadio kwi mwikeyilu kumpala kw’aye kwikala mwimitwe mwifu.

22 Na pabaadi mafuku a kutooshiibwa kwabo abakumbana, muyiile mwiiya wa Mose, babamutwadile ku Yelushalema mu kumulambula(4) kwi Mwanana 23 (muyiile biabidi bifundjibwe mu mwiiya wa Mwanana’shi, mwana-mulume ooso ashitula kitandjilo akayitanyinwa bu e Selele(5) kwi Mwanana), 24 na bwa kulambula mulambu muyiile biabidi bifundibwe mu mwiiya wa Mwanana’shi : Tukutshikutshi tubidi sunga twana tubidi twa nkudimba(6).

*(4) Sunga’shi : kumulubula. — (5) Sunga’shi : mwamuunwe. — (6) bala mu Kikatukilo 13. 2,12,15, na Lefitike 12.

25 Na talanga, mu Yelushalema mubaadi muntu baadi n’eshina’shi, Shimeone ; na yawa muntu baadi mululame na mushindame mu mianda y’Efile Mukulu, na baadi ayindjila kusaambwa kwa Isalele ; na Kikudi-e-Selele baadi paadi. 26 Na baadi mudimuswe n’Efile Mukulu ku Kikudi-e-Selele’shi, aye takumona lufu su ta mubande kumona kwibedi Kidishitu a Mwanana. 27 Na batwelele ku Kikudi muunda mwa ntempelo ; na bu bibaadi ba-nshe mwana mbatwale Mwana-mukinga Yesu bwa kumukitshiina muyiile kipikwa kia mwiiya, 28 aye bamwatshile namu mu maboko mwaye, na batumbiishe Efile Mukulu na kwamba’shi : 29 Binobino, Fumwami, twodi olekyela mpika wobe ende mu kufukama bu bibaadi eyi diobe ; 30 mwanda meeso ande abamono kipandjilo(7) kiobe, 31 kiakia kibolumbuula kumpala kwa meeso a miilo yoso : 32 etaata bwa kifumbwiilo kia maumbo, na ntumbo ya mwiilo wobe [wa] Isalele. 33 Na shaye na nyin’aye babakemanga bintu bibaadi biakulwe bwaye. 34 Na Shimeone bebeleele mwabi(8) na balungwile Madiya nyin’aye’shi : Talanga, uno’u batuulwa bwa kupona na [bwa] kubuuka kwa [bantu] be bungi mu Isalele, na bwa kitundwilo kiabakeelesha mpaka 35 (mpaa na lupete alukatubusheena eshimba diobe’be nabene) ; mu kipaso kia’shi binangu bia mashimba e bungi biikale bileshiibwe patooka.

*(7) Nkwamba’shi : kiini akipaasha, n’abio bi mu Bikisthiino 28. 28. — (8) Sunga’shi : bebasampile.

36 Na kubaadi mutemuki-mukashi, Ana, mwana a Fanwele, a mu kisaamba kia Aseele, (tabaadi mutambushe bipwa biaye ngofu, aye mushaale na mulume [muunda mwa] bipwa musambobidi kubanga ku busongwakashi-kamame bwaye, 37 na baadi mukashi a mufwe e peepi na bipwa makumi mwanda na binanka), shibakatukanga ku ntempelo, nka kufubila [Efile Mukulu] bufuku na kaanya kushii kudia biakudia mwikale mu nteko ; 38 aye uno namu, pabafikile nka ku kiakia kipindji kimune, batumbishanga Mwanana, na baakulanga ku mwanda waye kwi baaba booso, ku Yelushalema, babayindjilanga kukuudiibwa

39 Na pababapwile kukumbasha bintu bioso muyiile mwiiya wa Mwanana, babaalukiile mu Ngadile, ku Nasalete, kibundji kiabo. 40 Na mwana bakulanga na kwiniishanga, mwikale muwule na bukalabwino ; na buuntu bw’Efile Mukulu bubaadi paadi.

41 Na shaye na nyin’aye babendanga kipwa kioso ku Yelushalema, ku feete a Pasaka. 42 Na pa bakumbeenshe bipwa ekumi na bibidi, bu bibaabadi bakankye ku yelushalema, muyiile kipikwa kia feete, 43 na bu bibaabadi bakumbashe mafuku [a feete], pabaabadi tabaaluka, mwana Yesu bashaadile mu Yelushalema ; na ba-shaye tababebiwukanga nya. 44 Anka bibabapwandjikishanga’shi, aye e mu kibumbu kia beena lwendo, babatambukile lwendo lw’efuku dimune na bamukiimba munkatshi mwa bakwabo mpaa na mwa abewukeena n’abo ; 45 na pakukutwa kumusangana, babeyalwishe ku Yelushalema mu kumukiimba. 46 Na bibakitshiine’shi kunyima kwa mafuku asatu babamusangene mu ntempelo, mushaale pankatshi pa balambukishi [ba mwiiya], kwete kwibateemesha na kwibeela nkonko. 47 Na baaba booso babamuteemeshanga babakemene bwa kinangu(9) kiaye na bwa mialuulo yaaye. 48 Na pababamumwene, babakemene bikile, na nyin’aye bamulungwile’shi : Mwana ande, bwakinyi bwetukitshi bino ? Talanga, ami na shobe atukukimbi, twi munkatshi mwa lutato lukata. 49 N’aye bebalungwile’shi : Bwakinyi anunkimbi ? Tanuwukanga’shi abintuungu kwikala ku mianda ya Shami nya ? 50 N’abo tababashingulwiile eyi dibebalungulanga nya. 51 Na baalaleele n’abo, na bafikile ku Nasalete, na baadi mwibakookyele. Na nyin’aye balamanga mayi aa ooso mwishimba diaye. 52 Na Yesu baadi akulu ku kinangu na ku bula(10), na mu buuntu kwi Efile Mukulu na kwi bantu.

*(9) Sunga’shi : mpushiisho. — (10) sunga’shi : ku bukalabwino na ku kishiisa.

 

3

1 Aku namu, mu kipwa ki’ekumi na kia katano kia bufumu bwa Kayisa Tibeele, Ponte Pilato mwikale mutoontshi mu Yudeya, n’Elode tetelaka a mu Ngadile, na mukwabo Fidipe tetelaka a mu Itulee na a kipindji kia nsenga kia Talakonite, na Lusaniase tetelaka a mu Abilene, 2 mafuku a bukata bwa bu-tshiite mwakwidi bwa Ana na bwa Kayife, eyi di’Efile Mukulu dibafikile kwi Yoano, mwana a Sakadiya, mu kabaaka. 3 Na batambukile mwiumbo dioso mu meepi a Yudane, alambukishanga [bantu] lubatshisho lwa kwilanga mu kulekyelwa kwa milwisho ; 4 bu biabidi bifundjibwe mu mukanda wa mayi a Esaya mutemuki’shi : « Eyi dia yawa eele musaase mu kabaaka’shi : Lumbuulayi eshinda dia Mwanana, lulamishayi tushinda twaye, 5 Ebanda dioso adikeekala diwushiibwe, na mwengye woso na kengyengye kwoso akakayishiibwa, na bintu bikonyame abikaaluulwa bilulame, na [tushinda] twoso tupokokye atukeekala tushinda tubaate ; 6 na muntu(1) ooso akamona kipandjilo ki’Efile Mukulu » (A). 7 Biabia balungulanga bibumbu [bia bantu] babatuukanga bwa kubatshishiibwa kwadi’shi : Efuko dia manyoka, nanyi benudimusha bwa kusuuka suungu ayifiki ? 8 Biabia paayi bikuba bipwandjikile na kwilanga ; na tanwimeenanga kwamba muunda mwenu’shi : Twii na Abalahama bu shetu ; mwanda nenulungula’shi Efile Mukulu mulombeene, ku aa mabwe kubushiisha Abalahama baana. 9 Na kabengyele nkapwe na kutuulwa pa mushi wa mitshi ; biabia mutshi woso ushawupa bikuba bi buwa, awutshibwa na welwe mu kaalo. 10 Na bibumbu bibamwipwishe’shi : Biabia abituungu’shi tukite kinyi ? 11 Na pabaalulwile, bebalungwile’shi : Yawa e na mitwelo ibidi ape yawa e bisumanga [ungi] ; na yawa e na bidiibwa, akite namu biabia bimune. 12 Na bafutshishi ba bitadi babafikile namu bwa kubatshishiibwa ; na babamulungwile’shi : A Mulambukishi, abituungu’shi tukite kinyi ? 13 N’aye bebalungwile’shi : Tanupungishanga kintu kisaambukye kiakia kiabadi benutume. 14 na basalayi ba ngoshi babamwipwishe namu, nkwamba’shi : A’twe namu, abituungu’shi tukite kinyi ? Na bebalungwile’shi : Tanukitanga manyengani, sunga’shi tanudimbilanga muntu mwanda, na sankilayi mafuto enu. — 15 Na bu bibaadi mwiilo mu mutengyelo, na’shi booso bwabo babeelanga binangu mu mashimba mw’abo mwanda wa Yoano, eshi su n’aye mulombeene ekala Kidishitu, 16 Yoano baalulanga booso, na kwamba’shi : Ami, nenubatshisha na meema ; anka akufiki, yawa e bukome bunkile’mi, anshii mupwandjikile na kwangula mooshi wa ku sandale : aye akenubatshisha mu Kikudi-e-Selele na mu kaalo. 17 E na lubeeshi lwaye mwiyaasa diaye, n’akakoomba kipeendelo kiaye kioso [kia kupeepwila] na akakoongye namu musekye wa poondo mu kisasa(2) kiaye, anka akashiika bipusu mu kaalo kashakashimiibwa. 18 Na kufwa’akankamikanga’nyi [bantu] ngofu, baadi kwete kulambukisha mwiilo mukandu wi buwa ; 19 anka Elode Tetelaka, p’aye kwikala mukalashenwe kwadi pa mwanda wa Elodiasa, mukashi a mukwabo, na pa mwanda wa mianda yoso yibi yibakitshiine Elode, 20 batentekyele dimo ku yaya ingi [mianda] yoso, mwanda wa kwela kwa Yoano mu lukano.

*(A) Esaya 40. 3-5. — *(1) Nkwamba’shi : musamba woso. — (2) Sunga’shi : mukulu, kasoo.

21 Na bibakitshiine’shi, pabaadi mwiilo woso ubaapu kubatshishiibwa, Yesu namu mupwe kubatshishiibwa na kwete kuteka, eulu dibashitukile(3) ; 22 na Kikudi-e-Selele bayikile paadi mu mushindo wa mbidi, bu ka-nkudimba ; na kubaadi eyi dibafikanga mwiulu’shi : Obe we Mwan’ande mukumiinwe ; mwodi’be nasangana muloo wande.

*(3) Sunga’shi : dibabawukile.

23 Na Yesu nabene tababanganga kukumbasha bipwa bi peepi na makumi asatu, mwikale, bu bibaabadi abamupwandjikisha’shi, mmwana a Yosefe : mwana a Ele, 24 mwana a Matata, mwana a Lefi, mwana a Meleki, mwana a Yana, mwana a Yosefe, 25 mwana a Matateasa, mwana a Amose, mwana a Naumu, mwana a Eseli, mwana a Nangai, 26 mwana a Maata, mwana a Matateasa, mwana a Semei, mwana a Yosefe, mwana a Yuda, 27 mwana a Yowana, mwana a Elesa, Mwana a Solobabele, mwana a Salantshiele, mwana a Neeli, 28 mwana a Meleki, mwana a Adi, mwana a Kosama, mwana a Elemodama, mwana a Ele, 29 mwana a Yosee, mwana a Elieseele, mwana a Yodime, mwana a Matata, mwana a Lefi, 30 mwana a Shimeone, mwana a Yuda, mwana a Yosefe, mwana a Yonama, mwana a Eliakime, 31 mwana a Melea, mwana a Mena, mwana a Matata, mwana a Natana, mwana a Dafidi, 32 mwana a Yesee, mwana a Obede, mwana a Boose, mwana a Salamono, mwana a Nasono, 33 mwana a Aminadaba, mwana a Alama, mwana a Eselone, mwana a Falese, mwana a Yuda, 34 mwana a Yakobo, mwana a Isake, mwana a Abalahama, mwana a Talaa, mwana a Nakoolo, 35 mwana a Seluku, mwana a Alangau, mwana a Faleke, mwana a Ebele, mwana a Shela, 36 mwana a Kyenana, mwana a Afakasada, mwana a Seme, mwana a Nowa, mwana a Lamekye, 37 mwana a Matusala, mwana a Enoko, mwana a Yalede, mwana a Maleleele, mwana a Kyenana, 38 mwana a Enosho, mwana a Sete, mwana a Adama, mwana a Efile Mukulu.

 

4

1 Aku namu Yesu, muwule na Kikudi-e-Selele, baalukiile kukatuka ku Yudane, na baadi mulombolwe ku bukome bwa Kikudi mu kabaaka, 2 mwikale mutompiibwe [muunda mwa] mafuku makumi ananka kwi diabulu. Na tabadiile kintu sunga nkimune muunda mwa aa mafuku nya ; na pabaalombeene, bapushiishe sala. 3 Na diabulu bamulungwile’shi : Su Obe we Mwan’Efile Mukulu, amba dino ebwe dialulukye bu mukate. 4 Na Yesu bamwalulwile, amba’shi : Mbifundjibwe’shi : « Muntu takekale na muwa peenda ku mukate nya, anka ku eyi dioso di’Efile Mukulu » (A).

*(A) Detelonome 8. 3.

5 Na diabulu, p’aye kumutwaala pa mwengye ula-ula, bamulesheshe, mu kapindji kapeela, mafumu ooso a pa nsenga ishaale [bantu]. 6 Na diabulu bamulungwile’shi : Nankakupa matalwa aa ooso na ntumbo ya ano mafumu ; mwanda babeampeele, n’ami neapa namu muntu ooso ankyebe. 7 Biabia su Obe bokunama kumpala kwande, aakeekala ooso bu wobe. 8 Na Yesu pabamwalulwile, bambile’shi : Mbifundjibwe’shi : « Okalangwila Mwanana Efile Mukulu wobe, na okamufubila bupenka bw’aye » (B).

*(B) Detelonome 6. 13.

9 Na bamutwadile ku Yelushalema, n’amutuula pa mutoondo wa ntempelo, na amulungula’shi : Su we Mwan’Efile Mukulu, eyase kubanga pano mpaa na paashi ; 10 mwanda mbifundjibwe’shi : « Akatuma mayi kwi bamwikeyilu baaye ku mwanda wobe, bwa kukulama ; 11 n’abo abakakusemuna pa maasa aabo, kutshiina’shi tala okokola lwao lwobe kwibwe » (C). 12 Na Yesu pabaalulwile, bamulungwile’shi : Mbiambwe’shi : « Tokatompanga Mwanana Efile Mukulu wobe » (D).

*(C) Lono 91. 11-12. — (D) Detelonome 6. 16.

13 Na p’aye kupwa kulombasha kutompa kwoso, diabulu bakatukile kwadi bwa kingi kipindji(1).

*(1) Sunga’shi : bwa [kwindjila] kingi kipindji kii buwa.

14 Na Yesu baalukiile ku Ngadile, mu bukome bwa Kikudi ; na nkumo yaaye yibapalakeene kwoso kwiumbo dibeefunyishe. 15 N’aye nabene balambukishanga mu bitumbwilo biabo, mwikale mutumbishiibwe kwi bantu booso.

16 Na bafikile ku Nasalete kubaadi mukushwe ; na batwelele mu kitumbwilo mwifuku dia sabato, muyiile kipikwa kiaye, na bebweele bwa kubala. 17 Na babamupeele mukanda wa mutemuki Esaya ; na p’aye kufunguula mukanda, basangeene mbalo ibaadi yifundwe’shi : 18 « Kikudi kia Mwanana kii paandji, mwanda bamfikinya [mwimu] bwa kulungula balanda mikandu yi buwa ; bantumu bwa kulungula beena lukano kupoosolwa, na kwi ba-mpofu kubuulwa kwa meeso ; [bantumu] bwa’shi baaba bamweshwe mpombo bashaale mu bulungantu, 19 na bwa kubweela kipwa kii buwa kia Mwanana » (E). 20 Na p’aye kufuunga mukanda, n’aye kwiwalwisha yawa baadi mu mufubo, bashaaleele ; na meeso a booso babaadi mu kitumbwilo abaadi ayimeene paadi. 21 Na babangile kwibalungula’shi : Lelo kino kifundwe kibakumbana, anwe panwikipusha. 22 Na bantu booso babatuulanga bu-kamonyi pa mwanda waye, na babakemanga bwa mayi a kalolo abatukanga mukanwa mwaye, na babaakulanga’shi : Uno’u ta mwana a Yosefe su ? 23 N’aye bebalungwile’shi : eyendo anukangyela luno lukindji’shi : Munganga, epaashe obe nabene ; kita namu’nyi kuno mwiumbo dienu bintu bioso bibatupusha ambaamba’shi : bibakitshika mu Kapenaume. 24 N’aye baambile’shi : Eyendo, nenulungula’shi : Takwi mutemuki su ngumune atambulwa mwiumbo diabo nya. 25 N’eyendo, nenulungula’shi kubaadi bakashi ba bafwe be bungi mu Isalele, ku mafuku a Eliya, kipindji kibakangilwe eulu muunda mwa bipwa bisatu na mieshi isamombo, mu kipaso kibatweele kipupa kikata kia sala mwiumbo dioso ; 26 na Eliya tabaadi mutumwe kwi mukashi su ngumune a kwabadi nya, nka peenda ku Salepata [kibundji kia] ku Sidona, kwi mukashi baadi mufwilwe [mulume] (2). 27 Na kubaadi beena kifwi be bungi mu Isalele ku mafuku a Elisha mutemuki ; na muntu su ngumune a kwabadi tabaadi mutooshiibwe, anka Naamana mwina Sidiya(3). 28 Na booso bwabo babakwatshile suungu mu kitumbwilo pa kupusha yaya mianda ; 29 na pababebweele, babamubingile(4) paasha pa kibundji, na babamutwadile mpaa na ku bukunkula bwi ngalaala ya mwengye ubaadi wibakiibwe kibundji kiabo, mu kipaso kiakumwaasa paashi. 30 Anka’ye pabakiile pankatshi paabo, bayiile.

*(E) Esaya 61. 1-2. — *(2) Tala 2 Ba-fumu 17. — (3) Tala 2 Ba-fumu 5. — (4) Sunga’shi : babamutushiishe paasha pa kibundji.

31 Na baalaleele ku Kapenaume, kibundji kia mu Ngadile, na bebalambukishanga mwifuku dia sabato. 32 Na babakemanga lulambukiisho lwaye, mwanda eyi diaye dibaadi na matalwa. 33 Na mu kitumbwilo mubaadi muntu baadi na mukishi wa kikudi kibi ; na kibeele musaase n’eyi di bukopo, nkwamba’shi : 34 Aa ! Nguni wi pankatshi p’etu n’obe, Yesu a ku Nasalete ? Obe we mufikye bwa kwitubutula ? Nankuwuku’shi, we’nyi : we e Selele a Efile Mukulu. 35 Na Yesu bamusaashiile nkwamba’shi : Umiina, na tuuka mwadi. Na kikudi kibi, p’akio kumuponesha paashi munkatshi mwa booso, kibatuukile mwadi kushii kumukita kintu sunga nkimune kibi. 36 Na babakwatshikilwe booso na kukaanya kukata na babaakulanga munkatshi mw’abo’shi : A dino eyi nyi [eyi] kinyi ? mwanda atumu eyi na matalwa na bukome kwi bikudi bibi, n’abio abituuku. 37 Na nkumo yaaye ibapalakeene mu mbalo yoso yibefunyishe.

38 Na pabebweele, batuukile mu kitumbwilo, na batwelele mu shibo ya Shimone. Na muko-mukashi a Shimone baadi mukwatshiibwe na mbidi kaalo ngofu, na babamutekyele pa mwanda waye. 39 Na pababandamine paadi, basaashiile mbidi kaalo, na [mbidi kaalo] ibamukatukile ; n’anka paapa pabebweele, babangile kwibafubila.

40 Na bu bibaadi nguba taatwele, booso babaadi na baasha bilema bakwatwe na maladi elekeene-lekeene, babamutwadiile banka ; na p’aye kutenteka maasa pa muntu ooso a kwabadi, nkwibapaasha. 41 Na bikudi bibi’nyi bibatuukanga mwi be bungi, biasamanga na kwamba’shi : Obe we Mwana a Efile Mukulu. Na pabebisashiile, bebitosheeshe kwakula, mwanda bibawukanga’shi, aye nyi Kidishitu.

42 Na pabatookyele bufuku, batuukile na bayiile ku mbalo ya kabaaka ; na bibumbu bibamukimbanga, na bibafikile mpaa na kwadi ; na bibaadi abimubaamba tala akatuka kwabadi. 43 Anka bebalungwile’shi : Abituungu ndungule mukandu wi buwa wa bufumu bw’Efile Mukulu ku bingi bibundji namu ; mwanda nandji mutumiibwe bwa [kukita] biabia. 44 Na balungulanga [mukandu wi buwa] kwi bantu mu bitumbwilo bia mu Ngadile.

 

5

1 Aku namu bibakitshiine’shi, bu bibaadi kibumbu akimufini bwa kupusha eyi di’Efile Mukulu, aye baadi mwimane ku bukunkula bwa kishiba kia Ngenesalete. 2 Na bamwene maato abidi ku bukunkula bwa kishiba. Aku namu ba-ndobeshi babaadi bemutuukye, na bakwete kusuula makondja abo. 3 Na p’aye kukaamina mu bwaato bumune bwa ku abaadi a Shimone, bamutekyele’shi efubule kapindji kula na kyese ; na, pabashaaleele, balambukishanga bibumbu [mwikale] panundu pa bwaato. 4 Na pabapwile kwakula, balungwile Shimone’shi : Twaala [bwaato] munkatshi mwa meema, na elayi makondja enu bwa kuloba. 5 Na Shimone, pabaalulwile, bamulungwile’shi : Mulambukishi, tubafubu bufuku bwoso bushima, na tatwibakwate kintu ; anka p’eyi diobe nankeela bukondja. 6 Na p’aye kukita biabia, babafungiile kisaka kikata kia mishipa, na bukondja bwabo bubaadi abusanuka. 7 Na babayitanyiine benabo babaadi mu bungi bwaato bwa kufika mu kwibakwatshisha ; na babafikile bawusha maato ooso abidi, mu kipaso kitakibaadi [maato] aeyini. 8 Na Shimone Mpiele, pabamwene biabia, nkupona ku manwi kwa Yesu na kwamba’shi : Fumu ekumbe kwandji, mwanda ne muntu mulwishe. 9 Mwanda moo ubamukwatshile, aye mpaa na booso babaadi n’aye, mwanda wa kukwata kwa mishipa kubabakwete ; 10 pamune mpaa na Shake na Yoano namu, baana ba Sebede babaadi besaangye na Shimone ku mufubo. Na Yesu balungwile Shimone’shi : Totshinanga kubanga binobino okakwata bantu. 11 Na p’abo kutwala maato ku kyese babalekyele bintu bioso na babamulondele.

12 Na bibakitshiine’shi, bu bibaadi mu kingi kibundji, talanga mungi muntu mukwatshikye mbidi yoso na maladi a kifwi ; n’aye pabamwene Yesu, bapoone pa mpala paaye na bamusendeele, nkwamba’shi : A Fumu, su okumiina, wemulombeene namu kuntoosha selele. 13 Na pa kuwola eyaasa, bamukumine, amba’shi : Nankumiina, ikala selele. N’anka paapa maladi a kifwi abakatukile kwadi. 14 Na bamukamikile bwa’shi tebilungulanga muntu ; Anka’shi : Nda okeleeshe kwi tshiite-mwakwidi, n’olambule [mulambu] muyiile bibaadi Mose mwakule bwa kusuudiibwa kwobe, bwa’shi biabia bibaleeshe bu-kamonyi. 15 Na nkumo yaaye yibapalakeene bikilekile, na bibumbu bikata bibebungile bwa kumuteemesha na bwa kwikala bapaashiibwe ku mikumbo yabo ; 16 ank’aye, baadi mwikuumbe mu bipia bia kabaaka, na batekanga.

17 Na bibakitshiine’shi, efuku dimune dia ku aa mafuku, aye baadi kwete kulambukisha. Na ba-Fadiseo na balambukishi ba mwiiya, babaadi bafikye ku bibundji bioso bia Ngadile na bia mu Yudeya, na bia mu Yelushalema ; babaadi bashaale’bia na bukome bwa Fumu bubaadi kwanka bwa kwibapaasha. 18 Na talanga bantu [babafikile] mbasemune muntu kishetshi pa lusala ; na babakimbanga bia kumutwesha na kumutuula ku mpala kwaye. 19 Na p’abo kukutwa kipaso kiabadia kumutwesha mwanda wa kibumbu, babakamiine ku mutoondo kwa shibo, na babamwishiishe mu [malata a] mpanu, na ka-lusala kaaye, pankatshi ku mpala kwa Yesu. 20 Na pa bamwene lukumiino lwabo, bambile’shi : Muntu, milwisho yobe yibakulekyelwa. 21 Na bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo bababangile kunangusheena kwamba’shi : Uno nnani aakula [mayi a] kasaabu kwi Efile Mukulu ? Nanyi mulombeene namu kulekyela milwisho, su tampeenda Efile Mukulu bupenka bwe ? 22 Na Yesu pakuwuka binangu biabo, balulwile ebalungula’shi : Bwakinyi anunangusheena mu mashimba mwenu ? 23 A nkinyi kikile kubofula, nkwamba’shi : Milwisho yobe yibakulekyelwa, su nkwamba’shi : Ebwee, otambukye ? 24 Paapa, bianudiakuwuka’shi mwana a muntu ena matalwa pa nsenga a kulekyela milwisho (balungwile kishetshi’shi) : Nankwamba’shi, ebwee, na, pwebweesha ka-lusala kwobe, nda mu shibo yobe. 25 N’anka pa kia kipindji, pabebweele kumpala kwabo, basemwine [ka-lusala] kabaadi alaadila, na bayiile ku shibo yaaye, kwete kutumbishanga Efile Mukulu. 26 Na booso babakemene, na babatumbishanga Efile Mukulu ; na babakwatshikile na moo ukata, baakulanga’shi : Tubamono bipaso lelo(1).

*(1) Sunga’shi : mianda yenyi.

27 Na kunyima kwa biabia batuukile ; na bamwene mufutshishi a bitadi, eshina diaye, Lefi, mushaale pa shibo yakufutshila bitadi, na bamulungwile’shi : Ndonde. 28 N’aye pabalekyele bintu bioso, bebweele na bamulondele. 29 Na Lefi bamukitshinyine kidiibwa kikata mu shibo yaaye ; na [mwamwa] mubaadi kibumbu kikata kia bafutshishi ba bitadi na bangi bantu babaadi n’abo ku meesa. 30 Na bafundji baabo ba mikanda na ba-Fadiseo babawunawunanga bwa balongi baaye eshi : Bwakinyi anudi na anutomo na bafutshishi ba bitadi na balwishi ? 31 Na Yesu balulwile na bebalungwile’shi : Baaba be na mbidi bukome tabe na lukalo na munganga nya ; anka baaba be na maladi. 32 Ami ntshii mufikye mu kwitanyina balulame nya, anka balwishi bwa’shi belangye. 33 Na babamulungwile’shi : Bwakinyi balongi ba Yoano abashilaa biakudia misuusa yibungi na kutekanga nteko, pamune namu mpaa na [balongi] ba ba-Fadiseo, anka bwobe bakwete kudia na kutoma ? 34 Na [Yesu] bebalungwile’shi : Nwibalombeene kushidisha ba-kuuku ba p’eshimba biakudia paki mulume e n’abo su ? 35 Anka mafuku aakafiki, paapa pabakebaata mulume ; ngi paapa abakashidi biakudia ku aa mafuku. 36 Na bebeelele namu lukindji’shi : Muntu teela kipese kia kilamba kipya ku kilamba kikulu nya ; tala asaana kiakia kipya, na dingi kipese kia kilamba kipya takikekwateena na kilamba kikulu nya. 37 Na takwi muntu akweela malofu a finyo apya mu misokya(2) ya kala nya ; tala malofu apya aatanya misokya, na akapalakana, na misokya yakashimina ; 38 anka malofu a finyo apya ngakwediibwa mu misokya ipya na bioso abilameena. 39 Na takwi muntu mupwe kutoma malofu a finyo akulu, akubasuka nka paapa apya nya ; mwanda amba’shi : Akulu ngakile buwa.

*(2) kala babatelanga misokia, bikishekishe ya mbushi, bwa kwambikila malofu.

 

6

1 Aku namu bibakitshiine’shi, kwifuku dia sabato a kabidi na kwibedi(1), aye baadi akidi mu [mabala a] mebele(2) ; na balongi baaye babeatshokolanga na kwiadia, babaadi bakwete kwiakunya mu maasa mwaabo. 2 Na bamo ba-Fadiseo babebalungwile’shi : Bwakinyi nukwete kukita kintu kipediibwe kukita kwifuku dia sabato ? 3 Na Yesu, pabaalulwile, bebalungwile’shi : Anwe tanwibabadikye sunga nkibakitshiine Dafidi pabapushiishe sala, aye na baaba babaadi n’aye ; 4 kipaso kibatwelele mu shibo y’Efile Mukulu, na baatshile mikate ya kishila na beyidiile, na beyipeele namu na baaba babaadi n’aye ; sunga tabaadi mupwandjikile bia kwiyidia, nka peenda ba-tshiite mwakwidi bupenka bwabo(3) ? 5 Ngi ebalungula’shi : mwana a muntu’nyi Fumu namu a sabato.

*(1) Uno nyi sabato a kabidi kunyima kwa Pasaka na bu a kwibedi kunyima kwa feete a kisaasa kia biumbulwanga bia kwibedi. Tala Lefitike 23. 10-12. — (2) Sunga’shi : blés, ntete yabatusha bukula bwa mikate. — (3) Tala mu Lefitike 24. 5-9 na mu 1 Samwele 21. 6.

6 Na bibakitshiine’nyi eshi, mungi sabato, aye batwelele mu kitumbwilo na balambukishanga. Na mwamwa mubaadi muntu, n’eyaasa diaye dibalume dibaadi diwonye. 7 Na bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo babatalanga’shi su apaasha mwifuku dia sabato, biabadia kupeta [mwanda] wa kumufuundaa nawo. 8 N’aye bawukile binangu biabo na balungwile muntu baadi n’eyaasa diwonye’shi : Ebwee, na oyimane’kwaa kumpala kwa booso. Na pabebweele, bayimeene’bia. 9 Biabia Yesu bebalungwile’shi : Ami nenwipusha su mbipwandjikile, mwifuku dia sabato, bwa kukita bi buwa su mbwa kukita bi bubi, mbwa kupaasha muwa, su mbwa kwiushimisha ? 10 Na pabebataale booso ebeefuunyisha meeso, bamulungwile’shi : Oola eyaasa diobe. N’aye bakitshiine biabia ; n’eyaasa diaye dibalulamine [biya] bi dikwabo. 11 Na babebikwatshiile suungu, na babeesambanga pamune pa kilombeene bakita Yesu.

12 Aku namu, ku aa mafuku, kubakitshiine’shi aye nkwenda pa mwengye bwa kuteka. Na batoosheshe bufuku bwoso na kuteka Efile Mukulu. 13 Na pabatookyele bufuku, bayitanyine balongi baaye. Na pabasangwile munkatshi mw’abo [balongi] ekumi na babidi, baaba babawudikile’nyi [bu], batumibwa : 14 Shimone, abawudikile’nyi bu Mpiele, na Andele mukwabo ; Shake na Yoano ; Filipe na Batelemi ; 15 Mateo na Tomase ; Shake [mwana] a Alufee, na Shimone bayitanyinwanga’shi, Selote(4), 16 Yude [mukwabo] na Shake, na Yudashi Ishikaleote, wiinyi baalulukile bu akumupaana ; — 17 na pabaalaleele n’abo, bayimeene pa mbalo yiteeme bwa’shi kisaka kia balongi baaye na kibumbu kikata kia bantu ba mu Yudeya mwoso na ba ku Yelushalema, na ba mu kipindji kia nsenga ya meema akata kia ku Tiile na ku Sidona, babaadi bafikye bwa kumuteemesha na bwa kupaashiibwa ku maladi aabo ; 18 baaba’nyi babaadi bakalakashwe na bikudi bibi babapaashiishwe ; 19 na kibumbu kioso kibakimbanga bia kumukuma, mwanda bukome bubatuukanga mwadi, na bubebapaashanga booso bwabo.

*(4) Kwambashi : sha kisumi.

20 N’aye pababushiishe meeso kwi balongi baaye, bambile’shi : Basha muloo, n’anwe balanda, mwanda bufumu bw’Efile Mukulu mbwenu ; 21 baasha muloo, n’anwe be na sala binobino, mwanda anukayikutshishwa ; baasha muloo, n’anwe abadidi binobino, mwanda anukasepe. 22 Nwi baasha muloo peeni apakenushikwa bantu, na pabakenubiinga [mu bisaka biaabo], na pabakenusabuula na kumona eshina dienu bu dii bubi, pa mwanda wa mwana a muntu. 23 Sepeelayi ku diadia efuku na nwikale na muloo wi bungi, mwanda talanga, bweedi bwenu mbukata mwiulu, mwanda ba-shaabo babakitshiinee’nyi nka biabia bimune kwi batemuki. 24 Anka malwa kwanudi, [anwe] ba-mpeta, mwanda nwi basaambiibwe ; 25 malwa kwanudi’nwe bayikute, mwanda anukapusha sala ; malwa kwanudi’nwe abasepe binobino, mwanda anukatweele mu maalo na anukadila. 26 Malwa [kwanudi’nwe] apakaamba bantu booso bi buwa bieenu, mwanda ba-shaabo babakitshiinee’nyi nka biabia kwi batemuki ba madimi. 27 Anka kwi’nwe abapusha, nenwamba’shi : Fulayi beshikwanyi n’enu kifulo ; kitshiinayi baaba benukutwe bi buwa ; 28 elelayi baaba abenulumbaa mulwa mwabi ; tekyelayi baaba abenulwishisha. 29 Kwi yawa akukupila kwitama dimune, tuula’nyi dingi [etama] ; na su muntu akufuula ekotshi diobe, tomukutshishwanga [bwa kwaata] na mutwelo wobe. 30 Muntu ooso akutekye kintu mupe, na yawa akunyengye kiobe, tomukyendanga kianka nya. 31 Na biabia bianukyebe’shi bantu benukite, anwe namu ebakiteyi bianka pamune. 32 Na su anufulu nka baaba benufule kifulo, nkineemo kinyi kiabakenupa ? mwanda balwishi namu abafulaa baaba bebafule kifulo. 33 Na su anukitshi bi buwa kwi baaba abenukitshiina bi buwa, ndutumbu kinyi lwabakenupa ? mwanda balwishi abakitaa bianka. 34 Na su anwiyapusha baaba banukulupila kutambula kintu kwabadi, nkineemo kinyi kiabakenupa ? mwanda basoodi ba milwisho namu abeyapusha basoodi ba milwisho bintu, bwa’shi bebaalwiisha. 35 Anka fulayi beshikwanyi n’enu kifulo, na kitayi bi buwa, na eyapusheyi kushii kukulupila kintu ; na bweedi bwenu abukeekala bukata, na anukeekala baana ba [Yawa] Mukile-kile kwiulu ; mwanda e na kalolo(6) kwi bashabatumbulaa, na kwi bantu babi(6). 36 Biabia yikalayi baasha lusa, bu bi Shenu namu nsha lusa ; 37 na tanutshibilanga [muntu] kiimu, n’anwe namu tanukatshibilwa kiimu nya ; tanupiishanga [muntu], n’anwe namu tanukapiishiibwa nya ; bingishayi [bantu], n’anwe namu anukabingishiibwa [ku bilubilo bienu] ; 38 panaayi, n’anwe namu anukapeebwa : abakenupa kipimo kii buwa mu kifuunda(7), kikoonkye na kituutule, n’akikataampuka ; mwanda nka na kiakia kipimo kiokapima nakio, ngi kiabakakupima namu nakio pa kwaalusha.

*(5) Sunga’shi : e na bu-muuntu, e buwa. — (6) Sunga ba-ntoomboshi. — (7) twambe biabia biokonyaa kilamba bwa kweela kintu bu mu mpaayo.

39 Na bebalungulanga namu lukindji’shi : Mpofu mulombeene kukunkusha [mungi] mpofu su ? tabakapoona booso bubabidi mwiyele nya ? 40 Mulongi takila mulambukishi aye nya, anka muntu ooso mulombane akeekala nka bi mulambukishi aye. 41 Na mbwakini otala kasoni ke mwiyiso dia mukwenu, na tobekyeela kisama kii mu diobe eiso obe nabene ? 42 Sunga’shi, obe wekwamba mukwenu naminyi’shi : Mukwetu, kumiina, mbande kukaasha kasoni ke mwiyiso diobe, obe shamono kisama kii mwiyiso diobe’be nabene ? Nsesa’be, kaasha kumpala kisama kii mwiso diobe, ngi paapa okamona kalolo bia kukaasha kasoni ke mwiyiso dia mukwenu. 43 Mwanda takwi mutshi wi buwa aupeyaa kikuba kibi nya, sunga mutshi wi bubi aupeyaa kikuba kii buwa ; 44 mwanda mutshi ooso awukiibwaa ku kikuba kiawo unabene, mwanda tabakulaa bikuba bia fingiye ku milobo nya, sunga kukuula bikuba bia finyo kwifufu. 45 Muntu e buwa, atuushaa kiakia kii buwa ku bupeta bwi buwa bwa mwishimba diaye, na muntu mubi, [atuushaa] kiakia kii bubi ku bupeta bwi bubi ; mwanda kukanwa kwaye akubweela mianda yiwuule mwishimba. 46 Na mbwakini anungitanyina’shi : Fumu, Fumu, na tanukitshi kiakia kiangamba ? 47 Nankenuleesha yawa mwifwaneene na muntu ooso afiki kwandji, na apusha mayi ande na kwiafubila : 48 mwifwane muntu bayibakile shibo, bakaale na babundwile muushi, na batuudile kibangilo pa lubwebwe : anka pabawudile meema, mweela ubekupiile ku shibo yaya na bukome, anka tangwiyisaanishe nya, mwanda yibaadi yishimikwe pa lubwebwe. 49 Anka yawa bapusha na tamufubile, mwifwane muntu bayibakile shibo pa nsenga, kushii kibangilo ; na mweela ubekupiile ku yaya shibo na bukome, n’anka paapa ayo nkupona ; na kubuuluka kwa yaya shibo kubaadi kukata.

7

1 Aku namu, pabapwile yaya misaambo yoso, mwiilo wamupushanga, batwelele mu Kapenaume. 2 Na mpika a mungi mukata a kisaka kia basalayi lukama(1) abaadi n’aye p’eshimba ngofu, baadi na maladi peepi na kufwa. 3 Na pabapushiishe abaakula wa Yesu, batumine kwadi bakulu ba beena Yuda, amuteka’shi afikye apaashe mpika aye. 4 N’abo pababafikile kwi Yesu, babamutekanga na katshintshi, bamba’shi : Aye mupwandjikile biodia kumukitshiina biabia, 5 mwanda mukumiine eumbo(2) dietu n’aye nabene mwitwibakile kitumbwilo. 6 Na Yesu bayiile n’abo. Na bu bitabaadi takii kula’nyi na shibo, mukata a kisaka kia basalayi lukama batumine ba-kuuku baaye kwadi, na kumulungula’shi : Fumu, twefumbakashanga nya, mwanda ntshimupwandjikile’mi biodiakutwela muushi mwa mutoondo wande [wa shibo] ; 7 ngi pa mwanda kinyi tshimwipwandjikishe ami nabeene bia kufika kwodi nya ; anka akula namu eyi dimune na mufubi ande akapaashiibwa. 8 Mwanda ami namu ne muntu mutuulwe muushi mwa matalwa [abeene], mwikale na basalayi muushi mwande ; na namba umune’shi : Nda, n’aye ende ; na mungi’shi : Fika, n’afiki ; na kwi mpika ande’shi : Kita kiakia, n’ekikitshi. 9 Na Yesu, pabapushiishe biabia, bamukaanyine ; na beyalulwile kwi kibumbu kibamulondanga, aye nkwamba’shi : Nenulungula’shi, ntshimusangane, sunga mu Isalele lukumiino lwi bino bukata nya. 10 Na baaba babatuminwe, pababaalukile ku shibo, babasangene mufubi sha maladi e biya.

*(1) Ni mukata a basalayi baadi alama basalayi lukama. — (2) Sunga’shi : mwiilo wetu.

11 N’efuku dibaloondele, bibakitshiine’shi [Yesu] baadi ende ku kingi kibundji akiyitanyinwa’shi, Nayine, na be bungi ba ku balongi baaye na kibumbu kikata kia [bantu] babeendanga n’aye. 12 Na bu bibaadi teseesela peepi na kiibi kia kibundji, talanga, babaadi basemune muntu mufwe [abamutuusha] paasha, mwana-mulume umune eeleka mwa nyin’aye, n’aye baadi mukashi a mufwe ; na kibumbu kikata kia bantu ba mu kibundji babaadi n’aye. 13 Na Fumu pabamumwene, bamupushiishe lusa na bamwambile’shi : Todilanga nya. 14 Na pabefubwile peepi, bakumine mushete ; na babaadi beusemune babayimene ; n’aye bambile’shi : Songwalume, nankwamba’shi : Buuka. 15 Na mufwe babuukile ashaala kifuka, na babangile kwakula ; na bamupeele nyin’aye. 16 Na booso babakwatshikilwe na moo, na babatumbishanga Efile Mukulu, baakulanga’shi : Mutemuki mukata babuushwa munkatshi mwetu, n’Efile Mukulu bateembela mwiilo waye. 17 Na mukandu wa wawa mwanda ubapalakene ku mwanda waye mu Yudeya ooso na mwiumbo dioso dibeefunyishe.

18 Na balongi ba Yoano babamulondeele yaya mianda yoso. 19 Na p’aye kwitanyina babidi ba ku balongi baaye, Yoano bebatumine kwi Yesu, nkwakula’shi : Obe ngi yawa afiki, su abitutuungu kutengyela mungi ? 20 Na [baaba] bantu pababafikile kwadi, babambile’shi : Yoano Mubatshishi betutumu kwodi, amba’shi : Obe ngi yawa afiki, su abitutuungu kutengyela mungi ? 21 (Mu yaya nsaa bapaashiishe bantu be bungi ku mikumbo na ku bipupa na ku bikudi bibi, na bapeele ba-mpofu be bungi kumona [meeso].) 22 Na Yesu, pabaalulwile, bebalungula’shi : Ndayi, na nukalondele Yoano bintu bibanumono na bibanupusha’shi : ba-mpofu ababuulwa meeso, balemane mikoolo abatambuka, baasha kifwi abatooshibwa, baasha bitwi abapusha, bafwe abasaanguka na’shi mukandu wi buwa aulungulwa kwi balanda. 23 Na sha muloo anka yawa ooso shakakokoshwa ku mwanda wande.

24 Na pabakatukile mikyendji ya Yoano, babangile kulungula bibumbu wa Yoano’shi : Nkini kibanuyile mu kutala mu kabaaka ? Eleengye disanishiibwe na lupunga su ? 25 Anka nkinyi kibanuyile mu kutala ? Muntu mufwale bilamba bia muulo su ? Talangayi, baaba bafwale bilamba kalolo na be mu miloo yikile, mbashaale mu mashibo a ba-fumu ba maumbo. 26 Anka nkinyi kibanuyile mu kutala ? Mutemuki su ? Oolo, bianenwamba, muntu mukile mutemuki. 27 N’aye uno wiinyi abadi bafunde’shi : « Talanga, nantumu mukyendji wande kumpala kwobe, wiinyi aukalumbuula eshinda diobe kumpala kwobe » (A) ; 28 mwanda nenulungula’shi : Munkatshi mwa baaba batandjibwe kwi mukashi, takwi mutemuki su ngumune mukile Yoano mubatshishi bukata nya ; anka yawa mukile bupeela mu bufumu bw’Efile Mukulu mumukile bukata. 29 (Na mwiilo ooso ubapushanga biabia, na bafutshishi ba bitadi bababingishanga Efile Mukulu, p’abo kwikala babatshishiibwe ku lubatshisho lwa Yoano ; 30 anka ba-Fadiseo na balambukishi ba mwiiya babatunanga mpango(3) y’Efile Mukulu ku mwanda wabo, pa kukutwa kwa’bo kubatshishiibwa kwadi). 31 Biabia nankapwandjikisha bantu ba kino kipungo bu bani, na mbefwane bani ? 32 Mbefwanene na baana bakinga bashaale mu kisalwe na abeyeleena misaase, na kwamba’shi : Tubenwombela milengye n’anwe tanwibashe masha ; tubenwimbila ngono ya maalo n’anwe tanwibadile. 33 Mwanda Yoano Mubatshishi bafikile, kushii’ye kudya mukate na kushii’ye kutoma malofu a finyo, n’anwe anwamba’shi : E na kikudi kibi. 34 Mwana a muntu bafiki, kwete kudya na kutoma, n’anwe anwamba’shi : Talayi kidyafu na ntomi a malofu, kuuku a bafutshishi ba bitadi na a balwishi. 35 Na bukalabwino bubabingishiibwa kwi baana b’abo booso(4).

*(A) Malaki 3. 1. — *(3) sunga’shi : binangu bi’Efile Mukulu. — (4) Ni kwamba’shi : baana ba bukalabwino (Tala Mateo 11. 19).

36 Na umune a ku ba-Fadiseo bamutekyele bwa kudia n’aye. Na pabatwelele mu shibo ya muFadiseo, bashalele ku meesa. 37 Na talanga, mungi mwana-mukashi a mu kibundji, baadi mulwishe, na baadi muwukye’shi e ku meesa mu shibo ya muFadiseo, batwadile mulangi wa alabasta [wuule] malaashi ; 38 na pabayimeene ku mongo pa ngao yaaye, na kudilanga, babangile kwiyitopesha na mpolo yaaye, na kwiyikumunanga na nyene ya ku mutwe waye, na bafifianga ngao yaaye, na kwiyifikinyanga malaashi. 39 Na muFadiseo bamwitanyiine ku kibaa pabamwene biabia, beyakwidiile muunda’shi : Muntu’u, su baadia kwikala mutemuki, badiakuwuka’shi a uno mwana-mukashi amukumu nanyi na mwikelo waye wi naminyi, mwanda aye mulwishe. 40 Na Yesu pabamwalulwile, bamulungwile’shi : Shimone, ne na kintu kia kukulungula. N’aye namu’shi : Mulambukishi, akula kianka. 41 Mwiyapushi umune baadi na baasha mabaasa babidi ; umune baadi sha ebaasa dia denyee(5) nkama itano, na mungi dia makumi atano ; 42 Na bu biabashibaadi na kintu kia kumufuta, aye balekyele ebaasa kwi’u na’u. Biabia bweela, nnani a ku bano babidi akamufula kifulo kikile. 43 Na Shimone pabalulwile, bambile’shi : Nampwandjikisha’shi, ngyawa ababalekyelele dikata. Na bamulungwile’shi : Bwesamba bilulame. 44 Na pabeyalulwile kwi mwana-mukashi, balungwile Shimone’shi : Omono uno mukashi ? Nantwele mu shibo yobe ; twe mumpe meema bwa ngao yande, anka’ye batopesha ngao yande na mpolo yaaye na beyikumuna na nyene yaaye. 45 [Obe] twe munfifye milomo nya ; anka’ye, kasha ntwelanga, tamulekye kufifya ngao yande milomo nya. 46 Twe mufikinye mutwe wande mwimu nya, anka’ye bafikinya ngao yande malaashi. 47 Ngi pa mwanda kinyi nankulungula’shi : Milwisho yaaye yi bungi yibalekyelwa, mwanda baleesha kifulo kikata ; anka yawa balekyelwa bipeela, afulaa kifulo kipeela. 48 Na balungwile mwana-mukashi’shi : Milwisho yobe yibalekyelwa. 49 Na baaba babaadi n’aye ku meesa, bababangile kwiyakwila muunda mw’abo’shi : Nanyi uno alekyela mpaa na milwisho ? 50 Na balungwile mwana-mukashi’shi : Lukumiino lwobe lubakupaasha, nda mu kufukama.

*(5) Tala mu Mateo 20. 2.

 

8

1 Na kunyima kwa biabia bibakitshiine’shi, aye nkukidila ku bibundji na ku misoko, afw’alambukishanga na kulungulanga mukandu wi buwa wa bufumu bw’Efile Mukulu. Na [balongi] ekumi na babidi babaadi n’aye, 2 mpaa na baana-bakashi namu babapashiishwe ku bikudi bibi na ku kubofula [kwa mbidi], Madiya, ababayitanyinanga’shi, a ku Mangadala, sha muunda mubaadi mutuukye bikudi bibi musambobidi, 3 na Shane, mukashi a Tshusa, mulami a bintu bia Elode, na Susana, na bangi [bakashi] be bungi, babamukwashanga na bintu biabo.

4 Na bu bibebuunganga kibumbu kikata, na bibabafikanga kwadi kukatukila ku bibundji bioso, aye nkwamba mu nkindji’shi : 5 Mumiinyi batuukile mu kukuna mbio. Na pabaadi amiini, yingi [ntete] yibapoone ku bukunkula bw’eshinda, na yibashiinwe muushi mwa ngao, na tooni twa kwiulu tubeyisomweene. 6 Na yingi yibapoone pa lubwebwe ; na pabayimeene, yibaumine, mwanda tangipete kitadisha nya. 7 Na yingi yibapoone pankatshi pa milobo ; na milobo yibakuule nayo pamune na yeyifina. 8 Na yingi yibapoone mu nsenga yi buwa, na yibakuule, na yibatuushiishe bikuba nkama na nkama(1). Pa kwakula yaya mianda, beelele musaase’shi : Yawa e na matwi bwa kupusha, apushe. 9 Na balongi baaye babamwipwishe, bamba’shi : A lwalwa lukindji lwi naminyi ? 10 N’aye bambile’shi : Anwe nwibapeebwe bia kuwuka mianda yifwame ya bufumu bw’Efile Mukulu ; anka kwi bangi bantu [ngiakulwe] mu nkindji, bwa’shi pabatala, kushii’bo kumona, na’shi pabateemesha, tabashinguula nya. 11 Aku naamu pushayi bi lukindji : Mbio nyi eyi di’Efile Mukulu ; 12 Na baaba be bukunkula bw’eshinda, nyi mbaaba abapusha [Eyi] ; kunyima diabulu afiki, na akaasha eyi kwishimba diabo, kupela’shi tala pa kukumiina, beekala bapaashiibwe. 13 Na baaba be pa lubwebwe, nyi mbaaba abakitshi’shi, pabateemesha eyi, abeditambula na muloo ; na beeni’ba ta be na mushi nya : abakumiina nka bwa kapindji [kapeela], na mu kipindji kia kutompiibwa abeyalusha. 14 Na kiakia kipone mu milobo, nyi mbaaba abakitshi’shi, abapu kupusha [eyi] na pabeende, mbafinwe kwi biongwa na kwi ma-peta na kwi miloo ya muwa(2), na tabafisha bikuba mu kukoma nya. 15 Anka kiakia kii mu nsenga yi buwa, nyi mbaaba abakitshi’shi, abapu kupusha eyi, abedilama mwishimba di’eyendo na di buwa, na abapa bikuba na lwishinko. 16 Aku namu takwi muntu, aye bapu kuteembesha elampi, akwidibwikila muushi mwa lweso, sunga kwidituula muushi mwa lusala nya ; anka edituulu kunundu kwa kituulo ki’elampi, bwa’shi baaba abatwele bamone etaata. 17 Mwanda takwi su nkimune kifiibwe mu lukuku kishakikatuukila patooka, sunga mwanda ufiibwe ushaukawukiibwa na kutuukila patooka. 18 Biabia dimukayi muyiile kipaso kianuteemesha ; mwanda kwi yawa e na kintu, abakamupa, na kwi yawa ooso ebisumanga, kiini kiakia kiamweka bu enakio abakekinyenga.

*(1) Sunga’shi : ku bungi bwayo. — (2) Sunga’shi : muwa wa pano pa nsenga.

19 Aku namu nyin’aye babafikile kwadi na bakwabo, na tababaadi bia kwisaamba naye nya, mwanda wa kibumbu. 20 Na biabia bibaadi bimulondelwe kwi [bamo bantu] babaambanga’shi : Na nyinobe na bakwenu mbemane paasha, abadidi kukumona. 21 Anka’ye, pabaalulwile, bebalungwile’shi : Nyinami na bakwetu nyi mbaaba abapusha eyi di’Efile Mukulu na abedifubila.

22 Na bibakitshiine’shi, dimune dia ku aa mafuku, batwelele mu bungi bwaato, na balongi baaye [babaadi n’aye]. Na bebalungwile’shi : Tusabukyeyi dingi eshiya dia kishiba. Na babatakulukile munkatshi mwa meema. 23 Na bu bibaabadi bakwete kwenda, aye baladile tulo ; na kipapi kikata kibapukile ngofu pa kishiba, na [bwaato] bubaadi tabuwulu meema, na babaadi mu masaku. 24 Na babafikile abo nkumubuusha, baamba’shi : Mulambukishi, Mulambukishi, abiatufu’bi ! N’aye, pababuukile, basashiile lupunga na mbunda-mbunda ya meema ; bibataadile, na kubaadi kufukama. 25 Na bebalungwile’shi : A lukumiino lwenu lwi kwikunyi ? Anka abo, bakwatshikye na moo, babaadi na kukaanya, bambanga munkatshi mw’abo’shi : A biabia uno nnani, atumina mpaa na lupapi na meema eyi, n’abio abimukookyela ?

26 Na babakuungile [bwaato] mwiumbo dia beena Ngadala, ditaleene na Ngadile. 27 Na patabaadi mwiikye ku mapia, mungi muntu a mu kibundji bafumankene n’aye, tabaadi na bikudi bibi kipindji kila, na tabafwalanga bilamba nya, na tabaadi alaala(3) mu shibo nya, anka mu ma-nyembo(4). 28 Na pabamwene Yesu, n’aye kupuula musaase, bapoone [paashi] kumpala kwaye, na bambile n’eyi di bukopo’shi : Nguni wi pankatshi peetu n’ami n’obe, Yesu, Mwan’Efile Mukulu Mukile-kile kwiulu ? Nankusendeela namu, tonkalakashanga. 29 Mwanda [Yesu] baadi mutumine kikudi kibi eyi dia kutuuka mwi [yawa] muntu ; mwanda takubaadi kipindji kila n’akio kumukwata, n’aye baadi mwanyiibwe na mulamiibwe mu nkano na bilonda ku ngao ; na pabatshibanga myooshi, baadi atwalwa mu kabaaka kwi kikudi kibi. 30 Na Yesu bamwipwishe’shi : Eshina diobe nnani ? N’aye bambile’shi : Kibumbu(5) [kia basalayi] ; mwanda bikudi bibi bi bungi bibaadi bimutweele muunda. 31 Na bibamusendeelanga bwa’shi tebituminanga eyi dia kwenda mu bwina bula(6). 32 Na kubaadi kwakwa loombe lukata lwa ngulube yikwete kudya pa mwengye, na bibamutekanga’shi ebipe matalwa a kutwela muunda mwayo : n’aye bebikuminyine. 33 Na bikudi bibi pababituukile muunda mwa muntu, bibatwelele mu ngulube ; na loombe [lwa ngulube] lubanishiishe lubilo kukatuka ku songo a mwengye lwalaala mu kishiba, na yibafwiile na mpwi. 34 Na baaba babeyidishanga, pa kumona kiakia kibakitshikile, babasuukile, na bakebiloonda mu kibundji na mu mapia(7). 35 Na babatuukile bwa kumona kiakia kibakitshikile, abo nkufika kwi Yesu, na babasangene yawa muntu sha muunda mubatukile bikudi bibi, mmushaale, mmufwale bilamba na e mu kinangu kiaye kii buwa, ku ngao ya Yesu ; na babatshiine moo. 36 Na baaba babamwene [kiakia kibakitshikile], babebalondeele namu kipaso kibapashiishwe(8) yawa muntu sha bikudi bibi. 37 Na bungi booso bwa bantu ba mwiumbo dikuungile beena Ngadala, babatekyele Yesu bwadia kukatuka kwabo, mwanda babaadi bakwatshikye na moo ukile : n’aye namu, pabatwelele mu bwaato, baalukiile. 38 Na muntu wiinyi batuushiishwe bikudi bibi bamusendeele’shi [amupe matalwa] akwikala n’aye ; ank’aye bamwalwiishe, amba’shi : 39 Alukiila mu shibo yobe n’okaloonde bioso bibakukitshiina Efile Mukulu. Na bakatukile, afw’abweelanga mu kibundji kioso kiakia kibamukitshinyine Yesu.

*(3) Sunga’shi : ashaala, abombeela. — (4) Sunga’shi : mashaama. — (5) Kibumbu : Kibumbu kimune kia basalayi kibaadi bantu binunu bisamombo, betshibuule mu bisaka ekumi. — (6) Sunga’shi : mu kalunga nyembo ; (Tala mu Kibafumbwilwe 20. 1, 3). — (7) Sunga’shi : mu misoko ya mapia, mu ntshiamba. — (8) Sunga’shi : kipaso kibafungwishwe, sunga kibabapooswele.

40 Na pabaalukiile Yesu, bibakitshiine’shi kibumbu nkumukuukila, mwanda booso bwabo babamutengyelanga. 41 Na talanga, muntu baadi eshina bu, Yayiluse, — na baadi fumu a kitumbwilo, — nkufika, na pabapoone ku ngao ya Yesu, bamusendeele bwa kufika ku shibo yaaye, 42 mwanda baadi na mwan’aye eeleka mukashi, a bipwa bi peepi n’ekumi na bibidi, na baadi peepi na kufwa. Na bu bibaabadi abeende, bibumbu bibaadi abimufini. — 43 Na mungi mwana-mukashi baadi na kushimisha kwa mase takudi bipwa ekumi na bibidi, na bakitshiine’shi, apu kupaana bintu biaye bioso ku ba-munganga, tabaadi mupaashwe na muntu su ngumune, 44 befubwiile peepi dia kumongo na bakumine songo ya kilamba kiaye ; n’anka paapa kushimisha kwaye kwa mase kubayimeene. 45 Na Yesu bambile’shi : Nnani yawa bankumu ? Na bibaadi booso abatunu, Mpiele bambile, na baaba babaadi n’aye’shi : Mulambukishi, bibumbu abikufini na kukutakuula, n’obe wamba’shi : Nnani yawa bankumu ? 46 Na Yesu bambile’shi : Muntu bankumu, mwanda nanguuku’shi mwandji mubatuuku bukome. 47 Na mwana-mukashi, pabamwene’shi, tamufwame, bafikile afw’asuusanga, na, pabapoone kumpala kwaye, babwelele kumpala kwa mwiilo ooso bwakinyi baadi mumukume, na mu kipaso kibapaashiibwa mu kapindji n’aka. 48 Na bamulungwile’shi : Niisha eshimba, mwan’ande mukashi ; lukumiino lwobe lubakupaasha ; nda mu kufukama.

49 Bu bibaadi kiaakula, kubafikile muntu dia kwa fumu a kitumbwilo, bamulungwile’shi : Mwan’obe mukashi baafu, tokalakashanga mulambukishi nya. 50 Na Yesu, pabebipushiishe, bamwalulwiIe, amba’shi : Totshinanga, kumiina, n’aye akapaashiibwa. 51 Na pabafikile ku shibo, tabapeele muntu matalwa a kutwela nya, nka peenda kwi Mpiele na Yoano na Shake, na kwi shaye na songwakashi na nyin’aye. 52 Na booso bwabo babadilanga na kwiyambiila pa mwanda waye ; n’aye bebalungwile’shi : Tanudilanga, mwanda aye tamufwe nya, anka mmulaale tulo. 53 Na babamuseenganga(9), bibabawukanga’shi mmufwe. 54 Anka’ye, pabebatuushiishe booso paasha, na pabamukwatshile kwiyaasa, beelele musaase, amba’shi : Songwakashi, buuka. 55 Na kikudi kiaye kibaalukiile [mwadi], na bebweele nka paapa ; n’aye batumine eyi’shi bamupe kiakudya. 56 Na ba-nambutwiile babakanyine ; n’aye bebatuniishe’shi, tabalungulanga muntu su ngumune kiakia kibakitshikile.

*(9) Sunga kumumona bisumanga, kumwanduula.

 

9

1 Na p’aye kubuunga [balongi] ekumi na babidi, bebapeele bukome na matalwa panundu pa bikudi bibi bioso, na [matalwa] a kupaasha mikumbo. 2 Na bebatumine mu kulambukisha [bantu] bufumu bw’Efile Mukulu, na kupaasha balemane ; 3 na bebambile’shi : Tanwatanga kintu ku mwanda wa lwendo nya, su mukoombo, su mufuko, su mukate, sunga fwalanga ; na tanwikalanga na mitwelo ibidi ku muntu. 4 Na mu shibo yoso mwanukeekala batwele, shalayi mwamwa, na kutuuka kwa mwamwa ndayi. 5 Na baaba booso bashabakenutambula,…pakutuuka mu kiakia kibundji, kuukulayi mpaa na nsenga ya ku ngao yenu bwa kwibaleesha bu-kamonyi bwa kupiila kwabo(1). 6 N’abo, pababayiile, babefunyanga misoko yoso, balungulanga mukandu wi buwa na kupaashanga [bantu mikumbo] ku mbalo yoso.

*(1) Kino nyi nkipaso akileesha kwikutweena mpaa na kwalwiisha baaba bapele kutambula mukandu wi buwa bushito bwabo ; tala (Maako 6. 11 na Luka 10. 11).

7 Na Elode Tetelaka bapushiishe abaakula wa mianda yoso yibakitshibwanga kwadi ; na baadi mukalakashwe, mwanda bamo bantu babaambanga’shi, Yoano basaanguka munkatshi mwa bafwe ; 8 na bangi namu’shi, Eliya bamweka ; na bangi’shi, umune a ku batemuki ba kala basaanguka. 9 Na Elode bambile’shi : Ami, nantshibiishe Yoano mutwe ; anka, a uno nnani, ankwete kupusha abaakula bintu bi biobio ? na bakimbanga bia kumumona.

10 Na batumibwa pababaalukiile, babamulondeele bioso bibabakakitshiine. Na pabebaatshile, bayiile n’abo ku lupese mu yingi mbalo ya kabaaka ya kingi kibundji akiyitanyinwa’shi, Betesaida. 11 Na bibumbu pababebiwukile, babamulondele. Na pabebatambwiile, bebalungwile wa bufumu bw’Efile Mukulu, nkupaasha baaba babaadi na lukalo lwa kupaanda. 12 Na nguba babangile kwalaala ; n’ekumi na babidi, pababeseesele peepi, babamulungwile’shi : Alusha kibumbu, bwa’shi bende mu misoko na mu tusoko twa mapia twi mu meepi, bakemushaale na bakapete bidiibwa, mwanda muno mwatudi nyi mu mbalo ya kabaaka. 13 Anka aye bebambile’shi : Anwe, ebapeeyi bia kudia. Na babaambile’shi : Tatwi na mikate yikile pa itano na mishipa ibidi, anka su twikwenda twakaula biakudia bwa uno mwiilo ooso ; 14 mwanda [bungi bwabo] babaadi bantu balume be peepi na binunu bitano. Na balungwile balongi baaye’shi : Ebashadikyeyi mu milongo ya bantu makumi atano-atano. 15 Na babakitshiine biabia, na babebashadikile booso. 16 Na pabaatshile mikate itano na mishipa ibidi, na pabataale meeso mwiulu, bebieleele mwabi, na bebitshokwele ; na bebipeele balongi bwa kwibituula kumpala kwa kibumbu 17 Na babadiile booso, bayikuta ; na ku bipindji bioso bibebashadiile, babasangwile biseele ekumi na bibidi.

18 Na bibakitshiine’shi, pabaadi kwete kuteka ku lupese, balongi baaye babaadi n’aye. Na bebayipwishe, kwamba’shi : A bibumbu abingamba’shi ne’nyi ? 19 Na pababaalulwile, abo nkwamba’shi : Yoano mubatshishi ; na bamo’shi : Eliya ; na bangi’shi, ngumune a ku batemuki ba kala basaanguka. 20 Na bebambile’shi : N’anwe, anwamba namu’shi ne’nyi ? Na Mpiele pabaalulwile, bambile’shi : Kidishitu a Efile Mukulu. 21 Na pabaakwile kwabadi na bukome, bebakamikile biabashaa kwibilungula muntu, aye nkwamba’shi : 22 Abituungu’shi mwana a muntu akyengye ngofu, na’shi ekale mupelwe kwi bakulu na kwi ba-tshiite mwakwidi bakata na kwi bafundji ba mikanda, na’shi ayipayibwe, n’ekale musaangukye p’efuku dia kasatu. 23 Na bebalungulanga booso’shi : Su muntu akyebe kundonda, eepele aye nabene, n’asemune nkulusu aye efuku dioso, na andonde : 24 mwanda yawa ooso akadila kupaasha muwa waye akeushimisha ; na yawa ooso akashimisha muwa waye bwa kifulo n’ami, yawa akeupaasha. 25 Mwanda, makasa kinyi kwi muntu paapete nsenga ishima, su eyipaa aye nabene sunga kwishimisha aye nabene ? 26 Mwanda yawa ooso akampusha buufu, na [akapusha] mayi ande buufu, mwana a muntu akamupusha buufu pakafiki mu ntumbo yaaye na mu [ntumbo] ya Yaya na ya bamwikeyilu be Selele. 27 Na nenulungula mwiyendo’shi, munkatshi mwa bano be pano, mwi bangi bashabakamono lufu’nka na pabakamweena bufumu bw’Efile Mukulu.

28 Na bibakitshiine’shi, peepi na mafuku mwanda kunyima kwa aa mayi, aye nkwaata Mpiele na Yoano na Shake, na bakamiine n’abo pa mwengye bwa kuteka. 29 Na bu bibaadi atekye, mmwekyelo a lukyebo lwaye beyalulwiile namu biingi, na kilamba kiaye kibaalulukile kitooka soo na kupenyapenya bu mupenyo wa mpeshi ; 30 na talanga, bantu balume babidi, babaadi bekale Mose na Eliya, babesaambanga n’aye, 31 beeni’bo pababamwekyele mu ntumbo, babaakulanga wa lufu(3) lwaye lubaadi na kia nkalombasha ku Yelushalema. 32 Na Mpiele na baaba babaadi n’aye babaadi banemeenwe na tulo ; na pababapasukile, babamwene ntumbo yaaye mpaa na bantu babidi babaadi n’aye. 33 Na bibakitshiine’shi, patababaadi abakatuka kwadi, Mpiele balungwile Yesu’shi : Mulambukishi, mbikile buwa atwe kwikala kuno ; na tukite bitanda bisatu bia mapema : kimune nkiobe, na kingi kimune nkia Mose, na kimo kimune nkia Eliya, kushii kuwuka kiakia kibaakulanga. 34 Na bu bibaadi kwete kwakula yaya mianda, ekumbi dibafikile diebabwikiila ; na babapushiishe moo bu bibaabadi abatwele mwikumbi. 35 Na kubatuukile eyi dibafikanga mwikumbi’shi : Uno’u ngi Mwan’ande mukumiinwe, mupushiisheyi. 36 N’eyi pabadipushikile, Yesu bashaadile bupenka bwaye. Na babauminyine, na tababalondeele muntu su ngumune mu aa mafuku kintu kia ku biabia bibabamwene nya.

*(3) Kwamba’shi : kituukilo kiaye sunga lwendo.

37 Na bibakitshiine’shi, efuku dibalondele, patababaadi bayikye ku mwengye, kibumbu kikata nkufumankana n’aye. 38 Na talanga, mungi muntu a mu kibumbu beelele musaase, amba’shi : Mulambukishi, nankusendeela namu, tala namu mwan’ande mulume meeso, mwanda nyi eleka diande ; 39 na talanga, kikudi kibi akimukwataa ; n’anka paapa asama ; n’akimunyuku, kiamutuushanga efulu [kukanwa] ; na su takimukatuka anka bipeela-bipeela kunyima kwakio kumusoosa [mbidi] ; 40 na nantekye balongi bwobe bwa kwikibinga, nka tambekiobeshe nya. 41 Na Yesu, balulwile, amba’shi : Aee kipungo kishi na lukumiino na kikuubakane, nankeekala n’enu mpaa na ku kipindji kinyi, na kwinukwashanga ? Twaala mwan’obe kuno. 42 Na dimo’nyi, bu bibaadi kwete kwiseesa peepi, kikudi kibi kibamushindjile paashi, na kibamukalakeeshe bi bukopo ; anka Yesu basashiile kikudi kibi, na bapaashiishe mwana, na bamwalwishe kwi shaye. 43 Na booso bwabo babakaanyine bwa bukata bw’Efile Mukulu.

Na bu bibaadi bantu booso bakwete kukaanya bwa bintu bioso bibakitanga Yesu, balungwile balongi baaye’shi : 44 Anwe, lamayi bi buwa ano mayi abanupusha, mwanda Mwana a muntu akalubulwa mu maasa a bantu. 45 Anka’bo tababashingulwile diadia eyi nya, na dibaadi dibafiibwe, mu kipaso kibabakutshilwe kwidikwata ; na babatshinanga bwa kumwipusha mwanda ukume diadia eyi. 46 Na munkatshi mw’abo mubebweele lukonko, [lwa kuwuka’shi] nnani a munkatshi mwa’bo akwikala mukile bukata. 47 Anka Yesu, pabamwene kinangu ki’eshimba diabo, baatshile mwana mukinga, na bamutuule paadi ; 48 Na bebalungwile’shi : Yawa ooso akatambula uno mwana-mukinga mwishina diande, antambula’mi ; na yawa ooso antambula’mi, atambula yawa muntume. Mwanda yawa mukile bupeela munkatshi mwenu’nwe booso, ngi yawa mukile bukata. 49 Na Yoano, pabaalulwile, bambile’shi : Mulambukishi, tumweene muntu kwete kubiinga bikudi bibi mwishina diobe, ngi tubamutunisha bianka, mwanda takulondaa n’etu pamune nya. 50 Na Yesu bamwambile’shi : Tanumutunishanga bianka nya, mwanda yawa shi n’enu mushikwa ng’enu.

51 Aku namu bibakitshiine’shi, bu bibaadi mafuku akukaamiswa kwaye akwete kukumbana, babuushiishe mpala yaaye kushii kwisaka bwa kwenda ku Yelushalema ; 52 na batumine mikyendji kumpala kwaye. Na pababayiile, babatwelele mu ungi musoko wa beena Samadiya bwa kumulumbulwila mbalo ; 53 na babakutshilwe kumutambula, mwanda mpala yaaye yibaadi yitadiile ku Yelushalema. 54 Na balongi baaye, Shake na Yoano, pababamwene biabia, babambile’shi : Fumu, okyebe twambe’shi kaalo kayikye mwiulu kebashiikye, bimune bibakitshiine Eliya(4) ? 55 Na pabeyalulwile, bebasashiile ngofu [na bambile’shi : Tanuwuku’shi nkikudi kinyi akinukunkusha nya] ! 56 Na babayiile ku ungi musoko.

*(4) Tala mu 2 Ba-fumu 1. 10-12.

57 Na bibakitshiine’shi, bu bibabaadi bakwete kutambukila mwishinda, mungi muntu bamwambile’shi : Fumu, nankakulonda kwoso kwende. 58 Na Yesu bamwambile’shi : Misewu yi na meena, na tooni twa kwiulu twi na maswa ; anka mwana a muntu te na paadia kutuula mutwe waye. 59 Na balungwile mungi muntu’shi : Ndonde ; — n’aye bambile’shi : Fumu, mpe namu matalwa mbande kwenda kwibedi nkashiikye nshami. 60 Na Yesu bamulungwile’shi : Leka bafwe bashiikye bafwe b’abo ; anka’be, nda okalungule [bantu] wa bufumu bw’Efile Mukulu. 61 Na mungi namu bambile’shi : Nankakulonda, Fumu ; anka banda namu kumpa matalwa kwibedi bwa kulaadika be mu shibo yande. 62 Na Yesu bamulungwile’shi : Muntu su bapu kukwata lukasu ku minwe n’atala kumongo, ta mupwandjikile na bufumu bw’Efile Mukulu nya.

 

10

1 Aku namu kunyima kwa yaya mianda, Fumu basangwile bangi’nyi [balongi] makumi musambobidi, na bebatumine babidi-babidi kumpala kwaye, mu bibundji bioso na mu mbalo yoso mubaadi akyebe kwenda aye nabene. 2 Biabia baadi ebalungula’shi : Biumbulwanga bi bungi, anka kwi bafubi bapeela : Biabia sendeelayi Fumu a biumbulwanga, biadiakutuma bafubi mu biumbulwanga biaye. 3 Ndayi ; talanga, ami nenutumu bu baana ba mikooko mupankatshi a tumiishi(1). 4 Tanutwalanga sunga ebofu dia mmono, su mufuko, su sandale ; na tanwimunanga muntu su ngumune mwishinda. 5 Anka, mu shibo mwoso mwanukatwele, nwambe kumpala’shi : Kufukama kwikale pa ino shibo ! 6 Na su mwi mwana a kufukama, kufukama kwenu akukashaala paadi(2), bisumanga [kufukama] akukaalukiila panudi. 7 Na shalayi mu yiinyi yaya shibo, nwadianga na nwatomanga kioso [kiabakenutuudila] kia ku lwabo lupese ; mwanda, mufubi mulombeene n’efuto diaye. Tanukilanga ku shibo na shibo. 8 Na mu kibundji kioso mwanudia kutwela na mwabenutambula, nudye kioso kiabakatula kumpala kwenu, 9 na nupaashe balemane booso abakemwikala, na nwibalungule’shi : Bufumu bw’Efile Mukulu bubeseesela peepi n’enu. 10 Anka mu kibundji kioso mwanudia kutwela na mwabashii benutambule, tuukayi mu miseese yakio na ambayi’shi : 11 Mpaa na lufuufi lwa kibundji kyenu, lubetulamata ku ngao yetu, atwilukuukula ku mwanda wenu bwa kwinupiisha(3) ; anka wukayi biya’shi, bufumu bw’Efile Mukulu bubeseesela peepi. 12 Nenulungula’shi, mpombo ya Sodoma ayikeekala yipeela mu diadia efuku, pe ya kiakia kibundji. 13 Malwa kwodi, Kolasini ! malwa kwodi’be, Betesaida ! mwanda su bipaso bibakitshikilwe munkatshi mwenu bibaadia kwikala bikitshiibwe mu Tiile na mu Sidona, nka kwoso kwakwa babadiakwikala bapwe kwilanga, bashaale mu mifuko na mu buto ; 14 anka mpombo ya Tiile na ya Sidona, ku kiimu, ayikeekala yipeela pe yenu. 15 N’obe, Kapenaume, baadi mukaamishwe mpaa na mwiulu, okayishiibwa mpaa na mu Adese(4). 16 Yawa enupusha’nwe, ampusha ; na yawa enupele’nwe, ampele’mi ; na yawa ampele’mi, apele yawa bantumine.

*(1) Sunga’shi : Ngye, sunga misewu. — (2) Sunga’shi : payidi (yiinyi shibo). — (3) Tala Luka 9 5, na Maako 6. 11. — (4) Tala kipatulwiilo kii mu Mateo 11. 23.

17 Na [baaba balongi] makumi musambobidi babaalukiile na muloo, bamba’shi : Fumu, sunga bikudi bibi mbitukookyele mwishina diobe. 18 N’aye bebalungwile’shi : Namonanga Satana kwete kupona kwiulu bu kabadibadi ka mpeshi. 19 Talanga, nenupa matalwa a kutambukila pa manyoka na pa tuminu, na pa bukome bwoso bwa mwishikwani ; na takwi kintu su nkimune akikenukita bubi nya ; 20 anka tanusepeelanga mwanda’shi, bikudi bibi mbinukookyele, anka sepeelayi pa mwanda wa’shi, mashina enu ngafundjibwe mwiulu. 21 — Mu yaya nsaa yimune, Yesu nkusepeela mu Kikudi n’aye nkwamba’shi : Nankutumbisha, ooo Yaya, Fumu a eulu na a nsenga, mwanda bofiile bino bintu kwi baasha bukalabwino na kwi baasha binangu, na’shi wemwibifumbwiile baana-bakinga. Obe, Yaya, mwanda ngi kiodi’be musangane buwa ku meeso kwobe. 22 Bintu bioso mbebimpe kwi Shami ; na takwi muntu su ngume awuuku’shi Mwana nnani, su ta mpeenda Yaya ; sunga’shi Yaya nnani, su ta mpeenda Mwana, na yawa abakyebe kufumbwiila bianka kwi Mwana. 23 Na pabeyalulwile kwi balongi baaye, bebalungwile ku bufiefie’shi : Meeso e na muloo nka aamono bino [bintu] bianumono’nwe ! 24 Mwanda nenulungula’shi, batemuki be bungi na ba-fumu ba maumbo be bungi babadidile kumona bintu bianumono, na tambebimone nya, na kupusha bintu bianupusha’nwe, na tambebipushe nya.

25 Na talanga, mungi mulambukishi a mwiiya bebweele bwa kumutompa, na bambile’shi : Mulambukishi, Nkini akituungu’shi nkite bwa kupiana muwa wa looso ? 26 N’aye bambile’shi : Nkini kifundjibwe mu mwiiya ? Namini biobadikaa ? 27 N’aye pabaalulwiile bambile’shi : « Okafulu Mwanana Efile Mukulu wobe kifulo n’eshimba diobe dishima, na kikudi kiobe kishima, na bukome bwobe booso, na kinangu kiobe kioso » (A) ; « n’okafulu mukwenu kifulo bu obe nabene » (B). 28 Na bamwambile’shi : Bwaluula biya ; kita biabia, n’okeekala na muwa. 29 Anka’ye, kukyeba kwa kwibingisha aye nabene, balungwile Yesu’shi : A nnanyi e bu mukwetu ? 30 Na Yesu baalulwiile, amba’shi : Mungi muntu bakatukile ku Yelushalema alaala ku Yediko, n’aye nkupoona mu [maasa a] bangifi, beni’nyi babakitshiine’shi, abapu kumunyenga bintu biaye bioso na kumutapa malonda mbidi yoso, abo nkwenda, bamuleka peepi na lufu. 31 Aku namu, mu kwasamuka, mungi tshiite-mwakwidi balaleele mu diadia eshinda, na pabamumwene, aye nkwipeenga ku lungi lupese ; 32 n’anka biabia bimune mmwina Lefi, pabafikile pa yaya mbalo, bayimeene, na pabamumwene, bepengyele ku lungi lupese ; 33 Anka mwina Samadiya, beendanga mu lwendo lwaye, bafikile paadi, na pabamumwene, bapushiishe lusa, 34 na besesele peepi na baanyine mukaba wa kilamba ku malonda aaye, emweela mwimu na finyo ; na pabamutentekyele pa nyema aye’ye nabene, aye nkumutwaala ku shibo ya benyi n’aye nkumulama kalolo. 35 Na pababutookyele, aye taadiende, batushiishe denyee(5) ibidi na beyitambikile mulami a shibo ya benyi, na bamulungwile’shi : Mulame kalolo ; na kiakia kiokapaana panundu, ami, pa kwaluka kwande, nankakwalwisha kianka. 36 A nnani a ku bano basatu opwandjikisha’be namu bu mukwabo na uno baadi mupone mu [maasa a] bangifi ? 37 N’aye bambile’shi : Anka yawa balesheeshe kwadi lusa. Na Yesu bamwambile’shi : Ndanga, mpaa n’obe okakite biabia bimune.

*(A) Detelonome 6. 5. — (B) Lefitike 19. 18. — *(5) denyee : tala kipatulwilo mu Maako 6. 37.

38 Na bibakitshiine’shi, bu bibaabadi mwishinda, batwelele mu ungi musoko. Na ungi mwana-mukashi, eshina diaye, Mata, bamutambwile mu shibo yaaye. 39 N’aye namu baadi na mukwabo mukashi ayitanyinwa bu, Madiya, wiinyi bakitshiine’shi, aye mushaalele ku ngao ya Yesu, bateemeshanga eyi diaye ; 40 anka Mata baadi mukupakane na bungi bwa mifubo [ya meesa]. Na p’aye kufika kwi Yesu, bambile’shi : Fumu, twenyongola namu ku mwanda ubandekyela mukwetu mukashi mufubo wa kukwasha ku meesa bupenka bwande ? Biabia mulungule ankwatshisheene. 41 Na Yesu, bamwalulwile’shi : Mata, Mata, wena kiongwa na wekalakasha na bintu bi bungi, 42 anka kintu kii kwanka na mwanda mpeenda kimune ; na Madiya basangula kintu kii buwa kiabashanamwate.

 

11

1 Na bu bibaadi mu luteko mu mbalo kapanda, bibakitshiine’shi, kunyima kwaye kupwa [kuteka], umune a ku balongi bamulungwile’shi : Fumu, etulambukishe namu bia kuteka, bu bibalambukiishe namu Yoano baaye balongi. 2 Na bebalungwile’shi : Panutekye, nwambe’shi : Yaya, eshina diobe dikale dia kishila ; bufumu bwobe bufikye ; 3 etupe efuku dioso mukate(1) witupwandjikile ; 4 na wetulekyele milwisho yetu, mwanda atwe banabene namu atulekyelaa baaba booso betulwishiishe ; na twetulekyelanga mu kitompwanga. 5 Na bebalungwile’shi : Nnani namu a munkatshi mwenu akukita, e na kuuku aye, ngakwenda kwadi munkatshi mwa bufuku, n’amwamba’shi : A kuu, ngiyapushe namu mikate isatu, 6 mwanda kuuku ande bafiki kwande mu lwendo, na ntshii na kintu kia kumuteekyesha nya ? 7 ….na yawa e muunda [mwa shibo], akaaluula, ambe’shi : Tonkalakashanga nya ; kiibi nkipwe kushita, na baana bande tabadi n’ami ku lusala ; ntshikubuuka bwa kukupa [mikate] nya. — 8 Nenulungula’shi, sunga akutwa kubuuka na kumupa yanka mwanda nyi nkuukw’aye, anka, pa mwanda wa kukalakasha kwaye, akabuuka na akamupa mikate yi bungi booso bwakeekala n’abo lukalo. 9 N’ami, nenulungula’shi : Tekayi, na anukapeebwa ; kimbayi, na anukapeta ; kookolayi, na abakenushitwiila ; 10 mwanda yawa ooso atekye, abamupa ; na yawa akimbi, apete ; na kwi yawa akookola, abakamushitwiila. 11 Aku namu nnani she-baana(2) a munkatshi mwenu mulombeene mwan’aye mulume amuteka mukate n’aye akamupa ebwe ? Sunga’nyi, [su atekye] mushipa, aye akamupe nyoka, pa mutwe a mushipa ? 12 sunga’nyi, su atekye eyi [dia soolo], aye akamupe kaminu ? 13 Biabia su anwe be bukyelo(3), anuwuku bia kupa baana beenu bintu bi buwa, mbikunyi bishabikakishakisha Yaya a mwiulu kutuusha Kikudi-e-Selele bwa kupa baaba abamutekye kianka ?

*(1) Ni nkwamba’shi : kidiibwa kietu kitulombeene. — (2) Sunga’shi : nambutwiile. — (3) Sunga’shi : Anwe be bubi.

14 N’aye nkubinga kikudi kibi kibaadi kia bumaama. Na bibaadi’shi, pabaadi kikudi kibi kibatuuku, kamaama kabaakwile ; na bibumbu bibebikemene. 15 Anka bamo ba munkatshi mw’abo babaambanga’shi : Kwete kubinga bikudi bibi ku [matalwa a] Belesebule, fumu a bikudi bibi. 16 Na bangi namu, bwa kumutompa, babamutekanga kitundwilo kia kwiulu. 17 Anka’ye, bibaadi muwukye binangu biabo, bebambile’shi : Bufumu bwoso bwitshibuule ku’bo bunabene abukapalakana, na shibo [yitshibuule] ayo yinabene ayipono ; 18 na su Satana namu mwitshibuule aye nabene, naminyi bilombeene bufumu bwaye kuninga ? pa mwanda anwamba’shi, nabingi bikudi bibi ku [matalwa a] Belesebule. 19 Aku namu su nku [matalwa a] Belesebule kwambingi bikudi bibi, baana beenu namu, nku [matalwa] aani kwabebibingi ? Ngi pa mwanda kinyi abo banabene abakeekala ba-nsushi beenu. 20 Anka su nabingi bikudi bibi ku munwe(4) w’Efile Mukulu, biabia bufumu bw’Efile Mukulu bubafiki mpaa na kwanudi. 21 Pe muntu e bukome mmufwale biina-ngoshi biaye, alama ebalasha diaye, bintu biaye mbiyikishe ; 22 anka su kwafika mungi muntu mumukile bukome akumukabila, amunyengye biini bilwishwanga biekalwilanga nabio, na kwabisheena bintu bioso binyengwe. 23 Yawa ooso shi n’ami munkutwe ; na yawa shabuungu [pamune] n’ami, apalakasha.24 Pekale kikudi kibi akituuku muunda mwa muntu, akiende mu mbalo yiume, mu kukimba kwikisha ; na pakishakiyipete, akiamba’shi : Nankaalukiila mu shibo yande mwantuukile. 25 Na pakikemufiki, akimusangana mukoombe na mulumbuule. 26 Peeni paapa akiende, na kiaate bingi bikudi bibi musambobidi bikikile akio kinabene bubi ; na pabitwele, abimushaala ; na mwikeelo wa muntu yawa wa kunyima ngukilekile wawa wa kumpala bubi. 27 Na bibakitshiine’shi, pabaadi kwete kwakula yaya mianda, ungi mwana-mukashi nkubuusha eyi diaye munkatshi mwa kibumbu kia bantu na kumwamba’shi : Efu dibakusemwiine di na muloo, na mabeele abowomene. 28 N’aye bambile’shi : Anka peenda, baaba abapusha eyi di’Efile Mukulu n’abedilama ngi baasha muloo.

*(4) Nkuleesha kwa bukome bw’Efile Mukulu, tala na mu Mateo 2, 20.

29 Na bu bibefinenanga bibumbu, babangile kwamba’shi : kino kipungo nyi kipungo kibi ; akitekye kitundwilo ; na takukekipebwa kitundwilo nya, nka peenda kitundwilo kia Yonase(5). 30 Mwanda, bu bibaadi Yonase bu kitundwilo kwi beena Ninife, biabia namu ngi abikeekala mwana a muntu kwi kino kipungo. 31 Ndalamumba a ku midi(6) akeemana ku kiimu na bantu ba kino kipungo na akebapiisha ; mwanda bakatukile ku songo a nsenga afika bwa kupusha bukalabwino bwa Salomo, na talanga, kuno kwi [muntu] mukile Salomo(7). 32 Bantu ba ku Ninife abakeemana ku kiimu na kino kipungo na abakekipiisha ; mwanda babelangile ku bulungudi bwa Yonase, na talanga, kuno kwi [muntu] mukile Yonase. 33 Aku namu takwi muntu, su bateembesha elampi, akwidituula mu mbalo yifwame, sunga muushi mw’ekumbo, anka kunundu kwa mutshi w’elampi, bwa’shi baaba abatwele bamone etaata. 34 Elampi dia mbidi, nyi eyiso diobe ; pekale eyiso diobe di biya, mbidi yobe yoso yishima namu ngiwuule etaata ; anka padidi bubi, mbidi yobe namu yi mufito. 35 Biabia dimuka tala etaata di muunda mwobe diekala mufito. 36 Biabia su mbidi yobe yoso yishima ngiwuule etaata, kushii’yo kwikala na kipindji su nkimune kii mufito, ayikeekala yoso yiwuule etaata, bu apakumunikaa elampi n’ebakanyi diadio.

*(5) Tala mu Yonase 3. — (6) Sunga’shi : fumu mukashi a ku sude. — (7) Tala mu 1 Ba-fumu 10. 1-13.

37 Na pabaakulanga, mungi muFadiseo bamutekyele bwa kukadia kwaye [kidiibwa kia kiolwa] ; na pabatwelele, bashaalele ku meesa. 38 Anka muFadiseo, pabamwene [biabia], bakemene mwanda tababandjile kwisuula meema kwibedi kwa kudia nya. 39 Na Fumu bamwambile’shi : Bwenu’nwe, ba-Fadiseo, anusuula paasha p’ekopo na p’elonga, anka muunda nwi bawuushe manyenga-nyenga na bukyelo. 40 Babulakaneyi ! yawa bapangile paasha, tamupangye namu na muunda su ? 41 Anka tuushayi kia-buuntu kia lusa kia ku bianudi nabio ; na talanga, bintu bioso abikenwikeela bitookye ku meeso. 42 Anka malwa kwanudi, ba-Fadiseo ! mwanda anulambula ki’ekumi kia minte na kia luwe(8) na kia mishindo yoso ya mapupwa, n’anupunganya kiimu na kifulo ki’Efile Mukulu : abituunganga kukita abi bintu, na kukutwa kuleka abia bingi. 43 Malwa kwanudi, ba-Fadiseo ! mwanda nwibafule bishaalelo bia kumpala mu bitumbwilo, na kwimunwa mu bifumankeeno bia bantu booso. 44 Malwa kwanudi ! mwanda nwi bu mashaama ashaamweka ; na bantu abatambuka panundu pawo, tabawuku su nkimune [kii mudi] nya. 45 Na umune a ku balambukishi ba mwiiya, baalulwile, amwamba’shi : Mulambukishi, pa kwaakula yaya mianda wetukaa namu’nyi mulomo. 46 N’aye bambile’shi : Kwanudi’nwe namu, malwa, balambukishi ba mwiiya ! mwanda anutenteka bantu biita bi bushito kusemuna, n’anwe banabene tanukumu biabia biita sunga na munwe wenu umunenka nya. 47 Malwa kwanudi ! mwanda anwibaka mashaama a batemuki, aku mba-shenu babebayipayile. 48 Biabia anutuulu bu-kamonyi bwa bikitshiino bia ba-shenu na anwisankisha nabio ; mwanda abo, babebayipayile, n’anwe [namu], anwibaka mashaama aabo. 49 Ngi pa mwanda kinyi’nyi bukalabwino bw’Efile Mukulu abwaamba’shi : Nankebatumina batemuki na batumibwa, na abakebayipa na abakebabinga ku kubingwabingwa : 50 bwa’shi mase a batemuki booso abaadi asukumunwe kubanga ku kibangilo kia nsenga baneatekye kino kipungo, 51 kubanga ku mase a Abele mpaa na ku mase a Sakadiya, bafwidiile pankatshi pa meesa a kilambwilo na pa shibo : oolo, nenulungula, aakatekwa kino kipungo. 52 Malwa kwanudi, balambukishi ba mwiiya ! mwanda nubakaasha lufuungula lwa kiwukilo ; tanwibatwele anwe banabene, na nubashikiila baaba abatwelanga. 53 Na bu bibaadi kwete kwibalungula yaya mianda, bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo bababangile kumukuupakasha bi bukopo ; na babamoolomonanga bwa’shi aakule mianda yi bungi, 54 bamuteenga tuteo, na kukimbanga bia kukwata kantu ka kukanwa kwaye, bwa kumona bia kumufuunda.

*(8) yino nyi mitshi y’eshiko yabasanga mu biakudia, (Tala na mu Mateo 23. 23.) ; Bangi abapwandjikisha bu : lwenyi, kikotshi kepamakoswe na kienyenyi.

 

12

1 Biinibiabia bibumbu pababibuungile ku binunu-binunu, kipaso kibaabadi abeashinisheena, aye babangile kwibedi kwa bioso, kulungula balongi baaye’shi : Dimukayi mwanda wa kitatusho kia ba-Fadiseo, kiikale’shi mbu-nsesa. 2 Anka takwi su nkimune kibwikile kishakikasokolwa, sungwa kifiibwe kishakikawukiibwa. 3 Ngi bwakinyi mianda yoso yanudi baakule mu mufito ayikapushika mwitaata, na kiakia kianudi baakule kwitwi mu tudiimbo akikediibwa musaase ku mutoondo [wa shibo]. 4 Anka nenulungula anwe bakuuku bande : Tanutshinanga baaba abayipeya mbidi na kunyima kwa biabia tabe na kingi kia kukita kikile [paapa] ; 5 anka nankenuleesha yawa anudia kutshiina : Tshinayi yawa, akukita’shi, kunyima kwa kwipaa, ena matalwa a kwelana mu ngeena(1) : Oolo, anka bianenulungula, tshinayi yawa. 6 Tabawudisha bimusodya bitano ku muulo wa fwalanga(2) yibidi su ? na sungwa kimune kia munkatshi mwabio tambekilwankane kumpala kw’Efile Mukulu nya. 7 Anka mpaa na nyene ya mitwe yenu ngibadikiibwe yoso. Biabia tanutshinanga : nwi na kinemo kukila bimusodya bi bungi. 8 Na nenulungula’shi : Yawa ooso ambweelela kumpala kwa bantu, mwana a muntu akamubweelela namu kumpala kwa bamwikeyilu b’Efile Mukulu ; 9 anka yawa mumpele kumpala kwa bantu, akapediibwa kumpala kwa bamwikeyilu b’Efile Mukulu. 10 Na yawa ooso akatuusha eyi dibi mwanda wa mwana a muntu, adikamulekyelwa ; anka yawa akatoba mayi a mulomo kwi Kikudi-e-Selele, takalekyelwa nya. 11 Na pabakenutwala kumpala kwa bitumbwilo na kwa ba-nsushi bakata na kwa ba-fumu baasha matalwa, tanwikalanga na kiongwa kia’shi, naminyi, sungwa’shi nkinyi kianukaaluula, su [kiongwa] kia’shi nkinyi kianukaakula ; 12 mwanda Kikudi-e-Selele akikenulambukisha ku yaya nsaa kiakia kilombeene kwakula.

*(1) Mu ngeena mbalo ya kukyengyeshwa yi kipwandjikiisho ki’elungu dia kaalo (Tala Mateo 11. 23). — (2) Sunga’shi : susu, (kamono ka beena Loma kibaadi bushito bwa kiekumi kia ndenyee umune ; tala na mu Mateo 10. 29°.

13 Na muntu munkatshi mwa kibumbu bamulungwile’shi : Mulambukishi, lungula namu mukwetu(3) abaane n’ami bupianyi. 14 Anka’ye bamulungwile’shi : Muntu, nanyi bantuulu namu kunundu kwenu [bwa kwikala bu enu] nsushi na bwa kwinwabila bintu ? 15 Na bebalugwile’shi : Talayi, na nwilame ku lwabi lwoso ; mwanda sunga muntu ekala mpeta, muwa waye tawi mu bintu [biadi n’abio] nya. 16 Na bebeelele lukindji, amba’shi : Mabala a mpeta kampaanda abakwatshikile bintu bi bungi ; 17 na baadi atentekyesha muunda mwaye, amba’shi : A nkakite kinyi, mwanda tshi na mbalo yilombeene kukongwela biumbulwanga biande nya ? 18 Na bambile’shi : Talayi biankakitshi : Nankapoongola bisasa biande nyi nkeebakye bimo bikile bukata na nankemukongweela misekye yande yoso na bupeta bwande ; 19 na nankalungula eshimba(4) diande’shi : Eshimba(6) [diande], wena bupeta bwi bungi bubikwe bwa bipwa bi bungi ; ikishanga, dyanga, tomanga, dia bintu bilumbuule. 20 Anka Efile Mukulu bamwambile’shi : Mupatakane’be ! anka bwini buno bufuku kikudi kiobe(6) akikakwatshiibwa ; na bino bintu bibolumbuula abikashaala bia’nyi ? 21 Bi’nka biabia pamune na muntu alama mapeta bwaye’ye nabene na shii mwikale bu mpeta mupuunda Efile Mukulu.

*(3) Bangi’shi : tutwande. — (4) Uno mwaku umune n’ao watwaluula bu, eshimba na bu kikudi.

22 Na balungwile balongi baaye’shi : Pa mwanda wa biabia, nenulungula’shi : Tanwikalanga na kiongwa bwa muwa. Bwa kiakia kianukadia ; sungwa bwa mbidi, bwa kiakia kianukafwala : 23 muwa ngukile kidiibwa, na mbidi ngikile kilamba. 24 Bandayi kutala tooni twa bidila-nganga : tatukuna ngi biatusha tuwumbula, na tatwi na kipako sunga na kisasa ; n’Efile Mukulu etudiisha : nkineemo bukata kinyi kianudi bakile tooni ! 25 Anka nanyi a munkatshi mwenu, sunga adila naminyi, mulombeene kutenteka sunga peenda mboko(5) yimune ku bula bwaye ? 26 Biabia su anwe tanwibalombeene kukita sunga kaaka kapeelapeela, bwakinyi nwi na kiongwa kia biabia bibashaala ? 27 Bandayi kutala bilongo, kipaso kiabikulu ; tabifubaa su nkuluka [mpeko] ; biabia nenulungula’shi, sunga Salomo, mu ntumbo yaaye yoso, tabaadi mufwaale bu kimune kia ku’bio nya. 28 Na su Efile Mukulu afwadika bino lubishi lwi mwibala lelo anka malooba lubeediibwa mwilungu [dia kaalo], biashakakishakisha [kwinufwadika] anwe nnamini, bantu baasha lukumiino lupeela ! 29 N’anwe, tanukimbanga kiakia kianudia kudya sunga kiakia kianudia kutoma, na tanwikalakashanga ku mwanda wabio nya ; 30 mwanda beena maumbo a pa nsenga abakimbuula biabia bintu bioso, na Shenu namu awuku’shi, nwi na lukalo na biabia bintu ; 31 anka kimbuulayi bufumu bwaye, na biabia bintu abikenutentekyelwa. 32 Totshinanga, loombe lupeela lwa mikooko, mwanda bibasangasha Shenu bwa kwinupa bufumu. 33 Udishayi biabia bianudi nabio na paanayi bia buuntu bia lusa, ekitshineyi mabofu a mmono ashaanunupa, bupeta bushabulwila, mu mawulu, mwamwa musha mwisesela ngifi peepi, na mwamwa musha mulwisha twiishi ; 34 mwanda kwakwa kwi bupeta bwobe, ngi kwakwa akukeekale namu eshimba diobe. 35 Bifuka bienu biikale bianyiibwe [mikaba] na malampi enu [ekale] ateembe ; 36 na nwikale anwe banabene bu bantu abatengyela fumwabo, ku kipindji kioso kiadiakwikala mwalukiile ku bidiibwa bi’ebaambo, bwa’shi, pakafika, na pakakookola, bamushitwile nka paapa. 37 Basha muloo nka baaba bapika, babakasangana kwi fumu, pakafika, bakwete kutala. Eyendo, nenulungula’shi, akeeanya [mukaba] na akebashaadika ku meesa, na, pakeemana kumpala, akebafubila. 38 Na su afika pa kilo(6) kiakabidi na su afika pa kiakasatu, n’aye kwibasangana biabia, baasha muloo anka [bapika] baaba. 39 Anka uukayi bino’shi, su fumu a shibo baadia kwikala muwukye’shi nsaa kinyi ayikafika ngifi, badia kutoosha atala na tabadiakulekyela shibo yaaye yatubulwa. 40 Biabia anwe namu yikalayi belumbuule ; mwanda, Mwana a muntu akafika ku nsaa yanushanutentekyesha. 41 Na Mpiele bamulungwile’shi : Fumu, bweele lwalwa lukindji bwetu, su mbwa [bantu] booso namu ? 42 Na Fumu nkwamba’shi : Nnani namu mwikale mulami a bintu sha kishima na mudimukye abakatuula kwi fumwaye ku mutwe kwa beena mufubo ba mu shibo yaaye, bwa kwibaabila biakudia biabo pa nsaa ilombane ? 43 Sha muloo nyi ngiawa mpika, abakasangana kwi fumwaye kwete kukita biabia, pakafika. 44 Eyendo, nenulungula’shi, akamutuula kunundu kwa bintu biaye bioso. 45 Anka su yawa mpika amba mwishimba diaye’shi : Fumwami kianyengakana na kufika, na abanga kukupila bafubi balume na bakashi, na [abanga] kudya na kutoma, mpaa na kukwatshika malofu, 46 fumwaye na yawa mpika akafika kwifuku diashayindjilanga, na pa nsaa yashawuku, na akamutshiba pabidi, na akamupa kiaye kipindji kumune na bantu bashina kishima. 47 Aku namu yawa mpika muwukye kikyebe ki’eshimba dia fumwaye, shi mwilumbuule na shi mukite muyiile kikyebe ki’eshimba diaye, akakupilwa bikoni bi bungi ; 48 na yawa [namu] shimwikiwukye, na mukite bintu bipwandjikile kukupilwa, akakupilwa bikoni bipeela : mwanda kwi yawa ooso mupeebwe bintu bi bungi, abakamuteka bi bungi ; na kwi yawa ooso mupeebwe bulami bwa [bintu] bi bungi, abakamuteka bikile [bungi]. 49 Ne mufikye bwa kwela kaalo pa nsenga ; na kiandjia kukulupila’nyi nkinyi, su kabapu kuteemba ? 50 Anka nena kia kwikala mubatshishiibwe lubatshisho ; na mmu lutato(7) kinyi mwandji mpaa na kipindji kialukeekala lulombane ! 51 Anwe anupwandjikisha’shi, ne mufikye mu kutuula kufukama pa nsenga ? Nenulungula’shi : Nya ; anka peenda kwitshibeena. 52 Mwanda kubanga binobino, mu shibo amukasanganwa bantu batano, betshibuule : basatu abakeekala mushikwa na babidi, na babidi beshikwene na basatu ; 53 she mwana [akeekala] mushikwa na mwan’aye mulume, na mwana mulume eshikwene na shaye ; nyina mwana [akeekala] mushikwa na mwan’aye mukashi, na mwana mukashi eshikwene na nyin’aye ; na nyina-mweno [akeekala] mushikwa na mukashi a mwan’aye, na mukashi a mwana eshikwene na nyina-mweno.

*(5) Sunga’shi : lutshi lumune. Ni nkipimo kibabapimanga nakio bula ku mboko, kilombeene kwikala bu kiapankatshi kia metele umune (Tala Mateo 6. 27. Na Yoano 21. 8). — (6) Bufuku baabadi bebutshibe mu bipindji sunga bilo binanka ; tala Maako 13. 35. — (7) Sunga’shi : eshimba diande di kwiulu.

54 Na balungwile dimo bibumbu’shi : Panumono ekumbi dibeebo ku lupese lupona-nguba, nka paapa anwamba’shi : Mpeshi anoko ; na biabia abifiki. 55 Na panumono lupunga lwa ku midii alupuku, anwamba’shi : Akukeela kibobo ; na biabia abikitshika. 56 Ba-nsesayi ! anuwuku kushinguula bitundwilo bia pa nsenga na bia mwiulu, a mbikuni bianush’anuwuku kushinguula kino kipindji ? 57 Na mbwa kinyi namu tanuwuku mu’nwe banabene kwitshibila kiakia kilulame ? 58 Mwanda pwende na muntu oodi mwitupisheene naye ku mpala kwa nsushi, ekitshishe mwishinda kipaso kia kwipoososha, kutshiina tala akukakila kumpala kwa nsushi ; na nsushi akakutuula kwi mpulushi, na mpulushi akakwela mu lukano. 59 Nankulungula’shi, tokemutuuka nya, su twemufute mpaa na dieya(10) dia nfudiilo.

*(10) Tala kipindji 21. 2 na Maako 12. 42.

 

13

1 Aku namu mu kiakia kipindji kimune, bamo [bantu] babaadi paapa, abo nkumulondela [kiakia kibakitshikile] pa bitale beena Ngadile bababasobeele mase kumune na milambu yabo kwi Pilato. 2 Na [Yesu] balulwile, ebalungula’shi : Anwe anupwandjikisha’shi, baaba beena Ngadile babaadi balwishi bakile beena Ngadile booso, mwanda babakyengyele bintu bi biabia su ? 3 Nenulungula’shi, nya ; anka su anwe tanwibelangye, anukafwa booso bwenu nka kiakia kipaso kimune. 4 Sunga mbaaba, [bantu] ekumi na mwanda babapoonenwe na mudimba wa musungu mu Silowe, na webayipaa, anwe anupwandjikisha’shi, abo babaadi bakile kupiila pe bantu booso bashaale mu Yelushalema ? 5 Nenulungula’shi, Nya ; anka su anwe tanwibelangye, anukafwa booso nka biabia.

6 Na beelanga luno lukindji, eshi : Muntu baadi na mutshi wa fingiye ukunwe mwibala diaye dia finyo ; na bafikile mu kwimukimba bikuba, na tamwibisangane nya. 7 Na balungwile mudimi eebala dia finyo’shi : Talanga, takudi bipwa bisatu nka nafiki mu kukimba bikuba ku uno mutshi wa fingiye, na ntshimwibisangane nya : eutshibe ; bwakinyi ukwete kwaata mbalo ya bisumanga mu nsenga ? 8 Na pabaalulwile, bamulungwile’shi : Fumu, eulekyele kino kipwa dimo, mpaa na pampwila kwiubundwila na kupwa kwiweela bufukye ; 9 na paangi awukapa kikuba : su bibakutwa, kunyima, okewutshibe.

10 Aku namu baadi kwete kulambukisha mu kingi kitumbwilo mwifuku dia sabato. 11 Na talanga, kwakwa kubaadi mungi mwana-mukashi baadi na kikudi kia kulemana muunda mwa bipwa ekumi na mwanda, na baadi nka mubandame na tabaadi mulombeene kubanduluka nya. 12 Na Yesu, pabamumwene, bamwitanyine na kumwamba’shi : Mukashi, bofungushiibwa ku kulemana kwobe. 13 Na bamutentekyele maasa : n’anka paapa babandulukile, batumbiishe Efile Mukulu. 14 Na fumu a mu kitumbwilo, baadi na suungu mwanda’shi Yesu bapaasha [muntu], efuku dia sabato, balulwile alungula kibumbu’shi : Kwi mafuku asamombo alombeene kufuba ; biabia fikayi mu aa mafuku, nwikale bapaashiibwe, kushii [kufika] efuku dia sabato nya. 15 Biabia Fumu bamwalulwile, na bambile’shi : Ba-nsesa’yi ! muntu ooso a kwanudi tashitula ngombe aye ku kikutu sunga mpunda aye mwifuku dia sabato, na teyitwalaa mu kutoma meema su ? 16 Na uno namu mwikale mwana a Abalahama mukashi, wiinyi baadi mwanyibwe na Satana, talayi, takudi bipwa ekumi na mwanda, tabituunganga kumwangula wawa mooshi kwifuku dia sabato ? 17 Na bu bibaakulanga yaya mianda, booso babaadi bekutweene n’aye babakwatshikile buufu ; na kibumbu kioso kishima kibasankilanga mianda yoso ya ntumbo yibakitshiinwe kwadi’ye.

18 Na baakulanga’shi : Bufumu bw’Efile Mukulu mbwifwaneene na kinyi, na nakebupwandjikisha bu kinyi ? 19 mbwifwaneene na lutete lwa mutalande lubabaatshile kwi muntu elweela mwibala diaye ; na lubakuule na lubafikile mutshi ukata, na tooni twa mwiulu tubashaalanga mu ntabi yao.

20 Na bambile dingi’shi : Nankapwandjikisha bufumu bw’Efile Mukulu bu kinyi ? 21 Mbwifwanene na kitatusho kibabaatshile kwi mwana-mukashi, na bekifiile mu bipimino bisatu bia bukula, mpaa na pababikamiine bioso.

22 Na batambukilanga mu bibundji na mu misoko, alambukishanga, na kulondanga eshinda diaye mutadiile ku Yelushalema. 23 Na mungi muntu nkumulungula’shi : Fumu, a balombeene kupaashibwa be kisaka kipeela su ? 24 N’aye bebalungwile’shi : Efiinikyeyi bwa kutwelela ku kibelo kipeela ; mwanda be bungi, nenulungula bianka, abakakimbi bia kutwela na tabakamono [bia kutwela] nya. 25 Anka sha shibo pakeemana, aye baapu kushita kiibi, n’anwe panukeekala bayimane paasha na kukookolanga ku kiibi, na kwakulanga’shi : Fumu, etushitwile ! Na’shi, pakaaluula, akenwamba’shi : Ntanenuwuku nya [sunga kushinguula] kwiini kwanudi batuukile ; 26 peeni paapa anukabanga kwamba’shi : Twi badie na twi batome nk’obe paapa, n’obe wemulambukishe mu miseese yetu. 27 N’aye akaamba’shi : Nenulungula’shi : Ntanenuwuku nya [sunga kushinguula] kwiini kwanudi batuukile ; katukayi kwandji, booso bwenu, bafubi ba bubi. 28 Kwakwa akukeekala kudila nkalo na kudia nkyekye, panukamono Abalahama na Isake na Yakobo na batemuki booso mu bufumu bw’Efile Mukulu, anka’nwe, [nukekale] baashiibwe paasha. 29 Na abakafiki dia kutunduka-nguba na dia kupona-nguba, na dia ku node na dia ku midii ; na abakashaala mu bufumu bw’Efile Mukulu. 30 Na talanga, kwi ba kumongo abakeekala ba kumpala, na kwi ba kumpala abakeekala ba kumongo.

31 Na mu diadia efuku dimune, ba-Fadiseo babafikile, bamwamba’shi : katuka pano wende ; mwanda Elode adidi kukwipaa. 32 Na bebalungwile’shi : Ndayi, nulungule wawa musewu’shi : Talanga, n’ami uno abingi bikudi bibi na nampaasha bantu lelo na malooba, na kwifuku dia kasatu nandombasha(1). 33 Anka abituungu ntambukye lelo na malooba na efuku adilondo, mwanda tambilombeene mutemuki kufwiila paasha pa Yelushalema. 34 Yelushalema, Yelushalema, kibundji akiyipeya batemuki, na akiasaa baaba babadi bekitumine mabwe, misuusa bungi kinyi yandji mukyebe kubuunga baana bwobe, bu abibuunga solo baana baaye muushi mwa mbaba yaaye, n’anwe tanwibebikumiine ! 35 Talanga, shibo yenu babenushiila yanka ; na nenulungula’shi, tanwanammone’nyi nya mpaa na kipindji kianwanambe’shi : A mwabi nyi ngiawa afiki mwishina dia Mwanana(2).

*(1) Sunga’shi : Ndiande diakulombasha ; tala Ebelo 2. 10 ; 5. 9 ; 7. 28. — (2) Tala Lono 118. 26.

 

14

1 Na bibakitshiine’shi, dingi efuku dia sabato, bu bibaadi tatweele mu shibo ya umune a ku bakata ba ba-Fadiseo bwa kudya kidiibwa(1), babaadi abamubeekyelanga. 2 Na talanga, kumpala kwaye kubaadi muntu sha luulu. 3 Na Yesu pabalulwile, besaambile na balambukishi ba mwiiya na ba-Fadiseo, amba’shi : Mbipwandjikile kupaasha [muntu] mwifuku dia sabato su ? 4 N’abo babauminyine. Na paaye kumwata, bamupaashiishe, na bamwalwishe. 5 Na pabaalulwile, bebalungwile’shi : Nanyi a kwanudi, akukita’shi e na mpunda su ngombe, bapono mu bwiina, akutwa kumwabula nka paapa mwifuku dia sabato ? 6 Na tababamwene bia kwaluula ku biabia bintu nya.

*(1) Sunga’shi : mikate.

7 Aku namu beelele lukindji kwi baaba bayitanyinwe, pabamonanga kipaso kiabasangula mbalo ya kumpala ; na bebalungwile’shi : 8 Pokeekala mwitanyinwe ku kidiibwa ki’ebambo, toshalanga ku meesa pa mbalo ya kumpala nya, kutshiina tala mungi mukukile kineemo ekala namu mwitanyinwe kwadi, 9 na’shi yawa mwinwitanyine, obe n’aye, akafika na akwamba’shi : Lekyela uno mbalo ; n’obe peeni paapa okabanga kushaala na buufu mu mbalo ya kunyima. 10 Anka, pokeekala mwitanyinwe, nda okashaale mu mbalo ya kunyima, bwa’shi, yawa mukwitanyine patakafika, akakwambe’shi : A kuuku, kaamina kunundu. Peeni paapa okeekala na ntumbo kumpala kwa baaba booso abakeekala n’obe ku meesa. 11 Mwanda yawa ooso ekaamisha, akayishiibwa ; na yawa eyisha akakamishiibwa.

12 Na balungwile’nyi yawa baadi mumwitanyine kiakudia’shi : Polumbuula kiakudia kia kaanya sunga kia bufuku, toyitanyinanga ba-kuuku bwobe, su mbakwenu, su mba-nshobe, su mbampeta bekungishani nobe ; kutshiina’shi tala abo namu’nyi bakwitanyina ku kiabo kipindji ku kidiibwa, na’shi bakwalwisha biabia bimune. 13 Anka polumbuula kibaa kiyitanyinwe bantu, itanyina balanda, na balemane, na batshokokye mikoolo na ba-mpofu ; 14 n’okeekala sha muloo, mwanda ta be na kintu kia kukwalwisha nya : mwanda kiakukwalwisha akikakukitshiinwa mu lusangukilo lwa balulame.

15 Na umune a ku baaba babaadi bashaale ku meesa, pabapushiishe biabia bintu, bamulungwile’shi : Sha muloo nka yawa akadya kidiibwa(2) mu bufumu bw’Efile Mukulu. 16 N’aye bamulungwile’shi : Muntu umune bakitshiine kibaa kikata kia kioolwa na bekwitanyiine bantu be bungi. 17 Na pa nsaa ya kudya batumine mpika aye mu kulungula beetanyinwe eshi : Fikayi, mwanda bintu bioso mbipwe kulumbuulwa. 18 Na bababangile nka booso pamune kwisendeela(3). A kumpala bamulungwile’shi : Nangulu efuba, na abituungu eyendo’shi nyende nkedimone ; nankutekye, mfwiile namu lusa. 19 Na mungi bambile’shi : Nangulu bifuko(4) bitano bia ngombe, na nankyebe nkeyipima ; nankutekye, mfwiile namu lusa. 20 Na mungi bambile’shi : Nangibakila mukashi, na pa wawa mwanda ntshii bia kwenda nya. 21 Na mpika yawa, pabaalukiile, bakalondeele fumwaye yaya mianda yoso. Peeni paapa namu sha shibo, mu suungu, balungwile mpika aye’shi : Nda lubilo-lubilo mu miseese [ikata] na mu tu-miseese twa mu kibundji, na otwale balanda kuno, na balemane, na ba-mpofu, na batshokokye mikoolo. 22 Na mpika bambile’shi : Fumu, bibakitshika nka biabia bioyikeele mwambe, na mbalo iki’nka mwanka. 23 Na fumu balungwile mpika’shi : Nda ku mashinda na [mbwiipi mwa] mpoopo, dingi osendeele [bantu pa bukopo] bwa kutwela, bwa’shi shibo yande yiwuule ; 24 mwanda nenulungula’shi : takwi su ngumunenka a ku bantu babaadi beetanyinwe akatoompo kudia kidiibwa kiande nya.

*(2) Sunga’shi : mikate. Tala na mu kishingatshilo 1. — (3) Sunga’shi : kuteka lusa. — (4) ngi kwamba’shi ngombe yoso ibaadi ekumi, mwanda babawudishanga mulume na mukashi bwa kudimisha nayo mabala.

25 Na bibumbu bikata bieendanga n’aye. Na pabeyalulwile, bebalungwile’shi : 26 Su muntu afiki kwandji, na ta mupele shaye, na nyin’aye, na mukashi aaye, na baana baaye, na bakwabo balume, na bakwabo bakashi, na dimo’nyi sunga muwa waye’ye nabene, ta mulombeene kwikala bu mulongi ande nya. 27 Na yawa ooso shasemuna nkulusu aaye, na shandondo, ta mulombeene kwikala bu mulongi ande nya. 28 Pa mwanda nanyi namu a munkatshi mwenu, akudila kwibaka musungu, shakushaala kumpala na akutwa kubadika binyi biakapaana, [bwa kumona] su e na bilombeene kwiupudisha ? 29 kutshiina’shi, su baapu kutuula kibangilo na bakutwa kwikipudisha, bantu booso abamumono babaanga kumusenga na kwamba’shi : 30 Uno muntu babangile kwibaka, na tamwikupudishe nya. 31 Sunga’shi, nanyi Fumu akukita su taadi ende mu kulwa na mungi fumu ngoshi, shabanda kushaala kumpala na kwiiya kinangu, su mulombeene, na [bantu] binunu ekumi, kushidiila kwi yawa afiki mu kulwa n’aye e na bantu binunu makumi abidi ? 32 Bisumanga, nka paakii kula paapa, akamutumina mukyendji na akayipusha [bi bituungo] bia kutuusha kufukama. 33 Ngi’nka biabia namu, yawa ooso a munkatshi mwenu shalekye kioso kiadi nakio, ta mulombeene kwikala mulongi ande nya. 34 Biabia mungwa wi buwa ; anka su mungwa namu ubashimisha kisumi kiao, awukasumishwa’nyi na kinyi ? 35 Tawi na mufubo’nyi, su mbwa nsenga, su mbwa kufukisha [bufukye] ; abewusuumbula paasha. Yawa e na matwi bwa kupusha, apushe.

 

15

1 Na bafutshishi ba bitadi booso na balwishi babesesaanga peepi n’aye bwa kumuteemesha. 2 Na ba-Fadiseo na bafundji ba mikanda babaadi abawunawuna, baambanga’shi : Uno’u atambula balwishi na adi n’abo. 3 N’aye bebalungwile luno lukindji, amba’shi : 4 Nnani muntu a munkatshi mwenu, akukita’shi, e na mikooko lukama na pakashimisha [mukooko] umune, akutwa kuleka [yaya mikooko] makumi kitema na kitema mu kabaaka, na shakeenda mu kulonda wawa ubashimina, mpaa na pakewumwena ? 5 Na pakeupeta, akeutenteka ku mapampa kwaye, na muloo ; na, 6 pakaaluka ku shibo yaaye, ayitanyina ba-kuuku na bekungishani n’aye, na kwibalungula’shi : Sepeelayi n’ami, mwanda nansaangula(1) mukooko wande ushimine. 7 Nenulungula’shi, anka biabia akukeekala muloo mwiulu bwa mulwishe umune elaanga, kukila balulame makumi kitema na kitema bashina lukalo lwa kwilanga.

*(1) Sunga’shi : nampete.

8 Sunga’shi mukashi kinyi, akukita’shi, e na ndalakume(2) ekumi, su bashimisha ndalakume umune, shateembesha elampi na shakombo shibo, na shakimbi kalolo mpaa na pakamupetela ? 9 na pakamupeta, ayitanyina ba-loole na bamukungile, na kwamba’shi : Sepeelayi n’ami, mwanda nansaangula(1) ndalakume(2) anadi mushimishe. 10 Biabia, nenulungula’shi, kwi muloo kumpala kwa bamwikeyilu b’Efile Mukulu bwa peenda mulwishe umune beelanga.

*(2) ndalakume : fwalanga ya beena Ngidiki, ibaadi na bushito bwi peepi na kulombana na ndenyee.

11 Na bambile’shi : Muntu umune baadi na baana baaye balume babidi ; 12 na [uno] mukinga a kwabadi balungwile shaye’shi : Yaya, mpe namu kiande kipindji kia bintu kiini kii bu kiande. Na bebabiile bupeta bwaye. 13 Na kunyima kwa mafuku apeela, yawa mukinga, pabapwile kukoongola [biaye] bioso, bayiile paasha mwiumbo dii kula ; na kwakwa bapudjiishe bupeta bwaye booso ku butesha(3). 14 Na kunyima kwa’ye kupudisha bioso, kipupa kia sala nkutwela mu diadia eumbo ; na babangile kutwela mu dikyenga. 15 Na bayiile nkukalamata kwi mungi muntu a ku beena diadia eumbo, ngi uno nkumutuma mu mabala mwaye bwa kudiisha ngulube. 16 Na badilanga kuwusha efu diaye na bintu bibadianga ngulube ; na takubaadi muntu amupa kintu nya. 17 Na pabeyalwishe kinangu, bambile’shi : Mbungi kinyi bwa bafubi ba shami be na bidiibwa(4) ku bungi, n’ami naafu na sala kuno ! 18 Nankeebwa nyende kwi shami, na nankamulungula’shi : Yaya, ne mulwishiishe eulu na kumpala kwobe ; 19 ntshimulombeene kwikala mwitanyinwe bu mwan’obe nya ; ntuule nka bu umune a ku bafubi bwobe. 20 Na pabebweele, bafikile kwi shaye. Na pabaadi kii kula, shaye bamumwene na lusa lubamukwatshile, na, pabayiile lubilo [kwadi], bamwitumbiile mu shingo na bamufifile. 21 Na mwana bamwambile’shi : Yaya, ne mulwishiishe eulu na kumpala kwobe ; ntshimulombeene kwikala mwitanyinwe bu mwan’obe nya. 22 Anka shaye balungwile bapika baaye’shi : Tuushayi nkandjo mukile-kile buwa, numufwadikye anka ; na fwadikayi kakano kwiyaasa diaye na sandale ku ngao yaaye ; 23 na twalayi mwana a ngombe munune na mwipeeyi ; na tudyeyi na tusepeeleyi ; 24 mwanda mwan’ande mulume anumono uno baadi mufwe, na baalukiila ku muwa ; baadi mushimine, na bamweeka. Na bababangile kusepeela. 25 Aku namu mwan’aye mbedi baadi ku mabala ; na bu bibaadi taalukiila na teseesela peepi na shibo, bapushiishe biombwanga na masha ; 26 na p’aye kwitanyina umune a ku beena mufubo, bayipwishe kiini kibakitshika. 27 N’aye bamulungwile’shi : Mukwenu(5) bafiki ; na shobe bayipa mwana a ngombe munune, mwanda bamwat’aye ooso mukumbeenno(6). 28 Na bakwatshile suungu n’aye nkupela kutwela. Na shaye, pabatuukile paasha, bamusendeele. 29 Anka’ye, baalulwile, alungula shaye’shi : Tala bipwa bungi nka nkwete kukufubila, na kashaa ntatupiilwe mwiiya wobe nya ; na kashaa obe tompeele namu mwana a mbushi bwa kusepeela na ba-kuuku bande nya ; 30 anka uno, mwan’obe mulume, mudye bupeta bwobe na bakashi ba makupi, pabaafiki, bomwipayila mwana a ngombe munune. 31 N’aye bamulungwile’shi : Mwana [ande], obe we n’ami mafuku ooso, na bioso bi bu biande mbiobe ; 32 anka abituunganga kudia bi buwa na kwikala na muloo ; mwanda yowuno, mukwenu(5), baadi mufwe, na baaluka ku muwa ; baadi mushimine, na bamweeka.

*(3) Sunga’shi : lukyebanokyebano. — (4) Sunga’shi : mikate, (mwanda ngi kiabo kidiibwa). — (5) Sunga’shi : Mwinobe. — (6) Sunga’shi : bamwatuula bushima bwaye kushii kintu kii mukite.

 

16

1 Na balungwile namu balongi baaye’shi : Kubaadi muntu mpeta baadi na mulami a bintu biaye ; na uno bafundjilwe kumpala kwaye’shi kwete kupalakasha bintu biaye. 2 Na pabamwitanyine, bamulungwile’shi : A uno mwanda wi naminyi wampusha abaakula pa mwanda wobe ? Ndubwilengye bi ndongamiisho a bulami boobe ; mwanda’shi tookafuba dimo mufubo wa bulami bwa bintu nya. 3 Na mulami a bintu baakwile muunda mwaye’shi : Ni nkite kinyi, mwanda fumwami taadi ankaasha ku mufubo. ? Tshimulombeene kudima nya ; ne na buufu bwa kuteka [bintu bia bukwashi] ; 4 Nanguku kiankakita, bwa’shi, pabakambinga ku mufubo wande wa bulami, beekale abantambula mu mashibo mw’abo. 5 Na pa’ye kwitanyina umune na umune a baasha mabaasa a fumwaye, balungwile a kumpala’shi : Mbungi kinyi bwodi na kia kufuta kwi fumwami ? 6 N’aye bambile’shi : Mbaafu lukama ya mwimu. Na bamwambile’shi : Ata mukanda wobe [ubofundjile], na shaala bukidi ofunde makumi atano. 7 Akupu balungwile mungi namu’shi : N’obe namu, we na ebaasa dia bungi kinyi ? Na bambile’shi : Mbipimino lukama bia poondo. Na bamwambile’shi : Ata mukanda wobe [ubofundjile], na funda makumi mwanda. 8 Na fumu bakaanyine yawa mulami a bintu mubi mwanda bakitshiine [biabia] na budimu. Mwanda baana ba kino kipungo mbadimukye bikile, pa kwibapima na kino kipungo kiabo’bo banabene, kukila baana b’etaata. 9 N’ami, nenulungula’shi : Kitayi ba-kuuku na mapeta ashii alulame, bwa’shi, panukatwela mu dikyenga, nwikale batambulwe mu mashibo a looso. 10 Yawa e na kishima mu kiakia kipeelapeela, e na kishima namu na mu kiakia kii bukata ; na yawa shi mululame mu kiakia kipeelapeela, ta mululame namu sunga mu kiakia kii bukata nya. 11 Biabia su tanubaadia kwikala bashimate mu mapeta ashii alulame, nnani akenupa bulami bwa [mapeta] a eyendo ? 12 Na su, mu kiakia kiabene, tanwi bamwekwe bashimate, a nnani akakupa kiakia kii bu kiobe ? 13 Takwi mufubi su ngumune mulombeene kufubila ba-fumu babidi ; mwanda, pangi akashikwa umune na akafule mungi kifulo, sunga’shi akalamata kwi umune na akapeeshe mungi : Tanwibalombeene kufubila Efile Mukulu na [kufubila] mapeta.

14 Na ba-Fadiseo namu, babaadi baasha lwabi [lwa fwalanga], babapushiishe biabia bintu bioso, na babamusepele. 15 Na bebalungwile’shi : Anwe nwi bantu baaba bakwete kwibingisha anwe banabene kumpala kwa bantu ; anka Efile Mukulu awuku mashimba enu : mwanda kiakia kiabadi bakile kukaanya munkatshi mwa bantu kii butete ku mpala kw’Efile Mukulu. 16 Mwiiya na batemuki [babaadi kwanka] mpaa na pe Yoano ; kubanga paapa bufumu bw’Efile Mukulu mbuubu abulungudiibwa, na muntu ooso ekitshisha ku bukome bwa kwimutwela. 17 Aku namu mbibofule bwa’shi eulu na nsenga bikile, bishii bilombeene kafuunda ka mwaaku kamune ka mwiiya kupona. 18 Yawa ooso apele mukashi aaye na kwibakila mungi, atambuka lusandji ; na yawa ooso ayibakila mukashi abadi bapele ku bulunda kwi mulume aaye, atambuka lusandji.

19 Aku namu kubaadi muntu mpeta bafwalanga bilamba bimonga na bitooka soo bia kineemo, na badianga kudya kwi buwa mafuku ooso, mu kipaso kia kukaanya. 20 Na kubaadi mulanda, eshina diaye, Lasaala, baadi mulaadishwe ku kibelo kiaye, mutapikye malonda mbidi yoso, 21 na badilanga kwikuta na bifingifingi bibaponanga paashi ku meesa a mpeta ; anka mbwa namu yibafikanga mu kulamba malonda aaye. 22 Na babakitshiine’shi mulanda nkufwa, na babamutwadile kwi bamwikeyilu mu kiadi kia Abalahama(1). Na mpeta namu bafwile, na bashikilwe. 23 Na, mu Adese(2), pabatadile meeso aaye, bu bibaadi mukalakashiibwe, aye bamwene Abalahama ku bula, na Lasaala mu kiadi kiaye. 24 Na pabeelele musaase, bambile’shi : Yaya Abalahama, mfwile namu lusa na tuma Lasaala, bwa’shi asabikye soongo ya munwe waye mu meema, na atadishe edimi diande, mwanda ne mukalakashiibwe mu uno mwididi [wa kaalo]. 25 Anka Abalahama bambile’shi : Mwana [ande], tentekyesha’shi bopetele bintu biobe ku mafuku a muwa wobe, n’anka biabia namu Lasaala [bapetele] makyenga ; na binobino aye musambiibwe kuno, n’obe we mukalakashwe. 26 Na kukaasha biabia bioso, lupoongo lula ndubuundulwe kalolo pankatshi p’etu na anwe ; bia’shi baaba abakyebe kukatuka kuno nkukila kwanudi tabebikitaanga, na’shi baaba [abakyebe kukatuka] kwakwa tabasambukanga kuno kwatudi. 27 Na bambile’shi : Biabia nankusendeela namu, yaya, biodia kumutuma namu mu shibo ya shami, 28 mwanda ne na bakwetu(3) batano, biadia kwibasendeela mwishina di’Efile Mukulu ; kutshiina’shi tala abo namu bafika mu ino mbalo ya lukalakashi. 29 Anka Abalahama bamulungwile’shi : Be na Mose na batemuki ; bebapushiishe. 30 Anka’ye bambile’shi : Nya, yaya Abalahama ; anka su muntu akatuka ku bafwe eenda kwabadi, abakeelanga. 31 Na bamulungwile’shi : Su tabapushiisha Mose na batemuki, tabakeekala bakuminishwe nya, sunga muntu asaanguka munkatshi mwa bafwe.

*(1) Kwi beena Yuda yino nyi mbalo ya muloo. — (2) Adese, tala kipatulwiilo mu Mateo 11. 23. — (3) Sunga’shi : beena bande.

 

17

1 Aku namu balungwile balongi baaye’shi : Bi bukopo bwa’shi bikokoshi bikutwe kufika, anka malwa kwi yawa ebifwiisha ! 2 Bibaadi bimulombeene bamushitshika ebwe(1) dia mpelo dikata mu shingo, n’aye kwediibwa mu meema, pe kuponesha umune a ku bano baana bakinga. 3 Elameyi anwe banabene. Su mukwenu alwisha, musaashile, na su beelanga, mufwiile lusa ; 4 na su akulwishiisha misuusa musambobidi kwifuku dimune, na’shi misuusa musambobidi alukiila kwodi’shi : Neelanga, obe okamufwiila lusa.

*(1) Ni ebwe dibabapelaanga nadio bukula, babedinyengyeshanga nyema a mpunda.

5 Na batumibwa babalungwile Fumu’shi ; Etukumbeeshe(2) namu lukumiino. 6 Na Fumu bambile’shi : Su nwi na lukumiino bu lutete lwa mutalande, nubaadia kwamba uno mutshi’shi : Shuudika, na ekune mu meema akata ; na ubadia kwinukookyela. 7 Anka nnani muntu a munkatshi mwenu, a kukita’shi, aye e na mpika a kudima sunga a kulama [bimunwanga], p’alukiila ku mabala, amba’shi : Fika nka paapa na shaala ku meesa ? 8 Takamwamba peenda bilekeene’shi : Ndumbulwiile biakudia bia kiolwa na weanye kilamba kiobe mu kifuka, na omfubile mpaa na pankadiila na pankatomena ; na kunyima kwa biabia, obe namu, biokidia na biokitoma. 9 Ngakwikala n’ebaasa kwi mpika pekale’shi aye bakitshi kiakia kiabekalanga bamutekye bwa kukita su ? 10 Ntanebipwandjikisha nya. Biabia anwe namu, panukapudisha kukita bintu bioso biabadi benwambe kukita, ambayi’shi : Twi ba-pika ba bisumanga ; kiakia kiatwikalanga batuungibwe kukita, tubekikitshi.

11 Na bibakitshiine’shi aye e mu lwendo lwa ku Yelushalema, basambukanga Samadiya na Ngadile. 12 Na bu bibaadi atwele mu ungi musoko, bantu ekumi baasha kifwi nkufumankana n’aye ; na babayimeene kula ; 13 babuusha eyi, bamba’shi : Yesu, Fumu(2), etufwiile namu lusa. 14 Na pabebamwene, bebalungwile’shi : Ndayi, kelesheyi kwi ba-tshiite mwakwidi(3). Na bibakitshiine’shi bakwete kwenda, abo nkutooshiibwa. 15 Aku namu umune a munkatshi mw’abo, pabamwene’shi bapaashiibwa, bealwiishe, nkutumbisha Efile Mukulu n’eyi dii bukopo ; 16 na bapoone paashi mpala mu nsenga ku ngao ya Yesu, amutumbulanga. N’aye baadi mwina Samadiya. 17 Na Yesu, pabaalulwile, bambile’shi : [Booso] ekumi tambatooshiibwe su ? Na [bangi] kitema, be kwikunyi ? 18 Ta nkumwekwe namu babaaluka bwa kutumbisha Efile Mukulu, nka peenda uno muntu mwenyi. 19 Na bamulungwile’shi : Ebwee, weyiile ; lukumiino lwobe lubakupaasha.

*(2) Suga’shi : Mukata. — (3) Tala mu Lefitike 14.

20 Aku namu pababamwipwishe kwi ba-Fadiseo kipindji akikafika bufumu bw’Efile Mukulu, aye bebaalulwile amba’shi : Bufumu bw’Efile Mukulu tabufiki mu kipaso kianudia kutuula kabekyeleshi nya ; 21 na tabakaamba’shi : Talayi, bwi kuno ; sunga’shi, Talayi, bwi’kwa. Mwanda talanga, bufumu bw’Efile Mukulu bwi pankatshi peenu. 22 Na balungwile balongi’shi : Mafuku aakafiki anukadila bwa kumona efuku dimune dia ku mafuku a mwana a muntu, na tanukedimona nya. 23 Na abakenulungula’shi : Talayi, e kuno ; sunga’shi, talayi, e’kwa. Tanwikwendanga, na tanwibalondanga nya. 24 Mwanda nka bu kabadibadi ka mpeshi akabadima, akamunika kubanga ku lupese lumune lwa mpese ya kuushi kweulu mpaa na ku lungi lupese lwa kuushi kw’eulu, ngi abikeekala mwana a muntu mwifuku diaye. 25 Anka kumpala abituungu akyengye bikile, na ekale mupediibwe kwi kino kipungo. 26 Na bu bibabifikile ku mafuku a Nowa, biabia ngi abikeekala na ku mafuku a mwana a muntu namu : 27 babadianga, babatomanga, babayibakilanga bakashi, babayibakishanga malunda, mpaa n’efuku dibatwelele Nowa mu bwaato ; na mpeshi e bungi banokyele, na bebabutwiile booso(4). 28 Nka bimune’nyi, bu bibabifikile ku mafuku a Lote : babadianga, babatomanga, babawulanga, babawudishanga, babakunanga, babayibakanga mashibo ; 29 anka, kwifuku dibatuukile Lote mu Sodoma, kubanokyele kaalo na sufule mwiulu, bibebabutwiile booso(5) ; 30 abikeekala nka biabia bimune kwifuku adikaleshiibwa mwana a muntu. 31 Mu diadia efuku, yawa akeekala ku mutoondo(6) [wa shibo], na akeekala na bintu biaye muunda mwa shibo, tayikanga bwa kwibiata nya ; na biabia bimune yawa akeekala ku mabala talukilanga ku mongo. 32 Tentekyeshayi mukashi a Lote(7). 33 Yawa ooso akakimba bia kupaasha muwa waye, akeushimisha ; na yawa ooso akeushimisha akeubombelesha. 34 Nenulungula’shi, ku bwabwa bufuku babidi abakeekala pa lusala lumune, umune akaatshiibwa na mungi akalekwe ; 35 bakashi babidi abakatwa bukula pamune, umune akaatshiibwa na mungi akalekwa ; [babidi abakeekala ku mabala, umune akaatshiibwa na mungi akalekwa], 37 na pakwaluula, babamulungwile’shi : Nkunyi, Fumu ? Na bebalungwile’shi : Kwakwa kwi kitanda, ngi kwakwa namu akwikoongweela [biooni bia] mpungwe.

*(4) Tala mu Kibangilo 7. — (5) Tala mu Kibangilo 19. — (6) mitoondo yabo yibaadi ya kisasa kia nsenga kwiulu, kikamiino kiayo kibaadi kitadiile paasha. — (7) Tala Kibangilo 19. 17-26.

 

18

1 Na bebeelele namu’nyi lukindji bwa [kulesha’shi] babaadi’nka na kituungo kia kuteka mafuku ooso kushii kupungila, aye nkwamba’shi : 2 Kubaadi mu kingi kibundji nsushi kampaanda shibatshinanga Efile Mukulu na shibanemekanga bantu ; 3 na mwini mu kiakia kibundji mubaadi [mungi] mukashi a mufwe, n’aye bayiile kwadi, amba’shi : Ngobweele namu kwi mwina-ngo(1) n’ami. 4 Na muunda mwa kipindji tamwibikumiine nya. Anka kunyima kwa biabia, bambile muunda mwaye’shi : Sunga ntantshinaa Efile Mukulu na’shi ntaneemekaa bantu, 5 anka, mwanda uno mukashi a mufwe banshimbata(2), namutshibila mwanda waye, kutshiina’shi, tala pakwete nka kunsembelanga, afwa antshiba mutwe. 6 Na Fumu bambile’shi : Pushayi biobio abiakula nsushi mubi(3). 7 N’Efile Mukulu namu takaobwela basangulwe baaye ku mianda yabo, baaba abamweele musaase kaanya na bufuku su, n’aye mmwate lwishiinko [kumpala kwa kwibakwasha] ku mwanda wabo ? 8 Nenulungula’shi mwanda wabo akeutshibi bukidi bukidi. Anka apakafika mwana a muntu, akasangana namu lukumiino pa nsenga su ?

*(1) Sunga’shi : mwishikwanyi, alu n’ami ngoshi. — (2) Sunga’shi : amfumbakasha. — (3) Sunga’shi : shii na kululama.

9 Na beelele’nyi luno lukindji kwi bangi babelungulanga bu’bo balulame, na babamonanga bangi bantu bu kushii kintu : 10 Bantu babidi babatwelele mu ntempelo bwa kuteka, umune baadi muFadiseo, na mungi baadi mufutshishi a bitadi. 11 MuFadiseo, pabayimeene ku lupese, batekanga muunda mwaye nabene mu bino bishima’shi : Ôo Efile Mukulu, nankutumbula biini bianshi bu bangi bantu, beena manyengani, bashii balulame, beena lusandji ; sunga bianshi bu uno mufutshishi a bitadi. 12 Neshidikaa misuusa ibidi ku lubingo lwoso, natuula ki’ekumi kia bioso biandji nabio. 13 Na mufutshishi a bitadi, pabayimene namu kula, tabaadi akyebe sunga nkubuusha meeso atala kwiulu nya, anka bekupilanga mu kiadi, amba’shi : Ôo Efile Mukulu, mfwile namu lusa, ami mulwishe ! 14 Nenulungula’shi uno [muntu] baalaleele ku shibo yaaye mubingishwe pe [yawa] mungi ; mwanda yawa ooso ekaamisha, abakamwisha ; na yawa eyisha abakamukaamisha.

15 Na babamutwadiile’nyi baana bakinga, bwa’shi ebakumee ; na balongi pababamumwene biabia, babasashiile baaba [babaadi bebasemune]. 16 Anka Yesu, p’aye kwibetanyina, bambile’shi : Lekayi baana bakinga bafikye kwandji, na tanwibashikiilanga kufika nya ; mwanda be bino ngi baasha bufumu bw’Efile Mukulu. 17 Eyendo nenulungula’shi : Yawa ooso shakatambula bufumu bw’Efile Mukulu bu mwana mukinga, takemutwela nya.

18 Na muntu umune a ku ba-nfumu [ba mwiilo] bamwipwishe’shi : Mulambukishi e buwa, a nkinyi akituungu’shi nkite(4) bwa kupiana muwa wa looso ? 19 Na Yesu bamulungwile’shi : Bwakinyi ongitanyina’shi, e buwa ? Takwi e buwa su ngumune, nka peenda [umune bupenka bwaye], Efile Mukulu. 20 Owuku miiya’shi : Totambukanga lusandji ; toyipananga ; toyibanga ; todimbilanga muntu mwanda wa madimi ; neemeka shobe na nyinobe. 21 Na bambile’shi : Ne mulame bintu biabia bioso kubanga ku bukinga bwande. 22 Na Yesu pabapushiishe biabia, aye nkumulungula’shi : Kintu peenda kimune nkikukutshikilwe : udisha bintu bioso biodi nabio, na webiabile balanda, okeekala na bupeta mwiulu ; na fika, ondonde. 23 N’aye pakupusha bino bintu, nkukwatshika na kiongwa kikata ; mwanda baadi mpeta mukilekile bukata. 24 Na Yesu, pabamwene’shi bakwatshika na kiongwa kikata, bambile’shi : Mpa bukopo kinyi, apakatwele baaba be na bupeta bwi bungi mu bufumu bw’Efile Mukulu ! 25 Mwanda mbibofule ngofu nyema a shamo kutwelela mwiyiso dia lushingye, bisha kutwela mpeta mu bufumu bw’Efile Mukulu. 26 Na baaba babapushiishe biabia babambile’shi : Poopo nanyi mulombeene kupaashibwa ? 27 N’aye bambile’shi : Bintu bi bukopo kwi bantu, mbibofule kwi Efile Mukulu. 28 Na Mpiele bambile’shi : Talanga, atwe twibalekye bioso na twakulonda. 29 Na bebalungwile’shi : Eyendo, nenulungula’shi, takwi muntu akwikala mulekye shibo, su mbamutande, su mbakwabo, su mukashi aaye, su mbena baaye, bwa kifulo na bufumu bw’Efile Mukulu, 30 akukutwa kupeta bi bungi bitentekyele mu kino kipindji, na, ku kipungo akifiki, [apete] muwa wa looso.

*(4) Sunga kwamba’shi : ngikale mukite.

31 Na pabayitanyine [balongi] ekumi na babidi kwadi, bebalungwile’shi : Talanga, tatukaamina ku Yelushalema, na bintu bioso biabadi bafunde kwi batemuki mwanda wa mwana a muntu abikalombana : 32 mwanda akalubulwa ku maasa a [beena] maumbo ; abakamusenga, na abakamukaa, na abakamwaasa mata ; 33 na kunyima kwa’bo kumukupila nfimbo, abakamwipaa ; n’efuku dia kasatu, akasaanguka. 34 Na tababapushiishe kintu sunga nkimune ku biabia bintu nya ; na diadia eyi dibaadi dibafiibwe, na tababashingulwile mianda yibaadi yaakulwe nya.

35 Na bibakitshiine’shi, aye bafiki peepi na Yediko, mungi mpofu baadi mushaale ku bukunkula bw’eshinda na batekanga bukwashi bwa pa lusa. 36 Na pabapushiishe kibumbu kikwete kukila, bayipwishe’shi nkinyi akikitshika. 37 Na babamulondeele’shi, nyi Yesu mwina Nasalete kwete kukila. 38 Na beelele musaase, amba’shi : Yesu, Mwana a Dafidi, mfwile namu lusa ! 39 Na baaba babaadi abende kumpala babamusashiile bwa’shi awumiine ; anka’ye banishiishe kweela musaase’shi : Mwana a Dafidi ! Mfwiile namu lusa. 40 Na Yesu, pabayimeene, batumine eyi’shi bamutwadile anka ; na bu bibaadi esesela peepi, bamwipwishe’shi : 41 Nkini kiokyebe nkukitshiine ? N’aye bambile’shi : Fumu, mbangye namu kumona. 42 Na Yesu bamulungwile’shi : Baanga kumona, lukumiino lwobe lubakupaasha. 43 N’anka paapa babaangile kumona na mbamulondele [mu mongo], kwete kutumbisha Efile Mukulu. Na mwiilo ooso pabaumwene biabia, awo nkupa Efile Mukulu ntumbo.

 

19

1 Na batwelele mu Yediko, n’aye nkusambuka [kibundji]. 2 Na talanga, mungi muntu, ayitanyinwa eshina bu Sakayo ; baadi’nyi fumu a bafutshishi ba bitadi, na baadi mpeta ; 3 na bakimbanga bia kumona Yesu, biini bibaadi ; na tabaadi biakwibikita, pa mwanda wa kibumbu, mwanda aye baadi mwipi ku kishiisa. 4 Na pababadidiile lubilo kumpala, bakaamiine ku mutshi wa shikomoole(1) bwa kumumona ; mwanda baadi na kia kukidila paapa. 5 Na pabafikile pa yaya mbalo, Yesu pa kutale, bamumwene, na amulungula’shi : Sakayo, ika bukidi ; mwanda abituungu nshaale mu shibo yobe lelo. 6 Na bayikile nka mu lubilo-lubilo, n’aye nkumutambula na muloo. 7 Na pakumona biabia, booso babaadi abawunuuna, bambanga’shi batwele mwa [muntu] mulwishe bwa kwimushaala(2). 8 Na Sakayo, pabayimeene abiaa, balungwile Fumu’shi : Talanga, Fumu, nampeya balanda kiapankatshi kia bupeta bwande ; na su nandwishiisha muntu mu kumudimbiila mwanda wa madimi, namwalwisha misuusa inanka. 9 Na Yesu bamulungwile’shi : Lelo kipandjilo kibafiki ku yino shibo, pa kumona’shi aye namu nyi mwana a Abalahama ; 10 mwanda mwana a muntu bafwidiile kukimba na kupaasha kiakia kibaadi kishimine(3).

*(1) Shikomoole nyi mutshi wifwaneene na nduunda. — (2) Sunga’shi : bwa kwimulaala. — (3) Sunga’shi : yawa baadi mushimine.

11 Na bu bibaabadi abapusha yaya mianda, batentekyele na kwibeela lukindji, mwanda baadi peepi na Yelushalema, na mwanda babapwandjikishanga’shi, bufumu bw’Efile Mukulu tabukyebe kumweka(4) patooka nka binobino. 12 Biabia bambile’shi : Mungi muntu muneemekwe bayiile ku dingi eumbo dii kula, bwa kutambula bufumu na kwalukiila. 13 Na pabayitanyine [bapika] ekumi ba ku bapika baaye nabene, bebapeele fwalanga(5) ekumi, na bebalungwile’shi : Sungulushayi mpaa na kipindji kiankafika. 14 Aku namu been’eumbo naaye babamushikwanga ; n’abo babatumine mukyendji kumongo kwaye, bamba’shi : Tatukyebe’shi uno’u etumune nya. 15 Na bibakitshiine’shi, pa kwalukiila kwaye, pabaadi baapu kwaata bufumu, aye nkutuma eyi’shi, bayitanyine bapika baaye kwadi babapeele fwalanga, bwa’shi awukye bwiini bungi bubasunguula muntu ooso ku busuunga bwaye. 16 Na a kwibedi bayimeene, amba’shi : Fumwami, lufwalanga lwobe lubasunguula fwalanga ekumi. 17 Na bamwambile’shi : Bibuwa, mpika e buwa, mwanda bwodi na kishima mu [kintu] kikilekile bupeela, ikala namu na matalwa panundu pa bibundji ekumi. 18 Na a kabidi bafikile, amba’shi : Fumu, lufwalanga lwobe lubasuungu fwalanga itano. 19 Na balungwile’nyi uno’shi : N’obe, ikala [na matalwa] panundu pa bibundji bitano. 20 Na mungi bafikile, amba’shi : Fumu, tala lufwalanga lwobe, lwandji mulame lwanye mu kilamba ; 21 mwanda ne mukutshiine, ku mwanda we muntu e bukopo : wataa kiakia kioshi mutuule, na owumbulaa kintu kioshiimukune. 22 Bamulungwile’shi : Nankakutshibila kiimu nka mupuunda eyi diobe, mpika mubi : owukanga’shi : ami ne muntu e bukopo, naataa kiakia kianshimutuule na kuwumbulanga kiakia kianshimukune ; 23 mbwakini namu twemutuule lufwalanga lwande ku shibo ya kilamino(6), na patandji afiki ngikale mwilwate na makasa ? 24 Na balungwile baaba babaadi bapetekyelwe paapa’shi : Mwaateyi lufwalanga na elupeeyi yawa e na diadia ekumi. 25 — Na babamulungwile’shi : Fumu, aye e na fwalanga ekumi. — 26 Mwanda nenulungula’shi : Kwi yawa ooso e na [kintu], akapeebwa ; na kwi yawa shina kintu, mpaa na kiakia kiini kiadi nakio abakamwaata kianka. 27 Anka baaba, beshikwanyi n’ami, bashii bakumiine’shi ami neebamune, ebatwaaleyi pano na nwibayipee ku mpala kwande.

*(4) Sunga’shi : tabudi abumweneka. — (5) Ni fwalanga ya beena Ngidiki yibabetanyinanga bu mine. — (6) Sunga’shi : ku banki ; shibo yakulamina fwalanga.

28 Na pabapwile kwakula yaya mianda, babadidiile kumpala kwabo, akaamina ku Yelushalema.

29 Na bibakitshiine’shi, bu bibeseselanga peepi na ku Betefanje mpaa na peepi na ku Betani, dia ku mwengye awitanyiniibwa’shi, ngwa mitshi ya mpafu, batumine babidi ba ku balongi baaye, amba’shi : 30 Ndayi mu musoko witululame mbula ; na panukemutwela, anukasangana mwana a mpunda mushitshikwe, kashaa pa mongo paaye muntu su ngumune tepatentamine nya ; mushituleeyi, nufikye naaye. 31 Na su muntu enwipusha bwakinyi anumushitula, anukamulungula bino’shi : Fumu e n’aye lukalo. 32 Na baaba babaabadi batume, pababayiile, babasangene nka bu bibebalungwile. 33 Na pabaabadi bakwete kushitula mwana a mpunda, bafumwaye babebambile’shi : Bwakinyi anushitula mwana a mpunda ? 34 N’abo babambile’shi : Nku mwanda Fumu e n’aye lukalo. 35 Na babamutwadile kwi Yesu ; na p’abo kwaadisha bilamba biabo pa mwana a mpunda, babepatentekyele Yesu. 36 Na bu bibaadi ende mu lwendo lwaye, babaalanga bilamba biabo mwishinda. 37 Na bu bitabaadi eseesela peepi, pa ngalaala ya mwengye wa mitshi ya Mpafu, kibumbu kioso kia balongi, pabakidi akisaanka, kibabangile kutumbisha Efile Mukulu n’eyi di bukopo bwa bipaso bioso bibaabadi bamone, bambanga’shi : 38 A mwabi nka Fumu afiki mwishina dia Mwanana(7) ! kufukama mwiulu, na ntumbo mu ma-mbalo akile-kile kwiulu ! 39 Na bamo ba munkatshi mwa ba-Fadiseo babamulungwile kukatukila munkatshi mwa kibumbu’shi : Mulambukishi, saashila balongi bwobe. 40 Na pabaalulwile, bebalungwile’shi : Nenulungula’shi, su baabano abawumiina, mabwe aakeela misaase. 41 Na pabafikile peepi, amono kibundji, aye nkwikidila, 42 eshi : Su bodia kuwuka, obe namu’nyi, peenda mu dino efuku di bu diobe, bintu bitale kufukama(8) kwobe ! anka binobino mbifiibwe ku meeso kwobe. 43 Mwanda mafuku aakafika poodi, aakakwifunyisha beshikwanyi n’obe na meena(9), na abakakukuungila, na abakakufina ku mpese yoso, 44 na abakakushiinda paashi, obe na baana bwobe muunda mwobe(10) ; na tabakaleka mwodi sunga nyi ebwe dishaale p’eebwe [dikwabo] nya, mwanda twemushinguule kipindji kia kuteembelwa(11) kwobe nya.

*(7) Tala mu Lono 118. 26. — (8) Sunga’shi : bia kufukama. — (9) Meena aabundula basalayi bwa kufwamina pa ngoshi. — (10) Sunga’shi : munkatshi mwa kibundji. — (11) Ngi kwamba’shi : nsaa yibabakuteembela kwi Mesiya mu buuntu, pa lusa.

45 Na batwelele mu ntempelo, na babangile kubiinga baaba babemupananga, na babemuwulanga [bintu], 46 aye nkwibalungula’shi : Mbifundjibwe’shi : « Shibo yande nyi shibo ya nteko » (A) ; anka’nwe, nubeyituulu bu kifwamino kia bangifi(12). 47 Na balambukishanga mafuku ooso mu ntempelo ; na ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda, na bakata ba mwiilo, babakimbanga bia kumwipayisha. 48 Na tababapetanga kintu kibaabadia kukita su nkimune ; mwanda mwiilo ooso ubaadi aumuloondesha kalolo ku milomo bwa kumuteemesha.

*(A) Esaya 56. 7. — *(12) Tala mu Yelemiya 7. 11.

 

20

1 Na bibakitshiine, dimune dia ku aa mafuku, bu bibaadi alambukisha bantu mu ntempelo na kulungula mukandu wi buwa, ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda nkupaatuka na bakulu. 2 Na babesambile n’aye, bamba’shi : Etulungule nku matalwa kinyi okwete kukita bino bintu, sunga’shi nnani mukupe aa matalwa ? 3 Na’ye pabaalulwile, bebalungwile’shi : Nankenwipusha, ami namu, kintu kimune, na ndunguleyi : 4 Lubatshisho lwa Yoano lubaadi lwa kwiulu, su ndwa bantu ? 5 N’abo nkunangusheena munkatshi mwa’bo’shi : Su tubaamba’shi : Ndwa kwiulu, aye akaamba’shi : Bwakinyi tanwi bamukumiine ? 6 Na su tubaamba’shi : Ndwa bantu, mwiilo ooso ushima awuketwasa mabwe, mwanda ngushinkamishe kalolo’shi Yoano baadi mutemuki. 7 Na babaalulwile’shi tabawuku kwiini kubalufikile nya. 8 Na Yesu bebalungwile’shi : N’ami namu, ntanenulungula ku matalwa kinyi kwankitshi bino bintu nya.

9 Na babangile kulungula mwiilo luno lukindji’shi : Mungi muntu bakuune efuba dia finyo, n’aye bedilekyele mu maasa a badimi, na batuukile paasha p’eumbo bwa mafuku e bungi. 10 Na mu kipindji kia kwaapula bikuba, batumine mpika umune kwi badimi, bwabadia kumupa bikuba bia mwibala ; anka badimi, p’abo kumukupila, babamwalwiishe minwe-minwe. 11 Na batumine dimo mungi mpika ; anka p’abo kumukupila mpaa n’aye, na p’abo kumwanduula(1), babamwalwiishe minwe-minwe. 12 Na bekutumine dimo mungi akasatu ; anka uno namu babamutapile, na kumwaasa paasha. 13 Na sh’efuba dia finyo bambile’shi : Nkini kiandjia kukita ? Nankatuma mwan’ande andji mukumiine ; pangi’shi, su babamono uno, abakamuneemeka. 14 Anka pabamumwene badimi, abo nkunangusheena munkatshi mwa’bo, baamba’shi : Uno ngi mpianyi, tumwipee, bwa’shi bupianyi bwikale bu bwetu. 15 Na p’abo kumwaasa paasha p’efuba dia finyo, babamwipayile. A biabia fumw’efuba dia finyo akebakitshi kinyi ? 16 Akafika na akayipayisha baaba badimi, na akapa bangi [badimi] efuba dia finyo. Na pababebipushiishe, babaambile’shi : Biobio tabikitshikanga ! 17 N’aye, pabebataale, baambile’shi : A biabia nkinyi kino kifundjiibwe’shi : « Ebwe dibabasumbusheneene kwi beebaki ba shibo, diadia ngi dibafiki bu ebwe dia kitako dia kwipaka » (A) ? 18 Yawa ooso akapoona pa dino ebwe, akasooseka ; anka yawa namu adikaponena, adikamufinga bukula.

*(A) Lono 118. 22. — *(1) Sunga’shi : Kumukita bi bubi.

19 Na ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda babakimbile, mu yaya nsaa imune, bia kumukwata ; na babatshinanga mwiilo wa bantu, mwanda babawukile’shi baakula lwalwa lukindji ku mwanda wa’bo.

20 Na p’abo kumulondesha, babatumine bampuupa ba ku bufiefie, babediimbanga bu balulame, bwa kumwaata kilema ku kwakula kwaye, mu kipaso kilombeene kumulubula kwi nsushi na ku matalwa a mutoontshi. 21 Na babamwipwiishe, baamba’shi : Mulambukishi, atuwuku’shi, wakula na’shi olambukisha bilulame, na’shi totalaa ku mpuuluko ya bantu nya, anka’shi olambukisha eshinda di’Efile Mukulu na eyendo. 22 Mbipwandjikile namu atwe kufuta kitadi kwi Kayisa su ? 23 N’aye pakushinguula madimi(2) aabo, bebalungwile’shi : Bwakinyi anuntompo ? 24 Ndesheyi denyee(3) umune ; Dino efwanika na kino kifundwe kwanka mbi’ani ? Na babalulwile, baamba’shi : Mbia Kayisa. 25 Na bebaambile’shi : Biabia paayi Kayisa bintu bia Kayisa, na bintu bi’Efile Mukulu nwibipe Efile Mukulu. 26 Na tababaadi balombane bia ku mukwata ku kwakula kwaye kumpala kwa mwiilo nya ; na p’abo kukema bwa lwaluulo lwaye, babauminyine.

*(2) Sunga’shi : bungifi, bulamalama. — (3) denyee : nyi ndufwalanga lubaadi bushito bw’efuto dia mufubi umune kwifuku. Tala Mateo 20. 2.

27 Na bangi ba munkatshi mwa ba-Saduse, abapeela’shi takwakwikala lusaangukilo lwa bafwe, babeseesele peepi, bamwipusha’shi : 28 Mulambukishi, Mose betufundjiile’shi, su mukwabo(4) na muntu afwa, mwikale na mukashi, na su afwa kushii [kutanda] baana, mukwabo(5) aate mukashi atandjiishe mukwabo(4) baana(6). 29 Biabia kubaadi baana ba muntu [balume] musambobidi ; na a kwibedi pa kupwa kwibakila mukashi, bafwile kushii baana ; 30 na a kabidi [baatshile mukashi, na uno namu bafwile kushii baana] ; 31 na a kasatu bamwatshile, n’anka biabia bimune [booso] musambobidi : tababalekyele baana nya na babafwile ; 32 na kunyima kwa’bo booso mukashi namu bafwile. 33 Biabia ku lusangukilo lwa bafwe, aye akeekala mukashi aani munkatshi mwa’bo, mwanda booso musambobidi babamwatshile bu mukashi ? 34 Na Yesu bebalungwile’shi : Baana ba kino kipungo abeebakila na abeebakilwa ku malunda ; 35 anka baaba abakapwandjikila kupeta mbalo mu kiakia kipungo na ku lusaangukilo lwa munkatshi mwa bafwe, tabayibakilaa sunga nkutwesha ku malunda nya, 36 mwanda’nyi tambalombeene kufwa nya ; ku mwanda mbefwaane bamwikeyilu, na nyi mbana b’Efile Mukulu, p’abo kwikala baana ba lusaangukilo. 37 Kutala’shi bafwe abasaangukaa, mpaa na Mose bebilesheeshe, ku kishima’shi : « mwifufu », paapa payitanyina Mwanana’shi : Efile Mukulu a Abalahama, n’Efile Mukulu a Isake, n’Efile Mukulu a Yakobo(7). 38 Aku namu aye ta Efile Mukulu a bafwe nya, anka nga abatala ; mwanda kwadi’ye booso bee na muwa. 39 Na bangi ba munkatshi mwa bafundji ba mikanda, pababaalulwile, babaambile’shi : Mulambukishi, bwakula biya. 40 Na tambatompe kumwipusha pa mwanda su ngumune nya.

*(4) Sunga’shi : tuutu (tuutwaye). — (5) Sunga’shi : mwiina (mwiinaye). — (6) Tala uno mwanda mu Detelonome 25. 5. — (7) Tala Kikatukilo 3. 6.

41 Na bebalungwile’shi : Namini biabaamba’shi, Kidishitu Mwana a Dafidi ? 42 Na Dafidi aye nabene aamba, mu mukanda wa Ngono’shi : « Mwanana balungula Fumwami’shi : Shaala ku mboko yande yibalume, 43 mpaa na pankatuula beshikwanyi n’obe bu kituulo kia ngao yobe » (B). 44 Biabia Dafidi amwitanyina’shi, Fumu ; a naminyi biadi bu mwan’aye ?

45 Na bu bibaadi mwiilo ooso wa bantu ukwete kuteemesha, aye balungwile balongi baaye’shi : 46 Ikalayi beelame kwi bafundji ba mikanda, abasepeela kuteemba mu mankadjio ala, na bakumiine kwimunwa mu bifumankeeno bia bantu, na bishaaleelo bia kumpala mu bitumbwilo, na mbalo ya kwibedi pa kudia ; 47 abapalakashaa(8) mashibo a bakashi ba bafwe, na bwa kidimbikiisho abatekye nteko yila ; — beeni baaba abakatshibilwa kiimu kii bukopo. —— *(B) Lono 110. 1

*(8) Sunga’shi : abadiyaa bintu bioso bia mu mashibo…

 

21

1 Na bu bibaadi atala, bamwene ba-mpeta babaadi abeele milambu yabo mu mushete wa milambu. 2 Na bamwene namu’nyi mwana-mukashi a mufwe mulanda, bemwelele meeya(1) abidi. 3 Na bambilee’shi : Eyendo, nenulungula’shi uno mukashi a mufwe mulanda beele bikile [bangi] booso ; 4 mwanda bano booso’ba babeele mu milambu [y’Efile Mukulu] bintu bia panundu pa bupeta bwabo, anka uno namu bemwele bia ku bulanda bwaye, kioso kiayikalanga nakio bwa muwa waye.

*(1) Tala kipatulwilo mu Maako 12. 42.

5 Na bu bibaadi bangi [bantu] bakwete kwakula wa ntempelo [na kwambanga’shi] mbamulumbuule na mabwe e buwa na biabuuntu [bilambulwe], bambile’shi : 6 Pa mwanda wa biabia bintu bianukwete kutala, mafuku aakafika ashaakalekwa ebwe panundu p’ebwe dishadiashiibwa paashi. 7 Na babamwipwishe, bamba’shi : Mulambukishi, a biabia mafuku kinyi aakakitshika biabia bintu, na peeni apakafika biabia bintu akikeekala bu kitundwilo nkinyi ? 8 Na bambile’shi : Dimukayi tala benulubisha ; mwanda be bungi abakafika mwishina diande, bambe’shi : N’ami, na kipindji namu takidi peepi ; tanwibalondanga nya. 9 Na panukapusha abaakula wa ngoshi na wa etoombo, tanutshinanga moo nya ; mwanda abituungu biabia bintu bifikye kwibedi ; anka nfudiilo tayikeekala nka paapa nya. 10 Peeni paapa bebalungwile’shi : Eumbo adikatoombokyela [dingi] eumbo, na bufumu [bukatoombokyele] bungi bufumu ; 11 na akukeekala kutshinkakana kwa nsenga kukata mu ma mbalo e bungi, na bipupa bia sala, na bipupa bia mikumbo ; na akukeekala mianda ya kutshiinisha na bitundwilo bikata bia mwiulu. 12 Anka, kumpala kwa biabia bintu bioso, abakenukwata, na kwinubingabinga, pa kwinulubula ku bitumbwilo na [kwinwela] mu lukano ; na anukatwaalwa ku mpala kwa ba-fumu ba maumbo na kwa batoontshi pa mwanda w’eshina diande. 13 Na biabia abikenwalulukila’nwe ku bu-kamonyi. 14 Biabia badiilayi kutuula mu mashimba enu’shi tanwikalakashanga kumpala bwa kwikalwila kwenu, 15 mwanda ami nankenupa ewulu(2) na bukalabwino, bishakuwuka beshikwanyi n’enu boso kwaluula sunga kushidiila. 16 Na dingi abakenupaana’nyi kwi ba-masheenu na kwi bakwenu, na kwi beena kifuko n’eenu na kwi ba-kuuku, na abakayipayisha [bangi] ba munkatshi mwenu. 17 Na abakenushikwa kwi bantu booso, pa mwanda w’eshina diande. 18 Na takwi lunyene su ndumune lwa ku mutwe wenu alukashimina nya. 19 Ikalayi babombeleshe miuwa(3) yenu ku lwishinko lwenu. 20 Na panukamono Yelushalema mbamwifunyishe kwi bisaka bia basalayi, wukaayi paapa’shi kubutuka kwaye kubeesesela peepi. 21 Peeni paapa, baaba be mu Yudeya basuukile mu miengye ; na’shi baaba be munkatshi mwa Yelushalema bemutuukye ; na’shi baaba be mu mapia tabemutwelanga nya. 22 Mwanda ngi mafuku a kwoobola aa ; bwa’shi bintu bioso bifundjiibwe bilombane. 23 Anka malwa kwi bakashi be na mayimi na kwi baaba [bakashi] abaomesha mu aa mafuku ! mwanda akukeekala kiongwa kikata mwiumbo, na [akukeekala] suungu ikwatshilwe uno mwiilo. 24 Na abakapoona ku maashi a lupete [lwa ngoshi] na abakatwalwa bu beena lukano munkatshi mwa [beena] maumbo ooso ; na Yelushalema akaashinwa(4) muushi mwa ngao kwi [beena] maumbo mpaa na apakalombeena mafuku a [beena] maumbo. 25 Na akukeekala bitundwilo mu nguba na [mu] mweeshi na mu nyenyeni ; na pa nsenga [apakeekala] katshima-muunda ka [beena] maumbo batunkamane kumpala kwa kituumo kikata kia meema akata na kia mbunda-mbunda, 26 bantu bakwete kufwa bwa moo, na bwa mwanda wa kutengyela kwa mianda ayikafika pa nsenga yishaalwe, mwanda makome a mwiulu(5) aakasanishiibwa. 27 Na paapa abakamona mwana a muntu kwete kufika p’ekumbi na bukome na ntumbo yikata. 28 Na apakabanga biabia bintu kufika, talayi meeso kwiulu, na ebosheyi mitwe yenu, mwanda kukuudibwa(6) kwenu kubesesela peepi.

*(2) Sunga’shi : kukanwa. — (3) Sunga’shi : bikudi bienu. — (4) Sunga’shi : abakamumona bisumanga, kumukyengula. — (5) Sunga’shi : a mu mawulu. — (6) Sunga’shi : kupoosolwa, kufuungulwa.

29 Na bebeelele lukindji lumune’shi : Talayi mutshi wa fingiye, na [ingi] mitshi yoso : 30 pabayipu kubanga kufuufula mapupwa, anuwuku kwanudi anwe banabene, panwiyitala, eshi munaanga(7) taudi peepi. 31 Anka biabia bimune anwe, panukamono biabia abikitshika, shinguulayi’shi bufumu bw’Efile Mukulu tabudi peepi. 32 Eyendo, nenulungula’shi, kino kipungo takikakidi kushii bioso kwikala bipwe kufika nya. 33 Eulu na nsenga abikakila, anka mayi ande taakakila nya. 34 Na nudimukye anwe banabene, kutshiina’shi tala mashimba enu ayikala aneemeshwe bushito kwi budiaafu na bunkolwenkolwe na kwi biongwa bia muwa [wa pano pa nsenga], na’shi diadia efuku dienupulumukila kimpulunkamba ; 35 mwanda adikafiki bu bukondja pe baaba booso bashaale panundu pa nsenga yoso yishima. 36 Biabia pasukaayi, nwatekanga [Efile Mukulu] mu nsaa yoso, bwa’shi nwikale balombeene kupanduka ku biabia bintu bioso abikyebe kufika, na kwimana kumpala kwa mwana a muntu.

*(7) Sunga’shi : mieshi ya kibobo kikile.

37 Na bakishanga mafuku mu ntempelo kwete kulambukisha ; na bufuku booso batuukanga na kushaalanga ku mwengye wabayitanyina’shi, wa mitshi ya mpafu. 38 Na mwiilo ooso [wa bantu], ubafikanga kwadi mu ntempelo, nka nguba kiatuunduka, bwa kumuteemesha.

 

22

1 Aku namu feete a mikate yishii kitatusho, abayitanyina’shi Pasaka, beseselanga peepi. 2 Na ba tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda babakimbanga kipaso kilombeene abo kumwipayisha ; mwanda babatshinanga mwiilo.

3 Na Satana nkutweela mwi Yudashi, abaabadi bawudikye bu Ishikaleote, baadi ku bungi bwa [balongi] ekumi na babidi ; 4 n’aye nkwenda na nkwakula na ba-tshiite mwakwidi bakata na bakata ba basalayi muyiile kipaso kiakebalubwiila anka. 5 N’abo nkusepeela, na kwipusheena bwa kumupa fwalanga. 6 N’aye betshipile(1) ; na baadi kwete akiimbi kipindji kii buwa bwa kumulubula kwabadi kushii kibumbu kwikala kwanka.

*(1) Sunga’shi : bakuminyine.

7 N’efuku dia mikate yishi kitatusho dibalombeene, diadia dibatuunganga kukita bitapilo bia pasaka. 8 N’aye batumine Mpiele na Yoano, amba’shi : Ndayi, nuketulumbulwile pasaka, bwa’shi tumudye. 9 Na babamulungwile’shi : Nkwikuni kokyebe tukamulumbuule ? 10 Na bebalungwile’shi : Talanga, panukatwela mu kibundji, mwana mulume musemune elondo dia meema akafumankana n’enu ; mulondeyi mpaa na mu shibo mwakatwela. 11 Na nukalungule sha shibo’shi : Mulambukishi akwamba’shi : A mu shibo mwankadiila pasaka na balongi bande mwikuni ? 12 N’aye akenuleesha kadiimbo kakata(2) kalumbuulwe ; lumbuulayi [pasaka] mwamwa. 13 Na pababayiile, babasangeene [bioso] bu bibaadi mwibalungule ; na babalumbulwile pasaka.

*(2) Ni shibo ya kwiulu yilumbuule kalolo, na ma nkwasa bwa kudiila.

14 Na pabalombeene nsaa, aye bashaalele pa meesa, na batumibwa [ekumi na babidi] babaadi n’aye. 15 Na bebalungwile’shi : Ne mudile ngofu kudya n’enu uno pasaka, kumpala kwa’shi nkyengye(3) ; 16 mwanda nenulungula’shi, ntanamudye’nyi, mpaa na biakalombashwa mu bufumu bw’Efile Mukulu. 17 Na p’aye kwaata kipulu, batumbwile na bambile’shi : Ataayi kino nwikiyabisheene munkatshi mwenu, 18 mwanda nenulungula’shi, ntanantome bikuba bia mutshi wa finyo nya, mpaa na kipindji akikeekala bufumu bw’Efile Mukulu mbufikye. 19 Na p’aye kwaata mukate, n’aye kutumbula, beutshokwele na bebapeele wanka, na kwamba’shi : Yino nyi mbidi yibapeebwa ku mwanda wenu ; Kitaayi bino bwa kuntentekyesha ; — 20 Anka biabia bimune’nyi na kipulu, kunyima kwa kidiibwa kia kiolwa, na kwamba’shi : Kino kipulu, nyi nkilombeeno kipya mu mase ande, abasukumunwa ku mwanda wenu ; 21 anka talanga, eyaasa dia yawa andubula(4) di n’ami ku meesa. 22 Na mwana a muntu ende bii buwa, muyiile [kitshibilo] kipwe kwatshibwa ; anka malwa kwi yawa muntu wiinyi bamulubula ! 23 Na bababangile kwiyipushena ku umune na ku umune’shi, nnani a kwikala yawa a munkatshi mw’abo mulombeene kukita kiakia kintu.

*(3) Sunga’shi : kufwambuka. — (4) Sunga’shi : ampaana.

24 Na kubebweele’nyi mpaka munkatshi mwa’bo [bwa kuwuka] yawa a munkatshi mwa’bo mulombeene kwikala mukile bukata. 25 Na bebalungwile’shi : Ba-fumu ba maumbo a [beena] maumbo mbeamune, na baaba namu abakitshisha matalwa kunundu kw’awo abebayitanyina bu bankitshishi ba bi buwa(5) ; 26 anka tabikeekala biabia bwenu’nwe nya ; anka yawa mukile bukata munkatshi mwenu ekale bu mukile bukinga, na yawa akunkusha [ekale] bu akwaasha. 27 Mwanda a nanyi mukile bukata, ngyawa mushaale ku meesa su ngyawa akwaasha [ku meesa] ? Ta ngyawa mushaale ku meesa be ? Aku namu ami, ne munkatshi mwenu bu yawa akwaasha. 28 Anka’nwe, nwi baaba babanishiila n’ami mu bitompwanga biande. 29 N’ami, nenulumbulwiila bufumu bu bibebundumbulwila Shami, 30 bwa’shi nudye na’shi nutome ku meesa ande mu bufumu bwande ; na’shi nwikale bashaale ku mpuna-nsulu(6), nwatshibilanga bisaamba ekumi na bibidi bia Isalele kiimu.

*(5) Sunga’shi : baasha kalolo, baasha bu-muntu. — (6) Sunga’shi : ku nkwasa ya bufumu.

31 Na Fumu bambile’shi : Shimone, Shimone, talanga, Satana batekye’shi enwaate bwa kwinupeepula bu biabapeepula poondo ; 32 anka’mi, nankutekyela, bwa’shi lukumiino lwobe talubofulanga ; n’obe, pokeyalusha musuusa umune, oniishe bakwenu. — 33 Na bamulungwile’shi : Fumu, [kwenda] n’obe, ami ne peepi bwa kwenda na mu lukano mpaa na kwiini ku lufu. — 34 Na bambile’shi : Mpiele, nankulungula’shi : Lelo uno etombole tadisama, koshimubaande’be kuntuna kwibedi misuusa isatu’shi tonguuku.

35 Na bebalungwile’shi : Paneenutumine kushii ebofu dia mmono, kushii mufuko na kushii sandale, nubakutshilwe kintu su ? Abo nkwamba’shi : Su nkimune. 36 Ngi biabia ebalungula’shi : Anka binobino, yawa ooso e na ebofu dia mmono ediate, na’bio bimune [yawa e na] mufuko na’shi yawa shi na [lupete] audishe kilamba kiaye na aule lupete. 37 Mwanda nenulungula dimo’shi, abituungu kino kifundjiibwe, kilombeene mwandji « Na babadikilwe munkatshi mwa balwishi » (A). Mwanda’nyi mianda yoso yintale ayikapete nfudiilo aayo. 38 Na babambile’shi, Fumu, talanga, kuno kwi mpeete ibidi. Na bebalungwile’shi, Kubakumbana.

*(A) Esaya 53. 12.

39 Na pabatuukile, bayiile, muyiile kipikwa kiaye, ku mwengye wa mitshi ya Mpafu, na balongi namu babamulondele. 40 Na patabaadi mu yaya mbalo, bebalungwile’shi : Tekayi bianushakutwela mu kutompibwa. 41 Na befubwiile kula na’bo aye nabene kipindji kii bula bwa muntu kwaasa ebwe, na p’aye kukunama manwi, batekanga, aye nkwakula’shi : 42 Yaya, su bodiakukyeba kukisha kino kipulu kula n’ami ! Anka tabikalanga bu kikyebe kia diande eshimba nya anka kia diobe ngi kia kukitshiibwa. 43 Na mwikeyilu umune a mwiulu bamumwekyele, amuniisha. 44 Na bibaadi na [katshima-muunda ka] looshi, batekanga kipindji kioso ; na matuputa aye abafikile bu mabulumabulu(7) a mase akwete kupona pa nsenga. 45 Na pabebweele ku luteko lwaye, bafikile kwi balongi, nkwibasangana mu tulo mwanda wa kiongwa ; 46 n’aye bebalungwile’shi : Bwakinyi nwibalaale tulo ? Ebweyi, na tekayi, bianushakutwela mu kutompibwa.

*(7) Sunga’shi : Mampompwe.

47 Bu bibaadi kiaakula dimo, talanga kibumbu [kia bantu], na yawa baadi eshina’shi, Yudashi, umune a kwikumi na babidi, baadi mwibabadidiile ; n’aye besesele peepi na Yesu, bwa kumufifya. 48 Na Yesu bamwambile’shi : Yudashi, olubula mwana a muntu na kufifya kwa milomo ? 49 Na baaba babaadi mbwipi mwaye pababamwene kibaadi akikyebe kukitshika, babamulungwile’shi : Fumu, tutapane mpeete su ? 50 Na umune a munkatshi mw’abo nkukupila mpika a tshiite-mwakwidi e panundu n’aye nkumutshiba etwi dibalume. 51 Anka Yesu, pabaalulwile, bambile’shi : Lekyeshayi [kukita] nka paapa ; na pabamukumine ku etwi, bamupaashiishe. 52 Na Yesu balungwile ba-tshiite mwakwidi bakata na balami ba ntempelo na bakulu babaadi bafikye mu kumukwata’shi : Anwe nwibatuukye nka bu abatuukila kukwata ntomboshi na mpete na tubongye ? 53 Pangikalanga n’enu mafuku ooso, mu ntempelo, tanwibawole maboko enu bwa kunkwata nya ; anka na’yino yenu nsaa, na matalwa a mufito.

54 Na pababamukwatshile, babamutwadile, na kumukunkusha mu shibo ya tshiite-mwakwidi e panundu. Aku namu Mpiele balondanga ku bula. 55 Na pababatembeeshe kaalo pankatshi pa lupango(8) na abo kushaala pamune, Mpiele bashaalele pankatshi p’abo. 56 Na mungi mufubi mukashi, pabamumwene mushaale peepi n’etaata, na p’aye kumushiingika meeso, bambile’shi : Mpaa na uno’nyi ekalanga n’aye. 57 Anka bebituune, amba’shi : Mwana mukashi, ntamuwuku’mi. 58 Na kunyima kwa kapindji kapeela, mungi pabamumwene, bambile’shi : N’obe, we a ku baaba bantu. Anka Mpiele bambile’shi : Oo mulume’be, ntshii a kwabadi nya. 59 Na kunyima kwa nsaa bu umune, mungi [mufubi] bashinkamiishe, amba’shi : Eyendo, uno’nyi ekalanga n’aye ; mwanda’nyi mmwina Ngadile. 60 Na Mpiele bambile’shi : Oo mulume’be, ntanguuku kiokio kioamba nya. N’anka paapa, pabaadi nka kiaakula, etombole dibasamine. 61 Na Fumu, pabeyalulwile, nkutala Mpiele ; na Mpiele batentekyeshe eyi dia Fumu, bu bibaadi mumulungule’shi : Kumpala kwa’shi etombole disame, okantuna misuusa isatu. 62 Na Mpiele, pabatuukile paasha, nkudila na kiongwa kikata.

*(8) Lupango lubaadi lwa mashibo afunyishe ebalasa, mubaadi tshiite-mwakwidi e panundu mmushaale ; badika Mateo 26. 69.

63 Na bantu babaadi bakwate Yesu babamusepanga na kumukupilanga ; 64 na pabamubwikila [meeso] babamwipushanga na kwamba’shi : Temuka ; nnani yawa bakukupila ? 65 Na babamwambanga yingi mianda yi bungi, mu kumukaanga,

66 Na pabaadi bufuku bubatooko, kifufu kia bakulu ba mwiilo, ba-tshiite mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda, kibebuungile ; na babamutwadile mu tumilaadi twabo baamba’shi : 67 Su obe we Kidishitu, etulungule bianka. Na bebalungwile’shi : Su nenulungula bianka, tanukakumiina nya ; 68 na su nenwipusha, tanukangaluula nya [sunga tanukandekyela nyende nya]. 69 Anka kubanga binobino mwana a muntu akeekala mushaale ku mboko yibalume ya bukome bw’Efile Mukulu. 70 Na babaambile booso bwabo’shi : Biabia, obe we Mwan’Efile Mukulu su ? N’aye bebalungwile’shi : Anwamba anwe banabene’shi ne bwanka. 71 Na babaambile’shi : A kiatukimbila’nyi bu-kamonyi nkinyi ? Mwanda atwe banabene tubebipusha mukanwa mwaye.

 

23

1 Na pababebweele booso bwabo pamune, babamutwadile kwi Pilato. 2 Na bababangile kumufuunda’shi : Tubasangana uno muntu kwete kufutakasha mwiilo wetu na kutunishanga’shi [bantu] tabalambulanga Kayisa(1) kitadi, eamba aye nabene bu Kidishitu, Fumu. 3 Na Pilato bamwipwishe, amba’shi : Obe, we fumu a beena Yuda ? Na pabaalulwile, bamulungwile’shi : Webiakula. 4 Na Pilato balungwile ba-tshiite-mwakwidi bakata na bibumbu’shi : Ntansangana bubi su mbumune mu uno muntu nya. 5 Ank’abo babashishikilanga na kwamba’shi : Kwete kutombosha mwiilo, alambukishanga mwoso mu Yudeya ; mubangile ku Ngadile mpaa na kuno. 6 Na Pilato, pabapushiishe abaakula wa Ngadile, bayipwishe su muntu’u mwina Ngadile. 7 Na p’aye kuwuka’shi : aye nga mu kipindji kia matalwa a Elode, bamwalwishe kwi Elode, baadi aye nabene, mu aa mafuku, ku Yelushalema.

*(1) Kayisa nyi fumu a beena Loma ; tala mu kipindji kia 20. 22-26.

8 Na Elode, pabamwene Yesu, basepeleele ngofu ; mwanda takubaadi kipindji kila kibadilanga kumumona, mwanda baadi mupushe abaamba mianda yi bungi pa mwanda waye ; na’shi bakulupilanga kumona kingi kilengyeleshi kikitshiibwe kwadi. 9 N’aye bamwipwishe kipindji kila ; anka tabamwalulwile kintu su nkimune nya. 10 Na ba-tshiite Mwakwidi bakata na bafundji ba mikanda babayimeene paapa, bamufuundanga bi bukopo. 11 Na Elode, aye na bisaka biaye bia basalayi, p’abo kumubepuula na’bo kumusenga, bamufwadikile kilamba akimeekameeka n’aye nkumwalusha kwi Pilato. 12 Na Pilato na Elode nkwikwatena bu kuuku munkatshi mw’abo nka diadia efuku dimune ; mwanda kumpala kwoso babaadi beshikwene au na au.

13 Na Pilato pababuungile ba-tshiite mwakwidi bakata, na ba-fumu, na mwiilo wa bantu, 14 bebalungwile’shi : Nubafiki kwandji na uno muntu bu kwete kulubisha mwiilo, na talangayi, p’ami kumutaluula kumpala kwenu, ami ntshii musangane bubi sunga mbumune mwi uno muntu bitale ku mianda yanumufuundu n’ayo, 15 sunga Elode namu’nyi nya, mwanda nenwalushanga kwadi ; na talanga, takwi kintu su nkimune kiadi mukite kipwandjikile lufu nya. 16 Biabia pankapwa kumukupila nfimbo, nankamupoosola. 17 Aku namu baadi na kituungo kia kwibapooswela muntu ku nsaa ya feete. 18 Na kibumbu kibeele musaase pamune, kiamba’shi : Katusha(2) uno [muntu], na etupooswele Balabase, 19 (muntu baadi mweelwe mu lukano bw’etoombo dibatuule mu kibundji, na bwa kwipayisheena). 20 Biabia Pilato pabaakwile dimo na’bo, nkudila kupoosola Yesu. 21 Anka babeelanga musaase, na kwamba’shi : Baamba pa nkulusu, mubaambe pa nkulusu ! 22 Na bebalungwile bwa musuusa wa kasatu’shi : A mbubi kinyi bubakitshi uno ? Ntshi musangane kintu su nkimune mwadi kipwandjikile lufu nya ; biabia pankapwa kumukupila nfimbo nankamupoosola. 23 Anka’bo babashishikilanga na mayi e bukopo, batekanga’shi ayikale mubaambwe pa nkulusu. Na mayi aabo na a ba-tshiite mwakwidi abakabile. 24 Na Pilato nkutshiba’shi kiakia kiabatekye kikitshiibwe. 25 N’abo nkupoosola yawa baadi mwediibwe mu lukano pa mwanda w’etoombo na wa kwipayisheena, wiinyi ababatekanga ; na balubwile Yesu muyiile kikyebe ki’eshimba diabo.

*(2) Bu kupatuula’shi : Shimisha, sunga’shi ipaa.

26 Na pababeendanga n’aye, babakwatshile mungi muntu, Shimone, mwina Silene, bafikanga ku mabala, n’abo nkumutenteka nkulusu, bwa kumusemuna eyangusheena na Yesu. 27 Na kibumbu kikata kia ba mwiilo na baana-bakashi babaadi abekupila mu kiadi na kumudilanga, kibamulondanga. 28 Anka Yesu, pabeyalulwile kwabadi, bambile’shi : Songwakashi ya ku Yelushalema, tanundjilanga’mi nya ; anka edileeyi anwe banabene na baana beenu ; 29 mwanda, talanga, mafuku aafiki, abanaambe’shi : Basha muloo nka ba-nkunga na mafu ashiatande [baana], na mabeele ashiaomeshe [baana]. 30 Penipaapa abakabanga kulungula miengye’shi : Etupooneyi ; na twengyengye’shi : Etubwikiileyi ; 31 mwanda su abakitshi bino bintu kwi mutshi ubishi, abikakitshika naminyi kwi mutshi uume ? 32 Mpaa na bangi bantu babidi, babaadi bakitshi ba bubi, babatwadilwe n’aye pamune, bwa kwipayibwa.

33 Na pababafikile pa mbalo ayitanyinwa’shi : Kabaala, babamubambiile paapa ku nkulusu, na ba-nkitshishi ba bubi, umune ku mboko yibalume, mungi ku mboko yibakashi. 34 Na Yesu bambile’shi : Yaya, ebafwile lusa, mwanda tabawuku kiabakitshi nya. Na pababeyabisheene bilamba biaye, babateele bubale(3). 35 Na mwiilo ubaadi wiimane kwakwa, watalanga ; na mutoontshi namu bamusepanga [n’abo], na kwambanga’shi : Bapaashiishe bangi ; epaashengye aye nabene, su naaye Kidishitu musaangulwe a Efile Mukulu. 36 Na basalayi namu babamusenganga, pakwiseesela [kwadi] na kumutambika maalwa a finyo asase, 37 na kwamba’shi : Su obe we Fumu a beena Yuda, epaashe obe nabene. 38 Na kunundu kwaye kubaadi’nyi Ebaaya difunde mu miaku ya bwina ngidiki, mu bwina Loma, na mu bwina Ebelo’shi : Uno’u Fumu a beena Yuda.

*(3) Sunga’shi : lubesa.

39 Umune namu a ku ba-nkitshishi ba bubi babaadi bapudikwe [ku nkulusu] baadi amukaa, ambanga’shi : Obe, tomono we Kidishitu be ? Epaashengye obe nabene, [wetupaashe] n’atwe namu. 40 Anka mungi, balulwile, amusaashiila, amba’shi ; Obe namu totshiini Efile Mukulu nya, mwanda we ku kiimu kimunenka ? 41 Na bwetu’twe, twibapwandjikile kwimwikala ; mwanda tubatambula kiakia kipwandjikile na bintu biatudi bakite : anka au muntu tamukite kintu su nkimune kipediibwe kukita nya. 42 Na balungulanga Yesu’shi : Ontentekyeshe namu, Fumu, pokafika mu bufumu bwobe. 43 Na Yesu bamwambile’shi : Eyendo, nankulungula’shi : Lelo uno okeekala n’ami mu mpaladisu.

44 Aku namu, takubaadi nsaa bu yakasamombo(4), na kubayiile mufito mwiumbo dioso(5) mpaa na ku nsaa ya kiteema(6) ; 45 na nguba bafitshiishwe fututuu, na kilamba [kia lushiko] kia mu shibo ya ntempelo kibasanukile pankatshi. 46 Na Yesu, pabeele musaase n’eyi di bukopo, bambile’shi : Yaya ! mu maasa mwobe ngi mwantuulu kikudi kiande. Na pabapwile kwamba biabia, bakuule eshimba.

*(4) Sunga’shi : midi, nsaa ekumi na ibidi kuno kwetu. — (5) sunga’shi : mu nsenga yoso yishima. — (6) Sunga’shi : nsaa y’ekumi na itano, kuno kwetu.

47 Na mukata a kisaka kia basalayi lukama, pabamwene kiakia kibakitshikile, nkutumbisha Efile Mukulu’shi : Eyendo, au muntu ayikalanga [muntu] mululame. 48 Na bibumbu bioso bibaadi bikongweele bwa kubandjila wawa mwanda, p’abo kumona bintu bibaadi bikitshikye, babaalukanga, abafwabakupilanga biadi biabo. 49 Na baaba booso namu bewukisheene naye, na baana bakashi babamushindjikiile kukatuka ku Ngadile, babaadi bayimane kula, batalanga biabia bintu.

50 Na talanga, ungi muntu, eshina diaye Yosefe, baadi mukulu a kulaanga, muntu a mianda yi buwa na mululame, 51 (aye uno tabaadi mwikumbashe ku lukuku lwabo na ku nkitshiino aabo nya), wiinyi’ye baadi a ku Adimate, kibundji kia beena Yuda, na aye namu, batengyelanga bufumu bw’Efile Mukulu… ; 52 uno’u, p’aye kufika kwi Pilato, bamutekyele mbidi ya Yesu. 53 Na pabamwishiishe [paashi] bamupombeele kilamba kia kishiika bafwe, na beyituudile mu mashaama apokole mu lubwebwe, mushibaadi mubande kutulwa muntu sunga umune. 54 Na dibaadi efuku dia kulumbuula(7) [pasaka] na mbangilo a sabato(8). 55 Na baana bakashi babamushindjikiile kukatukila ku Ngadile, pababalondele, babataale mashaama na kipaso kibaadi mbidi yaaye ngitudiibwe mwanka. 56 Na p’abo kwalukiila, babalumbulwiile bintu bi mapembwe na malaashi ; na [mwifuku dia] sabato, babayikiishe, muyiile mwiiya(9).

*(7) Dibaadi efuku dia muleelo wa sabato, mu dia katano. — (8) Kayilwa shobe, nguba tatwele. — (9) Tala mu Kikatukilo 20. 10.

 

24

1 Aku namu efuku dia kumpala dia lubingo, namashika bwee, abo nkufika ku mashaama, batwaale bintu bi mapembwe bibaabadi balumbuule. 2 Na babasangene ebwe dibungulushwe diakatushwa kumpala kwa mashaama. 3 Na pababatwelele, tambasangane mbidi ya Fumu Yesu nya. 4 Na bibakitshiine’shi, bu bibabadi batunkamane pa wawa mwanda, ngi talanga, bantu babidi babapetekyeelwe n’abo, mu bilamba abibadima etaata. 5 Na bu bibabadi bakwatshikye moo na kuyinikanga(1) mapala paashi, abo babebalungwile’shi : Bwakinyi anukimbi yawa ena muwa munkatshi mwa bafwe ? 6 Tee pano nya, anka musaangukye. Tentekyeshayi bibaadi mwinulungule pabaadi kii ku Ngadile biabia, aye’shi : 7 abituungu mwana a muntu ekale mulubulwe mu maasa a balwishi, na’shi ekale mubambiibwe pa nkulusu, na’shi asaangukye efuku dia kasatu. 8 Na babatentekyeshe [aa] mayi aye. 9 Na, pababakatukile ku mashaama, babaalukiile bakalonda yaya mianda yoso kwi [balongi] ekumi na umune mpaa na kwi bangi booso. 10 Aku namu Madiya a ku Mangadala, na Shane, na Madiya, [nyin’aye] na Shake, na bangi baana-bakashi babaadi n’abo, ngi babalungwile batumibwa yaya mianda. 11 Na mayi aabo abamwekyelwe ku meeso kwabo nka bu mieele, na tababebakuminyine nya. 12 Anka Mpiele, pabebweele, bayiile lubilo ku mashaama ; na, pabayinamine, bamwene bilamba paapa bupenka bwabio ; na bayiile kwaye, afwakemanga bwa kiakia kibakitshikile.

*(1) Sunga’shi : kunyeka.

13 Na talanga, babidi ba munkatshi mwabo babaadi nka diadia efuku dimune mwishinda, bwa kwenda ku ungi musoko ubaadi n’eshina’shi, Emause, wi kula na Yelushalema bula bwa satade(2) makumi asamombo. 14 Na babaadi abeesamba pamune wa mianda yaya yoso yibakitshikile. 15 Na bibakitshiine’shi, pababaadi bakwete kwisamba na kunangusheenanga pamune, Yesu nabene, pabesesele peepi, babangile kutambuka n’abo. 16 Anka meeso aabo abaadi apuutwe, kipaso kiabashii bamushinguule. 17 Na bebalungwile’shi : A misaambo kinyi yanukwete kwisaamba munkatshi mwenu pano panutambuka, na nwi na kiongwa ? 18 Na umune a kwabadi baadi n’eshina’shi, Keleopasa, bamwalulwile’shi : A obe we mushaale bupenka bwobe muno mu Yelushalema, biokutwa kuwuka mianda yibemukitshika ano mafuku’a ? 19 N’aye bebalungwile’shi : A mianda kinyi ? N’abo namu babamulungwile’shi : Mianda yitale Yesu a mu Nasalete, ayikalanga mutemuki sha bukome mu bikitshiino na mu kwakula(3) kumpala kw’Efile Mukulu na kumpala kwa mwiilo ooso ushima ; 20 na kipaso [kibakitshi] ba-tshiite mwakwidi bakata na ba-fumu betu babamulubula bwa’shi bamutshibile kiimu kia lufu, na babamubamba pa nkulusu. 21 Aku namu atwe, atukulupilanga’shi aye ngi yawa apoososha Isalele ; Anka’nyi, kunyima kwa bino, lelo ngi efuku dia kasatu kashaa yaya mianda yikitshikile. 22 Anka’nyi bangi baana-bakashi ba munkatshi mwetu babetukemesha ngofu ; p’abo kwenda ku mashaama ku namashika bwee ; 23 na p’abo kukutwa kusangana mbidi yaaye, babaalukiile, baakulanga’shi babamono mpaa na kimonwa kia bamwikeyilu abaamba’shi e na muwa. 24 Na bamo ba ku [bakwetu] batudi n’abo, babende ku mashaama, na babasangana [mianda] nka biabia abikalanga biakule baana-bakashi ; anka bwaye, tambamumone nya. 25 N’aye bebalungwile’shi : Aee bantu bashii na kinangu na be na lotoolo ku mashimba bwa kukumiina bintu bibaadi biaakule batemuki ! 26 Tabibatuunganga’shi Kidishitu akyengye bino bintu, na’shi atweele mu ntumbo yaaye su ? 27 Na pababangile pe Mose na pe batemuki booso, bebapatulwilanga, mu bifundwe bioso, mianda yoso yimutale [nabene]. 28 Na babesesele peepi na musoko ubabendanga ; n’aye, bakitshiine nka bu ende kumpala kipindji. 29 Na babamushiishikile, baamba’shi : Shaala n’etu, mwanda kiolwa kibeseese peepi na nguba taadi atweele. Na batwelele bwa kushaala n’abo. 30 Na bibakitshiine’shi, pabaadi mushaale n’abo ku meesa, baatshile mukate na beelele mwabi ; na pabeutshokwele, bebaabiile wanka. 31 Na meeso aabo ababuulukile, na babamutundwiile ; anka’ye tamumwekwe nya [na bashimiine] ku meeso abo. 32 Na babaakwile munkatshi mw’abo’shi : Eshimba dietu tadikalanga adituteembe kaalo, payikalanga aakula mwishinda, na payikalanga etubulwiila bifundwe su ? 33 Na pababebweele nka mu yaya nsaa, babaalukiile ku Yelushalema, na babasangene [batumibwa] ekumi na umune mbebuungye na baaba babaadi n’abo, baamba’shi : 34 Fumu basaanguka kushii kudimba, na bamwenekyela Shimone. 35 Na babalondele mianda yibakitshikile mwishinda, na kipaso kibetundwiishe kwabadi mu kutshokola kwa mukate.

*(2) Satade, nyi nkipimo kibabapimanga nakio bula : kibaadi ngao nkama isamombo ya beena Ngidiki. Patwaluula kuno kwetu bi bu kilometele ekumi na kimune. — (3) Sunga’shi : mu mayi, mu bishima.

36 Na bu bibabaakulanga ino mianda, aye nabene bapetekyelwe paapa pankatshi p’abo, na bebalungwile’shi : Kufukama kwikale kwanudi. 37 N’abo, bibaabadi batshiinishwe na bakwatshiibwe na moo, babapwandjikishanga’shi : babamono mukishi. 38 N’aye bebalungwile’shi : Bwakinyi anusuusakana, na mbwakini binangu bikwete kwinukaanka mu mashimba mwenu ? 39 Talayi maasa ande na ngao yande ; — eshi n’ami nabene : nkumeyi, na monayi ; mwanda mukishi tawi na musamba na mifufwa, bu bianumono bino biandji nabio. 40 Na pabaadi amba biabia, bebalesheshe maasa aaye na ngao yaaye. 41 Na bu bibaabadi na muloo, tababaadi babaande kukumiina nya, babaadi abakeme, aye nkwibalungula’shi : Pano nwi na kintu kia kudya su ? 42 Na babamupeele kipindji kia mushipa ukaangye na [kapese] ka kisa kia buuki ; 43 na pabekiatshile, bekidiile kumpala kwabo. 44 Na bebalungwile’shi : Ano ngi mayi anandji nenulungula panaandji nki n’enu, eshi bibatuunganga bwa’shi mianda yoso yifundjibwe ku mwanda wande mu mwiiya wa Mose, na mu [mikanda ya] batemuki, na mu Ngono, yikumbane. 45 Peeni paapa bebabuulwile binangu bwa kupusha bifundwe. 46 Na bebalungwile’shi : Mbifundjibwe nka biabia ; na biabia abituunganga’shi, Kidishitu akyengye, na’shi asaangukye munkatshi mwa bafwe efuku dia kasatu, 47 na’shi kwilanga(4) na kulekyelwa kwa milwisho bilambukishwe mwishina diaye kwi maumbo ooso, kubangila ku Yelushalema. 48 N’anwe, nwi tumonyi twa yaya mianda yoso ; 49 na talanga, ami nantumu panudi mulayilo wa Shami. Anka anwe, shaalayi mu kibundji, mpaa na kipindji kianwikala bafwadikwe bukome bwa kwiulu.

*(4) Sunga’shi : kwaluluka

50 Na batuukile n’abo paasha [pa kibundji] mpaa na ku Betani, na, pabebosheeshe maasa aaye kwiulu, bebeleele mwabi(5). 51 Na bibakitshiine’shi mu kwibeela mwabi, belekeneene n’abo, na bakamiishwe(6) mwiulu. 52 Na abo, kunyima kwa kumupa kineemo, babaalukiile ku Yelushalema na muloo ukabe. 53 Na babaadi nka kipindji kioso mu ntempelo, batumbishanga na kukampula Efile Mukulu.

*(5) Sunga’shi : bebasampile. — (6) Sunga’shi : Beebosheshwe, bakaamishwe.

MUKANDU WI BUWA UFUUNDJIIBWE KWI

YOANO

Yoano 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21

1

1 Ku kibangilo(1) kubaadi Eyi(2), n’Eyi dibaadi peepi n’Efile Mukulu ; n’Eyi dibaadi Efile Mukulu. 2 Adio dibaadi ku kibangilo peepi n’Efile Mukulu. 3 Bintu bioso bibaadi bikitshiibwe kwadidi ; na kushii’dio kintu sunga nkimune takibaadi kikitshiibwe ku kiakia kibakitshiinwe nya. 4 Munda mwadio(3) mubaadi muwa ; na muwa ubaadi etaata dia bantu. 5 N’etaata adimunika mu mifito, na mifito tangidishinguule nya.

*(1) Sunga’shi : mbangilo, kwibedi. — (2) Sunga’shi : Mwaku. — (3) Sunga’shi : Mwadidi, diini Eyi.

6 Kubaadi muntu batuminwe n’Efile Mukulu ; eshina diaye dibaadi bu Yoano. 7 Wiini uno bafikile bwa [kuleesha] bu-kamonyi, kuleesha bu-kamonyi k’etaata, bwa’shi booso bakumiine kukiila kwadi. 8 Aye tabaadi etaata nya, anka bwa kulesha bu-kamonyi k’etaata : 9 etaata di’eyendo dibaadi nka diadia, dibakitshiine’shi, paadio kufika kuno ku nsenga, adimunika muntu ooso. 10 Aye(4) baadi kuno ku nsenga, na nsenga yibakitshinwe kwadi ; na nsenga tangimuwukye nya. 11 Bafikile kwabo(5) ; na bakwabo tambamutambule nya. 12 Anka kwi booso babamutambula, aye bebapa matalwa a kwikala [bu] baana b’Efile Mukulu, [kwamba’shi], kwi baaba abakumiina mwishina diaye ; 13 abo baaba batandjibwe, kushii ku mase, sunga ku kikyebe kia mbidi(6), sunga ku kikyebe ki’eshimba dia muntu, anka [batandjibwe] kwi Efile Mukulu.

*(4) Nkwamba’shi : Eyi sunga Mwaku. — (5) Sunga’shi : munkatshi mwa bakwabo. — (6) Sunga’shi : musamba.

14 N’Eyi dibaalulukile mbidi(6), na dibashaalele munkatshi mwetu (n’atwe tubamwene ntumbo yadio, ntumbo bu ya mwan’e eleka atuukila kwi Yaya), diwule na buuntu n’eyendo ; — 15 Yoano alesha bu-kamonyi pa mwanda’we, na beelele musaase, aye kwamba’shi : Uno ngi wiinyi anangakulanga’shi : Yawa afiki kumongo kwande mwaate mbalo kumpala kwande ; mwanda baadi kumpala kwande ; — 16 Mwanda mu kulombanyiniina kwaye atwe booso tubatambula, na buuntu pa buuntu. 17 Mwanda mwiiya ubaadi utuukile kwi Mose ; buuntu n’eyendo bibafwidiile kwi Yesu Kidishitu. 18 Kashaa muntu su ngumune tamwene Efile Mukulu nya ; Mwan’Eeleka, e mu kiadi kia Yaya, aye, ngi bamuwukisha.

19 Na buno ngi bu-kamonyi bwa Yoano, pababatumine ba tshiite mwakwidi na beena Lefi kukatukila Yelushalema kwi beena Yuda, bwa kumwipusha’shi : Obe we’nyi ? 20 N’aye babwelele, na tamweele mpaka nya, na babwelele’shi : Ami, ntshii Kidishitu nya. 21 Na babamwipwishe’shi : A biobio wamba naminyi ? Obe we Eliya ? N’aye bambile’shi : Ayo, ntshii bwank’ami. We mutemuki su ? Na baalulwile’shi : Nya. 22 Biabia babamulungwile’shi ; A we’nyi, bwa’shi tutwadile baaba betutumine lwaluulo ? Wamba naminyi ku mwanda wobe’be nabene ? 23 N’aye bambile’shi : Ami, ne eyi dia yawa eele musaase mu kabaaka’shi : Ludikayi eshinda dia Mwanana, bu abiakula Esaya mutemuki(7). 24 Na babaadi babatumiibwe ba munkatshi mwa ba-Fadiseo. 25 Na babamwipwishe na bamulungula’shi : A biabia obatshisha [bantu] bwakinyi, su twe Kidishitu, sunga Eliya, sunga [mbu] mutemuki ? 26 Yoano bebaalulwile, amba’shi : Ami, nabatshisha ku meema ; [anka] munkatshi mwenu mwi umune anushanuwuku, 27 yawa afiki kumongo kwande, anshimulombeene’mi kwangula mooshi wa sandale yaaye. 28 Ino mianda yibakitshikile ku Betani(8), adia eshiya dia Yudane, kubaadi Yoano abatshisha.

*(7) Tala Esaya 40. 3. — (8) Uno Betani ta ngwawa musoko wi peepi na Yelushalema nya (11. 1 ; 12. 1 …), nyi nka musoko kabaadi kwishiya dibakashi dia mweela wa Yudane, kababayitanyinanga’nyi bu Betabala.

29 Butookye, bamwene Yesu afiki kwadi, na bambile’shi : Talayi Mwana a mukooko w’Efile Mukulu akaasha mulwisho wa ba pa nsenga ! 30 Uno ngi anangakwidile’shi, kumongo kwande akufiki muntu aata mbalo kumpala kwande, mwanda baadi kwanka kumpala kwande. 31 Na bw’ami, tanaadi amuwuku nya ; anka bwa’shi ayikale mumwekwe kwi Isalele, pa wawa mwanda, nanfiki mu kubatshisha ku meema.

32 Na Yoano balesheshe bu-kamonyi, aye nkwamba’shi : Nemumone Kikudi akiyiki mwiulu bu nkudimba, n’akio nkushaala pa mbidi paaye(9). 33 Na bwande’mi, tanaadi amuwuku nya ; anka yawa muntume mu kubatshisha ku meema, yawa bandungwile’shi : Yawa okamona Kikudi akimwikila, na kushaala pa mbidi paaye, yawa ngi abatshiisha mu Kikudi-e-Selele. 34 N’ami, nemumone na nemuleeshe bu-kamonyi’shi, uno nyi Mwan’Efile Mukulu.

*(9) Sunga’shi : akio nkumushaala pa mbidi.

35 Butookye dimo, Yoano bayimeene’bia, na babidi ba ku balongi baaye ; 36 na pabataale Yesu kubatambukanga, bambile’shi : Talayi Mwana a mukooko w’Efile Mukulu ! 37 Na balongi [baaba] babidi babamupushiishe aakula, na babalondele Yesu. 38 Na Yesu pabeyalulwile, na pabamweene’shi abamulondo, bebalungwile’shi : 39 Anukimbi kinyi ? N’abo babamulungwile’shi : Labi (kwibipatuula nkwamba’shi, mulambukishi), obe we mushaale kwikunyi ? 40 Aye bebalungwile’shi : Fikayi, numone. Biabia babayiile, na babamweene kwiinyi kubaadi mushaale ; na babashaleele paadi diadia efuku : bibaadi bu peepi na nsaa ya ekumi(10). 41 Andele, mukwabo na Shimone Mpiele, baadi umune a ku baaba babidi babapushiishe pabaakulanga Yoano [mwanda waye], na babamulondele. 42 Uno’u babandjile kupeta mukwabo leleele Shimone, na kumulungula’shi : Tubafiuula Mesiya (kupatuula, nkwamba’shi, Kidishitu(11)). 43 Na babamufwishiishe kwi Yesu. Yesu namu, paaye kumutala, bambile’shi : we Shimone, mwana a Yonase ; okayitanyinwa’shi Sefase, (akipatuula’shi, ebwe).

*(10) Kuno kwetu nyi nsaa ya ekumi na isamombo nguba ku kiolwa. — (11) Kidishitu, sunga’shi : Mushiiingwe[mwimu] ; tala Lono 2. 2, 6 ; Mateo 1. 16.

44 Butookye, bakyebele kwenda ku Ngadile. Na Yesu basangene Filipe ; n’aye bamwambile’shi : Ndonde. 45 Aku namu Filipe baadi mwina Betesaida, a mu kibundji kia Andele na Mpiele. 46 Filipe basangeene Natanayele na bamulungwile’shi : Tubafiuula yawa wiinyi sha mwanda ubaadi ufunde Mose mu mwiiya na ubaadi ufunde batemuki, Yesu, mwana a Yosefe, mwikale mwina Nasalete. 47 Na Natanayele bamulungwile’shi : Nkulombeene kutuuka kintu kii buwa ku Nasalete su ? Filipe nkumulungula’shi : Fika, omone. 48 Yesu bamwene Natanayele afiki kwadi, n’aye nkwamba bwa’ye’shi : Talayi mwina Isalele eeyendo, shi na bulamalama muunda mwaye. 49 Natanayele nkumulungula’shi : Onguwukila kwi kunyi ? Yesu balulwile na amulungula’shi : Kumpala kwa’shi Filipe akwitanyine, poyikalanga muushi mwa mutshi wa fingiye, [ami] nankumonanga. 50 Natanayele balulwile na amulungula’shi : Labi, we Mwan’Efile Mukulu ; we Fumu a Isalele. 51 Yesu balulwile na amulungula’shi : Pa mwanda nankulungula’shi nankumonanga muushi mwa mutshi wa fingiye, ngi bokumiina ? Okamona bintu bikile bino bukata. 52 Na bamulungwile’shi : Eyendo, Eyendo, nenulungula’shi : Kubanga binobino anukamona eulu dishitukye, na bamwikeyilu b’Efile Mukulu bakwete kukaamina na kwiika pe mwana a muntu.

 

2

1 N’efuku dia kasatu, kubaadi feete eebaambo ku Kana ka Ngadile, na nyina Yesu baadi kwanka. 2 Na Yesu namu baadi mwitanyinwe ku feete eebaambo, mpaa na balongi baaye. 3 Na pabakutshikilwe malofu a finyo, nyina Yesu bamulungwile’shi : Tabe na malofu a finyo nya. 4 Yesu bamulungwile’shi : nguni wi pankatshi peetu n’ami n’obe, [mwana] mukashi ? Saa yande tayabandjile kufika nya. 5 Nyinaye balungwile bafubi’shi : Kitayi kioso kiakenulungula. 6 Aku namu kwakwa kubaadi malondo a mabwe asamombo, bwa kulama meema, atuulwe kwakwa muyiile [kipikwa kia] kutooshiibwa kwa beena Yuda, alombeene kutwela bipimino(1) bibidi sunga mbisatu ku dimune. 7 Yesu bebalungwile’shi : Ushayi meema mu malondo. Na babeawushiishe na pakanwa. 8 Na bebalungwile’shi : Tapulayi binobino, na nwiatwale kwi Fumu a feete. Na babamutwadiile anka. 9 Anka pabapwile kutompa fumu a feete meema abaadi aalulukye bu malofu a finyo, na’shi tabaadi awuku kwiini kubaatuukanga (anka bafubi babatapwile meema babebiukanga), fumu a feete bayitanyine mulume, na bamulungwile’shi : 10 Muntu ooso akwashaa na malofu a finyo e buwa kwibedi, na kunyima [akwasha] na atshiimbe, abo babaapu kutoma e bungi ; obe, bolama malofu a finyo e buwa mpaa na binobino. 11 Yesu babangile kukita bilengyeleshi biaye kwibedi ku Kana ka Ngadile, na balesheshe ntumbo yaaye ; na balongi baaye babakuminyine mwadi.

*(1) Elondo dimune dibaadi bia kutwela milangi yifikye ku lukama.

12 Kunyima kwa biabia, balaleele ku Kapenaume, aye na nyin’aye na bakwabo(2) na balongi baaye ; na babashaleele kwanka mafuku apeela.

*(2) Sunga’shi : beena baaye.

13 Na pasaka a beena Yuda baadi peepi, na Yesu nkunkaamina ku Yelushalema. 14 Na basangene [bantu] mu ntempelo(3) abawudisha ngombe na mikooko na tu-nkudimba, na bashintudi ba fwalanga babaadi bemushaale. 15 Na paaye kukita lufimbo lwa miooshi, bebabingile booso paasha pa ntempelo, na mikooko na ngombe ; na bapalakeeshe kamono ka bashintudi na bafuudikile meesa. 16 Na balungwile babawudishanga nkudimba’shi : Katushayi bino bintu muno ; tanutuulanga shibo ya Shami [bu] shibo ya busuunga. 17 Na balongi baaye babatentekyeshe’shi mbifundjibwe bino : « Kishima kiandji nakio bwa shibo yobe kikwete kungipaa » (A). 18 Biabia beena Yuda babaalulwile na babamulungwile’shi : Wetuleesha kilengyeleshi kinyi, paabe kukita bino bintu ? 19 Yesu balulwile na bebalungwile’shi : Buulayi uno ntempelo(4), na mu mafuku asatu namubuusha. 20 Biabia beena Yuda babambile’shi ; Babayibakile uno ntempelo muunda mwa bipwa makumi ananka na bisamombo, n’obe, okamwimika mu mafuku asatu ! 21 Anka’ye baadi aakula wa ntempelo a mbidi yaaye. 22 Biabia patabaadi namu musaangukye munkatshi mwa bafwe, balongi baaye babatentekyeshe’shi baadi mwakule bianka ; na babakuminyine ku kifundwe, na kwiyi dibaadi diakule Yesu.

*(A) Lono 69. 9. — *(3) Ta mu shibo ya ntempelo nya, nyi mu lupango (mbalanda) ; ngi bi na mu Mateo 4. 5. — (4) Ni shibo yinabene y’Efile Mukulu ; tala Matyo 23. 16.

23 Na bu bibaadi ku Yelushalema, ku pasaka, munkatshi a feete, be bungi babakuminyine mwishina diaye, paabo kubandjila bilengyeleshi bibakitanga. 24 Anka Yesu tabakulupilanga kwabadi nya, mwanda bashinguulanga [bantu] booso, 25 na’shi tabaadi na lukalo lwa’shi muntu aleeshe bu-kamonyi ku mwanda wa muntu ; mwanda aye nabene bashinguulanga kioso kibaadi mwi muntu.

 

3

1 Anka kubaadi muntu a munkatshi mwa ba-Fadiseo, bayitanyinwanga’shi Nikodeme, baadi fumu a beena Yuda. 2 Uno’u bafikile kwadi ku bufuku, na bamulungwile’shi : Labi, atuwuku’shi obe we mulambukishi mukata mufikye kwi Efile Mukulu ; mwanda muntu su ngumune ta mulombeene kukita bino bilengyeleshi biokitshi’be, su Efile Mukulu te n’aye. 3 Yesu balulwile na bamulungwile’shi : Eyendo, eyendo, nankulungula’shi : Su muntu tamutandjibwe musuusa wakabidi(1) ta mulombeene kumona bufumu bw’Efile Mukulu nya. 4 Nikodeme bamulungwile’shi : Muntu mulombene kutandjibwa naminyi aye taadi mununu ? Mmulombeene kutweela musuusa wakabidi mwifu dia nyin’aye na kutandjibwa ? 5 Yesu balulwile’shi : Eyendo, eyendo, nankulungula’shi : Su muntu tamutandjibwe ku meema, na ku Kikudi, ta mulombeene kutweela mu bufumu bw’Efile Mukulu nya. 6 Kiakia kitaandwe ku mbidi nyi mbidi ; na kiakia kitaandwe kwi Kikudi nyi Kikudi. 7 Tokemanga bwa biabia binankulungula’shi : Nwi na kituungo kia kutandjibwa musuusa wakabidi(1). 8 Lupunga(2) alupunkaa kwoso kwalukyebe, n’obe opusha kituumo kialo ; anka towuku kwiini kwalufiki, sunga kwiini kwalwende : bi’nka biabia na muntu ooso mutandwe kwi Kikudi. 9 Nikodeme balulwile na bamulungwile’shi : Bino bintu mbilombeene kukitshika naminyi ? 10 Yesu balulwile na bamulungwile’shi : Obe we mulambukishi mukata a Isalele, na toshinguula bino bintu ? 11 Eyendo, eyendo, nankulungula’shi : Atwe atwaamba kiakia kiatuwuku, atuleesha bu-kamonyi bwa kiakia kiatudi bamone, n’anwe tanutambula bu-kamonyi bwetu nya. 12 Su nemwinulungule mianda ya pa nsenga, n’anwe kushii kukumiina, anukakumiina naminyi, su nenulungula mianda ya mwiulu ? 13 Na muntu su ngumune ta mukaamine mwiulu nya, nka peenda yawa bayikile mwiulu, mwana a muntu mwikale mwiulu, 14 Na bu bibebosheeshe Mose nyoka mu kabaaka(3) bino abituungu’shi mwana a muntu ekale mwibooshwe, 15 bwa’shi ooso akumiina mwadi tafwanga, anka ekale na muwa wa looso. 16 Mwanda Efile Mukulu bakishakisha kufula ba pa nsenga, pa kwibapa Mwana aaye e eleka, bwa’shi ooso akumiina mwadi tafwanga, anka ekale na muwa wa looso. 17 Mwanda Efile Mukulu tamutume Mwanaye pa nsenga bwa’shi atshibile ba pa nsenga kiimu nya, anka bwa’shi ba pa nsenga bekale bapashiibwe kwadi. 18 Yawa akumiina mwadi tamutshibilwe kiimu nya, anka yawa shakumiina, mupwe kutshibilwa kiimu, mwanda tamukumiine mwishina dia Mwan’Efile Mukulu umune’Eleka. 19 Aku namu kiimu nkino eshi, etaata dibafiki pa nsenga, na’shi bantu babakambile kufula mufito p’etaata, mwanda bikitshiino biabo bibaadi bibi ; 20 mwanda yawa ooso akitshi mianda yi bubi mushikwe etaata, na tafikaa kwitaata nya, tala bikitshiino biaye biatongoolwa ; 21 Anka yawa afubila eyendo afikaa kwitaata, bwa’shi bikitshiino biaye bimwekwe patooka’shi, mbikitshiibwe mwi Efile Mukulu.

*(1) Ta mpeenda wakabidi, anka kwikala mu bushima bu mupya na ungi muwa upya. — (2) Uno mwaku umune ngi wabadi baaluule bu Kikudi, mu kishingatshilo 5-8. — (3) Tala Kibadiko 21. 6-9.

22 Kunyima kwa yaya mianda, Yesu bafikile mwiumbo dia Yudeya, pamune na balongi baaye ; na bashaalele kwakwa n’abo mafuku apeela, na babatshishanga. 23 Na Yoano namu baadi abatshisha ku Enono, peepi na ku Salime, mwanda kwakwa kubaadi meema e bungi ; babafikanga, na bababatshishibwanga. 24 Mwanda Yoano tabaadi mubande kwelwa mu lukano nya. 25 Biabia kubeelwe mpaka pankatshi pa bamo balongi ba Yoano na mungi mwina Yuda, pa mwanda utale kutooshiibwa(4). 26 Na babafikile kwi Yoano, n’abo nkumulungwula’shi : Labi, yawa ayikalanga n’obe kwishiya dia Yudane, yawa oodi’be nabene mutudile bu-kamonyi, talanga, ngiwu abatshisha, na [bantu] booso abafiki kwadi. 27 Yoano balulwile na bambile’shi : Muntu ta mulombeene kutambula kintu nya, nka kiakwikala kimupebwe mwiulu. 28 Anwe banabene anuntuudila bu-kamonyi panangambile’shi : Ta n’ami Kidishitu nya, anka nemutumibwe kumpala kwaye. 29 Yawa sha mukashi nyi mulume ; anka kuuku a mulume, apetekyelwa na amuteemesha, asepeela na muloo mwanda w’eyi dia, mulume ; biabia uno muloo wikale wande’mi, ubakuumbana. 30 Abituungu aye atame, n’ashii ami mpeele. 31 Yawa afiki kwiulu e kunundu kwa booso. Yawa a pa nsenga nga pa nsenga, na aakula [bu mwikale] a pa nsenga. Yawa afiki mwiulu e kunundu kwa booso ; 32 kiakia kiadi mumone na kiadi mupushe, ngi kialesha bu-kamonyi bwakio ; na takwi muntu su ngumune atambula bu-kamonyi bwaye nya. 33 Yawa mutambule bu-kamonyi bwaye, bashinkamisha’shi Efile Mukulu ng’eyendo ; 34 mwanda yawa abadi batume kwi Efile Mukulu aakula mayi a Efile Mukulu, mwanda Efile Mukulu tapanaa(5) Kikudi ku kipimino nya. 35 Yaya e na Mwana kifulo, na batuulu bintu bioso mu maasa mwaye. 36 Akumiina Mwana e na muwa wa looso ; anka shakookyela Mwana takamona muwa nya, anka suungu y’Efile Mukulu ngishaale paadi(6).

*(4) Sunga’shi : kwitumpa. — (5) Sunga’shi : tatushaa. — (6) Sunga’shi : pa mbidi paaye.

 

4

1 Biabia pabawukile Fumu’shi ba-Fadiseo babapusha kwabamba’shi : Yesu eekasha [bantu] bu balongi na kwibabatshisha kukila Yoano 2 (anka Yesu nabene tababatshishanga nya, anka balongi baaye), 3 bakatukile ku Yudeya, na bayiile dimo ku Ngadile. 4 Na bibatuunganga’shi asaambukye Samadiya. 5 Biabia bafikile namu ku kibundji kia ku Samadiya, akiyitanyinwa’shi Sishaala, peepi na kipindji kia nsenga kibabapeele Yosefe kwi shaye Yakobo. 6 Na kubaadi kwakwa mushimi wa Yakobo. Biabia Yesu namu, mwikale mukookye mwanda wa lwendo, baadi mushaale paapa pa mushimi ; bibaadi bu peepi na nsaa yakasamombo(1). 7 Mwana mukashi mungi a mu Samadiya nkufika mu kutapa meema. Yesu bamulungwile’shi : 8 Mpe namu [meema] a kutoma (mwanda balongi baaye babaadi bende ku kibundji mu kuwula bidiibwa). 9 Biabia namu mwana mukashi mwina Samadiya bamulungwile’shi : Obe mwina Yuda ontekye’mi meema naminyi, ami mwikale mukashi mwina Samadiya ? (Mwanda beena Yuda tabe na kipwaano na beena Samadiya nya.) 10 Yesu baalulwile na bamulungwile’shi : Su owukanga kia buuntu(2) ki’Efile Mukulu, na yawa akwamba’shi : Mpe namu [meema] a kutoma, obe, bodia kumuteka, n’aye badia kukupa meema e na muwa(3). 11 Mwana mukashi bamulungwile’shi : Fumu, twe na kintu kia kutapa nakio [meema], na bwiina bwi bula ; biabia nkwikuni kubopete aa meema e na muwa(3) ? 12 Obe we bukata bukile shetu Yakobo betupeele bwiina ; n’aye nabene beatomene, na baana baaye, na bimunwanga biaye su ? 13 Yesu balulwile na bamulungwile’shi : Yawa ooso atomo ano meema akapusha dimo nyota ; 14 anka yawa ooso akatoma meema ankamupa, ami, tanakapushe dimo nyota nya ; anka meema ankamupa, aakekale mwadi nsulo ya meema aafiifuka mu muwa wa looso. 15 Mwana mukashi bamulungwile’shi : Fumu, mpe aa meema, bwa’shi ntshipushanga nyota na’shi ntshifikanga kuno mu kutapa [meema]. 16 Yesu bamulungwile’shi : Nda, okayitanyine mulume obe, ofikye kuno. 17 Mwana mukashi balulwile, na bambile’shi : Ntshii na mulume nya. Yesu nkumulungula’shi : bwakula kalolo’shi : Ntshii na mulume ; 18 mwanda boopete balume batano, na yawa wodi naye binobino ta mulume obe nya ; biabia bwamba eyendo. 19 Mwana mukashi bamulungwile’shi : Fumu, namono’shi obe we mutemuki. 20 Ba-nshetu babalangwidile pa uno mwengye’u, n’anwe, anwamba’shi ku Yelushalema ngi mbalo ayituungu kulangwidila. 21 Yesu bamulungwile’shi : Mukashi, nkumiine : nsaa ayifiki yanushanukalangwila Yaya, sunga pa uno mwengye, sunga ku Yelushalema. 22 Anwe, anulangwila kianushanuwuku ; atwe, atuwuku kiatulangwila ; mwanda kipandjilo akifiki kwi beena Yuda. 23 Anka nsaa ayifiki, na yikwanka binobino, yi balangwidi b’eyendo abakalangwila Yaya mu kikudi na mwiyendo ; mwanda namu Yaya akimbi [balangwidi] be biabia abamulangwila. 24 Efile Mukulu nyi nkikudi, na abituungu’shi baaba abamulangwila, bamulangwile mu kikudi na mwiyendo. 25 Mwana mukashi bamulungwile’shi : Nanguuku’shi Mesiya, ayitanyinwa’shi Kidishitu, afiki ; yawa pakafika, aketuwukisha mianda yoso. 26 Yesu bamulungwile’shi : Ne bwanka, ami aakula n’obe. 27 N’anka paapa balongi baaye babafikile ; na babakemanga’shi aakula na mwana mukashi ; anka takubaadi su ngumune bakwile’shi : Omutekye kinyi ? sunga’shi, mbwa mwanda kinyi waakula n’aye ?

*(1) Kuno kwetu nyi nsaa yekumi na ibidi, midi. — (2) Sunga’shi : kipeebwa. — (3) Nkwamba’shi nyi meema e mpumo, ashii atuntamane.

28 Biabia mwana mukashi balekyele elondo diaye na bayiile ku kibundji, na balungwile bantu balume’shi : 29 Fikayi, talayi muntu bandungula [mianda] yoso yandji mukite ; aye’u ta n’aye Kidishitu su ? 30 Babatuukile kibundji, na babafikanga kwadi.

31 Anka mu kiakia kipindji, balongi babamusendelanga, baambanga’shi : Labi, dyanga. 32 Ank’aye bebalungwile’shi : Ami, nena mwiita(4) wa kudya wanushanuwuku anwe. 33 Biabia balongi namu babelungusheneene’shi : Nkwakwikala muntu tamutwadiile kia kudya su ? 34 Yesu bebalungwile’shi : Mwita(3) wande ngwa kukita kikyebe ki’eshimba dia yawa muntume, na kulombasha mufubo waye. 35 Tomono anwamba’shi : Kukii mieshi inanka, na kipindji kia kuwumbula kifikye su ? Talangayi, nenulungula’shi : Ebosheyi meeso eenu na talayi mabala : mwanda abapu mpaa na kumonga bwa kuwumbula ? 36 Yawa awumbula atambula efuto na akongola bikuba pamune bwa muwa wa looso ; bwa’shi, na yawa akunu na wiinyi awumbula, basepeele booso pamune. 37 Mwanda mu bino ngi mubakomesha dino eyi adiamba’shi : Umune akunu, na mungi namu awumbula. 38 Ami, nemwinutume mu kuwumbula kiakia kianushii bafube ; bangi babafubile, n’anwe namu, nubatwele mu mufubo wabo.

*(4) Nkwamba’shi : bidiibwa.

39 Aku namu beena Samadiya be bungi ba mu kiakia kibundji babakuminyine mwadi, pa mwanda w’eyi dia mukashi balesheshe bu-kamonyi’shi : Bandungula mianda yoso yandji mukite. 40 Biabia pabafikile beena Samadiya kwadi, babamusendelanga bwa kushaala n’abo ; na bashaalele kwakwa mafuku abidi. 41 Na bantu bakile bungi babakuminyine pa mwanda w’eyi diaye ; 42 na babalungulanga mukashi’shi : Ta mpaa mwanda wa kwakula kwobe kwatubakuminiina nya ; mwanda atwe banabene tubamupusha, na atushinguula’shi, eyendo uno nyi mupaashi a ba pa nsenga.

43 Aku namu, kunyima kwa mafuku abidi, bakatukile kwakwa, aye nkwenda ku Ngadile ; 44 mwanda Yesu nabene baleshanga bu-kamonyi’shi mutemuki tamuneemekibwe mwiumbo diaye nya. 45 Biabia namu pabafikile ku Ngadile, beena Ngadile babamutambwile, paabo kumona bintu bioso bibaadi mukite ku Yelushalema pa feete ; mwanda mpaa n’abo abeendanga ku feete.

46 Biabia bafikile dimo ku Kana ka Ngadile, kubaadi mwalule meema afika malofu a finyo. Na ku Kapenaume kubaadi mungi Fumu umune a lupango, sha mwan’e mulume baadi na maladi ; 47 uno, paaye kupusha abaakula’shi, Yesu bafiki ku Ngadile kukatukila ku Yudeya, bayiile kwadi, na bamutekyele bua kwalaala na bwa kupaasha mwan’aye mulume ; mwanda baadi peepi na kufwa. 48 Biabia Yesu bamulungwile’shi : Su tanumono bitundwilo na bipaso, tanukakumiina nya. 49 Fumu a lupango nkumulungula’shi : Fumu, alaala namu kumpala a mwan’ande kufwa. Yesu bamulungwile’shi : Nda, mwan’obe e na muwa. 50 Na muntu bakuminyine eyi dibamulungwile Yesu, na bayiile. 51 Na, bu bitabaalalaanga, ba-pika baaye babafumankeene n’aye, na babamulondeele’shi mwan’aye atala. 52 Peenyi paapa bayipuishe kwabadi’shi nsaa kinyi yayikalanga mupushe bii buwa ; n’abo babamulungwile’shi : Maloba, pa nsaa ya musambobidi(5), mbidi kaalo yimukatukile. 53 Biabia shaye bawukile’shi nyi nku yaya nsaa yibaadi Yesu mumulungule’shi : Mwan’obe e na muwa. Na bakuminyine, aye na kifuko kiaye kioso kishima. 54 Yesu bakitshiine dimo kino kilengyeleshi kia kabidi, pabaadi mukatukile mu Yudeya afika mu Ngadile.

*(5) Kuno nyi nsaa ya ekumi na isatu.

 

5

1 Kunyima kwa yaya mianda, kubaadi feete a beena Yuda, na Yesu bakankile ku Yelushalema. 2 Aku namu ku Yelushalema, peepi na kibelo kia mikooko, kubaadi eshiba dia meema, adiyitanyinwa mu kina-Ebelo’shi, Beteseda, dibaadi na bitanda bitano, 3 muunda mwabio mubaadi mulaale kibumbu kikata kia balemane, bampofu, abasumpikita na bantu babaadi na bipindji bia mbidi biwonye [babayindjilanga kusaanasana kwa meema. 4 Mwanda ku bingi bipindji mwikeyilu umune baadi ayiki mu kishiba na bafunduulanga meema : biabia ooso akwibedi batwelanga kunyima kwa meema kufunduulwa, baadi mupaashiibwe, ku maladi akampanda abaadi amukwate]. 5 Aku namu kwakwa kubaadi muntu mulemane takudi bipwa makumi asatu na mwanda. 6 Yesu, amumono mmulaale paapa, na bibawukile’shi mwikale mu kiakia kipaso takudi kipindji kii bula, bamulungwile’shi : Okyebe namu opaashiibwe ? 7 Sha maladi bamwalulwile’shi : Fumu, ntshii na muntu akukita’shi, apafunduulwa meema, angyele mwishiba ; na pa kwande kufika, mungi angalaleela kumpala. 8 Yesu bamulungwile’shi : Ebwee, ata ka-lusala kwobe, na tambuka. 9 N’anka paapa muntu bapaandjile, na bebosheeshe ka-lusala kaaye, na batambukile. Aku namu diadia efuku dibaadi dia sabato.

10 Biabia beena Yuda babalungwile yawa bapashishwe’shi : Lelo [efuku] dia sabato ; tankukupebwe matalwa a kusemuna ka-lusala kwobe nya. 11 Aye bebalulwile’shi : Yawa bampaasha, aye yawa bangamba’shi : Ata ka-lusala kwobe, na tambuka. 12 Biabia namu abo babamwipwishe’shi : Nnani muntu bakwamba’shi : Ata ka-lusala kwobe, na tambuka ? 13 Anka yawa bapaashishwe tabawukanga’shi nanyi nya ; mwanda Yesu baadi mukatukye kwakwa, bwa kibumbu kia bantu kibaadi mu yaya mbalo.

14 Kunyima kwa yaya mianda, Yesu bamusangene mu ntempelo, n’aye bamulungwile’shi : Talanga, obe bopashiibwa ; tokitanga dimo bubi, tala ungi mwanda ukilekile wawa bubi wakufikila. 15 Muntu yawa bayiile na balungwile beena Yuda’shi nyi Yesu bamupaashiishe. 16 Na, pa mwanda wa biabia beena Yuda babaadi ababingabinga Yesu [na babakimbanga bia ku mwipayisha], mwanda bakitshiine yaya mianda mwifuku dia sabato. 17 Anka Yesu bebaalulwile’shi : Shami afubu mpaa na binobino, n’ami nanfubu. 18 Pa mwanda wa biabia beena Yuda babakimbile bikishekishe bia kumwipayisha, mwanda ta mpeenda’shi apeesha sabato nya, anka namu’nyi mwanda bambanga’shi, Efile Mukulu nyi Nshaye nabene, na kwipwandjikishanga lutshi lumune n’Efile Mukulu. 19 Biabia Yesu baalulwile na bebalungwile’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Mwana ta mulombeene kwikitshiina kintu sunga nkimune nya, anka kiakia kiadi mumone akikitshi Yaya, mwanda kiakia kintu kioso akikitshi uno, n’akio akikitshi namu Mwana. 20 Mwanda Yaya mufule Mwana kifulo, na amulesha mianda yoso yakitshi’ye nabene, n’ankamulesha mifubo yikile yino bukata, bwa’shi anwe nukaanye. 21 Mwanda nka bu bi Yaya abuusha bafwe na ebapa muwa, anka biabia namu Mwana apeeya baaba bakumiina muwa ; 22 mwanda namu’nyi, Yaya tatshibila muntu su ngumune kiimu nya, anka baapa Mwana [kutshiba kwa] kiimu kioso ; 23 bwa’shi booso baneemekye Mwana nka bu biabaneemeka Yaya. Yawa shaneemeka Mwana, taneemeka Yaya bamutumine nya. 24 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi yawa apusha eyi diande, na akumiina yawa muntume, ena muwa wa looso na tafiki ku kiimu nya ; anka bakatuka ku lufu bakidi ku muwa. 25 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi nsaa ayikafika, na tayidi kwanka binobino, ayikapusha bafwe eyi dia Mwana’Efile Mukulu, na baaba abakedipusha abakeekala na muwa. 26 Mwanda nka bu bi Yaya ena muwa muunda mwaye’ye nabene, ngi bibaapa Mwana namu bia kwikala na muwa muunda mwaye ; 27 na bamupa matalwa a kutshiba’nyi kiimu, mwanda aye nyi Mwana a muntu. 28 Tanukemanga bwa biabia nya ; mwanda nsaa ayikafika ayikapusha booso be mu ma-nyembo eyi diaye ; 29 na abakatuuka, baaba bakite bi buwa, bwa lusaangukilo lwa muwa ; na baaba bakite bi bubi, bwa lusaangukilo lwa kiimu. 30 Ntshi mulombeene kukita kintu sunga nkimune, ami, pabwande nya ; nantshibi kiimu muyiile biampusha ; na ntshibilo ande a kiimu mululame ; mwanda ntankimbi kikyebe ki’eshimba diande nya, anka kikyebe ki’eshimba dia yawa muntume. 31 Su ami naleesha bu-kamonyi pa mwanda wande’mi nabene, bu-kamonyi bwande ta mbw’eyendo nya. 32 Nyi mungi aleesha bu-kamonyi pa mwanda wande ; na nanguuku’shi bu-kamonyi bwaleesha pa mwanda wande mbw’eyendo. 33 Anwe nubatumine bantu kwi Yoano, n’aye baleesha bu-kamonyi pa mwanda w’eyendo ; 34 anka’mi, tantambula bu-kamonyi bwa muntu nya, anka naakula yino mianda bwa’shi, nwikale bapaashiibwe. 35 Wiini yawa baadi elampi aditeembe na adipenyapenya ; n’anwe, nubakuminyine kusepeela bwa kapindji kapeela kwitaata diaye ; 36 anka’mi, ne na bu-kamonyi bukile bwa Yoano bukata ; mwanda mifubo yabadi bampe kwi Yaya bwa kwiyikumbasha, yiinyi mifubo yinabene yankitshi ayileesha bu-kamonyi pa mwanda wande’shi, Yaya muntume. 37 Na wiinyi Yaya muntume, aye, baleesha bu-kamonyi pa mwanda wande. Kashaa tanwapushiishe eyi diaye sunga nkumona mpala yaaye ; 38 na tanwi na eyi diaye dishaale muunda mwenu ; mwanda yawa aadi’ye mutume, anwe, tanumukumiina nya. 39 Shushuulayi bifundwe, mwanda anwe, anupwandjikisha kwikala na muwa wa looso mwabidi, na abio ngi abileesha bu-kamonyi pa mwanda wande : — 40 na tanukumiina kufika kwandji bwa kupeta muwa. 41 Tantambula ntumbo ayituukila kwi bantu nya, 42 anka nenuwuku, [na nanshinguula]’shi tanwi na kifulo ki’Efile Mukulu muunda mwenu nya. 43 Ami nemufikye mwishina dia Shami, n’anwe tanuntambula nya ; su mungi afika mwishina diaye’ye nabene, yawa anukamutambula. 44 Anwe nwibalombeene kukumiina naminyi, anwe abatambula ntumbo au muntu kwi mungi na bashabakimbi ntumbo [ayituukila] kwi Efile Mukulu bupenka bwaye ? 45 Tanutentekyeshanga’shi ami, nankenufunda kumpala kwa Yaya nya ; kwi umune kwanka kwete kwinufunda, Mose wiinyi anudi bakulupile mwadi. 46 Mwanda su nubadia kwikala bakumiine Mose, nubadia kunkumiina namu ; mwanda aye bafundjile mwanda wande. 47 Anka su tanukumiina bifundwe biaye, anukakumiina mayi ande naminyi ?

 

6

1 Kunyima kwa yaya mianda, Yesu bayiile ku dingi eshiya dia meema a Ngadile, [abayitanyina bu meema] a Tibeleasa. 2 Na kibumbu kikata kibamulondele, mwanda babamonanga bipaso bibaadi akitshi pa baaba babaadi na maladi. 3 Na Yesu bakamiine pa mwengye, na bashaalele paapa na balongi baaye. 4 Aku namu pasaka, feete a beena Yuda, baadi peepi. 5 Biabia Yesu, pababushiishe meeso, na paaye kumona’shi kibumbu kikata akifiki kwadi, balungwile Filipe’shi : Nkwikuni kwatukawula mikate, bwa’shi bano [bantu] badie ? 6 Anka bakwile biabia bwa kumutompa, mwanda aye bawukanga kibaadi akyebe kukita. 7 Filipe bamwalulwile’shi : Mikate ya muulo wa nkama ibidi ya denyee(1) tayakwibakumbana, bwa’shi muntu ooso apete kapeela nya. 8 Umune a ku balongi baaye, Andele, mukwabo na Shimone Mpiele, bamulungwile’shi : 9 Kuno kwi mwana mukinga mulume e na mikate itano ya poondo, na mishipa ibidi ; anka biinyi bino bIi bu kinyi bwa bantu be bungi ? 10 Na Yesu bambile’shi : Shadikayi bantu (kutala kubaadi lubishi lwi bungi mu yaya mbalo). Biabia namu balume babashaalele, babaadi bungi bwi peepi na binunu bitano. 11 Na Yesu batshile mikate ; na pabapwile kutumbula, beyabiile baaba babaadi bashaale ; anka biabia bimune na mishipa, bungi bwoso bubabakuminyine. 12 Na pababayikwite, balungwile balongi baaye’shi : Kongolayi bipindji [bioso] bibashaala, bwa’shi kintu sunga kimune takishiminanga. 13 Biabia babebikongyele, na babawushiishe biseele ekumi na bibidi bia bipindji bibaadi bishaale bia ku mikate itano ya poondo, pababapwile kudia. 14 Biabia balume, paabo kumona kilengyeleshi kibakitshiine Yesu, babaakulanga’shi : Eyendo uno nyi mutemuki bafiki pano pa nsenga. 15 Biabia Yesu, pabawukile’shi abakyebe kufika mu kumwaata [pa bukopo], bwa’shi bamutuule bu fumu, baalukiile dimo pa mwengye, aye bupenka bwaye.

*(1) Denyee : tala mu Maako 6. 37, nyi nkamono ka Beena Loma, denyee umume baadi kipwandjikiisho ki’efuto dia kwifuku dia mwina mufubo. (Mateo 20. 2).

16 Na pabakumbeene kiolwa, balongi baaye babaalaleele ku meema. 17 Na pabakaamiine pa bwaato, babayiile ku dingi eshiya dia meema, ku Kapenaume. Na bufuku bubaadi bupwe kwiila, na Yesu tabaadi mufikye kwabadi nya. 18 Na meema abaadi akwete kwibwaa mwanda wa kipapi kii bukopo kibapukanga. 19 Biabia paabo kwipa bwaato kipindji kia bula bwa satade(2) makumi abidi na itano sunga makumi asatu, babamwene Yesu kwete kutambuka panundu pa meema, na kwiseesa peepi na bwaato ; n’abo babakwatshikilwe na moo. 20 Anka bebalungwile’shi : Nnaami ; tanwikalanga na moo nya. 21 Biabia booso bwabo babaadi belumbuule bwa kumutambula mu bwaato ; n’anka paapa bwaato nkutwa [ekolo] ku kyeese mbalo yibabeendanga.

*(2) Satade : Tala mu Luka 24. 13, nyi nkipimo kibabapimanga nakio bula : kibaadi ngao nkama isamombo ya beena Ngidiki. Patwaluula kuno kwetu bi bu kilometele inanka sunga isamombo.

22 Butookye, kibumbu kibaadi ku dingi eshiya dia meema, pa kumona’shi kwakwa takwi kangi ka bwaato nka peenda kaaka kabaadi balongi baaye bakaamine, na’shi Yesu tabaadi mutwele mu bwaato na balongi baaye, anka’shi balongi baaye babakatukile bupenka bwabo 23 (anka tumo tu maato tupeela tubaadi tufikye dia ku Tibeleasa, peepi na mbalo yibabadiile mukate, kunyima kwa Fumu kupwa kutumbula) ; — 24 biabia pabamwene kibumbu’shi Yesu te kwakwa, sunga balongi baaye, babakaamiine banabene mu maato, na babafikile ku Kapenaume, abafwabakimbanga Yesu. 25 Na paabo kumusangana ku dingi eshiya dia meema babamulungwile’shi : Labi, bofiki kuno nsaa kinyi ? 26 Yesu bebaalulwile na bambile’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Anunkimbi, ta mpa mwanda nubamono bitundwilo nya, anka pa mwanda nudiile mikate na’shi nwikutshile. 27 Fubayi, kushii bwa biakudia abishimina, anka bwa biakudia abishadidila mpaa na mu muwa wa looso, wawa awukenupa mwana a muntu ; mwanda nnaye ababalamika kitundwilo(3) kwi Yaya, Efile Mukulu. 28 Biabia abo babamulungwile’shi : Twi kukita kinyi biatudia kufuba mifubo y’Efile Mukulu ? 29 Yesu baalulwile na bebalungwile’shi : Mufubo w’Efile Mukulu nguno, eshi nukumiine mwi yawa aadi mutume. 30 Biabia babamulungwile’shi : A biabia nkipaso kinyi kiokitshi’be, bwa’shi twikimone, na bwa’shi tukukumiine. Okitshi mufubo kinyi ? 31 Ba-shetu babadiile mana(4) mu kabaaka, bu biabidi bifunde’shi : « Bebapeele biakudia, mukate aufiki mwiulu » (A). 32 Biabia Yesu bebalungwile’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Mose tamwinupe mukate aufiki mwiulu nya, anka Shami enupa mukate w’eyendo aufiki mwiulu. 33 Mwanda mukate w’Efile Mukulu ngwawa awiiki mwiulu, na aupa be pa nsenga muwa. 34 Biabia babamulungwile’shi : Fumu, etupe wawa mukate mafuku ooso. 35 Na Yesu bebalungwile’shi : Ami ne mukate wa muwa. Yawa afiki kwandji tanapushe sala nya ; na yawa akumiina mwandji tanapushe nyota nya. 36 Anka nenulungulanga’nyi’shi nubammono, na tanukumiina’nwe. 37 Kioso(5) akimpa Yaya akikafika kwandji ; na yawa afiki kwandji ntanamutuushe paasha nya ; 38 mwanda ne mwikye mwiulu, kushii bwa kukita akikyebe diande eshimba, anka akikyebe eshimba dia yawa muntume. 39 Aku namu kiini akikyebe eshimba dia yawa muntumu nkino : eshi ntshishimishanga su nkimune kia ku kiakia(5) kiadi mumpe, anka nekisaangule kwifuku dia nfudiilo. 40 Mwanda kikyebe ki’eshimba dia Shami nkino : eshi yawa ooso abandjila(6) Mwana, na akumiina mwadi, ayikale na muwa wa looso ; n’ami, nankamubuusha kwifuku dia nfudiilo. 41 Biabia beena Yuda babaadi abaunauna bi bubi pa mwanda waye, mwanda baambile’shi : Ami, ne mukate wiikye mwiulu ; 42 n’abo babaambanga’shi : Uno ta n’aye Yesu, mwana a Yosefe, sha shaye na nyin’aye batuwuku ? A biabia nnamini abiakula uno’shi : Ne mwikye mwiulu ? 43 Yesu namu baalulwile na bebalungwile’shi : Tanuwunawunanga munkatshi mwenu nya. 44 Muntu takufika kwandji, anka su Yaya muntume bamukaka ; n’ami, nakamubuusha kwifuku dia nfudiilo. 45 Mu [mikanda ya] batemuki mbifundwe’shi : « N’abakeekala booso balambukishwe kwi Efile Mukulu » (B). Yawa ooso bapusha Yaya na bayiyila [kwadi], afiki kwandji. 46 Ta nkwamba’shi kwi muntu mumone Yaya nya ; nka peenda yawa a kw’Efile Mukulu ; yawa bamono Yaya. 47 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Yawa akumiina [mwandji] ena muwa wa looso. 48 Ami ne mukate wa muwa. 49 Ba-shenu babadiile mana(4) mu kabaaka na babafwile ; 50 Uno ngi mukate awiiki mwiulu, bwa’shi muntu eudye na tafwanga nya. 51 Ami ne mukate autala wiikye mwiulu : su muntu baadi uno mukate, akekale na muwa looso ; aku namu wiinyi mukate wankatuusha, nyi mbidi yande, yaya yankatuusha’mi bwa muwa wa beena nsenga. 52 Biabia namu beena Yuda babeelanga mpaka munkatshi mw’abo’shi : Uno mmulombeene kwitupa mbidi yaaye bwa kudya naminyi ? 53 Biabia Yesu nkwibalungula’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Su taanudi mbidi ya mwana a muntu, na tanutomo mase aye, tanwina muwa muunda mwenu nya. 54 Yawa adi mbidi yande, na atomo mase ande ena muwa wa looso, n’ami, nankamubuusha kwifuku dia nfudiilo. 55 Mwanda mbidi yande nyi nkiakudia ki’eyendo, na mase ande nkitomwanga ki’eyendo. 56 Yawa ooso adi mbidi yande na atomo mase ande mmushaale mwandji n’ami mwadi. 57 Bu bibantumu Yaya atala, na’shi ami, ne na muwa pa mwanda wa Yaya, ngi bi yawa akandja’mi, yawa namu’nyi akeekala na muwa pa mwanda wande. 58 Uno ngi mukate wiikye mwiulu, kushii biabia bibadiile ba-yaya na [kunyima] baafwa : yawa adi uno mukate akeekala na muwa wa looso. 59 Baakwile ino mianda mu kitumbwilo, pabaadi kwete kulambukisha mu Kapenaume.

*(A) Lono 78. 24. — (B) Esaya 54. 13. — *(3) Sunga’shi : ababatundubula. — (4) Mana : nyi nkidiibwa kia kipaso kibabayishiishe mwiulu kwi Efile Muluku bwa kudiisha beena Isalele mu kabaaka (Kikatukilo 16. 4-31). — (5) Mu kinangu kia kwamba’shi : Baaba booso. — (6) Sunga’shi : amono.

60 Biabia be bungi ba ku balongi baaye, paabo kumupusha, babambile’shi : Eyi dino di bukopo ; nanyi mulombeene kwidipusha ? 61 Na Yesu, pabawukile muunda mwaye’ye nabene’shi : balongi baaye abaunauna pa wawa mwanda, bebalungwile’shi : Bino bibenukokosha su ? 62 Biabia su nwamona mwana a muntu kwete kukaanka [kwakwa] kubaadi kala ? 63 Ni nKikudi akipeeya [bafwe] muwa ; mbidi tayisuungu kintu nya ; mayi andji’mi mwinulungule ngekale kikudi na ngekale muwa ; 64 anka kwi bamo ba munkatshi mwenu bashabakumiina ; mwanda Yesu bawukanga, kubanga ku mbangilo, baaba bashibaadi bakumiine, na yawa baadi na kia kumulubula. 65 Na bambile’shi : Ngi kianenulungwilanga’shi takwi muntu mulombeene kufika kwandji, nka kwakumupeebwa [matalwa] kwi Yaya.

66 Kubanga paapa be bungi ba ku balongi baaye babakatukile [kwadi] ; na tababaadi abatambuka n’aye nya. 67 Biabia Yesu balungwile namu [balongi] ekumi na babidi’shi : N’anwe, anukyebe namu kwenda ? 68 Shimone Mpiele bamwalulwile’shi : Fumu, nkwi’nyi namu kwatudiakwenda ? Obe wena mayi a muwa wa looso ; 69 n’atwe, atukumiina na atuwuku’shi obe we [Muntu] e selele ’Efile Mukulu. 70 Yesu bebaalulwile’shi : Ta n’ami mwinusangule, anwe, ekumi na babidi, na umune a munkatshi mwenu nyi diabulu. 71 Aku namu baadi aakula bwa Yudashi Ishikaleote, [mwana] a Shimone ; mwanda n’aye’ye baadi na kia kumulubula, aye baadi umune a kwikumi na babidi.

 

7

1 Na kunyima kwa yaya mianda, Yesu baadi mushaleele mu Ngadile, mwanda tabakuminanga kushaala mu Yudeya, mwanda’shi beena Yuda babakimbanga bia kumwipayisha. 2 Aku namu feete a beena Yuda, yawa a bitaanda(1), baadi peepi. 3 Biabia namu bakwabo [balume] babamulungwile’shi : Katuka kuno, wende ku Yudeya, bwa’shi balongi bwobe bamone namu mifubo yokwete kukita ; 4 mwanda takwi muntu akitaa kintu ku bufiefie, na kukutwa kukimba aye nabene biakwikala muwukikwe kwi bantu booso ; su okitshi yino mianda, eleeshe obe nabene kwi ba pa nsenga. 5 Mwanda bakwabo [balume] tababakumiinanga mwadi nya. 6 Biabia namu Yesu bebalungwile’shi : Kipindji kiande takiabandjile kufika nya, anka kienu kipindji ki’nka peepi mafuku ooso. 7 Ba pa nsenga tambalombeene kwinushikwa nya ; anka’mi abanshikwa, mwanda’shi ami naleesha bu-kamonyi pa mwanda wa’bo, eshi bikitshiino biabo bi bubi. 8 Anwe, kaaminayi ku yawa feete ; ami namu, ntakaamina ku yawa feete nya, mwanda kipindji kiande tankibande kukumbana. 9 Paaye kupwa kwibalungula yaya mianda, bashaleele mu Ngadile.

*(1) Feete a bitaanda, sunga’shi : tushibo twa mapema babaadi abamusankila bipwa bioso kunyima kwa kuwumbula bintu. Baadi kitentekyesho kia bibabaleele mu kabaaka na bakitanga lubingo lushima. (Lefitike 23. 34. na Detelonome 16. 13, 16 ; 31. 10).

10 Anka papwiile bakwabo kukaamina, paapa aye namu bakaamiine ku feete, kushii ku bungi bwa bantu, anka bu ku bufiefie. 11 Biabia beena Yuda babamukimbanga ku feete na babaambanga’shi : Nkwikuny i kwi yawa [muntu] ? 12 Na kubaadi tuleo twi bungi ku mwanda waye pankatshi pa bibumbu. Bamo babaakulanga’shi : Ni muntu a mianda yi buwa. Bangi namu’shi : Nya, anka kwete kulubisha kibumbu. 13 Anka takubaadi muntu sunga umunenka baadi aakula patooka ku mwanda waye, mwanda wa kutshiina beena Yuda.

14 Anka, bu bitababaadi pankatshi pa feete, Yesu bakaamiine ku ntempelo, na balambukishanga. 15 Biabia beena Yuda babakemanga, baambanga’shi : Muntu uno awuku mikanda naminyi, kutala aye tamwiyiiye ? 16 Biabia Yesu bebaalulwile na baambile’shi : Lulambukiisho lwande tandwande nya, anka ndwa yawa muntume. 17 Su muntu akyebe kukita kikyebe ki’eshimba diaye, akawukila ku lulambukiisho su ndw’Efile Mukulu, na su naakula pabwande’mi nabene. 18 Yawa aakula abituuku kwadi’ye nabene, akimbi ntumbo yaaye’ye nabene ; anka yawa akimbi ntumbo ya yawa muntume, yawa ng’eyendo, na takwi kutupakana mwadi nya. 19 Mose tamwinupe mwiiya su ? na takwi muntu su ngumune a munkatshi mwenu anemekyela mwiiya. Bwakinyi anwe anukimbi bia kungipayisha ? 20 Kibumbu kibaalulwile na kiamba’shi : We na kikudi kibi ; nnani akimbi bia kukwipayisha ? 21 Yesu baalulwile na bebalungwile’shi : Nankitshi mufubo umune, n’anwe anukeme booso bwenu. 22 Ngi pa mwanda kinyi Mose benupeele kisale (kishii kiikala kia Mose, anka nkia ba-yaya), n’anwe anusala muntu mwifuku dia sabato. 23 Su muntu basadiibwa mwifuku dia sabato, bwa’shi mwiiya wa Mose tawikalanga utupilwe, anwe nubankwatshila suungu mwanda nampaasha muntu ooso mushima mwifuku dia sabato ? 24 Tanutshibanga kiimu ku bianumono [bisumanga], anka tshibayi kiimu kilulame. 25 Biabia namu bamo [bantu] ba munkatshi mwa beena Yelushalema babaambanga’shi : Ta ngi wiinyi abakwete kukimba bwa kwipayisha’u ? 26 Na talanga, kwete kwakula patooka, n’abo tabamwamba mwanda : eyendo ba-fumu tabapwile kushinguula’shi uno nyi Kidishitu ? 27 Anka uno atumuwuku, [na atuwuku] eshi nga kunyi(3) ; anka peeni apakafika Kidishitu, takwi muntu awuku’shi nga kunyi(2). 28 Biabia Yesu baadi eele musaase muunda mwa ntempelo, kwete kulambukisha na kwakula’shi : Na anunguuku, na anuwuku’shi ne a kunyi ; na tshi mufikye pa bwande’mi nabene nya, anka yawa muntume ng’eyendo, n’anwe tanumuwuku nya. 29 Ami, namuwuku, mwanda nafiki kwadi, na n’aye muntume. 30 Biabia babakimbanga bia kumukwata ; na takwi muntu su ngumune bamukumine eyaasa, mwanda nsaa yaaye tayibaadi yibaande kukumbana. 31 Na be bungi ba munkatshi mwa kibumbu babakuminyine mwadi, na kwambanga’shi : Kidishitu, peeni pakafiki, akakitshi bipaso bikile bungi bishii bikite uno’u su ? 32 BaFadiseo babapushiishe kibumbu kwakiunauna pa ino mianda imutale ; na ba-Fadiseo na ba-tshiite mwakwidi bakata babatumine balami ba kiibi bwa kumukwata. 33 Biabia Yesu bambile’shi : Ami nki’nka n’enu dimo bwa kapindji kapeela, na [kunyima] nende kwi yawa muntume. 34 Anukankimbi, na tanukansangana nya ; na kwakwa kwankeekala’mi, anwe, tanwibalombeene kwikufika. 35 Biabia namu beena Yuda babaakwile munkatshi mw’abo’shi : Nkwikuni namu akukende uno kwatushatukamusangana ? Akende kwi [bantu] bapalakane(3) [munkatshi mwa] beena Ngidiki, na’shi alambukishe beena Ngidiki su ? 36 Ni eyi kinyi dino dibaakula’shi : Anukankimbi, na tanukansangana nya ; na kwakwa kwankeekala’mi, anwe tanwibalombeene kwikufika ?

*(2) Sunga’shi : atuukila kwikunyi. — (3) be mu kupalakana nyi mbena Yuda bapalakane munkatshi mwa beena maumbo, paasha pa nsenga yabo (tala 1 Mpiele 1, 1).

37 Na mwifuku dia nfudiilo, efuku dikata dia feete, Yesu bayimeene’bia na beelele musaase, aamba’shi : Su muntu apusha nyota, afikye kwandji, na atome [meema]. 38 Yawa akumiina mwandji, muyiile abiakula bifundwe(4), miela ya meema e na muwa ayikatuuka mwifu diaye. 39 (Aku namu baadi aakula biabia wa Kikudi kibaadi akituungu kutambula baaba babakumiinanga mwadi ; mwanda Kikudi takibaadi kibande kwikwikala nya, mwanda Yesu tabaadi mubande kwikala mutumbishiibwe.) 40 Biabia bantu ba mu kibumbu, paabo kupusha diadia eyi, babaambanga’shi : Au nyi mutemuki eyendo. 41 Bangi babaakulanga’shi : Au nyi Kidishitu. Bamo namu’shi : Kidishitu namu biatuukila ku Ngadile ? 42 Kifundwe tankiambe’shi Kidishitu atuuku kwitando dia Dafidi na mu lupata lwa Beteleme(5), mubaadi Dafidi ? 43 Biabia kubekeele kwitshibuula mu kibumbu pa mwanda waye. 44 Na bamobamo ba munkatshi mw’abo babakyebele kumukwata ; anka muntu su ngumune tabamukumine maasa nya. 45 Biabia balami ba kiibi babafikile kwi ba-tshiite mwakwidi bakata na ba-Fadiseo ; na bano namu bebalungula’shi : Bwakinyi tanwibafikye n’aye ? 46 Balami ba kiibi babaalulwile’shi : kashaa muntu taakwile bu uno muntu nya. 47 Biabia BaFadiseo babebaalulwile’shi : N’anwe namu, nubalubishiibwa su ? 48 Muntu su ngumune a munkatshi mwa ba-fumu sunga a munkatshi mwa ba-Fadiseo takuminyine mwadi su ? 49 Anka kino kibumbu [kia bantu] bashabawuku mwiiya nkyelwe mulao. 50 Nikodeme, baadi umune a munkatshi mw’abo, bebalungwile’shi : 51 A mwiiya wetu autshibila muntu kiimu kumpala kwa kumuteemesha na [kumpala] kwa kuwuka kiini kiakitshi su ? 52 Babaalulwile na bamulungula’shi : N’obe namu, we mwina Ngadile su ? Kokoola, na oshinguule’shi mutemuki tatuukila mu Ngadile nya.

*(4) Banda kutala biabadi bafunde mu Esaya 58-11. — (5) Tala mu Mika 5-2.

53 Na babayiile muntu ku shibo yaaye, muntu ku shibo yaaye.

8

1 Na Yesu bayiile ku mwengye wa mitshi ya Mpafu.

2 Na pa kutuunduka kwa nguba bafikile dimo ku ntempelo, na mwiilo ooso ubafikile kwadi ; na pabashaalele, bebalambukishanga. 3 Na bafundji ba mikanda na ba-Fadiseo babamutwadiile mwana mukashi mushikishwe [na mulume] mu lusandji ; na paabo kumwimika kumpala kwaye, babamulungwile’shi : 4 Mulambukishi, uno mukashi bashikishwa nka lumona meeso [na mulume] munkatshi a kukita lusandji. 5 Aku namu, Mose betutumiine eyi dia kwaasa bakashi be bino mabwe(1) : biabia obe namu, wamba kinyi ? 6 Aku namu, babaakwile biabia bwa kumutee kasele, bwa’shi bapete kiabadia kumufunda nakio. Anka Yesu, pabayinamine, bafundanga na munwe waye [paashi] pa nsenga. 7 Na bu bibabaadi abatungunuka na kumwipusha, paaye kubanduluka, bebalungwile’shi : Yawa a kwanudi shi na mulwisho, amwaase ebwe bu a kwibedi. 8 Na pabayinamine dimo, bafundanga [paashi] pa nsenga. 9 N’abo, pa kupwa kumupusha, babatuukile ku umune ku umune, kubangila ku bakilekile bukulu mpaa na kwi ba ku nfudiilo ; na Yesu basheele bupenka bwaye na [yawa] mukashi kumpala kwaye. 10 Na Yesu, pa babaandulukile, na pakukutwa kumona muntu nka peenda [yawa] mwana mukashi ; bamulungwile’shi : Mukashi, baaba abakufundanga be kwikunyi ? Takwi sunga ngumune bakutshibila kiimu ? 11 N’aye bambile’shi : [Ta kwi] sunga ngumune, Fumu. Na Yesu namu bamulungwile’shi : Ami namu nya, ntankutshibile kiimu nya ; nda, — kubanga lelo tolwishanga’nyi mulwisho.

*(1) Tala mu Lefitike 20. 10 ; Detelonome 22. 22.

12 Biabia Yesu bebalungwile dimo, aye nkwamba’shi : Ami, n’etaata dia ba pa nsenga ; yawa andondo takatambukila mu mufito nya, anka akeekala n’etaata dia muwa. 13 Biabia ba-Fadiseo babamulungwile’shi : Oleesha bu-kamonyi bwobe obe nabene ; bu-kamonyi bwobe tambw’eyendo nya. 14 Yesu baalulwile na bebalungwile’shi : Sung’ami naleesha bu-kamonyi bwande’mi nabene, bu-kamonyi bwande mbw’eyendo, mwanda nanguuku kwandji mufikye na kwanyende ; anka’nwe, tanuwuku kwanfiki na kwanyende nya. 15 Anwe, anutshibi kiimu muyiile mbidi ; ami, ntantshibila muntu kiimu nya. 16 Na su ami namu, nantshibi kiimu, kutshiba kwande kwa kiimu nkw’eyendo, mwanda ntshii bupeenka nya, anka’mi na Yaya muntume. 17 Na dimo mu mwiiya wenu mbifundjibwe shi bu-kamonyi bwa bantu babidi mbw’eyendo(2). 18 Ami, naleesha bu-kamonyi bwande’mi nabene ; na Yaya muntume aleesha dimo bu-kamonyi bwande’mi. 19 Biabia babamulungwile’shi : Shobe e kwikunyi ? Yesu baalulwile’shi : Tanunguuku su na’mi sunga Shami ; su nubadia kunguuka, nubaadia kuwuka’nyi na Shami. 20 Baakwile mayi ano mu shibo yibatuulwanga mushete wa mulambu, alambukishanga mu ntempelo ; na muntu su ngumune tabamukwatshile nya, mwanda’shi nsaa yaaye tayibaadi yibaande kufika.

*(2) Tala mu Detelonome 19. 15.

21 [Yesu] bebalungwile dimo’shi : Ami, neende, n’anwe anukankimbi ; na [dimo] anukafwiila mu bubi bwenu : kwakwa kwanyende’mi, anwe, tanwi bia kwikufika. 22 Biabia beena Yuda babaambanga’shi : Akeyipaa su, bino biaakula’shi : Kwakwa kwanyende’mi, anwe, tanwi bia kwikufika nya ? 23 Na bebalungwile’shi : Anwe nwi ba paashi ; ami ne a mwiulu : anwe nwi ba pano pa nsenga ; ami, ntshii a pano pa nsenga nya. 24 Biabia’mi nenulungulanga’shi : Anukafwila mu milwisho yenu ; mwanda su tanukumiina’shi n’ami, anukafwila mu milwisho yenu. 25 Biabia babamwambile’shi : Obe we’nyi ? Na Yesu bebalungwile’shi : Ne’nka namu biabia bianenulungula. 26 Ne na mianda yi bungi ya kwakula pa mwanda wenu na [mianda ] ya kutshibila kiimu ; anka yawa muntume ng’eyendo, na mianda yandji mupushe kwadi, ami, neyaakula kwi ba pa nsenga. 27 Tababawukile’shi kwete kwakula wa Yaya nya. 28 Biabia Yesu bebalungwile’shi : Panukeekala bebooshe mwana a muntu, paapa anukawuka’shi n’ami, na’shi ntanekitshina kintu sunga nkimune’mi nabene nya, anka’shi, muyiile biabadi bandambukishe kwi Yaya, ngi biangakula yino mianda. 29 Na yawa muntume e n’ami ; aye tamundekyele bupenka nya, mwanda ami, nankitaa mafuku ooso nka mianda ayimusangasha. 30 Bu bibaadi aakula yaya mianda, [bantu] be bungi babakuminyine mwadi.

31 Biabia Yesu balungwile beena Yuda babakuminyine mwadi’shi : Su anutungunuka [na kushaala] mu eyi diande, nwi balongi bande eyendo ; 32 na anukashinguula eyendo, n’eyendo adikenupoososha. 33 Babamwalulwile’shi : Twi beekulu ba Abalahama, na kashaa tatwabaandile kushaala mu bupika bwa muntu sunga ngumune nya ; mbii kunyi bioamba, obe’shi : Anukeekashwa balungantu ? 34 Yesu bebaalulwile’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Yawa ooso akitshi mulwisho nyi mpika a mulwisho. 35 Aku namu mpika tashaala mu shibo bwa looso nya ; mwana [a muntu] ngi’emushaala bwa looso. 36 Biabia su Mwana benupoososha [ku bupika], anukeekala balungantu eyendo. 37 Nanguuku’shi, nwi beekulu ba Abalahama ; anka anukimbi bia kungipayisha, mwanda’shi eyi diande tadi na kitwelelo kwanudi nya. 38 Ami, nangakula kiakia kiandji mumone kwi Shami ; biabia anwe namu, anukitshi bintu bianudi bapushe ku lupese lwa shenu. 39 Babaalulwile na babamulungwile’shi : Abalahama ngi etu Shetu. Yesu bebalungwile’shi : Su nwekala baana ba Abalahama, nubadia kwikala anukitshi bikitshiino bia Abalahama ; 40 anka binobino anukimbi bia kungipayisha, ami, muntu benulungula eyendo diandji mupushe kwi Efile Mukulu : Abalahama tamukite biabia nya. 41 Anwe, anukitshi bikitshiino bia shenu. Biabia babamulungwile’shi : Tatwibatandjibwe mu lusandji nya ; twi na Shetu umune, Efile Mukulu. 42 Yesu bebalungwile’shi : Su Efile Mukulu badia kwikala bu Shenu, nubaadia kwikala namu banfule kifulo, mwanda ami nantuukila kwi Efile Mukulu na nafiki kwadi ; mwanda ntshimwifwile’mi nabene, anka’ye ngi muntume. 43 Bwakinyi tanupusha ngisambilo ande ? Mwanda’shi tanwibalombeene kupusha eyi diande. 44 Anwe, enu shenu nyi diabulu, na anukumiina kukita ngabiabi ya shenu. Aye baadi ntapani kubanga ku kibangilo, na tamutungunukye [na kwiimana] mwiyendo, mwanda mwadi tamwi eyendo nya. Pateemuna bishima bia madimi, aakula bi mwadi’ye nabene, mwanda mmwikale sha madimi, na shaye na madimi. 45 Ank’ami, mwanda nangakula eyendo, anwe tanunkumiina nya. 46 Nnani a munkatshi mwenu a kuntopeka(3) bitale bubi ? Su nangakula eyendo, bwakinyi anwe tanunkumiina ? 47 Yawa mwikale a Efile Mukulu apusha mayi’Efile Mukulu ; ngi bwakinyi anwe, tanupusha nya, mwanda’shi tanwi ba Efile Mukulu nya. 48 Beena Yuda babaalulwile na babamulungwile’shi : Tatubaamba bi buwa’shi obe we mwina Samadiya, na’shi wena kikudi kibi ? 49 Yesu baalulwile’shi : Ami tshina kikudi kibi nya, anka naneemeka Shami, n’anwe anunsengye. 50 Anka bwande’mi, ntankimbi ntumbo yande nya ; kwi umune akimbi na atshibi kiimu. 51 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Su muntu balama eyi diande, takamona lufu nya. 52 Biabia beena Yuda babamulungwile’shi : Binobino tubawuku’shi we na kikudi kibi : Abalahama mmufwe, na batemuki, n’obe, wakula’shi : Su muntu balama eyi diande, takamona lufu nya, bwa looso. 53 Obe wemukile Shetu Abalahama bukata, wiinyi mufwe ? na batemuki namu mbafwe. Wetuulu’be nabene bu’nyi ? 54 Yesu baalulwile’shi : Su ami netumbisha’mi nabene, ntumbo yande ngia bisumanga ; Ni Shami antumbisha, yawa wiinyi anwamba’nwe’shi : Ni Efile Mukulu eetu. 55 N’anwe tanumuwuku nya ; anka’mi namuwuku : na su nangakula’shi ntamuwuku, nekala sha madimi, mwinwifwane’nwe ; anka’mi namuwuku, na nalama eyi diaye. 56 Abalahama, Shenu, basepeleele na muloo pa mwanda wa kumona efuku diande ; n’aye bedimwene na basepeleele. 57 Biabia beena Yuda babamulungwile’shi : Obe tobandjile kukumbasha bipwa makumi atano, bomono Abalahama ! 58 Yesu bebalungwile’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Kumpala kw’Abalahama kwikala kwanka, ami ne kudi. 59 Biabia babaatshile mabwe bwa kumwasa ; anka Yesu bafwamine na batuukile mu ntempelo.

*(3) Sunga’shi ; Akungamba’shi nankitshi bubi.

 

9

1 Na bu bibakilanga, bamwene muntu mpofu kubaanga kutandjibwa kwaye. 2 Na balongi baaye babamwipwishe baamba’shi : Labi, mulwishe nnani ? nguno su mba-mutande, bwa’shi ayikale mutandwe mpofu ? 3 Yesu baalulwile’shi : Sunga uno ta mulwishe, sunga mbeeni bamutande ; anka nyi mbwa’shi mifubo y’Efile Mukulu yikale yimwekyelwe mwadi. 4 Abituungu’mi nkite mifubo ya yawa muntume, paki kaanya kwanka ; bufuku abufiki bushi bulombeene muntu kufuba. 5 Panki pano pa nsenga, ne etaata dia ba pa nsenga. 6 Paaye kwakula biabia bintu, beelele kikolofi mu nsenga, na bakitshiine senga itepete na kikolofi kiaye, na bashiingile yaya nsenga itepete ku meeso aaye bu bwanga bwa musabu, 7 na kumulungula’shi : Nda, n’okesuule mu kishiba kia Silowe (kii kipatulwilo’shi, Mutumibwe). Biabia aye bayiile, na besulwile, na baalukiile kwete kumona. 8 Biabia bekungishanyi, na baaba babamumonanga kumpala, babawukanga’shi aye mwina luteko, babambile’shi, Ta ngi wiinyi ekalanga mushaale na atekanga bukwashi ? 9 Bamobamo babaambanga’shi : N’aye. Bangi namu’shi : Nya, anka [uno] mumwifwane. Aye bambile’shi : N’ami nabene. 10 Babamulungwile namu’shi : A meeso wobe ababuulwa naminyi ? 11 Baalulwile na baambile’shi : Muntu, ayitanyinwa’shi Yesu, kitshiine nsenga itepete ashiinga meeso ande, n’aye nkundungula’shi : Nda ku Silowe, okesuule ; N’ami namu nkwikwenda, nkesuula, n’ami nkumona. 12 Biabia babamulungwile’shi : Yawa muntu e kwikunyi ? Aye’shi : Ntanguuku.

13 Babatwadile yawa baadi kumpala bu mpofu kwi ba-Fadiseo. 14 Aku namu dibaadi efuku dia sabato dibakitshiine Yesu ebuwa, na dibabuulwile meeso aaye. 15 Biabia ba-Fadiseo namu babamwipwishe dimo’nyi kipaso kibaadi mubaangie kumona. N’aye bebalungwile’shi : bashiingi ebuwa [dia nsenga] ku meeso ande, na nesuula, na namono. 16 Biabia bangi namu ba munkatshi mwa ba-Fadiseo babambile’shi : Au muntu ta ng’Efile Mukulu, mwanda takwete kulama [efuku dia] sabato nya. Bamo babaambanga’shi : Muntu mubi mulombeene kukita bipaso bi biobino naminyi ? Na munkatshi mw’abo mubaadi kwitshibuula. 17 Biabia abo babalungwile dimo mpofu’shi : Obe, wamba naminyi ku mwanda waye, pa bitale bibakubuula meeso ? N’aye bambile’shi : Ni mutemuki. 18 Biabia beena Yuda tababakuminyine’shi aye baadi mpofu na’shi babuulwa meeso, mpaa na pababapwile kwitanyina ba-shaye na yawa abababuulwile meeso. 19 Na babebayipwishe, baamba’shi : Uno’u mmwan’enu, anukwete kwamba’shi, mmutandjibwe mpofu ? A biabia taadi amono binobino naminyi ? 20 Shaye na nyin’aye babebaalulwile na babaambile’shi : Atuwuku’shi uno nyi mwan’etu, na’shi, batandjilwe mpofu ; 21 anka kipaso kitaadi’ye amono binobino, tatwikiwuku nya ; na wiinyi bamubuula meeso, atwe tatumuwuku nya ; Taadi mukulu, mwipusheyi, akaakula mwanda umutale’ye nabene. 22 Shaye na nyin’aye babaambile bino bintu, mwanda babatshinanga beena Yuda ; mwanda beena Yuda tababaadi bapwe kwipusheena’shi, su muntu amuteemuna bu Kidishitu, akeekala mubingiibwe mu kitumbwilo. 23 Ngi bwakinyi shaye na nyin’aye babaambile’shi : Taadi mukulu ; mwipusheyi.

24 Biabia babayitanyine, bwa musuusa wa kabidi, yawa muntu baadi mpofu, na babamulungwile’shi : Tumbisha Efile Mukulu ; atwe atuwuku’shi yawa muntu nyi mulwishe. 25 Biabia aye baalulwile’shi : Su’ye nyi mulwishe, ntanguuku ; nanguuku peenda kintu kimunenka, eshi nayikalanga mpofu, na’shi binobino namono. 26 Na babamulungwile dimo’shi : Bakukitshi kinyi ? Babuula meeso obe naminyi ? 27 Bebaalulwile’shi : Ntampwile kwinulungula bianka, n’anwe tanwibateemeshe nya. Bwakinyi anukyebe kwibipusha dimo ? Anwe, anukyebe namu kwikala balongi baaye ? 28 Babamusaabulwile na babambile’shi : Obe, we mulongi a yawa [muntu] ; anka’twe, twi balongi ba Mose. 29 Bwa atwe, atuwuku’shi, Efile Mukulu baakwile na Mose ; anka bwa uno, tatuwuku’shi nga kunyi nya. 30 Muntu baalulwile na bebalungwile’shi : Pa biobino kwi mwanda wa kipaso, anwe kukutwa kuwuka’shi nga kunyi, n’aye babuula meeso ande. 31 Aku namu, atuwuku’shi Efile Mukulu tapushaa baasha milwisho nya ; anka su muntu nyi mulamate ku mianda y’Efile Mukulu, na akitshi akikyeb’eshimba diaye, yawa aye amuteemesha. 32 Kashaa tatwapushiishe’shi kwi muntu babuula meeso a muntu batandjilwe mpofu nya. 33 Su uno’u badia kukutwa kufika kwi Efile Mukulu, tabadia kwikala akitshi kintu su nkimune nya. 34 Babaalulwile na babamulungwile’shi : Obe we mutandwe bushima bwobe mu mulwisho, na wetulambukisha ! Na babamubingile paasha.

35 Yesu pabapushiishe’shi babamubingi paasha, na paaye kumusangana, bamulungwile’shi : Obe okumiina mwi Mwan’Efile Mukulu su ? 36 Aye baalulwile na baambile’shi : Aye nyi nami, Fumu, bwa’shi nkumiine mwadi ? 37 Na Yesu bamulungwile’shi : Na bomumono, na yawa aakula n’obe, n’aye. 38 Na bambile’shi : Nankumiina, Fumu ! Na bamulangwidile.

39 Na Yesu bambile’shi : Ami, ne mufikye pano pa nsenga bwa kiimu, bwa’shi bantu bashabamono, bamone ; na bwa’shi baaba abamono beekale bampofu. 40 Na bamo ba munkatshi mwa ba-Fadiseo babaadi n’aye babapushiishe yaya mianda, na babamulungwile’shi : N’atwe, twi bampofu su ? 41 Yesu bebalungwile’shi : Su nubaadia kwikala bampofu, tanubadia kwikala na mulwisho nya ; anka binobino anwamba’shi : Atumono ! — mulwisho wenu wi kwanka.

 

10

1 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Yawa shatwelela ku kibelo mu kikutu kia mikooko, anka emukaamina ku lungi lupese, yawa nyi ngifi na munyengi. 2 Anka yawa atwelela ku kibelo nyi mulami a mikooko. 3 Uno’u mulami a kibelo amushitwila ; na mikooko ayiteemesha eyi diaye ; na ayitanyina mikooko yaaye’ye nabene kwishina diayo, na eyilombola paasha. 4 Na pabapudisha kutuusha [mikooko] yaaye yoso paasha, akidi ku mpala kwayo ; na mikooko ayimulondo, mwanda ngiwukye eyi diaye ; 5 anka tayikalondo muntu mwenyi nya, anka ayikasuuka kula n’aaye, mwanda’shi tayiwuku eyi dia bantu benyi nya. 6 Yesu bebeelele luno lukindji ; anka tababashingulwile kiini kibaadi ebalungula nya.

7 Biabia Yesu bebalungwile dimo’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Ami ne kibelo kia mikooko. 8 Boso, bungi bwa babafikile kumpala kwande, nyi mba-ngifi na banyengi ; anka mikooko tangibapushe nya. 9 Ami, ne kibelo : su muntu batwelela kwandji, akapaashibwa ; n’akatwela n’akatuuka [paasha], n’akasangana kimwaa. 10 Ngifi afwila nka peenda bwa kwiba, na kwipaa, na kulwisha : ami, ne mufikye bwa’shi yipete muwa, na’shi beupete wi bungi. 11 Ami, ne mulami e buwa [a mikooko] : mulami e buwa atuula muwa waye bwa mikooko ; 12 anka muntu atambula mafuto, na shi mulami, shi fumwayo nabene a mikooko, amono kamiishi akafiki, n’alekye mikooko, n’asuuku ; na kamiishi akeyinyengye, na akapalakasha mikooko. 13 Aku namu muntu afubila efuto asuuku, mwanda mwikale afubila efuto na takwinyongola pa mwanda wa mikooko nya. 14 Ami, ne mulami e buwa [a mikooko], na nanguuku [mikooko] yande, n’ami nemuwukikwe kwi [mikooko] yande, 15 bu abinguuku Yaya n’ami bianguuku Yaya ; na nantuulu muwa wande bwa mikooko. 16 Na ne na yingi mikooko yishi ya mu kino kikutu ; abituungu neyilombole, ayo namu ; na ayikapusha eyi diande, na akukeekala lombe lumune, mulami umune. 17 Pa mwanda wa bino Yaya munfule kifulo, ngi’shi ami nantuulu muwa wande, bwa’shi newatuule. 18 Takwi muntu ewunkaasha nya, ank’ami, newilekyela ami nabene ; nena matalwa(1) a kwiuleka, na nena matalwa(1) a kwiwatuula [dimo] : ne mutambule dino eyi kwi Shami. 19 Kubatuukile dimo kwitshibuula pankatshi pa beena Yuda pa mwanda wa aa mayi ; 20 na be bungi ba kwabadi babaakulanga’shi : E na kikudi kibi, na e na moombe ; bwakinyi nukwete kumuteemesha ? 21 Bangi babaakulanga namu’shi : Ano mayi ta nga muntu e na kikudi kibi nya ; kikudi kibi nkilombeene kubuula meeso a mpofu su ?

*(1) Ni nkwamba’shi : matalwa na bukome bwa kwibikita ; tala Mateo 9. 6 ; 10. 1.

22 Aku namu, feete a kusampiibwa [kwa ntempelo](2) baadi asankilwa ku Yelushalema, na bibaadi mu mieshi ya mashika. 23 Na Yesu batembanga mu ntempelo, mu mbalanda a Salomo. 24 Biabia beena Yuda babamwifunyine na babamulungwile’shi : Mpaa na ku kipindji kinyi kokatuula mashimba etu mu kwiyalasheena ? Su obe, we Kidishitu, etulungule bianka patooka. 25 Yesu bebaalulwile’shi : Nenulungulanga bianka, na’nwe tanukumiina nya. Mifubo yankitshi’mi mwishina dia Shami, ayo ngi ayileesha bu-kamonyi bwande ; 26 anka’nwe, tanukumiina nya, mwanda’shi tanwi ba ku mikooko yande bu bianenulungulanga. 27 Mikooko yande ayipusha eyi diande, n’ami neyiwuku, na’yo ayindondo, 28 n’ami, neyipa muwa wa looso, na tayikafu nya ; na takwi muntu sunga umune akeyinyenga mwiyasa diande nya. 29 Shami, wiinyi beyimpeele, mukile booso(3) bukata, na takwi muntu mulombeene kwiyinyenga mwiyasa dia Shami. 30 Ami na Yaya, twi kimune(4).

*(2) Kusampiibwa [kwa ntempelo], tala 1 Ba-fumu 8. 63. — (3) Sunga’shi : bintu bioso. — (4) Sunga’shi : twi umune.

31 Biabia beena Yuda babasangwile dimo mabwe bwa kumwasa. 32 Yesu bebaalulwile’shi : Ne mwinuleeshe bikitshiino bi bungi bi buwa abituukila kwi lwa Shami : ngunyi wa ku bino bikitshiino wanungashila mabwe ? 33 Beena Yuda babamwalulwile’shi : Tatukwasa mabwe pa mwanda wa kikitshiino kii buwa, anka pa mwanda wa kusaabuula [Efile Mululu] ; na pa mwanda’shi obe, mwikale muntu, wetuulu bu Efile Mukulu. 34 Yesu bebaalulwile’shi : Tambifundjibwe mu mwiiya wenu’shi : « Ami naakwile’shi : Nwi beefile su » (A) ? 35 Su ebayitanyina bu beefile, abo babatwadiilwe eyi di’Efile Mukulu (na kifundwe tankilombeene kulwishiibwa), 36 anulungula yawa ababaamuuna kwi Yaya, na aadi mutume pa nsenga’shi : obe osabuula [Efile Mukulu], mwanda nangakula’shi : Ne Mwan’Efile Mukulu ? 37 Su tankitshi bikitshiino bia Shami, tanunkumiinanga nya ; 38 anka su nebikitshi, paapa namu sunga tanunkumiina’mi, kumiinayi bikitshiino, bwa’shi nuwukye na’shi nukumiine’shi Yaya e mwandji, n’ami mwadi.

*(A) Lono 82. 6

39 Biabia babakimbanga dimo bia kumukwata ; ank’aye baposokyele mu maasa aabo, 40 na bayiile dimo adia eshiya dia Yudane, pa mbalo yibaadi Yoano abatshisha [bantu] ku mbangilo, na bashaalele kwakwa. 41 Na be bungi nkufika kwadi, na kwakulanga’shi : Yoano tamukite kilengyeleshi sunga nkimune ; anka bintu bioso bibaadi Yoano mwakule pa mwanda wa uno [muntu] bibaadi bi’eyendo. 42 Na kwakwa kubakuminyine be bungi mwadi.

 

11

1 Aku namu kubaadi mungi muntu na maladi, Lasaala, a ku Betani ; a ku musoko wa Madiya na Maata mukwabo [mukashi]. 2 (Na yawa Madiya ngi bafikinye Fumu malaashi na amukumuna ngao na nyene yaaye, n’aye wiinyi shaa mukwabo mulume, Lasaala, sha maladi.) 3 Biabia bankashan’aye babatumine [bantu] kwadi, baamba’shi : Fumu, talanga, yawa odi mufule kifulo ena maladi. 4 Yesu, paaye kwibipusha, bambile’shi : Aa maladi ta nga lufu nya, anka e kwanka bwa ntumbo y’Efile Mukulu, bwa’shi Mwan’Efile Mukulu atumbishiibwe kwaadi. 5 Aku namu Yesu baadi mufule Maata kifulo, na mukwabo mukashi, na Lasaala. 6 Biabia kunyima kwa’ye kupusha’shi Lasaala ena maladi, bashaalele dimo’nyi mafuku abidi pa yaya mbalo yibaadi. 7 Kunyima kwa biabia, balungwile balongi baaye’shi : Twalukileyi ku Yudeya. 8 Balongi babamulungwile’shi : Labi, beena Yuda abakimbanga mu kipindji’mu bia kukwaasa mabwe, na wekwende dimo ! 9 Yesu baalulwile’shi : Takwi nsaa ekumi na ibidi kwifuku su ? Su muntu atambuka ku kaanya, takokola [kishishi] nya, mwanda amono etaata dia ino nsenga ; 10 anka su muntu atambuka ku bufuku, akokola [kishishi], mwanda etaata tadi mwadi nya. 11 Baakwile biabia bintu ; na kunyima kwa biabia bebalungwile’shi : Lasaala, kuuku eetu, balaala tulo ; anka nende bwa kumupasula mu tulo. 12 Biabia balongi babamulungwile’shi : Fumu, su balaala tulo, akapaashibwa. 13 Aku namu Yesu baadi mwakule bwa lufu lwaye ; anka’bo babatentekyeshanga’shi baakula bwa kulala kwa mu tulo. 14 Biabia ngi Yesu ebalungula patooka’shi : Lasaala baafu ; 15 n’ami nasepeela, pa mwanda wenu, bu bianshangikalanga kwanka, bwa’shi nukumiine. Anka twendeyi kwadi. 16 Biabia Tomase, ayitanyinwa bu Didime(1), balungwile balongi n’aye’shi : Twendeyi kwanka, atwe namu, bwa’shi tukafwe n’aye.

*(1) Sunga’shi : mwan’a lupasa.

17 Biabia Yesu pabafikile basangene’shi taadi mupwe kwikala mafuku ananka mu mashaama. 18 Aku namu Betani baadi peepi na Yelushalema, mu kipindji kii bula bwi peepi na satade(2) ekumi na itano. 19 Na ba munkatshi mwa beena Yuda be bungi babaadi bafikye kwi Maata na kwi Madiya, bwa kwibasaamba pa mwanda wa ndumian’abo. 20 Biabia Maata, pabapushiishe abaakula’shi Yesu kwete kufika, bayiile mu kufumankana n’aye ; anka Madiya baadi mushaale mu shibo. 21 Biabia Maata balungwile Yesu’shi : Fumu, su bodia kwikala pano ndumian’ami(3) tabaadia kwikala mufwe nya ; 22 [anka] sunga binobino nanguuku’shi kioso kiokateka kwi Efile Mukulu, Efile Mukulu akakupa kianka. 23 Yesu bamulungwile’shi : Ndumianobe akasaanguka. 24 Maata bamulungwile’shi : Nanguuku’shi akasaanguka ku kipindji kia lusaangukilo, kwifuku dia nfudjilo. 25 Yesu bamulungwile’shi : Ami, ne lusaangukilo na muwa : yawa akumiina mwandji, sunga ayikala dimo mufwe, akeekala na muwa ; 26 na yawa ooso ena muwa, na akumiina mwandji, tanafwe nya, bwa looso. Obe okumiina biabia su ? 27 Aye nkumulungula’shi : Ôlo, Fumu ; ami nankumiina’shi, obe we Kidishitu, Mwana’Efile Mukulu afiki pa nsenga. 28 Na paaye kwakula biabia, bayiile na bayitanyine mukwabo Madiya ku bufiefie, aye’shi : Mulambukishi bafiki, na akwitanyina. 29 Yowuno namu, nka paapa aye baapu kwibipusha, bebweele bukidibukidi na bayiile akafika kwadi. 30 (Aku namu Yesu tabaadi mubande kufika mu musoko, anka baadi pa mbalo yibaadi yifumankane n’aye Maata), 31 Biabia beena Yuda babaadi na Madiya mu shibo na babamusaambanga, paabo kumona’shi Madiya bayimana bukidibukidi na batuuku [paasha], babamulondele, baambanga’shi : Ende ku mashaama bwa kukekudila. 32 Biabia Madiya, pabafikile kwakwa kubaadi Yesu, na pabamumwene, bapoone ku ngao yaaye, amulungula’shi : Fumu, su bodia kwikala pano, ndumianami(3) tabaadia kwikala mufwe nya. 33 Biabia Yesu, pabamumwene adidi, na beena Yuda babaadi bafikye n’aye, abadidi, benyongwele bikata kwishimba, na kupampakana, ngi’ye kwamba’shi : Nkwikunyi kwanudi bamutuule ? 34 Babamulungwile’shi : Fumu, fika otale. 35 Yesu nkudila. 36 Beena Yuda namu nkwakula’shi : Talayi bibaadi mumukumiine. 37 Anka bamo ba munkatshi mw’abo babaakwile’shi : Uno [muntu], babuulwile meeso a mpofu, tabaadia namu kukita bwa’shi uno muntu tafwanga su ? 38 Biabia Yesu, pabaadi kiasuusakana dimo na kinyongwa muunda mwaye, nkufika ku mashaama (aku namu abaadi bwiina mu lubwebwe, na panundu pao pabaadi ebwe). 39 Yesu bambile’shi : Kashayi ebwe. Maata, nkashanaye na mufwe, bamulungwile’shi : Fumu, taadi atuuku eshiko, mwanda taadi mwanka kubakidi mafuku ananka. 40 Yesu bamulungwile’shi : ntshii mukulungule’shi, su bokumiina, okamona ntumbo y’Efile Mukulu ? 41 Biabia abo nkukaasha ebwe. Na Yesu bebosheeshe meeso mwiulu na bambile’shi : Yaya, nankutumbula pa mwanda’shi bompusha. 42 Aku namu ami nanguukanga’shi ompushapushaa ; anka nebiakula pa mwanda wa kibumbu kii mbwipi mwande, bwa’shi bakumiine’shi obe, we muntume. 43 Na paaye kwamba biabia, beelele musaase n’eyi di bukopo’shi : Lasaala, tuuka [pano] paasha. 44 Na mufwe batuukile, mwikale na ngao na maasa bianyibwe na bipese bia bilamba ; na mpala yaaye yibaadi yipombeelwe na kitambaala(4). Yesu bebalungwile’shi : Mwanguleyi, na numulekye ende.

*(2) Kuno kwetu bi kilometele ki muushi mwa isatu ; tala mu kipindji 6. 19. Na mu Luka 24. 13. — (3) Sunga’shi : mukwetu mulume. — (4) Ni nkilamba kiabaanyina bafwe ku lubangabanga bu mbaango.

45 Biabia [bantu] be bungi ba munkatshi mwa beena Yuda babaadi bafikye kwi Madiya, na babaadi bamone kiakia kibakitshiine Yesu, babakuminyine mwadi ; 46 anka bamobamo ba munkatshi mw’abo babayiile kwi ba-Fadiseo na babebalungwile kiakia kibaadi kikite Yesu. 47 Biabia ba-tshiite mwakwidi bakata na ba-Fadiseo bababuungile tumilaadi, na babambile’shi : Nkini kiatudia kukita ? mwanda uno muntu akitshi bipaso bi bungi. 48 Su tubamulekye [akitshi] bino, [bantu] booso abakakumiina mwadi, na beena Loma abakafika, bakatushe na mbalo yetu, na mwiilo wetu. 49 Na umune a munkatshi mw’abo, [ayitanyinwa’shi] Kayife, baadi tshiite mwakwidi e panundu mu kiakia kipwa, bebalungwile’shi : 50 Anwe tanuwuku kintu su nkimune nya, sung’anwe kushinguula’shi mbikile buwa muntu umunenka afwe pa mwanda wa mwiilo, na’shi eumbo dioso dishima tadishiminanga(4) nya. 51 Aku namu aye tabeyakwidiile biabia nya ; anka paaye kwikala tshiite-mwakwidi e panundu mu kiakia kipwa, batemukile’shi : Yesu akafwa bwa eumbo ; 52 na ta’nka peenda bwa eumbo nya, anka namu’nyi bwa kubuunga mu kimune(5) baana b’Efile Mukulu bapalakane. 53 Biabia kubanga kwa diadia efuku, babadiile pamune lukuku lwa kumwipayisha. 54 Biabia Yesu tamutambukye’nyi patooka munkatshi mwa beena Yuda ; anka bakatukile kwakwa enda mu kipindji kia nsenga kii peepi na kabaaka, mu kibundji akiyitanyinwa shi, Efalayime ; na bashaleele kwakwa mafuku na balongi baaye.

*(4) Sunga’shi : Tadifwanga. — (5) Sunga’shi : umune.

55 Aku namu pasaka a beena Yuda baadi peepi, na be bungi babakatukile mu ma-ntshiamba bakanka ku Yelushalema, kumpala kwa pasaka, bwabadia kwitoosha banabene. 56 Biabia babakimbanga Yesu, na babelungushenanga muntu na muntu, bu bibaabadi mu ntempelo’shi : Anutentekyesha naminyi ? Anumono’shi] taakafika ku feete su ? 57 Aku namu ba-tshiite mwakwidi bakata na ba-Fadiseo babaadi batuushe eyi dia’shi su muntu bawuku kwadi, ebibweele, bwa’shi bamukwate.

 

12

1 Biabia, mafuku asamombo kumpala kwa Pasaka, Yesu bafikile ku Betani kubaadi Lasaala, mufwe, abaabadi babuushe munkatshi mwa bafwe kwi Yesu. 2 Abo nkumukitshiina kwanka kidiibwa kia kiolwa ; na Maata baadi akwasha, na Lasaala baadi umune a ku baaba babaadi n’aye ku meesa. 3 Biabia Madiya, paaye kwata mulangi wa (1) malaashi a nade(2) e buwa a muulo wi bukopo, bafikinye ngao ya Yesu na bamukumwine ngao na nyene yaaye ; na shibo yibawudile na mapembwe a malaashi. 4 Biabia umune a ku balongi baaye, Yudashi Ishikaleote, [mwana] a Shimone, wiinyi akamulubula, bambile’shi : 5 Bwakinyi ano malaashi tangaudishwe [ku] nkama isatu ya denyee(3) na kupebwa balanda ? 6 Aku namu baakwile biabia, ta mpa mwanda wa’shi baadi na lusa lwa balanda, anka mwanda’shi baadi ngifi, na’shi baadi na ebofu dia mmono na basemunanga kioso kibabemwelanga. 7 Biabia Yesu bambile’shi : Mutadiileyi peenyi paaye kulama bino bw’efuku dia kushikiibwa(4) kwande. 8 Mwanda nwi’nka na balanda mafuku ooso ; ank’ami, tanwi n’ami mafuku ooso nya.

*(1) Mu bifundwe mbaleeshe bushito bwao: galame nkama isatu. (2) Nade: nyi mutshi wa mapembwe ubabateekanga nawo malaashi. (tala Maako 14. 3). (3) Tala mu Maako 6. 37. (4) Sunga’shi : kunaniibwa ; tala bibabakitanga kitanda kala mu Kibangilo 50. 2-3.

9 Biabia kibumbu kikata kia [bantu] ba munkatshi mwa beena Yuda babawukile’shi e kwakwa, na babafikile, kushii peenda pa mwanda wa Yesu, anka namu’nyi bwa kumona Lasaala yawa ababushiishe munkatshi mwa bafwe. 10 Anka ba-tshiite mwakwidi bakata babadiile lukuku, bwa kwipayisha mpaa na Lasaala ; 11 mwanda, pa mwanda waye, ba ku beena Yuda be bungi babaadi abeende na bakumiinanga mwi Yesu.

12 Butookye, kibumbu kikata kia bantu babaadi bafikye ku feete, paabo kupusha abaakula’shi Yesu akafika ku Yelushalema, 13 babaatshile malala a mabo batuuka mu kufumankana n’aye, na babelanga misaase’shi : Osana(5)! A mwabi nyi ngyawa afiki mwishina dia Mwanana, Fumu a Isalele(6). 14 Na Yesu, paaye kusangana mwana mpunda, bashaalele panundu, muyiile biabidi bifundjibwe’shi : 15 « Totshinanga, songwakashi a mu Sione ; talanga, Fumwobe ngi’u afiki, mushaale pa mwana a mpunda » (A). 16 Aku namu balongi baaye tambabaande kushinguula yaya mianda nya ; anka pabaadi Yesu bapu kutumbishiibwa, paapa babatentekyeshe’shi yaya mianda yibaadi yifundjibwe bwaye, na’shi, babakitshiine yaya mianda kwadi’ye. 17 Biabia kibumbu kibaadi n’aye, kibaleshanga bu-kamonyi’shi, aye bayitanyine Lasaala paasha pa mashaama, na’shi bamubushiishe munkatshi mwa bafwe. 18 Ngi pa mwanda kinyi’nyi kibumbu kibayiile mu kufumankana n’aye, mwanda babaadi bapushe’shi bakitshi kiakia kipaso. 19 Biabia ba-Fadiseo babaambile munkatshi mw’abo’shi : Anumono’shi tanupete makasa nya ; talanga, bantu booso babamulondo.

*(A) Sakadiya 9. 9. — *(5) Osana nkwamba’shi : paasha namu, nankusendeela. (Tala na mu Mateo 21. 9, 15). — (6) Tala Lono 118. 25-26.

20 Aku namu kubaadi bamo beena Ngidiki, ba munkatshi mwa baaba babaadi bakaamine mu kulangwila mafuku a feete. 21 Bano namu babafikile kwi Filipe baadi mwina Betesaida a ku Ngadile, bamusendelanga, baamba’shi : Ya-fumu, atukyebe namu kumona Yesu. 22 Filipe bafikile, na bebilungwile Andele ; na kunyima Andele bafikile, aye na Filipe, babebilungwile Yesu. 23 Na Yesu bebaalulwile, amba’shi : nsaa yibakumbana bwa’shi mwana a muntu atumbishiibwe. 24 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Anka su emuma dia diebele(7), pa kupona mu nsenga, tandifwe, adishaala bupenka ; anka su diafwa, adipa bikuba bi bungi. 25 Yawa apusha muwa waye buwa, akeushimisha ; na yawa ashikwa muwa waye mu yino nsenga, akeulama bwa muwa wa looso. 26 Su muntu amfubila, andonde ; na kwoso kwandji, ami, ngi akukeekala namu’nyi mufubi ande : Su muntu amfubila, Yaya akamuneemeka.

*(7) Mu bifundwe abaakula bwa lutete lwa blé [poondo].

27 Binobino eshimba diande adikalakashwa, na ngambe kinyi ? Eshi, Yaya nfuungushe namu ku yino nsaa ; anka nyi mbwa biabia bunanfikila mpaa na ku yino nsaa. 28 Yaya, tumbisha eshina diobe. Biabia, kubafikile eyi mwiulu’shi : Ne mwiditumbishe, na nakeditumbisha dimo’nyi. 29 Biabia kibumbu kibaadi paapa, na kibapushiishe, kibambile’shi nkapandapanda [ka mpeshi] kabakupila ; bangi babambile’shi : nyi mwikeyilu besamba n’aye. 30 Yesu baalulwile, amba’shi : Diadia eyi tandjifikye bwande’mi nya, anka mbwenu’nwe. 31 Kiimu kia yino nsenga kibalombana binobino; binobino fumu a yino nsenga(8) akasumbulwa paasha. 32 N’ami, su nankeekala mukamishiibwe(9) pa nsenga, nankakaka bantu booso kwandji’mi nabene. 33 Aku namu baadi akwila biabia bwa kulesha lufu kinyi lwakafu(10). 34 Kibumbu kibamwalulwile’shi : Atwe, twibalongye ku mwiiya’shi Kidishitu e kwanka bwa looso ; naminyi bioamba, obe’shi abituungu mwana a muntu akamishiibwe ? A yawa mwana a muntu nanyi ? 35 Biabia Yesu bebalungwile’shi : Etaata dikii munkatshi mwenu dimo bwa kapindji kapeela ; tambukayi panukii n’etaata, bwa’shi mufito tawinubwikilanga ; na yawa atambuka mu mufito tawuku kwende’ye. 36 Panukii n’etaata, kumiinayi etaata, bwa’shi nwikale baana b’etaata. Yesu bakwile biabia bintu, n’aye nkwenda, nkukebafwama.

*(8) Ni Satana ; Tala mu kipindji 14. 30 na mu 16. 11. Nkwamba’shi pakakatuswa pa nsenga babamukaamisha kwiulu. — (9) Sunga’shi : mwimikwe, mwiboswe. — (10) Tala mu kipindji 18. 32.

37 Na sunga mbi bakitshiine bipaso bi bungi kumpala kwabo, tababakuminyine mwadi nya ; 38 bwa’shi eyi dia mutemuki Esaya, dibakwile dikumbane : « Mwanana, a nanyi namu bakuminyine ku bibaadi mupushe kwatudi, na nanyi ababafumbwidiile(11) mboko ya Mwanana ? » (A) 39 Ngi bwa kinyi tababaadi bia kukumiina, mwanda Esaya bambile dimo’shi : 40 « beekasha meeso aabo bu ba-mpofu na bakoposha eshimba diabo, bwa’shi tabamonanga na meeso aabo, na tabapushanga n’eshimba diabo, na tabaalulukanga, bwa’shi ntshibapaashanga » (B) 41 Esaya baambile yino mianda mwanda bamwene ntumbo yaaye na bakwile mwanda waye. 42 Anka be bungi munkatshi mwa beeni ba-fumu babakuminyine mwadi ; anka pa mwanda wa ba-Fadiseo tababaadi abebibwela nya, bwa kutshina tala babingwa mu kitumbwilo ; 43 mwanda babaadi bafule ntumbo ya kwi bantu kukila ntumbo ya kwi Efile Mukulu.

*(A) Esaya 53. 1. — (B) Esaya 6. 9-10. — *(11) Sunga’shi ; ababatandwidiile, sunga ababapatulwidiile.

44 Na Yesu beele musaase amba’shi : Yawa akumiina mwandji, takumiina mwandji nya, anka [bakumiina] mwi yawa muntume ; 45 na yawa bammono, baamono yawa muntume. 46 Ami, nemufikye pa nsenga, [bu] etaata, bwa’shi yawa ooso akumiina mwandji, tekalanga mu mufito. 47 Na su muntu apusha mayi ande na tealama, ami, ntamutshibila kiimu nya ; mwanda ntshimufwile bwa kutshibila ba pa nsenga kiimu nya, anka bwa kupaasha ba pa nsenga. 48 Yawa antoloola na shatambula mayi ande, e na amutshibila kiimu ; eyi dinambile, adio adikamutshibila kiimu kwifuku dia nfudiilo. 49 Mwanda ami, ntshimwiakwile ami nabene nya ; anka Yaya muntume, aye nabene mmunkamikile kiakia kiandjia kwamba na kipaso kiandjia kwakula ; 50 na nanguuku’shi, mwiiya waye nyi muwa wa looso. Biabia bintu biangamba’mi, ne biamba muyiile bibandungwile Yaya.

 

13

1 Aku namu, kumpala kwa feete a Pasaka, Yesu, aye muwukye’shi nsaa yaaye ngipwe kukumbana bwa kukatuka pa yino nsenga nkwenda kwi Yaya, paaye kufula bantu baaye babaadi pa nsenga kifulo, bebafuule kifulo mpaa na ku nfudiilo. 2 Na pabaabadi bakwete kudia [kidiibwa kia kiolwa], diabulu aye mupwe kutuula mwishimba dia Yudashi Ishikaleote, [mwana] a Shimone, bia kumulubula, — 3 [Yesu namu] aye muwukye’shi, Yaya baadi mumutambikye bintu bioso mu maasa, na’shi bafikile kwi Efile Mukulu na taadi ende kwi Efile Mukulu, 4 bebweele ku biakudia aye nkutuula bilamba biaye ku lupese ; na paaye kwata kitambala, bekipombeele. 5 Kunyima aye nkupongoola meema mwilonga dikata, na babangile kusuula ngao ya balongi meema, na kwiyikumuna na kitambala kibaadi mwipombeele. 6 Bafikile namu pe Shimone Mpiele ; na uno bamulungwile’shi : Fumu, obe onsuule’mi ngao ? 7 Yesu baalulwile na amwamba’shi : Kino kiankitshi, obe twekiwuku binobino nya, anka okekishinguula kunyima. 8 Mpiele bamulungwile’shi : Twekunsuula’mi ngao nya. Yesu bamwalulwile’shi : Su’mi ntshimukusuule, twe n’ami mwanda umunenka nya. 9 Shimone Mpiele bamulungwile’shi : Fumu, ta’nka peenda ngao yande nya, anka maasa ande’nyi na mutwe wande. 10 Yesu bamulungwile’shi : Yawa e na mbidi yoso itumpiibwe e’nka na peenda lukalo lwa kusuula ngao ; anka’ye mushima mmutookye soo ; n’anwe, nwi batookye soo, anka ta mboso [bwenu] nya. 11 Mwanda baadi awuku’shi nanyi akamulubula ; ngi bwakinyi bambile’shi : Tanwi batookye soo booso bwenu nya.

12 Biabia pabapwile kusuula ngao yabo, na pabafwadile dimo bilamba biaye, paaye kwaluka ku meesa, bebalungwile’shi : Anuwuku kiakia kineenukitshi ? 13 Anwe anungitanyina bu mulambukishi na bu Fumu, n’anwe anwamba biya, mwanda ne bwanka ; 14 biabia su’mi, fumu na mulambukishi, nansuula ngao yenu, anwe namu nwi na kia kwisuulusheena ngao muntu na muntu. 15 Mwanda nenupa kileshesho, bwa’shi, nka bu binanenukitshi, ami, anwe namu nukite. 16 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : mpika te bukata kukila fumwaye nya, sunga mutumiibwe kukila yawa mumutume bukata. 17 Su anuwuku yino mianda, nwi baasha muloo su anwiyiktshi. 18 Tangakula bwa booso bwenu nya ; ami, nanguuku baaba baandji musangule ; anka nyi mbwa’shi kifundwe kilombane : « Yawa adi n’ami mukate bangibosheesha kisuulu kiaye » (A). 19 Ami nenulungula bianka kubanga binobino, kumpala kwabidia kufika, bwa’shi, pabikeekala bifikye, nukumiine’shi nyi n’ami(1). 20 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : yawa atambula muntu ooso antumu, bantambula’mi ; na yawa antambula, batambula yawa muntume.

*(A) Tala Lono 41: 9 — *(1) Ni nkwamba’shi : ne’nyi (bu Mwana na bu Mutumibwe a Yaya) bu bi mu kipindji 8. 28.

21 Paaye kupwa kwamba yaya mianda, Yesu baadi mwinyongole mwishimba [diaye] na balesheshe bu-kamonyi amba’shi : Eyendo, eyendo, nenulungula’shi umune a munkatshi mwenu akandubula. 22 Biabia balongi babetalenanga muntu na muntu, binangu mbibafudiile, [kushii’bo kuwuka] wiinyi abaadiamba. 23 Aku namu umune a munkatshi mwa balongi baaye, abaabadi bafule kifulo kwi Yesu, baadi ku meesa mu kiadi kia Yesu. 24 Biabia Shimone Mpiele bamulesheshe ku munwe bwa kwipusha’shi nanyi wiinyi abaadi amba. 25 N’aye, pabaubatshile pa kiadi kia Yesu, bamulungwile’shi : Fumu, a nanyi yawa ? 26 Yesu baalulwile’shi : Ni ngiawa ankapa’mi kipese kunyima kwa kwikisabika [mwilonga]. Na paaye kusabika kipese [mwilonga], aye nkwikipa Yudashi Ishikaleote, [mwana] a Shimone. 27 Na kunyima kwa [kusabika] kipese, paapa Satana batwelele mwadi. Biabia Yesu nkumulungula’shi : Kiakia kiokitshi, ekikite bukidi-bukidi. 28 Anka muntu su ngumune a ku baaba babaadi ku meesa tamushinguule bwakinyi [Yesu] baadi mumwambe biabia ; 29 Mwanda bamo babatentekyeshanga’shi, bibaadi Yudashi n’ebofu dia mmono, [pangi] Yesu bamulungwile’shi : Ula bintu biatudi nabio lukalo bwa feete ; sunga’shi, ape balanda kantu. 30 Biabia paaye kupwa kutambula kipese, batuukile nka paapa ; aku namu takubaadi bufuku.

31 Biabia pabaadi mutuukye, Yesu bambile’shi : Binobino mwana a muntu batumbishiibwa, n’Efile Mukulu batumbishiibwa mwadi. 32 Su Efile Mukulu batumbishiibwa mwadi, Efile Mukulu namu akamutumbisha mwadi’ye nabene ; n’anka peeni paapa akamutumbisha. 33 Baana, nne n’enu dimo bwa kapindji kapeela : anwe anukankimba ; na, bu binandungwile beena Yuda’shi : kwakwa kwanyende’mi, anwe, tanwibalombeene kwikufika, nenulungula anwe namu bianka binobino. 34 Ami nenupa mwiiya upya, eshi, nwifuleene kifulo muntu na muntu ; bu binanenufulu kifulo, anwe namu nwifuleene kifulo muntu na muntu. 35 Ku bino booso abakashinguula’shi nwi balongi bande, su nwi na kifulo munkatshi mwenu. 36 Shimone Mpiele bamulungwile’shi : Fumu, a kwende nkunyi ? Yesu nkumwaluula’shi : Kwiini kwanyende, twemulombeene kwikundonda binobino nya, anka okandonda kunyima. 37 Mpiele bamwambile’shi : Fumu, bwakinyi ami ntshimulombeene kukulonda binobino ? Nankaleka muwa wande bwobe. 38 Yesu nkwaluula’shi : Okaleka muwa wobe bwande ! Eyendo, eyendo, nankulungula’shi : Etombole tadikasama nya, kushii’be mwikale mupwe kuntuna misuusa isatu.

 

14

1 Eshimba dienu tadikalakashwanga ; nwibakumiine mwi Efile Mukulu, kumiinayi namu’nyi mwandji. 2 Mu shibo ya Shami mwi bibombeelo(1) bii bungi ; su bibaadia kwikala tabi biobio, nandjia kwinulungula bianka, mwanda nende mu kwinulumbulwila mbalo. 3 Na su nende na nankenulumbulwila mbalo, nankaaluka, na nankenwata nwikale kwandji ; bwa’shi kwakwa kwandji, anwe, nwikale namu. 4 N’anwe anuwuku kwiinyi kwanyende, n’eshinda dia’ko anwidiwuku. 5 Tomase nkumulungula’shi : Fumu, tatuwuku kwende nya ; na twi kuwuka eshinda dia’ko naminyi ? 6 Yesu bamulungwile’shi : Ami, n’eshinda, n’eyendo, na muwa ; takwi muntu akufika kwi Yaya kushii kukidila kwandji’mi. 7 Su nubaadi banguukye, nubaadia kwikala namu bawukye Shami ; na kubanga binobino anumuwuku na nubamumono. 8 Filipe bamwambile’shi : Fumu, etuleeshe namu Yaya, na biabia mbitukumbeene. 9 Yesu nkumulungula’shi : Ntaadji n’enu takudi kipindji kila, n’obe twemunguukye, Filipe ? Yawa bammono, bamono Yaya ; n’obe wamba naminyi’shi : Etuleshe namu Yaya ? 10 Obe tokumiina’shi ami ne mwi Yaya, na’shi Yaya e mwandji su ? Mayi ankwete’mi kwinulungula, ntaneakwila ku’mi nabene nya ; anka Yaya mubombeele mwandji, n’aye akitshi mifubo. 11 Nkumiineyi’shi, ne mwi Yaya, n’ashii Yaya e mwandji ; su ta mbiabia, nkumiineyi pa mwanda wa mifubo inabene. 12 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi : Yawa akumiina mwandji akakita, aye namu, mifubo yankwete’mi kukita, na akakita ikile yino bukata ; mwanda’shi ami, nende kwi Yaya. 13 Na kintu kioso kianudia kuteka mwishina diande, nankekikitshi, bwa’shi Yaya atumbishiibwe mu Mwana. 14 Su anutekye kintu kikampanda mwishina diande, ami, nankekikitshi.

*(1) Sunga’shi : bishaalelo.

15 Su nwi n’ami kifulo, lamaayi miiya yande ; 16 n’ami, nankasendela Yaya, n’aye akenupa mungi musaambi, bwa kwikala n’enu looso, 17 Kikudi ki’eyendo, kishikilombeene bantu ba pa nsenga kutambula, mwanda tabekimono na tabekiwuku ; anka’nwe, anwikiwuku, mwanda nkishaale n’enu, na’shi akikeekala mwanudi. 18 Ntankenulekye bu baana ba-shiye(2) nya ; nafiki kwanudi. 19 Kubashaala kapindji kapeela, na beena nsenga tabakaammono nya ; anka’nwe, anukaammono ; mwanda’shi ami ne na muwa, anwe namu nwi na muwa. 20 Mu diadi’efuku, anwe anukashinguula’shi ami ne mwi Shami, n’anwe mwandji n’ami mwanudi. 21 Yawa e na miiya yande, na eyilama, ngi yawa e n’ami kifulo ; na yawa mumfule kifulo, akafudiibwa kwi Shami ; n’ami nankamufula kifulo, na nankeleesha kwadi. 22 Yude, (kushii yawa a Ishikaleote), bamulungwile’shi : Fumu, a naminyi abikitshi’shi okeleesha kwatudi, na kushii [kwileesha] kwi bantu ba pa nsenga ? 23 Yesu baalulwile na bamulungwile’shi : Su muntu e n’ami kifulo ; akalama eyi diande, na Shami akamufulu kifulo ; n’atwe atukafiki kwadi n’atukakitshi kibombeelo kietu kwaye. 24 Yawa shi n’ami kifulo talamaa mayi ande nya. N’eyi dianukwete kupusha tandiande nya, anka ndia Yaya muntume. 25 Nenulungula ino mianda, panki mushaale n’enu ; 26 anka Musaambi, Kikudi-e-Selele, akikatuma Yaya mwishina diande, aye akenulambukisha mianda yoso, n’akenutentekyesha mianda yoso yineenulungula. 27 Nenulekyela kufukama ; nenupa kufukama kwande ; ntanenupa, ami, bu abipaana ba pa nsenga nya. Eshimba dienu tadikalakashwanga, sunga kwikala na moo. 28 Nubapusha’shi ami nenwamba bino : Nende, na nafiki kwanudi. Su nubaadi bamfule kifulo, nubadia kwikala basepeele pa mwanda wa’shi nende kwi Yaya, mwanda Shami e bukata kunkila. 29 Na binobino nenulungula bianka kumpala kwa’shi biabia bifikye ; bwa’shi, pabikeekala bifikye, nukumiine. 30 Ntankaakula n’enu bi bungi nya, mwanda fumu a nsenga(3) afiki, n’aye te na kintu mwandji nya ; 31 anka bwa’shi ba pa nsenga bawukye’shi nemufule Yaya kifulo ; na muyiile mwiiya wabadi bangyelele kwi Yaya, biabia ngi biankitshi. Ebweyi, tukatukye pano.

*(2) Sunga’shi : basuumbusheenwe. — (3) Kwamba’shi : Satana ; tala kipindji 12. 31 na 16. 11.

 

15

1 Ami, ne mulundo wa finyo w’eyendo, na Shami nyi mudimi ao. 2 Lutabi lwoso lwi mwandji lushalupa bikuba, aye elukaasha ; na lutabi lwoso alupa bikuba, aye elusoosweela(1), bwa’shi luniishe kupa bikuba bi bungi. 3 Anwe, tanudi bapwe kusoosolwa(2), pa mwanda w’eyi diandji mwinulungule. 4 Bombeelayi mwandji, n’ami mwanudi. Bu bishakwipeela lutabi bikuba lunabene anka lwakwikala lubombeele mu mulundo wa finyo, ngi bianushi’nwe namu balombeene, anka nwakwikala babombeele mwandji. 5 Ami ne mulundo wa finyo, anwe, nwi ntabi. Yawa mushaale mwandji, n’ami mwadi, yawa apa bikuba bi bungi ; mwanda, anwe balamunukye kwandji, tanwibalombeene kukita kintu nya. 6 Su muntu tamushaale mwandji, musumbulwe paasha bu lutabi, na aluumu ; na abeyilongo, na abeyeele mu kaalo, na ayipi. 7 Su nubashaala mwandji na’shi mayi ande abashaala mwanudi, anukateka kioso kianukyebe, na akikenukitshikila. 8 Mu bino Shami mutumbishiibwe, eshi nupe bikuba bi bungi ; ngi anukeekala balongi bande. 9 Bu bibamfule Yaya, ami n’amu ngi biandji mwinufule kifulo ; shalayi mu kifulo kiande. 10 Su anulama miiya yande, anukashaala mu kifulo kiande ; bu biandji’mi mulame miiya ya Shami, na ne mushaale mu kifulo kiaye. 11 Nenulungula yino mianda bwa’shi muloo wande wikale muunda mwenu, na bwa’shi muloo wenu wikale ukumbane(3). 12 Mwiiya wande nguno, eshi, nwifuleene bantu na bantu bu bineenufulu. 13 Takwi muntu e na kifulo kikile kino bukata nya : aye pa kuleka muwa waye bwa ba-kuuku baaye. 14 Nwi ba-kuuku bande su anukitshi mayi anenutumina’mi. 15 Ntanenwitanyina bu ba-mpika nya, mwanda mpika tawuku akikitshi fumwaye nya, anka nenwitanyina bu ba-kuuku, mwanda’shi nenuwukisha kioso kiandji mupushe kwi Shami. 16 Ta n’anwe babansangwile nya ; anka’ami ngi mwinusangule na mwinutuule bwa’shi nwende, na’shi nupe bikuba, na’shi bikuba bienu bibombeele ; bwa’shi [kintu] kioso kianukateka kwi Yaya mwishina diande, aye enupe kianka. 17 [Ami] nenweela mwiiya wi bino, ngi’shi nwifuleene kifulo aba n’aba. 18 Su be pa nsenga abenushikwa, nuwukye’shi babanshikilwe kumpala kwenu. 19 Su nubaadia kwikala ba pano pa nsenga, nsenga yii na kifulo na kiakia kii bu kiayo ; anka mwanda ta nwi ba pa nsenga, anka’shi ami ne mwinusangule pa nsenga, pa mwanda wa biabia ba pa nsenga mbenushikwe. 20 Tentekyeshayi eyi dinanenulungula’mi eshi : Mpika te bukata bukile fumwaye nya. Su babambingabinga, abakenubingabinga namu ; su babalama eyi diande, abakalama namu dienu. 21 Anka abakenukitshi yino mianda yoso, pa mwanda w’eshina diande, mwanda tabawuku yawa muntume nya. 22 Su ntanaadi mufikye, na’shi su ntshimwisambe n’abo, tababadia kwikala na bubi nya ; anka binobino tabena kia kwibingisha nakio bwa bubi bwabo nya. 23 Yawa anshikwa, ashikwa na Shami namu. 24 Su ntshinaadi mukite munkatshi mw’abo mifubo yishakitshiine mungi muntu, tababadia kwikala na bubi nya ; anka binobino babakitshi’shi, na kumona, na kushikwa wiinyi’mi na Shami. 25 Anka nyi mbwa’shi diadi’eyi difundiibwe mu mwiiya wabo dilombane’shi : « Babanshikwa kushii mwanda » (A). 26 Anka apakafika Musaambi, yawa wiinyi ankenutumina ami kukatukila kwi Yaya, Kikudi ki’eyendo, akituukila kwi Yaya, yawa akaleesha bu-kamonyi pa mwanda wande. 27 Na’nwe namu, anukashaadika bu-kamonyi ; mwanda’shi kubanga ku mbangilo nwi n’ami.

*(A) Lono 35. 19 — *(1) Sunga’shi : kulumbuula. — (2) Sunga’shi : Nwibapwe kulumbuulwa. (3) Sunga’shi : wabadi bakumbashe, bawushe mbaa.

 

16

1 Nenulungula yaya mianda, bwa’shi tanwikalanga bakokoshwe. 2 Abakenubinga mu bitumbwilo ; akukafika mpaa na nsaa ayikeele yawa ooso akenwipaa meshi’shi afubila Efile Mukulu. 3 Na abakakita biabia bintu, mwanda tambawukye su Yaya, su n’ami. 4 Anka nenulungula yaya mianda, bwa’shi, nsaa payikalombana, nutentekyeshe’shi ami ne mwinulungule yanka ; na ntshii mwinulungule yaya mianda kubanga ku mbangilo, mwanda nayikalanga n’enu. 5 Anka binobino ntanyende kwi wiinyi muntume, na takwi su ngumune a munkatshi mwenu angipusha’shi : Wende kwikunyi ? 6 Anka pa mwanda’shi nenulungula yaya mianda, kiongwa kibakwata kwishimba dienu. 7 Anka, nenulungula eyendo’shi : Mbinulongamine anwe’shi ami nyende ; mwanda su ntshimwende, Musaambi takafika kwanudi nya ; anka su nende, nankamutuma kwanudi. 8 Na yawa wiinyi pakafika, akashinkamiisha(1) ba pa nsenga mwanda utale bubi, na mwanda utale kululama, na mwanda utale kiimu : 9 bwa bubi, mwanda’shi tabakumiina mwandji ; 10 bwa kululama, mwanda’shi nende kwi Shami, na’shi tanummono nya ; 11 bwa kiimu, mwanda’shi fumu a yino nsenga(2) batshibilwa kiimu.

*(1) Sunga’shi : akaleesha patooka. — (2) Ni Satana ; tala mu kipindji 12. 31 na mu 14. 30.

12 Dimo ne na mianda yi bungi ya kwinulungula ; anka tanwibalombeene kwiyoobesha binobino nya. 13 Anka apakafika yawa, Kikudi ki’eyendo, akenukunkusha(3) mwiyendo dioso ; mwanda takaakula abituuku kwadi’ye nabene nya ; anka akabweela kioso kiakeekala mupushe, n’akenulungula mianda ayikyebe kufika. 14 Aye yawa akantumbisha ; mwanda akaata kiakia kiande, n’akenulungula kianka. 15 Kintu kioso kiabadi nakio kwi Yaya nkiande ; ngi kiangambilanga’shi, aye aata kiande, na’shi akenulungula kianka. 16 Kapindji kapeela ka nsaa n’anwe tanukammona nya, na kamo kapindji kapeela ka nsaa, anukammona, [mwanda’shi nende kwi Yaya]. 17 Biabia bamo ba munkatshi mwa balongi baaye babelungushenene’shi : A kino nkinyi kietulungula’shi : Kapindji kapeela ka nsaa n’anwe tanukammona ; na kamo kapindji kapeela ka nsaa anukammona, na’shi : Ku mwanda nanyende kwi Yaya ? 18 Biabia babaambanga’shi : A kino nkinyi kiamba’shi : Kapindji kapeela ka nsaa ? Tatuwuku kiamba nya. 19 Biabia Yesu baukanga’shi abakyebe kumwipusha, na bebalungwile’shi : Anwe anwiyipusheena munkatshi mwenu pa bitale biangambanga’shi : Kapindji kapeela ka nsaa, na tanukammona nya, na kamo kapindji kapeela ka nsaa na anukammona ? 20 Eyendo, eyendo, nenulungula’shi, anwe, anukadila n’anukatompola, na beena nsenga abakasepeela ; n’anwe, anukeekala mu kiongwa ; anka kiongwa kienu akikeekala kialulwe ku muloo. 21 Mwana mukashi p’atanda ena kiongwa, mwanda nsaa yaaye ibalombana ; anka kunyima kwa’ye bapu kutanda mwana, tatentekyesha dimo busuungu bwaye nya, pa mwanda wa muloo wadi nao’shi : muntu batandjibwa pa nsenga. 22 Biabia n’anwe, binobino nwi na kiongwa ; anka nankenumona dimo, n’eshimba dienu adikasepeela : na muntu su ngumune tenunyengye muloo wenu nya. 23 Na mu diadia efuku tanukanteka kintu nya. Eyendo, eyendo, nenulungula’shi, bintu bioso bianukateka kwi Yaya mwishina diande, akenupa bianka. 24 Mpaa na binobino tanwatekyele kintu mwishina diande nya ; tekayi, na anukatambula, bwa’shi muloo wenu wikale ulombane. 25 Nenulungula biabia bintu mu nkindji : nsaa ayifiki yanshankaakula n’enu dimo mu nkindji, anka nakenulungula patooka wa Yaya. 26 Mu diadi’efuku, anukateka mwishina diande, na ntanenulungula’shi, ami nankateka kwi Yaya bwenu nya ; 27 mwanda Yaya nabene mwinufule kifulo, mwanda’shi nubamfulu’mi kifulo na’shi nubakumiina’shi, ami ne mutuukye kwi Yaya. 28 Ne mutuukye kwi Yaya, na ne mufikye pa nsenga ; na dingi nandekye nsenga, nyende kwi Yaya.

*(3) Sunga mu kinangu kia’shi : kutwesha mwiyendo ; tala Bikitshiino 8. 31.

 29 Balongi baaye nkumulungula’shi : Talanga, binobino wakula bipushikye, na twakula mu lukindji su ndumune nya. 30 Binobino tubapu kuwuka’shi obe owuku bintu bioso, na’shi twena lukalo lwa’shi muntu akutekye [kintu] nya ; pa mwanda wa biabia, atukumiina’shi wemufikye kwi Efile Mukulu. 31 Yesu bebaalulwile’shi : Anukumiina binobino ? 32 Talanga, nsaa ayifiki, na tayifikile, yanukeekala bapalakashwe muntu [na muntu] kwaye, na yanukandeka bupenka ; — na ntshii bupenka nya, mwanda Yaya e n’ami. 33 Nenulungula yaya mianda, bwa’shi nwikale na kufukama mwandji. Nwi na malwa pa nsenga ; anka nishayi mashimba eenu, ami nantshimuna nsenga.

 

17

1 Yesu baakwile yino mianda, n’aye nkutala meeso kwiulu, aye nkwamba’shi : Yaya, nsaa yibalombana ; tumbisha Mwan’obe, bwa’shi Mwan’obe namu akutumbishe, 2 bu bibomupa matalwa panundu pa muntu ooso, bwa’shi, [pa bitale] kiakia kioso kiodi mumupe, ebape muwa wa looso. 3 Na muwa wa looso nguno, bakuwukye obe Efile Mukulu umune a eyendo, na yawa abotumu, Yesu Kidishitu. 4 Ami ne mukutumbishe pa nsenga, ne mupudishe mufubo ubompeele bwa kukita ; 5 na binobino namu ntumbishengye, obe, Yaya, peepi n’obe’be nabene, na ntumbo yinandji nayo peepi n’obe kumpala kwa’shi nsenga yikale kwanka.

6 Ne muleeshe eshina diobe kwi bantu babompele ba pa nsenga ; babaadi bwobe, na bwebampa ; na babalama eyi diobe. 7 Binobino babashinguula’shi, [kintu] kioso kiodi mumpe akifiki kwodi ; 8 mwanda nebapa mayi(1) abompeele, na babeatambula ; na babashinguula eyendo’shi ne mukatukile kwodi, na babakumiina’shi obe we muntume. 9 Ami nantekye pa mwanda wabo ; ntantekye pa mwanda wa ba pa nsenga’mi, anka bwa baaba babompa, mwanda nyi mbwobe (na kiakia kioso kii bu kiande, 10 nyi nkiobe ; na kiakia kioso kii bu kiobe nyi nkiande), n’ami ne mutumbishiibwe mwabadi. 11 N’ami ntshii mu nsenga’mi, na bano’ba be mu nsenga, n’ami, nafiki kwodi. Yaya e selele, ebalame namu mwishina diobe diodi mumpe, bwa’shi bayikale umune bu’twe(2). 12 Pangikalanga n’abo, ami nebalamanga mwishina diobe ; ne mulame baaba boodi mumpe, na ta kwi su ngumune a munkatshi mw’abo mushimine, su ta mpeenda yawa mwana a kushimina, bwa’shi kifundwe kilombane. 13 Na binobino ntaandji afiki kwodi, na naakula yino mianda pa nsenga, bwa’shi bayikale na muloo wande ukumbane(3) mwabadi’bo banabene. 14 Ami ne mwibape eyi(4) diobe, na ba pa nsenga abebashikwa, mwanda’shi abo ta mba pa nsenga, bu biashimwikale’mi mwina nsenga. 15 Tantekye’shi webakaashe ku nsenga nya, anka’shi webalame ku bubi(5). 16 Ta mba pa nsenga bu bianshii mwikale’mi a pa nsenga. 17 Ebaamuune kwiyendo ; eyi(4) diobe n’adio eyendo. 18 Bu biodi muntume ku nsenga, ami namu ne mwibatume pa nsenga. 19 N’ami, neamuuna ami nabene bwa’bo, bwa’shi abo namu bekale baamuunwe kwi eyendo. 20 Aku namu ami ntantekye peenda bwa babano nya, anka namu’nyi bwa baaba abakumiina mwandji kukiila ku eyi diabo ; 21 bwa’shi booso bwabo beekale umune, bu biodi’be, Yaya, we mwandji, n’ami mwodi ; bwa’shi abo namu beekale umune mwatudi, bwa’shi ba pa nsenga bakumiine’shi obe we muntume. 22 Na ntumbo yodi mumpe, ami ne mwibape yanka, bwa’shi bayikale umune, bu biatudi’twe, twi umune ; 23 ami mwabadi, n’obe mwandji ; bwa’shi beekale bakumbanyinyine mu umune, na’shi ba pa nsenga bashinguule’shi, obe we muntume, na’shi we mwibafule kifulo bu biodi namu mumfule kifulo. 24 Yaya, nakyebe, bitale mwanda wa baaba babompa, eshi kwakwa kwandji’mi, bekwikale namu n’ami, bwa’shi bamone ntumbo yande, yiodi mumpe ; mwanda we mumfule kifulo kumpala kwa kupangibwa kwa nsenga. 25 Yaya mululame ; — na ba pa nsenga tambakuwukye nya, anka’mi ne mukuwukye ; na bano’ba babawuku’shi obe wemuntume. 26 Na nebawukisha namu eshina diobe, na nankebawukisha dianka ; bwa’shi kifulo kiakia kiodi mumfule [nakio] kiikale mwabadi, n’ami mwabadi.

*(1) Ano mayi : nyi mianda yoso yakulwe, misaambo y’EfileMukulu ; tala Luka 2. 15 na Esaya 50. 4. — (2) Tala mu kipindji 10. 30. — (3) Sunga’shi : wabadi bakumbashe, bawushe mbaa. Tala na mu 15. 11. — (4) Pano : nyi Eyi d’Efile Mukulu mu bu-kamono. — (5) Sunga’shi : Ntoomboshi, Mubi.

 

18

1 Paaye kwakula yaya mianda, Yesu bayiile na balongi baaye ku’dia eshiya dia mweela wa Sedelone wii na mpumo, mwamwa mubaadi efuba, mwini mubatwelele, aye na balongi baaye. 2 Na Yudashi namu, baadi amulubula, baadi muwukye [yaya] mbalo ; mwanda Yesu baadi mwikwibuungye ke bungi na balongi baaye. 3 Biabia Yudashi, paaye kwata kisaka [kia basalayi], na kia ba-nsaamo, batumiibwe kwi ba-tshiite mwakwidi bakata na kwi ba-Fadiseo, bafikile kwakwa, na malampi na biengye bia kaalo na bilwishwanga. 4 Biabia Yesu, mupwe kuwuka mianda yoso yibaadi na kiakumufikila, batakulukile nabene [kumpala] na bebalungwile’shi : Nanyi anukimbi ? 5 Abo babamwalulwile’shi : Yesu mwina Nasalete. Yesu bebalungwile’shi : N’ami. Na Yudashi namu’nyi baadi amulubula baadi paapa n’abo. 6 Paapa pabebalungwile’shi : N’ami, babalundukile kumongo, na babapoone paashi. 7 Biabia aye bebayipwishe dimo’shi : Nanyi anukimbi ? N’abo babambile’shi : Yesu mwina Nasalete. 8 Yesu baalulwile’shi : Nenulungulanga’shi n’ami ; biabia su anunkimbi, lekyelayi bano bende, — 9 biakulombana eyi dibaadi mwakule’shi : « Ku baaba babompa, tshi mushimishe a kwabadi su ngumune »(1). 10 Biabia Shimone Mpiele, paaye kwikala na lupete, belusomweene atapa mpika a tshiite-mwakwidi e panundu amutshiba etwi dibalume ; n’eshina dia [yawa] mpika dibaadi bu Malakuse. 11 Biabia Yesu balungwile Mpiele’shi : Alusha lupete mu kipusu kia’lo : kipulu kibabampa kwi Yaya, ntshikwikitoma su ?

*(1) Tala mu kipindji 17. 12.

12 Biabia kisaka [kia basalayi], na kamanda, na balami ba kiibi ba beena Yuda, babakwatshile Yesu n’abo nkumwanya [miooshi], 13 na babamutwadile kwibedi kwi Ana ; mwanda baadi muko a Kayife, baadi bu tshiite-mwakwidi e panundu mu kiakia kipwa. 14 Aku namu Kayife n’aye wiinyi baadi mupe beena Yuda elango’shi, mbikilekile buwa bwa muntu umune kufwila mwiilo(2). 15 Aku namu Shimone Mpiele balondanga Yesu, mpaa na ungi mulongi namu ; na yawa wiinyi mulongi baadi muwukikwe kwi tshiite-mwakwidi e panundu, na batwelele na Yesu mu ebalasa(3) dia tshiite-mwakwidi e panundu ; 16 anka Mpiele baadi mwimane paasha ku kibelo. Biabia mungi mulongi, baadi muwukikwe kwi tshiite-mwakwidi e panundu, batuukile, na beesambile na saamo mukashi a ku kibelo, na batwesheshe Mpiele. 17 Biabia mufubi mukashi baadi bu saamo ku kibelo balungwile Mpiele’shi : N’obe namu, twe a ku balongi ba uno muntu su ? Aye nkwamba’shi : Ntshi bwanka nya(4). 18 Aku namu bapika na ba-nsaamo, paabo kuteembesha kaalo ka makala, babaadi beemane kwakwa, mwanda kubeelanga mashika, n’abo namu babaotanga kaalo ; Mpiele namu baadi n’abo, mwimane kwakwa kwete kwota kaalo. 19 Biabia tshiite-mwakwidi e panundu bayipwishe Yesu pa bitale balongi baaye na pa bitale lulambukiisho lwaye. 20 Yesu nkumwaluula’shi : Ami, ne mulungule ba pa nsenga mianda patooka ; nemulambukishe mafuku ooso mu kitumbwilo, na mu ntempelo mwamwa amwibungila beena Yuda booso, na ntshii mwakule mwanda su ngumune ku bufiefie nya. 21 Bwakinyi obe ongipusha ? Ipusha baaba bampushe pa bitale kiakia kinandji mwibalungule ; talanga, abo abawuku kiakia kinandji mwakule. 22 Aku namu bu bibaadi kwete kwakula yaya mianda, umune a ku ba-nsaamo baadi mwimane paapa bakupiile Yesu lupi, amba’shi : Waluula tshiite-mwakwidi e panundu biabia ? 23 Yesu bamwalulwile’shi : Su nangakula bi bubi, leeshanga bwiini bubi ; anka su nangakula bi buwa, bwakinyi bonkupila ? 24 Biabia Ana bamutumine mwanyibwe kwa Kayife, tshiite-mwakwidi e panundu.

*(2) Tala mu kipindji 11. 49-52. — (3) Sunga’shi : mu lupango, lupoopo. — (4) Kwamba’shi : Ami ntshii bu mulongi aaye nya.

25 Na Shimone Mpiele baadi mwimane paapa, aotanga kaalo ; biabia babamwambile’shi : N’obe, twe a ku balongi baaye su ? Aye bebituune, na baambile’shi : Ntshi bwanka’mi(5). 26 Umune a ku bapika ba tshiite-mwakwidi e panundu, mwina kifuko na yawa abaabadi batshibe etwi kwi Mpiele, bambile’shi : Ntshimukumone, ami, mwibala we n’aye ? 27 Biabia Mpiele nkutuna dimo, n’anka paapa etombole nkusama.

*(5) Tala bi mu kishingatshilo kia 17. Sunga kipatulwilo kia 4.

28 Biabia abo nkutwala Yesu kukatuka kwa Kayife nkwenda kwibalasa(6) (aku namu kubaadi ku namashika) ; n’abo banabene, tababatweele mwibalasa nya, bwa’shi tala bekala balwishiibwe ; anka bamone biakudia feete a pasaka. 29 Biabia Pilato(7) batuukile kwabadi, na bambile’shi : A mwanda kinyi wanufundjila uno muntu ? 30 Babaalulwile na bamulungula’shi : Su uno muntu badia kukutwa kwikala mukitshi a bubi, tatubadia kumulubula kwodi nya. 31 Biabia Pilato bebalungwile’shi : Mwateyi, anwe, na numutshibile kiimu muyiile mwiiya wenu. Biabia beena Yuda nkumulungula’shi : Tambitupeebwe matalwa a kwipayisha muntu nya ; 32 bwa’shi eyi dibaakwile Yesu dilombane, pabaleshanga kipaso kii lufu lubaadi akyebe kufwa(8). 33 Biabia Pilato batwelele dimo mwibalasa, n’aye nkwitanyina Yesu, na kumwamba’shi : Obe, we fumu a beena Yuda ? 34 Yesu bamwalulwile’shi : Obe waakula bino mu’be nabene, su bangi [bantu] babakulungula bianka bwande’mi ? 35 Pilato baalulwile’shi : Ami ne mwina Yuda su ? Mwiilo wobe na ba-tshiite mwakwidi bakata babakulubula kwandji ; wemukite kinyi ? 36 Yesu baalulwile’shi : Bufumu bwande ta mbwa yino nsenga nya. Su bufumu bwande bubaadia kwikala bwa yino nsenga, bafubi bande babaadia kulwa, bwa’shi ntshiikalanga mulubulwe kwi beena Yuda ; anka binobino bufumu bwande ta mbwa pano nya. 37 Biabia Pilato bamwambile’shi : A biabia we fumu ? Yesu baalulwile’shi : Webiakula’shi ami ne fumu. Ami ne mutandwe bwa biobino, na mbwa biobino bwandji mufikye pano pa nsenga, bwa’shi ndeeshe bu-kamonyi ku eyendo. Yawa ooso mwikale mu eyendo, apusha eyi diande. 38 Pilato nkumwamba’shi : Eyendo nkinyi ? Na paaye kwamba biabia, batuukile dimo kwi beena Yuda ; na bebalungwile’shi : Ami, ntasangana mwanda ubi su ngumune mwadi nya ; 39 anka’nwe nwi na kipikwa kia’shi, ami nenupooswele muntu umune pa pasaka ; biabia anukyebe nenupooswele fumu a beena Yuda ? 40 Biabia babeele booso dimo musaase, abo nkwamba’shi : Ta nguno [muntu] nya, anka Balabasa. Aku namu Balabasa baadi ntomboshi(9).

*(6) Tala mu Mateo 27. 27. — (7) Ngi wiinyi baadi mutoontshi a beena Loma. — (8) Lufu lwa kubaambwa pa nkulusu, (nkibawe kia beena Loma) ; tala kipindji 12. 32-33. — (9) Sunga’shi : ngifi.

 

19

1 Peeni paapa namu Pilato baatshile Yesu na bamukupiishe mfimbo. 2 Na basalayi, paabo kuluka kipombo kia milobo, babekitentenkyele ku mutwe waye, na babamufwadikile kikotshi kimongye pyuu, 3 na babafikile kwadi baamba’shi : Tubakwimuna, fumu a beena Yuda ! Na babamukupilanga mpi. 4 Na Pilato batuukile dimo paasha ebalungula’shi : Talanga, ntandji enutuushisha anka paasha, bwa’shi nuwukye’shi ntshii mupete mwadi mwanda su ngumune ubi nya. 5 Biabia Yesu batuukile paasha, mufwale kipombo kia milobo, na kikotshi kimongye pyuu. Na bebalungwile’shi : Talayi muntu ! 6 Biabia batshiite-mwakwidi bakata na ba-nsaamo pababamumwene, babeelele musaase, baamba’shi : Bamba ku nkulusu, mubambe ku nkulusu ! Pilato nkwibalungula’shi : Mwateyi’nwe, numubambe ku nkulusu ; mwanda ami, ntasangana mwanda ubi mwadi nya. 7 Beena Yuda babamwalulwile’shi : Atwe twi na mwiiya umune, na muyiile mwiiya wetu abituungu afwe, mwanda mmwituule bu Mwan’Efile Mukulu.

8 Biabia Pilato pabapushiishe diadia eyi, banishiishe kutshiina, 9 na batwelele dimo mwibalasa, amba Yesu’shi : Obe we a kunyi ? Na Yesu tamumupe lwaluulo nya. 10 Biabia Pilato nkumwamba’shi : Tonngaluula’be ? Towuku’shi ami ne na matalwa a kukupoosola, na’shi ne na matalwa a kukumbamba ku nkulusu ? 11 Yesu nkwaluula’shi : Tokwikala na matalwa su ngapeela pandji, su tangakupeebwe kwiulu ; ngi bwakinyi yawa bandubula kwodi e na kulwisha kukile kile. 12 Kubanga paapa Pilato bakimbanga bia kumupoosola ; anka beena Yuda babeelanga misaase, baambanga’shi : Su bopoosola uno [muntu], twe kuuku a Kayisa(2) nya ; muntu ooso etuulu bu fumu, alu(2) na Kayisa. 13 Biabia Pilato, paaye kupusha aa mayi, batushiishe Yesu paasha, na bashaalele pa tumilaadi, mu mbalo ayitanyinwa’shi : Yibambwe mabwe, na mu bwina Ebelo’shi, Ngabata ; 14 (aku namu dibaadi dia Kwilumbuula kwa pasaka, bibaadi peepi na nsaa yakasamombo(3)) ; na balungwile beena Yuda’shi : Talayi fumwenu ! 15 Anka’bo babeelanga misaase’shi : Kaasha, kaasha(4)! mubaambe ku nkulusu ! Pilato bebalungwile’shi : Ni mbaambe fumwenu ku nkulusu ? Ba-tshiite mwakwidi bakata babaalulwile’shi : Ta twi na mungi fumu, nka peenda Kayisa. 16 Paapa namu aye bebatambikile anka, bwa kwikala mubambiibwe ku nkulusu ; n’abo babakwatshile Yesu, bamutwaala.

*(1) Kayisa : Ngi baadi fumu mukata a beena Loma. — (2) Sunga’shi : batombokyela. — (3) Bu nguba mu midi, kuno kwetu. — (4) kwamba’shi : Yipaa, shimisha.

17 Na batuukile mmusemune nkulusu aaye, [na bayiile] ku mbalo ayitanyinwa’shi, [mbalo] ya kabaala [ka muntu], yabayitanyina mu bwina Ebelo’shi : Ngolongota ; 18 kwiini kubabamubambile ku nkulusu, na bangi [bantu] babidi n’aye pamune, umune ku lupese lwoso, na Yesu pankatshi. 19 Na Pilato bakitshiishe’nyi ebaaya difuunde, aye nkwidituula pa nkulusu ; na dibaadi difundwe’shi : Yesu mwina nasalete, fumu a beena Yuda. 20 Biabia be bungi ba munkatshi mwa beena Yuda bababadikile diadia ebaaya [difunde], mwanda mbalo ibaadi ibambilwe Yesu ku nkulusu ibaadi peepi na kibundji ; na dibaadi difundwe mu bwina Ebelo, mu bwina Ngidiki, mu bwina Loma(5). 21 Biabia ba-tshiite mwakwidi bakata ba beena Yuda babalungwile Pilato’shi : Tofundanga’shi : Fumu a beena Yuda : anka’shi aye bambile’shi : Ne fumu a beena Yuda. 22 Pilato nkwaluula’shi : Kiakia kinafundu, nekifundu. 23 Biabia basalayi, pababapwile kubamba Yesu pa nkulusu, babaatshile bilamba biaye bebipaanga mabuundji ananka, musalayi ooso diaye ebuundji. [babaatshile namu’nyi] na musapi. Aku namu musapi ubaadi ushi na mutelo, ulukye bushima bwao kilamba kimune kubanga kwiulu [mpaa na kuushi]. 24 Biabia babelungusheene munkatshi mw’abo’shi : Tatwiusaananga nya, anka twiute bubale(6), ewaata aate, — bwa’shi kifundwe kilombane, kiakia akiakula’shi : « Babeyabisheena bilamba biande munkatshi mw’abo, na babaata nkandjo ande bubale » (A). Ngi bintu bibakitshiine basalayi biabia.

*(A) Lono 22. 18. — *(5) Beena Loma babaadi abaakula: latin. — (6) Sunga’shi : lubesa.

25 Aku namu, mbwipi mwa nkulusu a Yesu, mubaadi mwimane nyin’aye, na mukwabo-mukashi na nyin’aye, Madiya, [mukashi] a Kolopase, na Madiya a ku Mangadala. 26 Biabia Yesu pabamwene nyin’aye, na mulongi abaadi n’aye kifulo mmwimane’bia, balungwile nyin’aye’shi : Mukashi, tala mwan’obe. 27 Akupu aye nkulungula namu mulongi’shi : Tala nyinobe. Na kubanga pa yaya nsaa, mulongi [yawa] bamwatshile kwaye. 28 Kunyima kwa biabia, Yesu muwukye’shi bintu bioso mbipwe kulombana, bambile, bwa’shi kifundwe kiikale kilombane’shi : Nampusha nyota. 29 Biabia paapa pabaadi kipulu kiwule malofu a finyo asase. N’abo babawushiishe malofu a finyo asase mu musuula-mbwa, na, paabo kwiusomeka ku katshi ka isope(7), babamutuule kianka ku kanwa(8). 30 Biabia pabapwile Yesu namu kwata malofu asase, bambile’shi : Bibalombana. Na paaye kunyeka mutwe, nkutuula kikudi kiaye.

*(7) Ni nkatshi akamenaa mbwipi a meema, beena Yuda babaadi abapwandjikisha nako bintu bioso bipeela na bishi na muulo (Tala mu Kikatukilo 12. 22). — (8) Tala Lono 69.21.

31 Biabia beena Yuda, bwa’shi mbidi tayishaalanga ku nkulusu mwifuku dia sabato, mwanda’shi dibaadi dia Kwilumbuula (mwanda efuku dia yawa sabato dibaadi dikata), babatekyele Pilato’shi mikoolo y’abo yitshokodiibwe, na’shi bakashiibwe. 32 Biabia basalayi babafikile batshokola mikoolo ya yawa a kwibedi, na ya mungi baadi mubambiibwe n’aye ku nkulusu. 33 anka pababafikile kwi Yesu, bu bibabamwene’shi tapwile kufwa, tambamutshole mikoolo nya ; 34 anka umune a ku basalayi bamutubwiile mulumbu mu lubafu ; n’anka paapa mubatuukile mase na meema. 35 Na yawa bamumwene ashaadika bu-kamonyi ; na bu-kamonyi bwaye mbweyendo ; n’aye awuku’shi aakula eyendo, bwa’shi anwe namu nukumiine. 36 Mwanda bino bintu mbifikye bwa’shi kifundwe kilombane [akiamba’shi] : « Sunga umune wa ku mifufwa yaaye taukeekala utshokolwe nya » (B). 37 Na dingi kingi kifundwe akiamba’shi : « Abakatala kwi yawa ababatubwile » (C).

*(B) Kikatukilo 12. 46. — (C) Sakadiya 12. 10.

38 Aku namu, kunyima kwa biabia bintu Yosefe a ku Adimatea, baadi mulongi a Yesu, mu bufiefie pa mwanda wa kutshiina beena Yuda, batekyele Pilato bwa kukatusha mbidi(9) ya Yesu ; na Pilato bebikuminyine. Biabia bafikile na bakatwiishe mbidi ya Yesu. 39 Na Nikodeme namu, yawa baadi mwende kwi Yesu bufuku kwibedi, nkufika, mutwale malaashi a miile na aloese bisangye kumune, bia bushito bwi peepi na kilo makumi asatu. 40 Biabia babaatshile mbidi ya Yesu, beyipombeela bilamba, na museengo wi mapembwe usaangye, bu bi beena Yuda na kipikwa kia kushiikana nakio(10). 41 Aku namu kubaadi efuba, mu mbalo ibaadi mubambiibwe ku nkulusu, na mwibala mubaadi mashaama apya, mushibaadi mubande kutuulwa muntu. 42 Biabia babatudile Yesu mwamwa, pa mwanda wa Kwilumbuula kwa beena Yuda, mwanda mashaama abaadi peepi.

*(9) kwamba’shi : kitanda kiaye. — (10) Tala Mateo 26. 12.

 

20

1 N’efuku dia kumpala dia lubingo, Madiya a ku Mangadala nkufika ku mashaama ku namashika, bu bibaakudi kukii bufuku ; n’aye nkumona ebwe ndikatushwe ku mashaama. 2 Biabia basuukile lubilo, na bafikile kwi Shimone Mpiele na kwi mungi mulongi abaabadi bafule kwi Yesu, na bebalungwile’shi : Babakatusha Fumu mu mashaama, na tatuwuku kubabamutuulu nya. 3 Biabia Mpiele batuukile, na mungi mulongi, n’abo nkwenda ku mashaama. 4 Na babeendanga lubilo bubidi bwabo pamune ; na mungi mulongi basuukile kumpala lubilo lukile Mpiele, na bafikile a kwibedi ku mashaama ; 5 na paaye kwinama, aye nkumona bilamba paashi ; anka tamutwele nya. 6 Biabia Shimone Mpiele, bamulondanga [mu mongo], bafikile ; na batwele mu mashaama ; na bamwene bilamba paashi, 7 na kitambaala(1), kibaadi ku mutwe waye, akio takibaadi mu bilamba nya, anka kifungibwe ingi mbalo pabwakio. 8 Peeni paapa mungi mulongi namu, bafikile a kwibedi ku mashaama, batwelele, amona, na akumiina ; 9 mwanda tababaadi babande kuwuka kifundwe, eshi baadi na kituungo kia kusaanguka munkatshi mwa bafwe. 10 Biabia balongi babaalukiile kwabo.

*(1) Ni nkiakia kibaabadi bamwanye mbaango ; tala mu kipindji 11. 44.

11 Anka Madiya baadi mwimane peepi na mashaama, paasha, adilanga ; biabia bu bibaadi adidi, bayinamine mu mashaama ; 12 na bamwene bamwikeyilu babidi bafwale [bilamba] bitooka, mbashaale, umune ku mutwe na mungi ku ngao, paapa pabaadi paladishwe mbidi ya Yesu. 13 N’abo babamulungwile’shi : Mukashi, bwakinyi odidi ? Aye nkwibalungula’shi : Mwanda babakatusha Fumwami, na tanguku kwini kubabamutuulu. 14 Paaye kwamba biabia, beyalulwile kumongo, n’aye nkumona Yesu baadi kwakwa ; na tabawukanga’shi nyi Yesu nya. 15 Yesu nkumwamba’shi : Mukashi, bwakinyi odidi ? Nnani okimbi ? Aye namu, pakupwandjikisha’shi ngi wiinyi sh’efuba, bamwambile’shi : Yafumu, su obe bomukaasha, ndungule namu kwiinyi kubomutuulu, ami nkamukaashe. 16 Yesu bamulungwile’shi : Madiya ! aye, pabaalulukile, bamwambile mu bwina Ebelo’shi : Laboni (abiamba’shi, mulambukishi) ! 17 Yesu nkumulungula’shi : Tonkumanga, mwanda ntambandjile kukaanka kwi Shami ; anka nda kwi bakwetu, na webalungule’shi : Nankaanka kwi Shami, na Shenu, na kwi Efile Mukulu ande n’Efile Mukulu eenu. 18 Madiya a ku Mangadala bafikile alondela balongi’shi bamono Fumu, na’shi bamulungula biabia bintu.

19 Biabia kiolwa pabakilombeene, diadi’efuku, dia kwibedi dia lubingo, na biibi pabaabidi bishitwe [bia mu mbalo] yibaadi balongi, pa mwanda wa kutshiina beena Yuda, Yesu bafikile na bayimene pankatshi paabo. Na bebambile’shi : Kufukama kwikale kwanudi ! 20 Na paaye kupwa kwamba biabia, bebalesheeshe maasa aye na lubafu lwaye. Biabia balongi babasepeleele pababamwene Fumu. 21 Biabia Yesu bebalungwile dimo’shi : Kufukama kwikale kwanudi ! Bu bibantumine Yaya, ami namu nenutumu. 22 Na paaye kwamba biabia, bapwidile [muwa] mwabadi, na bebalungwile’shi : Tambulayi Kikudi-e-Selele. 23 Kwi yawa ooso anukalekyela milwisho, yibalekyelwa ; na kwi yawa ooso namu anukeyilamina, yibalamwa.

24 Aku namu Tomase, umune a ku b’ekumi na babidi, ayitanyinwa’shi : Didime(2), tabaadi n’abo paapa pabafikile Yesu nya. 25 Biabia bangi balongi babamulungwile’shi : Tubamono Fumu. Ank’aye bebalungwile’shi : Su ntshii mumone mu maasa mwaye mukofu wa misumaadi, na’shi ntshii mutweeshe munwe wande mu mukofu wa misumaadi, na’shi ntshii mutweeshe eyaasa diande mu lubafu lwaye, ntankebikumiina nya. 26 Na kunyima kwa mafuku mwanda(3), balongi baaye babaadi dimo mu shibo, na Tomase [baadi] n’abo. Yesu nkutweela, bibelo biikale bishitwe ; na bayimeene pankatshi paabo na bambile’shi : Kufukama kwikale kwanudi ! 27 Akupu balungwile Tomase’shi : Fwisha munwe wobe kuno, na tala maasa ande ; fwisha n’eyaasa diobe’nyi, n’editweeshe mu lubafu lwande ; na twekalanga mukutwe lukumiino, anka [ikala] sha lukumiino. 28 Tomase baalulwile na bamwambile’shi : Fumwami na Efile Mukulu ande ! 29 Yesu nkumulungula’shi : Mwanda’shi bomono, [ngi] bokumiina ; baasha muloo anka baaba bashibamone anka babakumiina.

*(2) Sunga’shi : mwan’a lupasa. — (3) Ngi kwamba’shi : efuku dia kwibedi dia lubingo lubalondele.

30 Biabia Yesu bakitshiine’nyi bingi bipaso bi bungi kumpala kwa balongi baaye, bishibifundjibwe mu uno mukanda. 31 Anka yino mianda yibafundjibwa bwa’shi nukumiine’shi Yesu ngi wiinyi Kidishitu, Mwan’Efile Mukulu, na’shi mu kukumiina nwikale na muwa mwishina diaye.

 

21

1 Kunyima kwa yaya mianda, Yesu bemwesheeshe dimo kwi balongi baaye peepi na mweela wa Tibelease ; 2 na bemwesheeshe bino : Shimone Mpiele, na Tomase, ayitanyinwa bu Didime, na Natanayele a ku Kana ka mu Ngadile, na [baana] ba Sebede, na bangi babidi ba munkatshi mwa balongi baaye babaadi booso pamune. 3 Shimone Mpiele bebalungwile’shi : Nende mu kuloba. Abo babamulungwile’shi : Atwe namu atwende n’obe. Babatuukile, na bakaamina mu bwaato : na bwabwa bufuku tababakwatshile kantu nya. 4 Na bufuku patabubaadi abutooko, Yesu bayimene ku kyese ; anka balongi namu tababaukanga’shi nyi Yesu nya. 5 Biabia Yesu bebambile’shi : Baana, nwi na kantu ka kudia su ? Babamwalulwile’shi : Nya. 6 N’aye bebambile’shi : Elayi bukondja ku lupese lwa mboko yibalume ya bwaato, anukakwata. Babebwelele namu, na tababaadi balombeene kwibukaka nya pa mwanda wa bungi bwa mishipa. 7 Biabia yawa mulongi abaabadi bafule kifulo kwi Yesu, balungwile Mpiele’shi : Ni Fumu. Shimone Mpiele namu, paaye kupusha’shi nyi Fumu yawa, beyanyine nkandjo aye a panundu, mwanda baadi muswa, na beyiine mu meema. 8 Na bangi balongi babafikile mu bwaato bupeela (mwanda tababaadi kula na mapia nya, anka peepi na maboko(1) nkama ibidi), bakwete kukakanga bukondja bwa mishipa. 9 Biabia pababaabukile paashi ku kyese, babamwene makala panka, na mishipa itentekye panundu, na mukate. 10 Yesu bebalungwile’shi : Fwishayi mishipa yibadikye ya ku yaya yibanukwata. 11 Shimone Mpiele bakamiine, na bakakile bukondja ku mapia, buwule na mishipa yikata lukama na makumi atano na mishipa isatu ; na sunga kubaadi bungi bwi biabia, bukondja tabubaadi busanukye nya. 12 Yesu bebalungwile’shi : Fikayi nudye. Na ku balongi takubaadi su ngumune bamwene bia kumwipusha’shi : Obe we’nyi ? bibaabadi bapwe kuwuka’shi nyi Fumu. 13 Yesu bafikile nkwaata mukate, na bebapeele wanka, na biabia bimune’nyi [bebapeele] mushipa. 14 Bibakumbeene paapa musuusa wa kasatu ubaadi wimweeshe Yesu kwi balongi, kunyima kw’aye mupwe kusaanguka munkatshi mwa bafwe.

*(1) Mboko : Ni nkipimo kibabapimanga nakio bula ku mboko, kilombeene kwikala bu kiapankatshi kia metele umune. Pano bibaadi bula bwi muushi mwa metele lukama. (Tala Mateo 6. 27. Na Luka 12. 25)

15 Biabia pababapwile kudya, Yesu balungwile Shimone Mpiele’shi : Shimone, [mwana] a Yonase, we mumfule kukila [bimfule] bano su ? Bamulungwile’shi : oolo, Fumu, owuku’shi nemukufule kifulo. Bamwambile’shi : Disha baana bande ba mikooko. 16 Bamwambile dimo musuusa wa kabidi’shi : Shimone, [mwana] a Yonase, we mumfule su ? Bamulungwile’shi : oolo, Fumu, owuku’shi nemukufule kifulo. Bamwambile’shi : Ikala mulami a mikooko yande ikashi. 17 Bamwambile bwa musuusa wa kasatu’shi : Shimone, [mwana] a Yonase, wemumfule kifulo su ? Mpiele baadi mwinyongole paaye kumwamba bwa musuusa wa kasatu’shi : wemumfule kifulo su ? Na bamulungwile’shi : Fumu, oshinguula mianda yoso, owuku’shi nemukufule kifulo. Yesu bamwambile’shi : Diisha mikooko yande ikashi. 18 Eyendo, eyendo, nankulungla’shi : Paboodi mukinga, bweanyanga mukaba obe nabene, na bwendanga kwoso kokyebe ; anka pokeekala toodi mununu, okoola maasa, na mungi [muntu] akakwaanya mukaba, na kukunkuunkusha kwakwa koshokyebe [kwenda]. 19 Aku namu bambile biabia bwa kuleesha’shi anakatumbishe Efile Mukulu na lufu lwi kipaso kinyi. Na paaye kupwa kwamba biabia, bamulungwile’shi : Ndonde. 20 Mpiele, pakwialuula, nkumona mulongi abaabadi bafule kifulo kwi Yesu kwete kulonda [kumongo], wiinyi yawa, pababadianga kidiibwa kia kiolwa, baadi muwubate pa kiaadi kiaye, na baakwile’shi : Fumu, a nanyi yawa akakulubula ? 21 Mpiele, pabamumwene, balungwile Yesu’shi : Fumu, a uno namu, — [nkinyi akikamufikila] ? 22 Yesu bamulungwile’shi : Su’mi nankumiina’shi ashaale mpaa na kipindji kiankafika, wobe nguni ? Obe, ndonde. 23 Biabia diadia eyi dibapalakeene munkatshi mwa bakwetu’shi, yawa mulongi tanafwe nya. Na Yesu tabamulungwile’shi aye tanafwe nya, anka’shi : Su’mi nankumiina’shi ashaale mpaa na kipindji kiankafika, woobe ngunyi ?

24 Ni ngiawa mulongi ashaadika bu-kamonyi bwa yino mianda, na bafundu yino mianda, n’atushinguula’shi bu-kamonyi bwaye mbw’eyendo. 25 Na kwi yingi mianda yi bungi’nyi yibakitshiine Yesu, yilombeene’shi, su yibaadia kufundjibwa umune na umune, nampwandjikisha’shi nsenga yinabene tayibadia kukumbana mikanda yibaadia kufundjibwa nya.

BIKITSHIINO
BIA
BATUMIBWA

Bikitshiino bia Batumibwa 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28

1

1 Nafundjile mukanda wa kumpala, Teofile, pa mianda yoso yibabangile Yesu kukita na kulambukisha, 2 mpaa n’efuku dibakaamiine [mwiulu], aye baapu kupa batumibwa babasangwiile makoma, ku matalwa a Kikudi-e-Selele ; 3 kwi beeni babamwekyeele aye nabene na muwa kunyima kwa kukyenga, na bishinkamiisho bi bungi, p’aye kwikala mumwekwe kwabadi muunda mwa mafuku makumi ananka, na kwakulanga mianda itale bufumu bw’Efile Mukulu. 4 Na pabebungile n’abo, bebakamikile biabashaa kukatuka ku Yelushalema, anka bwa kwindjila mulayilo wa Yaya, kiini kibanupushiishe kwandji : 5 mwanda Yoano baadi mubatshishe na meema ; anka’nwe anukabatshishiibwa mu Kikudi-e-Selele, mu mafuku apeela.

6 Biabia abo pababebuungile, babamwipwishe, baamba’shi : A Fumu, a nku kino kipindji kokalumbuula bufumu bwa Isalele ? 7 Anka bebalungwile’shi : Mwanda tangwinutale’nwe wa kuwuka nguba na bipungo biabadi balame kwi Yaya ku matalwa aye ; 8 anka anukatambula bukome, Kikudi-e-Selele afiki panudi ; na anukeekala tumonyi twande ku Yelushalema na mu Yudeya mwoso na mu Samadiya, mpaa na ku songo kwa nsenga. 9 Na p’aye kwakula yaya mianda, baadi mwibooswe mwiulu, bu biababatalanga, n’ekumbi diamutambula [na diamukaasha] ku meeso aabo.

10 Na bu bibabatalanga mwiulu kanaana, aku namu kwete kwenda, talanga, bantu babidi babayimeene pabadi mu bilamba bitoka, 11 abo namu kwamba’shi : Balume beena Ngadile, bwakinyi nwibeemane pano, nukwete kutala kwiulu ? Yesu uno, ababakaasha kwanudi beende mwiulu, akafiki nka mu kiakia kipaso kimune kibanumumono eende mwiulu. 12 Paapa babakatukile ku mwengye awitanyinwa’shi, ngwa mitshi ya mpafu, wi peepi na Yelushalema pa bula bwa lwendo lw’efuku dia sabato(1), beenda ku Yelushalema. 13 Na pababatwelele mu kibalo, babakamiine mu kadiimbo ka kwiulu mubaadi mushaale Mpiele, na Yoano, na Shake, na Andele, Filipe na Tomase, Batelemi na Mateo, Shake mwana a Alufee na Shimone Sha kisumi, na Yude mukwabo na Shake. 14 Bano booso, babashimatshiilanga(2) mu kinangu kimune mu luteko, na baana bakashi, na Madiya nyina Yesu, na bakwabo.

*(1) Takubaadi muntu eende mu lwendo diadia efuku dia sabato nya, nka su wende mbalo yi mu 1 km. — (2) Babaadi bananukile, baningiile.

15 Na mu aa mafuku, Mpiele pabebwele pankatshi pa balongi, (bungi bwa babaadi bebungye bubaadi bu lukama na makumi abidi), bambile’shi : 16 Bakwetu, bibatuunganga’shi kino kifundwe kibaakwile Kikudi-e-Selele kumpala kwibedi kukanwa kwa Dafidi kikumbane, mwanda wa Yudashi, ayikalanga mukunkushi a baaba bakwatshile Yesu ; 17 mwanda ayikalanga mubadikiibwe munkatshi mwetu, n’aye baadi mupete kiaye kipindji kia uno mufubo ; 18 (biabia wiinyi uno baadi mwiwuule efuba na efuto dia ku bubi, na p’aye kupona nkubadiisha mutwe paashi, beetubwile pankatshi, na bia muunda biaye bioso bibapalakeene. 19 Na bino bibawukilwe kwi bantu booso ba mu Yelushalema, mu kipaso kia’shi efuba diadia adiyitanyiniibwa mu ludimi lwabo’bo banabene’shi, Akeledama, ngi kwamba’shi, Ebala dia mase) ; 20 mwanda mbifundjibwe mu mukanda wa ngono’shi : « Shibo yaaye yikale bisumanga, na takwikalanga muntu mwimushaale » (A), na’shi : « mufubo waye wa bulami, mungi muntu ewate » (B). 21 Biabia abituungu’shi munkatshi mwa bantu abebunganga n’etu ku kipindji kioso kibatwelanga Fumu Yesu na kutuuka munkatshi mwetu, 22 kubangila ku lubatshisho lwa Yoano mpaa n’efuku dibabamukamiishe mwiulu bamukaasha kwatudi, muntu umunenka a munkatshi mw’abo ekale kamoni n’etu ka lusaangukilo lwaye.

*(A) Lono 69.25 ; — (B) Lono 109.8.

23 Na babatudile bantu babidi ku mulongo, Yosefe, abayitanyina bu Balasabasa, muudikwe bu, Yustusu, na Matiyase. 24 Na pababatekyele [Efile Mukulu] babambile’shi : Obe Fumu, awuku mashimba a [bantu] booso, leesha wiinyi muntu abosangula, a ku bano babidi, 25 bwa’shi aabaane n’etu mufubo’u, na buno butumibwe, bubapono Yudashi bwa kwenda ku yaaye mbalo. 26 Na babateele bubale(3) ku mwanda wabo, na bubale bwapoona Matiyase, baadi mukumbashwe ku batumibwa ekumi na umune.

*(3) Sunga’shi : babateele lubesa.

 

2

1 Na bu bibaadi efuku dia Pentekoote taadikumbana, babaadi booso pamune [bebuungye] mu mbalo imune. 2 Na mwiulu mubakitshikile nka paapa kituumo, bu lupunga lwi bukopo alukidi lubilo, n’akio kibawudile mu shibo mwoso mubaabadi bashaale. 3 Na kubebamwekyeele ndjimi yabulukye, bu ya kaalo ; ayo nkushaala pa muntu na muntu a kwabadi. 4 Na babawushishwe booso na Kikudi-e-Selele, abo nkubanga kwakula yingi ndjimi, muyiile bibebapeele Kikudi bwa kwakula.

5 Aku namu kubaadi beena Yuda mu aa mafuku ku Yelushalema, bantu balamate ku mianda y’Efile Mukulu, ba kisaamba kioso kia munkatshi mwa bantu be muushi mw’eulu. 6 Na nkumo ya biabia pa kupalakana, kibumbu kibebuungile, na  binangu bibapalakane pa mwanda muntu ooso bebapushanga bakwete kwakula mu diaye edimi. 7 Na booso binangu bibaadi bibatuukye, na babakemanga, baambanga’shi : Talanga, bano booso abaakula ta mbena Ngadile ? 8 A naminyi biatwibapusha, muntu mu diaye edimi, muntu mu diaye edimi, dia mwiumbo mwatudi batandjibwe ? 9 Beena Palata na beena Medese na beena Elama, mpaa n’atwe bashaale ku Mesopotami, mu Yudeya na mu Kapadose, mu Ponto na mu Assi, 10 mu Fidishi, na Pamfidi, mu Eshipitu na mu bipindji bia nsenga ya Libi bi peepi na Shilene, n’atwe beena Loma bashaale kuno, bekale beena Yuda sunga benyi bebalamate(1), 11 beena Kelete na ba-Alabe, — atwibapusha bakwete kubwele, mu ndjimi yetu, mianda yilumbulukye y’Efile Mukulu. 12 Na booso binangu bibaadi bibatuukye na batunkamane, belungushenanga’shi : A bino abiamba naminyi ? 13 Na bangi namu, babasepanga, baambanga’shi : Mbakolwe malofu e saasa.

*(1) Bantu bashii beena Yuda babaadi balamate ku lulangwilo lwa bwina Yuda mpaa na kulonda bipikwa bia bwina Yuda, bu bi : kusalwa, kulama mwiiya….

 

14 Anka Mpiele, pabebweele n’ekumi na umune, bakamiishe eyi diaye, nkwibalungula’shi : Beena Yuda, n’anwe booso bashaale mu Yelushalema, shinguulayi bino, na nutee matwi ku mayi ande ; 15 mwanda bano’ba tambakolwe malofu, bu bianunangusheena, mwanda twi nsaa yakasatu(2) ya kaanya ; 16 anka, kino ngi kibaakwilwe kwi mutemuki Yowele’shi : 17 « Efile Mukulu amba’shi : Na ku mafuku a kunyima akukafiki bino, nankapongoola Kikudi kiande pa muntu woso ; na baana beenu balume na bakashi abakatemuka, na baana beenu basongwalume abakamona bimonwa, na banunu beenu abakalota bilotwa ; 18 na, nankapongoola Kikudi kiande pa bafubi(3) bande balume na pa bafubi(3) bande bakashi mu aa mafuku, na abakatemuka ; 19 na nankalesha bipaso mwiulu kula, na bitundwilo paashi pa nsenga, na mase na kaalo, na mwiishi wa kaalo ; 20 nguba akaaluulwa bu mufito, na mweshi [aukaaluulwa] bu mase, kumpala kw’efuku dikata na dia kineemo dia Mwanana kufika. 21 N’abikakitshika’shi, muntu ooso akeetanyina(4) eshina dia Mwanana, akapaashibwa » (A). 22 Beena Isalele, pushayi ano mayi : Yesu mwina Nasalete, muntu mukanyiibwe n’Efile Mukulu kumpala kwenu ku bilengyeleshi na bipaso na ku bitundwilo bibakitshiine Efile Mukulu kukidila kwadi munkatshi mwenu, bu bianwibiwuku anwe banabene, 23 aye bapanyinwe muyiile lukuku lwatshiibwe na kubadiila kushinguula kw’Efile Mukulu, — aye, nubamubambile ku nkulusu na kumwipayisha ku maasa a bantu babi, 24 wiinyi abababuusha [ku bafwe] kwi Efile Mukulu, paaye kwanguna mitanyo ya lufu, mwanda tabibaadi mushindo waludia kumulama(5) nya. 25 Mwanda Dafidi amba pa mwanda waye’shi : « Nabandjiilanga Mwanana mafuku ooso ku mpala kwande ; mwanda aye e ku mboko yande yibalume, bwa’shi ntshisanishibwanga. 26 Ngi pa mwanda kinyi eshimba diande dibasepeela, na edimi diande dibasangala bwa muloo ; na dimo musamba wande aukayikisha namu mu lukulupilo ; 27 mwanda tokaleka kikudi kiande mu Adese(6), na tokatadiila’shi [Muntu] obe e selele anyangye nya. 28 Bongukiishe mashinda a muwa, okanguusha na muloo apantala mpala yobe » (B). 29 Bakwetu, ne na matalwa a kwinulungula na bulungantu bwoso, mwanda utale shetukulu(7) Dafidi, eshi bafwile, na bashiikilwe, na mashaama aye e munkatshi mwetu mpaa na dino efuku. 30 Biabia paaye kwikala mutemuki, na p’aye kuwuka’shi Efile Mukulu bamutshipiile katshipo’shi akashaadika [muntu mutuukile] ku lutaando lwaye pa lupuna lwaye lwa bufumu, 31 bakwile wa lusaangukilo lwa Kidishitu, pa kubadiila kwilumona kwibedi’shi, tamulekwe mu Adese(6) nya, na’shi musamba waye tangunyangye nya, 32 Yesu uno, Efile Mukulu bamubuusha ku lufu, wini [mwanda] watudi’twe booso bu tumonyi tw’ao. 33 Biabia p’aye kusadikwa na mboko yibalume y’Efile Mukulu, na paaye kupeta Kikudi-e-Selele kibalayilwe kwi Yaya, ngi bibapapongoola kino kianumono na kianupusha. 34 Mwanda Dafidi tamukaamine mwiulu nya, anka’ye nabene amba’shi : « Mwanana balungwile Fumwami’shi : Shaala ku mboko yande yibalume, 35 mpaa na pankatuula beshikwanyi n’obe bu kiashino kia ngao yobe » (C). 36 Biabia shibo yoso ya Isalele yiwukye kushii kudiimba’shi, Efile Mukulu batuulu Yesu yawa abanubambile pa nkulusu bu nFumu na bu Kidishitu.

*(A) Yowele 2. 28-32. — (B) Lono 16. 8-11. — (C) Lono 110.1. — *(2) Kuno kwetu bu pa nsaa ya kitema ku namashika. — (3) Sunga’shi : ba-pika bande. — (4) sunga’shi : akateemuna. — (5) Sunga’shi : kulamiibwa kwi lufu. — (6) Adese, Tala kipatulwilo mu mateyo 11. 23. — (7) Sunga’shi : mukulu a kifuko

37 Na paabo kupusha biabia, babatapikile ngofu ku mashimba, n’abo nkulugula Mpiele na bangi batumibwa’shi : A tukite kinyi, bakwetu ? 38 Na Mpiele bebalungwile’shi : Elangyeyi, na muntu ooso a kwanudi abatshishiibwe mwishina dia Yesu Kidishitu, mu kulekyelwa kwa milwisho, na anukatambula kia buuntu kia Kikudi-e-Selele : 39 mwanda mulayilo ngwenu na baana beenu, na booso be kula, bungi booso abukeetanyina Mwanana Efile Mukulu eetu kwadi. 40 Na bebasendeelanga na kwibakankamikanga na biingi bishima bii bungi, aambanga’shi : Epaasheyi ku kino kipungo kilwile. 41 Biabia baaba babatambwiile eyi diaye, bababatshishiibwe ; na mu diadia efuku kubatentekyelwe bantu bu binunu bisatu.

42 Na babaadi bashimatshiile mu lulambukiisho lwa batumibwa, na mu bu-umune n’abo, mu kutshokola kwa mukate, na mu nteko. 43 Na muntu ooso baadi na moo ; na bipaso bi bungi na bitundwilo bibakitshiinwe kwi batumibwa. 44 Na booso beena kukumiina babaadi mu mbalo imune, na bintu biabo bioso bibaadi kumune, 45 na babaudishanga bipindji biabo bia nsenga(8) mpaa na mapeta abo, na kwibiabilanga booso, muyiile lukalo lubaadi nalo muntu. 46 Na mafuku ooso, babaadi bashimatshiile mu ntempelo na kinangu kimune, na pababatshokolanga mukate mu mashibo aabo, babadianga bidiibwa biabo na muloo n’eshimba dishii bulamalama, 47 basaamunanga Efile Mukulu, na babaadi na kaa ku mpala kwa bantu booso. Na Fumu bakumbashanga bantu mafuku ooso ku kakongye baaba babapaashibwanga.

*(8) Sunga’shi : mabala aabo

 

3

1 Na Mpiele na Yoano babakaaminanga booso pamune ku ntempelo, pa nsaa ya luteko, yiinyi [nsaa] ya kitema(1). 2 na babatwalanga muntu baadi mulemane mukoolo kubanga mwifu dia nyin’aye, ababatuulanga mafuku ooso ku kibelo kia ntempelo, akiyitanyinwa’shi Ki buwa, bwa kutekanga bukwashi [bwa lusa] kwi baaba babatwelanga mu ntempelo : 3 yawa muntu, pabamwene Mpiele na Yoano taabatwele mu ntempelo, bebatekyele bukwashi. 4 Na Mpiele, pamune na Yoano, pakushingika meeso aye paadi, bambile’shi : Etutale. 5 N’aye bebatalanga kalolo, akulupilanga kutambula kintu kwabadi. 6 Anka Mpiele bambile’shi : Ntshina su ndufwalanga su oolo, anka kino kiandji nakio, nankupa kianka : Mwishina dia Yesu Kidishitu mwina Nasalete, ebwee, otambukye. 7 Na p’aye kumukwata kwiyasa dibalume, bamwibosheshe ; n’anka paapa biashiino bia ngao na tupulu bibaningile ; 8 na pabetuumbile kwiulu, bayimeene bwimane na batambukile ; na batwelele nabo mu ntempelo, kwete kutambuka, na kwituumba, na kutumbisha Efile Mukulu. 9 Na bantu booso nkumumona kwete kutambuka na kutumbisha Efile Mukulu ; 10 na babamutundwile bu yawa baadi mushaale bwa kuteka bukwashi ku kibelo kii Buwa kia ntempelo, na babaadi na kukema kukata na kukaanya pa mwanda wa kiakia kibamukitshikiile. 11 Na bu bibaadi mukwate Mpiele na Yoano kwiyaasa, bantu booso babakemene ngi’bo kufika mbilo-mbilo kwabadi ku mbalanda ayitanyinwa’shi, nga Salomo.

*(1) Kuno kwetu nyi nsaa yakasatu, nguba bekuumbu.

12 Na Mpiele, pabamwene biabia, balulwile mwiilo’shi : Beena Isalele, bwakinyi anukeme pa uno mwanda ? Sunga’shi, bwakinyi anwitubekyela bu’shi n’atwe babatambusha uno muntu ku bukome bwetu su nku bwin’Efile Mukulu bwetu ? 13 Efile Mukulu a Abalahama na a Isake na a Yakobo, Efile Mukulu a ba-shetu, batumbisha Mufubi aye Yesu, anudi’nwe, balubule, na anudi bapele ku mpala kwa Pilato, pabaatshile kitshibilo’shi, Amupoosole. 14 Anka’nwe, nubapelele Muntu e selele na mululame, na nubatekyele’shi benupoosweele, ntomboshi ; 15 na nwayipayisha Mupaangi(2) a muwa, wiinyi abababushiishe kwi Efile Mukulu munkatshi mwa bafwe ; wiinyi watudi’twe bu tumonyi tw’awo. 16 Na pa lukumiino mwishina diaye, eshina diaye dibaningisha uno muntu anumono, na anushinguula ; na lwalwa lukumiino lwi mwadi lubaapa uno muntu kuno kwimana kwa mikoolo yaaye yoso, kumpala kwenu anwe booso. 17 Na binobino, bakwetu, nanguku’shi nwibebikite kushii kuwuka, mpaa na ba-fumu beenu namu ; 18 anka mu biabia Efile Mukulu balombasha kiakia kibaadi mwakule kumpala kukanwa kwa batemuki booso’shi, Kidishitu aaye baadi na wa kukyenga. 19 Biabia elangyeyi na nwalulukye, bwa’shi milwisho yenu ishimiibwe : biakufika mafuku a kwikisha ku mpala kwa Mwanana, 20 na biadiakutuma Yesu Kidishitu abaabadi benusangwiile kumpala(3) ; 21 wiinyi atuungiibwa’shi eulu dimutambule, mpaa na ku mafuku a kulumbuula kwa bintu bioso, bibaadi Efile Mukulu mwakule kukanwa kwa batemuki baaye be selele ba mu bipungo bioso. 22 Mose tabaakwile’shi : « Mwanana Efile Mukulu enu akenubushiisha mutemuki a munkatshi mwa bakwenu bu’mi ; nukamupushiishe mu kioso kiakenulungula ; 23 n’akukeekala’shi, muntu ooso shakapushiisha uno mutemuki akakatushwa looso munkatshi mwa mwiilo » (A). 24 Mpaa na batemuki booso, kubanga ku Samwele na kwi booso babamulondele, baaba booso babaakwile, babaadi’nyi babweele bwa ano mafuku. 25 Anwe nwi baana ba batemuki na ba kilombeeno kibakitshiine Efile Mukulu na bashetu, pa kulungula Abalahama’shi : « Na mu lutaando lwobe bifuko bioso bia pa nsenga abikeelwa mwabi » (B). 26 Efile Mukulu, pababushiishe Mufubi aaye, bamutumine kwanudi’nwe kumpala, bwa kwinwelela mwabi, pa kwaluula muntu ooso a kwanudi ku buntomboshi bwenu.

*(A) Detelonome 18. 15-19. — (B) Kibangilo 22. 18. — *(2) Ngi kwamba’shi : yawa batuushiishe muwa, fumw’awo. Sunga’shi : mwana-buwa, mwembo (Tala 5. 30). — (3) sunga’shi : Abaabadi benulee

 

4

1 Anka pabaabadi abalungula mwiilo, ba-tshite mwakwidi na fumu a mu ntempelo na ba-Saduse babapulumukile, 2 beekale bakalakashwe pa mwanda ubabalambukishanga mwiilo na kubweelanga kukiila kwi Yesu wa lusaangukilo lwa munkatshi mwa bafwe. 3 Na babebakwatshile, ngi kwibalamisha [mu lukano] mpaa na butookye, mwanda tabibaadi ku kyolwa. 4 Anka bantu be bungi ba ku baaba babapushiishe eyi nkukumiina ; na bungi bwa bantu balume bubafimine peepi na binunu bitano.

5 Aku namu, bibakitshiine’shi abutooko, bakata baabo na bakulu baabo na bafundji baabo ba mikanda nkwibuunga ku Yelushalema, 6 na Ane tshiite-mwakwidi e panundu, na Kayife, na Yoano, na Alekesande, na baaba booso babaadi beena kifuko kia bu-tshite mwakwidi bukata. 7 Na p’abo kwibayimika kumpala kwa nsushi, babebayipwishe’shi : Nku bukome kinyi, sunga nkwishina kinyi kubanukitshi bino ? 8 Paapa Mpiele, muule na Kikudi-e-Selele, bebalungwile’shi : Ba-fumu ba mwiilo, na bakulu ba Isalele, 9 su lelo tubayipushwa pa mwanda wa kintu kii buwa kibakitwa muntu mulemane, [na su bakyeba kuwuka] kipaso kiini kibapaashibwa, 10 wukayi, anwe booso, mpaa na mwiilo woso wa Isalele’shi, mbikitshikye p’eshina dia Yesu mwina Nasalete, anudi’nwe, babambe pa nkulusu, yawa abababuusha munkatshi mwa bafwe kwi Efile Mukulu ; ngi, [biangakula’shi], nyi nku dino eshina kwi uno muntu e pano kumpala kwenu na mbidi bukome. 11 Uno’u nyi ebwe dipeshiibwe kwanudi’nwe abayibaka, dibeekala ebwe dia mwipaka ; 12 na takwi kipandjilo mu mungi muntu ; mwanda’nyi tamwi dingi eshina muushi mw’eulu, dipeebwe munkatshi mwa bantu, dilombeene twakapaadjila kwadidi.— 13 Na pababamwene bi eshimba dikankamane dia Mpiele na dia Yoano, na pakushinguula’shi, babaadi bantu bashabawuku mukanda na babulakane, babebikemanga, anka babebawukile bwa’shi babaadi na Yesu. 14 Na pababamwene paapa wiinyi muntu baadi mupaashiibwe e’bia, n’abo, tababaadi na kia kwela mpaka nya. 15 Na p’abo kwibatumina eyi dia kutuuka paasha pa tumilaadi twa beena Yuda, babaadiile lukuku banabene bamba’shi : 16 Tukite bano bantu kinyi ? mwanda mbimwekwe patooka kwi bantu booso bashaale mu Yelushalema’shi, abo babakitshi kilengyeleshi kiwukiibwe kwi bantu booso, n’atwe tatwi biakwiutuna nya ; 17 anka kupela kwa’shi wawa mwanda tabeupalakashanga bikishekishe munkatshi mwa mwiilo, twibatoshe na kwibafuuna, bwa kukaamba kwakula mu dino eshina kwi muntu su nanyi, su nanyi. 18 Na pababebayitanyiine, babebatosheeshe’shi, tabaakulanga su nkulambukisha, mu kipaso su nkimune, mwishina dia Yesu. 19 Anka Mpiele na Yoano p’abo kwaluula, babebalungwile’shi : Sangulayi su mbikumbane ku meeso kw’Efile Mukulu kwinupushiisha’nwe, pe kupushiisha Efile Mukulu. 20 Mwanda bw’atwe, tatwibalombeene kukutwa kwakula wa bintu biatudi bamone na biatudi bapushe. 21 Na kunyima a kwibasaashila, babebapooswele, nkukutwa na kipaso kia kwibanyooka, pa mwanda wa mwiilo ; mwanda booso babaadi abatumbisha Efile Mukulu bwa kiakia kibaadi kikitshikye. 22 Mwanda wiinyi muntu baadi mupaashiibwe mu kino kipaso baadi na bipwa bikile makumi ananka.

23 Na pababebapooswele babayiile kwi bakwabo, nkwibalondela bioso bibaadi bibalungule ba-tshite mwakwidi be panundu na bakulu. 24 Na p’abo kwibipusha, babakamiishe eyi diabo mu kinangu kimune kwi Efile Mukulu, bamba’shi : A Mwanana! Obe we Efile Mukulu bapangile eulu na nsenga, na meema akata, na bintu bioso’bi mwanka : 25 n’obe bambile kukanwa kwa mufubi wobe Dafidi eshi : « Bwakinyi maumbo abaungakana, na miilo ibapwandjikisha bintu bishi kapu ? 26 Ba-fumu ba maumbo ba pa nsenga babepeteena’kwa, na bakata babepeteena pamune, bwa kulwa n’Efile Mukulu na bwa kulwa na Kidishitu aaye » (A). 27 Mwanda mu kino kibalo, mubebuungu Elode na Ponte Pilato na beena maumbo, na miilo ya Isalele, bwa kulwa na Mufubi obe e selele, Yesu, oodi mufikinye mwimu, 28 bwa kukita bintu bioso bibapwile kulumbuula ebedi eyaasa diobe na lukuku lwobe bwa’shi bikitshikye. 29 Na binobino, Fumu, tala kufuna kwabo kwabafunu, na ope bapika bwobe biakwakula eyi diobe n’eshimba di kishima, 30 mu koola eyaasa diobe bwa kupaasha [mikumbo], na bwa’shi bitundwilo na bipaso bikitshikye p’eshina dia Mufubi oobe e selele Yesu. 31 Na bu bibaabadi abatuulu luteko lwabo, mbalo yibaabadi bebuungile ibatshinkile, na babaushishwe booso Kikudi-e-Selele, na babakulanga eyi di’Efile Mukulu na bukome.

*(1) Sunga’shi : A Mulopwe ! A Fumu mukile bukata !

*(A) Lono 2. 1-2.

32 Na kibumbu kia babakuminyine kibaadi eshimba dimune, na kikudi kimune ; na takubaadi muntu su ngumune amba wa kintu kioso kibaadi nakio eshi, nyi kiaye nabene ; anka bintu bioso bibaadi bu bi’abo booso kumune. 33 Na batumibwa babaleshanga bu-kamonyi bwa lusaangukilo lwa Fumu Yesu na bukome bukile ; na buuntu bukata bubaadi pabadi booso bwabo. 34 Mwanda takubaadi muntu su ngumune munkatshi mw’abo baadi akyengye kintu nya ; mwanda booso babaadi na mabala sunga mashibo babebiudishanga, na kutwalanga muulo(2) wa bintu biwudishwe, 35 na kutuula wanka ku ngao ya batumibwa ; na babewabilanga na muntu ooso, muyiile lukalo lubaadi nalo au na au muntu. 36 Na Yosefe, baudikilwe kwi batumibwa’shi, Banabasa, (kupatuula nkwamba’shi, nyi mwana asaambanaa), mwina Lefi, batandjilwe ku Shipele, 37 pabaadi na kipindji kiaye kia nsenga, bekiwudiishe, na batwadile muulo wakio, ewutuula ku ngao ya batumibwa.

*(2) Sunga’shi : babatwalanga fwalanga ya bintu biwudishwe.

 

5

1 Anka muntu umune, ayitanyinwa bu Ananiase, na Safila mukashi aaye, baudiishe kipindji kiaye kia nsenga, 2 na, mu kwipusheena ku lupese na mukashi aaye, balamine kipindji kia muulo ku lupese ngi atwaala kimo, ekituula ku ngao ya batumibwa. 3 Anka Mpiele bambile’shi : Ananiase, bwakinyi Satana bawulu mwishimba diobe, eshi odimbe Kikudi-e-Selele na’shi otuule kingi kipindji kia muulo wa nsenga ku lupese ? 4 Su ibaadia kushaala [ishii yiwudishwe], tayibaadia kukushaadila su ? Na payibaudishwa, tayi ku matalwa wobe su ? Bopwandjikisha uno mwanda naminyi mwishimba diobe ? Twemudimbe bantu nya, anka nyi Efile Mukulu. 5 Ananiase namu, pakupusha ano mayi, bapoone afwa. Na moo ukata ubakwete booso babapushiishe wawa mwanda. 6 Na basongwalume pababebweele, babamupombeele [kilamba], na pababamutwadile paasha babamushiikile. 7 Na bibakitshiine’shi, kunyima kwa nsaa bu isatu, mukashi aaye batwelele, kushii kuwuka kibaadi kikitshikye. 8 Na Mpiele bamwalulwile’shi : Ndungule, nwibaudishe efuba ku uno muulo su ? N’aye bambile’shi : Oolo, nku wawa muulo. 9 Mpiele namu bamulungwile’shi : Nubepusheena naminyi bwa kutompa Kikudi kia Mwanana ? Talanga, ngao ya bantu bakashiikanga mulume wobe ngi yi pa kibelo, mpaa n’obe namu abakakutwaala. 10 N’anka paapa bapoone ku ngao yaaye, na bakuudile eshimba. Na pabatwelele basongwalume, babamusangene mufwe ; na babamutwadile paasha, bamushiika mbwipi mwa mulume aaye. 11 Na moo ukabe ubakwatshile kakongye kashima, mpaa na booso babapushanga abaakula yino mianda.

12 Na bilengyeleshi bi bungi na bipaso bibakitshikanga pankatshi pa mwiilo ku maasa kwa batumibwa ; (na babaadi booso na kinangu kimune ku mbalanda a Salomo ; 13 anka munkatshi mwa bangi namu, muntu su ngumune tabatompanga kulamata kwabadi nya, anka mwiilo ubaadi awibakaanya bikata ; 14 na beena kukumiina bakile-kile bungi babekumbashanga kwi Fumu, kibumbu kia balume mpaa na bakashi) ; 15 bibaakitanga abatwala balemane paasha mu miseese, na kwibatuulanga pa tusala na pa bipooyo, bwa’shi Mpiele pataakidi, sunga mwesheshi waye ukile pa mungi a kwabadi. 16 Na kibumbu namu kia [bantu ba mu bibalo bia bukunkula kibebunganga ku Yelushalema, nkitwale balemane na bantu abafwambulwa na bikudi bibi ; na babaadi booso bwabo bapaashiibwe.

17 Na tshiite mwakwidi mukata bebwele, aye na booso babaadi n’aye, twambe’shi, ba mu kisaka kia ba-Saduse ; babaadi bakwatwe na kiuutu, 18 n’abo nkukwata batumibwa na kwibeela mu lukano. 19 Anka mwikeyilu umune a Mwanana bashitwile biibi bia lukano ku bufuku, na bebalombwele paasha, nkwamba’shi : 20 Ndayi, na panukeemana mu ntempelo, nuwukishe mwiilo bishima bioso bia uno muwa(1). 21 Pababebipushiishe, babatwelele mu ntempelo, peepi na nguba kutuuka, balambukishanga. Anka tshiite mwakwidi mukata e panundu pabafikile, na babaadi n’abo, bababuungile tumilaadi twa beena Yuda na bakulu booso ba baana ba Isalele, abo nkutuma [bantu] ku lukano bwa’shi, bafikye n’abo. 22 Anka balami ba kiibi pankekufika, tambebapete mu lukano nya ; na pababaalukiile, babebalondeele nkwamba’shi : 23 Tubakasangana shibo ya lukano ishite pe poo, na ba-saamo mbayimane ku biibi ; anka, pabatushitula, tatwibasangane muntu mwanka nya. 24 Na tshiite mwakwidi na kapitene ka ntempelo na ba-tshiite mwakwidi bakata pababapushiishe aa mayi, babakutshilwe biakukita na uno mwanda wabo, [kushii kuwuka] biini biawukakila. 25 Aku namu muntu nkufika na nkwibalondela’shi : Talanga, baana balume banwelele mu lukano be mu ntempelo na bakwete kulambukisha mwiilo. 26 Paapa kapitene, na balami ba kiibi, bayiile ebafwiisha mu kalolo ; mwanda babatshinanga kwedibwa mabwe kwi mwiilo. 27 Na pababebafwishiishe, babebalubwile kumpala kwa tumilaadi. Na tshiite mwakwidi mukata e panundu nkwibepusha’shi : 28 Twibenutoshe kalolo’shi, tanulambukishanga mu diadia eshina, talanga namu, nubawusha Yelushalema [ooso] na lulambukiisho lwenu, na anukyebe mase a uno muntu etuyingame. 29 Na Mpiele na batumibwa, pakwaluula, babaambile’shi : Abituungu kukookyela Efile Mukulu, pe [kukookyela] bantu. 30 Efile Mukulu a ba-shetu babuusha Yesu [ku bafwe], abanuyipayiishe, pakumupudika ku mutshi. 31 N’aye abadi batumbishe kwi Efile Mukulu kukidila ku mboko yaaye ibalume bu mupaangi(2) na mupaashi, bwa kupa [beena] Isalele kwiyalusha kwa binangu(3) na kulekyelwa kwa milwisho : 32 n’atwe, twi tumonyi twaye pa ino mianda, mpaa na Kikudi-e-Selele abadi bape baaba abamukookyela kwi Efile Mukulu.

*(1) Nkwamba’shi : uno muwa wa mu Kidishitu. — (2) Sunga’shi : mwana-buwa, mwembo. (Tala 3. 15). — (3) Sunga’shi : kwaluluka.

33 Anka’bo, pakupusha [yaya mianda], babatombokyele, na babadiile lukuku lwa kwibayipayisha. 34 Anka, muFadiseo umune, eshina diaye, Ngamadiele, mulambukishi mukata a mwiiya, munemekiibwe kwi bantu booso, bebweele munkatshi mwa tumilaadi, aye nkutuma eyi dia kubanda kutuusha batumibwa kapindji kapeela. 35 Na bebalungwile’shi : Beena Isalele, dimukayi anwe banabene ku mwanda wa bano bantu, [na talayi] kiakia kianukakitshi. 36 Mwanda, kumpala kwa ano mafuku, Teudasa bebweele, eambanga bu muntu mukata(4), kwadi kubamulameete bungi bwa bantu bu nkama inanka ; abo nkumwipaa, na bantu booso babamukookyelanga babapalakeene, kwashala bisumanga. 37 Kunyima kwaye kubebweele Yudashi mwina Ngadile, ku mafuku akubadika bantu fishi, na batombweshe mwiilo ukata mmongo mwaye ; aye namu bafwile, na bantu booso babamukookyelanga babapalakeene. 38 Na binobino ami namu nenulungula’shi : Katukayi kwi bano bantu, ebalekyeleyi ; mwanda su ino mpango sunga uno mufubo ngwa bantu, aukalwishiibwa ; 39 anka su ngw’Efile Mukulu, tanwibalombeene kwibilwiisha nya ; — kutshina na’shi tala nwekala bu abalu n’Efile Mukulu. 40 Na babakuminyine kinangu kiaye. Na p’abo kwitanyina batumibwa, babebatosheeshe, kunyima a kwibakupila, bwa’shi tabaakulanga mwishina dia Yesu, abo nkwibapoosola. 41 Biabia abo babakatukile kumpala kwa tumilaadi bakwete kusepeela mwanda wa kwikala babaadikiibwe bu bakumbeene kumona mpombo ya buufu pa mwanda w’eshina [diaye]. 42 na tababalekanga kulambukisha mafuku ooso na kubwela wa Yesu’shi : nyi Kidishitu, mu ntempelo na ku shibo na shibo.

*(4) Sunga’shi : eamba bu e kintu.

 

6

1 Aku namu mu aa mafuku, bungi bwa balongi pakufwiima, kubebweele miununo ya beena Yuda abaakula bwina Ngidiki(1) mwanda wa ben’Ebelo(2), ku mwanda bakashi b’abo ba bafwe tababaadi abebatala ku mufubo wa kwifuku dioso nya. 2 Na ekumi na babidi, pababayitanyine kibumbu kia balongi, nkwamba’shi : Tambilombeene’shi, atwe tulekye mufubo w’eyi di’Efile Mukulu, tukwashe ku [mufubo wa] meesa nya. 3 Biabia bakwetu, kimbayi baana balume musambobidi ba munkatshi mwenu, beekale abebaakwila bu-kamonyi bwi buwa, bawule na Kikudi-e-Selele na bukalabwino, batudia kutuula ku wawa mufubo. 4 Na, bwetu’twe, tukashimatshiile mu luteko na mu mufubo w’eyi. 5 Na uno mwisaambo ubasangeeshe kibumbu kioso ; ngi abo nkusangula Etshiene, mulume muwule na lukumiino na Kikudi-e-Selele, na Filipe, na Polokoolo, na Nikanolo, na Timono, na Palamenasa, na Nikolao, baadi mwenyi mulamate beena Yuda(3) a ku Antiyoshe, 6 bababatuule kumpala kwa batumibwa ; na pabapwile kuteka, babebatentekyele maasa.

*(1) Ni mbena Yuda bapwe kuwubiila edimi na bipikwa bia beena Ngidiki mwanda wa kushaala kwa n’abo ; n’abo ba Elenistose. — (2) beena Ebelo namu nyi mbena Yuda bekale mu nsenga y’abo, (ya Palestine) abaakula bwina Ebelo. — (3) Muntu shi mwina Yuda baadi mulamate ku lulangwilo lwa bwina Yuda mpaa na kulonda bipikwa bia bwina Yuda (Bala na mu 2. 10).

7 N’eyi di’Efile Mukulu dibatamanga, na bungi bwa balongi mu Yelushalema bubafwiimanga ngofu, na kibumbu kikata kia ba-tshiite mwakwidi kibakookyelanga ku lukumiino.

8 Aku namu Etshiene, muwule na buuntu na bukome, bakitaanga bipaso na bilengyeleshi bikata munkatshi mwa bantu. 9 Na bamo bantu ba mu kitumbwilo akitanyinwa’shi, nkia Bakuudiibwe(4), na beena Silene, na beena Alekisandiii, na ba ku Silisii, na beena Assi, babebweele, beela na Etshiene mpaka. 10 Na babakutshilwe kukambila bukalabwino bubaadi n’abo na Kikudi kibaadi aakula nakio. 11 Paapa babatshibile bantu milomo babaakulanga’shi : Tubamupusha kwete kutuusha bishima bia kusabuula nabio Mose n’Efile Mukulu. 12 Na babatombweshe mwiilo na bakulu na bafundji ba mikanda ; na pababamwipukiile, babamukwatshile bamufisha kumpala kwa tumilaadi. 13 Na babatushiishe tumonyi twa madimi tubambanga’shi : Au muntu takyebe kuleka kwakula bishima bi bubi ku mwanda wa mbalo yi selele na wa mwiiya nya ; 14 mwanda tubamupusha kwete kwakula’shi : Yesu yawa mwina Nasalete akalwisha mbalo ino, na akashiintula bipikwa bibetulambukishe Mose. 15 Na booso babaadi bashaale mu tumilaadi, babaadi bashimikye meeso paadi, babamwene lukyebo lwaye bu lukyebo lwa mwikeyilu.

*(4) Sunga’shi : Bapoosolwe mbupika. Ni mbena Yuda babaadi mu lukano lwa beena Loma, kunyima kwa kwibapoosola babaadi na kiabo kitumbwilo.

 

7

1 Na tshiite mwakwidi e panundu bambile’shi : A biabia yino mianda yi’nka bino su ? 2 Aye bambile’shi : Bakwetu na bayaya, pushayi : Efile Mukulu a ntumbo bamwekyele shetu Abalahama, pabaadi mu Mesopotami, kumpala kwa’shi ashaale mu Kalana, 3 n’aye nkumwamba’shi : Tuuka mwiumbo dienu na mu kifuko kiobe, ofikye kwiumbo diankakulesha. 4 Paapa, aye batuuku mwiumbo dia beena Kaladee, bashaalele mu Kalana ; na kukatuka kwakwa, kunyima kwa lufu lwa shaye, Efile Mukulu bamukatwishe amutuula mu dino eumbo dianudi bashaale binobino. 5 Na mu diadia eumbo tamumupe [kintu kia] bupianyi nya, sunga mbalo ya kwashina lwao lwaye, ngi bamulayile kumupa dianka bu diaye, na dia baana(1) baaye banamulonde, pabaadi’ye tena mwana. 6 N’Efile Mukulu bakwile bino’shi : « Baana(1) baaye abakashaala mafuku mu nsenga ya bene, n’abakebamuna mu bupika na bakebamweshe malwa muunda mwa bipwa nkama inanka ; 7 n’ami, nankatshibila diadia eumbo adikebamuna kiimu, ngi abiamba Efile Mukulu biabia ; na kunyima kwa biabia, abakatuuka bwa kumfubila mu yino mbalo » (A). 8 Na bamupeele kilombeeno kia kisale ; ngi biabia Abalahama batandjishe Isake amusala p’efuku dia mwanda ; na Isake, [batandjishe] Yakobo ; na Yakobo, [batandjishe] ba-shetukulu(2) betu ekumi na babidi. 9 Na ba-shetukulu(2) namu, pababakwatshiile Yosefe mukawo(3), babamuwudishe [bwa kutwalwa] mu Eshipitu ; na’Efile Mukulu bibaadi n’aye ; 10 ngi kumwabula ku biongwa biaye bioso, na amupetesha kaa na bukalabwino ku meeso a Faalo, fumu a Eshipitu ; n’aye namu nkumushaadika bu mutoontshi kunundu kwa Eshipitu na kwa shibo yaaye yoso. 11 Aku namu, kubafikile kipupa kia sala mwiumbo dioso dia Eshipitu na mu Kanana, na malwa akata, na ba-shetu tababapetele bidiibwa nya. 12 Na Yakobo, pabapushiishe abaamba’shi, ku Eshipitu kwi mebele(4), bekutumine ba-shetu musuusa wa kumpala ; 13 na musuusa wa kabidi, babatundwile Yosefe kwi bakwabo, na kifuko kia Yosefe namu kibaadi kiwukikye kwi Faalo. 14 Na Yosefe batumine [bantu] mu kwitanyina shaye Yakobo na bakwabo booso, bungi bwabo booso [babaadi] bantu makumi musambobidi na batano. 15 Na Yakobo baalalele mu Eshipitu ; na bafwile, aye na ba-shetu ; 16 na babebatwadile ku Shisheme, bebatuula mu mashaama abawudile Abalahama ku muulo wa fwalanga kwi baana ba Amoolo, [shaye] na Shisheme.

*(A) Kibangilo 15. 13-16. — *(1) Pano, na mu yingi mbalo, twikwamba sunga’shi : Twikulu, etaando. — (2) Sunga’shi : Bakulu ba kifuko. — (3) Sunga kiuutu. — (4) Sunga’shi : blé, mwanda ngi yabatwiyaa bukula bwa mikate kwabo.

17 Anka bu bibaadi nguba a mulayilo ubabalayile Abalahama kwi Efile Mukulu eseesela peepi, mwiilo ubatamine na kufwiima ngofu mu Eshipitu, 18 mpaa na pababikeele mungi fumu panundu pa Eshipitu, shibawukanga Yosefe. 19 Uno, paaye kwaata efuko dietu na bulamalama, nkukyengyesha ba-yaya mpaa na kufika mu kwibakitshisha’shi, basumbusheene(5) baana babo bwa’shi tabashaalanga na muwa.

*(5) Sunga’shi : bashimishe.

20 Ku kiakia kipindji, ngi kubatandjilwe Mose, baadi buwa ku meeso kw’Efile Mukulu ; na baadi mudishiibwe muunda a mieshi isatu mu shibo ya shaye. 21 Anka pababamusuumbwile, mwana-mukashi a Faalo bamwatshile, na bamukushiishe bwaye. 22 Na Mose balambukishwe mu bukalabwino bwoso bwa beena Eshipitu ; baadi bukome ngofu mu kwakula kwaye na mu bikitshiino biaye. 23 Anka pabakumbeeshe bipwa makumi ananka, mwishimba diaye mubafikile kinangu kia kwenda mu kutala bakwabo baana ba Isalele ; 24 na pabamwene muntu umune a kwabadi ababakolomwene, aye nkumukalwila, nkuwobweela yawa bakyengyeshwanga, pa kukupila mwina Eshipitu. 25 Aku namu bawukanga’shi bakwabo bekushinguula’shi, Efile Mukulu ekwibapoososha kwiyasa diaye, anka tababebishingulwile nya. 26 N’efuku dibalondele, belesheeshe kwabadi pababekupisheenanga ; na bebalombeeshe mu kufukama’shi : Nwi baana na baana(6) ; bwakinyi anwikyengyesheena ? 27 Anka yawa baadi kwete kukyengyesha mukwabo, bamutakulwile, amba’shi : Nanyi bakutuulu bu fumu na bu nsushi kwatudi ? 28 Obe, okyebe kungipaa, bu bioyipayile mwina Eshipitu malooba ? 29 Na Mose basuukile pa kupusha diadi’eyi, na bakekeele [bu] mwenyi mwiumbo dia Madiana, mubatandjishe baana babidi. 30 Na pabaadi bipwa makumi ananka bibakidi, mwikeyilu bamumwekyele mu kabaaka ka ku mwengye wa Sinayi, mu mwididi wa kaalo mwifufu(7). 31 Na pabamwene Mose biabia, bakemene bwa kiakia kimonwa ; na bu bibesesanga peepi bwa kutala, eyi dia Mwanana [dibapushikile]’shi : 32 Ami ne Efile Mukulu a ba-shobe, Efile Mukulu a Abalahama, na a Isake, na a Yakobo. Na Mose pabaadi asuusu, tamutompe kutala nya. 33 Na Mwanana bamulungwile’shi : Angula mioshi ya sandale ku ngao yobe ; mwanda mbalo yino yodi mwimeene nyi nsenga yi selele(8). 34 Nammono, nammono kukyengyeshwa kwa mwiilo wande wi mu Eshipitu, na nampusha kukuumba kwabo, ngi nangiki bwa kwibapoososha ; binobino namu, fika, nankakutuma ku Eshipitu(7). 35 Wiini Mose ababapeele’shi : Nnani bakutuulu bu fumu na bu nsushi ? yawa, Efile Mukulu bamutuulu bu fumu na bu akwibapoososha, kwiyaasa [dia bukome] dia mwikeyilu bamumwekyele mwifufu. 36 N’aye yawa bebakunkwiishe paasha, pakukitanga bipaso na bilengyeleshi mwiumbo dia Eshipitu, na mu meema Amonga, na mu kabaaka muunda mwa bipwa makumi ananka. 37 Ni ngyawa Mose balungwile baana ba Isalele’shi : Efile Mukulu akenubuushisha mungi mutemuki a munkatshi mwa bakwenu bu’mi ; [mupushiisheyi] (9) 38 N’aye baadi mu kakongye mu kabaaka, na mwikeyilu baakulanga n’aye pa mwengye wa Sinayi, na ba-shetu ; bapetele misaambo yi na muwa bwa kwitupa yanka ; 39 wiinyi ababakutshilwe kukookyela kwi ba-shetu ; anka babamubingile na kwalusha mashimba aabo mu Eshipitu, 40 balungula Alone’shi : Etukitshiine namu twiifile(10) twakwitukiila kumpala kwetu, mwanda, bitale Mose yawa, betutuushiishe paasha p’eumbo dia Eshipitu, tatuuku kinyi kibamukitshikila nya. 41 Na babakitshiine mu aa mafuku kiaana kia ngombe, n’abo nkulambula nkishi kitapilo, na kusepeela mu mifubo ya maasa aabo. 42 N’Efile Mukulu bealulwiile, nkwibalubula ku mufubo(11) wa kibumbu kia basalayi ba mwiulu, nka bu biabidi bifundjibwe mu mukanda wa batemuki’shi : « Nwi bandambule nyema yitshindje na bitapilo muunda mwa bipwa makumi ananka mu kabaaka, kifuko kia Isalele ? 43 Na nwibasemune shibo y’epema ya Moloke, na lwenyenyi lw’efile(12) eenu Lefana, bifwanyi bibanukitshiine bwa kwibipa kineemo ; na nankenutwaala akwaa kukila ku Babilone » (A).

*(A) Amose 7. 25-27. — *(6) Sunga’shi : Nwi baana ba muntu. — (7) Tala Kibangilo 3. — (8) Sunga’shi : Nsenga ya kishila. — (9) Detelonome 18. 15. — (10) Sunga’shi : b’efile. — (11) Kwamba’shi : ku kulangwila. — (12) Sunga’shi : nkish’eenu.

44 Ba-shetu babaadi na shibo y’epema(13) ya bu-kamonyi mu kabaaka, bu bibakwile yawa balungwile Mose’shi, eyikite muyiile mondele ubomwene. 45 Na ba-shetu pababeyatshile, babeyitwesheshe na Yoshuwa, p’abo kwata maumbo abaadi Efile Mukulu mubingye kumpala kwa ba-shetu bu aabo, mpaa na ku mafuku a Dafidi, 46 yawa bapetele kaa ku meeso eEfile Mukulu, na batekyele bwa kupetela Efile Mukulu a Yakobo shibo y’epema. 47 Anka Solomo bamwibakidiile shibo. 48 Kadi [Efile Mukulu, yawa] Mukile-kile kwiulu tashaala mu ma shibo apwibwe ku maasa nya ; muyiile abiamba mutemuki’shi : 49 « Eulu nyi nkwasa ande a bufumu, na nsenga nyi nkiashiino kia ngao yande. Mwanana amba’shi : shibo kinyi yanukangibakila, na mbalo kinyi namu ayikeekala kwikisha kwande ? 50 Eyaasa diande, ta naadio dikite bino bintu bioso su ? » (B).

*(B) Esaya 66. 1-2.— (13) Shibo ya kubombeela.

51 Bantu baasha ma-shingo atshinaane, baasha mashimba na matwi ashii asalwe(14), nukwete nka kulwa na Kikudi-e-Selele mafuku ooso ; nka bibakitshiine ba-shenu ngi bianukitshi n’anwe. 52 Nanyi namu ku batemuki abashi babingyebingye kwi ba-shenu ? Na babayipayile baaba bababadidiile kwakula wa kufika kwa yawa Mululame, yawa abanupu’nwe binobino, kulubula na kwipaa, 53 anwe babatambwile mwiiya ku kulumbuula kwa bamwikeyilu(15), anka bashibeulame…

*(14) Obadikye Detelonome 10. 16. — (15) Sunga’shi : Nubatambwile mwiiya kwiyi dibatumine bamwikeyilu.

54 Na pababapushiishe yaya mianda, mashimba abebeenyengyele na babamudidiile nkyekye(16). 55 Anka’ye, muwule na Kikudi-e-Selele, na bibaadi atala meeso swee mwiulu, bamwene ntumbo y’Efile Mukulu, na Yesu mwimane ku mboko yibalume y’Efile Mukulu ; 56 aye nkwamba’shi : Talangayi, namono eulu dishitule, na mwana a muntu mmwimane ku mboko yibalume y’Efile Mukulu.

*(16) Ni nkubaa mayoo.

57 Na pababeele misaase bi bukopo, babashikile matwi aabo, na kwiyi diabo dimune babamukutukiile ; 58 na pababamutakuula paasha pa kibundji, babamwashile mabwe ; na tumonyi tubatuudile bilamba biabo ku ngao ya songwalume mungi ayitanyinwa’shi, Saulu. 59 Na babeelanga Etshiene mabwe, baadi kwete kuteka [Efile Mukulu] na kwamba’shi : Fumu Yesu, tambula kikudi kiande. 60 Na pabakunamine manwi paashi, beelele musaase n’eyi dibukopo’shi : Fumu, twebabadikilanga buno bubi nya. Na pabapwile kwakula biabia, baleele mu tulo(17).

*(17) Nkwamba’shi : Bafwile.

 

8

1 Na Saulu beelele mwiito ku lufu lwaye.

Aku namu mu aa mafuku, kubaadi bingwabingwa kukile kwa kakongye kabaadi ku Yelushalema ; na booso babapalakeeshwe mu bipindji bia nsenga ya Yudeya na ya Samadiya, kukaasha peenda batumibwa. 2 Na bantu abatshiinyi Efile Mukulu babasemwine Etshiene bwa kumushiika, na babamudiile maalo akata.

3 Aku namu Saulu basasaanga kakongye, afwatwelanga mu mashibo ; na kukwata balume na bakashi, na kwibalubulanga [bwabadia kwediibwa] mu lukano.

4 Biabia baaba babaadi bapalakashwe babendanga aku n’aku, balungulanga eyi. 5 Na Filipe, pabaalaleele mu kingi kibalo kia mu Samadiya, bebalungwile wa Kidishitu. 6 Na bibumbu bibaadi bitee matwi, na kinangu kimune, ku bintu bibaakulanga Filipe, pakumupusha, na kumona bipaso bibakitanga ; 7 mwanda bikudi bibi bibatuukanga, na kusama bikata, mu baaba babaabidi bikwate ; na bisheetshi bi bungi, na balemane mikoolo babapandjile ; 8 na kubaadi muloo ukata mu kiakia kibalo.

9 Aku namu, kumpala kwa biabia, mu kibalo mubaadi muntu, eshina diaye, Shimone, baadi akitshi malenganyi na kukemeshanga mwiilo wa mu Samadiya, beambanga bu muntu a kineemo ; 10 abaabadi balamate kwi booso, kubanga ku mukinga na ku mukulu, baabanga’shi : Uno’u nyi mbukome bw’Efile Mukulu abwitanyinwa’shi : bukata. 11 Na babaadi bamulamate, mwanda tabaadi mwibakemeshe kipindji kila na malenganyi aaye. 12 Anka pababakuminyine Filipe bebalungulanga mianda ilumbulukye ayitala bufumu bw’Efile Mukulu n’eshina dia Yesu Kidishitu, balume mpaa na bakashi bababatshiishwe. 13 Mpaa na Shimone bakuminyine aye nabene ; na kunyima kwa’aye kubatshishiibwa, baadi ayimana nka peepi na Filipe ; na paaye kumona bipaso na bilengyeleshi bikata bibakitshikanga, baadi akeme.

14 Aku namu batumibwa babaadi ku Yelushalema, paabo kupusha’shi, beena Samadiya babatambula eyi di’Efile Mukulu, babebatumiine Mpiele na Yoano, 15 babakitshiine’shi, abo babekwalaala, nkwibatekyela [Efile Mukulu], bwa’shi batambule Kikudi-e-Selele : 16 mwanda takibaadi kibande kwiika kwi muntu su ngumune a kwabadi nya, anka babaadi peenda babatshishwe bwa eshina dia Fumu Yesu. 17 Kunyima babebatentekyele maasa, na batambula Kikudi-e-Selele. 18 Aku namu, Shimone pabamwene’shi, Kikudi-e-Selele kibapeebwa ku kutentekwa kwa maasa a batumibwa, bebatewidiile fwalanga, 19 nkwamba’shi : Mpeyi namu ano matalwa, bwa’shi booso bankatenteka maasa batambule Kikudi-e-Selele. 20 Anka Mpiele bamulungwile’shi : Fwalanga yobe yifwe n’obe, mwanda bonangusheena kwata kia buuntu ki’Efile Mukulu ku fwalanga. 21 Twe na su nkipindji su nkipese mu uno mwanda nya ; mwanda eshimba diobe tandilulame ku mpala kw’Efile Mukulu. 22 Biabia elangye ku buno bukyelo bwobe, na weyayile Fumu, bwa’shi, su bi mushindo, mitentekyesho y’eshimba diobe yikulekyelwe ; 23 mwanda namono’shi, we munkatshi mwa buulo bw’eshimba na we mpika a bubi. 24 Na Shimone balulwile’shi : Anwe, ngiyayileeyi Fumu, bwa’shi kintu su nkimunenka takinfikilanga kia ku mianda yibanwakula. 25 Biabia abo, kunyima kwa kulesha bu-kamonyi, na kwa kubweela eyi dia Fumu, babealwishe ku Yelushalema ; na babalungwile mukandu wi buwa mu misoko yi bungi ya beena Samadiya.

26 Na mwikeyilu umune a Mwanana balungwile Filipe’shi : Ebwee, nda dia ku midii(1), mwishinda adialaala kukatuka ku Yelushalema nkwenda ku Ngasa, diadia dii kabaaka. 27 N’aye, pabebweele, bayiile. Na talanga, mwina Etshopi, Mutungulwe, kilolo kia kwipata dia Kandaki, ndalamumba a beena Etshopi, mulami a bupeta bwaye bwoso, na baadi mufikye ku Yelushalema mu kulangwila ; 28 baadi tealusha, na mushaale mu ngolofwanda aaye, kwete kubala [mukanda wa] mutemuki Esaya. 29 Na Kikudi kibalungwile Filipe’shi : Eseesele peepi, na olamate ku yawa ngolofwanda. 30 Na Filipe pabayiile lubilo, bamupushiishe kwete kubala [mukanda wa] mutemuki Esaya ; na bambile’shi : 31 Oshinguula namu kiini kiobala’ki su ? N’aye bambile’shi : A biabia nekwibishinguula naminyi, su muntu tamundeeshe ? Na basendeele Filipe, bwadia kukaamina na kushaala n’aye. 32 Aku namu, kipindji kia mu bifundwe kibaabadikanga kibaadi kino : « Baadi mutwalwe bu mukooko kwisawo ; na bu mwana a mukooko uumiine ku mpala a yawa eukuula bwaa, biabia takubuula mukanwa mwaye nya ; 33 mu kwiyisha kwaye, kiimu kiaye kibaadi kikatushwe ; na kipungo kiaye nanyi akekyela disolo ? Mwanda muwa waye ubakatushwa pa nsenga » (A). 34 Na Mutungulwe baalulwile na balungwile Filipe’shi : Ndungule namu, a mutemuki aakula bino bwa nanyi ? mbwaye nabene su mbwa mungi muntu ? 35 Na Filipe babuulwile mukanwa mwaye, babangiile pa wawa mukanda, nkumulungula wa Yesu. 36 Na pababatungunukile na lwendo lwabo, babafikile pe meema ; na Mutungulwe bambile’shi : meema ngaa ; nkinyi akimbamba kubatshishiibwa ?(2) 38 Na batumine eyi’shi : bayimikye ngolofwanda, nkwalaala abo booso bubidi mu meema, na Filipe na Mutungulwe ; na [Filipe] nkumubatshisha. 39 Na pababaabukile mu meema, Kikudi kia Fumu kibatentwile Filipe, na Mutungulwe tamumumone’ni nya, mwanda batungunukile lwendo lwaye na muloo ; 40 anka Filipe basangeenwe ku Asote ; na pabasambukile diadia eumbo, balungulanga mukandu wi buwa mu bibundji bioso, mpaa na bibakafikile ku Sesalee.

*(A) Esaya 53. 7-8. — *(1) Sunga’shi : kuushi. — (2) Bingi bifundwe bia kala bibaadi bitentekye pano kingi kishingatshilo kia 37, akiamba’shi : Na Filipe bambile’shi : Su okumiina n’eshimba diobe dishima, biabia mbikupeebwe matalwa. Aye pakwaluula bambile’shi : Nankumiina’shi Yesu Kidishitu mMwan’Efile Mukulu.

 

9

1 Aku namu Saulu, baadi nka kwete kufunyina na kwipaa balongi ba Fumu, bayiile kwi tshiite mwakwidi mukata, 2 na bamutekyele mikanda ya kwenda nayo ku Damase ku bitumbwilo, mu kipaso ki ; eshi, su asangana bangi bantu bakwikala bakiabetabila Eshinda(1), balume na bakashi, ebafwishe banyibwe ku Yelushalema. 3 Na, bu bibaadi mwishinda, bafikile peepi na Damase ; n’anka paapa etaata dituukile mwiulu dibamunikile nka bu kabadibadi diamwifunyisha. 4 Na paaye kupona paashi, bapushiishe eyi adimulungula’shi : Saulu, Saulu, bwakinyi ombingabinga ? 5 Na bambile’shi : Obe we’nyi, Fumu ? N’aye’shi : Ne Yesu, okwete kumbingabinga. 6 Anka ebwee, n’otwele mu kibalo, n’abakakulungula kiodia kukita. 7 Na bantu babaadi n’aye mu lwendo babayimeene na kukema kukile, bapushanga eyi biya, anka kushii kumona muntu. 8 Na Saulu babuukile mu nsenga, na meeso aaye ao abuule, aye kushii kumona muntu ; ngi pababamutanteeshe kwiyasa, babakamufishiishe ku Damase ; 9 na balombeeshe mafuku asatu kushii kumona, na tabadiile [kintu] sunga nkutoma. 10 Aku namu ku Damase kubaadi mulongi eshina diaye, Ananiase ; na Fumu bamulungwile mu kimonwa’shi : Ananiase ! Aye’shi : Namiino, Fumu. 11 Na Fumu bamulungwile’shi : Ebwee, na, nda mu museese awitanyinwa’shi, Ngoolokye, n’okimbe muntu mu shibo ya Yudashi, ayitanyinwa’shi, Saulu, mwina Talase ; mwanda, talanga, aye kwete kuteka, 12 na bamono mu kimonwa muntu ayitanyinwa’shi, Ananiase atwele, n’amutentenka eyaasa bwa’shi amone. 13 Na Ananiase balulwile’shi : Fumu ne mupushe abalungula bantu be bungi wa muntu yawa, biakwete kukita be selele bwobe bikile bubi ku Yelushalema ; 14 na pano’nyi e na matalwa a ba-tshiite mwakwidi bakata, bwa kukwata na kwanya bantu booso abateemuna eshina diobe. 15 Anka Fumu bamulungwile’shi : Nda, mwanda yawa muntu mwikale kipulu kiande kisangulwe bwa kutwala eshina diande ku mpala kwa maumbo na kwa ba-fumu ba maumbo, na kwa baana ba Isalele ; 16 mwanda nankamuleesha biadia kufwambukila eshina diande. 17 Na Ananiase bayiile na batwelele mu shibo ; na pabamutentekyele maasa aaye bambile’shi : Mukwetu Saulu, Fumu Yesu, kumwekyele mwishinda diofikile, bantumu bwa’shi obangye kumona, na’shi wekale muushiibwe na Kikudi-e-Selele. 18 N’anka paapa kubapoone mu meeso aaye bintu bu maamba, na babangile kumona na pabebweele babamubatshiishe ; 19 na pabadiile biakudia, mbidi ibamukankameene. Na baleele mafuku apeela na balongi babaadi mu Damase. 20 N’anka paapa babangile kulungula wa Yesu mu bitumbwilo’shi, nyi Mwan’Efile Mukulu. 21 Na booso babamupushanga babakemene, na kwamba’shi : Ta ngwini’wa mubutule [bantu] mu Yelushalema abeediila diadia eshina, na mufikye pano na lukalo lwa kwibatwala banyibwe kwi ba-tshite mwakwidi bakata ? 22 Anka Saulu baadi kwete kuningabala efuku n’efuku, na kutongoola beena Yuda babaadi ku Damase, pakushinkamisha’shi : Uno’u nyi Kidishitu.

*(1) Nkwamba’shi : Baaba booso babalondanga Kidishitu.

23 Na pabaadi mafuku e bungi abakidi, beena Yuda babaadiile lukuku mwanda wa kumwipa. 24 Anka lukuku lwaabo lubaadi luukibwe kwi Saulu. Na babaadi abalama mpaa na ku kiibi kaanya na bufuku biabadiakumwipa ; 25 anka balongi babamwatshile ku bufuku, bamutuusha pa mudimba, bamwalaasha mu kiseele.

26 Na pabafikile ku Yelushalema bakimbile bia kulamata kwi balongi, na booso babamutshinanga, kushii kukumiina’shi, taadi mulongi. 27 Anka Banabasa bamwatshile, na bamufishiishe kwi batumibwa, na ebalondela biini bibamwene Fumu mwishinda, wiinyi bakwile n’aye ; na biini bibaakwile patooka ku Damase mwishina dia Yesu. 28 Na baadi n’abo ku Yelushalema, ende, aaluka na kwakula patooka mwishina dia Fumu. 29 Na baadi esamba na kwela mpaka na beena Yuda abaakula bwina Ngidiki(2) ; anka bano babakimbanga bia kumwipa. 30 Na bakwetu, pababaukile biabia, babamutwadile ku Sesalee, na bamutuma ku Talase. 31 Biabia tukongye twoso, mwoso mu Yudeya na mu Ngadile na mu Samadiya, tubaadi mu kufukama, na twikale tukankamane ; na atutambuka mu kutshiina kwa Fumu, na kutamanga ku busambi bwa Kikudi-e-Selele .

*(2) Tala kipatulwilo mu kipindji kia 6. 1.

32 Aku namu bibakitshiine’shi, bu bibaadi Mpiele afwendanga mu kipindji kioso kia nsenga, balalele mpaa na kwi beena selele babaadi ku Lide. 33 Na basangene kwakwa muntu, eshina diaye Enee, wiinyi baadi mulaale ku ka lusala takudi bipwa mwanda, na baadi kisheetshi. 34 Na Mpiele bamulungwile’shi, Enee, Yesu Kidishitu akupaasha : ebwee, lumbuula obe nabene lusala lwobe. Na bebwele nka paapa. 35 Na booso babaadi bashaale ku Lide na ku Salono babamumwene, na babaalulukile kwi Fumu.

36 Biabia ku Yopa kubaadi mulongi-mukashi, eshina diaye, Tabita, kwidipatuula nkwamba’shi, Dokasa ; baadi akitshi bikitshiino bi buwa na makwashi abatushanga. 37 Na bibakitshiine’shi, ku mafuku aa, aye nkukumba busungu nkufwa ; na pababapwile ku mutumpa meema babamutuule mu kadiimbo ka kwiulu. 38 Na bu bi Lide e peepi na Yopa, balongi, pakuwuka’shi, Mpiele e mu kiakia kibalo, babatumine baana balume babidi mu kumuteka’shi : Tonyengakananga bwa kufika mpaa na kwatudi. 39 Na Mpiele bebweele enda n’abo ; na pabafikile, babakamiine n’aye mu kadiimbo ka kwiulu ; na booso bakashi ba bafwe babayimeene paadi, bakwete kudila mpolo, na kuleshanga nkandjo na bilamba, na bintu bioso bibakitshiine Dokasa pabaadi kii n’abo. 40 Anka Mpiele pabebatushiishe booso bwabo, bakunamine manwi paashi, na batekyele ; na pabeyalulwile kwi kitanda, bambile’shi : Tabita, buuka. Na babulwile meeso aye, pakumona Mpiele, bashaalele kifuka. 41 Na paaye kumupa eyaasa, bamwibosheeshe ; na pabayitanyina be selele na bakashi ba bafwe, bebalubwidiile anka e na muwa. 42 Na wawa mwanda ubawukilwe mu Yopa mooso, na bantu be bungi babakuminyine Fumu. 43 Na bibafikile’shi, aye nkulaala mafuku e bungii mu Yopa, kwa Shimone alumbuulaa misokya.

 

10

1 Aku namu, ku Sesalee, muntu ayitanyinwa bu Konelio, mukata a kisaka kia basalayi lukama ba mu kibumbu kia basalayi nkama isamombo akiyitanyinwa bu Italike ; 2 muntu mulamate [ku mianda y’Efile Mukulu ngofu], na batshinanga Efile Mukulu ngofu aye na shibo yaaye yoso, batushanga makwashi e bungi [a lusa] kwi bantu, na batekanga Efile Mukulu nsaa yoso, 3 Bamwene mu kimonwa kalolo, bu pa nsaa ya kitema ya kaanya, mwikeyilu umune’Efile Mukulu atwele mwadi, bamwambile’shi : Konelio. 4 Na pabamutaale meeso kanaana, na kutshiina kwoso, bambile’shi : Nkini, Fumu ? Na bamulungwile’shi : Nteko yobe na makwashi wobe [a lusa, bioso] bibakaanka bu kitentekyesho ku mpala kw’Efile Mukulu. 5 Na binobino tuma bantu ku Yopa okayitanyine Shimone, e na dingi eshina bu, Mpiele. 6 E pa kibundji kia mungi muntu Shimone atelaa misokya, ena shibo yaaye ku kyese kia meema akata. 7 Na pabakatukile yawa mwikeyilu baakulanga n’aye, Konelio bayitanyine babidi ba ku bafubi baaye ba mu shibo, na musalayi umune batshinanga Efile Mukulu a munkatshi mwa baaba babayimananga paadi mafuku ooso ; 8 na pabapwile kwibalondela bioso, bebatumine ku Yopa.

9 Aku namu butookye, bu bibabatambukanga tabadi abefubwila peepi na kibalo, Mpiele bakamiine mu kadiimbo ka kwiulu mu kuteka, pa nsaa yakasamombo. 10 Na bapushiishe sala ikile, adila kudya ; anka patababaadi abamulumbulwila bia kudya, ako nkumufikila kimonwa ; 11 na bamwene eulu dishitukye, na elonga dibayikanga, bu kilamba kikata, kianyibwe ku matungi ananka na kipulumukye paashi ; 12 mubaadi nyema yoso ya mikolo yinanka, na bintu abilandala paashi, na bioni bia kwiulu. 13 N’eyi diamulungula’shi : Ebwee Mpiele, ipaa, odye. 14 Anka Mpiele’shi : Ayoyo, Fumu, mwanda kashaa ntandjile kintu kilwiile sunga kii butete nya (A). 15 N’eyi diamulungula dia kabidi’shi : Kiakia kibabatoosha kwi Efile Mukulu, obe, twekimonanga bu kishii kipwidikye. 16 na biabia nkukitshika misuusa isatu, na kintu kibatshilwe nka paapa kwiulu.

*(A) Tala mu Lefitike 11.

17 Na bu bibaadi Mpiele mmutunkamane pa bitale kiakwikala kiakia kimonwa kibamwene, talanga’nyi, bantu batumwe kwi Konelio, paabo kwipusha kwi shibo ya Shimone, babayimeene ku kibelo, 18 pababayitanyine, babayipwishe su Shimone ayitanyinwa’shi, Mpiele baadi mwanka. 19 Na bu bibaadi Mpiele kianangushena pa mwanda wa kimonwa, Kikudi nkumulungula’shi : Tala, bantu basatu abakukimbi ; 20 anka ebwee, oyikye, na wende n’abo kushii kwitshiinta, mwanda n’ami mwibatume. 21 Na Mpiele pakwiika kwi bantu, bambile’shi : Talanga, ami, n’ami wiinyi anukimbi ; anubafwila mwanda kinyi ? 22 Na babambile’shi : Konelio, mukata a kisaka kia basalayi lukama, muntu mululame na atshiinyi Efile Mukulu, na abadi na bu-kamonyi bwaye bwi buwa kwi mwiilo ooso wa beena Yuda, Efile Mukulu mumudimune kukiila kwi mwikeyilu e selele bwankwitanyisha mu shibo yaaye, na kupusha bishima kwodi. 23 Biabia pabebatwesheeshe, bebapeele mbalo ya kushaala, na butookye babuukile, bayiile n’abo, na bangi bakwetu ba ku Yopa babayiile n’aye. 24 N’efuku dibalondele, babatwelele mu Sesalee. Na Konelio bebatengyelanga, mupwe kubuunga bamutande, na bakuuku baaye ba p’eshimba.

25 Na bu bitabibatwelanga Mpiele, Konelio pakufumankana n’aye nkupona ku ngao yaaye, na kumupa kineemo. 26 Anka Mpiele bamubushiishe’shi : Ebwee, mpaa n’ami namu ne muntu. 27 Na pabaadi kwete kwisaamba n’aye, batwelele na basangene bantu be bungi mbebuungye. 28 Na bebalungwile’shi : Anwe anuwuku’shi, bi kishila kwi mwina Yuda kwibuunga na shi mwina Yuda sunga kwenda kwadi, ank’ami namu Efile Mukulu bandesha bianshakwitanyina muntu ooso eshi, tamupwidikye sunga’shi e butete. 29 Ngi bwa kinyi namu, pabanungitanyina, nafiki kushii kwela mpaka. Biabia nenwipusha namu, nubangitanyina bwa kinyi ? 30 Na Konelio bambile’shi : Takudi mafuku ananka, nekalanga mushile biakudia nyaa na pa yino nsaa, na pa nsaa ya kitema nantekanga mu shibo yande ; na talanga, muntu nkwimana ku mpala kwande mu kilamba akimeekameeka, 31 na kwamba’shi : Konelio, luteko lwobe lubaaluulwa [kwi Efile Mukulu], na makwashi wobe [a lusa] kwi balanda babeatentekyesha binangu ku mpala kw’Efile Mukulu. 32 Biabia tuma bantu ku Yopa, mu kwata Shimone ayitanyinwa’shi, Mpiele ; mushaale mu shibo ya Shimone ndumbulushi a misokya ku bukuunkula bwa meema a kalunga, na, pakafika akakulungula. 33 Biabia nantumu [bantu] koodi nka paapa, n’obe bokitshi biya pa kufika. Biabia twi pano binobino booso ku mpala kw’Efile Mukulu, bwa kupusha bintu bioso biabadi bakutume kwi Efile Mukulu.

34 Na Mpiele, pakubuula mukanwa mwaye, bambile’shi : Nashinguula eyendo’shi, Efile Mukulu te na ntoondo kwi bantu nya, 35 anka mwiumbo dioso, muntu ooso amutshiini, n’afubila kululama, amusangashaa. 36 Anuwuku eyi diadi mutumine baana ba Isalele, adiwukisha mukandu wi buwa wa kufukama kwi Yesu Kidishitu, (aye ngi Fumu a bantu booso), — 37 wawa ubaakwilwe, mu mbalo yoso mu Yudeya, ubaangile ku Ngadile kunyima kwa lubatshisho lubalambukiishe Yoano ; 38 wa Yesu baadi mwina Nasalete ; kipaso kibamufikinyine Efile Mukulu Kikudi-e-Selele na wa bukome ; aye bakiile mu kibundji na kibundji afwakitanga bii buwa, na kupaasha bantu booso babaadi bakwatshiibwe ku matalwa a diabulu ; mwanda Efile Mukulu baadi n’aye. 39 (N’atwe, twi tumonyi twa bioso bibakitshiine mwiumbo dia beena Yuda na ku Yelushalema) ; wiinyi ababayipayiishe’nyi bamupudika ku mutshi. 40 Uno, Efile Mukulu bamubushiishe [ku bafwe] kwifuku dia kasatu, na bamupa bwa’shi amwekwe, 41 kushii kwi mwiilo ooso, anka kwi tumonyi tubaadi tusangulwe n’Efile Mukulu kumpala, [kuuka’shi], nkwatudi’twe babaadi badye na kutoma n’aye kunyima kwaye baapu kusaanguka munkatshi mwa bafwe. 42 Na betutumine bwa kulambukisha bantu, na kushinkamisha’shi, n’aye mubikashwe n’Efile Mukulu bu nsushi a abatala na a bafwe. 43 Boso batemuki abamwakwiila bu tumonyi’shi, mwishina diaye, muntu ooso akumiina mwadi apete kulekyelwa kwa milwisho.

44 Bu bibaadi Mpiele kiesaamba’nyi biabia bishima, Kikudi-e-Selele kibayikiile booso babapushanga eyi. 45 Na beena kukumiina ba kisale, booso babaadi bafikye na Mpiele babakemene, mwanda washi kiabuuntu kia Kikudi-e-selele kibapongolokyela namu pa beena maumbo, 46 mwanda babebapushanga abaakula mu ndjimi, na kutumbisha Efile Mukulu. 47 Paapa Mpiele balulwile’shi : Muntu mulombeene kupela meema, bwa’shi bano bantu bakutwe kubatshishiibwa, abo babatambula Kikudi-e-Selele bu’twe banabene ? 48 Na batumine eyi bwa’shi, babatshishiibwe mwishina dia Fumu. Paapa babamusendeele’shi ashaale kwakwa amo mafuku apeela.

 

11

1 Aku namu batumibwa na bakwetu babaadi mu Yudeya babapushiishe’shi, beena maumbo’nyi babatambula eyi di’Efile Mukulu. 2 Na pabakankile Mpiele ku Yelushalema, baaba balamate ku kisale babeelaga n’aye mpaka na kumukalasheena’shi : 3 We mutwele kwi bantu bashii basadiibwe, na kudia n’abo. 4 Anka Mpiele babangile kwibapatulwila [mianda yoso] mu mulongo, amba’shi : Nandji mu kibalo kia Yopa nkwete kuteka, 5 na nandji ne bu mu kilotwa, namona kimonwa : kintu kikwete kwiika bu kilamba kikata kipulumunwe mwiulu pa matungi ana, na kibafikile nya na pandji ; 6 Na panekukupiile meeso, nashingikile, namona nyema ya pa nsenga ya mikoolo inanka, na nyema ya mapia, na nyema ayiikakaa paashi, na bioni bia kwiulu. 7 Na nampushiishe’nyi eyi dikwete adindungula’shi : Ebwee Mpiele, ipaa, odye. 8 N’ami’shi : Ayoyo, Fumu ; mwanda kashaa kintu kishi kipwiidikye sunga nki butete takiatweele mukanwa mwande nya. 9 N’eyi dibalulwile dia kabidi mwiulu’shi : Kiakia kitooshiibwe n’Efile Mukulu, obe twekimonganga’shi ta nkipwiidikye nya. 10 Na biabia bibakitshikile misuusa isatu, akupu bioso nkukamishibwa dimo mwiulu. 11 Na talanga, nka peeni paapa, baana balume basatu babaadi batumwe kwandji kukatukile ku Sesalee, babekeele kumpala kwa shibo inandji. 12 Na Kikudi kibandungwile bwandja kwenda n’abo kushii kwitshiinta. Na bakwetu basamombo bano banumono nkufika n’ami, na tubatwele mu shibo ya yawa muntu ; 13 aye namu nkwitulondela kipaso kibaadi mumone mwikeyilu mu shibo yaaye, mwimane’bia amulungula’shi : Tuma bantu ku Yopa, mu kwata Shimone ayitanyinwa’shi Mpiele, 14 aye akakulungula mianda ayikakutwadila kipandjilo, obe na shibo yobe ishima. 15 Na panabangile kwakula, Kikudi-e-Selele kibebayikiile nka bu bibakiyikile patudi kwibedi. 16 Na nantentekyeshe eyi dia Fumu, dibambile’ye’shi, Yoano babatshishanga na meema, anka’nwe anukabatshishiibwa na Kikudi-e-Selele. 17 Biabia su Efile Mukulu bebapa kiabuuntu kimune n’etu, atwe babakuminyine mwi Fumu Yesu Kidishitu, ami namu ne’nyi bwa kutosha Efile Mukulu ? 18 Na pababapushiishe yaya mianda, babauminyine, batumbisha Efile Mukulu’shi : Eyendo, Efile Mukulu baapa beena maumbo kwilanga bwa [kupeta] muwa.

19 Biabia baaba babaadi bapalakashwe ku kubingwa-bingwa kubafikile ku mwanda wa Stefano babakiile mpaa na ku Fenisi, na ku Shiipele, na ku Antiyoshe, kushii kulungula mungi muntu eyi anka peenda kwi beena Yuda. 20 Anka bangi ba munkatshi mw’abo babaadi beena Shipele, na beena Shilene, babakitshiine’shi, abafiki ku Antiyoshe, abalungula namu beena Ngidiki, na kubwela mukandu wa Fumu Yesu. 21 N’eyaasa dia Fumu dibaadi n’abo, na kisaka kikata [kia bantu] kibakuminyine kibalameete kwi Fumu. 22 Na nkumo ibafikile ku matwi a kakongye kabaadi ku Yelushalema ; na babatumine Banabasa bwa nkafika mpaa na ku Antiyoshe ; 23 aye, pakwikufika na pakumona buuntu bw’Efile Mukulu, basangeele ; na bebakankamikile booso bwabo’shi, beekale balamate kwi Fumu n’eshimba diabo dioso. 24 mwanda aye baadi muntu a mianda yi buwa muule na Kikudi-e-Selele na lukumiino, na kisaka kikata [kia bantu] kibatentekyelwe kwi Fumu. 25 N’aye namu bayiile ku Talase mu kukimba Saulu ; 26 na pabamusangene, bayiile n’aye ku Antiyoshe. Na bibebakitshikiile’shi, muunda mwa kipwa kioso kishima, babebungile mu kakongye na kulambukisha kibumbu kikata, — na bibekeele’shi ku Antiyoshe nyi kubabaudikile balongi kwibedi bu beena Kidishitu.

27 Aku namu mu aa mafuku, batemuki babakatukile ku Yelushalema bafika ku Antiyoshe. 28 Na umune a munkatshi mw’abo, eshina diaye, Angabusu, bebweele alesha ku matalwa a Kikudi e Selele’shi : ku nsenga ishima akukatwela kipupa kia sala kii bubi, kiakia kiini kibamwekyele ku mafuku a Kolode. 29 Na balongi babaatshile kitshibilo, muntu ooso mupuunda bupeta bwaye, bwa kutuma bintu bwa mufubo wa bakwetu babaadi bashaale ku Yudeya : 30 nka biabia ngi bibabakitshiine namu, na babebitumine kwi bakulu ku maasa a Banabasa na Saulu.

 

12

1 Aku namu peepi na kiakia kipungo, fumu Elode(1) bakwatshile bamo ba munkatshi mwa beena kakongye bwa kwibapombesha. 2 Na bayipayishe Shake, mukwabo na Yoano ku lupete. 3 Na pabamwene’shi biabia bibasangasha beena Yuda, batungunukile aye nkukwatshisha na Mpiele ; (biini biabia kubaadi mafuku a mikate ishii kitatusho) ; 4 na pabamukwatshiishe, bamwelele mu lukano, na bamulubwiile kwi bibumbu binanka bia basalayi bananka bananka, bwa kumulama, na kukyeba kumutuusha kwi mwiilo kunyima kwa Pasaka.

*(1) Nyi Elode Angidipa 1er (a kumpala) mwiikulu a Elode Mukata (Mateo 2) ; mwiipu a Elode Antipase (Mat.14).

5 Biabia Mpiele baadi mulamiibwe mu lukano ; anka kakongye kabamutekyelanga nteko nsaa na nsaa kwi Efile Mukulu. 6 Anka Elode patabaadi adidi kumutuusha, kwi mwiilo bwabwa bufuku Mpiele baadi mulaale pankatshi pa basalayi babidi, mwanyiibwe na ndombo ibidi ; na balami kumpala kwa kiibi, babaadi abalama lukano. 7 Na talanga, mwikeyilu umun’Efile Mukulu nkufika, n’etaata dibamunikile mu lukano ; aye namu banyunyine Mpiele mu lubafu, amubuusha na kwamba’shi : Ebwee bukidi. Na nkano yibapoone ku maasa aye. 8 Na mwikeyilu bamulungwile’shi : Anya mukaba n’ofwale sandale yobe. N’aye bakitshiine biabia. Na bamulungwile’shi : Etentekye mutwelo panundu, ondonde. 9 Na pabatuukile, bamulondele ; na tabaadi awuuku’shi, kiakia akikitshi mwikeyilu nki’eyendo nya, anka bapwandjikiishe bu bamono kimonwa. 10 Na paabo kukila kibumbu kia kumpala na kiakabidi kia balami, babafikile pa kiibi kia kilonda kitadiile ku kibalo, kibeshitukidiile kinabene kumpala kwabo ; na pababatuukile, babayiile mpaa na kufudiilo a museese, na nka paapa mwikeyilu bamulekyele.11 Na Mpiele, paaye kwishiinka, bambile’shi : Binobino nanguuku eyendo’shi, Fumu batumu mwikeyilu aye, na bampoososha kwiyasa di’Elode, na ku bioso abitengyelanga mwiilo wa beena Yuda. 12 Na paaye kupeta binangu, bayiile ku shibo ya Madiya, nyina Yoano, muudikiibwe bu, Maako, kwakwa kubaadi bantu be bungi mbebuungye na abatekye. 13 Na bu bibaadi kwete kukookola ku kiibi kia mu shibo ya kitwelelo, mufubi mukashi ayitanyinwa bu, Loda, bafikile bwa kuteemesha ; 14 na pabatundwiile eyi dia Mpiele, mwanda wa muloo tamubawule kitwelelo nya ; anka paaye kwalukiila mu lubilo, bebalondeele’shi : Mpiele mwimane ku kitwelelo. 15 Na babamulungwile’shi : We na moombe. Anka’ye bashinkamiishe’shi : Bi’nka biabia. N’abo namu’shi : Nyi mwikeyilu waye. 16 Anka Mpiele batungunukile na kukookola, na pababashitwile, babamumwene, na babakemene. 17 Na paaye kwibapoopesha eyaasa bwa kwibauminisha, bebalondeele binyi bibamutushiishe Fumu mu lukano ; na bambile’shi : Nukalungule Shake yino mianda, mpaa na bakwetu. Na pabatuukile, bayiile ingi mbalo.

18 Anka pabatookyele bufuku, kubekeele lukalakashi lukata munkatshi mwa basalayi mwanda wa kuwuka kwiini kubayiile Mpiele. 19 Na Elode, pakumukimba kushii kumumona, basambiishe ba-samo na batumine eyi’shi, bebatwale mu kwipayibwa. Na pabakatukile ku Yudeya, aye nkwalaala ku Sesalee, nkwikushaala mafuku. 20 Aku namu baadi mukwatshile beena Tiile na beena Sidona suungu yikile ; anka babafikile kwadi n’eyi dimune, na p’abo kupwa kukookyesha Balasto, mulami a kadiimbo ka kulaala(2) ka fumu, babatekyele kufukama, mwanda eumbo diabo dibaadi adidiishwa kwi eumbo dia fumu. 21 Na dingi efuku disangulwe, Elode, mufwale bilamba bia bufumu, na mushaale ku kiteenta, baadi n’abo mwisaambo. 22 Na mwiilo ubeelanga musaase’shi : Nyi eyi di’Efile Mukulu dino ta ndia muntu nya ! 23 Na mu kapindji n’aka mwikeyilu umune a Mwanana nkumukupila, mwanda bakutshilwe kupa Efile Mukulu ntumbo ; na, paaye kudiibwa na bifinyo, bakuudile eshimba.

*(2) Uno’u nyi baadi bu mulondele Fumu.

24 Anka eyi di’Efile Mukulu dibatamanga na kufiimanga. 25 Na Banabasa na Saulu abo babakumbasha mufubo wabo, babakatukile ku Yelushalema bwa kwaluka, abo nkutwala na Yoano baadi muudikwe eshina bu, Maako.

 

13

1 Aku namu ku Antiyoshe, mu kakongye kabaadi kwakwa, kubadi batemuki na balambukishi(1) ; Banabasa, na Shimeone, ayitanyinwa bu Nijee, na Lukiuse mwina Shilene, na Manaene, baadi mukudile pamune na Elode, tetelaka, na Saulu. 2 Na bu bibabafubilanga Fumu, na kushila biakudia, Kikudi-e-Selele bambile’shi : Ndamunwineyi Banabasa na Saulu mwanda wa mufubo wandji mwibeetanyiine. 3 Paapa abapu kwishidika ku biakudia, na kuteka, na kupwa kwibatenteka maasa, babebalekyele benda.

*(1) Sunga’shi : Tupotwe tw’eyi di’Efile Mukulu

4 Biabia abo, pa kwikala batumwe kwi Kikudi-e-Selele, babaalaleele ku Selesi ; na kukatuka kwakwa babasabukile ku Shipele. 5 Na pabaabadi ku Salamine babalungwile eyi di’Efile Mukulu mu bitumbwilo bia beena Yuda ; na babaadi’nyi na Yoano bu mufubi. 6 Na paabo kupwa kusabuka kisangi kioso mpaa na ku Pafose, babasangene mungi muntu, nganga a lubuko, mutemuki a madimi, mwina Yuda, eshina diaye, Baala-Yesu, 7 baadi na mutoontshi mukata(2) Selengiuse Mpoolo, muntu sha bukalabwino. Wini’u pabayitanyine Banabasa na Saulu kwadi, batekyele bwa kupusha eyi di’Efile Mukulu. 8 Anka Elimase, nganga a lubuko, (mwanda bino ngi bi kipatulwilo ki’eshina diaye), beelele n’abo mpaka, bwa kukimba bia kukaasha mutoontshi ku lukumiino. 9 Na Saulu, ayitanyinwa dimo’shi, Mpoolo, muwule na Kikudi-e-Selele, bamushingikile meeso aye, 10 nkwakula’shi : Aee muntu muwule ndaa na bulamalama booso na bukyelo booso, mwana a diabulu, mwishikweene na kioso kilulame, twebiakuleka kufuutakasha mashinda alulame a Fumu su ? 11 Na binobino talanga, eyaasa dia Fumu di poodi, na okekale mpofu, kushii kumona nguba muunda mwa kipindji. Na mu kapindji n’aka mufito ubamubwikiile ku meeso ; na paaye kwifunya mpese yoso, tabakimbanga muntu akumutantasha kwiyaasa. 12 Paapa mutoontshi, pabamwene kiakia kibakitshikile, bakuminyine, mwikale mukumiibwe kwishimba ku lulambukiisho lwa Fumu.

*(2) Beena Loma babaadi batuule aabo muntu bu diabo eyiso bwa kwikala mutoontshi sunga bu nsushi. (Tala na mu 18. 12).

13 Na pababatwelele mu bwaato ku Pafose, Mpoolo na benaye babayiile ku Peleshe a ku Pamfidi. Anka Yoano, pabalamunukile kwabadi, beyalwishe ku Yelushalema. 14 Anka abo, pababakatukile ku Peleshe, babasambusheene eumbo bafika ku Antiyoshe a ku Pisidi ; na paabo kutwela mu kitumbwilo mwifuku dia sabato, babashaleele. 15 Na kunyima kwa kubala [mukanda wa] mwiiya na wa batemuki, ba-fumu ba kitumbwilo babatumine [eyi] kwabadi’shi : Bakwetu, su nwi na mwanda ukampanda wa kukankamika nawo bantu, akulayi. 16 Na Mpoolo, pabebweele na pabapopeeshe eyaasa, bambile’shi : Beena Isalele, n’anwe abatshinaa Efile Mukulu, temeshayi : 17 Efile Mukulu a uno mwiilo basangwile ba-shetu na kupa mwiilo kineemo kikile muunda a mafuku a kushaala kwabo mwiumbo dia Eshipitu ; na ku mboko ye yi bukome bebatushiishe mwanka. 18 Na bebalamine kalolo mu kabaaka, bu nambutwiile mukashi, muunda mwa bipwa bu makumi ananka ; 19 na paaye kulwisha(3) miilo musambobidi mwiumbo dia Kanana, bebapeele dianka bu eumbo dia bupianyi. 20 Na kunyima kwa ino mianda, mpaa na ku bipwa bu nkama inanka na makumi atano, aye nkwibapa ba-nsushi, nya na ku mutemuki Samwele. 21 Kunyima abo nkuteka fumu, n’Efile Mukulu nkwibapa Saulu, mwana a Kis, muntu a kisaamba kia Bejamee, muunda mwa bipwa makumi ananka. 22 Na pabamukatwiishe, bebatudiile Dafidi bu fumu, wiinyi abakwidiile bu-kamonyi’shi : Ne musangane Dafidi mwana a Yesee, bu muntu muyiile eshimba diande, akakita kioso kiankyebe(4). 23 Ku twiikulu twa uno muntu, Efile Mukulu, batwadila Isalele Mupaashi, Yesu, bu bi mulayilo waye, — 24 aye Yoano mupwe kubadiila kulambukisha, kumpala kwa kufika kwaye, wa lubatshisho lwa kwilanga kwi bantu booso ba Isalele. 25 Na bu bitabibaadi Yoano apudisha mufubo waye, bambile’shi : Anwe anupwandjikisha’shi ami ne’nyi ? Ami, ntshii anka’mi ; anka talanga, akufiki umune kumongo kwande, anshii mupwandjikile kwangula sandale ku ngao yaaye. 26 Bakwetu, baana b’efuko dia Abalahama, kwanudi na kwi booso be munkatshi mwenu abatshinaa Efile Mukulu, ngi kubatumibwa eyi dia kipandjilo kino ; 27 mwanda baaba bashaale ku Yelushalema, na bakata b’abo kwabashibauukye Yesu, sunga mayi a batemuki aabadikiibwa efuku dioso dia sabato, babealombasha pa kumuponeesha kiimu. 28 Na sunga’shi babakutshilwe kusangana mwadi mwanda upwandjikile lufu, babatekyele Pilato’shi, amwipayishe. 29 Na pababapwile kulombasha mianda yoso yifundjibwe ku mwanda waye, babamwishiishe ku mutshi bamuladisha mu mashaama. 30 Anka Efile Mukulu bamubushiishe munkatshi mwa bafwe. 31 Na baadi mumwekwe muunda mwa mafuku e bungi kwi baaba babakankile n’aye kukatuka ku Ngadile mpaa na ku Yelushalema, batabadi bu tumonyi twaye binobino kwi mwiilo. 32 N’atwe, atwinulungula mukandu wi buwa utale mulayilo ubabalayile ba yaya’shi, 33 Efile Mukulu beulombasha kwatudi’twe, baana b’abo, paaye kutuusha Yesu ; bu biabidi bifunde’nyi mu Lono lwa kabidi’shi : « We mwan’ande, ami nankutandjisha lelo » (A). 34 Kutala’shi sunga bamubushiishe munkatshi mwa bafwe, kupela kwa kwalukiila dimo mu kunyanga, bebiakwile’shi : « Nakenupa miabi y’eyendo ya Dafidi » (B). 35 Ngi pa mwanda kinyi aakula dimo mu ingi mbalo’shi : « Tokakumiina’shi muntu’obe e selele anyangye nya » (C). 36 Mwanda Dafidi, kunyima kwa kupwa kufubila mpaango y’Efile Mukulu mu kiaye kipungo, bafwile, bamutuula pe ba-shaye, na banyangile ; 37 anka yawa abadi babuushe kwi Efile Mukulu, tamunyangye’ye. 38 Biabia ukayi, bakwetu, eshi, kwadi’ye ngi kubanulungulwa wa kulekyelwa kwa milwisho, 39 na’shi ku bioso bianushii bapetele kubingishibwa ku mwiiya wa Mose, yawa ooso akumiina mubingishiibwe kwadi. 40 Biabia dimukayi tala kiakia kifundwe mu [mikanda ya] batemuki kienufikila, 41 eshi : « Talayi, baasha kibengo, na kemayi, na ikalayi bashimishwe ; mwanda ami nankakitshi kintu mu mafuku enu, kintu kianushanakumiine nya, su muntu enulondela kianka » (D).

*(A) Lono 2. 7. — (B) Esaya 55. 3. — (C) Lono 16. 10. — (D) Abakuka 1. 5. — *(3) Sunga’shi : kwipaa. — (4) Tala 1 Samwele 13. 14.

42 Na bu bitababatuukanga, babatekyele’shi aa mayi eekale ebalungulwe dimo ku sabato alondo. 43 Na kitumbwilo pakibapalakeene, beena Yuda be bungi na benyi bebalamate(5) babafubilanga Efile Mukulu babalondele Mpoolo na Banabasa, babaadi, pa kwakula n’abo, abebakankamika bwa kwikala balamate pe poo mu buuntu bw’Efile Mukulu. 44 Na ku sabato balondele, kibundji bu kioso kibebungile bwa kupusha eyi di’Efile Mukulu ; 45 anka beena Yuda, pababamwene bibumbu, babakwatshikile na mukao, nyi nkwela mpaka na mianda yibaadi Mpoolo aakula, nkwibieela mpaka na kusaabuula. 46 Na Mpoolo na Banabasa, pakwakula na kishima, babambile’shi : Bibatunganga’shi, eyi di’Efile Mukulu dilungudiibwe kwanudi kwibedi ; anka pa mwanda wanwiditoloola, na nubetshibila’nwe banabene’shi, tanwibapwandjikile muwa wa looso, talanga, baaba’twe babeyaluula kwi beena maumbo, 47 mwanda Fumu mwitutumine eyi’shi : « Nankutuulu bwa kwikala etaata dia maumbo, bwa’shi otwale kipandjilo mpaa na kufudiile nsenga » (E). 48 Na pabapushiishe beena maumbo biabia, babebisepeleele, batumbisha eyi dia Fumu ; na baaba booso babaadi batumwe ku muwa wa looso babakuminyine. 49 N’eyi dia Fumu dibapalakananga mwiumbo dioso. 50 Anka beena Yuda babapalwiishe bakashi ba kineemo babafubilanga Efile Mukulu na bakata ba kibundji ; n’abo nkubuushiisha Mpoolo na Banabasa kubingwabingwa, abo nkwibapaasula mu kipindji kiabo kia nsenga. 51 Anka’bo, abapu kwibakukwila nsenga ya ku ngao yabo, babayiile ku Ikonyumu. 52 Na balongi babaadi bauule na muloo na Kikudi-e-Selele .

*(E) Esaya 49. 6. — *(5) Tala kipatulwilo mu kipindji kia 2. 10 na 6. 5.

 

14

1 Aku namu ku Ikonyumu kubakitshiine’shi, abo nkutwela pamune mu kitumbwilo kia beena Yuda, nyi nkwakula mu kipaso kibakuminyine kisaka kikata kia beena Yuda na beena Ngidiki. 2 Anka beena Yuda baaba babakutshilwe kukumIina nkufuutakasha na kulwisha binangu bia [beena] maumbo bwa kushikwa bakwetu. 3 Biabia babashaalele kwakwa mafuku e bungi, baakulanga na kishima, beemeene pe Fumu, bashinkamishanga bu kamoni k’eyi dia buuntu bwaye, na bakumiinanga’shi bitundwilo na bilengyeleshi bikitshiibwe ku maasa kwa’bo. 4 Anka kibumbu kikata kia mu kibundji kibetshibile, na bamo babaadi na beena Yuda, bangi na batumibwa. 5 Na beena maumbo, beena Yuda pamune na bakata b’abo pakwimana bwa kwibamwesha malwa na kwibaasa mabwe,— 6 abo pababebiwukile, babasuukile mu bibundji bia mu Likaoni, ku Lisite na ku Deebe, na mu bibefunyishe ; 7 na kwikulungula mukandu wi buwa.

8 Na ku Lisite kubaadi muntu mulemane mikoolo, bashaalanga paashi ; kisheetshi kubanga muunda mwa nyin’aye, shibaadi kashaa mutambukye. 9 Yawa muntu bateemeshanga Mpoolo kwaakula, ngi [Mpoolo] pabamutaale meeso na kumona’shi e na lukumiino lwa kudila kupashiibwa, 10 bamulungwile n’eyi di bukopo’shi : Ebwee, wemane mululame. Na betumbile kwiulu, atambuka. 11 Na bibumbu, pakumona bibakitshiine Mpoolo, babakamiishe mayi aabo nkwakula mu bwina Lukaoni’shi, B’efile, babeyaluula bu bantu babayiki kwatudi. 12 Na babayitanyine Banabasa’shi : Seusu(1), na Mpoolo’shi : Elemese(2), mwanda n’aye baadi musemune eyi. 13 Na tshite mwakwidi a Seusu baadi ku mpala kwa kibundji, pabatwadile ngombe na bipombo [bia bilongo] mpaa na ku bibelo, baadi akyebe kulambula mulambu [wa kitapilo], aye na bibumbu. 14 Anka batumibwa, Banabasa na Mpoolo pababebiukile, babasanwine bilamba biabo na babatwelele mu kibumbu, belanga musaase’shi : 15 Balumiena, bwakinyi anukitshi bino bintu ? Atwe namu, twi bantu be na malaka amune bu’nwe ; n’atwinulungula’shi, nukatukye ku bino bintu bia bisumanga nwalulukye kwi Efile Mukulu e na muwa, bapangile eulu, na nsenga, na meema akata, na bintu bioso bi mwanka ; 16 wiinyi’ye, ku bipungo bikile, balekyele maumbo ooso’shi atambukye mu mashinda aabo banabene ; 17 sunga biabia aye tabakutshilwe kuleesha bu-kamonyi nya, pakukita kwa buwa, pakwinupa mpeshi kwiulu na mafuku a biumbulwanga bi bungi, nkuusha mashimba enu na biakudia na muloo. 18 Na paabo kwakula aa mayi, nka paapa abo nkukutshishwa bibumbu bwa kwibalambula milambu [ya bitapilo].

*(1) Seusu, naaye Jupiter mu latin. — (2) Elemese, naaye : Mercure.

19 Anka bangi beena Yuda bakatukile ku Antiyoshe na ku Ikonyumu nkufika ; na paabo kupwa kukookyesha bibumbu na kwaasa Mpoolo mabwe, babamukakile paasha pa kibundji, bamona’shi, mmufwe. 20 Anka bu bibaadi balongi mbamwele kifuunda, aye pakubuuka, batwelele mu kibundji ; n’efuku dibalondele bayiile ku Deebe na Banabasa. 21 Na pababapwile kulungula mukandu wi buwa mu kiakia kibundji na kupwa kwikasha be bungi bu balongi, babeyalwishe ku Lisite, na ku Ikonyumu, na ku Antiyoshe, 22 na kuniishanga anyima ya balongi, bebakankamikanga bwa kushimatshiila mu lukumiino, na kwibadimushanga’shi, nyi nku biongwa bi bungi kwabitutuungu kutwela mu bufumu bw’Efile Mukulu. 23 Na pababapwile kwibasangwila bakulu mu kakongye na kakongye, babatekyele nteko na kushila bidiibwa, na bebalubula ku maasa a Fumu wiinyi ababakuminyine. 24 Na pababasambukile nsenga ya Pisidi babafikile ku Pamfidi ; 25 na pabapwile kulungula eyi ku Peleshe, abo nkwalala ku Atali ; 26 ngi kukatukila kwakwa abo nkwenda ku Antiyoshe dia meema, kwiini kubaabadi bebalubule ku matalwa a buuntu bw’Efile Mukulu, bwa mufubo ubaabadi balombashe. 27 Na paabo kufika, na kubuunga kakongye, babalondele mianda yoso yibakitshiine Efile Mukulu n’abo, na kipaso kibashitwidiile beena maumbo kibelo kia lukumiino. 28 Na babashaalele mafuku e bungi na balongi.

 

15

1 Na bangi bantu, pababaalalele kukatukakila ku Yudeya, babalambukishanga bakwetu’shi : Su tanwibasadiibwe bu bi kipikwa kia Mose, tanwibalombeene kupashiibwa nya. 2 Pabebweele eunga na mpaka yikile pankatshi pa Mpoolo na Banabasa na’bo, babatshibile’shi, Mpoolo na Banabasa na bangi ba munkatshi mw’abo bakaamine ku Yelushalema kwi batumibwa na bakulu bwa uno mwanda. 3 Biabia abo, pababebashindjikile kwi kakongye, babasambukile Fenisii na Samadiya, bebalondelanga kwaluluka kwa beena maumbo ; na babafikiishe muloo wi bungi kwi bakwetu booso. 4 Na paabo kufika ku Yelushalema, babebatambwile kwi kakongye, na batumibwa na bakulu ; na babebalondeele mianda yoso yibakitshiine n’abo Efile Mukulu. 5 Na bangi ba mu kisaka kia ba-Fadiseo, babakuminyine, babebwele baakula’shi, abituungu kwibasala na kwibakamika bwa kulama mwiiya wa Mose.

6 Batumibwa na bakulu babebuungile bwa kutaluula wawa mwanda. 7 Na pabamwekyele mpaka ikile, Mpiele bebweele nkwibalungula’shi : Bakwetu, anuuku anwe banabene’shi, kubanga ku mafuku a kala, Efile Mukulu mmusangule munkatshi mwenu, bwa’shi kukanwa kwande beena maumbo bapushe eyi dia mukandu wi buwa, na’shi bakumiine. 8 N’Efile Mukulu auku mashimba, bebaleesha bu-kamonyi, paaye kwibapa Kikudi-e-Selele pamune bu’twe ; 9 na tamuleeshe ntoondo su ngipeela pankatshi peetu n’abo nya, paaye kutoosha mashimba aabo pa lukumiino. 10 Binobino namu, bwakinyi anutompo Efile Mukulu, pa kutuula pa mashingo a balongi, kikumbo(1) kishikisemune su mba-shetu su n’atwe ? 11 Anka atukumiina kwikala bapaashiibwe ku buuntu bwa Fumu Yesu, mu kipaso kimune n’abo namu. 12 Na kibumbu kioso kibauminyine ; na babaadi abateemesha Banabasa na Mpoolo babalondanga bukata bwa bitundwilo na bilengyeleshi bibakitshiine Efile Mukulu kukiila kwabadi munkatshi mwa beena maumbo. 13 Na kunyima kwa’bo kuleka kwakula, Shake balulwile, nkwakula’shi : Bakwetu, nteemesheyi : 14 Shimone baloondo kipaso kibatembeele Efile Mukulu maumbo kwibedi, bwa kwimusangula mwiilo bwa eshina diaye. 15 Na wiinyi uno mwanda ubalombashena na bishima bia batemuki, muyiile bifundwe’shi : 16 « Kunyima kwa bintu biabia, nankaaluka, na nankayibakuula shibo y’efumankeno(2) ya Dafidi yipone, na nankayibakuula bibuunda biayo, nyi nkeyibuushe, 17 mu kipaso kia’shi abashaala(3) bakimbe Mwanana, na maumbo ooso aetabila eshina diande, biabia ngi abiamba Mwanana, akita bino bintu » (A) 18 biwukiibwe mu bipungo bioso. 19 Ngi bwakinyi ami, nankumiina’shi, tatwinyongoshanga bantu ba ku maumbo abeyaluula kwi Efile Mukulu, 20 anka twibafundjile’shi : beelame ku butete(4) bwa ma-nkishi, na ku lukyebanokyebano, na ku nyema yifinwe(5) nkono na ku mase ; 21 mwanda Mose, kubanga mu bipungo bia kala, e na bantu mu kibundji kioso abalambukisha mwanda waye, na kubadika wanka mu bitumbwilo ku lubingo(6) lwoso.

*(A) Amose 9. 11-12. — *(1) Ni nkipongotshi kia mutshi kibaabadi abashitshika ngombe mu shingo bwa kwiyanya kumune. Sunga mushiyo. — (2) Ni shibo ya misokia, mu baabadi batuule mushete wa kipwaano mpaa na kipindji kibabayibakile ntempelo. — (3) Kisaka kipeela kia bantu. — (4) Kwipatakasha ku lulangwilo lwa ma-nkishi. — (5) Sunga’shi : Ishi yitshindje. — (6) Sunga'shi: ku sabato ooso.

22 Peeni paapa bibasangeeshe batumibwa na bakulu, mpaa na kakongye kwoso, bwa kusangula bantu munkatshi mw’abo, na kwibatuma ku Antiyoshe na Mpoolo na Banabasa, nyi mbano : Yudashi ayitanyinwa’shi, Balasabasa, na Silasa, bantu ba munkatshi mwa baaba babaadi banemekiibwe munkatshi mwa bakwetu. 23 Na babafundjile mukanda ku maasa kwabo mu bino bishima : Batumibwa na bakulu na bakwetu, kwi bakwetu ba munkatshi mwa [beena] maumbo be ku Antiyoshe na mu Sidiya na mu Silisii : Badiano ! 24 Bu biatudi bapushe abaamba’shi bangi batuukile munkatshi mwetu, abenukalakasha na miisambo, pa kulwisha mashimba enu, [abaamba’shi abituungu’nwe nwikale basadiibwe na nulame mwiiya], (biini biatushi baakule eyi sunga ndimune,) 25 mbitusangashe booso, mu kitshibilo kietu booso pamune, bwa kusangula munkatshi mwetu bantu na bwa kwibatuma kwanudi na bakumiinwe betu Banabasa na Mpoolo, 26 bantu balambule miuwa yabo bw’eshina dia fumwetu Yesu Kidishitu. 27 Biabia tubatumu Yudashi na Silasa, abo abakenulungula yaya mianda imune kwi’yi dia kukanwa. 28 Mwanda mbisangashe Kikudi-e-Selele na atwe bwa kuleka kwinutenteka bungi bushito bukile bino bintu bi na muulo, 29 eshi : nwilame ku bintu bilambulwe kwi mankishi, na ku mase, na kunyema yifinwe(5) nkono, na lukyebanokyebano, su nubeelama ku bino bintu, anukakita biya. Tubenuladikayi !

30 Biabia abo pababelekeene, babakafikile ku Antiyoshe, na paabo kubuunga kibumbu, babatuule mukanda. 31 Na paabo kwiubala, babasangeele pa mwanda wa kusambiibwa. 32 Na Yudashi na Silasa, abo namu babaadi batemuki, babakankamikile bakwetu na miisambo yi bungi, na babebanishiishe. 33 Na kunyima kwa’bo kushaala kwakwa mafuku, babebaalwishe na kufukama kwi bakwetu bwa’shi bende kwi babebatumine(7). 35 Na Mpoolo na Banabasa babashaalele mafuku mu Antiyoshe, na bangi bantu namu’nyi be bungi, babalambukishanga na kulungula eyi dia Fumu.

*(7) Bifundwe bia kala bibaadi bitentekye pano kingi kishingatshilo 34, kii bino : [Anka bibasangeeshe Silasa bwa kushaala kwakwa].

36 Na kunyima kwa mafuku apeela, Mpoolo balungwile Banabasa’shi : Twalukiile binobino mu kukuumbula bakwetu mu bibundji bioso bibaatudi baukishe eyi dia Fumu, tukaukye biini biabadi. 37 Na Banabasa bapwandjikishanga kwata Yoano abayitanyina bu Maako bwa’shi bende n’aye. 38 Anka Mpoolo bamwene’shi, tabibuwa kwenda na muntu [mu lwendo], yawa bebasuukile kubanga ku Pamfidi na shimwende n’abo ku mufubo. 39 Biabia kubaadi kwikutwena [munkatshi mw’abo], mu kipaso kibabelekeene muntu lwaye muntu lwaye, Banabasa namu pabaatshile Maako, bayiile mu bwaato ku Shiipele. 40 Anka Mpoolo, paaye kusangula namu Silasa, bayiile, abo bakwetu babapu kumulubula ku matalwa a buuntu bwa Fumu. 41 Ngi’ye nkwifunya Sidiya na mu Silisii, afw’aniishanga tukongye.

 

16

1 Na bafikile ku Deebe na ku Lisite. Na talanga, kwakwa kubaadi mulongi, eshina diaye, Timotee, mwana a mwina kukumiina mukashi, mwina Yuda, anka shaye baadi mwina Ngidiki, 2 wiinyi ababatudiile bu-kamonyi bwi buwa kwi bakwetu babaadi ku Lisite na ku Ikonyumu. 3 Mpoolo bakuminyine’shi uno ende n’aye(1), ngi pabamwatshile, nkumusala, ku mwanda wa beena Yuda babaadi pa aa ma mbalo ; mwanda booso, babaadi bashinguule’shi, shaye mwina Ngidiki. 4 Na bu bibaabadi abakidi mu bibundji, babaadi abebapa bitshibilo(2) bibaatshile batumibwa na bakulu babaadi ku Yelushalema bwa kwibilama. 5 Biabia tukongye tubaadi atukankamana mu lukumiino, na kufiimanga ku bungi efuku dioso.

*(1) Sunga’shi : amushindjikile mu lwendo. — (2) Miiya ibaabadi baate.

6 Na babasambukile nsenga ya Fidishi n’eumbo dia Ngalatea, p’abo kwibakutshishwa kwi Kikudi-e-Selele bwa kulungula eyi mu Assi ; 7 na pababakafile mpaa na mu Misi, babakimbile bia kwenda ku Bitini, anka Kikudi kia Yesu tankibape bulungantu bwa kwenda nya. 8 Paabo kukidila ku Misi, babaalalele mu Toloasa. 9 Na bufuku Mpoolo bamwene kimonwa : mwana mulume, mwina Masedwane, baadi mwimane’bia, amusendeela na kwamba’shi : Kidila namu ku Masedwane, wetukwashe. 10 Na pabapwile kumona kimonwa, nka paapa tubakimbile bia kwenda ku Masedwane, twashinguula’shi, Fumu betwitanyina bwa kwibalungula mukandu wi buwa. 11 Biabia pabatukatukile ku Toloasa, tubatwelele mu bwato, balulamee susaa ku Samotalase, na butookye ku Neapolise, 12 na kukatuka kwakwa nku Filipe, kibundji kibedi kia mu nsenga ya Masedwane, kimuniibwe na beena Loma ; na mu kiakia kibundji tubashaalele mafuku apeela.

13 Na kwifuku dia sabato, tubatuukile paasha pa kiibi twakafika ku bukunkula bwa mwela, kubaabadi na kiubishi kia kuteka luteko ; na paatwe kushaala, tubaakwile na bakashi babaadi bebuungye. 14 Na mwana mukashi umune, eshina diaye Lidii, suunga a bilamba bineeme bimoonga a mu kibundji kia Tiyatile, bafubilanga Efile Mukulu, batemeshanga ; ngi Fumu nkumushitula eshimba bwa’shi apushe kalolo mianda ibaakulanga Mpoolo. 15 Na kunyima kwaye kubatshishiibwa mpaa na ba mu shibo yaaye, betusendele na kwamba’shi : Su anumono’shi, ne mushimate kwi Fumu, twelayi mu shibo mwande, na emushaaleyi. Na betushishikiile bianka.

16 Aku namu bibakitshiine’shi, patatubaadi atwende mu kuteka, mungi mpika mukashi baadi na kikudi kia lubuko, na batwesheshanga ba-fumwaye bupeta bwi bungi mu kutemuka kwaye, nkufumankana n’etu. 17 Na pabaadi elondena na Mpoolo n’atwe, beelanga musaase’shi : Bano bantu mbapika b’Efile Mukulu Mukile bukata a kwiulu, abenuukisha eshinda dia kipaandjilo. 18 Na bakitshiine biabia muunda mwa mafuku e bungi. Anka Mpoolo, pakufiita muunda, bealulwile, alungula kikudi’shi : Nankukamika mwishina dia Yesu Kidishitu bwa’shi otuukye mwadi. N’anka pa yaya nsaa kibatukile. 19 Anka bafumwaye, pababamwene’shi lukulupilo lwa bupeta bwabo lubafudiila, pababakwatshile Mpoolo na Silasa, babebakakile ku kiibuungilo kia bantu booso, ku mpala kwa ba-nsushi bakata. 20 Na paabo kwibalubwiila ba-nsushi, babambile’shi : Bano bantu’ba, bekale beena Yuda, babatwesha kafuutakanyi mu kibundji kietu na 21 abalambukisha bipikwa bishibitulombeene’twe kutambula sunga nkukita, atwe bekale beena Loma. 22 Na kibumbu kibebatombokyeele pamune, na ba-nsushi, abapu kwibafuudisha bilamba biabo, nkutuma eyi dia kwibakupila mitshi. 23 Na pababapwile kwibakupila mitshi yi bungi, abo nkwibeela mu lukano, na kukamikila mulami a lukano’shi, ebalame bi bukopo. 24 Wini’u, pabatambwile eyi di biobio, bebelele mu shibo ya munkatshi na bashitshikile ngao yabo ku mutshi(3) pe poo. 25 Aku namu pankatshi a bufuku, Mpoolo na Silasa pababatekanga, babayimbanga bwa kutumbisha Efile Mukulu ; na beena lukano babaadi abebateemesha. 26 Na mu kapindji na aka, nsenga yibatshinkile bikata, mu kipaso kibasanyine bibangilo bia shibo ya lukano ; na biibi bioso bibashitukile nka paapa, na mioshi ya booso bwabo yibaangukile. 27 Na mulami a lukano pabapasukile mu tulo, na pakumona biibi bia lukano mbibaukye, basomwene lupete lwaye’shi eyipee, apwandjikisha’shi, beena lukano babapu kusuuka. 28 Anka Mpoolo belele musaase n’eyi dibukopo’shi : Twekitanga bi bubi, mwanda booso bwetu twi mwanka. 29 Na pabatekyele kimuni, mulami betumbile muunda mwa shibo lubilo, kwete kusuusa ngi nkupoona ku ngao ya Mpoolo na ya Silasa. 30 Na pabebatushiishe paasha, bambile’shi : Ba-mwanana, abituungu nkite kinyi bwa kupaashibwa ? 31 N’abo babambile’shi : Kumiina mwi Fumu Yesu, okapaashibwa, obe na ba mu shibo yobe(4). 32 Na babamulambukiishe eyi dia Fumu, mpaa na booso babaadi mu shibo yaaye. 33 Na bebaatshile mu yaya nsaa yimune ya bufuku, n’asuula maloonda aabo ; n’anka paapa aye nkubatshishiibwa, aye na baaye booso. 34 N’aye nkwibakamishisha mu shibo yaaye, ngi nkwadisha meesa ; na paaye kukumiina Efile Mukulu, nkusanka na [ba mu] shibo yaaye.

*(3) Sunga’shi : moomba. — (4) kifuko kiobe.

35 Na pababutookyele, ba-nsushi babatumine ba-mpulushi ba nfimbo(5) eshi : Poosola baaba bantu. 36 Na mulami a lukano balondeele Mpoolo aa mayi na kwamba’shi : Ba-nsushi babatumu bantu’shi nupoosodiibwe ; biabia tukangayi binobino, nwende mu kufukama. 37 Anka Mpoolo bebalungwile’shi : Kunyima kwa kwitukupisha ku mpala kwa bantu, kushii atwe kwikala bapiile(6), atwe bekale beena Loma, babetweele mu lukano ; binobino namu tabetutuusha ku bufiefie ! Biobio nya, anka bafikye’bo banabene na betutuushe paasha ! 38 Na ba-mpulushi ba nfimbo(5) babakalondela ba-nsushi bino bishima ; n’abo nkupusha moo, pababaukile’shi, mbena Loma. 39 Na babafikile na bebasendeela [bwa kwenda ku mudimo wabo], anka pababebatuushiishe paasha, babebatekyele bwa kutuuka kibundji. 40 Na pababatuukile mu lukano, babakatwelele kwa Lidii ; na pababamwene bakwetu, babebakankamikile na babakatukile.

*(5) Bano ba-mpulushi babaadi abafwaala nfimbo mu kifuka bwa kuleesha wabo mufubo wa kukupisheena nfimbo. — (6) Sunga’shi : bapishiibwe.

 

17

1 Na paabo kusambuka Amfipolise na Apolonia, babakafikile ku Tesalonika, kubaadi kitumbwilo kia beena Yuda. 2 Na muyiile kiubishi kiaye, Mpoolo batwelele kwabadi, na, muunda mwa sabato(1) isatu aye nkutentekyesha n’abo muyiile bifundwe, 3 nkushinkamishanga na kupatuulanga’shi, bibatuunganga nka’shi Kidishitu akyengye na asaangukye munkatshi mwa bafwe ; — na’shi, uno’u Yesu, anenuwukisha’mi, ngi Kidishitu. 4 Na bangi ba munkatshi mw’abo babakokyeele, ngi kulamata kwi Mpoolo na Silasa, mpaa na kisaka kikata kia beena Ngidiki, babafubilanga Efile Mukulu, na bakashi ba kineemo be bungi.

*(1) Sunga’shi : mbingo.

5 Anka beena Yuda, mu mukao ukata, paabo kwata bangi bantu balume babi ba maswakaswaka, na paabo kubuunga kibumbu kikata kia bantu, nkutwesha kafuutakanyi mu kibundji, na paabo kwifunyisha shibo ya Yasono, babakimbile Mpoolo na Silasa bwa kwibatwala kwi mwiilo. 6 Anka paabo kukutwa kwibapeta, abo nkukakila Yasono na bangi bakwetu kumpala kwa ba-nsushi bakata ba mu kibundji, beelanga musaase’shi : Bano bantu babafunduula [mianda] mu nsenga yatudi bashaale, babafiki namu na kuno ; 7 na Yasono bebapokyeela kwaye, na booso bwabo abakitshi bintu bitupakane na miiya ya Kayisa, bakwete kwambanga’shi : kwi mungi fumu, Yesu. 8 Na kibumbu na ba-nsushi bakata ba mu kibundji, babapushanga biabia bintu, babatombokyele. 9 Na kunyima kwa kutambula kipindji [kia fwalanga] kibafutshilwe kwi Yasono na kwi bangi bakwetu bu kyee(2), babebapooswele.

*(2) Sunga’shi : kyeeko.

10 N’anka paapa bakwetu babatumine Mpoolo na Silasa bufuku ku Beelee, abo pababafikile, babatwelele mu kitumbwilo kia beena Yuda. 11 Aku namu beeni bano babaadi bakile beena Tesalonika kushidimuka ; ngi babatambwile eyi n’eshimba dioso, bataluulanga bifundwe efuku dioso, bwa kumona su mianda yi’nka biabia. 12 Biabia bantu be bungi ba munkatshi mw’abo babakuminyine, mpaa na bakashi ba kineemo beena Ngidiki, na baana balume’nyi be bungi bukile. 13 Anka beena Yuda ba ku Tesalonika pababaukile’shi eyi di’Efile Mukulu babediukisha namu ku Beelee kwi Mpoolo, babekufikile namu, batoombosha bibumbu. 14 Anka peenipaapa, bakwetu babakatwiishe Mpoolo, nka bu ayiila dia ku meema akata ; anka Silasa na Timotee babaanda kushaala kwakwa. 15 Na baaba babashindjikiile Mpoolo babamufikiishe mpaa na ku Atene ; na pababapwile kutambula mukyendji wa Silasa na wa Timotee’shi, baloonde kwadi(3) bukidi bukidi, babayiile.

*(3) Baloonde kwi Mpoolo.

16 Na bu bibebayindjilanga Mpoolo ku Atene, kikudi kiaye kibaadi kikalakashwe ngofu, pa kumona kibundji kiwule na ma-nkishi. 17 Biabia baadi kwete kwisaamba mu kitumbwilo na beena Yuda, na baaba babafubilanga Efile Mukulu, na [kwisaambanga] mafuku ooso na baaba babasangananga pa efumankeeno dia bantu booso(4) . 18 Na bangi namu ba mu kisaka kia baasha meeshi beena Epikuule(5) na baasha meeshi ba-Sitoyiki(6) babetupishene n’aye mu kwakula ; na bamo babaakulanga’shi : A uno mbalakanyi akyebe kwamba kinyi ? Na bangi namu’shi : E bu abweela wa b’efile benyi ; mwanda bebalambukishanga Yesu na lusaangukilo lwa bafwe.

*(4) Sunga’shi : mbalo ya kisalwe. — (5) Ni nkisaka kia mungi mwina meeshi a beena Ngidiki (tala kipatulwilo kiaye ku nfudiilo kw’ebuku. — (6) Nkisaka kia mwina meeshi mungi Zénon (Tala ku nfudiilo kw’ebuku).

19 Na pababamukwatshile, abo nkwenda naye ku Aleopago(7), nkwamba’shi : Twi balombeene namu kuwuka bi luno lulambukiisho lupya lubobweela su ? 20 mwanda wetupushisha yingi mianda yenyi [ku matwi kwetu] ; biabia atukyebe namu kuwuka kiayikyebe kwamba. 21 Aku namu beena Atene na benyi booso bemushaale, tababakishanga nsaa yabo ku kingi kintu nya, nka mu kwakula na mu kuteemesha mwanda ooso upya wawa.

*(7) Mwengye ubaabadi abaneemekyela efile aabo Alese, ngi kubaadi tumilaadi twa beena Atene atwibuungila. (Mpoolo baadi kwanka peenda bwa kwisaamba mwisaambo waye.

22 Anka Mpoolo, pabayimeene pankatshi pa Aleopago(7), bambile’shi : Beena Atene, namono’shi, ku bintu bioso nwibepaane ku lulangwilo lwa b’efile ; 23 mwanda, pakukila na pa kubandjila bintu bia lulangwilo lwenu, ne mupete’nyi meesa a kilambwilo abadi bafunde panundu’shi : Kwi efile shawukiibwa ! Biabia yawa anuneemeka kushii kumuwuka, n’aye wiinyi anenuwukisha’mi. 24 Efile Mukulu yawa bapangile nsenga na bintu bioso bi mwanka, aye mwikale Fumu eeulu na a nsenga, tabombeela mu ma ntempelo akitwe na maasa nya ; 25 na tafubilwa na maasa a bantu, bu’ye mwikale na lukalo na kintu, aye apeyaa bantu booso muwa na kuyuuka na bintu bioso ; 26 na bapangile miilo yoso ya bantu ku mase amune bwa kushaala pa nsenga pooso, bapwile kutshiba bipungo bilumbuule bia mafuku, na midyanyino ya nsenga yaabo, 27 bwa’shi bakimbe Efile Mukulu, su mbalombeene mu kipaso kinyi kumukuma mu kufw’akunkanga na kumupeta, sunga’ye te kula na muntu ooso a kwatudi ; 28 mwanda mwadi’ye ngi mwatudi na muwa na atusaanasaana na twi kwanka, nka bu abiamba bamo ba munkatshi mwa ba-tuyimba beenu ba ngono’shi : « Mwanda atwe namu twi efuko diaye ». 29 Biabia patudi efuko di’Efile Mukulu, tatupwandjikishanga’shi, bwifile bwi bu kiamo kia ooloo, su mbu kiamo kia fwalanga, su mbu ebwe, bu kintu kiseyibwe ku bukalabwino na ku mpwandjikishi ya muntu. 30 Biabia Efile Mukulu, paaye kukutwa kubadika [milwisho] ya bipungo bia kubulakana(8), binobino kwete kukamika kwi bantu’shi booso bwabo, mu mbalo yoso, belangye ; 31 mwanda mmulumbuule efuku diakatshibila nsenga yoso yishaale bantu kiimu mu kululama, kwi muntu yawa aadi musangule bwa wawa mwanda, pakwibileesha patooka mwiyendo kwi bantu booso, paaye kumubuusha munkatshi mwa bafwe.

*(8) Sunga’shi : kupatamina, kukutwa kiwukilo.

32 Anka pababapushiishe mwanda wa lusaangukilo lwa bafwe, bamo nkusepa wanka, na bangi namu nkwamba’shi : Atukakuteemesha dimo pa wawa mwanda. 33 Biabia Mpoolo nkukatuka munkatshi mw’abo. 34 Anka bamo bantu babamulameete na babakuminyine, munkatshi mw’abo mubaadi Denise, mwina Aleopago(7), na mwana mukashi ayitanyinwa’shi Damadisi, na bangi babaadi munkatshi mw’abo.

 

18

1 Kunyima kwa biabia, [Mpoolo] pabakatukile ku Atene, aye nkufika ku Kodinda ; 2 na p’aye kusangana mwina Yuda, ayitanyinwa bu Akilase, a ku Ponto, baadi kiakatukila ku Itali na Pidisikila mukashi aaye, (mwanda Kolode baadi mutume eyi’shi beena Yuda booso, bakatukye mu Loma), bayiile kwabadi ; 3 na pa mwanda ubaadi’ye mwina mufubo umune n’abo, bashaleele n’abo na kufubanga, mwanda mufubo wabo ubaadi wa kutela mashibo a mapema(1). 4 Na efuku dioso dia sabato, baadi esaamba [n’abo] mu kitumbwilo na baadi apushisha beena Yuda na beena Ngidiki.

*(1) Sunga’shi : a misokya.

5 Na pabaalalele Silasa na Timotee kukatukila ku Masedwane, Mpoolo baadi munemeenwe na mufubo w’eyi, aleshanga patooka kwi beena Yuda’shi, Yesu n’e wiinyi Kidishitu. 6 Na bu bibaabadi ababiandula na kusaabuula, aye nkupaapula bilamba biaye na kwibalungula’shi : Mase enu eekale ku mitwe yenu ! Ami, tshi na mwanda : kubanga binobino nende mutadiile kwi beena maumbo. 7 Na pabakatukile kwakwa, aye nkutwela mu shibo ya muntu ayitanyinwa’shi, Yustuse, bafubilanga Efile Mukulu, na baadi na shibo [yaaye] yikungisheene na kitumbwilo. 8 Anka Kidisipuse, mulami a kitumbwilo, bakuminyine Fumu na shibo yaaye yoso ; na be bungi ba munkatshi mwa beena Kodinda pababamupushiishe, babakuminyine abo nkubatshishiibwa. 9 Aku namu bufuku, Fumu nkulungula Mpoolo mu kimonwa’shi : Totshinanga nya, anka akula towuminanga nya, 10 mwanda ne n’obe ; na takwi muntu su ngumune e bia nkukuma maasa bwa nkukita bi bubi nya ; mwanda ne na mwiilo ukata mu kino kibundji. 11 Na bashaalele kwakwa kipwa na mieshi isamombo, alambukishanga eyi di’Efile Mukulu munkatshi mw’abo.

12 Anka pabaadi Ngalione bu mutoontshi mukata(2) a mu Akayi, beena Yuda babebweele mu kinangu kimune batombokyela Mpoolo, na bamutwala kumpala kwa tumilaadi, 13 eshi : Au muntu kwete kukonkwela bantu’shi balangwile Efile Mukulu kipaso kitupisheene na mwiiya. 14 Na bu bibaadi Mpoolo takyebe kwakula, Ngalione balungwile beena Yuda’shi : Su biayikala pa mwanda wa bubi bukampanda sunga wa bulamalama bubi, ooo beena Yuda, nankenutadiila nka biya ; 15 anka su mwanda utale bishima, na mashina, na mwiiya wenu, anukebiludika anwe banabene, mwanda ami, ntankyebe kwikala nsushi a yaya mianda nya. 16 Na bebabingile kumpala kwa tumilaadi. 17 Na paabo booso kukwata Sostene, mulami a kitumbwilo, babamukupiile ku mpala kwa tumilaadi ; nka Ngalione ta mutale wawa mwanda bu kintu nya.

*(2) Beena Loma babaadi batuule aabo muntu bu diabo eyiso bwa kwikala mutoontshi sunga bu nsushi. (Tala na mu 13. 7).

18 Na Mpoolo, pabashaalele kwakwa dimo mafuku e bungi, aye nkwilekeena na bakwetu, na nkukatuka kwakwa dia bwaato bwa kwenda ku Sidiya, aye na Pidisikila na Akilase, kuyima kwa’ye bapu kukuudisha nyene ku Sankelee, mwanda baadi mwitshipe katshipo. 19 Na bafikile ku Efeso, aye nkwibaleka kwanka ; anka pabatwelele nabene mu kitumbwilo, aye nkutentekyesha na beena Yuda.

20 Anka pababamutekyele’shi, ashaale n’abo mafuku e bungi, tamwibikumiine nya, 21 anka baadi mwilekeene n’abo, amba’shi : [Abituungu nka nyende nkasankile fete afiki ku Yelushalema] ; nankaaluka kwanudi, su Efile Mukulu bakumiina. Na bakatukile ku Efeso dia meema. 22 Na paaye kwaabuka ku Sesalee, bakankile mu kwimuna kakongye(3), ngi’ye kwalaala ku Antiyoshe. 23 Na paaye kushaala kwakwa muunda a mafuku, bayiile, aye nkusambuka kumpala nsenga ya Ngalatea akuloondo ngia Fidishi, afw’akankamikanga balongi booso.

*(3) Bingi bifundwe abileesha’shi nyi nku Yelushalema kubakankile.

24 Na ku Efeso kubafikile mwina Yuda umune, eshina diaye Apolo, mwina Alekisandii, musasakate kwidimi na mushinguule bifundwe ngofu. 25 Baadi mulambukishwe mwishinda(4) dia Fumu ; na bu bibaadi mookye kaalo ku kikudi, baakulanga na kulambukisha kalolo mianda itale Yesu, anka baadi muukye peenda lubatshisho lwa Yoano. 26 Na babangile kwakula na kishima mu kitumbwilo. Na pabamupushiishe Pidisikila na Akilase, babamwatshile na bamupatulwila kalolo [bi] eshinda(4) di’Efile Mukulu. 27 Na pabaadi apwandjikisha kukidila ku Akayi, bakwetu babafundjiile balongi mukanda na kwibasendeela bwabadia kumutambula ; n’aye pabekufikile, pa lusa [lw’Efile Mukulu] bakwashiishe bikata [ku kukankamana kwa] baaba babakuminyine ; 28 mwanda bakambilanga beena Yuda kumpala kwa bantu na bukome bwi bungi, na kuleshanga mu bifundwe’shi, Yesu nyi Kidishitu.

*(4) Eshinda, nyi nkusanga kwa mianda yoso yitale Yesu sunga Efile Mukulu ; (Tala Mateo 22 ; 16).

 

19

1 Aku namu bibakitshiine’shi, bu bibaadi Apolo e ku Kodinda, Mpoolo namu, kunyima kwaye kusambuka bipindji bia nsenga bia kunuundu, bakafikile ku Efeso ; na pabasangene bangi balongi, 2 bebalungwile’shi : Anwe nwibatambule Kikudi-e-Selele kunyima kwa’nwe kukumiina su ? N’abo [babamulungwile’shi] : Anka tatwapushiishe sunga’shi kwi Kikudi-e-Selele nya. 3 Aye’shi : Nku lubatshisho kinyi kwanudi babatshishiibwe ? Na’bo babambile’shi : nku lubatshisho lwa Yoano. 4 Na Mpoolo bambile’shi : Yoano babatshiishe ku lubatshisho lwa kwilanga, balungulanga bantu’shi, bakumiine mwi yawa baadi afiki kunyima kwaye, ngi kwamba’shi, mwi Yesu. 5 Na pababapushiishe biabia, bababatshishiibwe bw’eshina dia Fumu Yesu ; 6 na Mpoolo pabebatentekyele maasa, Kikudi-e-Selele nkwibayikila, abo nkwakula mu ndjimi, na kutemuka. 7 Na babaadi booso bu bantu be peepi n’ekumi na babidi. 8 Na paaye kutwela mu kitumbwilo, aye nkwakula na kishima, nkwisamba muunda mwa mieshi isatu, na kwibakookyeshanga ku mianda ya bufumu bw’Efile Mukulu. 9 Anka bibaadi bangi abakoposha [mashimba] na kutoomboka, baakulanga bi bubi ku mwanda w’Eshinda(1) kumpala kwa kibumbu, aye, pabakatukile kwabadi, bakumbile balongi ku lupese, nkwisambanga efuku n’efuku mu kilongyelo kia Tilanuse. 10 Na biabia bibatungunukile muunda mwa bipwa bibidi, mu kipaso kiakia kibapushiishe booso babaadi mu Assi Eyi dia Fumu, beena Yuda mpaa na beena Ngidiki. 11 N’Efile Mukulu bakitanga bilengyeleshi bia kukaanya ku maasa a Mpoolo, 12 mu kipaso kibabafwadikanga balemane bitambala na bilamba biabo bikumishe ku mbidi yaaye [ya Mpoolo] ; na mikumbo yebakatukanga, na bikudi bibi biebatuukanga. 13 Anka bamo namu ba ku beena Yuda ba-nganga ba mbuko, babaumbakananga aku na aku, babatompele kuteemuna eshina dia Fumu Yesu ku baaba babaadi na bikudi bibi, na kwambanga’shi : Nenusaashila ku matalwa a Yesu yawa abalambukisha kwi Mpoolo. 14 Na kubaadi baana musambobidi ba Sefa, mwina Yuda, tshite mwakwidi mukata, babaadi abakitshi biabia. 15 Anka kikudi kibi pabakialulwile, kibebalungwile’shi : Nanguuku Yesu, na nanshinguula’shi Mpoolo nanyi ; anka’nwe, nwi bani ? 16 Na yawa muntu baadi mukwatwe na kikudi kibi bebatupikiile, na, pabakambiile ba kwabadi babidi bukome, bebakupiile, mu kipaso kibabatuukile mu yaya shibo, basuuka miswa mpaa na batapikye malonda. 17 Na wawa mwanda ubaukilwe kwi bantu booso babaadi bashaale ku Efeso, na beena Yuda na beena Ngidiki ; na moo ubebakwete booso bwabo, n’eshina dia Fumu Yesu dibaadi ditumbishiibwe. 18 Na be bungi ba ku baaba babakuminyine, babafikanga, babweela(2) na kuleesha patooka bioso bibaabadi bakite. 19 Mpaa na be bungi namu ba ku baaba babaadi bepaane ku mianda ya malenganyi, babatwadile mikanda yabo na kwiyishiika kaalo ku meeso kwa bantu booso ; na, pababapwandjikishe muulo wayo babeusangene binunu makumi atano bia fwalanga. 20 Nyi nku bukome bwi bino kubatamanga Eyi dia Fumu na kuleshanga bukome bwadio.

*(1) Tala 18. 25-26. — (2) Sunga’shi : kusokola.

21 Aku namu, kunyima kwa yino mianda kulombana, Mpoolo bapwandjikiishe mwishimba diaye bwa kwenda ku Yelushalema, nkukidila dia ku Masedwane na ku Akayi, aye nkwamba’shi : Kunyima kwa’mi kufika kwanka, abituungu nkamone na Loma namu. 22 Na paaye kubadiisha babidi ba ku babaadi abamukwasha ku Masedwane, Timotee na Elaste, nabene babandjile kushaala mafuku apeela mu Assi.

23 Aku namu kubeelele eunga dikata pa mwanda w’Eshinda(1) ; 24 mwanda mungi muntu, eshina diaye, Demetilusu, sendwe a bilonda, bafushanga tu-ntempelo twa kifwanyi kia Diane(3), bapeteeshanga ba sendwe kamono ke bungi ; 25 aye bebabungile mpaa na booso babaadi abafubu mifubo yi biabia, ebalungula’shi : A balumiena, anuuku’shi, shalelo etu e buwa afiki ku uno mufubo ; 26 na anumono na kupusha’shi ta’nka peenda ku Efeso nya, anka mu nsenga bu yoso ya Assi, uno Mpoolo, mu kukookyesha kwa bantu, balubisha kibumbu kikata, kwete kwamba’shi : baaba ta mb’efile bekale bakitshiibwe ku maasa a bantu. 27 Na ta’nka peenda’shi kwi masaku bwetu eshi uno mufubo umwekwe bisumanga nya, anka mpaa na’shi, tala ntempelo a Diane(3), efile mukata mukashi, eekala mupeeshiibwe, na tala biakamufikila’shi kineemo kiaye, kiakia akimupeebwa mu Assi na pa nsenga pooso, kiakutshikwa. 28 Na pababapwile kupusha biabia, babakwatshile suungu, na kweela misaase nkwamba’shi : E bukata anka Diane a beena Efeso ! 29 Na kibundji kioso kibaaadi mu kafuutakanyi ; n’abo booso pamune, nkwenda mu shibo ya maasha, abafwabekakeenanga na Ngayuse na Adishitake, beena Masedwane beenaye na Mpoolo ba mu lwendo. 30 Na bu bibakyebanga Mpoolo kutwela mwi bantu, balongi tambamupe bulungantu nya ; 31 na bangi namu, ba munkatshi mwa milopwe(4) yikata ya Assi, babaadi bakuuku baaye, babatumine bantu kwadi, bwa kumusendeela biasha kwidimba kutwela mu shibo ya maasha. 32 Biabia bangi bantu babaadi abeele musaase wi’bi, na bangi namu wi bi’ao ; mwanda kibumbu kibaadi mu kafuutakanyi, na be bungi ba kwabadi tababaadi abauku kiini kibaadi kibabuungye nya. 33 Na babakakile Alekisandele paasha pa kibumbu, benaYuda bamutakuulanga kumpala ; na Alekisandele nkupoopesha eyaasa, bakyebanga kwakula bwa kwilamwiina kwi bantu. 34 Anka pababapwile kuuka’shi mwina Yuda, babasamine booso bwabo n’eyi dimune muunda mwa nsaa ya kufika ibidi’shi : E bukata anka Diane a beena Efeso. 35 Anka kalelekye ka kibundji pabauminiishe kibumbu, bambile’shi : Ba yaya beena Efeso, muntu kinyi namu shauku’shi, kibundji kia Efeso nkipaane bwa kulama ntempelo a Diane mukata, na [kulama] kifwanyi kiaye kipone mwiulu ? 36 Biabia bishakwelwa yino mianda mpaka, mbikile buwa anwe kwikala bafukame, n’anwe kuleka kukita kintu mu mpupa ; 37 mwanda nubafwisha bano bantu, bashibekale sunga mbu bangifi ba bintu bia mu ntempelo sunga mbasha kusabuula kw’efile enu mukashi. 38 Biabia su Demetiluse na ba-sendwe baadi n’abo beena mwanda ukampanda na muntu, tumilaadi twi mwaasa, na bansushi(5) be kwanka ; bakefundene. 39 Anka su nwi na lukalo lwa kutuula pa yingi mianda, abakeyatshila kitshibilo mu kifufu kipeebwe matalwa ; 40 mwanda twi mu masaku, akwikala bafuundjibwe bu bababuusha etoombo ku bino bibakitshika lelo, mwanda takwi kabingilo kakumbeene twaleesha bwa kuno kwibuunga nya. 41 Na pabapwile kwakula biabia bishima, bapalakeeshe kifufu.

*(3) Diane, n’aye abetanyina bu Atemisi mu bwina Ngidiki ; babaadi abamulangwila bu efile a kutandjisha baana na kukwasha ba-mpibwe. — (4) Bano babaadi ba-nsushi bakata babashintulwanga ku kipwa ku kipwa, na mufubo wabo ubaadi wa kukunkusha maasha na bingi bipikwa bia ben’Efile mu bipindji bia nsenga ya Assi. — (5) Tala 18. 12.

 

20

1 Aku namu, kunyima kweunga kutshibika, Mpoolo bayitanyishe balongi, na pabapwile kwibalaadika(1), bakatukile bwa kwenda ku Masedwane. 2 na pabapwile kukila biabia bipindji bia nsenga, na kukankamika balongi kipindji kii bula, bafikile ku Ngelese. 3 Kunyima kw’aye bapu kwimushaala mieshi isatu, beena Yuda bapwe kumubeleka miteo bu bibakyebanga kwenda dia bwaato ku Sidiya, tubaatshile kitshibilo kia kwalukila dia ku Masedwane. 4 Na Sopatele a ku Beelee, mwana a Pilusu, bamushindjikile mpaa na ku Assi, na beena Tesalonika namu Adishitake na Sekundu, na Ngayuse mwina Deebe, na Timotee ; na Tishike na Tolofime ba mu Assi. 5 Bano bababaadidiile betwindjila ku Toloasa(2). 6 Anka bwa’twe, tubayiile dia bwaato, kwatshiila ku Filipe, kunyima kwa mafuku a mikate ishii kitatusho, ngi twakafika kwabadi ku Toloasa kunyima kwa mafuku atano(3), na twekushaala mafuku musambobidi.

*(1) Sunga’shi : pabebeebambile kiipa. — (2) Dingi eshina bu ku Toloade. — (3) twikwamba’nyi’shi : kumpwilo kwa mafuku atano.

7 N’efuku dia kumpala dia lubingo, pabatudi bebuungye bwa kutshokola mukate, Mpoolo badilanga kwenda butookye, beesambile n’abo, na kutungunuka na mwisaambo mpaa na munkatshi a bufuku. 8 Aku namu kubaadi malampi e bungi mu kadiimbo ka kwiulu mubaatudi bebuungile. 9 Na mungi songwalume, eshina diaye, Etike, baadi mushaale kwididishi, pabamunemeene tulo twi bungi, bibaadi Mpoolo alambukisha kipindji kii bula, bapoone paashi, munemeenwe na tulo, kubanga ku shibo ya kwiulu ya kasatu na paashi, na babamwibosheeshe mupwe kufwa. 10 Anka Mpoolo paaye kwika, babandamine kwadi, na pabamukokyeleeshe, bambile’shi : Tanukalakashwanga, mwanda mbidi yaaye yi kii na muwa(4). 11 Na kuyima kwaye kukaamina dimo, na kupwa kutshokola mukate na kudia, mpaa na kutungunuka n’abo mwisaambo kipindji kila na kunkyelo, bayiile 12 Na babatwadile songwalume e na muwa, basaambibwa bikata ku mashimba.

*(4) sunga’shi : muwa waye wi muunda

13 Aku namu bw’etu, pabatubadidiile mu bungi bwaato, tubayiile ku Asoso kubaatudi atukyebe nkatwesha Mpoolo mu bwaato ; mwanda ngi bibaadi mulekye eyi biabia, pabaadi na lukalo lwa kwenda aye nabene lwa ngao. 14 Na pabaketubangile ku Asoso, atwe tubamutwesheshe mu bwaato, ngi twenda ku Mitilene. 15 Na patubakatukile kwakwa, tubafikile butookye mbula mwa kisangi kia Kioso ; n’efuku dibalondele namu tubafikile ku Samoso ; na pabatwimeene ku Tolongile, tubafikile ku Milete, efuku dibalondele ; 16 mwanda Mpoolo baadi mwate kitshibilo kia kubambaala Efeso, bwa kupela kukisha nsaa yaaye mu Assi ; mwanda baadi alwila bwa kwikala ku Yelushalema, su bi mushindo, efuku dia Pentekoote.

17 Aku namu, aye e ku Milete, batumine [bantu] ku Efeso bwa kwitanyina bakulu ba kakongye kwadi ; 18 na pababafikile kwadi, bebalungwile’shi : Anuwuku mwikelo wandji muleeshe kwanudi kipindji kioso, kubanga efuku dibedi dinantwelele mu Assi, 19 nafubilanga Fumu na kwiyisha kwoso, mpaa na mpolo, na bitompwanga bibamfikiile ku miteo ya beena Yuda ; 20 bianshi mufye kintu su nkimune kia ku mianda yoso yakwinukwasha, su ta mbiabia ntanandia kwinulungula na kwinulambukisha munkatshi mwa bantu na mu ma shibo, 21 nkwete kukoonkwelanga na kwi beena Yuda na kwi beena Ngidiki pa mwanda wa kwilanga kwi Efile Mukulu na lukumiino mwi Fumwetu Yesu Kidishitu. 22 Binobino namu, talanga, ntanyende ku Yelushalema, nampush’eshimba diande adintumu, kushii’mi kuwuka mianda ayikyebe nkekumfikila, 23 anka peenda’shi Kikudi-e-Selele akishinkamisha mu kibundji na mu kibundji, na kundungula’shi, nkano na malwa mbinyindjile. 24 Anka ntambasuka muwa wande, [sunga kwiumona] bu wi na muulo kwandji’mi nabene, kii na mwanda ngobeshe lwendo lwande, na mufubo unantambwile kwi Fumu Yesu, bwa kuleesha bu-kamonyi ka mukandu wi buwa wa buuntu bw’Efile Mukulu. 25 Binobino namu, talanga, ami nanguuku’shi anwe booso, ba mwoso munankidilanga na kulungula bufumu bw’Efile Mukulu, tanukamono’nyi dimo mpala yande nya. 26 Ngi pa mwanda kinyi nenwata lelo bu tumonyi’shi, nemwisuule ku mase a bantu booso ; 27 mwanda tshi mulame mwanda su ngumune pa kwinulungula mpango y’Efile Mukulu yoso.28 Biabia dimukayi anwe banabene, mpaa na lombe lwoso lwa mikooko lwanudi batuulwe bu balami munkatshi mwaalo kwi Kikudi-e-Selele, bwa kudiisha kakongye k’Efile Mukulu, kaaka kabaudile ku mase a mwan’aye nabene. 29 Ami nanguuku’shi, kunyima kwa kukatuka kwande akukatwela munkatshi mwenu [nyema ya] tumiishi(5) twi bukyelo, tushatukakalwila lombe lwa mikooko ; 30 na munkatshi mwenu’nwe banabene amukeebwa bantu, abakalambukisha [ndambukisho] yilube(6), bwa’shi balongi bebalonde mu mongo. 31 Ngi pa mwanda kinyi pasukayi, nwatentekyeshanga’shi, muunda mwa bipwa bisatu, ami ntshimulekye kudimuna muntu ooso a kwanudi bufuku na kaanya, mpaa na mpolo ku meeso. 32 Binobino namu, ami nenutuulu mu maasa a Efile Mukulu, na kwi eyi dia buuntu bwaye, wiinyi(7) e na bukome bwa kwibaka, na kwinupa bupianyi pamune na booso balamuunwe. 33 Tshimulakile su nkiamo kia fwalanga, su nkiamo kia oolo, sungwa nkandjio a muntu. 34 Anwe banabene anuwuku’shi, ano maasa abafubile bwa nkalo yande na ya bantu banaandji n’abo. 35 Ne mwinuleshe mu bintu bioso eshi, mukufuba kwi biabia abitutuungu kukwaasha babofule, na kutentekyesha mayi a Fumu Yesu binangu, aye nabene bambile’shi : Muloo wa kupaana ngukile wa kupeebwa. 36 Na pabapwile kwakula yaya mianda, bakunamine na batekyele Efile Mukulu n’abo booso. 37 Na booso bwabo babanokyeshe mpolo yi bungi, na p’abo kupulama Mpoolo mu shingo, nkumufifia, 38 bikishekishe kibakabile kwibapa kiongwa mpa kupusha eyi dibebalungwile’shi, tabakamona dimo mpala yaaye. N’abo nkumushindjikila ku bwaato.

*(5) Sunga’shi : miseu. — (6) yaluulwe (Bala Kipindji 13. 10). — (7) Sunga’shi : Diini, Eyi. (Pano mbioso bibidi : Efile Mukulu na Eyi).

 

21

1 Na pabatupwile kwilekeena n’abo, tubatwele mu bwaato, twenda balulame susaa twakafika ku Koso, n’efuku dibalondele [twakafika] ku Olodese, na kukatuka kwakwa twakafika ku Patala. 2 Na p’atwe kusangana bwaato bubaadi abukidi ku Fenisii, tubemutwelele twabanga lwendo. 3 Na pabatutundwile [kisaangi kia] Shipele ku bula, n’atwe kwikileka ku mboko yibakashi, tubayiile batadiile ku Sidiya ngi twakaabukila ku Tiile ; mwanda kwakwa ngi kubakyebanga’shi bwaato bwiishe bintu bibaadi mwanka. 4 P’atwe kusangana balongi, tubashaleEle kwanka muunda a mafuku musambobidi. N’abo nkulungula Mpoolo ku [bukome bwa] Kikudi’shi teendanga ku Yelushalema. 5 Anka pabatukumbeeshe aa mafuku, tubakatukile twatwela mu lwendo lwetu ; na booso babetushindjikiile na bakashi na baana nya na paasha pa kibundji ; na pabatukunamine p’efwa, tubatekyele Efile Mukulu. 6 Na kunyima kw’atwe kupwa kwibambeena biipa [bwa kwiladikisheena] tubatwelele mu bwaato ; n’abo namu babeyalwishe kwabo. 7 Na bwa’twe namu, pa kufudiisha lwendo lwetu lwa pa meema, tubakatukile ku Tiile twafika ku Tolemaisi ; na p’atwe kwiyimusheena na bakwetu, tubashaalele n’abo efuku dimune. 8 N’efuku dibalondele, pabatukatukile, tubafikile ku Sesalee ; na pabatutwelele mu shibo ya Filipe, mulungudi a mukandu wi buwa, baadi umune a ku bantu musambobidi, tubashaalele kwaye. 9 Aku namu baadi na baana bakashi bananka tumame, babatemukanga. 10 Na bu bibatwimeene kwakwa mafuku e bungi, mutemuki umune, ayitanyinwa bu, Angabusu, bakatukile ku Yudeya ; 11 n’aye pabafikile kwatudi na kwata mukaba wa Mpoolo, p’aye kwiwianya ku ngao na ku maasa, bambile’shi : Kikudi-e-Selele aakula bino bishima : Muntu sha uno mukaba, beena Yuda ku Yelushalema abakamwanya anka bino, kunyima bakamulubule mu maasa a beena maumbo. 12 Na pabatupushiishe yaya mianda, atwe na beena kiakia kibundji, tubamusendeele’shi takaaminanga ku Yelushalema. 13 Anka Mpoolo balulwile’shi : A kianukitshi nkinyi ? Panukwete kudila na kubofusha eshimba diande ? mwanda bwa’mi, ne mwilumbuule, kushii peenda bwa kwanyibwa mioshi, anka na dimo bwa kufwiila ku Yelushalema bw’eshina dia Fumu Yesu. 14 Na bu bibapeele kukookyela, atwe tubauminyine twamba’shi : Kikyebe ki’eshimba dia Fumu kikitshiibwe !

15 Na kunyima kwa aa mafuku, atupu kwanya mabofu etu, tubakankile ku Yelushalema. 16 Na bamo ba ku balongi ba ku Sesalee babayiile n’etu, abo nkutwala muntu eshina diaye Nasono, mwina Shipele, mulongi a kala wiinyi sha kwaye kubatukyebanga kushaala. 17 Na pabatufikile ku Yelushalema, bakwetu babetukukiile na muloo. 18 N’efuku dibalondele, Mpoolo bayiile n’etu kwa Shake, na bakulu booso babekufikile namu. 19 Na kunyima kwa kupwa kwibakukila bwa kwibayimuna, balondele mianda ku umune ku umune, yibaadi Efile Mukulu mukite munkatshi mwa [beena] maumbo ku mufubo waye. 20 N’abo, pakumupusha, babatumbiishe Efile Mukulu, na balungula Mpoolo’shi : Omono, mukwetu, bi binunu na binunu bia beena Yuda babakumiina, na booso mbepaane na kishima kia kulama mwiiya. 21 Aku namu, mbapushe abaakula ku mwanda wobe’shi, olambukisha beena Yuda booso be munkatshi mwa beena maumbo bwa’shi bapele Mose, tabakumanga kusala baana baabo, sunga kutambuka muyiile bipikwa bia beena Yuda. 22 Biabia, abituungu nkinyi ? Abituungu eyendo’shi kibumbu kiibuungye, mwanda abakapusha’shi, bofiki. 23 Biabia kita bino biatukulungula : Twina baana balume bananka batshipe katshipo ; 24 ebaate, oketooshe n’abo, na webafutshile fwalanga, bwa’shi bekuule tupweto ku mitwe ; na booso abakashinguula’shi, takwi sunga nkimune ki’eyendo ku bintu bibabapusha [bantu] abaakula ku mwanda wobe, anka’shi obe namu, okwete kutambuka na kulamanga mwiiya. 25 Anka pa bitale mwanda wa beena maumbo babakumiina, twibebafundjile, kunyima a kwaata kitshibilo’shi, ta be na su nkimune kia kushila kii biobino nya, anka peenda’shi, beelame ku bintu bilambulwe mankishi, na ku mase, na ku [nyema] ifwiile(1), na ku lukyebanokyebano. 26 Paapa Mpoolo, pabaatshile baaba baana balume, na paaye kupwa kwitoosha p’efuku dibalondele, batwelele n’abo mu ntempelo afwaleshanga kipindji akikalombana kutooshiibwa kwabo, na kipungo akikatuushwa mulambu wa muntu na muntu a kwabadi.

*(1) sunga’shi : ishii itshindje.

27 Na bu bibaadi mafuku musambobidi e peepi na kukumbana, beena Yuda ba mu Assi, pababamumwene mu ntempelo, babatoombweshe kibumbu kioso, na bamukwata, na kweela musaase’shi : 28 Beena Isalele etukwasheyi namu ! Ngi wiinyi muntu kwete kulambukisha bantu booso mu mbalo yoso [bintu] bitupisheene na mwiilo, mpaa na mwiiya na ino mbalo ; ngi akupu n’aye’nyi mutweshe beena Ngidiki mu ntempelo na kupeelesha kineemo kia mbalo ino yi selele. 29 Mwanda kumpala babaadi bamumone na Tolofime mwina Efeso mu kibundji, ngi bapwandjikisha’shi, Mpoolo bamutwesha mu ntempelo. 30 Na kibundji kioso kibaadi mu kaungakanyi, na mwiilo ubebuungile ; na p’abo kukwata Mpoolo, babamukakile paasha pa ntempelo ; n’anka paapa biibi bibashitshilwe. 31 Na bu bibabakimbanga bia kumwipa, mukandu ubafikile kwi kamanda ka kibumbu kia basalayi’shi : Kibundji kioso kia Yelushalema kii mu kafuutakanyi ; 32 n’anka paapa baatshile basalayi na bakata ba bisaka bia basalayi lukama, na bayiile kwabadi lubilo ; anka’bo, pababamwene kamanda na basalayi, babalekyele kukupila Mpoolo. 33 Paapa kamanda pakwifubwila peepi, bamukwatshile na atuma eyi’shi bamwanye ndombo ibidi, na kwipusha’shi a wiinyi’u nnani na kibakitshi nkinyi. 34 Anka bamo babaakulanga musaase wa’ki kintu, bangi namu musaase wa kingi kintu, munkatshi mwa kibumbu ; na pa kukutwa kwa kushinkamisha kintu ki’eyendo, pa mwanda wa tuleo, batumine eyi’shi, batwale Mpoolo muunda mwa kishaaleelo kia basalayi. 35 Na pabafikile pa kitenta, bibatuungile’shi bamusemune kwi basalayi pa mwanda wa bukyelo bwa kibumbu ; 36 mwanda kibumbu kia bantu, kibalondanga, na kusama’shi : Mukatushe ! 37 Na bu bibaabadi tabatwesha Mpoolo muunda mwa kishaleelo kia basalayi, aye nkulungula kamanda’shi : Ne kwikala namu na matalwa a kukulungula kintu ? N’aye nkwamba’shi : Obe owuku kina-Ngidiki su ? 38 Biabia obe twe mwina Eshipitu, yawa babuushiishe etoombo, mafuku abakidi’a, na kutwala bantu mu kabaaka be binunu binanka bia ba-ngipayishaani ? 39 Anka Mpoolo bambile’shi : Ami ne mwina Yuda, a ku Talase, mwin’eumbo a mu kipindji kia nsenga ya Silisii, ishii ikutwe nkumo ; ngi na nkutekye namu, ompe matalwa akwisamba na mwiilo. 40 Na pababamupeele matalwa a kwakula, Mpoolo, [aye] mwimane pa kitenta, nkupoopesha bantu eyaasa, na pababauminyine booso, aye nkwisamba n’abo mwidimi dia beena Ebelo’shi :

 

22

1 Bakwetu na ba-yaya, temeshayi binobino bi mwanda wande ku biabadi banfunde kwanudi. 2 Pababapushiishe’shi taadi akula na’bo mwidimi dia bwina Ebelo, babanishiishe dimo kuumiina nyaa ; n’aye nkwamba’shi : 3 Ne mwina Yuda, mutandwe ku Talase a ku Silisii, anka ne mukudile mu kino kibundji, mwiye ku maasa a Ngamadiele, muyiile kupwidika kwa mwiiya wa ba-shetu, nandji na kisumi mu mianda y’Efile Mukulu, bu bianudi bebikale anwe booso lelo ; 4 na nemubingyebingye dino Eshinda(1) mpaa na kwipayisha bantu, nanyanga balume mpaa na bakashi, na kwibalubulanga [bwa nkelwa] mu lukano, 5 bu bi tshiite-mwakwidi e panundu namwinyi bu kamoni kande, na kisaka kioso kia bakulu, beenyi babampeele mikanda ya kutwadila bakwetu, ami nkwenda ku Damase bwa’shi nkantwale baaba babaadi kwakwa banyiibwe mioshi bwa nkakyengyeshibwa ku Yelushalema. 6 N’abio nkunkitshikila’shi, bu binandji mwishinda n’esesela peepi na Damase, peepi na midi, bu kubasuka, etaata dikata dibafikile mwiulu, adio nkuteemba bu kabadibadi ka mpeshi kangifunyishe. 7 N’ami nkupona paashi, ngi nampushiishe eyi adindungula’shi : Saulu ! Saulu ! bwakinyi ombingabinga ? 8 N’ami nalulwile’shi : A n’obe’nyi, Fumu ? N’aye nkundungula’shi : Ami ne Yesu mwina Nasalete okwete kubingabinga. 9 Na beeni banandji na’bo babamwene etaata, na bakwatshibwa na moo anka tambapushe eyi dia yawa baadi akula n’ami. 10 Na nakwile’shi : A nkite kinyi, Fumu ? Na Fumu bandungwile’shi : Ebwee wende ku Damase, na kwakwa abakakulungula mianda yoso ayikakutuunga kukita. 11 Na bu bianshinadi namono, mwanda wa ntumbo ya diadia etaata, nankafikile ku Damase natantashwa ku mboko na baaba banaadi na’bo. 12 Na mungi muntu Ananiase, mulamate bikile ku mianda y’Efile Mukulu muyiile mwiiya, baadi’nyi na bu-kamonyi bwi buwa kwi booso beena Yuda babaadi bashaale kwakwa, 13 pakufika kwandji na kwimana paapa bandungwile’shi : Mukwetu Saulu, meeso wobe abangye kumona. Na pa yaya nsaa nambulwile meeso ami nkumumona. 14 N’aye bakwile’shi : Efile Mukulu a ba-shetu bakusangula, bwa kuwuuka kikyebe ki’eshimba diaye kwibedi, na bwa kumona Mululame, na kupusha eyi adituuku mukanwa mwaye ; 15 mwanda wekala kamoni kaye kumpala kwa bantu booso, bwa mianda yoso yibomono, na yibopusha. 16 Na binobino, oyindjila kinyi ? Ebwee, obatshishiibwe, na osuudibwe milwisho yobe, pa kuteemunanga eshina diaye. 17 Aku namu, panangalukiile ku Yelushalema, bu binantekanga mu tempelo, naadi bu alooto na kumumona(2) andungula’shi : 18 Kita bukidi otuukye lubilo mu Yelushalema ; mwanda tabakatambula bu-kamonyi bwobe pa mwanda wande. 19 N’ami nambile’shi : Fumu, abawuku’shi : nandjiele mu lukano na kukupilanga bantu mu bitumbwilo babakumiinanga mwodi ; 20 na pabanokyele mase a Etshiene kamoni kwobe, mpaa na ami namu nandji panka mwibieele mwiito, na nandji mulame bilamba bia baaba abamwipayile. 21 Na bandungwile’shi(2) : Nda, mwanda nankakutuma kula kwi beena maumbo.

*(1) Tala 18. 25. — (2) bamwene yawa Mululame a mu kishingatshilo 14.

22 Na babamuteemeshe mpaa na pa wawa mwaku, na beela musaase pakata’shi : Muntu e kino kipaso akaashiibwe pano pa nsenga, mwanda tabadia kwikala na muwa. 23 Na bu bibabeelanga biila na kwaasanga bilamba biabo na kwelanga nsenga mwiulu, 24 kamanda ka basalayi nkutuma eyi’shi bamukunkushe mu mbalo ya kishaleelo kia basalayi, nkwamba’shi bamwipushanga pamune na kumukupila nfimbo, bwa’shi bashinguule kiini kibabamwelelanga biabia biila. 25 Anka pababapwile kumwanya bamulaadisha [bwa kumukupila nfimbo], Mpoolo balungwile mukata a kisaka kia basalayi lukama baadi peepi n’aye’shi : A nwi bapeebwe matalwa a kukupila mwina Loma shii mupishiibwe ? 26 Na pabapushiishe mukata a kisaka kia basalayi lukama biabia, bayiile akalondela kamanda, nkwamba’shi : Okakitshi kinyi ? mwanda uno muntu mwina Loma. 27 Na kamanda ka basalayi pabesesele peepi balungwile Mpoolo’shi : Ndungule, obe we mwina Loma ? Na bambile’shi : Oolo. 28 Na kamanda baakwile dimo’shi : Ami, ne muule buno bwana bw’eumbo ku fwalanga yi bungi. Na Mpoolo nkwamba’shi : Ank’ami, ne bwanka ku butandwa. 29 Nka paapa namu, baaba babakyebanga kumukupila babakatukile kwadi ; mpaa na kamanda namu bapushiishe moo, pakuuka’shi aye mwina Loma, na mwanda bamwanyishe mioshi. 30 Anka efuku dibalondele, kudila kwa kushinguula kalolo kiini kibabamufundjile kwi beena Yuda, bamwangwishe mioshi na kutuma eyi bwa’shi ba-tshite mwakwidi be panundu na tumilaadi twa beena Yuda bebuungye ; na paaye kwalaasha Mpoolo, bamutudile kumpala kwabo.

 

23

1 Na Mpoolo, pabashingikile meeso kwi tumilaadi twa beena Yuda, bambile’shi : Bakwetu, ami mpaa na lelo uno ne mutambukye ku mpala kw’Efile Mukulu nka na kiwukilo kia muunda kioso kii buwa … 2 Anka Ananiase, tshiite mwakwidi mukata e panundu batumine eyi kwi babaadi peepi n’aye bwa’shi bamukupile kukanwa. 3 Paapa Mpoolo namu bamwambile’shi : Efile Mukulu akakukupila, mudimba ushine ntooshi(1) ! Obe wemushaale paapa bwa kunsambisha muyiile mwiiya ; anka, mu kwitupisheena na mwiiya, otumu eyi’shi nkupidiibwe ? 4 Na baaba babaadi bayimane paapa babambile’shi : Okaa tshiite mwakwidi mukata e Efile Mukulu ? 5 Na Mpoolo bambile’shi : Ntshi muukye’mi, bakwetu, eshi e bu tshiite mwakwidi mukata ; mwanda mbifundjibwe’shi : « Tokaakulanga fumu a mwiilo wobe bi bubi » (A). 6 Na Mpoolo, pabaukile’shi kisaka kia bamo [ba munkatshi mw’abo] babaadi ba-Saduse na kimo kisaka namu ba-Fadiseo, beelele musaase mu tumilaadi’shi : Bakwetu, ami ne mu-Fadiseo, mwana a muFadiseo ; nantulwa ku kiimu pa mwanda wa lukulupilo na wa lusaangukilo lwa bafwe. 7 Na p’aye kwamba biabia, kwikutweena kubebweele munkatshi mwa ba-Fadiseo na ba-Saduse ; na kibumbu kibeabulwiile ; 8 Mwanda ba-Saduse abaamba’shi, takwi lusaangukilo, su ndwa mwikeyilu, su ndwa kikudi ; anka ba-Fadiseo namu abakumiina bioso bibidi. 9 Na kubebweele eunga dikata ; na bamo bafundji ba mikanda ba ku kisaka kia ba-Fadiseo babayimeene beela mpaka’shi : Tatusangana bubi su mbumune mwi uno muntu nya ; anka su nkikudi kibesamba n’aye, su mwikeyilu … 10 Na tuleo twi bungi pabatwibweele, kamanda, pa kutshiina’shi tala Mpoolo bamusasuula, batumine eyi kwi kisaka kia basalayi’shi, baalaale bakamukashe munkatshi mw’abo bwa kumutwala mu kishaalelo kia basalayi.

*(A) Kikatukilo 22. 28. — *(1) Badika Mateo 23. 27.

11 Na bufuku bubalondele, Fumu bayimeene peepi n’aye nkwamba’shi : Niisha eshimba ; mwanda bu bibobweela patooka mianda intale, ku Yelushalema, nka biabia abituungu okebibweele mpaa na ku Loma.

12 Na pababutookyele, beena Yuda babebungile beetshipa katshipo ka mulao eshi, tabakumu kudia sunga nkutoma nka na pabapwiila kwipaa Mpoolo. 13 Na babaadi [bungi bwi] makumi ananka asubule, babaadiile lwalwa lukuku. 14 Na babayiile kwi ba-tshiite mwakwidi bakata na kwi bakulu’shi : Tubeetshipi katshipo ka mulao’shi tatutoompo kantu ka kudia sunga nkamune nka na patupwiila kwipaa Mpoolo. 15 Biabia anwe binobino, na tumilaadi twoso, badiilayi kulungula kamanda bwa’shi, amwalaashe kwanudi, nka bu’nwe abakyebe kukokoola mwanda waye kalolo ; na, kumpala kwa’shi eseesele peepi, atwe namu twibelumbuule bwa kumwipaa. 16 Anka mwana a mukwabo mukashi na Mpoolo, pabapushiishe abaakula bwa wawa muteo, bayiile akatweela mu kishaaleelo kia basalayi, na ebilondela Mpoolo. 17 Na Mpoolo, pabayitanyine umune a ku bakata ba bisaka bia basalayi lukama, bambile’shi : Kunkusha songwalume uno kwi kamanda, mwanda e n’eyi dia kumulungula. 18 Biabia bamwatshile na bamutwadile kwi kamanda na bambile’shi : Mpoolo mwina lukano bangitanyina, na bantekye bwa’shi nkutwadile uno songwalume e na mwanda wa kukulungula. 19 Na kamanda, pabamukwete kwiyaasa epeenga ku lupese, bamwipwishe’shi : Nguni oodi nao wa kundungula ? 20 N’aye bambile’shi : Beena Yuda babapu kwipusheena bwa kukuteka’shi walaashe Mpoolo malooba kumpala kwa tumilaadi, bu’be akyebe kukokoola kalolo ku mwanda waye. 21 Biabia obe twebikumiinanga, mwanda bantu bakile makumi ananka ba munkatshi mw’abo mbamutee muteo, abo beeni beetshipe katshipo ka mulao’shi tabadianga sunga kutoma mpaa na pabekala bapwe kumwipaa ; na binobino mbelumbuule, abatengyelanga eyi dia kwodi. 22 Biabia Kamanda balwiishe songwalume, na kumukamikila’shi tabwelanga kwi muntu su ngumune yaya mianda yibamulungula. 23 Na pabayitanyine babidi ba ku bakata ba bisaka bia basalayi lukama, bambile’shi : Lumbulayi basalayi nkama ibidi bwa kwenda ku Sesalee, na baasha tubalo(2) makumi musambobidi, na bia kusemwiina milumbu(3) nkama ibidi, nka nsaa yakasatu(4) ya bufuku yikiayilombana ; 24 na nwikwatshishe namu nyema ya kutentamina(5) bwa’shi panutentamisha Mpoolo kunundu kwayo bakamufishe kalolo kwi Felikise fumu mutoontshi. 25 Na bafundjile mukanda ulumbulwe mu bino bishima : 26 Ami Kolode Lisiyase, kwi mukile bukata Felikise, nankwimuna ! 27 Uno muntu pakwikala mukwatwe na beena Yuda, na p’aye kwikala peepi na kwipayibwa n’abo, ne mufikye bukidi na kisaka kia basalayi ngi namupoososha, panampusha’shi aye mmwina Loma. 28 Na pakukyeba’shi nguukye kiini kiabamufuundjiile, nemumwalaashe kumpala kwa tumilaadi twabo ; 29 ngi nasangana’shi bafuundwa ku mwanda ukume nkonko ya ku mwiiya wabo, anka tekalanga na mwanda ulombeene kumufisha ku lufu sunga nku mioshi(6) kwanyiibwa nya. 30 Na paaye kwikala mudimushwe mwanda wa miteo yabakwete kutee uno muntu [kwi beena Yuda], nankutumina’ye nka paapa, na kutuma eyi kwi baaba abamufuundu namu bwa’shi bakabweele kumpala kwobe yini mianda yabamufuundu. Oyikale biya.

*(2) Basalayi abalwilaa ngoshi pa tubalo (sunga’shi, fwalasa). — (3) Bishaalelo bia tubalo bibaadi na bipudikilo bia kubalaminanga basalayi milumbu. — (4) Sunga’shi, nsaa ya kitema bufuku kuno kwetu. — (5) Nangananga nyema ya fwalasa ngi ibaadi ayisemuna bantu. — (6) Sunga’shi : kwelwa kwa mu lukano.

31 Biabia basalayi, muyiile mayi abaabadi bebape, babaatshile Mpoolo na bamufwisha ku Antipatilise ku bufuku. 32 Na butookye, p’abo kuleka baasha tubalo abende n’aye, babaalukile ku kishaleelo kia basalayi. 33 Na baaba, pababafikile ku Sesalee, babatambikile Mutoontshi mukanda, bamulubwiila na Mpoolo. 34 Na pabapwile kubala [mukanda] na kupwa kwipusha kiini kipindji kiabo kia nsenga kiatuukila, p’aye kushinguula’shi, mmwina Silisii, 35 bambile’shi : Nankakuteemesha kalolo, apakeekala namu baaba bakufuunde babafiki. Na batumine eyi bwa’shi ekale mulamibwe mwibalasa dia Elode.

 

24

1 Aku namu, kunyima kwa mafuku atano, tshiite mwakwidi e panundu Ananiase, balaleele na bakulu mpaa na mungi ngakushi, eshina diaye, Tetulo, ngi batuula lukalo lwabo lubabafuundjila Mpoolo ku mpala kwa mutoontshi. 2 Na uno namu [Mpoolo] pababamwitanyine, Tetulo babangile kumufuunda’shi : 3 Mwanda watudi bashaale na kufukama kukata muyiile bwobe bulami, na ku binangu biobe wemubadiile kwaata bitshibilo bi buwa ku mwanda wa dino eumbo, obe mukile bukata Felikise, atwibikumiina, mu bioso na ku mbalo yoso, na lutumbu lukata. 4 Anka bianshankukishisha kipindji kila, na nkusendeela namu’shi wetupushe kapindji kapeela muyiile kalolo kwobe ; 5 mwanda tubasangana’shi uno muntu nyi mukumbo wa lwambu na’shi abuusha etoombo munkatshi mwa beena Yuda booso be mu nsenga yishima, na’shi n’aye muntu alombola kisaka kia beena-Nasalete(1) ; 6 baadi mpaa na mutoompe bia kulwisha kineemo kia ntempelo : ngi tubamukwaata, [na tukyebele kumusaambisha muyiile mwiiya wetu ; 7 anka Lisiyase, Kamanda ka basalayi, pabapulumuka, bamutwala kuno pa kupwa kumunyenga mu maasa mwetu pa bukopo, 8 na kwela eyi’shi beeni bamufuunde bafikye kwodi] ; biabia kwadi’ye, obe nabene pokamwiipusha, okashinguula yiinyi mianda yino yoso yibatumufuundu. 9 Na beena Yuda namu babekumbeeshe kwadi bwa kunishiisha Mpoolo mwanda, bashinkamishanga’shi, mianda yaya yi’nka biabia. 10 Na Mpoolo, pabapwile fumu mutoontshi kumufuunka eyaasa bwa kwakula, balulwiile’shi : Bu bianguuku’shi, toodi nsushi a mianda mu dino eumbo muunda mwa bipwa bi bungi, nepatuula ku uno mwanda n’eshimba diniingye ; 11 mwanda wemulombeene kuwuka’shi, takwabandjile kukila mafuku akile ekumi na abidi n’ami kukaamina ku Yelushalema mu kulangwila nya. 12 N’abo tambasangane su mu ntempelo, nkwete kweela mpaka na muntu, sunga nashuulu eunga mu kibumbu, sunga mu bitumbwilo, sunga mu kibundji ; 13 na mianda yoso yabamfuundu binobino tambalombeene kwiyishadika nya. 14 Anka nankushinkamiisha bino bi buwa’shi, muyiile eshinda(2) diabayitanyina’bo’shi, nkisaka, ngi mwamfubila Efile Mukulu a ba-shami, na kukumiina pamune mianda yoso yifundjibwe mu mwiiya na mu [mikanda ya] batemuki, 15 mpaa na kwikala na lukulupilo mwi Efile Mukulu, — lwalwa [lukulupilo] lwabakwete beenyi’ba namu kukulupila abo banabene, — eshi, akukeekala lusaangukilo lwa bafwe, lwa balulame mpaa na lwa bashii balulame. 16 Pa wawa mwanda, ami nkwete kwikalakasha bwa kwikala na kiwukilo [kia muunda] kishakitopekwa efuku dioso kumpala kw’Efile Mukulu na kwa bantu. 17 Aku namu, kunyima kwa bipwa bi bungi, nafikile mu kupa eumbo diande biabuuntu bia lusa(3), na milambu. 18 Mu kiakia kipindji, babansangeene mu ntempelo ne mwitooshe, shi na kibumbu kia bantu na kushii tuleo. 19 Aku namu, nyi mbangi beena Yuda ba mu Assi, babaadia kwikala na pano ku mpala kwobe bwa kunfuunda, su babaadia kwikala n’ami mwanda kapanda ; 20 sunga’shi, bano banabene baakulengye wiinyi mulwisho wabadi basangane mwandji, pangikeele kumpala kwa tumilaadi, 21 su ta mpeenda wawa musaase umune unangyeele, panaadi pankatshi p’abo’shi : Mpa mwanda wa lusaangukilo lwa bafwe wandji lelo mutuulwe ku kiimu kwanudi.

*(1) Kumbangilo booso beena Kidishitu babaadi abebamono bu babeyabuula ku lulangwilo lwa beena Yuda bwa kukita kiabo kisaka kipya ; babaadi abebamono’shi mbalube eshinda di’Efile Mukulu. — (2) Tala 18. 25-26. — (3) Sunga’shi : bukwashi bwa pa lusa.

22 Anka Felikise, bibaadi mushinguule kalolo mwanda utale Eshinda(2), bebaladikiishe’shi : Apakeekala Lesiyase kamanda baalaala [kuno], nankawuka mwanda wenu — 23 aye nkutumina mukata a kisaka kia basalayi lukama eyi’shi [Mpoolo] alamiibwe, na apete bulungantu bupeela, kushii’bo kushikiila mukwabo su ngumune bwa kumukwasha. 24 Aku namu, kunyima kwa mafuku apeela, Felikise pakufika na Dulusile mukashi aaye, baadi mwina Yuda, aye nkwitanyisha Mpoolo bwa kumuteemesha pa lukumiino mwi Kidishitu. 25 Na bu bibaadi esaamba pa mwanda wa kululama na pa butontshi bwa mbidi(4) [ku ngabiabi] mpaa na pa kiimu akifiki, Felikise nkupusha moo, nkwaluula’shi : Bwa binobino katuka ; pankamono kipindji kii buwa nankakwitanyisha, — 26 baadi akulupila pamune’shi Mpoolo e bia kumupa ingi ndambo ya fwalanga ; ngi pa mwanda kinyi baadi amwitanyisha ku kipindji kipindji bwa kwisaamba n’aye.

*(4) Sunga’shi : pa lwishinko.

27 Aku namu, pabalombeene bipwa bibidi, Felikise bapetele akumupiana, Pokiyuse Festuse ; na bu bibakyebele kumweka bu e buwa kwi beena Yuda, Felikise balekyele Mpoolo mu lukano.

 

25

1 Biabia Festuse, p’aye kufika mu kiakia kipindji kia nsenga, nkukatuka ku Sesalee kunyima kwa mafuku asatu bwa kukaamina ku Yelushalema. 2 Na ba-tshite mwakwidi be panundu, na bantu bakata ba munkatshi mwa beena Yuda babafuundjile Mpoolo kumpala kwaye ; abo nkumutuudila lukalo lwabo, 3 lwa kumuteka luno lusa na mayele a mushikwa [kwi Mpoolo] eshi amufishe mu kalolo k’aye ku Yelushalema, abo bamuteenga miteo bwa kumwipaa mwishinda. 4 Biabia Festuse nkwaluula’shi Mpoolo ekala nka mulamibwe ku Sesalee, na’shi aye nabene ende kwanka binobino. 5 Biabia bebalungwile’shi, bantu baasha matalwa munkatshi mwenu baalaale n’ami ; su kwi bubi bukata mwi uno muntu, bamufuunde. 6 Na bu biashi mushaale n’abo mafuku akile mwanda sunga ekumi, balaleele ku Sesalee ; na butookye, p’aye kushaala pa tumilaadi, batumine eyi’shi bafwiishe Mpoolo. 7 N’aye pabafikile, beena Yuda babaadi bakatukye ku Yelushalema babayimeene bamwifunyishe, bamufuunda mianda yi bungi yi bubi na yi bukopo yibabakutshilwe bia kushinkamisha ; 8 aku namu Mpoolo bebingishanga, [na kwamba’shi] : Ntshii mulwishe ku mwanda su ngumune nya, su nkutupisheena ku mwiiya wa beena Yuda, su nku mwanda wa ntempelo, sunga ku mwanda wa Kayisa(1). 9 Anka Festuse, kukyeba kwa’shi beena Yuda bamukumiine, balulwile Mpoolo nkwamba’shi : Okyebe kwenda ku Yelushalema bwa nkasambishwa kwanka pa yino mianda, kumpala kwande ? 10 Na Mpoolo bambile’shi : Ami ne pano kumpala kwa tumilaadi twa Kayisa(1), kwiinyi kwandja nkatshibilwa kiimu. Ntshii mulwishiishe beena Yuda ku mwanda su ngumune nya, bu biowuku bianka obe nabene kalolo. 11 Biabia su’mi ne mwibasoole mwanda, sunga’shi ne mukite mwanda ukampanda upwandjikile lufu, tampele kufwa nya ; anka su kubakutwa mwanda w’eyendo ku yaya mianda yibabamfuundu, ta kwi muntu akuntuula ku maasa kwabo nya : Nankelaambula(2) kwi Kayisa. 12 Paapa Festuse, pabapwile kwisamba ku lukuku na kakongye ka ba-nsushi, balulwile’shi : Botekye nkelaambula kwi Kayisa, wende nka kwi Kayisa(1).

*(1) Kayisa : nyi mwaasu wa ba-fumu booso ba beena Loma, aa mafuku baadi kwanka, nyi Neelo. — (2) Mwina Loma ooso baadi na matalwa akupela kutshibilwa kiimu na tungi tumilaadi ngi kuteka kusambishwa kwi Kayisa nabene.

13 Aku namu, kunyima kwa amo mafuku, fumu Angidipa na Belenise(3) babafikile ku Sesalee bwa kwimuna Festuse. 14 Na bu bibabashaalele kwakwa mafuku e bungi, Festuse bawukiishe fumu mwanda wa Mpoolo, eshi : Mungi muntu abalekyele pano mu lukano kwi Felikise, 15 sha mwanda ubaabadi bafunde kwi ba-tshite mwakwidi bakata na bakulu ba beena Yuda panandji ku Yelushalema, babatekanga kitshibilo kia kumupiisha : 16 anka ami nkwibaaluula’shi, tankipikwa kia beena Loma bwa kulubula muntu mufundjibwe kumpala kwashabaandjile kwimonena mpala na mpala na beenyi bamufuunde, biadia kwikala na kipindji kia kwilamwina ku mwanda wabadi bamufuunde. 17 Biabia pababafikile kuno, kushii kunyengakana, efuku dibaloondele, panashaalele pa tumilaadi, nantumine eyi’shi bafikye na yawa muntu ; 18 wiinyi sha mwanda ubakitshiine’shi, beeni babamufundjile abayimana paapa, tambatuushe mwanda wi kapu ku mianda yinaadi neele meeshi nya ; 19 anka mwanda ubaabadi bamufundjile ngutale lulangwilo lwabo lw’Efile Mukulu na wa mungi muntu Yesu baadi mufwe, anka Mpoolo namu ashinkamisha’shi, atala. 20 Na bu biangikalanga’mi mu lukalakashi lwa kulumbuula bia kufisha ino mianda [ku bukata], nemumwipushe su akyebe kwenda ku Yelushalema, bwa nkasambila yino mianda kwanka. 21 Anka Mpoolo, p’aye kuteka’shi bamulame bwa’shi kiaye kilumbu bekitshibe kwi Ongisite(4), nantumine eyi’shi, alamibwe mpaa na kipindji kiankamutuma kwi Kayisa(1). 22 Na Angidipa balungwile Festuse’shi : Ami nabene namu nankyebe kupusha yawa muntu. Aye nkwamba’shi, malooba, omupusha.

*(3) Angidipa na mukwabo mukashi Belenise, mbana ba Elode Angidipa 1er (a kumpala). Tala Kipindji kia 12. — (4) Ongisite, mwaasu umune wa fumu a beena Loma bu Kayisa. Nka wiinyi Neelo yawa.

23 Biabia butookye, Angidipa na Belenise pababafikile na kineemo kikata, na pababatwele mu shibo yakuteemesha mianda na tumanda, na bakata ba kibundji, babafwishiishe Mpoolo kwiyi dia Festuse. 24 Na Festuse bambile’shi : Fumu Angidipa, n’anwe booso babakumbana n’etu pano, anumono uno muntu wiinyi sha mwanda wabadi bantekye kwi kibumbu kioso kia beena Yuda, kubanga ku Yelushalema mpaa na kuno, bakwete kwamba bikile’shi, takushaala na muwa’nyi nya. 25 Anka’mi, panasangana’shi tamukite mwanda su ngumune ulombeene lufu, na pa wiinyi uno muntu nabene kuteka’shi akatshibilwe kiimu kwi Ongisite(4), ne mwate kitshibilo kia kumutuma. 26 Anka ntshii na mwanda w’eyendo wa kufundjila fumu pa mwanda waye nya, ngi bwakinyi namutwala kumpala kwenu, bikishekishe kumpala kwobe’be fumu Angidipa, bilombeene’shi su nampu kukokoola, ngikale namu na kia kufunda ; 27 mwanda kutuma mwina lukano kushii kuleesha pamune mianda ya badi bamufundjile ntanebimono’shi nkinangu kii buwa nya.

 

26

1 Na Angidipa balungwile Mpoolo’shi : Matalwa abakupebwa bwa kwakula mwanda wobe. Paapa Mpoolo, pabaoolwele eyaasa baakwile mwanda waye’shi : 2 Namono’shi ne na muloo, Fumu Angidipa, pa kumona’shi, ku mianda yoso yandji mufuundwe kwi beena Yuda, abituungu nebingishe ku yanka binobino kumpala kwobe, 3 bikishekishe mwanda obe owuku bipikwa bioso na mianda yoso [yikwanka] munkatshi mwa beena Yuda ; ngi bwa kinyi nankutekye namu onteemeshe na lwishinko. 4 Biabia mwikeelo wande kubanga ku bukinga bwande, kipaso kibawikeele kubanga ku kibangilo [panaadi] munkatshi mwa mwiilo wande ku Yelushalema, beena Yuda booso abawuku biaudi, 5 tababangukile kubanga ku mbangilo, su abakyebe kwibileesha bu-kamonyi, na biabawuku’shi, muyiile kisaka kikile kululama kia ku lulangwilo lwetu, ami ne mukule bu muFadiseo. 6 Nka binobino namu nemwimane ku kiimu bwa lukulupilo lwa mulayilo ubalayile Efile Mukulu ba-shetu, 7 wiinyi autengyela bisaamba bietu ekumi na bibidi kwiumona, p’abo kufubila [Efile Mukulu] kushii kukooka kaanya na bufuku ; Na, nku mwanda wa luno lukulupilo, a yee mwanana, kwandji mufuundjibwe na beena Yuda. 8 Bwakinyi, munkatshi mwenu, abamono’shi bi bukopo bw’Efile Mukulu kubuusha bafwe ? 9 Biabia bwande’mi, naandji nampwandjikisha’shi bi buwa kulwa ngofu n’eshina dia Yesu mwina Nasalete : 10 ngi biandji na mukite mu Yelushalema ; n’ami nemushitshile be selele be bungi mu nkano, kunyima kwa’mi kwaata matalwa kwi ba-tshiite mwakwidi bakata ; na pabaabadi abebayipayisha ami nandji neele mwiito ; 11 na misuusa yi bungi, mu bitumbwilo bioso, nandji nebakitshisha bwa’shi basambuule [Efile mukulu], pa kwibakyengyesha ; na mwanda wa bukyelo bunandji nabo kwabadi, nandji nebabingabinga mpaa na mu bibundji biabene. 12 Na bu binandji nkwete kwenda ku Damase’nyi pa mwanda wa’bio(1), na matalwa na mukanda wa kwi ba-tshiite mwakwidi bakata, 13 mwishinda, nguba mu mitwe, namwene, aee ! Mwanana, etaata ditookye kukila kumeekameeka kwa nguba, adio nkuteemba kubanga kwiulu nkungifunyisha ami na banandji nabo mwishinda. 14 Na bu bibaatudi booso twibapone paashi, nampushiishe eyi adiaakula n’ami na kwamba mwidimi dia beena Ebelo’shi : Saulu ! Saulu ! bwakinyi ombingabinga ? Mbi kweele bukopo obe kukupila misebe ku bintu bisongole. 15 Ngi’mi nkwamba’shi : Obe we’nyi, Fumu ? Na Fumu bambile’shi : Ne Yesu okwete kubingabinga. 16 Anka ebwee, oyimane ku ngao yoobe : mwanda nankumwekyela bwa’shi nkusangule bu mufubi na bu kamoni, ka mianda yibomono mpaa na a yaya yankakumwekyela nkuleeshe [mu kimonwa], 17 pankukaasha munkatshi mwa mwiilo na mwa maumbo, kwabadi ngi kwiinyi kwankutumu(2)’mi, 18 bwa kubuula meeso aabo, bwa’shi bealuule ku mufito [batadiile] kwitaata, na [bealuule] ku matalwa a Satana [batadiile] kwi Efile Mukulu ; bwa’shi bapete kulekyelwa kwa milwisho na kipese [kia bupianyi] pamune na baaba babaamuunwa ku lukumiino mwandji. 19 Biabia, obe ! fumu Angidipa, ntshii mubeengye kimonwa kia mwiulu’mi ; 20 anka nandungwile kwibedi baaba ba ku Damase, na ku Yelushalema, na ku nsenga yoso ya Yudeya, na kwi maumbo, bwa kwilanga na bwa kutadiila kwi Efile Mukulu, na kukitanga bikitshiino bipwandjikile na kwilanga. 21 Pa mwanda wa biabia beena Yuda, paabo kunkwata mu ntempelo, babakimbanga bia kungipaa. 22 Biabia panampetele bukwashi abufiki kwi Efile Mukulu, ntale ngi’u’mi mwimane mpaa n’efuku dia lelo, nkwete kuleshanga bu-kamonyi kwi bakinga na kwi bakata, kushii kwakula ungi mwanda nka wawa ubaadi batemuki na Mose abalambukisha’shi, aukafika, 23 [wiinyi ubabalambukishanga nkwamba’shi :] abituunganga’shi Kidishitu apete makyenga, na’shi, bu a kumpala, baadi na kia kulungula w’etaata kwi mwiilo na kwi maumbo, kukidila ku lusaangukilo lwa bafwe.

*(1) Sunga’shi : bwa wawa mwanda umune. — (2) Ngi kwamba’shi : Kwi beena Yuda na beena maumbo ; tala kishingatshilo 20.

24 Na pabaadi aakula biabia bwa kwilamwina, Festuse belele musaase n’eyi di bukopo’shi : Mpoolo, binangu bibakushimina ; kuwuka kwobe kukata kubakutuusha binangu. 25 Anka Mpoolo bambile’shi : Ntshi mushimishe binangu’mi, mukile bukata Festuse, anka nambweela mayi a eyendo na a mu kinangu kishiinkye : 26 mwanda fumu awuku yino mianda yoso, n’ami nangakula na kishima kumpala kwaye, mwanda nanshinkamisha’shi aye te na kintu kiadi mulube ku yino mianda nya : mwanda bino tabibakitshikilwe ku bufiefie nya. 27 Oo Fumu Angidipa ! obe okumiina namu [mikanda ya] batemuki ? Nanguku’shi we mwiyikumiine. 28 Na Angidipa balungwile Mpoolo’shi : Onkookyesha binobino bwandjia kwikala bu mwina Kidishitu. 29 Anka Mpoolo bambile’shi : Abisangasha Efile Mukulu bwa’shi, ta mpeenda obe nya, anka namu’nyi booso abanteemesha lelo, nwikale bino biandji’mi, kukaasha ino nkano.

30 Na fumu bebwele, na mutoontshi, na Belenise, na baaba babaadi bashaale n’abo ; 31 na pababekumbile ku lupese, babaadiile lukuku banabene, bamba’shi : Uno muntu tamukite mwanda upwandjikile lufu sunga ndukano nya. 32 Na Angidipa balungwile Festuse’shi : Uno muntu baadia kwikala mupoosodibwe, su’ye tamutekye nkasambishwa kwi Kayisa.

 

27

1 Aku namu, kunyima kw’abo kwata kitshibilo kia’shi twate bwaato bwa kweenda ku Itali, babatuule Mpoolo na bangi beena lukano ku maasa kwa mungi mukata a kisaka kia basalayi lukama eshina diaye bu, Shile, a mu kibumbu kia basalayi kii n’eshina’shi Ongisite. 2 N’atwe kutwela mu bungi bwaato bwa ku Andalamite bubeendanga ku miaba yi bukunkula bw’eshiya dia ku Assi, tubakungulukile, Adishitake, mwina Masedwane a ku Tesalonika baadi n’etu. 3 N’efuku dibalondele tubafikile ku Sidono ; na Shile, pakwata Mpoolo na bu-muntu, bamupeele matalwa a kweenda kwi bakuuku baaye bwa’shi bamulame. 4 Na pabatukatukile kwakwa, tubayiile muushi mwa Shipele, mwanda mpunga ibaadi ayeele kumpala kwetu ; 5 na kunyima kw’atwe kusabuka meema akata afuunyishe nsenga ya Silisii na Pamfili, tubafikile ku Mila mu kipindji kia nsenga ya Lisii ; 6 na kwakwa, pabekusangene mukata a kisaka kia basalayi lukama bwaato bwa ku Alekisandii bukwete kwenda ku Itali, betutwesheeshe mwanka. 7 Na patubaadi atwende bikobiko muunda mwa mafuku e bungi, na p’atwe kufika pa bukopo mbula-mbula na Kinide, lupunga nka lwetubambanga bwa kwenda kumpala, atwe nkukunkula Kelete, mbula-mbula na Salamone ; 8 na p’atwe kukuunkula Kelete na lutato, tubafikile pa ingi mbalo yabayitanyina’shi, Mafwa e buwa, ibaadi peepi na kibundji kia Lasee.

9 Na bu bitabibaadi bikile kipindji kila, na’shi lwiini lwendo lwa meema talubaadi lwa masaku, mwanda kipindji kia Kwishidika(1) namu takibaadi kipwe kukila, Mpoolo bebadimwishe, nkwamba’shi : 10 Balumiena, namono’shi lwendo alukeekala lwalulukye-alulukye ku bubi mpaa na kutuutshika kwa bintu bi bungi, ta mpeenda ku mwanda wa bintu bi mwanka na mwanda wa bwaato bunabene nya, anka mpaa na ku mwanda wa miuwa yetu. 11 Anka mukata a kisaka kia basalayi lukama baadi mukabe kukulupila kwi mwenya na kwi fumu a bwaato kukila kiakia kibaadi akiakula Mpoolo. 12 Na bu bibaadi p’efwa tampalombane kwipashaala mu mieshi ya mashika, kisaka kikata kibakuminyine kukatuka paapa, bwa’shi su bi mushindo, bafikye ku Fenise, dingi efwa dia mu Kelete ditadiile dia ku node-Esete na sude-Esete, bwa nkakishiisha mieshi ya mashika kwakwa. 13 Na pabaadi lupunga lwa ku midii alupuku bipeela-bipeela, abo na kutentekyesha’shi babafiki ku nfudiilo a lukalo lwabo, babashulwile nyindo na babanga kutambukila bukunkula bwa peepi na [kisangi] kia Kelete.14 Anka kunyima kwa kapindji kapeela, kubafikile kipapi kia mpeshi akiitanyinwa’shi, Elokilido, kibaalaleele bi bukopo mu kisangi. 15 Na bwaato pababwatshilwe na lupunga bwakutwa kushidiila ku lupunga, tubebulekyele nka abweende mu kuluba n’atwe namu nkwatshiibwa [na lupunga]. 16 Na bu bibatutambukilanga kuushi kwa kisangi kipeela akiyitanyinwa’shi Koloda, tubaobeeshe pa bukopo ka-bwaato kapeela ; 17 na pabatwikatwesheeshe mu bwaato [bukata], babakimbile kipaso kia kwipaasha biya pa nkwanya bwaato na ndombo mupoombe muushi ; na pa mwanda wa kutshina’shi tala bwashiikama ku mutuunda wa nsenga wa ku Sulute, babayishiishe mitandalo ya kwiulu, n’anka biabia bibaatshilwe [na lupunga]. 18 Na bu bibaatudi basampulwe ngofu na kipapi, efuku dibalondela babasumbwile kingi kipindji kia bushito. 19 Na p’efuku dia kasatu babasumbwile mitandalo ya ku bwaato na maasa aabo banabene. 20 Na bu bibakutshilwe nguba sunga nyenyeni kumweka muunda mwa mafuku e bungi, na pa kumona kipapi kii bukopo akitulwisha, kubangila paapa lukulupilo lwoso lwa kupaashibwa lubaatudi nalo lubakatukile. 21 Na kunyima kwa’twe kwikala kipindji kii bula kushii kudya, paapa Mpoolo, pabayimeene pankatshi p’abo, nkwakula’shi : Oo balumiena, nubadia kwikala banteemeshe kushii’twe kukatuka ku Kelete, na kweepa yino ntato na kuno kushimisha. 22 Nka binobino namu nenukankamika bwanudia kuniisha mashimba ; mwanda tatukashimisha muwa wa muntu sunga umunenka a kwanudi nya, anka bwaato ngi abukashimina. 23 Mwanda mwikeyilu umune a Efile Mukulu andji’mi muntu aye na ankwete kufubila, bafiki kwandji buno bufuku, bamba’shi : 24 Totshinanga, Mpoolo : abituungu nka oyimukye kumpala kwa Kayisa, na talanga, Efile Mukulu bakupa bantu booso abatambuka n’obe mu bwaato. 25 Ngi bwakinyi, Oo, balumiena, niishayi mashimba ; mwanda ami nankumiina [akiakula] Efile Mukulu [na nashinguula’shi :] abikakitshika nka biabia bibabandungula. 26 Anka abituungu betusabule pa kingi kisangi.

*(1) Tala (Lefitike 16. 29-31).

27 Anka pabakumbeene bufuku bw’ekumi na bwa kananka, bu bibaatudi atuumbakashiibwa aku na aku pankatshi pa meema a Adeleatike, munkatshi a bufuku, ba-mwenya babatentekyeshe’shi, bakwete kwisesela peepi na kisangi ; 28 na pababatompele kwela kipimo, babasangene maboko(2) makumi abidi ; akupu abakidi kangi kapindji kapeela, n’abo kwela dimo kipimo babasangene maboko(2) ekumi na atano. 29 Na mwanda ubabatshinanga’shi tala twakulukila munkatshi mwa mbwebwe, babayishiishe nyindo inanka ya kwikolo dia kumongo kwa bwaato na bakulupiila’shi bufuku butookye. 30 Na bu bitabibakimbanga ba-mwenya bia kulekyela bwaato nkusuuka, p’abo kwiisha bwaato bupeela mu meema na mayele a’shi beende ku bula bakeele ma-nyindo a kwikolo dia ku mpala, 31 Mpoolo balungwile mukata a kisaka kia basalayi lukama na basalayi’shi : Su baabano babakutwa kushaala mu bwaato, tanwibalombeene kupaashibwa nya. 32 Paapa basalayi babatshibile myoshi ya ku kabwaato kapeela, bekalekyeela keenda [na meema]. 33 Na pabaabadi bakwete kwindjila bufuku kutooka, Mpoolo bebasendeelanga booso bwa kudya bidiibwa, eshi : Lelo nyi efuku di’ekumi na dia kananka dianukisha na sala, anutengyela, kushii kudya kantu ; 34 Biabia ngi bianenusendeela’shi, nwate bidiibwa nudye, mwanda biabia mbipwandjikile bwa kwiyikyela kwenu ; mwanda takwi lunyene su ndumune lwa ku mutwe wa muntu ooso a kwanudi alukashimina nya. 35 Na pabapwile kwakula biabia, batshile mukate atumbula Efile Mukulu kumpala kwa booso, na pabeutshokweele, babangile kudya. 36 Na pababanishiishe booso mashimba, abo namu babaatshile bidiibwa. 37 Aku namu tubaadi bungi atwe booso mwamwa mu bwaato bantu nkama ibidi na makumi musambobodi na basamombo. 38 Na pababapudiishe kudya bayikuta, babapeleeshe bwaato pakusuumbula [mifuko ya] poondo mu meema. 39 Na pabatookyele bufuku, tambatundule diadia eumbo nya ; anka babaadi abamono kikonyo kia meema na kyese, kwakwa ngi kubabapwandjikiishe’shi, su mbakumbeene, kushiikamisha bwaato. 40 N’abo nkulekyela ma-nyindo mu meema, baatshiba ndombo, na kupoosola pamune biimikilo bia ku ma nkaapi ; na pabababushiishe kilamba(3) ki’ekolo dia kumongo bwa kuludika lupunga, babatakulukile dia ku kyese. 41 Na pababaponeene pa ingi mbalo yifuunyishwe na meema mpese yoso ibidi, babashikamiishe bwaato ; n’ekolo dia kumpala namu dibaadi ditweele mwanka dibayimeene pamune, anka ekolo dia kumongo dibaadi adisaasuka mwanda wa bukome bwa mbunda-mbunda ya meema. 42 Na kinangu kia basalayi kibaadi kia kwipaa beena lukano, kutshiina kwa’shi tala mungi a kwabadi apanduka na kuywa asuuka. 43 Anka mukata a kisaka kia basalayi lukama kukyeba kwa kupaasha Mpoolo, bebakutshiishwe kulombasha kinangu kiabo, ngi’ye nkutuma eyi’shi baaba abawuku kuywa beyele mu meema kumpala, balwile ku mapia ; 44 na baaba babasheele, bamo bashaale ku mabaya na bangi ku bipusu bia bwaato. Ngi biabia bibakitshiine’shi booso bafika kushii kutapika(4) ku mapia.

*(2) Nkipimo kibabapimanga nakio bula, babekiatanga pa kubaala maboko ooso abidi ; bi kwikala metele amune na kipindji. — (3) Sunga’shi : ebeendela, kipema.— (4) sunga’shi : bafika susuulu.

 

28

1 Na p’atwe kupanduka, paapa tubawukile’shi kisangi akiyitanyinwa bu Malate. 2 Na beena kibundji nkwitwata na bu-muntu bukile, mwanda pababatembeeshe kaalo, babetwatshile bungi bwetu booso, mwanda wa mpeshi baadi anoko na ku mwanda wa mashika. 3 Na Mpoolo pabakongweele kita kia ntete yuume, pabeyitentekyele pa kaalo, nyoka a kikuki batuukile mu kibobo embeela kwiyaasa diaye. 4 Na pabamwene beena kibundji nyoka mmwembeele kwiyaasa diaye, babelungushene’shi : Eyendo, au muntu ntomboshi, mwanda kunyima kwaye bapu kupaanda ku meema, Nemesisi(1) tamukumiine’shi ashaale na muwa nya. 5 Biabia aye, pabapukile nyoka mu kaalo, tamupushe busungu nya ; 6 n’abo babatengyeele’shi su atutuma sunga kupona paashi afwe nkoma. Anka pababatengyeele kipindji kikata, kushii kumona mwanda wa kipaso aumufikila, babashintwiile binangu, baamba’shi au nyi efile.

*(1) Nemesisi, nyi nkishima : « kululama », kibabalangwilanga bu efile.

7 Aku namu, mbwipi mwa yaya mbalo mubaadi mabala a fumu mukata a mu kisangi, eshina diaye, Pubiliuse, betutambwile, etutuula kwaye mu kalolo muunda mwa mafuku asatu. 8 Na bibakitshiine’shi shaye na Pubiliuse, baadi mulaale apusha busungu ngofu bwa mbidi kaalo na kusuumbuka kwa mase ; na Mpoolo, pabatwelele mwadi, batekyele amutenteka maasa na amupaasha. 9 Anka bino pababikitshikile, bangi beena maladi babaadi mu kisangi babafikile n’abo namu bapaashiibwa. 10 Na bano namu babetuneemekyele bikata, na pakukatuka kwetu babetukwashiishe na bioso bibatudi nabio lukalo.

11 Na kunyima kwa mieshi isatu, tubayiile mu bwaato bwa ku Alekisandii bubaadi mu kisangi bwa kukisha mieshi ya mashika, bubaadi na kitundwilo’shi, Diosokule. 12 Na pabatwimikile bwaato ku Silakuse, tubekushaalele mafuku asatu. 13 Kukatuka kwakwa tubefunyine ngi twakafika ku Lengiumu ; na kunyima kw’efuku dimune, lupunga lwa ku sude lupwe kwibwaa, tubafikile p’efuku dia kabidi ku Pusole, 14 kubabakitshiine’shi, atusangana bakwetu, abo nkwituteka bwa kushaala n’abo mafuku musambobidi ; ngi biabia tubayiile ku Loma. 15 Na kubanga kwakwa, bakwetu pa kupusha mianda yoso ibetufikiile, babafikile mu kufumankana n’etu mpaa na ku Kisalwe(2) kia Apiuse na ku Mashibo-asatu a benyi ; na Mpoolo pabebamwene, batumbwile Efile Mukulu n’eshimba diaye dibaniingile.

*(2) Twambe’shi nyi mbalo ayikumbeena bantu bwa kwisaamba mianda, pa kikumbeeno.

16 Na pabatufikile ku Loma, [mukata a kisaka kia basalayi lukama balubwile beena lukano mu maasa a mukata a mwibalasa, na] Mpoolo bapelwe matalwa a kushaala mu yaaye shibo ya bupeenka na musalayi umune a kumulama.

17 Aku namu bibakitshiine’shi, kunyima kwa mafuku asatu, aye [Mpoolo] nkwitanyisha baaba babaadi bu bakata ba beena Yuda ; na pababakumbeene, bebalungwile’shi : Bakwetu, sunga ntshii mukite mwanda su ngumune wi bubi kwi mwiilo wetu sunga kukitshiina bipikwa bia ba-yaya, ami mu lukano ku Yelushalema, babantuule mu maasa a beena Loma, 18 beeni babaadi bakite’shi, abapu kungipusha, nkukyeba kumpoosola, mwanda mwandji tamumwekwe mwanda ukata wandji musoole ulombeene lufu nya. 19 Anka beena Yuda pababapele kiakia kitshibilo, ngi’mi nantuungu kukatshibilwa kiimu kwi Kayisa, kushii’shi ami ne na mwanda kampaanda wa kufuunda nao eumbo diande nya. 20 Ngi mutwe wa mwanda wawa unanenwitanyina, bwa’shi nenumone na bwa kwisamba n’enu, mwanda ne munemeenwe na ino nkano pa mwanda wa lukulupilo lwa Isalele. 21 Ank’abo babamulungwile’shi : Bwetu’twe namu, tatwi bapete mikanda ya ku Yudeya pa mwanda wobe nya ; na muntu su ngumune a ku bakwetu bafikye tamwitulondele namu su nkwakula mwanda wobe ubi nya ; 22 anka atutekye bwa kupusha kwodi’be kii kwishimba diobe ; mwanda, bitale kiakia kisaka, atwe kuno atuuku’shi mbekipele mbalo yoso.

23 Na p’abo kumutshibila efuku dimune, [bantu] be bungi babafikile kwadi mu shibo yaaye ; n’aye bebatoosheshanga [eyendo] na kuleshanga bu-kamonyi bwa bufumu bw’Efile Mukulu, kubanga ku namashikashika mpaa na ku kiolwa, na kukimbanga bia kwibashinkamiisha [bintu] bitale Yesu, na ku mwiiya wa Mose na ku [mikanda ya] batemuki. 24 Na bamo babakuminyine mianda yibaakulanga ; anka bangi tababakumiinanga nya. 25 Na pa kukutwa kwa kwikala eyi dimune munkatshi mwa’bo, babakatukile, kunyima kwa Mpoolo kupwa kwibalungula eyi dimune’shi : Kikudi-e-Selele balungwile ba-shetu bi buwa kukidila kwi Esaya mutemuki, pa kwamba’shi : 26 « Nda kwi uno mwiilo wakule’shi : Pa kupusha anukapusha, na tanukashinguula nya, na pa kumona anukamono, na tanukabeekyela nya ; 27 mwanda eshimba dia uno mwiilo dibaneeme [bushito], na be na mpushiiso e bukopo ku matwi aabo, na babamwamwa meeso aabo, kutshina’shi tala bamona na meeso, na bapusha na matwi na bashinguula kwishimba, na tala baaluluka, na’shi ami nebapaasha » (A). 28 Biabia wukayi’shi, kino kipandjilo(3) ki’Efile Mukulu kibatumwa kwi [beena] maumbo ; n’abo abakapusha. [Pabapwile kwakula yaya mianda, beena Yuda babakatukile, na mpaka ikata munkatshi mw’abo].

*(A) Esaya 6 ; 9-10. — *(3) Tala Luka 2. 30 ; 3. 6 ; Efeso 6. 17.

30 Na [Mpoolo] bashaleele bipwa bibidi bishima mu shibo ibaadi efutshila’ye nabene, na batambulanga bantu booso babafikanga kwadi, 31 alungulanga wa bufumu bw’Efile Mukulu na kulambukishanga mianda ayitala Fumu Yesu Kidishitu, n’eshimba dioso, kushii kibaambo.

MUKANDA KWI

BEENA LOMA

Loma 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16

1

1 Mpoolo, mpika a Yesu Kidishitu, mutumibwa mwitanyinwe(1), mutuulwe ku lupese bwa mukandu wi buwa w’Efile Mukulu, 2 (wawa wiinyi ubaadi mulee kala kwi batemuki(2) baaye mu bifundwe bi Selele). 3 ukume Mwan’aye, (mutandwe ku twikulu twa Dafidi muyiile musamba(3), 4 mushinkamishwe’shi Mwan’Efile Mukulu, mu bukome, muyiile Kikudi kia bu-selele, ku lusaangukilo lwa bafwe), [nyi] Yesu Kidishitu Fumwetu, 5 sha kwiini kwatudi bapetele buuntu [bw’Efile Mukulu] mpaa na mufubo wa butumibwe, bwa kukookyela kwa lukumiino pankatshi pa [beena] maumbo booso, bw’eshina diaye, 6 n’anwe namu munkatshi mwa’bo, nwi bayitanyinwe ba Yesu Kidishitu, — 7 kwi bakumiinwe booso b’Efile Mukulu be ku Loma, bayitanyinwe be Selele : buuntu na kufukama binupeebwe, kwi Efile Mukulu Shetu na kwi Fumu Yesu Kidishitu !

*(1) Ngi kwamba’shi : mwitanyinwe ku lwitanyino lw’Efile Mukulu. — (2) Sunga’shi : kukiila kwi batemuki. — (3) Sunga’shi : mbidi.

8 Kwibedi, nabanda kutumbula Efile Mukulu ande, kwi Yesu Kidishitu, bw’enu’nwe booso, pa mwanda’shi lukumiino lwenu lubapalakashwa mu nsenga yishima. 9 Mwanda Efile Mukulu, ankwete kufubila mu kikudi kiande mu mukandu wi buwa wa Mwan’aye, nyi nkamoni kande [ka kulesha]’shi nenuteemuna kushii kutshiba, 10 na kutekanga misuusa yoso mu nteko yande, su kwekala kipaso, musuusa umune binobino, nankapeebwa namu ku kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu bwa kufika kwanudi. 11 Mwanda ne na lukalo lukata lwa kwinumona, biandja kwinulungula wa kingi kia buuntu kia lusa kia Kikudi, bwa’shi nwikale baningye, 12 ngi kwamba’shi twikale basambiibwe pamune munkatshi mwenu, anwe n’ami, muntu na muntu ku lukumiino lwi mwi mungi. 13 Aku namu ntankyebe anwe nwakutwa kuwuka nya, bakwetu, eshi, misuusa yi bungi nemwipime bwa kufika kwanudi (na’shi nandji mubambiibwe mpaa na binobino), bwa kupeta bimo bikuba munkatshi mwenu namu, bu [biabidi bikitshikye] mu angi maumbo. 14 Ne na ebaasa na kwi beena Ngidiki na kwi bantu ba bisumanga(4) ; na kwi baasha bukalabwino na kwi bantu bashina bukalabwino ; 15 biabia, bu biabidi’shi bushito bwi kwandji, ne peepi bwa kwinulungula mukandu wi buwa, kwanudi anwe namu be ku Loma.

*(4) baaba benyi ku bipikwa bia beena Ngidiki.

16 Mwanda ntshii na buufu bwa mukandu wi buwa, mwanda nnawo bukome bw’Efile Mukulu bwa kipandjilo kwi yawa ooso akumiina, na kwi mwina Yuda kwibedi, na kwi mwina Ngidiki. 17 Mwanda kululama kw’Efile Mukulu kubafumbulwa mwanka, muyiile abikyebe lukumiino, bwa lukumiino, muyiile bifundjibwe’shi : « Aku namu mululame akeekala na muwa pa lukumiino » (A).

*(A) Abakuka 2. 4.

18 Mwanda suungu y’Efile Mukulu ngifumbulwe mwiulu pa kwikutweena na mwikeelo ooso wi bubi na kukutwa kwa kululama kwoso kwa bantu be n’eyendo [aku mbashaale] mu mianda yishi ilulame, 19 pa mwanda kiakia kilombeene kuwukikwa kwi Efile Mukulu akimwekwa patooka pankatshi paabo ; mwanda Efile Mukulu mwibaleshe kianka ; 20 mwanda, kubanga kashaa nsenga ibapangilwe, kiakia kishi bia kumweka kwadi, [kwamba’shi] na bukome bwaye bwa looso na bwifile bwaye, kikwete kumweka ku kinangu, ku bintu bipangiibwe, mu kipaso kia’shi bebayikashe(5) bu bashii bia kufwilwa lusa : — 21 pa mwanda, paabo kuwuka Efile Mukulu, tambamutumbishe bu Efile Mukulu, sunga nkumutumbula nya ; anka babaadi bantu bapuupakane mu nangunangu yaabo, n’eshimba diabo dikutwe kinangu dibawuudile mufito fututu : 22 abeaamba bu baasha bukalabwino, abo babaapu kulotakana, 23 na babaaluula ntumbo y’Efile Mukulu shafwiyaa(6), mu kipwandjikiisho kia efwanika dia muntu afwiyaa na dia bioni na dia nyema ya mikolo yinanka na dia nyema ayiikaka [paashi]. 24 Ngi bwakinyi Efile Mukulu bebatadikiisha(7) namu mu ngabiabi ya mashimba aabo, ku butete, biakukutwa mbidi yabo kineemo munkatshi mw’abo’bo banabene : 25 abo babashintuula eyendo di’Efile Mukulu mu madimi, na babaneemeka na kufubila kipangwa pamutwe pa wiinyi bekipangile, mwikale mwelwe mwabi looso. Amene ! 26 Ngi bwakinyi Efile Mukulu bebatadikiisha, mu ngabiabi yi buufu, mwanda bakashi baabo babashintula kikitshiino kia bu-mukashi ku kingi kitupisheene na kia bufukilo ; 27 na balume namu nka biabia bimune, paabo kuleka kikitshiino kia bufukilo kia mwana-mukashi, babanishidiila mu lwabi lwabo au kwi mukwabo, bakitanga bi buufu, balume na balume n’abo, na pa kutambula mwabadi’bo banabene efuto dipwandjikiile kuluba kwabo. 28 Na bu biabashibapete kinangu kilulame bwa kulama kiwukilo ki’Efile Mukulu(8), Efile Mukulu bebatadikiisha ku kinangu kipatakane(9) bwa kukita bintu bishibipwandjikile, 29 paabo kwikala munkatshi mwa mianda ishii yilulame, ya bubi, ya lwabi, ya bu-nsesa, — mbawule na kiuutu, na kwipayisheena, na kwikutwena, na bulamalama, na bipikwa bi bubi, — baasha lufundani, 30 baasha twipu, beshikwene n’Efile Mukulu, baasha kibengo na kuwolomoshena, baasha kwitatula, baasha kwisadika, abafuku bintu bibi ; bashabakookyela bebatande, 31 bashii na binangu, bashabanemekyela [kiakia] kiabadi bapwe kulaa, bashii na kifulo kia butandwa, bashii na lusa, 32 n’abo, bapwe kuwuka ntshibilo a kiimu mululame a Efile Mukulu’shi, baaba abakitshi bintu bi biabia mbapwandjikile lufu, ta mpenda shi abebikitshi nya, anka’nyi abatuulu muloo wabo mwi baaba abebikitshi.

*(5) Ngi kwamba’shi, beeni baaba bantu. — (6) Sunga’shi : Shalulukaa. — (7) Sunga’shi : bebashidi, bebatakuula ; bimune na mu kish. 26 na 28. — (8) Banda kutala mu Nkindji 2. 5-9. — (9) Kwamba’shi : Efile Mukulu. bebasumbusheena.

 

2

1 Ngi bwakinyi twe bia kufwilwa lusa nya, obe muntu, sunga we’nyi atshibisheena kiimu. Mwanda paapa potshibila mungi muntu kiimu, wepiisha obe nabene, pa mwanda obe atshibisheena kiimu, okitaa yaya mianda imune. 2 Aku namu, atuuku’shi, kiimu ki’Efile Mukulu kii muyiile eyendo, nkishikwe baaba abakitaa yini yaya mianda. 3 Na opwandjikisha’shi, Obe ! Muntu atshibila baaba abakitshi mianda yi biabia kiimu aku weyifubila, okapanduka ku kiimu ki’Efile Mukulu su ? 4 Su obengye bupeta bwa buwa bwaye, na bwa lwishinko lwaye, na bwa kwiisha kwa mutengyelo waye, kushii kuwuka’shi, buwa bw’Efile Mukulu abukutakuula ku kwilanga ? 5 Anka ku mwanda wa bukopo bwobe, na muyiile eshimba diobe dishadialuluka, obe wekakila suungu kwifuku dia suungu, na dia kufumbuka kwa kiimu ki’Efile Mukulu kilulame, 6 aye akafuta muntu ooso muyiile bikitshiino(1) biaye : 7 kwi baaba namu abakitshi’shi, pa kushimatshiila mu bikitshiino bi buwa, abakimbi ntumbo na kineemo na kuushifwa(2), — muwa wa looso ; 8 anka kwi baaba baasha mpaka bakwete’nyi kubiandwiila eyendo, na abakookyela [mwanda woso] ushi ululame, — [akebafuta] suungu na bukyelo ; 9 malwa na kiongwa [kwishimba] [abikeekala] pe kikudi kioso kia muntu akitshi bi bubi, kwibedi kia mwina Yuda, na [kunyima] kia mwina Ngidiki ; 10 anka ntumbo na kineemo na kufukama kwi [muntu] ooso yawa akitshi buwa, kwibedi kwi mwina Yuda, [kunyima] na kwi mwina Ngidiki ; 11 mwanda ta kwi ntoondo ya muntu kwi Efile Mukulu nya. 12 Mwanda baaba booso bakite milwisho kushii mwiiya [kwikala kwanka], abakafwa namu nka kushii mwiiya ; na baaba booso bakite milwisho muushi mwa mwiiya, abakatshibilwa kiimu ku mwiiya. 13 (mwanda ta mbaaba abapusha mwiiya bekale balulame ku mpala’Efile Mukulu nya ; anka nyi mbaaba abakumbasha mwiiya abakabingishiibwa ; 14 mwanda pe [beena] maumbo bashii na mwiiya, abakitshi mianda ya mu mwiiya ku kinangu kia butandwa, kwabashi bekale na mwiiya, yaya mianda yii bu mwiiya kwabadi’bo banabene, 15 na abaleesha mufubo wa mwiiya, ufunde mu mashimba mw’abo ; muntu aabo e muunda aleesha pamune bu-kamonyi, na mitentekyesho yabo ikwete kwifundeenanga, sunga namu kwitekyesheenanga lusa), 16 [abakatshibilwa kiimu, biangamba], kwifuku dianakatshibile Efile Mukulu mianda ya bantu yifwame kiimu, kukidila kwi Yesu Kidishitu muyiile mukandu wande wi buwa.

*(1) Sunga’shi : mifubo yaaye. — (2) Sunga kuushinyanga.

17 Aku namu su obe, we n’eshina dia bu mwina Yuda, na’shi we mushaleele pa mwiiya, na’shi wesadikila mwi Efile Mukulu, 18 na’shi owuku kikyebe ki’eshimba [diaye], na’shi owuku kutuundula bintu bikile-kile buwa, mwikale mulambukishwe kukidila mu mwiiya, 19 na’shi okumiina’shi, we mukunkushi a bampofu, etaata dia baaba be mu mufito, 20 opatulwiila bantu bakutwe kinangu, [we] mulambukishi a baana bakinga, mwikale na bushima bwa kiwukilo na bwa eyendo mu mwiiya ; 21 biabia obe alambukisha bangi, twelambukisha namu obe nabene su ? Obe alungula bantu’shi, tabayibaanga, oyibaa [namu] su ? 22 Obe amba’shi, [muntu] tatambukanga lusandji, otambuka [namu] lusandji su ? Obe ashikwaa mankishi, oyipeeya bishila bia mankishi su ? 23 Obe esadikila mu mwiiya, osengyesha Efile Mukulu pa kutupilwa kwa mwiiya su ? 24 Mwanda eshina di’Efile Mukulu dibasabuulwa munkatshi mwa [beena] maumbo pa mwanda wenu, bu biabidi bifunde(3). 25 Mwanda’shi kusadiibwa kwi buwa su’be olombasha mwiiya ; anka su obe otupilwa mwiiya, kusadiibwa kwobe kubafiki bu shi musadiibwe. 26 Biabia su kuushisalwa nkulame abikyebe mwiiya, kuushisalwa kwaye takukabadikilwa bu kusadiibwa su ; 27 na kuushisalwa kwibiikale [kwa] kubutandwa, pakulombasha mwiiya, takukakutshibila kiimu su, obe akitshi’shi, mu eyi [dia mwiiya] na mu kusadiibwa, we mutupilwe mwiya ? 28 Mwanda yawa mwibikale ku meeso bisumanga ta mwina Yuda nya, na kwakwa ta nkusadiibwa nya kwibikale paasha mu musamba(4) bisumanga ; 29 anka yawa mwibwikale muunda ngi mwina Yuda, na kusadiibwa nkwa kwishimba, mu kikudi, kushii mu eyi [dia mwiiya] nya ; na kukaanyibwa kwa uno [mwina Yuda] takufiki kwi bantu nya, anka kwi Efile Mukulu.

*(3) tala mu Ezekyele 36. 20-23. — (4) Sunga’shi : Ku mbidi.

3

1 A biabia makasa a mwina Yuda ngani, sunga makasa a kusalwa ? — 2 Mu bipaso bioso [makasa] ngakata, na kwibedi nyi mpaa mwanda babebapeele miisaambo yoso y’Efile Mukulu. 3 A biobio bii naminyi ? Su bangi [ba kwabadi] tambakumiine, kukutwa kwabo kwa kukumiina akukakutshiswa kishima ki’Efile Mukulu su ? 4 Biobio tabiakukitshika nya ! anka Efile Mukulu ekale a eyendo na muntu ooso yawa ekale sha madimi, muyiile kiakia kifundwe’shi : « Biodia kubingishiibwa’be ku mayi wobe, na’shi obingye pabakutshibila kiimu » (A). 5 Anka su kuushilulama kwetu akushinkamisha kululama kw’Efile Mukulu, twaakule kinyi ? Efile Mukulu mukutwe kululama paaye kupoosola suungu yaaye su ? — Nangakula muyiile bu muntu. — 6 Biobio tabiakukitshika nya ! mwanda a [paapa], Efile Mukulu akatshibila ba pa nsenga kiimu naminyi ? 7 Mwanda su eyendo di’Efile Mukulu dibafiimi bwa ntumbo yaaye mu madimi ande, bwakinyi ami namu nantshibilwa dimo kiimu bu mulwishe ? 8 Na tabii, bu biabetudimbiila madimi bisumanga na bi bangi [bantu] abapwandjikisha’shi, atwe atwakula’shi : Tukite bubi, bwa’shi buwa bumwekwe ? — kwabadi’bo kiimu nkikumbane(1).

*(A) Lono 51. 4. — *(1) Ni nkwamba’shi baaba mbalombeene kupishiibwa.

9 A biobio bii naminyi ? Atwe twibakile buwa su ? Su mpapeela. Mwanda twibatopekye kumpala booso beena Yuda mpaa na beena Ngidiki eshi booso bwabo be mu mulwisho, 10 muyiile biabidi bifunde’shi : « Takwi muntu mululame nya, sunga ngwini umunenka [tekudi] ; 11 takwi muntu e na kinangu, takwi muntu akimbi Efile Mukulu nya ; 12 booso bwabo mbekuumbe ; booso bwabo pamune babemwesha bisumanga ; takwi sunga umune akitshi kalolo ; ta kwi sunga ngumunenka nya » (B) ; 13 « mudibu wabo nyi mashaama e mwasa ; ndjimi yabo ngi yabadi badimbe nayo madimi » (C) ; « leengo a manyoka e muushi mwa milomo yabo » (D) ; « 14 na mukanwa mw’abo mmuwule mulwa na buulo bw’eshimba » (E) ; « 15 ngao yabo yi lubilo bwa kusumbula mase ; 16 kabutu na malwa bi mu mashinda aabo ; 17 n’abo tambawukye eshinda dia kufukama nya » (F) ; 18 « ta kwi kutshiina kw’Efile Mukulu ku meeso kwabo nya » (G). 19 Aku namu atuwuku’shi kioso akiakula mwiiya, awikiakula kwi baaba be muushi mwa mwiiya, bwa’shi kukanwa kwoso kwikale kufungye, na’shi muntu ooso ekale mupiile kumpala kw’Efile Mukulu. 20 Ngi bwakinyi muntu su ngumune takabingishiibwa kumpala kwaye ku bikitshiino bia mwiiya nya, mwanda ku mwiiya ngi kwi kiwukilo kia mulwisho.

*(B) Lono 14. 1-3. — (C) Lono 5. 9. — (D) Lono 140. 3. — (E) Lono. 10. 7. — (F) Esaya 59. 7-8. — (G) Lono. 36. 1

21 Anka binobino, kushii mwiiya, kululama kw’Efile Mukulu akumwekwa patooka, bu-kamonyi bwako bubaleshiibwa kukidila ku mwiiya na [ku] batemuki, 22 kululama kwangamba’shi, nkw’Efile Mukulu [akutuukila] ku lukumiino lwa Yesu Kidishitu kwi bantu booso, na pe baaba bwoso abakumiina ; mwanda takwi kwilekeena nya, 23 mwanda bwoso babalwishiishe na mbalobele ku ntumbo y’Efile Mukulu, — 24 pakwikala babingishiibwe bisumanga ku kalolo kaaye(2), kukidila ku nkuulo yi mwi Kidishitu Yesu, 25 aye wiinyi abadi batuule kwi Efile Mukulu bu kibwikiilo(3) [kia milwisho], ku lukumiino mu mase aye, bwa kulesha kululama kwaye ku mwanda wa kulekyelwa kwa milwisho ibakitshiinwe(4) kwibedi, mu kapunganyi(5) k’Efile Mukulu, 26 bwa kulesha, [biangamba], kululama kwaye mu kino kipungo kia binobino, biadiakwikala [aye] mululame na [kwikala] abingisha yawa e mu lukumiino mwi Yesu.

*(2) Sunga’shi : ku buuntu, ku lusa lwaye. — (3) Tala Lefitike 16. 2, 13, 14-18. — (4) Sunga’shi : Itayibakidile. — (5) Sunga’shi : lwishinko.

27 A kwisadika kwi kwikunyi ? — Kubakuumbwa [ku lupese]. — Ku mwiiya kinyi ? — Wa bikitshiino su ? — Nya, anka ku mwiiya wa lukumiino ; 28 mwanda tubashinkamisha’shi muntu mubingishiibwe’nka ku lukumiino, lushi bikitshiino bia mwiiya. 29 Efile Mukulu nga peenda beena Yuda su ? Te bu [Efile Mukulu] a [beena] maumbo namu su ? — Eyendo, nga [beena] maumbo namu ; 30 mwanda nyi Efile Mukulu umune akabingisha kusadiibwa muyiile abikyebe lukumiino na kuushisadiibwa [akekubingishe] ku lukumiino. 31 Biabia atwe atwipaa mwiiya ku lukumiino su ? Biobio tabiakukitshika nya ! kwatudi’twe, atushinkamisha mwiiya.

 

4

1 A biabia twikwakula kinyi, eshi muyiile ku mbidi, shetu Abalahama bapetele kinyi ? 2 Mwanda su Abalahama babingiishwe kukidila ku bikitshiino, e na kia kwitumbisha, anka kushii kumpala kw’Efile Mukulu nya ; 3 mwanda kifundwe akiamba naminyi ? Eshi : « Na Abalahama bakuminyine Efile Mukulu, na biabia bibamubadikiilwe bu kululama » (A). 4 Aku namu kwi yawa muntu afubu, efuto tadibadikiibwa bu kia buuntu nya, anka bu kintu [kimukumbeene bu] kiaye ; 5 anka kwi yawa shakitshi bikitshiino, anka akumiina mwi yawa abingisha muntu shi na mwikeelo w’Efile Mukulu, lukumiino lwaye alumubadikilwa bu kululama ; 6 nka bino abipatuula namu Dafidi buwa bwa muntu ababadikila kwi Efile Mukulu kululama kushii bikitshiino’shi : 7 « Basha muloo mbaaba baasha bukite-kite [bwabo] bulekyeelwe na baasha milwisho [yabo] yibabwikilwa ; 8 sha muloo anka muntu abashababadikila mulwisho kwi Mwanana » (B).

*(A) Kibangilo 15. 6. — (B) Lono 32. 1-2.

9 Biabia buno buwa [abufiki] mu kusadiibwa su [abufiki] na mu kuushisadiibwa ? Mwanda atwamba’shi lukumiino lubaadi lubadikilwe Abalahama bu kululama. 10 Biabia lubamubadikiilwe naminyi ? Mpabaadi musadiibwe, su mpabaadi tasadiibwe ? — Ta n’aye musadiibwe nya, anka’ye shabandjile kusadiibwa. 11 Na bapetele kitundwilo kia kusadiibwa bu kitaampi kia kululama kwa lukumiino [lubaadi n’alo] pabaadi tasadiibwe ; bwadiakwikala shaye na bantu booso abakumiina, pabaki mu kipindji kia kuushisadiibwa, biakwibabadikilwa namu kululama, 12 na’shi ayikale shaye na kusadiibwa, t’anka peenda bwa baaba be mu [kipikwa kia] kusadiibwa nya, anka namu’nyi bwa baaba abatambuka pa biashiino(1) bia lukumiino lubapetele shetu Abalahama, pabaadi tasadiibwe.

*(1) Sunga’shi : mpapa, mifuunda.

13 Mwanda ta nku mwiiya kubabalayile Abalahama sunga twikulu twaye mulayilo, bia kwikala bu mpiani a nsenga, anka ku kululama kwa lukumiino. 14 Mwanda su baaba be mu kipikwa kia mwiiya mbampiani, lukumiino lubaaluulwa bisumanga, na mulayilo ubapongolwa ; 15 mwanda mwiiya autandaa suungu, anka kwakwa kushii kwikale mwiiya, takwi kutupilwa kwa mwiiya nya. 16 Bwa uno mwanda, nyi muyiile abikyebe lukumiino, bwa’shi [bikale] muyiile buuntu [bw’Efile Mukulu] ; bwashi mulayilo wikale ushinkamiishwe twikulu twoso, kushii peenda kwi twikulu twa ku mwiiya, anka kwi twatwa namu’nyi twi ku lukumiino lwa Abalahama, aye mwikale shetu booso 17 (muyiile bifundwe’shi : « Nankwikeeshe shaye na miilo yi bungi » (C), kumpala kw’Efile Mukulu abakumiina, — apeeya bafwe muwa, n’ayitanyina bintu bishikwanka nka bu bikwanka, — 18 aye bakitshiine’shi, kushii lukulupilo, bakuminyine na lukulupilo, bwa kwikala nshaye na miilo yi bungi, muyiile kiakia kibaadi kiakulwe’shi : « Ngi abikeekala twikulu twobe biabia » (D). 19 Na paaye kukutwa kwikala mubofule mu lukumiino, aye tabatadile mbidi yaaye yitayibaadi bu yifwe(2), bukulu butabaadi bwa bipwa bi peepi na lukama lushima, sunga ku kutaala kwa kiadi kia mabeele a Saala ; 20 na tabelele mpaka pa mulayilo w’Efile Mukulu ku kukutwa kwa lukumiino nya, anka baningile mu lukumiino, aye nkupa Efile Mukulu ntumbo, 21 na paaye kwikala mushinkamishe’shi, kiakia kibaapu kulaa, aye e na bukome’nyi bwa kwikilombasha. 22 Ngi bwa kinyi’nyi biabia bibamubadikiilwe bu kululama. 23 Aku namu, ta mpeenda bwaye bupenka bubafundjilwe’shi, biabia bibamubadikiilwe nya, 24 anka namu’nyi bwetu’twe, abakabadikilwa, kwatudi’twe abakumiina mwi yawa babushiishe Yesu Fumwetu munkatshi mwa bafwe, 25 aye wiinyi baadi mulubulwe bwa bilema bietu na basaangukile bwa kubingishiibwa kwetu.

*(C) Kibangilo 17. 5. — (D) Kibangilo 15. 5.

*(2) Sunga’shi : yipwe kukooka.

 

5

1 Biabia paatwe kwikala babingishiibwe ku kipikwa kia lukumiino, twi na kufukama n’Efile Mukulu [kukiila] kwi Fumwetu Yesu Kidishitu, 2 kukidila kwadi’ye nkubatupetela na matalwa, ku lukumiino, a kwikala mu bwabwa buuntu mwatudi beekale, n’atwisadikila mu lukulupilo lwa ntumbo y’Efile Mukulu.

3 Na ta’nka peenda biabia nya, anka atwisadikila na mu malwa, bawukye’shi, malwa aafwishaa lwishinko, 4 na lwishinko [alufwishaa] kiuubishi, na kiuubishi [akifwishaa] lukulupilo ; 5 Na lukulupilo talukwatshisheena buufu nya, mwanda kifulo ki’Efile Mukulu kibapongoolwa mu mashimba mwetu kwi Kikudi-e-Selele kibaadi kitupeebwe. 6 Mwanda Kidishitu, paapa pabaatudi tatwi na bukome, ku kipindji kikumbane, bafwidile bantu babi. 7 Mwanda, bwa muntu mululame, mungi muntu e kumufwiila pa bukopo, (mwanda, bwa muntu sha kalolo namu, pangi mungi muntu e kwipaana bwa kufwa) ; 8 Anka Efile Mukulu baleesha patooka kifulo kiaye’ye nabene kwatudi, pa kusangana’shi, patubaadi balwishi, Kidishitu betufwidiile. 9 Biatudi binobino beekale babingishiibwe ngofu ku mase(1) aaye, biabia namu atukakishakisha kwikala bapashiibwe ku suungu [y’Efile Mukulu] kwadi’ye. 10 Mwanda, su atwe beekale beshikwanyi, babetuloombasha n’Efile Mukulu kukidila ku lufu(2) lwa Mwan’aye, bikishekishe namu, pa’twe kwikala baloombashwe, atukapaashiibwa [kukidila] ku muwa(3) waye.

*(1) Nkwamba’shi, mase aaye nawo etubingishe. — (2) Lufu naalo alwitupwaanisha n’Efile Mukulu. — (3) Muwa waye nawo namu awitupaasha.

11 Na ta’nka [peenda biabia nya], anka namu’nyi atwisadikila mwi Efile Mukulu kwi Fumwetu Yesu Kidishitu, kukidila kwadi’ye nkubatupetela binobino kipwaano.

12 Ngi bwakinyi, bu bibatweelele mulwisho ku nsenga kukiila kwi muntu umunenka, na kukiila ku mulwisho lufu [nkutweela namu], na’shi bino lufu lubakidila kwi bantu booso, pa kumona’shi booso babalwishiishe… 13 (mwanda [kukatuka kwoso’kwa] mpaa na pa mwiiya mulwisho ubaadi’nka ku nsenga ; anka bubi tabubadikilwa [muntu] pakushii mwiiya nya ; 14 anka lufu lubaadi lubikale kubanga ku Adama mpaa na ku Mose, sunga mpa baaba bashibaadi balwishi muyiile kwifwana(4) kwa kutupilwa kwa Adama [kwa mwiiya], aye mwikale efwanika dia yawa baadi na kia kufika kunyima. 15 Anka biabia biikale pa mwanda wa kia buuntu kia lusa ta bi pamune na bibekeele pa mwanda wa kilubilo su ? mwanda su, pa mwanda wa kilubilo kia muntu umune, be bungi mbafwe, lusa lw’Efile Mukulu na kia buuntu mbikilekile kufwiimina be bungi, pa mwanda wa lusa lutuukile kwi muntu umune, Yesu Kidishitu. 16 Dingi ta ngi biikale na kia buuntu bu [kiakia kibakitshikile] pa mwanda wa muntu umune balwishiishe su ? mwanda kiimu akituukila kwi [muntu] umune mu kupishiibwa, — anka kia buuntu kia lusa, kia bilubilo bi bungi, [nkituukile] mu kubingishiibwa. 17 Mwanda su, ku kilubilo kia [muntu] umunenka, lufu lubabikeele kukiila kwi [muntu] umune, baaba abatambula kufwiima kwa buuntu na kwa kia buuntu kia bululame, abakakishakisha kubikala mu muwa kukiila kwi [muntu] umune, Yesu Kidishitu) ; 18 biabia namu, nka bu biikale’shi pa mwanda wa kilubilo kimune [bipeta bia kiakia kilubilo bibekeele] kwi bantu booso mu kupishiibwa, ngi bii mpaa na kululama kumunenka [bipeta bia’ko bibekeele] kwi bantu booso mu kubingishiibwa kwa muwa. 19 Mwanda nka bi pa mwanda wa kushikookyela(5) kwa muntu umune be bungi babekeeshwe balwishi, ngi bi mpaa na pa mwanda wa kukookyela kwa umune, be bungi abakeekashwa balulame. 20 Aku namu mwiiya ubafikile bwa’shi kilubilo kifwiime ; anka kwakwa kubekeele kufwiime mulwisho, lusa lw’Efile Mukulu lubakishakiishe kufwiima, bwa’shi, 21 anka bibabikeele mulwisho kukiila ku lufu, bino namu’nyi lusa lubikale kukiila ku kululama bwa muwa wa looso, kukiila kwi Yesu Kidishitu Fumwetu.

*(4) Tala Oseya 6. 7. — (5) Sunga’shi : kukutwa kwa kukooka.

 

6

1 A biabia twaakule kinyi ? Tubombeele mu mulwisho bwa’shi buuntu butame su ? 2 — Biobio tabiakukitshika ! Atwe bafwe ku mulwisho nkipaso kinyi kiatudia kwikala na muwa dimo mu mulwisho ? — 3 Anulubu’shi, atwe booso babaadi babatshishiibwe bwa Kidishitu Yesu, tubaadi babatshishiibwe bwa lufu lwaye ? 4 Biabia tubaadi bashiikiibwe n’aye ku(1) lubatshisho, bwa lufu ; bwa’shi bu bibaadi Kidishitu musaangulwe munkatshi mwa bafwe kwi ntumbo ya Yaya, biabia atwe namu tutambukye mu muwa upya. 5 Mwanda su babaadi betukumbashe n’aye mwifwanika dia lufu lwaye, biabia atukebiikala’nyi [mwifwanika] dia lusaangukilo lwaye ; 6 bawukye bino’shi, muntu etu a kala baadi mubaambwe n’aye pa nkulusu, bwa’shi mbidi ya mulwisho yikale kushii bukome, bwa’shi tatufubilanga mulwisho nya. 7 Mwanda yawa mufwe mubingishiibwe(2) ku mulwisho. 8 Aku namu su twi bafwe na Kidishitu, atukumiina’shi, atukeekala kabidi na muwa [pamune] n’aye, 9 bawukye’shi Kidishitu, p’aye kwikala musaangukye munkatshi mwa bafwe, taafu nya ; lufu talwi na matalwa paadi nya. 10 Mwanda biadi’ye mufwe, mmufwe musuusa umune looso ku mulwisho ; anka biadi’ye na muwa, ena muwa ku mwanda w’Efile Mukulu. 11 Pamune n’anwe namu, etuuleyi anwe banabene bu bafwe ku mulwisho, anka bu be na muwa ku mwanda w’Efile Mukulu muunda mwa Kidishitu Yesu.

*(1) Nkwamba’shi lubatshisho ngi lubaadi lwitushiikye. — (2) Sunga’shi : mupoosolwe, mufungushwe.

12 Biabia mulwisho taubikalanga mu mbidi yenu ya lufu bwa’shi nukookyele ku ngabiabi ya ino mbidi nya ; 13 na tanulambulanga biina-mbidi bienu ku mulwisho bu bifubiswanga bia mianda yi bubi nya, anka elambuleyi anwe banabene kwi Efile Mukulu, bu be munkatshi mwa bafwe beekale [babushiibwe] na muwa, — na biina-mbidi bienu [nwibilambule] kwi Efile Mukulu bu bifubiswanga bia kululama. 14 Mwanda mulwisho taukeekala na matalwa panudi, mwanda tanwi muushi mwa mwiiya, anka [nwi] muushi mwa buuntu[bw’Efile Mukulu].

15 A biobio bii naminyi ! Twi kukita milwisho mwanda tatwi muushi mwa mwiiya, anka muushi mwa buuntu [bw’Efile Mukulu] ? — Biobio tabiakukitshika ! 16 Tanuwuku’shi, kwi yawa ooso kwanwipaana anwe banabene bu bapika bwa kukookyela, nwi bapika ba yawa anukwete kukookyela, su [nwi bapika] ba mulwisho bwa lufu, su mba kukookyela bwa kululama. 17 Aku namu Efile Mukulu nga kutumbula pa mwanda’shi anwikalanga bapika ba bubi, anka [kunyima] nubakookyela n’eshimba dimune ku [kino] kipaso kia lulambukiisho lubaanudi balambukishwe. 18 Anka paanwe kwikala bapoosodiibwe ku [bupika bwa] mulwisho, nubaadi bamunyibwe ku [bupika bwa] kululama 19 (naakula bu abiakulaa bantu, pa mwanda wa kubofula kwa mbidi yenu). Mwanda nka pamune bibaanudi balambule biina-mbidi bienu bu bapika ku mianda yi butete na ku bubi bwa [kufubila] bubi, biabia namu binobino lambulayi biina-mbidi bienu bu bapika ba kululama bwa [kufubila] bu-selele. 20 Mwanda pabaanudi bu bapika ba mulwisho, nubaadi balungantu ku lupese lwa kululama. 21 Biabia makasa kinyi abanudi bapete paapa ku bintu bitanudi nabio buufu binobino ? mwanda nfudiilo a bino bintu nyi ndufu. 22 — Anka binobino, paanwe kwikala bapoosodiibwe ku [bupika bwa] mulwisho n’anwe kwikala bamunyibwe [bupika] kwi Efile Mukulu, nwi na makasa enu mu bu-selele na nfudiilo [yeenu] muwa wa looso. 23 Mwanda efuto dia mulwisho, nyi ndufu ; anka kia buuntu(3) kia lusa ki’Efile Mukulu, nyi mmuwa wa looso mwi Kidishitu Yesu Fumwetu.

*(3) Bangi namu’shi : nkipeebwa.

 

7

1 Bakwetu, (mwanda naakula kwi bantu abashinguula’shi mwiiya nkinyi,) anulubu’shi mwiiya wi na matalwa pe muntu anka paakii na muwa ? 2 Mwanda mukashi kii mu matalwa a mulume, nyi mwiiya umulungye kwi mulume aaye, paapa pakiatala ; anka su mulume baafu, aye baangulwa ku mwiiya wa mulume. 3 Biabia namu, mulume paakiatala, abakamwitanyina bu mwina-lusandji su akeekala a mungi mulume ; anka su mulume baafu, aye e bulungantu ku mwiiya, biasha kwikala mwina-lusandji peekala a mungi mulume. 4 Ngi bwakinyi, bakwetu, anwe namu, nubaadi bayipayiibwe ku mwiiya ku mbidi ya Kidishitu, bwa kwikala kwi mungi, kwi yawa musaangukye munkatshi mwa bafwe, bwa’shi tupe bikuba bw’Efile Mukulu(1). 5 Mwanda, patwikalanga ku mbidi(2), ngabiabi ya milwisho, yaya yikale pa mwanda wa mwiiya, ayifubaanga mu biina-mbidi bietu bwa kupa bikuba bwa lufu(3) ; 6 anka binobino tubaangulwa ku mwiiya, paatwe kwikala bafwe mu kiakia akikalanga kitukwate, mu kipaso kiatudia kufubila mu mwikeelo upya wa kikudi, kushii mu yaya mianda yikulu ya mwiyi [dia mwiiya].

*(1) Sunga’shi : kupeela Efile Mukulu bikuba. — (2) Sunga’shi : ku musamba. — (3) Sunga’shi : kupeela lufu bikuba.

7 A biabia twaakule kinyi ? mwiiya taudi bu mulwisho su ? — Biobio tabiakukitshika ! Anka ntanadia kushinguula mulwisho, su mwiiya ubadia kukutshikwa kwanka ; mwanda ntanadia kwikala muwukye lwabi, su mwiiya tangwambe’shi : « Twekalanga na malaka » (A). 8 Anka mulwisho, pakupetela eshinda mu kweelwa kwa mwiiya, ubatuusha mwandji [ino] ngabiabi yoso, mwanda kushii mwiiya, mulwisho ngufwe. 9 Aku namu ami, panandji kala ntshii na mwiiya, nandji na muwa ; anka pakweelwa kwa mwiiya, mulwisho ubebusuula(4) na muwa, ngi ami [namu] nkufwa ; 10 na mwiiya ubeelwe ku mwanda wa muwa, ubasanganwa unabene’shi kwandji ngwa lufu. 11 Mwanda mulwisho, pakupetela eshinda mu kweelwa kwa mwiiya, ubandubiishe, n’anka kwaudi ao wangipa.

*(A) Kikatukilo 20. 17. — (4) Sunga’shi : bubaatuula muwa.

12 Biabia mwiiya wi selele, na kweelwa kwao kwi selele, na nkululame, na kwi buwa. 13 A biabia kiakia kii buwa kibafiki kwandji’mi bu lufu su ? — Biobio tabiakukitshika ! Anka mulwisho, biawudia kumweka’shi mmulwisho, ubantwesheesha lufu ku kiakia kii buwa, bwa’shi mulwisho ukishekishengye kwikala mu kweelwa kwa mwiiya bu mulwiishi. 14 Mwanda atuwuku’shi, mwiiya wi ku Kikudi : anka’mi ne ku mbidi(5), mupaanyibwe ku mulwisho ; 15 mwanda kiakia kiankitshi, ntanekituundula, mwanda tankiakia kiankyebe, kiankitshi’mi, anka kiakia kiandji mushikwe, ne kikitshi. 16 Aku namu su nkiakia kianshankyebe kiankwete kukita, neele mwiito ku mwiiya [na kutuundula] eshi wi buwa. 17 Aku namu binobino, ta nami akitshi biabia nya, anka nyi mmulwisho ubombeele mwandji. 18 Mwanda nanguuku’shi mwandji, kwamba’shi mu mbidi mwande(6), tamushaale buwa nya ; mwanda kukyeba kwa kukita ne n’ako, anka kukita kwa bi buwa, [kwakwa] ntanekumono nya. 19 Mwanda buwa bwankyebe, ntanebukitshi nya ; anka kii bubi kianshankyebe, nekikitshi. 20 Aku namu su kiakia kianshankyebe, ami, — nekikitshi, ta nami ekikitshi nya, anka nyi mmulwisho ubombeele mwandji. 21 Biabia nasangana uno mwiiya bwa’mi akyebe kukita buwa’shi, bubi bwi n’ami. 22 Mwanda ne na muloo na mwiiya w’Efile Mukulu muyiile muntu a muunda ; 23 anka namono mu biina-mbidi biande ungi mwiiya aulu [ngoshi] na mwiiya wa mpushiiso ande na auntuulu ku bupika bwa mwiiya wa mulwisho bwikale mu biina-mbidi biande. 24 Ami muntu a malwa, nnani namu akampoososha ku ino mbidi ya lufu ? 25 Nantumbula Efile Mukulu kukiila kwi Yesu Kidishitu Fumwetu. Bino namu ami nabene, ku mpushiiso, nafubila mwiiya w’Efile Mukulu ; anka ku mbidi(7), [nafubila] mwiiya wa mulwisho.

*(5) Sunga’shi : ne mwina musamba. — (6) Sunga’shi : Mu musamba wande. — (7) Sunga’shi : ku musamba.

 

8

1 Biabia binobino ta kwi kutshibilwa kwa kiimu’nyi su nkumune kwa baaba be mwi Kidishitu Yesu nya ; 2 mwanda mwiiya wa Kikudi kia muwa mwi Kidishitu Yesu, ubampoososha ku [bupika bwa] mwiiya wa mulwisho na wa lufu ; 3 mwanda kiakia kibaadi kikambile mwiiya, mu kwikala kwao kwa kubofula ku mbidi, Efile Mukulu, paaye kutuma Mwan’aye’ye namwinyi mwifwanika dia mbidi ya mulwisho, na bwa mulwisho, bapiisha mulwisho mu mbidi, 4 bwa’shi lukalo lw’eyendo lwa mwiiya lwikale lukumbane mwatudi, atwe bashabatambuka muyiile mbidi, anka muyiile Kikudi. 5 Mwanda baaba bekale muyiile mbidi be na nangunangu yabo nka ku bintu bia mbidi ; anka baaba bekale muyiile Kikudi, [be na mitentekyesho yabo] ku bintu bia Kikudi ; 6 mwanda nangunangu ya mbidi nyi ndufu ; anka nangunangu Kikudi, [nyi] muwa na kufukama ; — 7 pa mwanda nangunangu ya mbidi mmushikwa n’Efile Mukulu, mwanda tayikookyela ku mwiiya w’Efile Mukulu nya, mwanda’nyi tankilombeene kwibiobesha nya. 8 Na baaba be mu mbidi tambalombeene kusangasha Efile Mukulu nya. 9 Aku namu tanwi mu mbidi nya, anka mu Kikudi, peekale namu Kikudi ki’Efile Mukulu nkishaale muunda mwenu ; anka su muntu te na Kikudi kia Kidishitu, yawa ta muntu aye nya. 10 Anka su Kidishitu e mwanudi, mbidi ngifwididiile eyendo pa mwanda wa mulwisho, anka Kikudi nyi muwa pa mwanda wa kululama. 11 Na su Kikudi kia yawa babushiishe Yesu munkatshi mwa bafwe nkishaale mwanudi, yawa babushiishe Kidishitu munkatshi mwa bafwe akapa namu mbidi yenu ya kufwa muwa, ku mwanda wa Kikudi kiaye kishaale mwanudi.

12 Biabia namu, bakwetu, twi baasha ebaasa, kushii dia mbidi bwa kwikala na muwa muyiile mbidi nya ; 13 mwanda su nwi na muwa muyiile mbidi, anukafu ; anka su ku Kikudi anwipayisha bikitshiino bia mbidi, anukayikala na muwa. 14 Mwanda baaba booso abakunkushwa na Kikudi ki’Efile Mukulu, baaba mbana b’Efile Mukulu. 15 Mwanda tanwibatambule kikudi kia bupika bwa kwikala dimo na moo nya, anka nwibatambule Kikudi kia kwinwikasha bu baana, kiatweele nakio musaase’shi : Aba(1), Yaya. 16 Kikudi kinabene akituulu bu-kamonyi na kikudi kietu’shi, twi baana b’Efile Mukulu ; 17 na su [twi] baana, [twi bekale] kabidi ba-mpiani ; ba-mpiani b’Efile Mukulu, ba-mpiani pamune na Kidishitu ; patudi beekale namu tukwete kukyenga n’aye, bwa’shi twikale namu batumbishiibwe n’aye.

*(1) Aba, nkishima kia mu bwina ngidiki, akipatuula’shi : Papa, Yaya ; tala mu Maako 14. 36 ; Ngalateya 4. 6.

18 Mwanda nampwandjikisha’shi, makyenga a kipungo kii binobino tangapwandjikile [kupimiibwa] na ntumbo ayifiki ayituungu kwitufumbwiilwa nya. 19 Mwanda mutengyelo ushaushintuluka wa bipangwa bioso awindjila kufumbuka(2) kwa baana b’Efile Mukulu. 20 Mwanda bipangwa bioso bibaadi biashinwe ku matalwa a bintu bia bisumanga (kushii mu kikyebe kiabio, anka ku mwanda wa yawa bebiashiine), 21 mu lukulupilo lwa’shi bipangwa binabene namu abikeekala bipoosodiibwe ku bupika bwa kulwishiibwa, bwa [kwikala mu] bulungantu bwa ntumbo ya baana b’Efile Mukulu. 22 Mwanda atuwuku’shi, bipangwa bioso pamune bikwete kutoompolanga na bikwete kufuba(3) mpaa na binobino ; 23 na ta’nka peenda abio bupenka nya, anka mpaa n’atwe banabene namu be na bia kwibedi bia Kikudi, atwe namu, atutoompola muunda mwetu’twe banabene, mu kwindjilanga kwikashwa bu baana, kukuudiibwa kwa mbidi yetu. 24 Mwanda tubaadi bapashiibwe mu lukulupilo : kutala lukulupilo lwabamono na meeso ta ndukulupilo nya ; mwanda kiakia akimono muntu, bwakinyi kwete kwikikulupila’nyi ? 25 Anka su kiakia kiatushatumono, atwikikulupila, atwikiindjila na lwishinko. 26 Pamune namu Kikudi akitwambulwiisha mu kubofula kwetu ; mwanda tatuwuku kiini akituungu kuteka bu biabidi bilombeene ; anka Kikudi kinabene akitutekyela ku kwiyambiila kushakupushika ; — 27 Na yawa ashushuula mashimba awuku bi kinangu kia Kikudi, mwanda kikwete kutekyela be selele, muyiile Efile Mukulu ; — 28 anka atuwuku’shi bintu bioso abifubu pamune ku mwanda wa buwa bwa baaba bafule Efile Mukulu kifulo, bwa baaba bayitanyinwe muyiile mpango yaaye. 29 Mwanda baaba baadi mubadiile kuwuka, babadidiile’nyi kwibaamuuna bwa kwikala bakumbane n’efwanika dia Mwan’aye, bwa’shi ayikale mbedi munkatshi mwa baana be bungi [ba muntu umune]. 30 Na baaba baadi mubadiile kwamuuna, mwibayitanyine’nyi ; na baaba baadi mwitanyine, mwibabingishe’nyi ; na baaba baadi mubingishe, mwibatumbishe’nyi.

*(2) Sunga’shi : kumweka. — (3) Nkwamba’shi : mitanyo ya pa kutanda.

31 A biabia twaakule kinyi ku mwanda wa bino bintu ? Su Efile Mukulu e bw’etu, nnani akeekala n’etu mushikwa ? 32 Yawa shii mukalwiile sunga Mwan’aye’ye namwinyi, anka bamutuushiishe bwetu’twe booso, naminyi biadia kukutwa kwitukitshiina, mu kalolo kooso, kiambuuntu kia bintu bioso n’aye pamune ? 33 Nnani akatuulu basangulwe b’Efile Mukulu ku kiimu ? 34 Efile Mukulu naaye abingisha ; a nanyi apiisha ? — nyi Kidishitu mufwe, anka winyi’ye nn’aye musaangukye, mwikale’nyi ku mboko y’Efile Mukulu ibalume, aye kwete’nyi kwitutekyela ; 35 Nnani aketulamuuna ku kifulo kia Kidishitu ? Malwa, su nkiongwa, su nkubingwabingwa, su nsala, su mmuswa, su mmasaku, su ndupete [lwa ngoshi] ? 36 Mupuunda bifundjibwe’shi : « Bwa kifulo n’obe, tukwete kwipayibwaanga efuku dioso ; tubaadi babadikwe bu mikooko ya kwipayibwa » (A). 37 Nka ku lungi lupese, mu biabia bintu bioso, twibakile kwobesha kwi yawa betufuule kifulo. 38 Mwanda nemushinkamishe’shi, sunga lufu, sunga muwa, sunga bamwikeyilu, sunga mafumu, sunga bintu bi binobino, sunga bintu abifiki, sunga makome, 39 sunga mbula bwa mwiulu, sunga mbula bwa muushi, sunga nkingi kipangwa kioso, tankilombeene kwitulamuuna ku kifulo ki’Efile Mukulu, kiakia kii mwi Kidishitu Yesu, Fumwetu.

*(A) Lono 44. 22.

 

9

1 Naakula eyendo mu Kidishitu, ntandjimbi nya, kiwukilo kiande kia muunda akintuulu bu-kamomi ku Kikudi-e-Selele, 2 eshi, ne na kwinyongola kukata na busuungu bushabulekye mwishimba diande ; 3 mwanda ami nabene nandji mukulupile kwikala mwamunukye kwi Kidishitu bu mwelwe mulwa, bwa bande bakwetu, ba-nshami ku mbidi, 4 bekale beena Isalele, kwabadi’bo ngi kutuukile kwikashwa kwa bu baana, na ntumbo, na bipwaano, na kaa ka kupeebwa mwiiya, na mufubo [wa kufubila Efile Mukulu], na milayilo ; 5 abo ngi baasha ba-nshetu-kulu, na kwabadi, ku mbidi, ngi kubatuukile Kidishitu, yawa mwikale kunundu kwa bintu bioso, Efile Mukulu mwelwe mwabi looso(1). Amene ! — 6 Biabia ta bi bu’shi, eyi di’Efile Mukulu dibaadi dikutwe bukome nya, mwanda baaba booso batuukile kwi Isalele ta Isalele nya ; 7 dingi, bwa kwikala keekulu ka Abalahama, booso ta mbaana nya ; anka « mwi Isake amukakubuushiishwa lutando » (A) ; 8 nyi nkwamba’shi, ta mbana ba ku mbidi bekale baana b’Efile Mukulu nya ; anka baana ba mulayilo ngi babadikiibwe bu beekulu. 9 Mwanda diadia eyi nyi ndia mulayilo : « Mu kino kipungo’ki(2) nankafiki, na Saala akataanda mwana-mulume » (B). 10 Na ta’nka peenda biabia nya, anka’nyi ku lupese lwa Lebeka, pabayimitshile [eyimi] dia umune, dia Isake shetu, 11 (mwanda kwibedi kwa’shi baana batandjiibwe na’shi babande kukita kintu kioso kii buwa sunga nkii bubi, bwa’shi mpango y’Efile Mukulu muyiile kusangula ishaale, kushii ku kipikwa kia bikitshiino nya, anka ku kia yawa ayitanyina [bantu], 12 babamulungwiile’shi : « Mukulu akeekala mpika a mukinga » (C) ;13 nka biabia bu biabidi bifundwe’shi : « Naafulu Yakobo kifulo, na nanshikwa Esawu » (D).

*(A) Kibangilo 21. 12. — (B) Kibangilo 18. 10. — (C) Kibangilo 25. 23. — (D) Malaki 1. 2-3. — *(1) Kwamba’shi : bwa bipwa na bipwa. — (2) Sunga’shi : mu ino mieeshi.

14 A biabia twaakule kinyi ? Mwi Efile Mukulu mwi ntoondo su ? Ta bi biabia nya ! 15 Mwanda balungwile Mose’shi : « Ami nankafwiila lusa kwi yawa ankyebe kufwiila lusa, na nankasambiila yawa ankyebe kusambiila » (E). 16 Biabia namu ta ngwa yawa akyebe, sunga wa yawa aniisha lubilo, anka ngw’Efile Mukulu apushishaa [bantu] lusa. 17 Mwanda bifundwe abilungula Faalo’shi : « Ni mbwa biabia bwandji mukutushiishe, bwa kuleesha bukome bwande mwodi, na bwa’shi eshina diande diikale dipalakane mu nsenga yoso » (F). 18 Biabia namu afwiilaa yawa akyebe lusa, na akoposhaa [eshimba dia] yawa aakyebe.

*(E) Kikatukilo 33. 19. — (F) Kikatukilo 9. 16.

19 Biabia okandungula’shi : Bwakinyi eyalasheena dimo ? mwanda nnani namu taadi mushidiile ku kikyebe ki’eshimba diaye ? 20 Anka, obe, muntu’be !, obe we’nyi, obe eele mpaka n’Efile Mukulu ? Kintu kipangiibwe kii kulungula yawa mwikipangye’shi : Bwakinyi wemumpangye bino ? 21 Mbuufi(3) te na matalwa panundu pa mutaanda wa ema bwa kukita na mutaanda umune kipulu kimune kia kineemo na kingi namu kishi kia kineemo su ? 22 Na su Efile Mukulu, kukyeba kwa kuleesha suungu yaaye na kuwukisha [bi] bukome bwaye, balekyeela na lwishinko lukata biabia bipulu bia suungu bioso bilumbuulwe bwa kulwishiibwa(4) ; — 23 na bwa kuwukisha mapeta a ntumbo yaaye mu bipulu bia [kufwiilwa] lusa bibabadidiile kulumbuula kwibedi bwa ntumbo… ? 24 biini biabia’nyi bibaadi mwitanyine, [kuwuka’shi], atwe, kushii mpeenda ba munkatshi mwa beena Yuda, anka’nyi namu ba munkatshi mwa [beena] maumbo : 25 bu biamba’nyi mu [mukanda wa] Oseya’shi : « Nanketanyina’shi mmwiilo wande wawa ushibaadi mwiilo wande, na’shi mukumiinwe yawa shibaadi bu mukumiinwe » (G) ; 26 « na akukakitshika’shi mu yaya mbalo mubaabadi bebalungule’shi : Anwe ta nwi mwiilo wande, kwanka abakebayitanyina’shi, mbana b’Efile Mukulu e na muwa » (H). 27 Anka Esaya aakula bi bukopo ku mwanda wa Isalele’shi : « Apakeekala bungi bwa baana ba Isalele bu misengyela(5) ya mu meema [akata], anka kasaka kapeela ngi akakapaashiibwa. 28 Mwanda aye afudiisha na apeeleshaa mwanda mu kululama, mwanda Mwanana akakitshi mwanda utshibulukye pa nsenga » (I). 29 Na bu bibaakwile Esaya kwibedi’shi : « Su Mwanana Sabaote(6) tabaadi mwitulekyele [bangi] beekulu, tubaadia kushaala nka bu Sodoma, na tubadia kwifwanisheena na Ngomola » (J).

*(G) Oseya 2. 23. — (H) Oseya 1. 10. — (I) Esaya 10. 22-23. — (J) Esaya 1. 9. — *(3) Yawa abumbaa malondo, bipulu na ngyeso ya buma.(4) Sunga’shi : bwa kabutu. — (5) Sunga bu lusenga. — (6) Sabaote, nyi nkwamba’shi : Sha bukome bwoso, Efile a bibumbu [bia basalayi].

30 A biabia twaakule kinyi ? Eshi maumbo ashaakimbanga kululama abapete kululama ; kululama kwakwa kwi muyiile abikyebe lukumiino. 31 Anka Isalele, pabakimbanga mwiiya wa kululama, tamufikye ku wiinyi wawa mwiiya nya. — 32 Bwakinyi ? Mwanda tabibaadi muyiile abikyebe lukumiino nya, anka bu ku kipikwa kia bikitshiino : mwanda babakokwele kwibwe dia kikokoshi, 33 muyiile biabadi bafunde’shi : « Talanga, nantuulu ebwe mu Sione dia kikokoshi, na lubwebwe lwa kuponesha, » na « yawa akumiina mwadi takakwatshika na buufu nya » (K).

*(K) Esaya 8. 14 ; 28. 16.

 

10

1 Bakwetu, lukalo lw’eshimba diande na luteko [lwansendeela n’alo] kwi Efile Mukulu pa mwanda wabo, nyi nkudila’shi bapaashiibwe. 2 Mwanda nebatudila bu-kamonyi’shi be na katshintshi ku mwanda w’Efile Mukulu anka kushii muyiile kiwukilo nya. 3 Mwanda, paabo kukutwa kuwuka kululama kw’Efile Mukulu, na pa kukimba bia kushimika kululama kwabo’bo banabene, tambakookyele ku kululama kw’Efile Mukulu nya. 4 Mwanda Kidishitu ngi nfudiilo a mwiiya bwa [kwikala] kululama kwi mwina kukumiina ooso.

5 Mwanda Mose apatuula bitale kululama akufiki ku mwiiya’shi : « Muntu akufubila yaya mianda akeekala na muwa kwayidi » (A). 6 Anka kululama akufiki ku kipikwa kia lukumiino akwakula bino’shi : Twambanga mwishimba diobe’shi : « Nnani akakaamina mwiulu ? » — nyi nkukyeba kuwuka bia kuyisha Kidishitu paashi ; 7 sunga’shi : « Nnani akayika mu kalunga nyembo(1) ? — nyi nkukyeba kuwuka bia kubuushisha Kidishitu munkatshi mwa bafwe. 8 Anka biabia [kululama] akwamba naminyi ? Eshi : « Eyi di peepi n’obe, mukanwa mwobe na mwishimba mwobe » (B), nyi kwamba’shi, eyi dia lukumiino, adio diadia diatukwete kulambukisha’shi, 9 su obe obweela ku kanwa kwobe’shi, Yesu Mfumu na’shi okumiina mwishimba diobe’shi Efile Mukulu bamusaangwiile munkatshi mwa bafwe, okapaashiibwa. 10 Mwanda mwishimba ngi mwabakuminyina kululama, na ku kanwa ngi kwababwelela bwa kipandjilo. 11 Mwanda kifundwe akiamba’shi : « Yawa ooso akumiina mwadi takakwatshika na buufu nya » (C). 12 Mwanda takwi kwilekeena kwa mwina Yuda na mwina Ngidiki nya ; mwanda yawa Fumu umune a [bantu] booso nyi mpeta kwi baaba booso abamwidiila(2) ; 13 « mwanda yawa ooso akeetanyina(3) eshina dia Mwanana akeekala mupaashiibwe » (D).

*(A) Lefitike 18. 5. — (B) Detelonome 30. 12-14. — (C) Esaya 28. 16. — (D) Yowele 2. 32. — *(1) Kalunga nyembo, nyi mbwiina bula, bushii nfudiilo. — (2) Sunga’shi : abamwiyayila. — (3) Sunga’shi : akeyayila.

14 Biabia nkipaso kinyi kiabakeetanyina yawa abashii bakumiine mwadi ? Na nkipaso kinyi kiabakakumiina mwi yawa abashibapushe kwaakula ? Na nkipaso kinyi kiabakapusha kushii muntu alambukisha ? 15 Na nkipaso kinyi kiabakalambukisha, su tambebatume ? muyiile biabidi bifundwe’shi : « Mbuwa kinyi bwi na ngao ya baaba abalungula mukandu wa kufukama, [na ngao] ya baaba abalungula mianda yi buwa » (E).16 Anka booso bwabo tambakookyele ku mukandu wi buwa nya ; mwanda Esaya amba’shi : « Mwanana, a nanyi namu bakumiina ku kiakia kibaapusha kwatudi ? » (F). 17 Biabia lukumiino lwi ku kiakia kiopusha, na kiakia kiopusha kwiyi di’Efile Mukulu. 18 Anka nangamba’shi : Ta mbapushe su ? Olo, mbapushe, « eyi diabo ndipalakane pa nsenga pooso, na bishima biabo [mbipushikye] mpaa na ku nfudiilo kwa nsenga yishaalwe » (G) 19 Anka nangamba’shi : Isalele tamuwukye su ? Mose, a kwibedi, amba’shi : « Nankenubuushiisha mukao kwi kiakia kishi mwiilo ; nankenukolomweena suungu ku mwiilo ushii na kinangu » (H). 20 Anka Esaya aniisha eshimba diaye eyendo, na amba’shi : « nafiulwa na baaba [bantu] bashabankimbanga, na nemumweekwe kwi baaba [bantu] bashabayipushanga [mwanda] wande » (I). 21 Anka pa bitale Isalele, aye amba’shi : « Munkatshi mw’efuku dioso ne muwole maasa ande kwi mwiilo ushaukookyela(4) na wi na mpaka » (J).

*(E) Esaya 52. 7. — (F) Esaya 53. 1. — (G) Lono 19. 4. — (H) Detelonome 32. 21. — (I) Esaya 65. 1. — (J) Esaya 65. 2. — (4) Sunga’shi : wii na kibengo.

 

11

1 Biabia nangamba’shi : Efile Mukulu basumbusheena mwiilo waye su ? Biobio tabiakukitshika ! Mwanda ami namu ne mwina Isalele, a ku lutando lwa Abalahama, a mu kisaamba kia Bejamee. 2 Efile Mukulu tamusumbusheene mwiilo waye nya, winyi ubaadi muwukye kwibedi. Tanuwuku akiakula kifundwe mu [mwanda wa] Eliya, kipaso kibaadi atekyela Isalele luteko lubi kwi Efile Mukulu ? 3 Eshi : « Mwanana, babayipaa batemuki bwobe ; bababuumbula meesa wobe a kilambwiilo ; nka ami, nashaala bupeenka, abakimbi’nyi muwa wande.» 4 Anka lwaluulo lw’Efile Mukulu lubamulungwile naminyi ? Eshi : « Ne mwilamine bantu balume binunu musambobidi bashibakuname kumpala kwa Baala(1) » (A). 5 Biabia namu, ku kipungo kia binobino’nyi, kwi kasaka kapeela ka bashaale muyiile kusangula kwa buuntu bw’Efile Mukulu. 6 Aku namu, su nku buuntu, ta nku kipikwa’nyi kia bikitshiino nya, mwanda bisumanga buuntu tabwi [bu] buuntu nya. 7 A biobio bii naminyi ? Kiakia akikimbi Isalele, tamwikipete nya ; anka kusangulwa kubekipete, na bangi namu babaadi bebakoposhe(2) [mashimba], 8 muyiile biabidi bifunde’shi : « Efile Mukulu bebapeele kikudi kia kubuunguta [tulo] ; [bebapeele] meeso biabasha kumona na matwi biabasha kupusha, mpaa n’efuku dia lelo » (B) 9 Na Dafidi amba’shi « Meesa aabo ebaalulukile bu bukondja, na [bu] muteo, na [bu] kikokoshi, na [bu] efuto(3) ; 10 meeso aabo abwikilwe mufito biabasha kumona ; na otoonte miongo wabo mafuku ooso » (C).

*(A) 1 Ba-fumu 19. 14, 18. — (B) Esaya 29. 10 ; na Detelonome 29. 4. — (C) Lono 69. 22-23. — *(1) Baala : Nkishi ababalangwilanga kwi beena Kanana mpaa na kwi beena Isalele ; tala l Ba-fumu 18. 40 na Ba-nsushi 2. 11-13. — (2) Sunga’shi : babaadi bebabwikile meeso. — (3) Sunga’shi : dinyoka.

11 Nangamba namu’shi, babakokwele bwa’shi bapone su ? Biobio tabiakukitshika nya ! ; anka ku kupona kwabo, kipandjilo kibafiki kwi [beena] maumbo, bwa kwibakwatshisha mukao. 12 Aku namu, su kupona kwabo nyi mbupeta bwa ba pa nsenga, na kupeela kwabo, [nyi] mbupeta bwa [beena] maumbo, mbukata kinyi abukeekala kulombana kwabo ! 13 Mwanda n’anwe bandungula, [beena] maumbo, bu biandji’mi ne mutumibwa eyendo a [beena] maumbo, nantumbisha mufubo wande, 14 su ku kipaso kikampanda ne bia kukwatshisha mbidi(4) yande mukao na kupaasha bangi ba munkatshi mw’abo. 15 Mwanda su kusuumbusheenwa kwabo nyi nkulombasheena(5) kwa ba pa nsenga [n’Efile Mukulu], kutambulwa kwabo akukeekala kinyi, anka peenda [nkwikala na] muwa munkatshi mwa bafwe ?

*(4) Ni nkwamba’shi : beena Yuda, ba-shami ku mbidi. — (5) Sunga’shi : kipwaano.

16 Aku namu, su kipese kia kwibedi kia mutanda kii selele, mpaa na mutanda unabene namu ushima wi bianka ; na su mushi wi selele, mpaa na ntabi namu yi bianka. 17 Aku namu, su ingi ntabi babaadi beyitshibe, na su obe baadi mutshi wa mpafu a mapya, babakulamika munkatshi mwayo, na twodi nayo pamune ku mushi umune na ku mwimu wa mutshi wa mpafu, 18 twesadikilanga ntabi nya ; anka su wesadika, ta nobe musemune mushi nya, anka mushi ngi ukusemune. 19 Biabia obe we kwamba’shi : Ntabi babaadi beyitshibe bwa’shi ami ngikale mulamikwe. 20 Bi buwa ! Babaadi beyitshibe pa mwanda wa kukutwa lukumiino, n’obe wemwimane mwanda wa lukumiino. Twenemekanga nya, anka tshiina 21 (su Efile Mukulu tamukalwiile ntabi [yi biabia] muyiile bufukilo), takukalwiilanga namu nya. 22 Biabia badika namu buwa bw’Efile Mukulu na bukyelo bwaye : bukyelo bwaye kwi baaba bapone ; buwa bw’Efile Mukulu kwodi’be, su onishidiila mu bwabwa buwa ; ku mwanda, obe namu, pangi okatshibiibwa. 23 N’abo namu, su tambanishiile mu kukutwa kukumiina, abakalamikiibwa ; mwanda Efile Mukulu e na bukome bwa kwibalamika dimo. 24 Mwanda su obe, boodi mutshibwe ku mutshi wa mpafu baadi a mapya muyiile bufukilo, na babakulamika ku mutshi wa mpafu eeyendo mu kipaso kishi kia bufukilo, ta ngiaya [ntabi] namu yikale biabia muyiile bufukilo yabakalamika bikile ku mutshi wayo unabene wa mpafu su ? 25 Mwanda, bakwetu, ntankyebe’shi anwe nukutwe kuwuka mwanda uno ufwame, bwa’shi tala nwekala bu baasha bukalabwino ku meeso enu anwe banabene : ngi’shi, kukoposha kw’eshimba kupeela kubafikila [beena] Isalele mpaa na kipindji akikakumbana kutweela [beena] maumbo booso ; 26 ngi biabia Isalele woso mushima akeekala mupaashiibwe, muyiile biabadi bafunde’shi « Mupaashi akafwiila dia ku Sione ; aye akakaasha mwikeelo woso ushi w’Efile Mukulu kwi Yakobo. 27 Na kiakia ngi kilombeeno ku lwande lupese pa mwanda wabo, pankakatusha milwisho yaabo » (D). 28 Pa bitale mukandu wi buwa, mbeshikwanyi ku mwanda wenu ; anka pa bitale kusangulwa, mbakumiinwe ku mwanda wa bashabo. 29 Mwanda biabuuntu(6) bia lusa na lwitanyino lw’Efile Mukulu tabishintulwaa nya. 30 Mwanda bu bibaanudi anwe namu kalakala, bashabakookyela Efile Mukulu, na’shi binobino namu nubayikala bantu bakufwiilwa lusa pa kukutwa kwa kukookyela(7) kwa bano, 31 bii pamune na baabano namu binobino babakutshilwe kukookyela ku lusa lwenu, bwa’shi abo namu bayikale bantu bakufwiilwa lusa. 32 Mwanda Efile Mukulu babuungu booso [beena Yuda na beena maumbo] mu kukutwa kwa kukookyela, bwa’shi afwiile booso lusa. 33 Boobo bukata bwa mapeta na bwa bukalabwino na bwa kiwukilo ki’Efile Mukulu ! Bi bitshibilo biaye tambiakupima, na mashinda aaye bukopo kwiapeta ! 34 Mwanda nnani bawukile bi mitentekyesho ya Mwanana, su nanyi bayikeele bu aaye akumulanga ? 35 Sunga’shi nanyi mumupe [kintu] kwibedi, na bakamwalwishe kianka ? 36 Mwanda bintu bioso bi kwanka, mbituukile kwadi, na mbikitwe kwadi, na mbiaye. Kwadi kwikale ntumbo looso ! Amene.

*(D) Esaya 59. 20-21. — *(6) Sunga’shi : bipeebwa. — (7) Sunga’shi : ku kibengo.

 

12

1 Biabia nenukankamika, bakwetu, pa lusa lwi bungi lw’Efile Mukulu, bwa kulambula mbidi yenu bu mulambu wi na muwa, wi selele, awusangasha Efile Mukulu, [uno ngi wikale] mufubo wenu wa kinangu. 2 Na tanwikalanga mumune na kino kipungo ; anka nwikale baaluulwe pa kushintusheena kupya kwa mpushiisho [enu], bwanudia kushinguula(1) eshi kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu nkinyi, kii buwa, akimusangasha na nkipwidikye. 3 Mwanda, muyiile buuntu bwabadi bampe, nalungula muntu ooso a ku baaba be munkatshi mwenu’shi tekalanga na mitentekyesho ikilekile [pa mwanda waye’ye nabene], panundu pa yaya yipwandjikile kwikala nayo nya, anka atentekyeshe mu kipaso kia kwikala na mitentekyesho yilulame, muyiile kipimo kia lukumiino lwabadi baabile muntu ooso kwi Efile Mukulu. 4 Mwanda, nka bu biatudi na biina-mbidi bi bungi mu mbidi yimune, na’shi biina-mbidi bioso tabii na mufubo umune, 5 ngi biatudi’twe be bungi, twi mbidi yimunenka mwi Kidishitu, na muntu ooso pabwaye nyi mwikale kiina-mbidi kia mungi. 6 Aku namu paatwe kwikala na bia buuntu(2) bia lusa bilekeene-lekeene, muyiile buuntu bubabetupeele, su mbutemuki, [tutemukyeyi] mupuunda bukata bwa lukumiino ; 7 su mmufubo [twikale banemeene] ku mufubo, su ngiawa alambukisha, [epaane] ku lulambukiisho ; 8 su ngiawa akankamika, [epaane] mu kukankamika kwaye ; — yawa aaba [bintu], [ebikite] mu kululama ; yawa e kumpala, [aludikye] na kalolo ; yawa asambaa be mu mpombo, [ebikite] na muloo.

*(1) Sunga’shi : nutaluule. — (2) Sunga’shi : bipeebwa.

9 Kifulo kiikale kishi na bu nsensa ; pushayi bubi butete(3), kwatayi pe poo ku bi buwa ; 10 pa bitale kifulo kia bu baana na baana, yikalayi n’eshimba dia kwileleena muntu na mwinaye muntu na mwinaye ; ku mwanda wa kaneemo, nwikale’nwe bakwibedi kwikakitshiina bangi bantu ; 11 ku mwanda wa mufubo, kushii kwikala na luleengu ; nwikale basasakate ku kikudi ; abafubila Fumu ; 12 [nwikale] na muloo mu lukulupilo ; beshiinkye mu malwa ; bashimate mu luteko ; 13 [nwikale] bakukwaashanga ku nkalo ya be selele ; bepaane mu kukuukila kwa benyi. 14 Elelayi baaba abenubingabinga mwabi ; elaayi mwabi, anka tanweelanga mulwa. 15 Sepeelayi na baaba bakwete kusepeela ; na nudile na baaba bakwete kudila ; 16 nwikale, muntu kwi mwinaye muntu kwi mwinaye na kinangu kimune ; kushii kwela binangu ku bintu bikaamine, anka nwikumbasheene ku bintu bipeele. Tanwikalanga baasha bukalabwino ku meeso kwenu’nwe banabene ; … kushii kwalwisha muntu sunga umune bubi ku bubi ; 17 nukimbe bia kukita kiakia kilulame ku mpala kwa bantu booso ; 18 su bi mushindo, nukite mupuunda kalolo keenu, nwikale na bantu booso mu kufukama ; 19 kushii’nwe kwiobwela anwe banabene, bakumiinwe ; anka tadilaayi suungu ifwiile ayo yinabene, mwanda mbifunde’shi : « kuobola nkwande ; ami nankaalusha, abiamba Mwanana » (A). 20 « Biabia su mwishikwanyi n’obe ena sala, mupe kiakudia ; su ena nyota, mupe [meema] a kutoma ; mwanda pookitshi biabia okwete kutenteka makala a kaalo pa mutwe waye » (B). 21 Tokambilwanga na bubi, anka kaambila [obe] bubi pa [kukita kwa] buwa.

*(A) Detelonome 32. 35. — (B) Nkidji 25. 21-22. — *(3) Sunga’shi : Shikwayi bubi.

 

13

1 1 Muntu ooso akookyele baasha matalwa(1) be kunundu kwaye ; mwanda ta kwi matalwa(2) akampanda, su tangatuukile kwi Efile Mukulu ; na eeni e kwanka ngatuulwe n’Efile Mukulu ; 2 mu kipaso kia’shi yawa atombokyela matalwa alu na ndongamisho’Efile Mukulu ; na baaba abalu [nawo] abakeekakila kiimu kwabadi abo banabene. 3 Mwanda ba-nsushi ta be kwanka bwa kutshiinisha [abakitshi] mwanda wi buwa nya, anka bwa [abakitshi] mwanda ubi. Biabia obe namu okyebe kukutwa kutshiina matalwa su ? Kita bi buwa, ngi opete kukaanyibwa kwaadi ; 4 mwanda [nsushi] nyi mwina mufubo a Efile Mukulu bwa buwa bwobe ; anka su okitshi bi bubi, tshiina ; mwanda tamusemune lupete bisumanga nya ; mwanda nyi mwina mufubo a Efile Mukulu, aobola bwa [kufubisha] suungu kwi yawa akitshi bii bubi. 5 Ngi pa mwanda kinyi kwi kituungo kia kwikala mukookyele, kushii peenda ku mwanda wa suungu, anka namu’nyi ku mwanda wa kiwukilo kia muunda. 6 Mwanda ngi bwa kinyi nukwete kufuta namu’nyi bitadi ; — mwanda abo’nyi mbena mifubo y’Efile Mukulu, bepaane efuku dioso ku wawa mufubo. 7 Paayi [bantu] booso biabia bibalombeene(3) : mufundjilwe mulambu, [numupe] mulambu ; mufundjilwe lupungo, numupe lwanka ; mufundjilwe kutshiinwa, numutshiine ; mufundjilwe kaneemo, numuneemekye. 8 Tanwikalanga na muntu su ngumune ebaasa, kushii peenda kwifuleena ku muntu na muntu kifulo, mwanda yawa mufule bangi kifulo balombasha mwiiya. 9 Mwanda kiakia kiakulwe’shi : « Tokatambukanga lusandji, tokayipaanga [muntu], tokayibaanga, tokalakilanga [ku kintu kia muntu] » (A), na ungi mwiiya woso ulombeene kwikala kwanka, mbeubuungye mu dino eyi’shi : « Okafule mwinobe kifulo bu’be nabene » (B). 10 Kifulo takikitshiina mukwabo bubi nya ; biabia kifulo nyi nkitako kia mwiiya.

*(A) Kikatukilo 20. 13-17. — (B) Lefitike 19. 18. — *(1) Sunga’shi : ba-fumu. — (2) Sunga’shi : bufumu. — (3) Sunga’shi : efuto diabo, bintu bibapwandjikile.

11 Na biobino [dimo]’shi : mwanda watuwuku kipindji, eshi nsaa ibapu kukumbana yatudia kubuuka ku tulo, mwanda binobino kipandjilo takidi peepi n’etu kukila paapa pabatukuminyine : 12 bufuku bubataambuka ngofu, n’efuku(4) dibeseese peepi ; biabia tusuumbuleyi namu bikitshiino bia mmufito, na tufwaaleyi bilwishwanga bi’etaata. 13 Tutambukyeyi mu kipaso kikumbane, bu be ku kaanya(5) ; kushii mu budiafi sunga mu bu-nkolwenkolwe [bwa malofu], kushii mu butesha na mu lukyebanokyebano ; kushii mu kwikutweena na mu kiuutu. 14 Anka fwalayi Fumu Yesu Kidishitu, na tanukwataanga mufubo wa kulumbuula mbidi(6) bwa [kwiyisangasha ku] ngabiabi yayo.

*(4) Sunga’shi : kutooka kwa bufuku ; kaanya. — (5) Sunga’shi : be munkatshi mw’efuku. — (6) Sunga’shi : musamba.

 

14

1 Aku namu pa bitale yawa mubofule mu lukumiino, mutambuleyi ; kushii bwa bitshibilo bia mianda [ayediibwa mpaka]. 2 [Muntu] umune akumiina kudya bintu bioso ; mungi namu mubofule, adi mapuupwa ; 3 yawa adi tapeeshanga yawa shaadi ; na’shi yawa namu shaadi tatshibilanga yawa adi kiimu, mwanda Efile Mukulu mumutambule. 4 Obe we’nyi, obe atshibila mufubi a beene kiimu ? Ayimana bwimane sunga apono bwa fumwaye nabene ; n’akayimikwa bwimane, mwanda Fumu e na bukome bwa kumwimika bwimane. 5 Umune apwandjikisha’shi dino efuku ndikile dingi, na mungi apwandjikisha mafuku ooso [eshi e mumune] : muntu ooso ekale mushinkamishe kalolo mu kikudi kiaye’ye nabene. 6 Yawa aneemeka(1) efuku, edineemeka ku mwanda wa Fumu ; na yawa adi, adiila ku mwanda wa Fumu, mwanda atuumbula Efile Mukulu ; na yawa shaadi, apele kudia mwanda wa Fumu, n’atuumbula Efile Mukulu. 7 Mwanda takwi muntu su ngumune a kwatudi e na muwa bwaye’ye(2) nabene nya, na takwi muntu akufwa bwaye’ye nabene nya : 8 anka sunga twekala na muwa, twi na muwa bwa mwanda wa Fumu, sunga twafwa, atufu bwa mwanda wa Fumu ; biabia sunga twekala na muwa, sunga twafwa, twi [bantu] ba Fumu. 9 Mwanda ngi bwakinyi Kidishitu bafwiile na’shi beekala dimo na muwa, bwadia kwikala Fumu a bafwe na a be na muwa. 10 Ank’obe, bwakinyi otshibila mukwenu kiimu ? Sunga namu’nyi obe, bwakinyi opeesha mukwenu ? Mwanda atukayimuka booso kumpala kwa tumilaadi tw’Efile Mukulu ; 11 mwanda mbifundwe’shi : « Ami ne na muwa, abiamba Mwanana, eshi enwi dioso adikakunama kumpala kwande, na’shi edimi dioso adikatumbisha Efile Mukulu n’eyi di bukopo » (A). 12 Biabia namu, ooso a kwatudi akalubula mwanda waye’ye nabene kwi Efile Mukulu. 13 Biabia tatwitshibishenaanga kiimu muntu na muntu nya, anka kianudia kubadika nkino, kushii kutuula ebwe dia kikokoshi sunga kateo ka kupoona kumpala kwa mukwenu. 14 Nanguuku na nashinkamisha mu Fumu Yesu’shi, takwi kintu sunga kimune kii mako(3) ku’kio kinabene, nka peenda kwi yawa akumiina’shi kino kintu kii butete(3), kwadi ngi kwakidi butete(3). 15 Mwanda su, ku mwanda wa mwiita(4), mukwenu mmwinyongole, obe tootambuka’nyi muyiile kifulo nya. Toyipaanga ku mwiita wobe yawa wiinyi ababafwidiile kwi Kidishitu. 16 Biabia kiakia kioso kii buwa mwanudi takikalanga kipendjiibwe nya. 17 Mwanda bufumu bw’Efile Mukulu ta nkudya na kutoma nya, anka kululama, na kufukama, na muloo mu Kikudi-e-Selele. 18 Mwanda yawa afubila Kidishitu mu biabia asangasha Efile Mukulu, na mmukanyiibwe kwi bantu.

*(A) Esaya.45. 23. — *(1) Sunga’shi : yawa abekyeela ku meeso. — (2) Sunga’shi, pakwikala mutuule meeso paadi’ye nabene. — (3) Sunga’shi : kii mako. — (4) Sunga’shi : kiakudia

19 Biabia namu tukimbeeyi bintu biakufisha kufukama, na biabia biakufisha kukankamikwa(5) kwa muntu na muntu. 20 Tolwishanga mufubo w’Efile Mukulu ku mwanda wa mwiita. Eyendo, bintu bioso, mbilongame ; anka bubi bwi kwanka bwa muntu kwete kudya na kukokoshanga [mukwabo]. 21 Bi buwa kukutwa kudya mwiita, kukutwa kutoma malofu, na kukutwa kukita [kintu kioso] peekale’shi mu kianka mukwenu akokola, sunga balubishwa, sunga’shi mubofule. 22 Obe, we na lukumiino ; ikala nalo obe nabene kumpala kw’Efile Mukulu ; e na muloo nka yawa shetshibila kiimu’ye nabene ku kintu kiakaanya ; 23 anka yawa etshiintshi, su baadi, bapishiibwa, mwanda [taakitshi] muyiile abikyebe lukumiino nya. Aku namu kiakia kioso kishii muyiile abikyebe lukumiino mmulwisho.

*(5) Sunga’shi : kwibakiibwa.

 

15

1 Aku namu abitutuungu, atwe baningye, kusemuna kubofula kwa babofule, na kushii kwisangasha atwe banabene. 2 Muntu ooso a kwatudi akiimbe bia kusangasha mukwabo, mu kukita kwa bii buwa, bwa kwibaka. 3 Mwanda Kidishitu namu’nyi tamukimbe bia kwisangasha aye nabene nya, anka muyiile biabidi bifundjiibwe’shi : « Kukayibwa kwa baaba abakukaa kubapoona paandji’mi » (A). 4 Mwanda bintu bioso bibaabadi bafunde kala babebifundjile bwa kwitulambukisha, bwa’shi, ku lwishinko na ku kusambiibwa kwa kifundwe, tupete lukulupilo. 5 Aku namu Efile Mukulu a lwishinko na sha kusaambana enupe bia kwikala na kinangu kimune munkatshi mwenu muyiile Kidishitu Yesu, 6 bwa’shi, mu kwipusheena kumune, na kukanwa kumune, nutumbishe Efile Mukulu, Shaye na Fumwetu Yesu Kidishitu. 7 Ngi bwakinyi ekukisheeneyi bantu na be n’abo, bu bibenukukiileKidishitu namu, ku ntumbo y’Efile Mukulu.

*(A) Lono. 69. 9.

8 Mwanda namba’shi Yesu Kidishitu baadi mufubi a kisale, bw’eyendo di’Efile Mukulu, bwa kushinkamisha milayilo [yibalayile] bashetu, 9 na bwa’shi [beena] maumbo batumbishe Efile Mukulu mwanda wa lusa [lwaye], muyiile biabidi bifunde’shi : « Ngi bwakinyi nankakusaamuna pankatshi pa [beena] maumbo, na nankayimbila eshina diobe » (B). 10 Na dimo, amba’shi : « [Beena] maumbo, sepeelayi na mwiilo waye » (C). 11 Na dimo’shi : « Tumbishayi Mwanana, anwe booso [beena] maumbo, na’shi miilo yoso imusaamune » (D). 12 Na dimo Esaya amba’shi : « Akukeekala mushi wa Yesee, na [munkatshi mwenu] amukeekala muntu umune akeebwa bwa kumuna [beena] maumbo ; mwadi ngi amukakulupiila [beena] maumbo » (E). 13 Aku namu Efile Mukulu a lukulupilo enuwushe na muloo woso na kufukama pa kukumiina, bwa’shi nutame mu lukulupilo ku bukome bwa Kikudi-e-Selele.

*(B) Lono 18. 49. — (C) Detelonome 32. 43. — (D) Lono 117. 1. — (E) Esaya 10. 11.

14 Aku namu nashinkamisha, bakwetu, ami nabene namu’nyi, ku mwanda wenu’shi, anwe banabene namu’nyi nwibawule na buwa, bawushiibwe na kiwukilo kioso n’anwe nwi balombeene kwinisheena muntu na muntu. 15 Anka ne mwinufundjile mu kingi kipaso na kukankamana kooso, bakwetu, bu apasusha biabia bianuwuku, ku mwanda wa buuntu bwabadi bampe kwi Efile Mukulu, 16 bwa’shi ngikale mufubi a Kidishitu Yesu kwi [beena] maumbo, nafubanga bu tshiite mwakwidi mu mukandu wi buwa w’Efile Mukulu, bwa’shi mulambu wa [beena] maumbo wikale ausangasha [Efile Mukulu], wikale ulamuunwe selele kwi Kikudi-e-Selele. 17 Ne na kiandja kwisadika namu, mu Kidishitu Yesu mu bintu bitale Efile Mukulu. 18 Mwanda ntanankume kwakula kintu su nkimune kishii kiakia kikumbashe Kidishitu kwandji bwa kukookyela kwa [beena] maumbo, mu kwakula na mu kukita, 19 ku bukome bwa bitundwilo na bwa bipaso, ku bukome bwa Kikudi [ki’Efile Mukulu] ; mu kipaso kia’shi, kubanga ku Yelushalema, na mbwipi mwoso, mpaa na ku Ilidii, ne mulambukishe mukandu wi buwa wa Kidishitu mu bushima ; 20 anka biabia panepaana mu kulungula kwa mukandu wi buwa kushii kwakwa kubaabadi bapwe kulambukisha wa Kidishitu, (bwa’shi ntshiyibakanga kunundu kwa kibangilo kiabene) 21 anka muyiile biabidi bifunde’shi ; « Baaba babashi balungule mukandu waye, abakamono, na baaba bashibapushe, abakashinguula » (F). 22 Ngi bwa kinyi’nyi nandji kebuungi mubambiibwe bwa kufika kwanudi, 23 anka binobino, bianshi na mwanda [wakwimana] mu ano mawumbo, na bu biandji mwikale na lukalo lukata muunda mwa bipwa bi bungi lwa kufika kwanudi, 24 peeni pankeende ku Esepanye… ; mwanda nankulupila’shi nankenumona pa kukila kwande, na’shi anukanshindjikila [mwishinda] ku lwalwa lupese, ami bapu kusepeela n’enu kumpala kapindji kapeela ; 25 anka binobino nende ku Yelushalema, bu biandji mwipaane ku mufubo wa be selele ; 26 mwanda beena Masedwane na beena Akaayi babapusha buwa bwa kukwaasha na lupungo, ku nkalo ya balanda be munkatshi mwa be selele be ku Yelushalema ; 27 mwanda ngwibakume ku mashimba, n’abo be na ebaasa kwabadi ; mwanda su [beena] maumbo mbakumbane n’abo ku [bintu] biabo bia ku kikudi, be na kituungo namu kia kwibakwaasha mu bintu bia mbidi. 28 Biabia kunyima kwa kupwa uno [mufubo] na’shi [nampu] kwibalubwiila bino bikuba(1), nankeende ku Esepanye kukidila dia kwenu. 29 Na nanguuku’shi pakufika kwakwa kwanudi nankafiki mu mwabi wa Kidishitu ukumbane(2). 30 Anka nenukankamika, bakwetu, kukiila kwi Fumwetu Yesu Kidishitu na ku kifulo kia Kikudi, bwa kundwisha ngoshi mu nteko yenu kwi Efile Mukulu ku mwanda wande, 31 bwa’shi ngikale mupoosodiibwe kwi bantu bashibakumiine be mu Yudeya ; na’shi mufubo wande wandji na [kia kukumbasha] ku Yelushalema wikale usangashe be Selele, 32 biandja kufika kwanudi na muloo ku kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu ; na’shi nsepeele n’enu pamune. 33 Biabia, Efile Mukulu a kufukama ekale n’enu booso ! Amene.

*(F) Esaya 52. 15. — *(1) Sunga’shi : Bino bintu bioso bia bukwashi. — (2) Uwuule.

 

16

1 Aku namu nenulubwila Foebe, nkashanetu, mwikale mufubi mukashi a kakongye ke ku Sankelee, 2 bwa’shi numutambule mu Fumu, bu biabidi bikumbeene be selele, n’ashii numwimeene ku mwanda woso wawa wadja kwikala nenu lukalo ; mwanda aye nabene namu’nyi baadi mukwashe be bungi, mpaa n’ami nabene. 3 Imunayi Pidisikila na Akilase, beena mufubo n’ami ba mu Kidishitu Yesu 4 (babatuudile muwa wabo’bo banabene, bwa muwa wande ; abo, ntanebatumbula ami bupenka nya, anka namu’nyi tukongye twoso twa [beena] maumbo), 5 na kakongye [akebuungila] mu shibo yabo. Imunayi Epayinete mukumiinwe ande, mwikale bu kiumbulwanga kibedi kia mu Assi ku mwanda wa Kidishitu. 6 Imunayi Madiya, bafubu mufubo ngofu bwenu. 7 Imunayi Andolonike na Yuniyase, ba-nshami, na ba-kuuku bande ba lukano, beekale bakaanyibwe pankatshi pa batumibwa, babaadi mpaa na kumpala kwande mu Kidishitu. 8 Imunayi Ampiliyase, mukumiinwe ande mu Fumu. 9 Imunayi Ulubanu, mwina mufubo n’etu mu Kidishitu, na Satakise, mukumiinwe ande. 10 Imunayi Apelese, mukanyiibwe mu Kidishitu. Imunayi baaba ba kwa Alisotobule. 11 Imunayi Elodiono, nshami. Imunayi baaba ba kwa Nalasise be mu Fumu. 12 Imunayi Tidifene na Tidifose, abo bakwete kufuba [mufubo] mu Fumu. Imunayi Pedishise, mukashi mukumiinwe, baadi mufube ngofu mu Fumu. 13 Imunayi Lufuse, musangulwe mu Fumu, na nyin’aye, mwikale namu’nyi nyinaami. 14 Imunayi Asinkilite, Felengono, Elemase, Patolobase, Elemese, na bakwetu be n’abo. 15 Imunayi Filolongue, na Shilii, Nelee na nkashanaye, na Olimpase, na be selele booso babadi n’abo. 16 Eyimusheneeyi ku muntu na muntu na kwififiena kwi selele. Tukongye twoso twa Kidishitu atwinwimuna.

17 Aku namu nenukankamika, bakwetu, bwanudia kutoona eyiso kwi baaba abatweesha kwitshibuula na bikokoshi(1) ku [bintu bishi biikale] mupuunda lulambukiisho lubanwiyile ; na etooleyii kula n’abo. 18 Mwanda bantu be kiakia kipaso tabafubila Fumwetu Kidishitu nya, anka [abafubila] efu diabo’bo banabene ; na ku bishima bi saasa na edimi dia kalolo, ngi kwabalubisha mashimba a [bantu] babofule(2). 19 Mwanda kukookyela kwenu kubawukiibwa kwi bantu booso. Biabia ami nasepeela pa mwanda wenu ; anka nadidi’shi nwikale na bukalabwino pa bitale mwanda wi buwa, na’shi [nwikale] bashii na mwanda bitale bubi. 20 Aku namu Efile Mukulu a kufukama akatshokola Satana binobino muushi mwa ngao yenu. Buuntu bwa Fumwetu Yesu Kidishitu bwikale n’enu !

*(1) sunga’shi : bilubilo. — (2) sunga’shi : bashii na mwanda.

21 Timotee mwina mufubo n’ami na Lukiuse, na Yasono, na Sosipatele, ba-nshami, abenwimuna.

22 Ami Teletiyuse, bafundu uno mukanda, nenwimuna mu Fumu. 23 Ngayuse, yawa muntuule na mutuule kakongye kashima kwaye, enwimuna. Elasate mulami a kibalo na mukwetu Kalatuse abenwimuna. 24 Buuntu bwa fumwetu Yesu Kidishitu bwikale nenu booso ! Amene.

25 Aku namu, kwi yawa e na bukome bwa kwinukankamika muyiile mukandu wande wi buwa na bulungudi bwa Yesu Kidishitu, muyiile kufumbulwa kwa mwanda ufwame(3) ubaabadi baumiinee nao kubanga mafuku a looso(4), 26 anka ubafumbulwa binobino, na wiinyi’o, ku bifundwe bia batemuki, ubapeebwa’shi wuwukiibwe kwi miilo yoso, muyiile eyi ditume Efile Mukulu a looso, bwa kukookyela kwa lukumiino, … 27 kwi Efile Mukulu e bupenka bwaye na bukalabwino, [pa kukiila] kwi Yesu Kidishitu, — mulombeene kwadi’ye kwikale ntumbo ya looso ! Amene.

*(3) Tala 1 Kodinda 2. 7-10 ; Efeso 3. 2-11 ; 5. 32 ; Kolosayi 1. 25-27 ; 2. 2-3. — (4) Sunga’shi : mafuku a ikala-ika.

MUKANDA WA KWIBEDI WA MPOOLO
KWI

BEENA KODINDA

1 Kodinda 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16

1

1 Mpoolo, mutumibwa mwitanyinwe(1) a Yesu Kidishitu mu kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, na Sosetene, mukwetu, 2 kwi kakongye k’Efile Mukulu ke ku Kodinda, kwi balamuunwe(2) mu Kidishitu Yesu, betanyinwe(1) be selele, na booso abeetanyina(3) mu mbalo ooso eshina dia Fumwetu Yesu Kidishitu, mwikale Fumwabo na Fumwetu namu : 3 buuntu na kufukama binupebwe, kwi Efile Mukulu Shetu na kwi Fumu Yesu Kidishitu.

*(1) Mwibiikale sunga’shi, bebiikale pa kwitanyinwa n’Efile Mukulu ; Tala mu Loma 1. 1 na 7. — (2) Sunga’shi : Be selele, bapatulwe ba kishila. — (3) Sunga’shi : abatekye, abateemuna.

4 Mafuku ooso nantumbula Efile Mukulu ande pa mwanda wenu, bwa buuntu bw’Efile Mukulu bubenupelwe mu Kidishitu Yesu ; 5 bu bianudi’shi mu bintu bioso nubekeeshwe bu ba-mpeta mwadi mu eyi dioso na mu kiwukilo kioso, 6 muyiile’shi bu-kamonyi bwa Kidishitu bubaadi bushinkamishwe munkatshi mwenu, 7 mu kipaso kianushii bakutwe kia buuntu kia lusa su nkimune panukianwindjila kufumbulwa kwa Fumwetu Yesu Kidishitu, 8 aye’nyi akenwimika bashimate mpaa na ku nfudiilo [bwa nkeekala] bashabatopekiibwa mwifuku dia Fumwetu Yesu Kidishitu. 9 Efile Mukulu, wiinyi benwitanyiine ku bu-umune bwa Mwan’aye Yesu Kidishitu, Fumwetu, e na kishima.

10 Aku namu nenukankamika, bakwetu, p’eshina dia Fumwetu Yesu Kidishitu’shi, nwikale anwakula booso ngakwilo umunenka, na biakusha kwikala tusaka-tusaka munkatshi mwenu, anka nwikale belungeene kalolo mu lukalo lumune na mu kinangu kimunenka. 11 Mwanda, bakwetu, mbandungule mwanda wenu, kwi ba mwa Kolowe, eshi mwi kwikutweena munkatshi mwenu. 12 Aku namu pushayi biangamba, ngi kwamba’shi ooso a kwanudi kwete kwakula’shi : Ami, ne a Mpoolo ; n’ami, ne a Apolose ; n’ami, ne a Sefase ; n’ami, ne a Kidishitu. 13 A Kidishitu mwitshibuule su ? Mpoolo babambilwe pa nkulusu pa mwanda wenu su ? Sunga’shi nubaadi babatshishiibwe bw’eshiina dia Mpoolo su ? 14 Nantumbula Efile Mukulu bianshi mubatshishe su ngumune a kwanudi, anka peenda Kidishipusa na Ngayuse, 15 bisha kwakula muntu’shi ami nemubatshishe bw’eshina diande. 16 Nambatshiishe’nyi na shibo ya Setefanase ; ku babashaala ntanguuku su ne mubatshishe mungi muntu nya. 17 Mwanda Kidishitu tamuntume bwa kubatshisha nya, anka bwa kulungula mukandu wi buwa, kushii na kapatupatu ka kwakula, bwa’shi nkulusu a Kidishitu ekala bu shi na kineemo ; 18 mwanda lulambukiisho lwa nkulusu lwi bu moombe kwi baaba abashimina, anka nyi mbukome bw’Efile Mukulu kwi’twe abapete kipandjilo. 19 Mwanda mbifundwe’shi : « Nankalwisha bukalabwino bwa bakalamukye na nkashimisha binangu bia bashidimukye » (A). 20 A mukalamukye e kwikunyi ? A mufundji a mikanda e kwikunyi ? A sha mpaka a ano mafuku e kwikunyi ? Tomono Efile Mukulu mwaluule bukalabwino bwa pa nsenga bu moombe su ? 21 Mwanda, pa mwanda’shi mu bukalabwino bw’Efile Mukulu, ba pa nsenga tambawukye Efile Mukulu ku bukalabwino bwabo, bibasaangasha Efile Mukulu, mu moombe wa bulungudi, bwa kupaasha baaba abakumiina ; 22 pa mwanda’shi beena Yuda abatekye bilengyeleshi na beena Ngidiki namu abakimbi bukalabwino ; 23 anka’twe, atulungula [wa] Kidishitu babambiibwe ku nkulusu, kikokoshi kwi beena Yuda, moombe kwi [beena] maumbo, 24 anka kwi baaba betanyinwe, beena Yuda mpa na beena Ngidiki, Kidishitu nyi mbukome bw’Efile Mukulu na bukalabwino bw’Efile Mukulu ; 25 pa mwanda’shi moombe w’Efile Mukulu ngukile bantu kupatuluka, na’shi kubofula kw’Efile Mukulu nkukile bantu bukome. 26 Mwanda ataayi lwitanyino lwenu na kineemo, bakwetu, — [munkatshi mwenu] tamwi baasha bukalabwino be bungi ku mbidi, tamwi baasha bukome be bungi, tamwi baasha kineemo be bungi,… 27 Anka Efile Mukulu basangwile mianda yilotakane ya pa nsenga bwa kukwatshisha [bantu] baasha bukalabwino buufu ; n’Efile Mukulu basangwile mianda yitshimbakane4 ya pa nsenga bwa kukwatshisha [mianda] yi bukome buufu ; 28 n’Efile Mukulu basangwile bintu bishii na kineemo na biabia bilenguulwe, mpaa na bishii kwanka bwa kushimisha biabia bi kwanka ; 29 bishakwisadika(5) muntu sunga ngumune ku mpala kw’Efile Mukulu. 30 Aku namu anwe nwi baaye mu Kidishitu Yesu, ababekeeshe pa mwanda wetu bu bukalabwino kwi Efile Mukulu, na kululama, na bu-selele, na nkuulo, 31 bwa’shi, bu biabidi bifundwe, « yawa esadika (4) esadikile mwi Mwanana » (B).

*(A) Esaya 29. 14.— (B) Esaya 45. 25 ; Yelemiya 9. 24.— (4) Sunga’shi : Mianda ibofule. — (5) Sunga’shi : bishakwikaamisha muntu.

2

1 N’ami nabene, panafikile kwanudi, bakwetu, ntshimufikye na kapatupatu ka kwakula(1), su nka bukalabwino, pa kwinuwukisha bu-kamonyi bw’Efile Mukulu ; 2 mwanda ntshii mukyebe kuwuka kingi kintu munkatshi mwenu, anka peenda Yesu Kidishitu, wiinyi Yesu kidishitu babambilwe ku nkulusu. 3 Mpa n’ami nabene nandji munkatshi mwenu mu kubofula, na moo, na kusuusa kukata ; 4 na kwakula(1) kwande na bulambukishi bwande tabibaadi mu kwakula(1) kwa kapatupatu bwa kukookyesha [bantu], anka mu bilesheesho(2) bia Kikudi na bia bukome, 5 bwa’shi lukumiino lwenu talwikalanga [lushaale] pa bukalabwino bwa bantu, anka lwikale pa bukome bw’Efile Mukulu.

*(1) kwakula, mu kish. 1, na 4 = eyi. — (2) Sunga’shi : kushinkamisha kwa Kikudi.

6 Aku namu atwakula bukalabwino munkatshi mwa bantu bakumbane(3), bukalabwino namu bu’shi bwa kino kipungo, sunga bwa ba-fumu ba kino kipungo abakashimina ; 7 anka atwakula bukalabwino bw’Efile Mukulu mu kifiibwe, [bukalabwino] bufwame, bwabwa bubaadi Efile Mukulu mubadiile kulongamisha kumpala kwa bipungo4 bwa ntumbo yetu ; 8 bushii buwukye mukata su ngumune a kino kipungo, (mwanda su babaadia kwibuwuka, tababadia kubaamba Fumu a ntumbo ku nkulusu ), — 9 anka bu biabidi bifundwe’shi : « Kiakia kishii kimwekye na meeso, na kishii kipushikye ku matwi, na kishikituundulwe mwishimba dia muntu, Efile Mukulu bekilumbulwila baaba bamukumiine » (A), — 10 anka Efile Mukulu mwitufumbwiile kianka ku Kikudi kiaye ; mwanda Kikudi akishushuula mianda yoso, sunga mianda yikile bukata y’Efile Mukulu. 11 Mwanda nnani a ku bantu awuku mianda ya muntu, su ta’nka peenda kikudi kia muntu ki muunda mwaye ? Biabia ta kwi muntu su ngumune awuku mianda y’Efile Mukulu nya, kushii peenda Kikudi ki’Efile Mukulu. 12 Anka’twe, tatwibatambule kikudi kia pa nsenga nya, anka tubatambwile Kikudi ki’Efile Mukulu, bwatudia kushinguulanga mianda yibetupeele Efile Mukulu buuntu ; 13 yiinyi yatwisaamba’nyi, kushii mu kwakula [kwa bishima] kulambukishwe ku bukalabwino bwa bantu, anka mu kwakula kulambukishiibwe kwi Kikudi, kikwete kwitupatulwiilanga mianda ya mu kikudi kukidila ku bukwashi bwa Kikudi. 14 Aku namu muntu a bu muntu(5) tatambulaa mianda ya Kikudi ki’Efile Mukulu nya, mwanda kwadi mbilotakane ; na tebia kwiyishinguula, mwanda ayitundudiibwa’nka mu Kikudi. 15 Anka yawa e mu kikudi atundulaa mianda yoso ; ank’aye tatundulwa na muntu su ngumune nya ; 16 mwanda « nnani bashingulwiile mitentekyesho y’Efile Mukulu biadia kumuludika » (B) ? Anka atwe twi na mitentekyesho ya Kidishitu.

*(A) Esaya 64. 4. — (B) Esaya 40. 13-14.

*(3) Sunga’shi : bantu bashimate, babaniingi. — (4) Sunga’shi : kumpala kwa bipwa nkama. — (5) Sunga’shi ; Muntu a bupangilo ; muntu shii na Kikudi.

 

3

1 N’ami, bakwetu, ntshimwakule n’enu bu [aakula] na bantu be na Kikudi nya, anka bu [aakula] na bantu ku mbidi ; bu [aakula] na baana bakinga mu Kidishitu. 2 Ne mwinupe mabeele a kutoma, ta mwiita nya, mwanda tanubadia kumona bia kwiudia, mpaa na binobino tanwi bia kwiudia nya, 3 mwanda nuki’nka ku mbidi. Mwanda, munkatshi mwenu mwi kiuutu na kwikutwena(1), ta nwi ku mbidi na ntambukilo enu mwikale bu a bantu su ? 4 Mwanda paki muntu aakula’shi : Ami, ne a Mpoolo ; na mungi’shi : ami, ne a Apolose, ta nwi bu bantu su ? 5 A biabia Apolose nnanyi, na Mpoolo nnanyi ? Nyi mbafubi benufishe ku lukumiino, na bu mupuunda Fumu bibapeele ooso a kwabadi. 6 Ami, nankunyine, Apolose bamiamiine meema ; anka Efile Mukulu ngi bakushiishe. 7 Mu kipaso kia’shi, wiinyi akunu te kintu, na wiinyi amiamina meema, anka Efile Mukulu kwete kwibikusha. 8 Aku namu yawa akunu na yawa amiamina be’nka mumune(2) ; anka muntu ooso akapeta bweedi bwaye mupuunda mufubo waye’ye nabene. 9 Mwanda twi beena mufubo umune n’Efile Mukulu ; anwe nwi efuba di’Efile Mukulu, lwibako lw’Efile Mukulu. 10 Mupuunda buuntu bw’Efile Mukulu bubampelwe, bu mwibaki sha bukalabwino, nantuule kibangilo, na mungi muntu namu ayibaka panundu ; anka bi buwa’shi ooso muntu ataluule kipaso kiayibaka panundu. 11 Mwanda muntu ta kutuula kingi kibangilo kilekeene na kiakia kituudiibwe, kiikale Yesu Kidishitu. 12 Aku namu su muntu ayibaka pa kiakia kibangilo na kilonda kia oolo, na kia fwalanga, na mabwe a neeme, na mitshi, na lubishi, na soni, 13 mufubo wa muntu ooso awukamweka patooka, mwanda efuku adikeuleesha, mwanda adio adikafumbulwa ku kaalo ; na dingi sunga mufubo wa muntu wekala naminyi, kaalo akakeushinkamisha. 14 Su mufubo wa muntu ubayibakile panundu washadidiila, akatambula bweedi ; 15 su mufubo wa muntu wakashiidika, aye akemushimisha, anka’ye nabene akapashiibwa, anka bu kiokolwe3 mu kaalo.

*(1) Sunga’shi : Kwitshibeena. — (2) Ngi kwamba’shi : mufubo wabafubu ngumune. — (3) Sunga’shi : kiopolwe.

16 A tanuwuku’shi nwi ntempelo a Efile Mukulu na’shi, Kikudi ki’Efile Mukulu nkishaale mwanudi su ? 17 Su muntu alwisha ntempelo a Efile Mukulu, Efile Mukulu namu akamulwiisha, mwanda ntempelo a Efile Mukulu e selele, n’anwe ngi bianudi.

18 Takwidimbanga muntu aye nabene : su muntu munkatshi mwenu amwekwa bu mushidimukye mu kino kipungo, ekale bu e na moombe, biadiakwikala mushidimukye ; 19 mwanda kushidimuka kwa mu ino nsenga nyi mmoombe kumpala kw’Efile Mukulu ; mwanda nkufundwe’shi : « Aye ngi akwata baasha bukalabwino mu bulamalama bwa’bo » (A), 20 na dingi’shi : « Mwanana ashinguula mitentekyesho ya baasha bukalabwino, eshi nyi ngia bisumanga » (B). 21 Biabia muntu tetumbishanga mu bantu nya, mwanda bintu bioso mbienu, 22 sunga Mpoolo, sunga Apolose, sunga Sefase, sunga nsenga, sunga muwa, sunga lufu, sunga bintu bia binobino, sunga bintu abifiki : bintu bioso mbienu, 23 n’anwe nwi ba Kidishitu, na Kidishitu nga Efile Mukulu.

*(A) Yobo 5. 13. — (B) Lono 94. 11.

4

1 Muntu ooso ekale awuku bino pa mwanda wetu, — [etwaate] bu bafubi ba Kidishitu, na bu bapeebwe bushito bwa kuludika mianda yifwame y’Efile Mukulu. 2 Pano, kibashaala, kiabatekye kwi baaba bapeebwe bushito, nyi nkia’shi muntu bamusangane mushimate. 3 Anka, kwandi, ntamono bu kintu bianudia’nwe kutaluula biandji, sunga ntalulwiilo a bantu ; na wiinyi ami nabene ntanetshibila mwanda nya. 4 Mwanda ntshii na mwanda mu muntu e muunda mwande ; anka pa biabia, ntanebingisha ; anka awuku biandji nyi Fumu. 5 Biabia, tanutshibanga kiimu kumpala kwa kipindji [kia kwikitshiba], mpaa n’abikafiki Fumu, yawa akatuusha patooka mianda yifwame ya mufito, na nkafumbula mpango ya mashimba ; na penyi paapa muntu ooso akatambula kwaye kukaanyiibwa akutukila kwi Efile Mukulu .

6 Aku namu, bakwetu, naakula bino bu kilesheesho bwande na bwa Apolose pa mwanda wenu, bwa’shi anwe nwiiye kwatudi, bianusha kukaamisha mitentenkyesho yenu kunundu kwa kiakia kifundjiibwe ; bianusha kwikaamisha bwa umune na kupeesha mungi. 7 Mwanda a nnani atuulu kwilekeena munkatshi mwobe [na mungi mukwenu] ? Dingi nkinyi kiodi nakio, kioshimutambule ? Na dingi su wemwikitambule, bwakinyi wesadika, bu’be shibekitambwile ? 8 Anwe nubapu kwikuta ; anwe tanudi ba-mpeta ; anwe nubaadi bufumu(1) kushii’twe ; n’ami nandidi’shi nwikale badie bufumu, biatudiakwikala booso badie bufumu pamune n’enu ! 9 Mwanda nantentekyesha’shi, Efile Mukulu betutuudile mu uno mwanda bu ba nfudiilo, atwe batumibwa, bu bantu baabikiishwe lufu ; mwanda twibatudiibwe bwa kubandjilwa na ba pa nsenga, na kwi bamwikeyilu, na kwi bantu. 10 Atwe, twi balotakane bwa kifulo kia Kidishitu, anka’nwe nwi na bukalabwino mu Kidishitu ; atwe twi babofule, anka’nwe nwi bukome ; anwe nwi baneemekiibwe, anka’twe twibapeeshiibwe. 11 Mpaa na pa yino saa atukyengye na sala na nyota, na twi miswa, na atukupilwa mpi, na tatwi na kishaleelo kimune, 12 n’atufumbakana, twafubanga na maasa etu ; atukayibwa, atwe twelanga mwabi ; atubingwabingwa, atwe twakookyelanga ; 13 abetudimbila mianda, atwe twasendeelanga ; tubafiki bu bisooswa bia pa nsenga na bu bashaadile ku booso mpaa na binobino. 14 Ta mbwa kwinukwatshisha buufu bunanfundu yino mianda, anka nenudimuna bu baana bande bakumiinwe. 15 Mwanda nwikwikala na balambukishi binunu ekumi mu Kidishitu, sunga mbiabia tanwi na ba nshenu be bungi nya, mwanda nemwinutandjishe mu Kidishitu Yesu ku mukandu wi buwa. 16 Biabia’mi nenusendeela’shi nungambule.

*(1) Sunga’shi : kubikala, kutwela mbufumu.

17 Ngi bwakinyi nemwinutumine Timotee, mwikale mwan’ande mukumiinwe na e na kishima mu Fumu ; akenutentekyesha bwikashi bwande(2) mu Kidishitu, bu biandambukisha kooso mu kakongye na kakongye. 18 Aku namu bangi mbekale abeemono, bu’shi ntanadiakufika kwanudi ; 19 anka nankafiki kwanudi binobino, su Fumu bakumiina, na nankashinguula, kushii wa eyi dia baaba abekaamisha, anka bii bukome. 20 Mwanda bufumu bw’Efile Mukulu tabwi mu ngakwiilo anka bwi mu bukome. 21 Anukyebe kinyi ? Mfikye kwanudi na lukodi, su [mfikye] na kifulo na kinangu kia kupopeela ?

*(1) Sunga’shi : mwikeelo wande, mutambukilo wande mwi Fumu.

 

5

1 Atupusha abaakula mbalo yoso’shi kwi lukyebanokyebano munkatshi mwenu, na lwiinyi lukyebanokyebano lwi bino lushii sunga munkatshi mwa [beena] maumbo, mu kipaso kia’shi muntu e na mukashi a shaye [bulunda]. 2 N’anwe nubekaamisha, na tanwi bakyebe kudila maalo, bwa’shi yawa mukite kiakia kikitshiino ekala mukatushiibwe munkatshi mwenu. 3 Mwanda bwande’mi, paami kukutwa kwikala n’enu ku mbidi, anka mwikale [n’enu] mu kikudi, nemupwe, bu ekwanka, mwate kitshibilo 4 (paanwe kwikala babungiibwe pamune na kikudi kiande na bukome bwa Fumwetu Yesu Kidishitu), bwa kutambika, mwishina dia Fumwetu Yesu Kidishitu, yawa mukite kiakia kikitshiino, 5 [nemwate kitshibilo, na kwamba’shi] nkutambika Satana yawa muntu e biabia bwa kulwisha kwa mbidi, bwa’shi kikudi kiaye kiikale kipaashiibwe mwifuku dia Fumu Yesu. 6 Kwisadika kwenu takwi buwa ; tanuwuku’shi kitatusho kipeela akikaamisha musabu ooso ushima ? 7 Katushayi kitatusho kikulu bwa’shi nwikale musabu upya, bu bianushii na kitatusho. Mwanda namu, Kidishitu, pasaka eetu, baadi mulambulwe : 8 ngi pa mwanda kinyi tusepeele feete kushii na kitatusho kikulu, sunga na kitatusho kia bulamalama na kia buntoomboshi, anka na mikate yishii na kitatusho yi patooka na y’eyendo.

9 Ne mwinufundjile mu mukanda, bianusha kwikala bukuuku na baasha lukyebanokyebano, 10 ta’nka pa mwanda wa baasha lukyebanokyebano ba yino nsenga nya, sunga baasha malaka(1) na banyengani, sunga balangwidi ba mankishi, pa mwanda biabia abituungu’shi nukatukye pa nsenga ; 11 anka, binobino, nemwinufundjile’shi, su muntu ayitanyinibwa’shi mukwetu mwikale sha lukyebanokyebano, sunga sha malaka, sunga mulangwidi a nkishi, sunga sha kukaana, su nkodi a malofu, sunga munyenganyi, tanwikalanga bukuuku naaye, kushii’nwe kudia sunga na muntu e biabia. 12 Mwanda, a wandji nawo ngunyi wa kutshibila bantu ba paasha kiimu ? Anwe, tanwi bia kutshiba kiimu kia bantu be muunda su ? 13 Anka baaba ba paasha, Efile Mukulu ebatshibila kiimu. Katushayi ntomboshi munkatshi mwenu’nwe banabene.

*(1) Sunga’shi : baasha lwabi lwa fwalanga.

 

6

1 Muntu a kwanudi, paadi na mwinaye mwanda, e bia kwelekyesha kwimuka kiimu kumpala kwa bashii balulame na kukutwa [kwimuka] kumpala kwa be selele ? 2 Anwe tanuwuku’shi, be selele banatshibile ba pa nsenga kiimu su ? Na su ba pa nsenga abatshibilwa kiimu kwanudi, tanwibapwandjikile bwa tulumbu tupeela su ? 3 Tanuwuku’shi, atwe atukatshibila bamwikeyilu kiimu ? na [tatukatshibila] mianda ya uno muwa kiimu nya ? 4 Biabia su nwina biimu bia mianda ya uno muwa, tuulayi baaba abamweka kushii bushito mu kakongye [bu ba‑nsushi]. 5 Naakula bwa kwinukwatshisha buufu : a bino ta kwi muntu munkatshi mwenu sha bukalabwino, takwi sunga ngumune nya, akwikala mupwandjikile kwata kitshibilo munkatshi mwa bakwabo ? 6 Anka mukwetu umune ayimuka na mungi ku kiimu, na biinyi biabia kumpala kwa [bantu] bashii bakumiine. 7 Biabia nyi mbipwe kwikala mu kipaso kioso kilema mwanudi, paanwe kwikala na biimu munkatshi mwenu. Bwakinyi tanukumiina kudimbiilwa ? bwakinyi tanulekyela namu benulwishiisha ? 8 Anka’nwe, anudimbiila namu na kulwishiisha, na biinyi biabia bakwenu banulwishiisha. 9 Tanuwuku’shi bashii balulame tabakapiana bufumu bw’Efile Mukulu su ? Tanwidimbanga bwa wawa mwanda : sunga baasha lukyebanokyebano, sunga balangwidi ba nkishi, sunga balume‑kashi(1), sunga baaba abelwishiisha abo banabene na balume, 10 sunga bangifi, sunga baasha lwabi, sunga ba‑nkodi ba malofu, sunga baasha kukaana, sunga banyenganyi, tabakapiana bufumu bw’Efile Mukulu. 11 Na bangi ba kwanudi, nubaadi biabia ; anka nubaadi basuulwe, anka nubaadi bamuunwe, anka nubaadi babingishiibwe mwishina(2) dia Fumu Yesu, na ku(2) Kikudi ki’Efile Mukulu eetu.

*(1) Bantu balume be mianda bu bakashi. — (2) Kwamba’shi : muyiile bukome bweshina na bwa Kikudi.

12 Bintu bioso mbimpebwe matalwa akukita, anka bintu bioso tabi na bukwashi nya ; bintu bioso mbimpebwe matalwa akukita, anka ntankelekyeela, ami, kumuniibwa ku kintu sunga nkimune. 13 Mwiita [wi kwanka] bwa kifu, na kifu [ki kwanka] bwa mwiita ; anka Efile Mukulu akashimisha kiinyi kifu mpaa na [wiinyi] mwiita.

Aku namu mbidi tayi kwanka bwa lukyebanokyebano, anka [yikwanka] bwa Fumu, na Fumu [ekwanka] bwa mbidi. 14 Anka Efile Mukulu basaangwiile Fumu [munkatshi mwa bafwe], na aketusaangula [namu] ku bukome bwaye. 15 Tanuwuku’shi mbidi yenu mbiina-mbidi bia Kidishitu ? Biabia namu nekwata biina-mbidi bia Kidishitu bwa kwibiyikasha biina-mbidi bia mukashi mwina lusandji ? Biobio tabia kukitshika !. 16 Tanuwuku’shi, yawa mwikumbasheene na mukashi mwina lusandji mwikale mbidi yimune [na yawa mukashi] ? « Mwanda bubidi bwabo, biamba’ye, abakeekala mbidi yimune » (A) ; 17 anka yawa mwikumbasheene na Fumu mwikale kikudi kimune [n’aye](3). 18 Suukayi lukyebanokyebano : mulwisho ukampanda aukitshi muntu wi paasha pa mbidi, anka yawa sha lukyebanokyebano alwishisha mbidi yaaye’ye nabene. 19 Tanuwuku’shi, mbidi yenu nyi ntempelo a Kikudi-e-selele kii muunda mwenu, na kianudi batambule kwi Efile Mukulu ? Na tanwi kwanka bwenu’nwe banabene ; mwanda nubaudilwe ku muulo. 20 Biabia Tumbishayi Efile Mukulu mu mbidi yenu.

*(A) Kibangilo 2. 24.— (3) Tala mu Loma 8. 9.

 

7

1 Aku namu, pa mwanda wa bintu bibaanudi banfundjile, bibuwa kwi muntu mulume kushii’ye kukuma mukashi ; 2 anka, pa mwanda wa lukyebanokyebano, [muntu] ooso ekale na mukashi aaye’ye nabene, na mukashi ooso ekale na aye mulume nabene. 3 Mulume ooso akitshine mukashi aaye kiakia kimupwandjikile na kalolo, n’anka biabia namu’nyi mukashi kwi mulume. 4 Mukashi te na matalwa ku mbidi yaaye nabene nya, anka mulume ; n’anka biabia namu mulume te na matalwa ku yaaye mbidi nabene nya, anka mukashi. 5 Muntu tasuminanga mwinaye nya, ank’ako kwikale kwipushena, bwa kipindji kipeela, bwa’shi nwipaane ku luteko, na’shi nukesangeene dimo pamune, bwa’shi Satana tenutompanga pa mwanda wa kukutwa kwa kutonta kwa mbibi. 6 Aku namu ami naakula bino mu [kwande] kupusha, ta mbu mwiiya nya ; 7 anka nankumiina’shi bantu booso bekale bu biandji’mi ; anka muntu na muntu ooso e na kia buuntu kiaye’ye nabene kia lusa kia kw’Efile Mukulu, umune n’au mwikelo, mungi na waye. 8 Aku namu nalungula baaba bashayibakiile na bakashi ba bafwe’shi, bibuwa bw’abo kushaala bu biandji’mi. 9 Anka su tabawuku bia kulama kutoonta kwa mbidi, bayibakile, mwanda mbikile buwa kwibakila pe kwikala na lwabi lukilekile(2). 10 Anka ku mwanda wa baaba bayibakile, ami nebakamika, kushii’mi, anka Fumu : eshi mukashi tekalanga mulamuunwe kwi mulume ; 11 ( na su balamuunwa, ashaale kushii’ye kwibakilwa, sunga’shi elombasheene na mulume aaye ;) na’shi mulume tapelanga mukashi aaye nya. 12 Anka ku mwanda wa bangi [bantu], namba, ami, ta Fumu nya : eshi su mukwetu kampaanda e na mukashi shimukumiine, na’shi yawa mukashi akumiina kushaala n’aye, tamushilanga nya ; 13 Na su mukashi kampaanda e na mulume shimukumiine, na’shi yawa mulume akumiina kushaala n’aye, tashilanga mulume [aye] nya. 14 Mwanda mulume shimukumiine mutooshiibwe kwi mukashi, na mukashi shimukumiine mutooshiibwe kwi mukwetu [mulume aaye] ; ku mwanda su tabi biabia baana beenu bekwikala na mako ; anka binobino be selele. 15 Anka su yawa shimukumiine akatuka, akatukye ; mukwetu mulume sunga mukashi tamumuniibwe mu kiakia kipaso ; anka Efile Mukulu betwitanyine [bwa kutambuka] mu kufukama. 16 Mwanda kiowuku nkinyi, mukashi, su tokapaasha mulume obe ? Sunga’shi kiowuku nkinyi mulume, su tokapaasha mukashi obe ? 17 Anka, muntu ooso atambukye bu bimwabikiishe Fumu, muntu na muntu bu bimwitanyine Efile Mukulu ; na bino ngi biantumweyi mu tukongye twoso.

*(1) Sunga’shi : kipeebwe kia buuntu.— (2) Sunga’shi : kwikala n’eshimba dii kaalo.

18 Su kwi muntu baadi mwitanyinwe aye musalwe, teyalushanga bu shi musalwe. Su kwi muntu baadi mwitanyinwe pabaadi tasadilwe, tasadiibwanga. 19 Kusadiibwa kwi bisumanga, na kushisadiibwa kwi bisumanga ; anka kulama kwa miiya y’Efile Mukulu. 20 Muntu ooso ashaale mu mufubo mwamwa [ mubaadi’ye] pabaadi mwitanyinwe. 21 Su paboyitanyinwe boodi mpika, twekalakashanga ; anka, su wemulombeene kwikala mulungantu, ebikite : 22 mwanda mpika mwitanyinwe mu Fumu nyi mufungushiibwe a Fumu ; n’anka biabia namu muntu mulungantu baadi mwitanyinwe nyi mpika a Kidishitu. 23 Nubaadi bawudiibwe ku muulo ; tanwikalanga ba‑mpika ba bantu. 24 Bakwetu, muntu ooso ashaale peepi n’Efile Mukulu mu kipaso kibaadi mwitanyinwe.

25 Aku namu, pa mwanda wa baaba beekale kamame(3), ntshii na ekoma dia Fumu ; anka nantuusha biande biampwandjikisha bu [muntu] mutambule lusa kwi Fumu bwa kwikala na kishima. 26 Biabia nampwandjikisha’shi bino bi buwa, pa mwanda wa lukalo lwi binobino, eshi bi buwa, [biangakula], kwi muntu biakwikala biabia biadi. 27 We mwiyibakishene na mukashi, tokimbanga biakwikala mulamuunwe kwadi. Su twemwiyibakisheene na mukashi, tokimbanga mukashi. 28 Anka, sunga wiinyi oyibakila, twemulwishe nya ; na su kamame kayibakilwa, tankalwishe nya. Anka baaba abakitshi bino abakeekala na malwa bwa bitale mbidi ; anka’mi nenukalwiila. 29 Aku namu namba bino bakwetu : kipindji kii bukopo : kubashaala, bwa baaba be na bakashi bekale bu bashii na’bo ; 30 na bwa baaba abadidi, anka bu bashaabadidi ; na baaba abasepeela, anka bu bashaabasepeela ; na baaba abawulu, anka bu bashii n’abio. 31 Na baaba abafubisha na bia ku nsenga, anka bu bashabebifubisha mu kwabo kukumiina ; mwanda mwikelo wa nsenga aukidi. 32 Anka nankyebe bwa’shi nwikadikye kushii kiongwa. Yawa shii mwibakile e n’eshimba dipaane ku bintu bia Fumu, kipaso kipwandjikile’ye kusangasha Fumu ; 33 anka yawa mwibakile e n’eshimba dipaane ku bintu bia ku nsenga, kipaso kipwadjikile’ye kusangasha mukashi aaye. 34 Kwi kwilekeena pankatshi pa mukashi na kamame : yawa shi mwibakilwe e n’eshimba dipaane ku bintu bia Fumu, bwa kwikala selele ku mbidi mpaa na ku kikudi ; anka yawa  mwibakilwe e n’eshimba dipaane ku bintu bia pa nsenga, kipaso kipwandjikile’ye kusangasha mulume aaye. 35 anka namba bino bwa buwa bwenu ; ta mbwa kwinushitshika mu miooshi nya, anka pa mwanda wa kiakia kii buwa, na bianudiakwipaana ku mufubo wa fumu kushii kalenganyi. 36 Anka su muntu apwandjikisha’shi, kwete kukita kipaso kishii kipwandjikile na bu-kamame bwaye(4), na’shi mmupwe kukisha mafuku a buwa bwa busongwakashi bwaye, na’shi abituungu biikale’nka biabia, akite kiakia kiakyebe : talwisha nya ; — beyibakisheene. 37 Anka yawa mukwate pe poo mwishimba diaye, na shii mu matalwa mwa lwalwa lukalo, anka mwikale fumu a kikyebe kia diaye eshimba, na mwate kitshibilo mwishimba diaye bwa kulama bu kamame bwaye, akitshi biya. 38 Biabia, wiinyi ayibakila5 akitshi biya ; na wiinyi yawa shayibakila6 mukishekishe kukita biya. 39 Mukashi mwanyiibwe mu kipindji kioso kii mulume aaye na muwa ; anka su mulume aye babombeela mu tulo, e bulungantu bwa kwibakilwa kwi yawa akumiina, anka peenda mu Fumu ; 40 anka, mu kwande kumona, mwikale na muloo ukilekile su ashadidiila biabia : aku namu nampwandjikisha’shi ami namu ne na Kikudi ki’Efile Mukulu.

*(3) Kamame : Pano abaakula bwa booso balume sunga bakashi bebiikale. — (4) Sunga’shi : mwan’aye mukashi kamame. ¾ (5) Sunga’shi : yawa ayibakisha mwan’e mukashi. — (6) Sunga’shi : yawa shayibakisha mwan’e mukashi

8

1 Pa bitale mwanda wa bintu bilambulwe mankishi, atuwuku — (mwanda atwe booso twi na kiwukilo ; kiwukilo akitatushaa [muntu] ; anka kifulo akiyibakaa. 2 Su muntu apwandjikisha kuwuka kintu kikampanda, tawuku kintu sunga nkimune bu abituungu kuwuka nya ; 3 anka su muntu mufule Efile Mukulu kifulo, yawa muwukibwe kwadi). — 4 Biabia pa bitale mwanda wa kudia bintu bilambulwe mankishi, atuwuku’shi nkishi te kintu mu nsenga, na’shi ta kwi mungi Efile Mukulu nka peenda’aye umune bupenka. 5 Mwanda namu su kwi bangi abetanyinwa bu b’efile, sunga mwiulu, sunga pa nsenga, (bu bi b’efile be bungi na ba‑fumu be bungi,) 6 anka bwetu’twe kwi’nka Efile Mukulu umune Yaya, kwadi ngi akutuukila bintu bioso, atwe namu [twi kwanka] bwaye’ye, na Fumu umune, Yesu Kidishitu, kukiila kwadi’ye ngi kupangiibwe bintu bioso, atwe namu kwadi’ye [nyi kwatudi na muwa]. 7 Anka kiwukilo takii mwi [bantu] booso nya ; anka bamo, pakwikala mpa na binobino na kinangu kia nkishi, abadi bintu bu bilambulwe kwi mankishi, na kinangu kiabo paakio kwikala kibofule, akilwishiibwa. 8 Aku namu mwiita tawitutakula kwi Efile Mukulu ; su taatudi, tatwibakutwe nya, na su atudi, tatwi na kintu kitentekwe nya. 9 Anka dimukayi tala bwabwa bulungantu bwanudi nabo bwafika ebwe dia kikokwesho bwa babofule. 10 Mwanda su muntu akumono, obe e na kiwukilo, we mushaale ku meesa mu ntempelo a mankishi, kinangu kia yawa mubofule, takikeekala kitakulwe bwa kudya bintu bilambulwe nkishi su ? 11 na yawa mubofule, mukwetu abdi bafwiile kwi Kidishitu, akashimina ku kiwukilo kiobe. 12 Aku namu pakulwishiisha bakwetu bino, na pa kutapa kinangu kiabo kibofule, anulwishiisha Kidishitu. 13 Ngi pa mwanda kinyi, su mwiita wi bu kintu kia kuponesha nakio mukwetu, ami ntanadye mwiita nya, bwa looso, bwa kupela kwikala bu kikokoshi kwi mukwetu.

 

9

1 Ami ntshii mulungantu su ? Ami ntshii mutumibwa su ? Ami ntshii mumone Yesu fumwetu su ? Anwe’ba ta nwi kipeta kia mufubo wande mu Fumu su ? 2 Su bwa bangi bantu ami ntshii mutumibwa, ne mwibwikale kwanudi’nwe ; mwanda anwe nwi kitaampi kia butumibwa bwande mu Fumu. 3 Bino ngi kwilamwiina kwande kwi baaba abangipusha. 4 Atwe’ba tatwi na matalwa a kudya na kutoma su ? 5 Atwe’ba tatwi na matalwa a kutwala mukashi [mu lwendo], su mwikale nkashanetu, bu [abikitshi] bangi batumibwa, na bakwabo na Fumu, na Sefase su ? 6 Ank’ami na Banabasa ngi bashii na matalwa a kukutwa kufuba su ? 7 Nanyi kooso’ku akwenda mu [kulwa] ngoshi na makwashi aye nabene ? Nanyi akukuna mutshi wa finyo na shii biakudia bikuba biao ? Sunga’shi nanyi akudiisha lombe [lwa ngombe] anka shii biakudia(1) mabeele a lombe ? 8 Nangakula yino mianda muyiile abiakulaa bantu su ? Sunga mwiiya namu tawakula yino mianda su ? 9 Mwanda mu mwiiya wa Mose mufundjibwe’shi : « Twanyanga kukanwa kwa ngombe pafuuntu poondo(2) » (A). Efile Mukulu e na mwanda na ngombe su ? 10 Su mbwetu bwakwete kwakwila bino bioso ? Mwanda mpa mwanda wetu ufundjibwe yino mianda, eshi yawa adimi e na kiakudima na lukulupilo, na’shi yawa afuuntu ntete [e na kiadia kufuunta] mu lukulupilo lwa kwimupetela kantu. 11 Su atwe tubaadi bakune pa mwanda wenu [bintu] bia mu Kikudi, ta mbikilekile buwa atwe namu kuwumbula [bintu] bia ku mbidi su ? 12 Su bangi be na aa matalwa panudi, atwe tatwi nao akilekile kwanudi su ? Anka’twe tatwibafube na aa matalwa, anka twi bakookyele bioso, bwa kupela kutuula kibaambo(3) ku mukandu wi buwa wa Kidishitu. 13 A tanuwuku’shi baaba abafubu ku bintu bia kishila abadiiya [biabia abifiki] ku ntempelo ; eshi baaba abafubu ku meesa a kilambwilo be na kiabo kipese ku meesa a kilambwilo ? 14 Anka biabia namu, Fumu bapeele baaba abalungula mukandu wi buwa matalwa a kudiila ku mukandu wi buwa. 15 Anka’mi ntshimufube na aa matalwa mu kintu su kimunenka kia ku bino, na ntshimufunde bino, bwa’shi bikale binkitshiinwe namu ; mwanda bi buwa kwandji’mi kufwa, pe [kumona] muntu alwisha ntumbo yande. 16 Mwanda su nalungula mukandu wi buwa, ntshina kiandja kwitumbisha, mwanda nyi ndukalo aluntuungu kukumbasha, mwanda malwa kwandji’mi su tandungula mukandu wi buwa. 17 Mwanda su nankitshi biabia mu kukumiina kwande, ne na efuto mwanka ; anka sunga ta mbiabia, mufubo wa bulami ngumpebwe. 18 Biabia efuto diande nkinyi ? Nkwamba’shi, mu kulungula kwa mukandu wi buwa, nayikasha mukandu wi buwa kushii efuto, bwa kupela kufubisha kintu su nkimune bu’mi e na matalwa mu mukandu wi buwa. 19 Mwanda paami kwikala mulungantu kwi bantu booso, ne mwituule bu mpika a bantu booso, bwa kukuminisha bantu be bungi ; 20 na kwi beena Yuda, nemwikale bu mwina Yuda, bwa kukuminisha beena Yuda ; kwi baaba babaadi muushi mwa mwiiya, bu’mi mwikale muushi mwa mwiiya, kushii’mi kwikala muushi mwa mwiiya ami nabene, bwa kupeta baaba babaadi muushi mwa mwiiya ; 21 kwi baaba babaadi kushii mwiiya, nka bu’mi baadi kushii mwiiya (kushii’shi ne mwikale shi na mwiiya ku lupese lw’Efile Mukulu, anka ne mukookyele mu kululama kooso mwi Kidishitu), bwa kupeta baaba bashibaadi na mwiiya. 22 Neekala kwi babofule [bu] mubofule, bwa kupeta babofule ; neekala [bu] bintu bioso kwi [bantu] booso, bwa’shi mu kipaso kioso mpaashe bamo bantu. 23 Na nankitshi bintu bioso ku mwanda wa mukandu wi buwa, bwa’shi ngikale akupetekyelwa naye.

*(A) Detelonome 25.4.

*(1) Ni nkwamba’shi : kutoma mabeele.— (2) Sunga’shi : kupuula ntete.— (3) Sunga’shi : kubaamba.

24 A tanuwuku’shi, baaba abasuuku lubilo [mu kipalwe] abasuuku booso ; anka umune ngi atambulaa efuto ? Suukayi lubilo mu kipaso kipwandjikile kutambula efuto. 25 Aku namu yawa alu ngoshi mu kwishindeena e na mwiiya mu bintu bioso ; biabia abo mbwa kutambula kilongo akilwilaa ; anka’twe [bwa’shi tutambule] kishakilwilaa. 26 Biabia ami nasuuku bino lubilo, kushii bu muntu shawuku kepatshilo ; naalu ngoshi bino, kushii bu muntu akupila lupunga ; 27 anka nangipaa mbidi yande na neyikasha bupika, kutshiina kwa’shi kunyima kwa kulambukisha bangi, nankeekala ami nabene shii mukanyiibwe.

 

10

1 Mwanda ntankyebe’shi nwakutwa kushinguula, bakwetu, eshi ba-shetu babaadi booso bwabo muushi mw’ekumbi, na’shi booso bwabo babakidiile mu meema a kalunga, 2 na’shi booso bwabo babaadi babatshishiibwe bwa Mose mwikumbi na mu meema a kalunga, 3 na’shi booso bwabo babadiile mwiita umune wa mu Kikudi, 4 na’shi booso bwabo babatomene kitomwanga kimune kia mu Kikudi, mwanda babatomanga ku lubwebwe lwa mu Kikudi lubebalondanga : na lubwebwe lubaadi Kidishitu. 5 Anka Efile Mukulu tamusangale na be bungi ba munkatshi mw’abo, mwanda babaponene mu kabaaka. 6 Aku namu yino mianda yibakitshikile bu kilesheesho kwatudi’twe, biatusha kwikala na lwabi lwa bintu bi bubi, bu bibaadi baaba namu na lwabi. 7 Tanwikalanga namu balangwidi ba mankishi bu bangi ba munkatshi mw’abo, bu biabidi bifundwe’shi : « Mwiilo ubashaleele bwa kudia na kutoma, ngi beebwa bwa kwasha maasha » (A). 8 Tatukitanga lukyebanokyebano nya, bu bangi ba munkatshi mw’abo babakitshiine lukyebanokyebano, na babapone kwifuku dimune bantu binunu makumi abidi na bisatu. 9 Tatutompanga Kidishitu, bu bibamutompele bangi ba munkatshi mw’abo na babayipayilwe na manyoka. 10 Tanuwunawunanga, bu bibaunuwine bangi ba munkatshi mw’abo na babayipayilwe na lubutula. 11 Aku namu, biabia bintu bioso bibebakitshikiile bu bileshesho, na bibafundjilwe bwa kwitudimuna, atwe babafikilwa na nfudiilo a bipungo. 12 Biabia, yawa amono’shi mwimane, adimukye tala apona. 13 Takwi kitompwanga su nkimune kitakibenufikiile kishii kiikale kitompwanga kia bantu booso ; n’Efile Mukulu nga kishima, shakukumiina’shi nutompiibwe kukila bukome bwenu, anka ku kutompiibwa akalumbuula nfudiilo [aako] bianudia kumona bia kwikukambila.

*(A) Kikatukilo 32. 6.

14 Ngi pa mwanda kinyi, bakumiinwe bande, suukayi lulangwilo lwa mankishi. 15 Naakula bu kwi bantu be na binangu : atayi’nwe banabene kitshibilo ku biabia biangakula. 16 Kipulu kia mwabi kiatutumbwila [Efile Mukulu], ta mbu-umune bwa mase a Kidishitu su ? Mukate watutshokola, ta mbu-umune bwa mbidi ya Kidishitu ? 17 Mwanda atwe be bungi twi mukate umune, mbidi yimune, mwanda atwiabeena atwe booso peenda ku mukate umune. 18 Talayi kalolo [beena] Isalele ku mbidi : baaba abadi bitapilo tabe mu bu-umune na meesa a kilambwilo su ? 19 A biabia naakula kinyi ? Bu’shi, kintu kitapilwe nkishi kii bu kintu su ? Sunga’shi nkishi e bu kintu su ? 20 Nyaa, anka bintu biabalambula kwi beena maumbo, abebitapilaa bikudi bibi t’Efile Mukulu nya : aku namu ntankyebe’shi nwayikala mu bu-umune na bikudi bibi. 21 Tanwi balombeene kutoma kipulu kia Fumu na kipulu kia bikudi bibi ; tanwi balombeene kukumbana ku meesa a Fumu na kukumbana ku meesa a bikudi bibi. 22 Atoolomona mukao wa Fumu su ? Twibamukile bukome su ?

23 Bintu bioso bi bulungantu, anka bintu bioso tabikwasha ; bintu bioso bi bulungantu, anka bintu bioso tabiyibaka. 24 Muntu takimbanga buwa bwaye’ye nabene, anka akimbe bwa mungi. 25 Diayi kioso akipaniibwa kwisawo dia nyema, kushii kwipusha mwanda su ngumune pa mwanda wa muntu e muunda : 26 « mwanda nsenga ngia Mwanana, na kioso kii mwanka » (B). 27 Aku namu su muntu a ku bashii bakumiine enwitanyina bwa nkadia kwaye, n’anwe nwakumiina kwikwenda, diayi kioso kiabenutuudila kushii kwipusha mwanda su ngumune pa mwanda wa muntu e muunda. 28 Anka su muntu enulungula’shi : Kino nkilambulwe bu kitapilo, — tanwikidianga pa mwanda wa yawa benudimusha, na pa mwanda wa muntu e muunda. 29 Aku namu naakula’shi : muntu e muunda, shi moobe, anka e mwa mungi ; mwanda bulungantu bwande abutshibilwa kiimu bwakinyi kwi muntu e muunda mwa mungi ? 30 Su’mi naadi na kutumbula [Efile Mukulu], bwakinyi natopekiibwa pa mwanda wa kintu kiandji na lutumbu ? 31 Biabia sunga nwadia, sunga nwatoma, sunga kioso kianudia kukita, kitayi bioso pa mwanda wa ntumbo y’Efile Mukulu. 32 Tanwikalanga bu kikokoshi sunga nkwi beena Yuda, sunga nkwi beena Ngidiki, sunga nkwi kakongye k’Efile Mukulu ; 33 bu biandji’mi namu nasangasha booso mu bintu bioso, kushii kukimba bwande buwa ami nabene, anka bwa bantu be bungi, biabadia kupashiibwa.

*(B) Lono 24. 1

11

1 Ngambuleyi’mi, bu biandji’mi mwambule Kidishitu.

2 Aku namu ami nenutumbisha pa mwanda anuntentekyesha mu bintu bioso, na bianudi balame malambukishi [nka] bu binenupeele anka. 3 Anka nankyebe nuwukye’shi mutwe(1) wa mwana mulume ooso, nyi Kidishitu, na’shi mutwe wa mwana mukashi, nyi mulume, na’shi mutwe wa Kidishitu, nyi Efile Mukulu. 4 Mwana mulume ooso atekye sunga atemuka mmubwikile mutwe waye, apeelesha mutwe waye ; 5 Na mwana mukashi ooso atekye sunga atemuka, shi mubwikile mutwe waye, apeelesha mutwe waye, mwanda bi pamune na mwana mukashi mukuule kapweeto. 6 Mwanda, su mwana mukashi tamubwikile mutwe waye, bamukuule mpaa na nyene. Anka su bi buufu bwa mwana mukashi kwikala na nyene yitshibiibwe sunga kwikala na kapweeto, biabia abwikile mutwe waye. 7 Mwanda mulume, paaye kwikala efwanika na bu ntumbo y’Efile Mukulu, ta mulombeene kubwikila mutwe nya ; anka mwana mukashi nyi ntumbo ya mwana mulume. 8 Mwanda mulume tamutuukye kwi mwana mukashi, anka mwana mukashi [ngi mutuukye] kwi mulume ; 9 mwanda mpaa na mwana mulume tabapangilwe ku mwanda wa mwana mukashi, anka mwana mukashi ngi bapangilwe ku mwanda wa mwana mulume. 10 ngi bwakinyi mwana mukashi, pa mwanda wa bamwikeyilu mulombeene kwikala na kitundwilo ku mutwe waye akilesha matalwa aadi mukookyele. 11 Biabia namu mwana mukashi te kwanka kushii mulume, sunga mulume te kwanka kushii mukashi, mu Fumu ; 12 mwanda bu bi mwana mukashi mutuukile kwi mwana mulume, nka biabia namu mwana mulume e na muwa [pa kutaandwa] kwi mwana mukashi ; anka bintu bioso abituukila kwi Efile Mukulu. 13 Tshibayi mwanda anwe banabene : mbilombeene mwana mukashi ateka [Efile Mukulu] shi mubwikile mutwe waye ? 14 Mwikelo unabene wa bantu tawinulambukisha’shi, su mwana mulume e na nyene yi bula nyi mbuufu bwaye su ? 15 Anka su mwana mukashi e na nyene ila nyi ntumbo yaaye, mwanda nyene yibamupeelwe bu kibwikilo. 16 Anka su muntu akyebe kwela mpaka, atwe tatwi na kipikwa kii biabia sunga ntukongye tw’Efile Mukulu.

*(1) mutwe nyi fumu. Otale na mu Efeso 1. 22 na Kolosai 1. 18.

17 Aku namu, pa nkamika yino mianda, ntanenutumbisha’mi, — mwanda anwibuungu, kushii bwa kupeta kwenu, anka bwa kutamisha kwa bubi. 18 Mwanda, kwibedi panwibuungu mu kakongye, nampusha abaakula’shi, munkatshi mwenu mwi kwitshibuula, n’ami nebikumiina na kwitshiinta ; 19 mwanda mbilombeene namu’nyi kwekala tusaka tusaka munkatshi mwenu, bwa’shi baaba bakanyiibwe batundudiibwe munkatshi mwenu.

20 Biabia panwibuungu pamune, tambwa kudya kidiibwa kia Fumwetu nya : 21 mwanda paanudi, muntu ooso mubadiile kudia kiaye kidiibwa kia kiolwa, na mungi e na sala, mungi namu akolwa [malofu]. 22 A anwe tanwi na mashibo a kudiila na kutomena su ? Su anupeesha kakongye k’Efile Mukulu, na kukwatshisha baaba bashii na kintu  buufu ? Nankenulungula kinyi ? Nenutumbishe su ? Mu biabia ntanenutumbisha’mi. 23 Mwand’ami natambwiile kwi Fumu kiakia’nyi kinanenulambukiishe : Ngi kwamba’shi Fumu Yesu, bufuku bubabamulubwile, baatshile mukate, 24 na kunyima kwa’ye bapu kutumbula [Efile Mukulu], beutshokwele aakula’shi : « Ino nyi mbidi yande ayipanyibwa ku mwanda wenu ; kitayi bino bwa kuntentekyesha. » 25 Anka biabia namu baatshile kipulu, kunyima kwa kudia, akula’shi : « Kino kipulu nyi nkilombeeno kipya mu mase ande : kitayi bino, misuusa yoso yanukekitomo bwa kuntentekyesha. » 26 Mwanda misuussa yoso yanudi mukate na yanutomo kipulu, anuwukiisha lufu lwa Fumu mpaa na pakafika. 27 Bino namu yawa ooso adi mukate sunga atomo kipulu kia Fumu mu kipaso kishii kikumbane akeekala mupiile ku mwanda wa mbidi na wa mase a Fumu. 28 Anka muntu ooso etoompe aye nabene, na biabia adie mukate na kutoma kipulu ; 29 mwanda yawa adi na kutoma, kushii kushinguula mbidi, adi na atomo kiimu kiaye’ye nabene. 30 Ngi bwa kinyi be bungi mbabofule na be na masungu munkatshi mwenu, na be bungi mbalaale [tulo twa lufu]. 31 Anka su atwitaluula atwe banabene, taatukatshhibilwa kiimu. 32 Anka su tubatshibilwa kiimu, atunyokiibwa na Fumu, bwa’shi tatwikalanga bapiishiibwe na ba pa nsenga. 33 Bino, bakwetu, panwibuungu bwa kudya, nwiyindjishene muntu na muntu ; 34 su kwi muntu apusha sala, akadie kwaye, bwa’shi tanwibuunganga bwa kutshibilwa kiimu. Aku namu, pa bitale yingi mianda yaya, nankeyilumbuula pankafika kwanudi.

 

12

1 Aku namu, pa mwanda utale bia buuntu bia Kikudi e Selele, bakwetu, ntankyebe nwekala bapatamine. 2 Anuwuku’shi, panubaadi [beena] maumbo, nubaadi batweleleele mu mankishi ashaakula, mupuunda biba’adi enumune. 3 Ngi bwa kinyi nenuwukisha’shi, takwi muntu akwakula mu Kikudi-e-Selele’shi : « mulwa kwi Yesu » ; na takwi muntu akwakula’shi « Fumu Yesu » su ta mu Kikudi-e-Selele.

4 Biinyi biabia kwi bia buuntu bilekeene bia lusa, anka Kikudi nkimune : 5 na kwi kwilekeena kwa mifubo, anka Fumu ngumune ; 6 na kwi kwilekeena kwa fubilo, anka Efile Mukulu ngumune afubu na booso mu bioso. 7 Aku namu muntu ooso mupeebwe Kikudi bwa’shi fubilo amwekwe bwa bukwashi bwa booso. 8 Mwanda, Kikudi mupe mungi bishima bia bukalabwino ; kwi mungi namu bishima bia kiwukilo, mupuunda Kikudi kimune ; 9 nakwi mungi namu lukumiino, anka kwi Kikudi kimune ; na kwi mungi biabuuntu bia lusa bia kupaasha masungu, nka kwi Kikudi kimune ; 10 na kwi mungi kukita kwa bilengyeleshi ; na kwi mungi butemuki ; kwi mungi kushinguula kwa bikudi ; na kwi mungi ndjimi ya bipaso bilekeene ; na kwi mungi namu kupatuula kwa ndjimi. 11 Anka peenda Kikudi kimune ngi akifubu mu mianda yoso ; kiabilanga bantu palapala biabia bu mwakikyebela. 12 Mwanda anka bu bi mbidi ngimune na yii na biina mbidi bi bungi, anka biina mbidi sunga biayikala bi bungi, bi mbidi yimune, bino namu nyi bi Kidishitu. 13 Mwanda atwe booso namu twibabatshishiibwe mu Kikudi kimune bwa kwikala mbidi yimune, su [kwekala] beena Yuda, su beena Ngidiki, su mbapika, su balungantu ; na twibatomeshiibwe atwe booso bwa bu-umune bwa Kikudi kimune. 14 Mwanda namu mbidi ta nkiina mbidi kimune, anka [mbiina mbidi] bi bingi. 15 Su lwao lwakula’shi : Mwanda ami ntshii eyaasa, ntshii kiina mbidi, pa mwanda wa biabia ta nkia ku mbidi su ? 16 Na su etwi diakula’shi : Pa mwanda ami ntshii eyiso, ntshii kiina mbidi, pa mwanda wa biabia ta nkia ku mbidi su ? 17 Su mbidi ishima yekala eyiso, a mpushisho ekwikala kunyi ? Na su yoso ibaadia kwikala mpushisho, kunuunka kubaadia kwikala kunyi ? 18 Anka binobino Efile Mukulu batuudile biina mbidi, — kipindji na kipindji kioso, — mu mbidi, bu mubakyebele. 19 Aku namu, su bioso bibaadia kwikala kiina mbidi kimune, a mbidi yibaadia kwikala kunyi ? 20 Anka binobino biina mbidi bi bungi, anka mbidi, ngimunenka. 21 Eyiso tadiakwamba eyaasa’shi : Ntshi n’obe lukalo ; sungwa namu mutwe walungula ngao’shi : Ntshi nenu lukalo ; — 22 Anka biini biabia biina mbidi bia ku mbidi abimweka bu bikile kubofula, bi na mufubo ; 23 na biina mbidi bia ku mbidi biatumono bu bi na kineemo kipeela, atwibifwadika kineemo kikile bukata ; na biina mbidi bietu bishii buwa atwibilumbuula bikile, 24 kutala’shi biina mbidi bietu bi buwa tabii na lukalo [lwa kulumbuulwa]. Anka Efile Mukulu bakitshiine mbidi na kupa biabia [biina mbidi] bikutshikwe kineemo kikata, 25 bwa’shi mu mbidi tamwikalanga kwitshibuula, anka biina mbidi bikale abileleena mumune. 26 Su kiina mbidi kimune akifwambuka, bioso biina mbidi abifwambuka nakio ; su kiina mbidi kimune akitumbishiibwa, bioso biina mbidi abisepeela nakio. 27 Aku namu nwi mbidi ya Kidishitu, na biina mbidi biaye muntu p’aye muntu p’aye. 28 N’Efile Mukulu batuudile bangi mu kakongye : — kumpala mbatumibwe, dia kabidi mbatemuki, dia kasatu mbalambukishi bakata1, kunyima mbilengyeleshi, akupu mbia buuntu bia lusa bia kupaasha masungu, bia bukwashi, biakuludika, bipaso bilekeene bia ndjimi. 29 A booso mbatumibwa su ? Boso mbatemuki su ? Boso mbalambukishi bakata su ? 30 Boso abakita bilengyeleshi su ? Boso beena bia buuntu bia kupaasha masungu su ? Boso abaakula mu ndjimi su ? Boso abapatuula [ndjimi] su ? 31 Biabia yikalayi na lukalo lwa bia buuntu bikile bukata : na dingi nenuleesha eshinda di buwa bukabe.

*(1) Sunga shi : Ba kapotwe.

 

13

1 Su naakula mu ndjimi ya bantu na ya bamwikeyilu, anka nankutwa kifulo, ne bu kilonda kii ngono sunga bu lubembo alutende. 2 Na su ne na butemuki, na’shi nashinguula mianda yoso yifwame na kiwukilo kioso, na’shi ne na lukumiino looso mu kipaso kikumbeene kutentula miengye, anka su ntshii na kifulo, ntshii kintu’mi. 3 Na sunga naabila bintu biande bioso mu bia kudia, na’shi natuusha mbidi yande bwa’shi ngikale mushiikwe kaalo, anka su ntshii na kifulo, biabia tabinkwasha nya. 4 Kifulo kii na lwishiinko lukata ; nkiwule ndaa na bu-muntu ; kifulo takii na kiuutu ; kifulo takii na kwimona(1) ; takitatulaa nya ; 5 takikitaa mwanda ushiulombane ; takikimbaa buwa bwakio ; takikwataa suungu ; takibadikila [muntu] bubi ; 6 takisangala na mianda yilube, anka akisepeelaa pamune na mianda y’eyendo  ; 7 akitadiila bioso, akikumiina bioso, akikulupilaa bioso, akikankamanaa [mu] bioso. 8 Kifulo takifudilaa2 nya. Aku namu matemuki e kwanka su ? Aakafudiila. Kwi [kwakula kwa mu] ndjimi su ? Akukaleka. Kwi kiwukilo su ? akikafudiila, 9 Mwanda atuwuku nka kipindji, na atutemukaa nka kipindji ; 10 anka apakeekala kiakia kikumbane kibafiki, kiakia kilobele akikafudiila, 11 Panandji bu mwana, nandjiakula nka bu mwana, nanangushenanga nka bu mwana, natentekyeshanga nka bu mwana ; patandji bu muntu, bioso bia bu mwana bibayimana. 12 Mwanda binobino atumweena mu lumweno lwi lulembalemba, anka akwa [atukemonena] mpala na mpala ; binobino nanguku anka kipindji, anka akwa nankawuka kalolo nka bu biandji muwukiibwe. 13 Aku namu binobino kubashaala bino bintu bisatu : lukumiino, lukulupilo, kifulo ; anka kikile bino bukata, nyi nkifulo.

*(1) Sunga shi : kwineemeka, kwituumbisha. — (2) Sunga’shi : takifwiiya.

14

1 Kimbayi [bia kupeta] kifulo, abilayi ngofu bia-buuntu bia Kikudi, anka bikishekishe kia kutemuka. 2 Pa mwanda yawa aakula mu dingi edimi, talungula bantu nya, anka [alungula] Efile Mukulu, mwanda takwi muntu amupusha nya ; anka mu kikudi aakula mianda yifwame. 3 Anka yawa atemuka alungula bantu bwa kwibeebaka, na kwibakankamika, na kwibasaamba. 4 Yawa aakula mu dingi edimi eyibaka’ye nabene ; anka yawa atemuka ayibaka kakongye. 5 Aku namu nandidi’shi booso bwenu nwakule mu ndjimi ; anka bikishekishe anwe kutemuka ; anka yawa atemuka mmukile yawa aakula mu ndjimi bukata, nka’ye mukutwe kupatuula, bwa’shi kakongye kapete bia kwibakiibwa. 6 Na binobino, bakwetu, su nafika kwanudi nkwete kwakula mu ndjimi, abikenukwasha ku kinyi, kushii peekale’shi nenulungula ku kifumbulwe, sungwa ku kiwukilo, sungwa ku butemuki, sungwa ku lulambukiisho ? 7 Mbimune na bintu bishii na muwa abituusha eunga1, sungwa kapudi2, sungwa luseese, su tabituusha mayi elekeene, nkipaso kinyi kiabakatuundula kiakia akiyimbi kapudi ka mulengye sungwa [kiakia] akiyimbi luseese ? 8 Mwanda’nyi, su mpungi atuusha eyi dishii dishikukye, a nnani akelumbuula bwa ngoshi ? 9 Bi pamune n’anwe, n’edimi dimune3, su nwakutwa kwakula mwisaambo awupushika, nkipaso kinyi akikawukiibwa kiakia akiakulwa, mwanda anukaakula mu lupunga ? 10 Kwi mishindo yansha nguwuku bungi ya miakwilo4 pano pa nsenga, na takwi su ngumune wa ku yaya miakwilo ukutwe eyi adipushika nya. 11 Biabia su tanguwuku mwamwa amuyiila ngisaambilo, nankeekala bu mwenyi ku meeso a yawa aakula, na yawa [namu] aakula akeekala bu mwenyi kwandji. 12 Biabia anwe namu, pa mwanda’shi anwabila ngofu [kwikala na] bia-buuntu bia Kikudi, kimbayi bia kwibiikala ngofu bwa kwibakiibwa kwa kakongye. 13 Ngi bwakinyi, yawa aakula mu ndjimi atekye bwadia kupatuula. 14 Mwanda su nantekye [luteko] mu ndjimi, kikudi kiande akitekye, anka kinangu kiande kii bisumanga. 15 Biabia kia kukita nkinyi ? Nankatekye na kikudi, anka nankatekye namu’nyi na kinangu ; nankayimbi na kikudi, anka nankayimbi namu’nyi na kinangu. 16 Bisumanga, su bwele mwabi na kikudi, a yawa e mu mbalo ya muntu a bisumanga akaakula naminyi’shi : Amene ku lutumbu lwobe [lotumbula Efile Mukulu], mwanda tawuku kioakula ? 17 Mwanda’be, mwiyendo, otumbula bi buwa, anka mungi tamukankamikwe nya. 18 Nantumbula Efile Mukulu bu biangakula mu ndjimi kwinukila anwe booso , 19 anka, mu kakongye, nemukumiine ngofu kwakula bishima bitano na kinangu kiande, bwa’shi ndambukishe namu bangi, pa mutwe pa bishima binunu ekumi mu ndjimi.

*(1) Sunga’shi : Eyi. — (2) Sunga’shi : Mulengye. — (3) Ni nkwamba’shi : Kwakula n’edimi dienu. — (4) Sunga’shi : ngisaambilo.

20 Bakwetu, tanwikalanga bu baana bakinga mu mpushiisho yenu nya, anka bwa bulamalama yikalayi baana bakinga , kadi, mu mpushiisho yenu, yikalayi bantu bakulu. 21 Mbifundjiibwe mu  mwiiya’shi : « nyi mu ingi ndjimi na ku milomo yenyi kwankesaamba na uno mwiilo ; na sungwa mbiabia, tabankantemeesha nya, abiamba Mwanana » (A). 22 Mu kia kipaso ndjimi ngiikale bu kitundwilo, kushii kwi baaba abakumiina, anka kwi bashii beena kukumiina ; anka butemuki [nyi nkitundwilo], ta nkwi bashii beena kukumiina, anka kwi baaba abakumiina. 23 Biabia su kakongye kooso kashima kabebuungu pamune5, na’shi booso abaakula mu ndjimi, na su mwatwela bantu ba bisumanga sungwa bashii beena kukumiina, tabakaakula’shi nwibapawukye moombe su ? 24 Anka su booso bwabo [namu] abatemuka, na [su] mwatwela shii mwina kukumiina kampaanda sungwa mungi muntu a bisumanga, abamutshokola kwi booso, [na] atshibilwa kiimu kwi booso : 25 bioso bifwame mwishimba diaye bibatuukila patooka ; na biabia pakapona akupile mpala yaaye paashi, akalangwila Efile Mukulu, na kuwukisha booso’shi, Efile Mukulu e munkatshi mwenu eyendo.

*(A) Esaya. 28. 11-12.

*(5) Sunga’shi : Pa mbalo yimune, tala Kipindji 11 20.

26 Biabia kia kukita nkinyi, bakwetu ? panwibuungu pamune, ooso a kwanudi e na lono, e na lulambukiisho, e na ndjimi, e na kifumbulwe [kwi Efile Mukulu], e na ngalulwilo : abituungu bioso bikitshikye bwa kwibaka. 27 Na su muntu aakula mu ndjimi, kwikale [bantu] babidi, sunga kwiinyi kutenteka basatu,[abaakula], [na] muntu na muntu aakule pa kiaye kipindji, kwikale mungi namu apatuula ; 28 Anka su takwi muntu a kupatuula, aumiine mu kakongye, na esaambe kwadi’ye nabene na kwi Efile Mukulu ; 29 na’shi batemuki baakule, babidi sunga [beeni] basatu, na bangi namu bebitaluule ; 30 na su akwikalanga kifumbulwe kibabafumbwila mungi muntu mushaale, abituungu yawa akwibedi aumiine. 31 Mwanda nwibalombeene kutemuka ku umune umune, bwa’shi booso bayiye na’shi booso beekale bakankamikwe. 32 Na bikudi bia batemuki bi muushi a matalwa a batemuki6. 33 Mwanda’shi Efile Mukulu ta [Efile Mukulu] a kafuutakanyi nya, anka nga kufukama, bu bi mu tukongye twoso twa be selele.

* (6) Sunga’shi : Abikookyelaa nka batemuki.

34 Bakashi beenu baumiine mu tukongye, mwanda tambapeebwe matalwa a kwakula nya ; anka beekale bakookyele, bu abibiaakula namu’nyi mwiiya. 35 Na su abakyebe kwiya kintu, bayipushe balume baabo banabene [ku mashibo] kwabo, mwanda bi buufu bwa mwana mukashi kwakula mu kakongye.

36 Eyi di’Efile Mukulu dibabangiile kwanudi, su ndjifikye nka peenda kwanudi’nwe bupenka su ? 37 Su muntu apwandjikisha’shi mmutemuki sunga’shi e na Kikudi, atuundule’shi mianda [ino] yanenufundjila ngiikale bu mulango wa Fumu. 38 Na su muntu mmubulakane4, eekale mubulakane 39 Biabia, bakwetu, yikalayi na lukalo ngofu bwa kutemuka, na tanushikiilanga bia kwakula mu ndjimi. 40 Anka abituungu’shi mianda yoso yikitshikye mu kalolo na kwilondeena mu mulongo.

* (7) Sunga’shi : Mukutwe kuwuka.

 

15

1 Aku namu nenuwukisha, bakwetu, mukandu wi buwa uneenulambukiishe, wawa’nyi ubanutambwile, na mwinyi mwanudi, 2 ku wiinyi’wo namu nkwanudi bapashiibwe, su anukwata pe poo eyi dineenulungwile, nka pekale’shi nwibakumiine bisumanga. 3 Mwanda nemwinuwukishe kumpala kwa mianda yoso kiakia namu kinandji mutambule, eshi Kidishitu bafwile bwa milwisho yetu, muyiile bifundwe, 4 na’shi, babamushiikile, na’shi basaangukile [ku bafwe] p’efuku dia kasatu, muyiile bifundwe ; 5 na’shi bamwekyelwe meeso kwi Sefase, akupu nkwi balongi ekumi na babidi. 6 Kunyima babamumwene [mpaa na] kwi bakwetu bakile bungi bwa nkama itano pamune, ba munkatshi mw’abo be bungi bakii mpaa na muwa binobino, anka bamobamo namu mbapwe kulaala tulo. 7 Kunyima babamumwene kwi Shake, [akupu] bamweka kwi batumibwa booso ; 8 na kunyima kwa booso, bu kwi mwana a kabishi, bamwekyelwe namu kwandji. 9 Mwanda ne mukile bupeela a ku batumibwa, ami shi mupwandjikile kwitanyinwa bu mutumibwa, mwanda naandji mubingyebingye kakongye k’Efile Mukulu. 10 Anka pa mwanda wa buuntu bw’Efile Mukulu, ne bino biandji ; na buuntu bwaye kwandji’mi tabubaadi bwa bisumanga nya, anka nemufube ngofu kwibakila abo booso, anka ta n’ami’ye, nyi mbuuntu bw’Efile Mukulu bwi n’ami. 11 Biabia sung’ami, sung’abo, atulungula mukandu wi buwa bino, n’anwe mbibanukumiina bianka. 12 Aku namu su Kidishitu balungudiibwa [mu mukandu wi buwa]’shi, — basaangukile munkatshi mwa bafwe, a biabia abiakula bamo munkatshi mwenu’shi takwi lusangukilo lwa bafwe naminyi ? 13 Anka su kusaanguka kwa bafwe takwikudi, Kidishitu namu tabasaangukile nya ; 14 na su Kidishitu tabasaangukile, biabia bulungudi bwetu namu’nyi mbwa bisumanga, na lukumiino lwetu ndwa bisumanga ; 15 na dingi tubasanganwa bu tumonyi twa madimi tw’Efile Mukulu, mwanda twibabwele bu-kamonyi bw’Efile Mukulu’shi, babushiishe Kidishitu ku bafwe, yawa wiinyi ashii mubuushe su eyendo bafwe tabasaangukaa. 16 Mwanda su bafwe tabasaangukaa, Kidishitu namu tabasaangukile nya ; 17 na su Kidishitu tabasaangukile, lukumiino lwenu ndwa bisumanga, nukii mu milwisho yenu : 18 biabia baaba namu bapwe kulaala tulo mu Kidishitu mbashimine. 19 Su, peenda bwa uno muwa twi na lukulupilo mwi Kidishitu, twi ba malwa kukila bantu booso.

(20 Anka binobino Kidishitu basangukile munkatshi mwa bafwe, mbibedi bia baaba balaale tulo. 21 Mwanda biabia bii lufu ndutuukile kwi muntu, nyi’nka namu kwi muntu akutuukila lusaangukilo lwa bafwe ; 22 mwanda bu bi mu Adama bantu booso abafu, bi mumune namu’nyi mwi Kidishitu booso abakekashwa na muwa ; 23 anka muntu ooso mu mulongo waye’ye nabene : bibedi [bia ku biumbulwanga], Kidishitu ; akupu mbaaba beekale ba nKidishitu, pa kufika kwaye ; 24 akilondo nyi nfudiilo, pakapudisha kutuula bufumu kwi Efile Mukulu Yaya, pakapwa kumwesha makalanga ooso bisumanga, na kwikala kwa na matalwa kooso, na bukome booso. 25 Mwanda abituungu abikale mpaa na pakeekala mwashine beshikwanyi booso muushi mwa ngao yaaye : 26 mwishikwanyi a nfudiilo akashimishwa, nyi ndufu. 27 Mwanda  « aye baashina bintu bioso muushi mwa ngao yaaye » (A). Aku namu, paakula’shi bintu bioso bibaashinwa, mbimwekwe patooka’shi nyi nkukaasha yawa wiinyi mumupe matalwa a kwashina bintu bioso. 28 Anka apakeekala bintu bioso bibaapu kumukookyela, paapa namu Mwana nabene akakookyela yawa mumupe matalwa a’shi bintu bioso bimukookyele, bwa’shi Efile Mukulu ekale [bushima bwa] bioso mu bioso.)

*(A) Lono. 8. 6.

29 Su ta mbiabia, a nkinyi akikakitshi baaba babatshishiibwe bwa bantu bafwe, pekale su bafwe tabakukuma kusaanguka ? Bwakinyi namu mbabatshishiibwe ku mwanda wabo ? 30 Bwakinyi namu’nyi atwe, atwipimi mu mpokye1 ku kipindji kioso ? 31 Ku kwikulupisha kwandji nako mwi Kidishitu Yesu Fumwetu ku mwanda wenu, nkwete kufwa efuku dioso. 32 Su, [bwa kwaakula] mu kipaso akiakulaa bantu, ku Efeso nandwile ngoshi na nyema [yi bukyelo], makasa kinyi andji nao mwanka su bafwe tabasangukaa ?  « Tudye na tutome, mwanda malooba atufu » (B). 33 Tanudimbibwanga : makuuku e bubi aalwishaa bipikwa bi buwa. 34 Pasukayi [na kukita] kwa mianda yilulame, na tanukitanga milwisho nya ; mwanda bangi [bantu] tabawuku Efile Mukulu nya, nenulungula bianka bwa kwinukwatshisha buufu.

*(B) Esaya. 28. 13. — (1) Sunga’shi :  mu masaku.

35 Anka mungi muntu akaakula’shi : A bafwe abasaangukaa naminyi na yiinyi mbidi yabakafika nayo mbidi kinyi ? 36 Mulotakane’be ! kiakia kiokunu takibanda kwikala na muwa(2) pakishii kifwe nya ; 37 na pabitale kiini kiokunu, tokunu mbidi yaya ayikeekala nya, anka lutete bisumanga, lwa poondo, bu bialudi, sunga [lutete] lwa yingi mbio yoso ; 38 anka Efile Mukulu elupa mbidi mwadi mukyebele, na [apa] lutete looso lwa ku mbio mbidi yaalo yinabene. 39 Musamba woso tawi mumune nya ; anka ungi ngwa bantu, ungi namu ngwa nyema, ungi ngwa tooni, ungi ngwa mishipa : 40 na kwi mbidi ya mwiulu na mbidi ya pa nsenga ; anka kilekeene nyi ntumbo ya [mbidi ya] mwiulu, na kilekeene nyi ntumbo ya [mbidi ya] pa nsenga ; 41 ntumbo ya nguba yi biayo, na ntumbo ya mweshi yi biayo, na ntumbo ya nyenyeni yi biayo, mwanda lwenyenyi lumune ndwilekeene na lungi lwenyenyi ku ntumbo. 42 Bino namu nyi bii lusaangukilo lwa bafwe : [mbidi] ayikuniibwa mu kunyanga, ayisaanguka kushii kunyanga ; 43 ayikuniibwa kushii kineemo, ayisaanguka na ntumbo ; ayikuniibwa mu kubofula, ayisaanguka na bukome ; 44 ayikuniibwa mbidi ya bu kipangwa3, ayisaanguka mbidi ya mu Kikudi. Su mbidi yikwanka ya bu kipangwa, yingi yi kwanka namu ya ku Kikudi. ; 45 nyi biabidi namu’nyi bifunde’shi :  « Adama muntu a kwibedi bekeele muntu e na muwa » (C), Adama a kunyima, [bu] kikudi akipaana muwa. 46 Anka kiakia kii ku Kikudi ta nakio kia kwibedi nya, anka kiakia kii bu kipangwa ; kunyima ngi kiakia kii ku Kikudi. 47 Muntu a kwibedi mbamutuushe ku nsenga, — lufuufi ; muntu balondo bu a kabidi mmufikye mwiulu. 48 Nka bino bii yawa e bu lufuufi, ngi bii na baaba be bu lufuufi ; na bino bii uno a mwiulu, ngi bii na baaba ba mwiulu. 49 Na bu bibatufwadile efwanika dia yawa e bu lufuufi, atukafwala namu’nyi efwanika dia yawa a mwiulu. 50 Aku namu naakula bino, bakwetu, [ami’shi] mbidi na mase tambilombeene kupiana bufumu bw’Efile Mukulu nya, na’shi kunyanga namu takupianaa kuushi nyanga nya4.

*(C) Kibangilo. 2. 7. — (2) Sunga’shi : Takipenaa.— (3) Sunga’shi : Mbidi ya bu muntu. — (4) Sunga kwamba’shi : kunyanga takupianaa kukutwa kwa kunyanga nya.

51 Talanga, nenulungula kifiibwe : Atwe booso tatukalaala tulo nya, anka atukeekala booso baaluulwe : 52 mu kapindji kapeela, mu kipopwelo ki’eyiso, pa mpungi a ku nfudiilo, mwanda mpungi ayikadila, na bafwe abakasaanguka bashabanyanga, n’atwe, atukeekala baaluulwe. 53 Mwanda abituungu’shi kino akinyangaa kifwale kuushinyanga, na’shi kino akifwiyaa kifwale kuushifwa. 54 Aku namu kiakia akinyanga pakikafwaala kuushinyanga, na su kiakia akifwiya kibafwala kuushifwa, paapa ngi apakakumbana eyi difuundjibwe’shi : «Lufu babeluminyi pa kwiluobesha » (D). 55  « Obe lufu, a munuungi oobe wi kwikunyi ? obe lufu , a ngobesha yobe yi kwikunyi ? » (E). 56 Aku namu munuungi wa lufu, nyi mulwisho ; na bukome bwa mulwisho, nyi mwiiya. 57 Anka Efile Mukulu nga kutumbula, aye etupeyaa ngobesha kwi Fumwetu Yesu Kidishitu ! 58 Bino, bakwetu bande bakumiinwe, yikalayi baniingye pe poo, bashabasaanishwa, nukishekishe kufwimisha mufubo wa Fumu, nuwukye’shi mufubo wenu ta ngwa bisumanga mu Fumu nya.

*(D) Esaya. 25. 8. — *(E) Oseya. 13. 14.

 

16

1 Aku namu pa bitale mwanda wa lupungo [alukitwa] bwa be selele, bu biandji mwibikamikile tukongye twa mu Ngalateya, ebikiteyi, anwe namu. 2 Abituungu’shi efuku dioso dia kumpala dia lubingo, muntu na muntu ooso a kwanudi atuule ku lupese ku shibo yaaye, alamanga mupuunda biadi mupete, bwa’shi, pankeekala mufikye, takukitshikanga’nyi paapa lupungo. 3 Na pankeekala kwakwa, baaba banukasaangula, nankebatuma na mikanda, bwa kutwala bukwashi bwenu ku Yelushalema. 4 Na su biakumbana’shi ami nabene nekwende, abakenda n’ami. 5 Aku namu nankafika kwanudi ami basambuka mu Masedwane, mwanda nasambuka mu Masedwane ; 6 pangi’nyi nankashaala mafuku apeela munkatshi mwenu, sunga pangi kukisha munkatshi mwenu mieshi ya mashika, bwa’shi nunshindjikile kooso kwankenda ; 7 mwanda ntankyebe kwinumona binobino mu lukilo nya, mwanda nankulupila’shi nankashaala n’enu muunda a mafuku, su Fumu bakumiina. 8 Anka nankashaala ku Efeso mpaa na ku Pentekoote. 9 Mwanda kibelo kikata na kiniingye kibanshitwiilwa, n’ako kwi balwishi1 be bungi.

*(1) Sunga’shi : Abalwiyaa n’etu.

10 Aku namu, su Timotee afika, nutale bi buwa’shi ekale munkatshi mwenu kushii moo, mwanda afubu mufubo wa Fumu nka bu’mi nabene. 11 Biabia muntu su ngumunenka tamupeeshanga nya ; anka mushindjikileyi mu kufukama, bwa’shi afikye kwandji, mwanda nemumutengyele na bakwetu. 12 Aku namu, pa mwanda utale mukwetu Apolose, nemumusendeele bikile bwa kwenda kwanudi na bakwetu, anka tambiikale mu kikyebe ki’eshimba diaye bwa kwikufika binobino nya ; anka akafika ku kipindji kiakamona nguba e buwa. 13 Pasukayi, kwatayi pe poo mu lukumiino ; yikalayi bu [bantu] balume, enyisheeneyi. 14 Nka mianda yoso yikitshikye munkatshi mwenu mu kifulo.

15 Aku namu nenukankamika, anwe bakwetu’shi — (anuwuku shibo ya Setefanase’shi, n’ayo [biumbulwanga] bibedi bia mu Akayi, na’shi babepaanyine ku mufubo wa be selele,) — 16 bianudia kukookyela, anwe namu, bantu be biabia mpaa na yawa ooso akwatshisheena ku mufubo na afubu’nyi. 17 Aku namu nasepeela bwa kufika kwa Setefanase, na kwa Folotuna, na kwa Akayike, mwanda babatenteka ku kiakia kikutshikwe ku lupese lwenu ; 18 Mwanda babayikamisha kikudi kiande mpaa na kienu : biabia tentekyeshayi [kushii kuluba] bantu be biabia.

19 Tukongye twi mu Assi atwinwimuna. Akilase na Pidisila abo na kakongye [akebungila] mu shibo yabo, abenwimuna ngofu mu Fumu. 20 Bakwetu booso abenwimuna. Eyimusheneyi booso muntu na muntu ku kwififyena kwa milomo kwi selele. 21 Lwimuno, lwa ku eyaasa diande’mi nabene, Mpoolo. — 22 Su muntu te na kifulo na Fumu [Yesu Kidishitu], ediibwe mulwa. Malanata2. 23 Buuntu bwa Fumu Yesu Kidishitu bwikale n’enu ! 24 Kifulo kiande kii n’enu booso bwenu mu Kidishitu Yesu. Amene.

*(2) Ni nkwamba’shi : « Fumu afiki », mwidimi dia Alameye.

MUKANDA WA KABIDI
KWI

BEENA KODINDA

2 Kodinda 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13

1

1 Mpoolo, mutumibwa a Kidishitu Yesu ku kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, na Timotee, mukwetu, kwi kakongye k’Efile Mukulu ke ku Kodinda, na be selele booso be mu Akayi ooso mushima : 2 buuntu na kufukama bia kw’Efile Mukulu Shetu na kwi Fumu Yesu Kidishitu biikale n’enu !

3 Atumbishiibwe Efile Mukulu nshaye’nyi na Fumwetu Yesu Kidishitu, Yaya a bia lusa n’Efile Mukulu a busaambi booso, 4 etusambaa mu kiongwa kietu kioso biatudia kwikala balombeene kusaamba baaba be mu kiongwa kioso kiakia, ku kusambiibwa kwakwa kwatudi basambiibwe nako atwe banabene kwi Efile Mukulu. 5 Mwanda bu bi makyenga a Kidishitu aetufwimina, biabia, kusambiibwa kwetu, akufiimi kwi Kidishitu. 6 Na sungwa twayikala benyongole, nyi bwa kusambiibwa kwenu na [bwa] kipandjilo kienu, akifubika pa’nwe kukankameena mu makyenga amune atukwete kukyenga atwe namu (na lukulupilo lwetu pa mwanda wenu lwi poo) ; sunga tw’ekala basambiibwe, nyi mbwa kusambiibwa kwenu na kipandjilo kienu ; 7 pakuwuka’shi, bu bianudi bebuungile(1) mu makyenga, pamune namu nwibebuungile mu kusambiibwa.

*(1) Sunga’shi : bu bianwabaana

8 Mwanda tatukyebe’shi, nwakutwa kuwuka, bakwetu, pa bitale kiongwa kietu kibetufikiile mu Assi, eshi tubaadi banemenwe ngofu, kukila bukome bwetu, mu kipaso kibatushimisha mpaa na lukulupilo lwa kwikala na muwa. 9 Anka’twe banabene tubaadi na kitshibilo kia kufwa mu’twe banabene, bwa’shi tatwikulupishanga mu’twe banabene, anka mwi Efile Mukulu asangulaa bafwe ; 10 mwitupoososhe ku lufu lwi buno bukata, na etupoososha ; aye atukulupila mwadi’shi aketupoososha’nyi dimo, 11 mpaa n’anwe, pakwibuungila ku nteko yenu bwetu, bwa’shi, bitale kia buuntu kia lusa kitupeebwe kukiila kwi bantu be bungi, bishima bia lutumbu biediibwe kwi be bungi ku mwanda wetu. 12 Mwanda ntumbo yetu ngino, [kuwuka’shi] bu-kamonyi bwa muntw’etu e muunda, twi batambukye pa nsenga, na bikishekishe’nyi kwanudi’nwe, na kululama n’eyendo di’Efile Mukulu, kushii na bukalabwino bwa mbidi, anka ku buuntu bw’Efile Mukulu. 13 Mwanda tatwinufundjila kingi kintu kishii kiakia kianuwuku, na kianukatuundula mpaa na ku nfudiilo, nebikulupila, 14 bu bianudi’nyi betutuundule kapeela’shi, atwe twi kiina mwanda kienu kia ntumbo, bu bianudi’nwe namu kietu kina mwanda mwifuku dia Fumu Yesu. 15 Na mu kuno kwikulupisha nandji mukumiine kufika kwanudi kwibedi, bwa’shi nutambule kia buuntu kia kabidi, 16 na pakukatuka kwenu nkukila ku Masedwane, na kukatuka ku Masedwane nkwenda dimo kwanudi ; na kunyima anwe nunshindjikile dia ku Yudeya. 17 Biabia p’ami kwiyatshila kino kinangu, nemwibiate na kipeelo su ? Su bintu biampwandjikisha, nebipwandjikisha ku mbidi, mu kipaso kiakwikala mwandji’mi’shi oolo, oolo, na nyaa, nyaa ? 18 Anka Efile Mukulu nga kishima, eyi dietu namu diatudi benulungule, tadii oolo na nyaa. 19 Mwanda wa Mwan’Efile Mukulu, Yesu Kidishitu, baadi mulungulwe munkatshi mwenu, kwandji’mi na kwi Silivano na kwi Timotee, [aye] tabaadi oolo na nyaa, anka mwadi mwi oolo ; 20 mwanda bungi bwa milayilo yoso yikudi y’Efile Mukulu, mwadi’ye mwi oolo, na mwadi mwi Amen, ku ntumbo y’Efile Mukulu kwatudi. 21 Aku namu yawa etwanyiina bi bukupo kumune n’enu kwi Kidishitu na mwitufikinye [mwimu] nyi Efile Mukulu ; 22 yawa’nyi mwitweele kitaampi, na betupa kyee kia Kikudi mu mashimb’etu.

23 Aku namu, ami, nantuulu Efile Mukulu bu kamonyi ku mwanda wa kikudi kiande’shi, nyi mpa mwanda wa kwinukalwiila wanshangile ku Kodinda ; 24 kushii’shi twi na matalwa panundu pa lukumiino lwenu, anka atwikwatshisheena ku muloo wenu : mwanda ku lukumiino ngi kwanudi bwimane.

 

2

1 Anka mwandji’mi nabene nemwate kitshibilo bino’shi, ntshalukanga kwanudi na kiongwa. 2 Mwanda su ami nenwinyongosha, biabia a nani ansangasha, su ta ngiawa andji mwinyogoshe’mi ? 3 Na nemufunde nyi bino, bwa’shi, pankafiki, ntshiyikalanga na kiongwa kwi baaba banandja kusangeela pa mwanda wa’bo, pa kwikala na lwalwa lukulupilo ku lupese lwenu booso’shi, muloo wande nyi ngwenu booso ; 4 mwanda nemwinufundjile na kwinyongola kukata na kwinyenga kw’eshimba, na mpolo yi bungi, kushii bwa’shi nwikale benyongole, anka bwa’shi nuwukye kifulo kiandji nakio kikile bungi ku mwanda wenu.

5 Anka su muntu enyongosha, ta nnami abenyongosha nya, anka, mu kingi kipaso (bwa’shi ntshinutentekanga bushito), nyi nanwe booso. 6 Mbikumbane, bwa muntu e biabia, ku kiakia kibawe [kibabamutshibiile] kwi kisaka kikata, 7 mu kipaso kibanudia pangi kufwila lusa na kusaamba, kutshiina tala yawa muntu e biabia anemeenwa na kiongwa kikile bukata. 8 Ngi bwakinyi nenusendeela bwa’shi nwalushe kifulo kienu kwadi. 9 Mwanda nyi mpa mwanda wa biabia panenufundjila, bwa’shi nshinguule, ku kitompwanga, su nwi na kukookyela mu bintu bioso. 10 Aku namu kwi yawa ooso anufwiila lusa bwa kintu kikampaanda, ami namu [namufwiila lusa] ; mwand’ami namu, kiakia kiandji mufwiile lusa, su ne mufwiile lusa bwa kintu kikampaanda, [nemwikikite] pa mwanda wenu mu bu-muntu bwa Kidishitu ; 11 bwa’shi tatwikalanga badimbiibwe na Satana, mwanda tatwibalube bi mpango yaye.

12 Aku namu panafikile ku Toloasa bwa mukandu wi buwa wa Kidishitu, na pabaadi kibelo nkishitwilwe mwanka mu Fumu, 13 ntshimupete kwikisha mu kikudi kiande, mwanda ntshimusangane Tite, mukwetu ; anka pananebaladikile, nangiile ku Masedwane. 14 Aku namu, lutumbu kwi Efile Mukulu etulombolaa mafuku ooso mu kutshimuna mu Kidishitu, n’alesha kwatudi mapembwe a kiwukilo kiaye mu mbalo yoso. 15 Mwanda atwe twi mapembwe e buwa a Kidishitu bw’Efile Mukulu, kwi baaba bapaashibwe na kwi baaba abashimina : 16 kwi bamo mapembwe a lufu bwa lufu, na kwi bangi mapembwe a muwa bwa muwa. Na nnani mulombane bwa bino bintu ? 17 Mwanda tatwi bu be bungi, abatuukulusha mwanda w’Efile Mukulu nya ; anka n’eyendo, bu batumwe n’Efile Mukulu, kumpala kw’Efile Mukulu, atwaakula mu Kidishitu.

3

1 A tatubanga dimo kwilubula atwe banabene [kwanudi] su ? Sunga’shi twi na lukalo, bu bangi, lwa mikanda ya kwilubula nayo kwanudi sunga mikanda ya kukatuka nayo kwanudi ? 2 Anwe, nwi mukanda wetu, ufundiibwe mu mashimba eetu, uwukiibwe na ubadikwe kwi bantu booso ; 3 mwanda nwibaleshiibwe patooka bu mukanda wa Kidishitu, ukitwe ku mufubo wetu, wabadi bafunde kushii na meema a mukanda, anka na Kikudi ki’Efile Mukulu e na muwa, [ufundjiibwe] kushii pa mabaaya a mabwe, anka pa mabaaya a musamba w’eshimba. 4 Aku namu twi na kuno kukulupila kwi Kidishitu kumpala kw’Efile Mukulu : 5 kushii kwamba’shi, twibapwandjikile kwatudi’twe banabene kutentekyesha kintu bu pa bwetu, anka kapatupatu ketu akafiki kwi Efile Mukulu, 6 mwitwikashe bakumbane’nyi bwa kwikala bafubi ba kilombeeno kipya, kushii mwanda wa mukanda, anka wa Kikudi, mwanda mukanda awipaana, anka Kikudi akipesheena muwa.

7 (Aku namu su mufubo wa kufubila lufu, ubaadi ufundjiibwe ku maleta pa mabwe, ubaadi utweshwe na ntumbo, mu kipaso kishibaadi kilombeene baana ba Isalele kushimika meeso aabo pa lukyebo lwa Mose(1), pa mwanda wa ntumbo ya lukyebo lwaye, yibaadi na kia kufudiila, 8 mmu kipaso kinyi mushakushadidiila mufubo wa Kikudi mu ntumbo ! 9 Mwanda su mufubo wa kutshibilwa kiimu ubaadi ntumbo, mu kipaso kinyi mushamufiimina mufubo wa kululama mu ntumbo ! 10 Mwanda’nyi kiakia kibatumbiishwe takibaadi kitumbishwe mu kiakia kipaso, pa mwanda wa ntumbo yikikile kula. 11 Mwanda su kiakia kibaadi na kia kufudiila [kibaadi kitweshwe] na ntumbo, bikishekishe kiakia akishaala [akikashadidiila] na ntumbo ! 12 Biabia pakwikala na lukulupilo lwi bino, atubwela na bulungantu bukata ; 13 na [tatukitshi] bu Mose batuulanga kibwikilo kia kilamba pa lukyebo lwaye, bwa’shi baana ba Isalele tabashimikanga meeso aabo pa kukumbana kwa kiakia kibaadi na wa kwimana. 14 Anka mpushiisho yabo yibaadi yikoposhiibwe, mwanda mpaa na lelo, mu kubadikwa kwa kilombeeno kia kala, kibwikilo kia kilamba kiakia kimune nkishaale kushii kukatushwa, kiakia kibafudiila mwi Kidishitu. 15 Anka mpaa na lelo, apabadikwa [mikanda ya] Mose, kibwikilo kia kilamba nkishaale p’eshimba diabo ; 16 anka padikeyaluula kwi Fumu, kibwikilo kia kilamba akikakatushwa.) 17 Aku namu Fumu nyi nkikudi ; anka kooso kwi Kikudi kia Fumu, kwi bulungantu. 18 Aku namu atwe booso, patubandjila ntumbo ya Fumu na lukyebo lushii lubwikile, twibaluulwe mu efwanika dimune, kukatuka ku ntumbo mpaa na ku ingi ntumbo, bu kwi Fumu mu Kikudi.

*(1) Tala Kikatukilo 34. 29-35.

4

1 Ngi bwakinyi, pa kwikala na uno mufubo bu batambule lusa, tatupungila nya, 2 anka tubalekyeleela mianda yi buufu ayikitwa ku bufiebufie, kushii kutambuka na bulamalama na kushii kusesuula eyi di’Efile Mukulu, anka, ku kuleshiibwa kwa eyendo, pa kwilubula atwe banabene ku kiwukilo kia muunda kia muntu ooso kumpala kw’Efile Mukulu : 3 na dingi su mukandu wetu wi buwa namu ngubwikilwe, nyi ngubwikilwe mwi baaba abashimina, 4 mu baaba babwikilwe meeso a binangu bia bashii bakumiine kwi efile a kino kipungo, bwa’shi etaata dia mukandu wi buwa wa ntumbo ya Kidishitu mwikale efwanika di’Efile Mukulu, tadibamunikanga. 5 Mwanda tatwilungula’twe banabene nya, anka [atulungula mukandu wa] Kidishitu Yesu bu Fumu, n’atwe banabene bu bampika beenu bwa kifulo kia Yesu. 6 Mwanda nyi Efile Mukulu baakwile’shi, kukatukila munkatshi a mufito ukata etaata dimunikye, aye ngi bamunika mu mashimba eetu bwa kuteembesha kiwukilo kia ntumbo y’Efile Mukulu mu mpala ya Kidishitu.

7 Anka twi na buno bupeta mu bipulu bia nsenga, bwa’shi ntumbo ya bukome yikale yitumbilwe Efile Mukulu, kushii yetu : 8 paatwe kwikala mu lukalakashi lwa bipaso bioso, anka kushii kwikala batuulwe mwifina ; mu meyalasheeno, anka kushii’twe kukutwa bukome kwabufikila ; 9 twi babingwebingwe, anka tatwibasumbusheenwe ; twi batshokolwe, anka tatwibafwe ; 10 basemune mafuku ooso lufu lwa Yesu mu mbidi, bwa’shi muwa namu wa Yesu wikale uleshiibwe mu mbidi yetu. 11 Mwanda atwe be na muwa, twibalubulwe ku lufu mafuku ooso bwa kifulo kia Yesu, bwa’shi muwa namu wa Yesu uleshiibwe mu musamba wetu wa lufu. 12 Biabia namu lufu alufubu mwatudi, anka muwa mwanudi. 13 Aku namu, pa kwikala n’eshimba dia lukumiino dimune, muyiile kiakia kifundwe’shi : «  Nemukumiine, ngi bwakinyi naakula » (A), atwe namu atukumiina, ngi bwakinyi atwakula namu : 14 na kuwuka’shi, yawa basaangwiile Fumu Yesu, aketusaangula pamune na Yesu, n’aketulubula n’enu pamune. 15 Mwanda bintu bioso mbienu, bwa’shi buuntu, pakufwima kukiila mu bantu be bungi, bufwimishe lutumbu ku ntumbo y’Efile Mukulu.

*(A) Lono 116. 10.

16 Ngi bwakinyi tatupungila’twe ; anka sunga muntu etu a paasha alwiila, biabia muntu a muunda alumbuulwa kwifuku n’efuku. 17 Mwanda mpombo yetu ipeelapeela ya kapindji ka nsaa, ayitulumbulwiila ntumbo yi bukata bwa looso, mu kipimo kikilekile, 18 kutala kwetu kushii kushimikwa pa bintu abimwekwa, anka pa bintu bishabimwekwa : mwanda bintu abimwekwa bi bwa kapindji kapeela, anka biabia bishabimwekwa mbia looso.

 

5

1 Mwanda atushinguula’shi, su shibo yetu ya pa nsenga yi’nka bu epema yibalwishiibwa, twi na kiumba kia kw’Efile Mukulu, shibo yishiyikitshiibwe na maasa, ya looso, mwiulu. 2 Mwanda’nyi, mu dino epema, tukwete kukuumba, twadilanga ngofu kufwadikiibwa shibo yetu ya mwiulu, 3 atwe, sunga twekala bafwadikwe misuusa yoso, tatwibasanganwe muswa nya. 4 Mwanda’nyi atwe be mwipema, atukumbaa, pakwikala banemeenwe ; kushii kwamba’shi atudidi betufuule [dianka], anka [atudidi] kwikala bafwadikwe, bwa’shi kiakia akifwiyaa kiikaale kishimishwe kwi muwa. 5 Aku namu yawa wiinyi mwitupangye bwa biabia namu, nyi Efile Mukulu, betupeele’nyi kyee kia Kikudi. 6 Biabia twi na lukulupilo mafuku ooso, n’atuwuku’shi, paatwe kwikala kwanka mu mbidi, twi kula na Fumu, 7 mwanda atutambukila pa lukumiino, kushii pa kumwekwa kwa ku meeso ; 8 twi na lukulupilo, biangakula na atukumiina ngofu kwikala bakatukye ku mbidi, na kwikala kwanka na Fumu. 9 Ngi bwakinyi namu, sunga twayikala kwanka sunga twayikala kula, atwifubisha na kishima bwa kumusangasha ; 10 mwanda abituungu tumwekwe booso kumpala kwa tumilaadi twa Kidishitu, bwa’shi muntu na muntu atambule bintu [bikitshiibwe] mu mbidi ; muyiile biaadi mukite, su mbiiya su mbibi. 11 Biabia biatuwuku kipaso kilombeene kutshiina Fumu atukonkwela bantu, anka bamwekwe kwi Efile Mukulu, n’ami nankulupila namu’shi twibaleshiibwe mu binangu bienu. 12 Tatwilubula dimo kwanudi nya, anka atwinupa kipindji kianudia kwitumbisha bwetu, bwa’shi nupete [kia kwaluula nakio] baaba abetumbisha ku meeso kushii kwishimba. 13 Mwanda su twi bashimishe binangu, nyi bw’Efile Mukulu ; su twi bashinkamishe binangu, nyi bwenu. 14 Mwanda kifulo kia Kidishitu nkitwanyine, mu kino kiatudi bashinguule’shi, su umune bafwidile [bantu] booso, booso namu mbafwe, 15 na bafwile bwa bantu booso bwa’shi baaba be na muwa tabekalanga na muwa ku mwanda wabo’bo banabene nya, anka ku mwanda wa yawa bebafwidiile na basaangukile ku mwanda wabo. 16 Mu kipaso kia’shi atwe, kubanga binobino, tatuwuku muntu sunga umunenka muyiile mbidi ; na, sunga twibawukye Kidishitu muyiile mbidi, anka binobino namu tatumuwuku [bino] nya. 17 Mu kipaso kia’shi, su muntu e mwi Kidishitu, nyi kipangilo kipya : bintu bikulu bibakidi ; talanga, bintu bioso bibakitshiibwa bipya ; 18 na bintu bioso nyi mbia Efile Mukulu betulombasha n’aye nabene kwi Kidishitu, na betupa mufubo wa elombashi ; 19 kushinguula’shi, Efile Mukulu baadi mwi Kidishitu, alombashanga aye nabene na ba pa nsenga, kushii kwibabadikila bilema biabo na kwelanga mwatudi eyi di’elombashi. 20 Biabia twi mikyendji ya Kidishitu, — Efile Mukulu, bu kwamba’shi kwete kukankamika kukidila kwatudi ; ngi atusendeela ku mwanda wa Kidishitu’shi : Yikalayi balombane n’Efile Mukulu ! 21 Yawa shii muwukye mulwisho, aye bamutuulu bu mulwisho ku mwanda wetu, bwa’shi twikale kululama kw’Efile Mukulu mwadi.

6

1 Aku namu, pa kufuba ku wawa mufubo umune, atwe namu, atusendeela bwa’shi, tanwikalanga batambule buuntu bw’Efile Mukulu bisumanga ; 2 (mwanda aye amba’shi : « Ku kipindji kii buwa nemukupushiishe, na mwifuku dia kipandjilo ne mukukwashe » (A). Talanga, nyi binobino kipindji kii buwa ; talanga, nyi binobino efuku dia kipandjiloo) — 3 kushii kutuula kikokwesho mu kintu kikampanda bwa’shi mufubo tawikalanga utopekwe, 4 anka mu bintu bioso atwilubula bu bafubi b’Efile Mukulu, mu lwishinko lukata, mu malwa, mu bulanda, mu bipupa, 5 muunda mwa kukupilwa, mu nkano, mu kafuutakanyi, mu mifubo, mu kukutwa kwa tulo, mu kushila kwa biakudia, 6 ku kupwidika, ku kiwukilo, ku kapunganyi, ku bu-muntu, ku Kikudi-e-Selele, ku kifulo kishii na bulamalama, 7 kwiyi di’eyendo, ku bukome bw’Efile Mukulu, ku bilwishwanga bia kululama bia eyaasa dibalume na bia eyaasa dibakashi, 8 mu ntumbo na mu kusengwa, mu nkumo yibi na ku nkumo yi buwa ; bu baasha madimi, na b’eyendo ; 9 bashabawukiibwa, na bawukiibwe kalolo ; bu abafu, na talanga, twi na muwa ; bu bantu abanyokiibwa, kushii bu abayipayibwa ; 10 bu benyongole, anka mafuku ooso twi na kusepela ; bu balanda, anka tukwete kwikasha be bungi bu bampeta ; bu bashii na kintu, anka twi na bintu bioso.

*(A) Esaya 49. 8.

11 Kukanwa kwetu nkwinwasamine, aee beena Kodinda ! eshimba dietu dibatama : 12 anwe tanwi mwifina mwatudi nya, nka nwi mwifina muunda mwenu ; 13 na mwifuto dilulame (nenulungula bu baana bande), etamisheyi (mu mashimba), anwe namu 14 tanwitentekanga kikumbo kilongye bibi na bashii bakumiine1 ; mwanda nkipwano kinyi kikudi pankatshi pa kululama na mulwisho ? Su mbu-umune kinyi pankatshi p’etaata na mufito ? 15 Na nkipwaano kinyi kii pankatshi pa Kidishitu na Beleala ? Su nkipese kinyi kii nakio mwina kukumiina na muntu shimukumiine ? 16 Na nkwipeteena kinyi kwi pankatshi pa ntempelo a Efile Mukulu na mankishi ? Mwanda nwi ntempelo a Efile Mukulu e na muwa, muyiile bibaakwile Efile Mukulu’shi : « Nankashaala munkatshi mw’abo, na nankemutambuka, na nankeekala Efile Mukulu aabo, n’abo abakeekala mwiilo wande » (B). 17 « Ngi bwakinyi tuukayi munkatshi mw’abo, na nwikale balamunukye kwabadi, abiakula Mwanana, na tanukumanga kiakia kioso kii butete, n’ami nankenutambula » (C) ; 18 «  nankeekala bu nshenu, n’anwe, anukeekala bu baana [bande] balume na bu baana bande bakashi, abiakula Mwanana, sha bukome booso. »

*(B) Lefitike 26.11-12 — (C) Esaya 52. 11.

*(1) Bino abipwandjikisha mukanda wa beena Lefi. 19. 19 na Detelonome. 22. 10.

7

1 Biabia pa kwikala na ino milayilo, bakumiinwe, twitooshe’twe banabene ku mako ooso a mbidi na a kikudi, tufudiishe bu-selele mu kutshiina kw’Efile Mukulu.

2 Etutambuleyi: tatwibalwishishe muntu su ngumune, tatwibaponeshe muntu su ngumune, tatwibawinyine muntu mu mbidi nya. 3 Ntangakula bino bwa kwinupiisha nya ; mwanda nemupwe kwakula’shi, nwi mu mashimb’etu bwa kufwa na bwa kwikala na muwa pamune n’etu. 4 Kwakula kwande kw’eyendo kwi bukata ku mwanda wenu, netumbisha ngofu bwenu ; nemusambiibwe bikata ; muloo wande ukwete kufwiima munkatshi a malwa etu ooso. 5 Mwanda’nyi, pabatufikile mu Masedwane, mbidi yetu tayibapetele kufukama su mpamune, anka tubaadi benyongole ku mpese yoso : paasha, ngoshi ; muunda, kutshiina kwi bungi. 6 Anka yawa asambaa baaba babadi bayishe, Efile Mukulu, betusaamba ku kufika kwa Tite, 7 na kushii peenda pa kufika kwaye, anka namu’nyi na pa kusambiibwa kwadi mukumbane ku mwanda wenu, pa’ye kwitulondela lukalo lwenu lukata, mpolo yenu, kifulo kienu kikata kwandji’mi, mu kipaso kiandji musepeele bikata. 8 Mwanda su ami namu nemwinwinyongoshe ku mukanda wande, ntshii n’abio kiongwa nya, sunga bibaadi bimbungamishe (mwanda namono’shi wawa mukanda ubenwinyongosha, sunga’shi bibekeele bwa kapindji kapeela). 9 Binobino nasepeela, kushii pa mwanda ubaanudi benyongoshwe, anka pa mwanda ubaanudi benyongoshwe bwa kwilanga ; mwanda nubaadi benyongoshwe muyiile Efile Mukulu, bwa’shi tanupetanga kikokoshi su nkimune ku lwetu lupese. 10 Mwanda kiongwa ki muyiile Efile Mukulu akituushaa kwilanga bwa kipandjilo kioshokupeta kukema, anka kiongwa kia pa nsenga akituushaa lufu. 11 Mwanda talanga, kino kipaso namu kianudi benyongole muyiile Efile Mukulu, nkisukusuku kinyi kibakituusha mwanudi, anka nkwiyaaya kinyi, anka nkwiyalasheena kinyi, anka moo kinyi, anka ndukalo bukata kinyi, anka nkishima kinyi, anka nkuobola kinyi : Mu bintu bioso, nubaleesha’shi nwi selele mu [uno] mwanda. 12 Bino, sunga nemwinufundjile, tabibaadi pa mwanda wa yawa baadi mulwishe sunga mpa mwanda wa yawa abaabadi balwishiishe nya, anka bwa’shi kishima kiatudi nakio bwenu, kinumwekyele ku mpala kw’Efile Mukulu. 13 Ngi bwakinyi tubaadi basaambiibwe. Na twibasepeele ngofu ikilekile, mu kusambiibwa kwetu, na muloo wa Tite, mwanda kikudi kiaye kibasangashwa kwi’nwe booso. 14 Mwanda, su mu kintu kikampanda nemwitumbishe ku mwanda wenu kwadi, ntshii mukwatshiibwe na buufu ; anka bu bibatwinulungwile mianda yoso muyiile eyendo, bino namu kiakia kibatwitumbiishe nakio kwi Tite kibasanganwa eyendo, 15 na kifulo kiaye nkikilekile kutama panudi, patentekyesha kukookyela kwenu booso, kipaso kibanumutambwile na moo na kusuusa. 16 Nasepeela pa mwanda’shi ne na lukulupilo ku mwanda wenu mu bintu bioso.

8

1 Aku namu, bakwetu, atwinuwukisha buuntu bw’Efile Mukulu bupeebwa [be selele] mu tukongye twa mu Masedwane : 2 ngi’shi, mu kitompwanga kikata kia malwa, kufiima kwa muloo wabo na bulanda bwabo bukata bibafiimi mu bupeta bwa bukwashi bwabo bwa lusa. 3 Mwanda muyiile kupeta kwabo ( ne bituulu bu-kamonyi), na kukila bupeta bwabo, [babebikitshi] mu kukumiina kwabo, 4 betutekanga na kushishikila lusa na bu-umune bwa uno mufubo kwi be selele ; 5 na kushii peenda bu bibaatudi’twe bakulupile, anka kumpala mbepaane abo banabene kwi Fumu, na kunyima kwatudi, ku kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu ; 6 mu kipaso kibatukankamika Tite, bwa’shi, nka bu bibaadi mwibibaangye kwibedi, bino’nyi afudiishe ku mwanda wenu buno buuntu namu. 7 Anka bu bianudi batame mu bintu bioso : mu lukumiino, na mu kwakula, na mu kiwukilo, na mu kishima kioso, na mu kifulo kienu kwatudi, — nukalabale’nyi kutama mu buno buuntu. 8 Ntangakula bu [kwete kwela] mwiiya, anka pa mwanda wa kishima kia bangi bantu, na bwa kutoompa kifulo kienu su nki’eyendo. 9 Mwanda anuwuku buuntu bwa Fumwetu Yesu Kidishitu, kipaso kiaadi, aye mwikale mpeta, bayikeele mu bulanda mu muwa waye bwenu, bwa’shi ku bulanda bwaye nwikale na bupeta. 10 Na ku wawa mwanda ami nenupa kipatulwilo, mwanda biabia bi buwa, kwanudi’nwe babaadi bapwe kubanga ku kipwa kibakidi, kushii peenda kukita, anka’nyi kukumiina. 11 Aku namu binobino, fudiishayi’nyi kukita, mu kipaso kia’shi, bu bibaanudi basasakeete kukumiina [kukita], bino namu’nyi [nwikale’nyi basasakeete] mu kufudiisha mu kwata ku biabia bianudi nabio ; 12 mwanda su kusasakeeta kupaana kwi kudi, kwi buwa muyiile kiakia kii na muntu, kushii muyiile kiakia kiashii nakio ; 13 mwanda ta mbwa’shi bangi [bantu] beekale na kusepeela anka’nwe, nwikale bamweshwe mpombo nya, anka’shi mupuunda kwikala kwa mumune : mu kipindji kii binobino kufiimisha kwenu [akukumbasha] ku nkalo yabo, 14 dingi’nyi bwa’shi kufiimisha kwabo kukumbashe ku nkalo yenu, mu kipaso kia’shi kwikale kia mumune, 15 muyiile biabidi bifundjibwe’shi : “Yawa [basangulanga] bi bungi tabaadi na bi bungi nya, na yawa [namu] [basangulanga] bipeela tabaadi na bilobele nya” (A).

*(A) Ekesode. 16. 18.

16 Aku namu Efile Mukulu atumbulwe, aye mutuule kishima kii mumune mwishimba dia Tite pa mwanda wenu ; 17 mwanda batambwile kukankamikwa ; anka, biadi na kishima kikile, ngi bibafiki lubilolubilo kwanudi. 18 Na tubamutumu na mukwetu yawa e na kineemo mu mukandu wi buwa kipalakane mu tukongye twoso 19 (na kushii peenda biabia, anka’nyi mbamusangule kwi tukongye bu akwitushindjikila mu nyendo, na buno buuntu bulamiibwe kwatudi ku ntumbo ya Fumu nabene, na [bwa kulesha] kisukusuku kietu) ; 20 na kupela’shi tala muntu etukalasheena mu buno buuntu bulamiibwe kwatudi ; 21 mwanda atulama kiakia kilulame, kushii peenda ku meeso kwa Fumu, anka’nyi ku meeso kwa bantu. 22 Na tubatumu n’abo mukwetu, yawa atudi batoompe misuusa na misuusa bi kishima kiaye, binobino e na kishima kikilekile pa mwanda wa lukulupilo lwadi nalo mwanudi. 23 Pa bitale Tite, nyi mwina-diande na mwina mufubo n’ami kwanudi ; pa bitale bakwetu, nyi batumiibwe ba tukongye, ntumbo ya Kidishitu. 24 Biabia leshayi namu kwabadi, kumpala kwa tukongye, kishinkamiisho kia kifulo kienu na mutwe wa mwanda ubatutuule bu wa kwitumbisha nao ku mwanda wenu.

9

1 Mwanda pa bitale mufubo wa kukwasha be selele, ta mbilombeene’mi kwinufundjila wanka ; 2 mwanda nanguuku kusasakata1 kwenu, kwankwete kwitumbishanga nako pa mwanda wenu kwi beena Masedwane, [na kwibalungulanga’shi] kipindji kia nsenga ya Akayi mbelumbuule kubanga kipwa kikile ; na kishima kia kwenu kibashiisakanya [bakwetu] be bungi ; 3 anka ne mutume bakwetu, bwa’shi tala  kiakia kiatudi betumbishe nakio ku mwanda wenu kiamwekwa bisumanga ku wawa mwanda, bwa’shi, bu biangikeele mwibiakule, nwikale belumbuule, 4 kutshiina’shi tala su beena Masedwane baafika n’ami bakutwa kwinusangana nwibelumbuule, atwe (kushii kwinwamba’nwe) twakwatshikwa na buufu mwanda wa lwalwa lukulupilo. 5 Biabia ne mumone’shi bi buwa kusendeela bakwetu bwa kubaanda kwenda kwanudi kumpala, na bwa kukumbasha kwibedi bwenu bukwashi, bupwe kwakulwa kumpala, bwa’shi bwikale bulumbuulwe bu bukwashi kushii bu kintu kinyengwe. 6 Aku namu [naakula] bino’shi : Yawa akunu na bukonkoto akawumbula namu’nyi na bukonkoto, na yawa akunu bi bungi akawumbula namu bi bungi. 7 Muntu na muntu [akite] muyiile biaadi mupwandjikishe mwishimba diaye, kushii [kwibikita] na kiongwa, sunga nkukitshishwa pa bukopo, mwanda Efile Mukulu mmufule yawa apaana [bintu] na muloo. 8 Anka Efile Mukulu e na bukome bwa kufiimisha buuntu booso kwanudi, bwa’shi pa kwikala mafuku ooso mu bintu bioso na kiakia kikumbane, nufiimine namu mu kukita kwa bi buwa, 9 muyiile biabadi bafunde’shi : « Bapalakasha, baapa balanda [bintu] ; kululama kwaye akushadidiila looso » (A). 10 Aku namu yawa apeeya mukuni mpitshi ya mbio na mukate wa kudya, akatuusha mpaa na kufiimisha mbio yeenu, na akatenteka bikuba bia kululama kwenu, 11 pa kwikala mu kipaso kioso bawinishwe ku bukwashi bulombane, bwabwa abutuusha kwatudi lutumbu lwi bungi lwatutumbula Efile Mukulu. 12 Pa mwanda mufubo wa buno bushito, kushii peenda kwamba’shi aupudisha nkalo ya be selele, anka namu aufiimi ku lutumbu lwi bungi [lwabatumbula nalo] Efile Mukulu ; 13 pa mwanda’shi, ku kiwukilo kiabadi nakio ku uno mufubo, abatumbisha Efile Mukulu pa mwanda wa kukookyela kwanuleesha ku mukandu wi buwa wa Kidishitu, na bwa bukwashi bwa bia buuntu bienu kwabadi na kwi bantu booso, 14 na ku nteko yabo ya kwisendeela yabatekye ku mwanda wenu, pa kwikala neenu kifulo kikata, ku mwanda wa buuntu bukilekile bw’Efile Mukulu bwii panudi. 15 Efile Mukulu ngakutumbula pa mwanda wa kia buuntu kiaye kishii bia kuakulwa.

*(A) Lono 112. 9.

*(1) Sunga’shi : kapasasa.

10

1 Aku namu, ami nabene Mpoolo, nenusendeela ku mwanda wa kutaala na kupopeela kwa Kidishitu, ami mwikale’shi, ne paanka, ku kishiisa ne mwipi munkatshi mwenu, anka su ntshii paanka nankitshi [bintu bioso] na kishima kwanudi… ; 2 anka nenutekye’shi, pankeekala panka, ntshiikalanga na kishima na lwalwa lukulupilo lwankwete kutentekyesha nalo kusemuna bushito bwa bamo bantu abapwandjikisha’shi, tukwete kutambukila muyiile mbidi. 3 Mwanda pakutambuka mu mbidi, tatulu ngoshi muyiile mbidi nya ; 4 mwanda bilwishwanga bia ngoshi yetu ta mbia mbidi nya, anka bi bukome kwi Efile Mukulu bwa kubutula bishiko, 5 [bwa] kulwiisha nangunangu na kwikaamisha kooso kwabatoombokyela nako kiwukilo ki’Efile Mukulu na kutwala mitentekyesho yoso mu bupika mu kukookyela kwa Kidishitu, 6 na pakwikala belumbuule bwa koobola kubiandula kooso, kunyima kwa’shi kukookyela kwenu kubafishwa kukumbane. 7 A nukwete kutala bintu ku meeso su ? Su muntu e na lukulupilo mu’ye nabene lwa kwikala a Kidishitu, atentekyeshe dimo’nyi mwadi’ye nabene bino’shi, bu biadi’ye nabene nga Kidishitu, n’atwe namu’nyi [twi ba nKidishitu]. 8 Mwanda sunga neeka mwitumbishe bikile pa mwanda wa matalwa abadi betupe kwi Fumu bwa kwibakiibwa kushii bwa kulwishiibwa kwenu, tankakwatshika na buufu nya ; — 9 bwa’shi ntshimwekwanga bu’mi enutshiinisha ku mikanda yande. 10 Mwanda yaaye mikanda yi moo na bukopo, biabaakula, anka kupetekyelwa kwaye ku mbidi nyi nkubofule n’eyi diaye ndipeshiibwe. 11 Muntu e biabia atentekyeshe’shi, biabia biatudi kwiyi mu mikanda yetu, patushii kwanka, ngi biatudi’nyi mwiyendo patudi panka. 12 Mwanda tatukumu kwimana mu mulongo wa bamo abelubula abo banabene, sunga kwipwandjikisha kwabadi ; anka’bo, pabepimi’bo banabene kwabadi’bo banabene, na pabepwandjikisha abo banabene, tabe na kinangu nya ; 13 anka’twe tatuketuumbisha mu kiakia kikile kipimo kietu, anka [atuketuumbisha] muyiile lutshi lwa kipwandjikisho kiabadi betupe kwi Efile Mukulu a kipimino bwa kufika namu mpaa na kwanudi. 14 Mwanda tatusaambuka atwe banabene kukila pabidi bilombeene bu’twe bashafikile’nyi kwanudi, (mwanda twibapwe kufika mpaa na kwanudi mu [bulungudi bwa] mukandu wi buwa wa Kidishitu, 15 kushii’twe kwituumbisha na kiakia kikile lutshi lwetu bula, mu mifubo yabeene, anka pa kwikala na lukulupilo, patumono abitama lukumiino lwenu, atwe kwikala batamishwe ngofu munkatshi mwenu, muyiile mudianyino wetu, 16 bwatudia kulungula mukandu wi buwa mu ma mbalo e kula n’enu ; kushii bwa’twe kwitumbisha mu mudianyino wabene, pa mwanda wa bintu bipwe kulumbuulwa bioso. 17 Anka yawa etuumbisha, etuumbishe mwi Fumu. 18 Mwanda ta ngiawa elubula’ye nabene abadi bakaanye nya, anka yawa abalubula kwi Fumu.

11

1 Nankyebe’shi nutadiile kapeela moombe wande ! Anka’nyi ntadiileyi. 2 Mwanda ne mwinukwatshile mukao wikale mukao w’Efile Mukulu ; mwanda nemwinubambishe kwi mulume umunenka, bwa kwinulubula kwi Kidishitu bu [songwakashi] kamame ke selele1. 3 Anka nantshiini’shi mu kingi kipaso, bu bibalubiishwe Efe kwi nyoka ku bulamalama bwaye, binangu bienu namu tabiikalanga bilwishiibwe [na bifutaale] ku kwipeelesha pa bitale Kidishitu. 4 Mwanda su yawa afiki alambukisha mungi Yesu atushii balambukishe, sunga’shi nwatambula kingi kikudi kilekeene kianushii batambule, sunga ungi mukandu wi buwa wilekeene wanushii batambule, nwibalombeene kumutambula kalolo. 5 Mwanda nampwandjikisha’shi ami ntshinaadi mushaadile pe baaba batumibwa bakile [bamo] kineemo nya. 6 Na dingi su nemwikale muntu a bisumanga mu ngakwiilo, ntshii bianka mupuunda kiwukilo’mi ; anka tubaadi bemweeshe mu kipaso kioso, mu bintu bioso kwanudi. 7 A ne mukite kilema pa kwiyisha’ami nabene, bwa’shi nwikale’nwe batumbishiibwe, ku mwanda nemwinulambukishe mukandu wi buwa w’Efile Mukulu bisumnga2 ? 8 Nemupaule tungi tukongye paami kutambula efuto bwa kwinukwasha’nwe. Na panaadi munkatshi mwenu, ami e mu lukalo lwa kintu kikampaanda, ntshinaadi mutentenkye muntu su ngumune bushito’mi ; 9 (mwanda bakwetu bafikye ku Masedwane mbakumbashe ku nkalo yande ;) na nemwilame bianshakwikala mwinutentekye bushito bwande ku kintu kikampaanda, n’ami nankelama ku bianka. 10 Bu bii eyendo dia Kidishitu dii mwandji, yino ntumbo tabakeyinkutshishwa mu bipindji bia nsenga ya ku Akayi nya. 11 Bwakinyi ? Ni mpa mwanda ntshii mwinufule kifulo su ? Efile Mukulu ebiwuku. 12 Anka kino kiankisthi, nankekikitshi dimo, bwa kukutshishwa baaba abakiimbi kipaso kia kutumbilwa, bwa’shi mi kiakia kiabetumbisha nakio, basanganwe’nka namu bino biatudi’twe. 13 Mwanda bantu be biabia nyi mbatumibwe ba madimi, bafubi baasha madimi, bakwete kwiyaluula bu batumibwa ba Kidishitu ; 14 n’ao ta mwanda wa kukaanya nya, mwanda Satana nabene eyaluula bu mwikeyilu a etaata : 15 biabia kino ta nkintu kienyi3 su bafubi baye namu abeyaluula bu bafubi ba kululama, abo baaba abakeekala na nfudiilo yaabo mupuunda bikitshiino biabo.

*(1) Sunga’shi : Bu nsongwakashi mwilame shawukile mianda. — (2) Sunga’shi : kushii efuto. — (3) Sunga’shi : wa kukaanya.

16 Nebiakula dimo’shi : muntu tammonanga bu mulotakane ; anka su biekala biingi, ntambuleyi, sunga mbwiini bu mulotakane, bwa’shi ami namu netumbishe kapeela. 17 Kino kianesamba ntanekisamba muyiile Fumu nya, anka bu mulotakane, mu kiakia kishinkamiisho [kiandji nakio] panetumbisha. 18 Pa mwanda be bungi abetumbisha muyiile mbidi, mpaa n’ami namu nanketumbisha. 19 Mwanda anutambula balotakane kushii kupela, paanwe kwikala  baasha bukalabwino anwe banabene. 20 Mwanda su muntu enutuula bu bapika, su muntu enusaasula, su muntu banyengye kintu kienu, su muntu bekaamisha, su muntu benukupila ku lukyebo, anumulekyela. 21 Nebiakula bitale pa mwanda wa kusengiibwa ; nka bu’shi atwe, tubaadi babofule ; anka mu kiakia kilombeene muntu kwitumbisha (nangakula bu mulotakane), ami namu netumbisha. 22 Abo mbeena Ebelo su ? — mpaa n’ami namu. Abo mbeena Isalele su ? — mpaa n’ami namu. Abo mbeekulu ba Abalahama su ? — mpaa n’ami namu. 23 Abo nyi mbafubi ba Kidishitu ? (Nangakula bu muntu mupaukye binangu). — mpaa n’ami namu bikishekishe ; mu mifubo ikididiile, mu kukupilwa kukilekile, mu kutwela kwa mu nkano misuusa yi bungi, mu kufwa mfu yi bungi misuusa na misuusa 24 (misuusa itaano nankupiilwe kwi beena Yuda bikoni makumi ananka kukaasha [kikoni] kimune ; 25 misuusa isatu nemukupilwe fimbo ; musuusa umune naadi mwashiibwe mabwe ; misuusa isatu nemwitshikile mu meema na bwaato ; nemulaale efuku dimune dia kaanya na bufuku bumune mu madjindji a meema akata) ; 26 misuusa yi bungi ne mu nyendo, mu masaku e bungi pa mieela, mu masaku e bungi kwi ba ntoomboshi, mu masaku kwi beena mwiilo umune n’ami, mu masaku e bungi kwi beena maumbo, mu masaku e bungi mu kibundji, mu masaku e bungi mu kabaaka, mu masaku e bungi mu meema akata [a kalunga], mu masaku e bungi munkatshi mwa bakwetu ba madimi, 27 mu makyenga na mu kufumbakana, misuusa yi bungi mu kulaala nkyeeshakyesha, mu sala na mu nyota, misuusa yi bungi mu kwishidika, mu mashika na muswa ;. 28 kutenteka pa bino bintu bii pa bula, kwi kikaambe kuntoonda mafuku ooso kwishimba, kifulo bwa tukongye twoso. 29 Nnani mubofule, bianshaa kwikala namu mubofule ? Nnani mukokoshwe, bianshaa kwikala ami namu mutapikye [kwishimba] ? 30 Su abituungu kwitumbisha nanketumbisha mu bitale kubofula kwande. 31 Efile Mukulu, Nshaye na Fumu Yesu (aye mwelwe mwabi losoo4), awuku’shi ntandjimbi nya. 32 Ku Damase, mutoontshi mulonde fumu Aletasa, baadi alamisha kibundji kia Damase, bakyebanga kunkwata ; 33 dingi nandji mupulumushwe kwididishi mu kiseele kusaambuka pa mudimba, n’ami nkupaanduka ku maasa aaye.

*(4) Sunga’shi : bwa bipwa nkama na nkama.

12

1 Nyi eyendo kwandji’mi bwa’shi takwi makasa andjia kwitumbisha, mwanda nankafiki ku bimonwa na ku bifumbulwe bia Fumu. 2 Nanguuku muntu mu Kidishitu, winyi, takudi bipwa ekumi na binanka (su bibaadi mu mbidi, ami tanguuku ; su bibaadi paasha pa mbidi, tanguuku ; Efile Mukulu ebiwuku) ; [nanguuku] muntu e bino baadi mwatshiibwe mpaa na mwiulu dia kasatu. 3 Na nanguuku muntu e biabia, (su bibaadi mu mbidi, su bibaadi paasha pa mbidi, tanguuku, Efile Mukulu ebiwuku,) — 4 eshi baadi mwatwe mu paladisu, na bapushiishe mayi ashiibiakwakula abashiibape muntu matalwa a kupatuula. 5 Nanketumbisha bwa muntu e biabia, anka bwa’mi nabene ntanketumbisha’mi, su ta mpeenda mu kubofula kwande. 6 Mwanda pankyebe kwitumbisha, ntankeekala mulotakane nya, mwanda nankaakula eyendo ; anka neelama ku bianka, kupela tala muntu ooso apwandjikisha bu e panundu pa bino biakwete kummona sunga pa biadi mupushe abaakula pa mwanda wande. 7 Na bwa’shi ntshiitatulanga pa mwanda wa bukata bwa bifumbulwe, nemupeebwe kisama bwa mbidi, mukyendji1 wa Satana, bwa kunkupila lupi, bwa’shi ntshiitatulanga. 8 Pa wawa mwanda nemutekye Fumu misuusa isatu, bwa’shi [kisama] kikatukye kwandji ;. 9 n’aye bandungula’shi : Buuntu bwande mbukukumbeene, mwanda bukome bwande abukumbana mu kubofula. Biabia nanketumbisha ami nabene bikishekishe mu kubofula kwande, bwa’shi bukome bwa Kidishitu bushaale pandji. 10 Ngi bwakinyi nasangeela mu kubofula, mu kukayibwa, mu kukutwa kwa bintu2, mu kubingwabingwa, mu makyenga pa mwanda wa Kidishitu : mwanda pandji mu kubofula, ngi pandji’mi na bukome.

*(1) Sunga’shi : mwikeyilu. — (2) Sunga’shi : mu bulanda.

11 Neekala mulotakane : nn’anwe abebingikasha pa bukopo ; mwanda ami nandja kwikala mwate matalwa a kulubulwa kwanudi ; mwanda’mi ntshii mushaadile ku batumibwa bakile kineemo ku kintu su nkimune nya, sunga neekala shii kintu. 12 Kushii kudimba bitundwilo bia mutumibwa mbileshiibwe munkatshi mwenu na lwishiinko looso, ku bitundwilo na ku bipaso, na ku bilengyeleshi. 13 Mwanda a mmu kinyi mwanudi’nwe beekale kuushi kwa tungi tukongye, su ta mpeenda’shi ami nankutshilwe kwikala ku bushito bwenu ? Mfwileyi lusa ku dino etope. 14 Talangayi, uno musuusa wa kasatu, nemwilumbuule bwa kufika kwanudi ; na ntankeekala ku bushito bwenu nya ; mwanda ta mbintu bienu biankimbi nya, anka’nwe banabene [ngi bankimbi] ; mwanda ta mbaana balombeene kukongweela bebatande kintu, anka banshe baana ngi [abakongweela] baana baabo [bintu]. 15 Aku namu ami, mu kukumiina kw’eshimba nankapaana [bioso] na nankepaana’mi ooso mushima bwa bikudi bienu, su pangi, mu kwinufula kifulo ngofu, nandja kwikala mufudiibwe bipeela.

16 Anka sunga mbiabia ! ami ntshii mwikale ku bushito bwenu, anka pa kwikala mudimukye, nemwinwate ku mayele akile. 17 A ami nemuwinyine mu mbidi yenu kukidila ku muntu su ngumune a ku baaba banaandji mwinutumine su ? 18 Nemusendeele Tite na kutuma [mungi] mukwetu pamune n’aye. Tite namu bawinyina mu mbidi yenu su ? Tatwi batambukye [nka] mu kinangu kimune su ? Tatwi batambukye [nka] mu matabula amune su ?

19 Tanwelele binangu kala’shi, tukwete kwibingisha kwanudi. Atwakula kumpala kw’Efile Mukulu mu Kidishitu, na bintu bioso [bii kwanka], bakumiinwe, pa mwanda wa kwibakiibwa kwenu. 20 Mwanda nantshiini, pankafika, ntshikutwanga kwinupeta mu kipaso kiankyebe, n’ami namu tanumpetanga mu kipaso kianushanukyebe, [na] takwikalanga kwikakeena3, mikao, suungu, kwipikeena, twiipu, bwakuleakule, kwineemeka4, kwitupisheena, 21 na pankeyalusha dimo [munkatshi mwenu], Efile Mukulu ande tampeeshanga pa mwanda wenu5, na’shi ntshiikalanga mwinyongole ku mwanda wa baaba abasoolele kwibedi bashii beelangye ku butete na ku lukyebanokyebano na ku butesha bwabadi bakite.

*(3) Sunga’shi : tuleo. — (4) Sunga’shi : Kwitatula. — (5) sunga’shi : Tampeleshaanga munkatshi mwenu.

13

1 Uno nyi musuusa wa kasatu wanfiki kwanudi : kukanwa kwa tumonyi tubidi sunga nkwa tusatu mwanda1 woso aukalumbuulwa2. 2 Ntampwile kwamba, dingi nabadiila kwamba, nka bu’mi e paanka bwa musuusa wa kabidi, na binobino panshii paanka, kwi baaba babasoolele bubi kwibedi na kwi bangi booso’shi, su nafiki dimo ungi musuusa, ntankakalwila nya. 3 Pa mwanda anukiimbi kishinkamiisho kia’shi Kidishitu aakwiila mwandji (aye shii mubofule kwanudi, anka e bukome munkatshi mwenu ; 4 mwanda sunga baadi mubaambwe ku nkulusu mu kubofula, sung mbiabia e na muwa ku bukome bw’Efile Mukulu ; mwanda namu’nyi atwe, twi babofule mwadi, anka atukeekala na muwa n’aye, ku bukome bw’Efile Mukulu kwanudi), 5 etaluuleyi anwe banabene, [nutale] su nwi mu lukumiino ; etompeeyi anwe banabene. A’nwe tanutuundula kwanudi anwe banabene’shi, Yesu Kidishitu e mwanudi nya ? Anka su nwi bantu babashii batambule ; 6 anka nankulupila’shi anwe anukawuka’shi atwe tatwi bantu babadi batune nya. 7 Anka atutekye Efile Mukulu’shi, anwe tanukitanga bubi sunga mbumune, kushii bwa’shi atwe tumwekwe bu babadi bakumiine, anka bwa’shi, nukite kiakia kii buwa, atwe namu’nyi, twiikale bu babadi batune ; 8 mwanda’twe tatwi balombeene kwishikweena n’eyendo nya, anka kwela mwiito ku eyendo. 9 Mwanda atusepeela’twe, patudi babofule, na’shi anwe nwi bukome : na atutekye’nyi kino, kupwiidika kwenu. 10 Ngi bwakinyi nanfundu bino bintu panshii n’enu, bwa’shi pankeekala n’enu, ntshinusaashilanga, muyiile matalwa abadi bampe kwi Fumu bwa kwibaka nao, kushii bwa kulwisha3.

*(1) Sunga’shi : Eyi dioso diakudiibwe. — (2) Sunga’shi : aukashinkamishwa. — (3) Sunga’shi : kubuumbula, kupoongola.

11 Ku bibashaala, bakwetu, sangalayi ; elumbuuleyi4 ; yikalayi basambiibwe5 ; yikalayi na kinangu kimune ; shaalayi mu kufukama ; n’Efile Mukulu a kifulo na a kufukama akeekala n’enu. 12 Eyimusheneeyi ku muntu na muntu na kwififiena ku milomo kwi selele. 13 Be selele booso abenwimuna. Buuntu bwa Fumu Yesu Kidishitu, na kifulo ki’Efile Mukulu, na bu-umune bwa Kikudi-e-Selele, biikale n’enu booso.

*(4) Sunga’shi : yikalayi bapwiidikye. — (5) Sunga’shi : bakankamikwe.

MUKANDA KWI

BEENA NGALATEYA

Ngalateya 1, 2, 3, 4, 5, 6

1

1 Mpoolo, mutumibwa, shii mutuukile kwi bantu, sunga nkukiila kwi muntu, anka kwi Yesu Kidishitu, na [kwi] Efile Mukulu Yaya bamubushiishe munkatshi mwa bafwe, 2 na bakwetu booso be n’ami, kwi tukongye twa mu Ngalateya : 3 Buuntu na kufukama biikale n’enu abituukila kwi Efile Mukulu Yaya na kwi Fumwetu Yesu Kidishitu, 4 bepeene aye nabene ku mwanda wa milwisho yeetu mu kipaso kiadi mwitwabule mu kino kipungo kii bubi, muyiile kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu eetu na Nshetu ; 5 kwadi’ye kwikale ntumbo ku nkama na nkama ya bipwa ! Amene.

6 Nankeme bibanulekye bukidibukidi bwi bino nubakatuka kwi yawa benwitanyine ku buuntu bwa Kidishitu, [nubeende] ku ungi mukandu wi buwa wilekeene, ushii wikale ungi ; 7 anka kwi bantu abenukalakasha, na abakyebe kwaluula mukandu wi buwa wa Kidishitu. 8 Anka su atwe banabene, sunga mwikeyilu mufikye mwiulu akenulambukisha ungi mukandu wi buwa wilekeene na wawa ubatwinulambukiishe, ekale mwediibwe mulwa. 9 Anka bu bitatupwile kwibiakula, binobino’nyi nebiakula dimo : su muntu enulungula ungi mukandu wi buwa wilekeene na wawa wanudi batambule, ekale mwidiibwe mulwa. 10 Mwanda binobino, aami nkwete kukiimba bia kusangasha bantu, su [nkusangasha] Efile Mukulu ? Sunga’shi nankimbi bia kumweka buwa kwi bantu ? Su’mi nkiamweka dimo buwa kwi bantu, ntankwikala mpika a Kidishitu nya.

11 Biini biabia nenuwukisha, [anwe] bakwetu’shi, mukandu wi buwa ubaakwiilwe kwandji’mi tawi muyiile mitentekyeshio ya muntu nya. 12 Mwanda ami, ntshii mwiutambule kwi muntu, sunga nkwiwiya [kwi muntu], anka mbeumfumbwiile1 kwi Kidishitu. 13 Mwanda nubapushiishe abaakula [bibaadi] mwikeelo wande angi mafuku mu bwina Yuda2, kipaso kinaadi abingabinga bikishekishe kakongye k’Efile Mukulu na kwikapalakasha, 14 na kipaso kinaadi atweleleela mu bwina Yuda3 kukila ba kiloongo kiande be bungi mu mwiilo wande, mwikale [muntu] mutweleleele ngofu mu bipikwa bia ba-nshami. 15 Anka pababisangeeshe eshimba di’Efile Mukulu, wiinyi bandamunwine ku lupese kubanga mwifu dia nyinami na bangitanyiine ku kalolo4 kaye, 16 bwa kufumbula Mwan’aye mwandji, bwa’shi ami mmuwukishe5 kwi [beena] maumbo, anka paapa ntshii muludikwe na mbidi sunga na mase, 17 sunga ntshii mukaamine ku Yelushalema kwi baaba babaadi [bu] batumibwa kwibedi kwande, anka nangiile ku Alabii, ami’nyi nkwaluka dingi ku Damase. 18 Akupu, kunyima kwa bipwa bisatu, nankamiine ku Yelushalema bwa nkewukeena na Sefase6, ami nkushaala kwaye muunda a mafuku ekumi na ataano ; 19 n’ami ntshinamwene mungi su ngumune a ku batumibwa nya, anka peenda Shake mukwabo na Fumu. 20 Aku namu mu mianda yino yanenufundjila, talanga, ku mpala kw’Efile Mukulu, ntandjimbi nya. 21 Kunyima nayiile mu maumbo a ku Siidiya na ku Silisi. 22 Aku namu mpala yande tayibaadi yiwukiibwe kwi tukongye twa mu Yudeya twi mwi Kidishitu nya, 23 anka tubaadi peenda atupusha abaakula’shi : yawa baadi etubingabinga ku angi mafuku, taadi awukisha binobino lukumiino lubalwishanga kala ; 24 na [twiini tukongye] tubatumbishanga Efile Mukulu pa mwanda wande.

*(1) Sunga’shi : Nyi nku kumfumbwiila wanka kwi Kidishitu. — (2) Sunga’shi : Lulangwilo lwa beena Yuda. — (3) Tala (2) mu kishingatshilo 13.  — (4) Sunga’shi : Pa buuntu bwaye. — (5) Sunga’shi : Ami ngukishe mwanda waye. — (6) Sunga’shi : Mpiele, mwanda dino nyi eshina diaye mu bwina Alameye.

2

1 Akupu, kunfudiilo kwa bipwa ekumi na binanka, nankamiine dimo ku Yelushalema na Balanabase, ami nkwata’nyi na Tite. 2 Aku namu nekukamiine muyiile kifumbulwe, ngi’mi nkwibapatulwila mukandu wi buwa wankwete kulambukisha munkatshi mwa [beena] maumbo, anka, pa bupenka, [nandji nalambukisha] baaba babaadi banemekiibwe, kutshiina’shi tala mu kingi kipaso nansuuka lubilo sungwa nkwikala mwilusuukye bisumanga (anka, 3 mpaa na Tite baadi n’ami, sungwa mbibaadi mwina Ngidiki, tabaadi mufiinikwe’shi asadiibwe nya) : 4 na biini biabia mpa mwanda wa bakwetu be bubi, batweele mu bulamalama, babaadi befiinikye bwa kubeekyela1 bulungantu bwatudi n’abo mwi Kidishitu Yesu, bwa kwitwalusha mu bupika ; 5 beeni batushii balekyele mbalo mu kwibakookyela sungwa kapindji kapeela, bwa’shi eyendo dia mukandu wi buwa dishaale n’enu. 6 Aku namu, ku baaba babaadi banemekiibwe bu be kintu…, kipaso kioso kibaabadi beekale, biabia tabi kwandji na muulo nya : Efile Mukulu tatalaa mpuuluko ya muntu…, kwandji’mi, kushii kudimba, baaba babaadi baneemekiibwe tababawukiishe kintu su nkimune kikile [kiakia] nya ; 7 anka ku lungi lupese namu, paabo kumona’shi mukandu wi buwa wa kuushi sadiibwa ubaadi umpebwe, bu [bibaadi bipebwe] Mpiele [mukandu] wa kusadiibwa, 8 (mwanda yawa baadi afubisha mwi Mpiele mufubo wa mutumibwa a kusadiibwa baadi mufubishe namu mwandji kwi [beena] maumbo,) 9 na paabo kutuundula buuntu bubaabadi bampe, Shake na Sefase2, na Yoano, babaadi banemekiibwe bu bibayi, nkuumpa, ami na Balanabase, eyaasa dia kwikumbasheena, bwa’shi atwe twende kwi [beena] maumbo, n’abo namu [beende] kwi basadiibwe, 10 [babakyebanga anka] peenda’shi atwe tutentekyeshe balanda, wawa ngi mwanda unandji’mi mwipaane kukita.

*(1) Sunga’shi : Kupuupa. — (2) Sunga’shi : Mpiele.

11 Anka pabafikile Sefase3 ku Antiyoshe, namukalasheene patooka, mwanda baadi mutopekiibwe. 12 Mwanda kumpala kwa’shi bangi [bantu] babatuminwe kwi Shake bafikye, aye badianga [pamune] na bantu ba [beena] maumbo ; anka baaba pababafikile, bakatukile na kwilamuuna aye nabene, kutshiina kwa baaba basadiibwe ; 13 na bangi beena Yuda namu babafwamine pamune n’aye, mu kipaso kibaadi mpaa na Balanabase mukakiibwe n’abo ku bulamalama bwabo. 14 Anka panamweene’shi tabakwete kutambuka mu kululama, muyiile eyendo dia mukandu wi buwa, nalungwile Sefase3 kumpala kwa booso’shi : Su obe mwina Yuda, boyikala bu beena maumbo na bopele [kwikala] bu beena Yuda, a biofiinika beena maumbo’shi bakite bu beena Yuda naminyi ? 15 Atwe, beekale beena Yuda ba butaandwa anka bashii bu balwishi ba munkatshi mwa maumbo, 16 patudi bapwe kuwuka’shi, muntu tamubingishiibwe ku bipikwa bia bikitshiino bia mwiiya4, sungwa nku kiingi kipaso kushii peenda ku lukumiino mwi Yesu Kidishitu, atwe namu twibakumiine Kidishitu Yesu, bwa’shi twikale babingishiibwe ku kipikwa kia lukumiino mwi Kidishitu, kushii ku kipikwa kia bikitshiino bia mwiiya : mwanda’shi pa kipikwa kia bikitshiino bia mwiiya mbidi su ngimune tayi kubingishiibwa. 17 Aku namu su, pa kukimba bia kwikala babingishiibwe mwi Kidishitu, atwe banabene namu twibapetshiibwe balwishi, biabia Kidishitu taadi bu mufubi a mulwisho su ? 18 Biobio tabia kukitshika ! Mwanda su biabia bintu bimune biandji muponeshe5, nebibakuula, neyikasha ami nabene bu mutupilwe [mwiiya]. 19 Mwanda ami, pa bitale mwiiya, ne mufwe ku mwiiya, bwa’shi ngikale na muwa kwi Efile Mukulu. 20 Nemubaambwe ku nkulusu na Kidishitu ; n’ami ntshii na muwa, ami nya, anka Kidishitu ngi e na muwa mwandji, — na uno muwa wandji nawo mu mbidi, ne nawo mu lukumiino, [lukumiino] mwi Mwan’Efile Mukulu, banfuule kifulo na bepeene aye nabene pa mwanda wande. 21 Ntammwesha buuntu [bw’Efile Mukulu] bisumanga nya ; mwanda su kululama kwi ku mwiiya, biabia Kidishitu mufwe bwa bisumanga.

*(3) Sunga’shi : Mpiele. — (4) Sunga’shi : Mukanda wa bishila. — (5) Sunga’shi : Biandji mubuumbule.

3

1 Aee beena Ngaletea balotakane, a nanyi mwinulwe, anwe babamwene ku meeso kwenu Yesu Kidishitu aleshiibwa, [munkatshi mwenu] mubaambwe ku nkulusu ? 2 Nankyebe peenda kuwuka bino kwanudi : anubatambwile Kikudi ku kipikwa kia bikitshiino bia mwiiya, su nku kia kupusha kwa lukumiino ? 3 A ngi bianudi balotakane bino ? Paanwe kupwa kubaanga ku Kikudi, anukyebe nkafudiisha binobino ku mbidi su ? 4 A nwi bakiengye biabia bioso nka bisumanga, su bibayikala’shi mbisumanga ? 5 Biabia yawa enupa Kikudi na akitshi bilengyeleshi munkatshi mwenu [kwete kwibikita] ku kipikwa kia bikitshiino bia mwiiya su nku kia kupusha kwa lukumiino ? 6 [anka] bu bibakuminyine Abalahama Efile Mukulu, na biabia biamubadikilwa bu kululama1. 7 Biabia ukaayi’shi baaba be mu kipikwa kia lukumiino, baaba nyi mbana ba Abalahama. 8 Aku namu kifundwe, pa kupwa kubadiila kumona’shi Efile Mukulu akabingisha [beena] maumbo muyiile kipikwa kia lukumiino, kibabadidiile kuwukisha Abalahama mukandu wi buwa’shi : « Mwodi’be maumbo ooso aakelwa mwabi » (A) 9 Mu kipaso kia’shi baaba be pa kipikwa kia lukumiino mbelwe mwabi pamune na mwina kukumiina Abalahama. 10 Mwanda booso be pa kipikwa kia bikitshiino bia mwiiya be muushi mwa mulwa ; mwanda mbifundwe’shi : « Ediibwe mulwa yawa ooso sha shimatshiila mu mianda yoso ifundjibwe mu mukanda wa miiya bwa kwiyikita » (B). 11 Aku namu kwamba’shi ku mwiiya takwi muntu mulombeene kwikala mubingishiibwe ku mpala kw’Efile Mukulu, biabia mbi’eyendo, mwanda’shi : «  mululame akeekala na muwa pa lukumiino » (C) 12 Anka mwiiya tawi pa kipikwa kia lukumiino nya, anka ; « yawa akeekala mukite yino mianda akeekala na muwa pa yanka » (D). 13 Kidishitu betukuudile ku mulwa wa mwiiya, paaye kwikala mulwa bwetu pa mwanda wetu [mwanda mbifundjiibwe’shi :« Ediibwe mulwa yawa ooso mupudikwe ku mutshi » (E), 14 bwa’shi mwabi wa Abalahama ufikye kwi beena maumbo mu Kidishitu Yesu, bwa’shi pa lukumiino, tutambule Kikudi kibalayilwe2.

*(A) Kibangilo 12. 3. — (B) Dtlonome 27. 26. — (C) Abakuka 2. 4. — (D) Lewitike 18. 5. — (E) Detelonome 21. 23.

*(1) Tala mu mukanda wa Kibangilo, 15. 6. — (2) Tala mu Bikitshiino 2. 33.

15 Bakwetu, naakula muyiile [abiakula] muntu ; muntu su ngumune takwipaa kilombeeno kipwe kushinkamishwa, su [nkilombeeno] kia muntu, sungwa nkwikutenteka ingi [mianda]. 16 Aku namu nyi nkwi Abalahama kubalayilwe milayilo na kwi mwan’aye3. Tamwakule’shi :« Kwi baana » bu [muntu aakula] bwa be bungi ; anka bu [aakula] bwa umunenka’shi : — « na kwi mwan’obe [a kutanda] » (F), mwikale Kidishitu. 17 Aku namu nangamba bino’shi : Mwiiya, wiinyi ubafikile kunyima kwa bipwa nkama inanka na bipwa makumi asatu, tawipaa kilombeeno kia kumpala kibashinkamiishwe kwi Efile Mukulu, mu kipaso kia kwikasha mulayilo bu ushii na bukome4 nya.

*(F) Kibangilo 22. 18. kwamba’shi : keekulu kwobe.

*(3) Sunga’shi : Lubio lwaye. — (4) Sunga’shi : kwiwikasha bu ushii kintu.

18 Mwanda su bupianyi bwi pa kipikwa kia mwiiya, tabwi pa kipikwa kia mulayilo nya ; anka Efile Mukulu bapeele Abalahama kia buuntu ku mulayilo [ubamulayile].

19 Biabia mwiiya ngutuukye bwakinyi ? Ubatentekyelwe pa mwanda wa kutupilwa [kwao]5, mpaa na kipindji kibafikile Mwana6 wiinyi balayilwe mulayilo, pa kwikala kwa mwiiya wakudiibwe kwi bamwikeyilu7, kukiila pa matalwa a mulombashi8. 20 Aku namu mulombashi ta nga umune nya, anka Efile Mukulu nyi ngumunenka.

*(5) Ngi kwamba’shi : Mwiiya ubekeele kwanka bwa’shi, pa kwiutupilwa bilubilo bimwekwe patooka. — (6) Sunga’shi : Lubio. — (7) Tala Bikitshiino 7. 53. — (8) Ngi kwamba’shi : Mose.

21 Biabia mwiiya ngwikutwene na milayilo y’Efile Mukulu su ? Biobio tabia kukitshika ! Mwanda su kubaadia kwikala kutuukye mwiiya wi na matalwa a kwikasha [bantu] na muwa, kululama kubaadia kwikala mwiyendo pa kipikwa kia mwiiya. 22 Anka kifundwe kibalama bintu bioso muushi mwa mulwisho, bwa’shi mulayilo, pa kipikwa kia lukumiino mu Yesu Kidishitu, upeebwe baaba abakumiina 23 Aku namu kumpala kwa’shi lukumiino lufikye, tubaadi balamiibwe muushi mwa mwiiya, beekale balamwe bwa9 lukumiino lubaadi na kia kufumbulwa ; 24 mu kipaso kibayikeeshe mwiiya [bu] mukunkushi eetu [akwitufisha] mpaa na kwi Kidishitu, bwa’shi tukeekale babingishiibwe ku kipikwa kia lukumiino ; 25 anka, lukumiino pa kufika, tatukii muushi mwa [matalwa a] mukunkushi nya, 26 mwanda anwe booso nwi baana b’Efile Mukulu pa lukumiino mwi Kidishitu Yesu. 27 Mwanda anwe booso bapwe kubatshishiibwa bwa Kidishitu nubafwaala Kidishitu : 28 takwi su mwina Yuda, su mwina Ngidiki ; takwi su mpika, su mmulungantu ; takwi su mulume, su mukashi ; mwanda anwe booso, nwi umune mu Kidishitu Yesu. 29 Aku namu su nwi ba Kidishitu, biabia nwi lutando lwa Abalahama, ba-mpiani muyiile mulayilo.

*(9) Sunga’shi : Mpaa na pa lukumiino.

4

1 Aku namu nesaamba’shi, pooso pakii mpianyi bukinga, tamwilekeene na mpika ku kantu su nkamune nya, sungwa ayikala bu fumu a bioso ; 2 anka e muushi mwa baleshi na mwa abamulama mpaa na pa kipindji kitshibiibwe kwi nshaye. 3 Bino namu atwe, pabaatudi bukinga, tubaadi bamunwe mu bupika bwa bintu bia pa nsenga ; 4 anka pabalombeene kipindji, Efile Mukulu batumine Mwan’aye mutandjibwe kwi mukashi, mutandjibwe muushi mwa mwiiya, 5 bwadia kukuula baaba babaadi muushi mwa mwiiya, bwa’shi tumone bia kwikala bu baana ba bulelwa. 6 Na pa mwanda nwi baana, Efile Mukulu mutume Kikudi kia Mwan'aye mu mashimba eetu, kikwete kwela musaase’shi : ABA, YAYA1 : 7 mu kipaso kia’shi twe mpika’nyi, anka [bu] mwana ; na, su [mbu] mwana, mpaa na mpiani kwi Efile Mukulu. 8 Anka papa, panushibaadi bawukye Efile Mukulu, nubaadi bamunyibwe na baaba, bashibaadi mu mwikeelo wabo bu b’efile : 9 Anka binobino, panubawuku Efile Mukulu, anka’nyi kwamba’shi nubawukiibwa n’Efile Mukulu, a mbikuni bianwaluka dimo ku bintu bia bisumanga na bishii kapu kwanukyebe dimo musuusa wa kabidi kwikala bamuniibwe ? 10 Anuneemekyela mafuku, na mieshi, na bipungo, na bipwa. 11 Ne na moo pa mwanda wenu’shi tala neekala mwinukwatshile mufubo wa bisumanga.

*(1) Aba : Nkwamba’shi, Yaya mwidimi dia Alameye ; tala mu Maako 14. 36 na Loma 8. 15.

12 Ikalayi biandji, mwanda ami namu ne bianudi, bakwetu ; nenusendeela’shi nwibiikale. Tanwibankitshiine bubi su mbumune nya ; — 13 na anuwuku’shi naandji mwinulambukishe mukandu wi buwa ku kibangilo mu kubofula kwa mbidi ; 14 dingi tanwibapeeshe, sungwa nkusuumbusheena na ntoongye kutompiibwa kwande kubaadi mu mbidi mwande ; anka nubantambwile bu mwikeyilu umune a Efile Mukulu, bu Kidishitu Yesu. 15 Biabia kibaadi bu muloo wenu nkinyi ? Mwanda nenutuula bu-kamonyi’shi, su biabia bibaadia kwikala mushindo, bwa kukaasha meeso eenu’nwe banabene, nubaadia kwiampa. 16 Biabia ntangikalanga mwishikwene n’enu pa kwinulungula eyendo su ? 17 Ta be na kishima kwanudi mu kipaso kikumbane nya, anka abakyebe kwinulamuuna2[kwandi], bwa’shi nwibalamate’bo na kishima. 18 Anka bi buwa kwikala na kishima ku mwanda wi buwa mafuku ooso, na kukutwa kwikala nakio peenda ku kipindji kiandji panka n’enu.

*(2) Ngi kwamba’shi : Kulamuuna binangu bienu kwandji.

19 Baana bande, bataandji afubila dimo bwa kwinutanda mpaa na apakeekala Kidishitu mukumbane mwanudi, 20 oolo, nankyebe kwikala binobino kwanudi na kushintuula ngisaambilo, mwanda ne mu kwinyongola ku mwanda wenu.

21 Ndunguleyi, anwe abakyebe kwikala muushi mwa mwiiya, anwe tanuteemesha[abiakula] mwiiya su ? 22 Mwanda mbifuundjibwe’shi, Abalahama batandjishe baana babidi [balume] ; [mwana] umune na mufubi aaye mukashi, na mungi namu na mukashi mulungantu3. 23 Anka yawa [batandjilwe] kwi mufubi mukashi batandjilwe muyiile mbidi, na yawa [batandjilwe] kwi mukashi mulungantu [batandjilwe] muyiile mulayilo. 24 Ino mianda ayituungu kwatshiibwa bu lukindji : mwanda ngiikale bu bilombeeno bibidi, kimune kia ku mwengye wa Sinai, akitandjila bupika, nyi Angala. 25 Mwanda « Angala » nyi mwengye wa Sinai, mu Alabii, n’aye mulombane na Yelushalema a binobino, mwanda aye e mbupika na baana baaye. 26 Anka Yelushalema a mwiulu nyi mukashi mulungantu mwikale nyin’eetu. 27 Mwanda mbifuundjibwe’shi : « Sepeela’be, nkunga shataanda ; tunyika [tusepo] twa] muloo na weele tukundakunda, obe shi na muunda mwa kutanda mwana ; mwanda baana ba uno mukashi musumbusheenwe be bungi bukile [baana] ba yawa e na mulume » (A). 28 Aku namu, anwe, bakwetu, nwi baana ba mulayilo, anka bu Isaka. 29 Anka, bu bibaadi yawa batandjilwe muyile mbidi abingabinga yawa [batandjilwe] muyiile Kikudi, ngi bi’nka na binobino namu. 30 Anka kifuundwe akiamba naminyi ? « Binga mufubi mukashi mpaa na mwan'aye, mwanda mwana a mufubi mukashi takapiana pamune na mwana a mukashi mulungantu nya » (B). 31 Bino, bakwetu, atwe tatwi baana ba mufubi mukashi, anka [twi] ba mukashi mulungantu.

*(A) Esaya 54. 1. — (B) Kibangilo 21. 10.

*(3) Tala mu Kibangilo 16 na 21.

5

1 Kidishitu mwitutuule mu bulungantu pakwitupoososha ; biabia ikalayi beemane pe poo, tanwikalanga dimo balamiibwe mu kikumbo kia bupika. 2 Talanga, ami Mpoolo, nenulungula’shi, su nwi basadiibwe, Kidishitu tapete kintu su nkimune kwanudi nya ; 3 nashinkamiisha dimo muntu ooso musadiibwe’shi, e na kituungo kia kutumikila mwiiya ushima. 4 Anwe nubelamuuna ku makasa ooso e mwi Kidishitu, anwe booso abebingisha ku mwiiya ; nubashimisha1 buuntu [bw’Efile Mukulu]. 5 Mwanda atwe, ku Kikudi, pa kipikwa kia lukumiino, atutengyela lukulupilo lwa kululama. 6 Mwanda, mwi Kidishitu Yesu, su nkusadiibwa, su nkuushisadiibwa, tabii na muulo nya, anka lukumiino alufubu pa kifulo [ngi lwi na mwanda]. 7 Anwe nubatambukanga biya, a nnani benwimika bwa’shi tanukookyelanga [ku mianda y’] eyendo ? 8 Kukuminishwa takufika kwi yawa enwitanyina nya. 9 Kitatusho kipeela akifuutushaa musabu ooso ushima. 10 Ne na kwikulupisha kwi Fumu pa mwanda w’enu’shi, tanukeekala na kingi kinangu nya ; anka yawa enukalakasha, su ekala ani, akasemuna kiimu kiabio.

*(1) Sunga’shi : Nubabulwa ; nubekutshishwa.

11 Ank’ami, bakwetu, su nkiandambukisha’nyi kisale, bwakinyi nkiambingwabingwa dimo ? — biabia kikokoshi kia nkulusu nkipwe kwipayibwa. 12 Nankyebe’shi baaba abenukuubakasha bawukye kwitshiba bioso.

13 Mwanda anwe, bakwetu, nubayitanyinwe [bwa kwikala] mu bulungantu ; anka [tanufubanga] na bulungantu bu bwa kukwasha musamba, anka, ekwasheneeyi muntu na muntu, ku kifulo ; 14 mwanda mwiiya ooso ushima ubalombana peenda mu kishima kimune, mu kiokino : « Ofule mwinobe kifulo nka bu’be nabene » (A). 15 Anka su anwisumeena meeno n’anwidiyena muntu na muntu, nudimukye tala nwepwiyeena.

16 Anka namba’shi : Tambukaayi ku [bukunkushi bwa] Kikudi, na’nwe tanukalombasha lwabi lwa musamba nya. 17 Mwanda musamba aulakilaa [bintu] bitupisheene na Kikudi, na Kikudi [akilakila namu] bitupisheene na musamba ; na bino bintu bioso mbikutwene ku kintu na kintu, bwa’shi tanukitanga biabia bintu bianukyebe [kukita]. 18 Anka su anukunkushiibwa na Kikudi, tanwi muushi mwa mwiiya nya 19 Aku namu bikitshiino bia musamba abimwekwa patooka, abio nyi mbino : lukyebanokyebano, [mianda] yi butete, bukitekite, 20 lulangwilo lwa mankishi, malenganyi2, kwikutwena, tuleo, mikao, suungu, kwipikeena, kwitshibuula, bisaka bisaka, 21 biuutu, kwipayisheena3, bunkolwenkolwe bwa malofu, budiafi, na yingi mianda yi biabia, yambadiila kwinulungula, nka bu bitampwile’nyi kwibiakula’shi, baaba abakitshi bino bintu tabakapiana bufumu bw’Efile Mukulu nya. 22 Anka bikuba bia Kikudi nyi nkifulo, muloo, kufukama, lwishiinko4, bumuntu5, buwa, kishima, 23 kupopeela, butontshi [bwa mbidi] : takwi mwiiya wikutweene na bintu bi biabia nya. 24 Aku namu baaba beekale ba Kidishitu6 mbabaambe mbidi pa nkulusu na miloo na ngabiabi [yao]. 25 Su twi na muwa muyiile [abikyebe] Kikudi, tutambukileyi namu’nka mu Kikudi. 26 Tatwikalanga na lwabi lwa kukimba ntumbo ya bisumanga, mu kwiolomosheena aba na bangi, na mu kwikwateenanga kiuutu aba na bangi.

*(2) Sunga’shi : Masende. — (3) Sunga’shi : Etoombo. — (4) Sunga’shi : Kapunganyi. — (5) Sunga’shi : Kalolo. — (6) Sunga’shi : Be lupese lwa Kidishitu.

6

1 Bakwetu, su kwekala muntu bakwatshiibwa na kilubilo kikampanda, anwe be mu Kikudi ludikayi muntu e biabia n’eshimba dia kupopeela, na kwikala mudimukye obe nabene, kutshiina’shi obe namu’nyi oyikala mutompiibwe.

2 Esemusheneeyi mashito, na bino nukumbashe mwiiya wa Kidishitu ; 3 mwanda su muntu epwandjikisha bu e kintu, aku te kintu, edimbi aye nabene ; 4 anka muntu ooso atoompe mufubo waye’ye nabene1 ; na paapa amone bia kwitumbisha, peenda mu’ye nabene, kushii mu mwanda wa mungi : 5 mwanda muntu ooso akasemuna bushito bwaye’ye nabene.

*(1) Sunga’shi : Ataluule mwakitshi’ye nabene.

6 Yawa ababalambukisha [eyi di’Efile Mukulu] aabile namu wiinyi alambukisha bintu bioso [biapetekyelwa nabio].

7 Tanudimbibwanga ; Efile Mukulu tasepiibwa nya ; mwanda kiakia akikunu muntu, nn’akio kiakawumbula. 8 Mwanda yawa akunyina musamba waye akawumbula kulwishiibwa ku musamba ; anka yawa akunyina Kikudi, akawumbula muwa wa looso ku Kikudi. 9 Biinyi biabia tatukookanga mu kukita kwa bi buwa, mwanda, ku kipindji kilombane, atukawumbula, su taatubofula. 10 Biabia namu, bu biatukii na mwa kukitshiina, tukiteyi bi buwa kwi booso, anka bikishekishe kwi baaba ba mu shibo ya lukumiino.

11 Anumono mukanda bula unenufundjila n’eyaasa diande’mi nabene. 12 Baaba booso abakyebe kwileesha bu be buwa mu mbidi, baaba abenukitshisha’shi nusadiibwe, anka peenda bwa’shi tala babingwabingwa pa mwanda wa nkulusu a Kidishitu. 13 Mwanda baaba basadiibwe, abo banabene tabakwete kulama mwiiya nya ; anka abakyebe nusadiibwe bwa’shi beetumbishe mu mbidi mwenu. 14 Anka tabinfikilanga’mi biandjia kwitumbisha, kushii peenda mu nkulusu a Fumwetu Yesu Kidishitu, kwakwa kwabadi bambambile bia pa nsenga, n’ami namu [nabambiibwa ku nkulusu] ku bia pa nsenga. 15 Mwanda sunga nkusadiibwa, sunga nkuushi sadiibwa tabii kintu nya, anka kupangiibwa kupya [ngi kwi kintu]. 16 Na kwi baaba booso abakatambukila muyiile uno mwiiya, [kwikale] kufukama na lusa pabadi na pe Isalele a Efile Mukulu !

17 Kubanga binobino, muntu tafikanga mu kunkalakasha, mwanda’mi nemusemune mikofu2 ya Fumu Yesu mu mbidi yande. 18 Buuntu bwa Fumwetu Yesu Kidishitu bwikale na kinangu3 kienu bakwetu ! Amene.

*(2) Sunga’shi : Bitundwilo. — (3) Sunga’shi : Eshimba dienu.

MUKANDA KWI

BEENA EFESO

Efeso 1, 2, 3, 4, 5, 6

1

1 Mpoolo, mutumibwa a Yesu Kidishitu ku kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, kwi be selele na be kishima mwi Kidishitu Yesu, be ku Efeso: 2 buuntu na kufukama [biikale] kwanudi, binupeebwe kwi Efile Mukulu Nshetu na kwi Fumu Yesu Kidishitu !

3 Atumbishiibwe Efile Mukulu, Nshaye’nyi na Fumwetu Yesu Kidishitu1, aye mwitwelele miabi yoso ya mu Kikudi mu ma mbalo a mwiulu mu Kidishitu ; 4 muyiile bibetusangwile mwadi’ye kwibedi kwa kupangiibwa kwa nsenga, bwa’shi twikale be selele na bashii na matope kumpala kwaye mu kifulo, 5 paaye kubadiila kwitwabikiisha kwitwaata bu baana baaye’ye nabene mu Yesu Kidishitu bwa’ye, muyiile kusangala kwi buwa kwa kikyebe ki’eshimba diaye, 6 bwa kusaamuna kwa ntumbo ya buuntu bwaye mwamwa mwadi mwitulumbuule muunda mwa Mutomiibwe kifulo2 ; 7 mwadi’ye ngi mwatudi na kukuudiibwa ku mase aye, kulekyelwa kwa bilema muyiile mapeta a buuntu bwaye : 8 bwiini bubafimiishe kwatudi mu bukalabwino booso na kapatupatu, 9 ngi kwituwukisha kifiibwe kia kikyebe ki’eshimba diaye muyiile kiakia akimusangasha, 10 kiadi mupwandjikishe’ye nabene bwa mfubilo a kulombana kwa bipungo, [kwamba’shi] kubuunga mu kimune bintu bioso mu Kidishitu3, bintu bi mwiulu na bintu bi pa nsenga mwadi, 11 mwadi’ye ngi mwatudi’nyi beekashwe bu ba-mpiani, pa’twe kwikala baabikishwe kumpala muyiile mpango ya yawa afubisha bintu bioso bu bii lukuku lwa kikyebe ki’eshimba diaye, 12 bwa’shi twikale bia kusaamuna ntumbo yaaye, atwe babakulupiile kwibedi mwi Kidishitu : 13 mwadi’ye anwe namu [nubaadi bakulupile], pa’nwe kupusha eyi di’eyendo, mukandu wi buwa wa kipaandjilo kienu ; na p’anwe kwiukumiina, nubediibwa kitampi4 kia Kikudi e Selele kibalayilwe, 14 kiikale bu kyee5 kia bupianyi bwetu, mpaa na ku nkuulo ya bintu biadi mupete, ku kusaamuna kwa ntumbo yaaye.

*(1) sunga’shi : Nga kwediibwa mwabi ; nga kutumbishiibwa. — (2) sunga’shi : Mukumiinwe. — (3) sunga’shi : muushi mwa matalwa a Kidishitu. — (4) sunga’shi : Kitundwilo. — (5) sunga’shi : kufuta kibaambo.

15 Ngi pa uno mwanda ami namu, pa’mi kupusha abaakula wa lukumiino mwi Fumu Yesu lwi mwanudi, na wa kifulo [kianudi nakio] bwa be selele booso, 16 ntankooko kutumbula [Efile Mukulu] pa mwanda wenu, na kwinuteemunanga mu nteko yande, 17 bwa’shi Efile Mukulu a Fumwetu Yesu Kidishitu, Yaya a ntumbo, enupe kikudi6 kia bukalabwino na kia kufumbula mu kiwukilo kiaye, 18 meeso eeshimba dienu eekale amunikwe, bwa’shi nushinguule bi lukulupilo lwa lwitanyino lwaye, na bi bumpeta bwa ntumbo ya bupianyi bwaye mwi be selele, 19 na bi kineemo kia bukata bwa bukome bwaye kwatudi’twe abakumiina, bu bi nfubilo a katshintshi ka bukome bwaye, 20 bubafubiishe mwi Kidishitu, pakumubuusha munkatshi mwa bafwe ; — (na bamushaadika ku mboko yaaye yibalume mu ma mbalo a mwiulu, 21 kunundu kwa makata ooso, na matalwa, na bukome, na kumunana, na kwishina dioso aditeemunwa, kushii peenda mu kino kipungo, anka namu’nyi mpaa na mu kiakia akikafiki ; 22 na bekeeshe bintu bioso muushi mwa ngao yaaye, na batambikilwe kakongye [bwa kwikala] Fumu7 pa bintu bioso, 23 ako keekale mbidi yaaye, mulombeeno wa yawa akumbasha [kintu] kioso mu bioso ;)

*(6) sunga’shi : kinangu kia bukalabwino. — (7) sunga’shi : Mutwe. Tala Kolosai, 1. 18.

2

1 — N’anwe, pabaanudi bafwe mu bilema bienu na mu milwisho yenu, 2 (mwamwa mubaanudi anutambukila kala muyiile mutambukilo wa ino nsenga, muyiile fumu a matalwa a mu lupunga, a kikudi kikwete kufuba binobino mwi baana ba kibengo ; 3 mwinyi mwamwa, mpaa n’atwe namu, tubaadi booso kala mu ngabiabi ya mbidi yetu, twalombashanga abikyebe mbidi, na [abikyebe] mitentekyesho ; na muyiile mwikeelo wa butandwa tubaadi baana balombeene suungu nka bu bangi [bantu]. 4 Anka Efile Mukulu, mwikale mpeta mu lusa, pa mwanda wa kifulo kiaye kikata kibetufuule,) 5 paapa peeni pabaatudi bafwe mu bilema bietu, betwikeeshe na muwa pamune na Kidishitu ; (nwibapaashibwe ku buuntu), 6 na mmwitubuushe [n’aye] pamune ku lufu, na mmwitushaadikye [n’aye] pamune mu ma mbalo a mwiulu, mwi Kidishitu Yesu ; 7 bwadia kukaleesha mu bipwa abikafiki [bi] mapeta akata a buuntu bwaye, mu kalolo kaye kwatudi mu Kidishitu Yesu. 8 Mwanda nwi bapaashiibwe ku buuntu, pa lukumiino1, na biabia tabituukila kwanudi nya, nyi nkia buuntu ki’Efile Mukulu ; 9 kushii pa mwanda wa bikitshiino, bishakwituumbisha muntu su ngumune ; 10 mwanda’twe twi mufubo waye, p’atwe kwikala bapangiibwe mwi Kidishitu Yesu bwa [kukita] bikitshiino bi buwa bibaabadi balumbuule kwi Efile Mukulu kumpala, bwa’shi tutambukile mu bianka.

*(1) Tala mu Loma 3. 24.

11 Ngi bwakinyi tentekyeshayi’shi anwe, [babaadi] kala beena maumbo mu mbidi, babaadi abayitanyinwa bu bashii basadiibwe, kwi kiakia kiabayitanyina’shi nkisale, kikitshiibwe ku maasa mu mbidi, 12 nubaadi mu aa mafuku kushii Kidishitu, kushii kwikala na matalwa a bu mwin’eumbo mu Isalele, na beenyi ku bilombeeno bia mulayilo, bashii na lukulupilo, na bashii na Efile Mukulu pa nsenga. 13 Anka binobino, mwi Kidishitu Yesu, anwe babaadi kula mu angi mafuku, nubaseeshwa peepi ku mase a Kidishitu. 14 Mwanda nnaaye mwikale kufukama kwetu, aye babuungile babidi bafika umunenka, na aponesha mudimba wa lushiko ubaadi pankatshi, 15 pakupwa kwipaa mu mbidi mwaye mushikwa, mwiiya wa bishila wii na bitshibilo, bwa’shi babidi ebapangye mu’ye nabene bwa kwikala muntu umunenka mupya, paaye kukita kufukama ; 16 na’shi ebalombashe booso bubabidi mu mbidi yimune kwi Efile Mukulu ku nkulusu, paaye kwipaa mushikwa kukiila kwanka. 17 Na’ye mmufikye, na balungula’nyi mukandu wi buwa wa kufukama kwanudi’nwe babaadi kula, na [mukandu wi buwa wa ] kufukama kwi babaadi peepi ; 18 mwanda kwadi’ye ngi kwatudi, aba n’aba, na bulungantu bwa kutwela kwi Yaya ku Kikudi kimune. 19 Biabia namu tanwi bu benyi sungwa mbena lwendo, anka nwi beena lupata lumune na be selele na [tanudi] bantu ba mu shibo y’Efile Mukulu, 20 pa kwikala bebakiibwe pa kibangilo kia batumibwa na batemuki, Yesu Kidishitu nabene mwikale ebwe dikata dia mwipaka2, 21 mwadi’ye lwibako looso, luludikwe kumune kalolo, lukwete kukula bwa kwikala ntempelo e selele mu Fumu ; 22 mwadi’ye, anwe namu, nwibebakiibwe booso kumune, bwa kwikala kibombeelo ki’Efile Mukulu mu Kikudi.

*(2) Tala 1 Mpiele 2. 6.

3

1 Ngi pa wawa mwanda ami, Mpoolo, mwina lukano a Kidishitu Yesu ku mwanda wenu, [anwe beena] maumbo, — 2 (su pangi nubapushiishe abaakula wa mfubilo a buuntu bw’Efile Mukulu anaadi mupeebwe pa mwanda wenu : 3 kipaso kibabangukiishe kifiibwe, ku kifumbule, (nka biabia binampu kufunda mu bishima bipeela ; 4 bilondeshele yanka, pakwibibala; nwibalombeene kushinguula bi kinangu kiande mu kifiibwe kia Kidishitu), 5 kiini kishibaadi kipeebwe bia kuwukiibwa kwi baana ba bantu, mu bingi bipungo, bu bibaufumbulwa binobino kwi batumibwa baaye be selele na batemuki, ku Kikudi : 6 [kuwuka’shi], [beena] maumbo abakeekala bapiani n’eetu na beena mbidi yimune [n’eetu] na kwabaana n’eetu ku mulayilo waye mu Kidishitu Yesu, ku mukandu wi buwa ; 7 kwandji mwikale mufubi, muyiile kia buuntu kia lusa ki’Efile Mukulu kibampelwe muyiile nfubilo a bukome bwaye. 8 Kwandji’mi, mukile bupeela pe yawa peela a ku be selele booso, luno lusa lumbampelwe bwa kulungula1 munkatshi mwa [beena] maumbo bupeta bwi bungi bushii bia kupwandjikisha bwa Kidishitu ; 9 na bwa kuleesha patooka kumpala kwa booso bi mfubilo a kifiibwe kifwamishwe kubanga ku nkama ya bipwa mwi Efile Mukulu bapangile bintu bioso ; 10 bwa’shi bukalabwino bwi bipaso na bipaso bw’Efile Mukulu buwukiibwe binobino kwi bakata na baasha matalwa mu ma mbalo a mwiulu, kukidila kwi kakongye, 11 muyiile ndumbulwilo a looso, yawa abashinkamisha mwi Kidishitu Yesu Fumwetu, 12 mwadi’ye twi na kishima na bulungantu bwa kutwela na kwikulupisha kooso pa lukumiino mwadi’ye. 13 Ngi bwakinyi nenusendeela bianusha kutshooboloka pa mwanda wa malwa ande [ankwete kumona] pa mwanda wenu, ao nyi ntumbo yenu. — 14 Ngi pa wawa mwanda nankonyo manwi ande kumpala kwa Yaya [Nshaye na Fumwetu Yesu Kidishitu], 15 kuwudikiibwe kifuko kioso mwiulu na pa nsenga ; 16 bwa’shi, muyiile bupeta bwi bungi bwa ntumbo yaaye, aye enupe bia kwikala baningye mu bukome ku bukwashi bwa Kikudi kiaye, pa bitale muntu a muunda ; 17 bilombeene’shi Kidishitu abombeela, ku lukumiino, muunda mwa mashimba eenu, 18 [na’shi nwikale] bamene mishi na bashimate mu kifulo ; bwa’shi nwikale balombane bia kupusha na be selele booso bi bwipi na bula, na bi bula bwa muushi na bwa mwiulu, — 19 na bia kushinguula bi kifulo kia Kidishitu kikile kiwukilo kioso ; bwa’shi nwikale bawule ndaa mpaa na mu kukumbanyinyina kw’Efile Mukulu. 20 Aku namu, kwi yawa e bia kukita ngofu bikile biabia bioso biatutekye sungwa biatupwandjikisha, muyiile bukome abufubu mwatudi, 21 kwadi kwikale ntumbo mu kakongye mu Kidishitu Yesu, bwa bipungo bioso bia bipwa lukama lwa nkama na nkama ya bipwa ! Amene.)

*(1) Ni nkwamba’shi : Kulambukisha mukandu wi buwa.

 

4

1 Biabia nenusendeela, ami, mwina lukano mu Fumu, bwa kutambuka mu kipaso kipwandjikile na lwitanyino lubanwitanyiinwe nalo, 2 na kwiyisha kooso na kupopeela, na lwishiinko, mu kwileleena1 muntu na muntu mu kifulo ; 3 mu kwikitshisha kwenu bwa kulama bu-umune bwa Kikudi mu kwianyeena kwa kufukama. 4 [Kwi] mbidi yimunenka, na Kikudi kimune, bu bibanudi namu’nyi bayitayinwe bwa lukulupilo lumune lwa lwitanyino lwenu. 5 [Kwi] Fumu umunenka, lukumiino lumune, lubatshisho lumune ; 6 [Kwi] Efile Mukulu umunenka Nshaye na [bantu] booso, e panundu pa booso, na e kooso, na e mwatudi’twe booso. 7 Anka kwi [muntu] ooso a kwatudi buuntu mbupeebwe mupuunda kipimo kia kiabuuntu kia Kidishitu. 8 Ngi bwakinyi aakula’shi : « Pabakamiine mwiulu, batwadile bupika mu lukano, na bapeele bantu bia-buuntu » (A). 9 Aku namu, [kwamba’shi] bakamiine, abipatuula kinyi, su takwii’shi bayikile’nyi mpaa na mu bipindji bia nsenga bi muushi ? 10 Yawa bayikile n’aye umune na yawa bakamiine kunuundu kwa mawulu ooso, bwa’shi awuushe bintu bioso ; 11 n’aye, bapeele bangi [bu] batumibwa, bangi [bu] batemuki, bangi [bu] balungudi ba mukandu wi buwa, bangi [bu] balami na balambukishi ; 12 pa mwanda wa kupwidika kwa be selele, bwa kufubisha mufubo [wa bafubi b’Efile Mukulu], bwa kwibaka kwa mbidi ya Kidishitu ; 13 mpaa na patukafikila’twe booso mu bu-umune bwa lukumiino na bwa kiwukilo kia Mwan’Efile Mukulu, ku lutshi lwa muntu bakulu, mu kulombana pamune na kishiisa kikumbane kia Kidishitu : 14 bwa’shi tatwikalanga’nyi [bu] baana bakinga, abawumbakashiibwa na kukakiibwa aku n’aku kwi lupapi looso lwa ndambukiisho mu madimi a bantu, mu kapasasa kaabo ka kufuba na binangu bifuudikye bwa kulubisha [bantu], 15 anka’shi, pa kutambuka n’eyendo mu kifulo, tukule mu bintu bioso mpaa na kwadi’ye mwikale Fumu2, Kidishitu ; 16 kwadi ngi kubangile mbidi yoso, yilongye kalolo na kwilungeena kalolo kumune ku kiniingwa kioso kiikukwate, atuusha, mupuunda nfubilo a kipindji kioso pa lutshi lwakio, kukula kwa mbidi bwa kwibakiibwa kwayo ayo yinabene mu kifulo.

*(A) Lono. 68. 18.

*(1) Sunga kwamba’shi : Kwiubidisheena. — (2) Sunga’shi : Mutwe.

 

17 Biabia talayi kiangamba na kushinkamisha mu Fumu, ngi’shi tanutambukanga bu amutambukila baaba beena maumbo babashaala, mu binangu biabo bia bisumanga, 18 beekale na mpushiisho aabo e mufito, beekale bu beenyi3 ku muwa w’Efile Mukulu pa mwanda wa kubulakana kwi mwabadi, pa mwanda wa kukoposha4 kwa mashimba abo ; 19 n’abo beeni, p’abo kukutwa eyikashi dioso dia bu muntu, babepaana ku lukyebanokyebano, bwa kukita butete booso ku lwabi.

*(3) Sunga’shi : Bakutwe muwa w’Efile Mukulu. — (4) Sunga’shi : Kutuundisha.

20 Anka ta mbiabia bianudi bayiye Kidishitu nya, 21 peekale su nubamupushiishe na nubalambukiishwe mwadi muyiile’shi eyendo di mwi Yesu: 22 [Ngi kwamba’shi], ku mwanda wa mwikeelo wenu wa kwibedi, kwikala mufuule muntu a kala kwete kwilwisha mu ngabiabi ayidimbanaa, 23 na kwikala bapya mu kikudi kia mpushiisho eenu, 24 na kwikala mufwaale muntu mupya, mupangiibwe muyiile5 Efile Mukulu, mu kululama na [mu] bu-selele bw’eyendo.

*(5) Sunga’shi : mwifwane.

25 Ngi bwakinyi, pa kupwa kukaasha madimi, akulayi eyendo muntu ooso kwi mwinaye ; mwanda twi biina mbidi aba bia bakwabo. 26 Nukwate suungu anka tanusoola : nguba taponanga nukii bakwate suungu ; 27 n’anwe tanulekyelanga diabulu mbalo. 28 Yawa baadi ayibi tayibanga’nyi nya, anka afube na kukitanga kiakia kii buwa ku maasa aye, biadia kwikala na [kintu] kia kupa namu yawa e mu lukalo. 29 Kishima su nkimune kii bubi takituukanga mukanwa mwenu, anka kiakia kii buwa, [kipwandjikile] kwibaka mupuunda lukalo, bwa’shi kitwadile baaba abekipusha buuntu [bw’Efile Mukulu]. 30 Na tanwinyongoshanga Kikudi-e-selele ki’Efile Mukulu kibabenwelele bu kitampi6 mpaa n’efuku dia kukuudiibwa. 31 Buulo booso bw’eshimba, na bukyelo, na suungu, n’ewunga dioso, na mulomo ooso wa kukaana, bikashiibwe munkatshi mwenu mpaa na bulamalama booso namu’nyi ; 32 anka yikalayi baasha kalolo muntu na muntu kwi mwinaye, nwisambeene, nwifwileene lusa muntu na mwinaye anka bu bibenufwidiile Efile Mukulu lusa, mu Kidishitu.

*(6) Sunga’shi : Kitundwilo.

 

5

1 Biabia yikalayi anwambula Efile Mukulu bu baana bakumiinwe, 2 dingi tambukayi mu kifulo, nka bu bibetutomene Kidishitu namu kifulo na bepeene aye nabene pa mwanda wetu bu mulambu na bu kitapilo kwi Efile Mukulu, bu malaashi a mapembwe e buwa.

3 Anka sunga lukyebanokyebano, su mbutete bukampanda sunga ndwabi lwa fwalanga, tabitemunwanga suu munkatshi mwenu, bu bipwandjikile na be selele ; 4 su nkintu kioso kii buufu, su nkishima kitumbakane sunga mmuseku1, biini bino [bintu] bishii bipwandjikile, anka peenda bishima bia lutumbu2. 5 Biini biabia namu anwibiwuku, na kushinguula’shi sha lukyebanokyebano su ngumune, su ng’e butete, sunga nsha lwabi lwa fwalanga (e bu mulangwidi a mankishi), te na bupianyi mu bufumu bwa Kidishitu na bw’Efile Mukulu nya. 6 Muntu tenulubishanga ku mayi a bisumanga ; mwanda’shi, pa mwanda wa biabia bintu, suungu y’Efile Mukulu ayifiki pe baana baasha bakookyela3. 7 Biabia tanwikalanga n’abo kipwaano ; 8 mwanda kala nubaadi [bu] mufito, anka binobino tanudi etaata mu Fumu ; tambukayi bu baana b’etaata, 9 (mwanda kikuba ki’etaata kii mu kalolo kooso, na kululama, n’eyendo), 10 na kutuundula kiakia akisangasha Fumu. 11 N’anwe tanwikalanga na bu-umune mu kintu sunga kimune na bikitshiino bia mufito bishii buwa, anka ebituusheyi patooka4 ; 12 mwanda mianda yabakwete kukita mbufiefie, bi mpaa na buufu kwiyakula. 13 Anka mianda yoso, payituukila kwitata, ayileshiibwa patooka ; mwanda kintu akileesha bioso nyi etaata ; 14 ngi bwakinyi aakula’shi :« Pasuka, obe mulaale, na buuka oyimane munkatshi mwa bafwe, na Kidishitu akateembesha etaata poodi » (A). 15 Biabia dimukayi bianudia kutambuka bi buwa, kushii bu [bantu] bakutwe bukalabwino, anka bu baasha bukalabwino ; 16 kipindji kioso kii buwa akimweka tanwikishimishanga, mwanda mafuku [atudi] nyi ngabi. 17 Ngi bwakinyi tanwikalanga bashii na binangu, anka shinguulayi biabia abikyeb’eshimba dia Fumu. 18 Na tanukolwanga malofu, mwanka mwi bufuundakanyi5 ; anka ikalayi bawushiibwe na Kikudi [e-Selele], 19 nwekwasheenanga na mayi a mu ngono na mu ngono ya kutumbisha na mu misaambo ya mu Kikudi, nwayimbilanga Fumu misaambo na ngono ayituukila mu mashimba eenu ; 20 Nwatumbulanga mafuku ooso bwa bintu bioso, mwishina dia Fumwetu Yesu Kidishitu, kwi Efile Mukulu Yaya ; 21 nwikale beeyishe bantu kwi ben’abo mu kutshiina kwa Kidishitu.

*(A) Esaya 60. 1.

*(1) Sunga’shi : Mmusheesha, muu. — (2) Sunga peenda kwamba’shi : Kutumbula. — (3) Sunga kwamba’shi : Baana baasha kibeengo. — (4) Sunga kwamba’shi : Ebishikweyi, ebisaashileyi. — (5) Sunga kwamba’shi : kafuutakanyi.

22 Bakashi, [eyisheyi] kwi balume beenu’nwe banabene nka bu kwi Fumu ; 23 pa mwanda mulume nyi fumu6 a mukashi, bu bi Kidishitu namu nyi fumu6 a kakongye, aye, nyi mupaashi a mbidi. 24 Anka bu bi kakongye nkakookyele Kidishitu, ngi bino namu abituungu bakashi bebiikale kwi balume baabo mu bintu bioso. 25 Balume, fulayi bakashi beenu’nwe banabene kifulo, bu bibafuule Kidishitu kakongye kifulo namu na bepeene’ye nabene ku mwanda wa’ko, 26 bwa’shi ekalamuune, pa kwikasuula mu kwikatuumpa kwa meema ku eyi [di’Efile Mukulu] ; 27 bwa’shi aye elubwiile kakongye kwadi’ye nabene, ke na ntumbo, kashii sunga na katoba, su nkanyankanya [ku mpala], su kintu kioso kii biabia, anka bwa’shi k’eekale ke selele na kashii matope. 28 Anka biabia pamune namu, abituungu balume bafule bakashi baabo’bo banabene kifulo nka bu mbidi yabo banabene ; yawa mufule mukash’aye nabene kifulo mwifule’ye nabene. 29 Mwanda takwi muntu tabashikilwe mbidi yaaye’ye nabene nya, anka eyidiisha na kwiyilela, bu bi Kidishitu namu [ebikitshi] kakongye : 30 mwanda twi biina mbidi bia mbidi yaaye, — bia musamba waye na bia mifufwa yaaye. 31 « Ngi bwakinyi mulume akaleka nshaye na nyin’aye na akeekala mulamate kwi mukashi aaye ; na booso bubidi abakeekala mbidi imune » (B). 32 Kino kifiibwe nyi nkikata ; anka’mi naakula [mwanda utale] wa Kidishitu na wa kakongye. 33 Anka biabia, ooso a kwanudi namu pa bwa’ye afule mukashi aaye’ye nabene kifulo nka bu’ye nabene ; na pa bitale namu lupese lwa mukashi, atshiine7 mulume aaye.

*(B) Kibangilo 2. 24.

*(6) Sunga’shi : Mutwe. — (7) Ngi kwamba’shi : Aneemekye.

6

1 Baana, kookyelayi benutande mu Fumu, mwanda biabia mbilulame. 2 « Neemeka nshobe na nyinobe » (nyi mwiiya wa kwibedi wi na mulayilo,) 3 « bwa’shi ofiimishe mwabi na’shi wekale na muwa mafuku e bungi pa nsenga » (A). 4 N’anwe, ba-yaya, tanukolomonanga baana beenu, anka ebakusheyi mu bukalanga na muyiile malango a Fumu.

*(A) Kikatukilo 20. 12 ; Detelonome 5. 16.

5 Bapika, kookyelayi ba-nfumwenu muyiile mbidi1 na moo na kusuusa, n’eshimba dipeelepeele2 bu [abakookyela] Kidishitu, 6 kushii peenda kufubila mu meeso aabo, bu abakyebe kusangasha bantu, anka bu bapika ba Kidishitu, abakitshi kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu na mashimba aolokye, 7 bakwete kufubanga na muloo, bu bamunwe ku bupika bwa Fumu kushii ku [bupika] bwa bantu, 8 nwawukanga’shi, muntu ooso, eekale mpika, eekale mulungantu, [kintu] kioso kii buwa kiadia kukita, akekitambula kwi Fumu. 9 N’anwe [namu] ba-nfumu [ba bapika], kitayi nka biabia bimune kwabadi, lekayi kwibasaashila3, nwashinguulanga’shi, Fumwabo na enu’nwe namu e mwiulu, kwadi’ye takwi ntoondo kwi muntu su ngumune nya.

*(1) Sunga’shi : Ku mbidi. — (2) Sunga’shi : Dioolokye. — (3) Sunga’shi : kwibafuuna

10 Kibashaala, bakwetu, nkankamanayi mu Fumu na mu katshintshi ka bukome bwaye ; 11 fwalayi biina ngoshi bilombane bi’Efile Mukulu, bwa’shi numone biakuniinga kumpala kwa bibeembo4 bia diabulu. 12 Mwanda ngoshi yetu tatwiyilu na mase na musamba nya, anka [atulu] na makata, na baasha matalwa, na batoontshi ba ino mifito, na [bukome] bwa mu kikudi bw’etoombo bwi mu ma mbalo a mwiulu. 13 Ngi bwakinyi ataayi biina ngoshi bilombane bi’Efile Mukulu, bwa’shi, mwifuku di bubi, numone bia kushinama, na, panupu kukambila bioso, nwimane pe poo. 14 Biabia yimanayi pe poo, bapwe kwanya bifuka bienu n’eyendo, na bapwe kufwala ngabo [ya kiaadi] ya kululama, 15 na bapwe kufwadika ngao yenu kwilumbuula kwa mukandu wi buwa wa kufukama ; 16 panundu pa bioso, ataayi ngabo ya lukumiino yanudia kushima nayo mikyetwe yoso yi kaalo ya yawa mubi5. 17 Ataayi namu na kifulu kia kipandjilo, na lupete [lwa kimpulu] lwa Kikudi, lwiini lwikale eyi di’Efile Mukulu ; 18 nwatekanga nteko ya bipaso bioso na ya kwiyambiila6, mu bipindji bioso, [nwatekanga] ku Kikudi, na kukitanga biabia na mufwaaka na kwiyambiila pa mwanda wa be selele booso, 19 na pa mwanda wande’mi, bwa’shi mpebwe matalwa a kwakula nemubuule kukanwa bwa kuwukisha kifiibwe kia mukandu wi buwa na kishima7, 20 wawa wandji bu mukyendji wanyiibwe ndombo pa mwanda wao, bwa’shi nfube na kishima mwadi’ye, nka kipaso akituungu’shi ngakule.

*(4) Sunga’shi : Bidimbo. — (5) Sunga’shi : Ntoomboshi. — (6) Sunga’shi : Kwisendeela. — (7) Sunga’shi : kushii moo.

21 Anka bwa’shi anwe namu nuwukye mianda yintale, [na] mwandji mwikeele, Tishike, mukwetu mukumiinwe na mufubi e kishima mu Fumu, akenuwukisha bioso : 22 namutumu kwanudi pa bukidi, bwa’shi nuwukye abyende mianda yetu, na’shi asaambe mashimba eenu.

23 Kufukama (kwikale] kwi bakwetu, na kifulo, pamune na lukumiino, bia kwi Efile Mukulu yaya na kwi Fumu Yesu Kidishitu ! 24 Buuntu bwikale na booso bafule Fumwetu Yesu Kidishitu kifulo mu kupwidika8 !

*(8) Sunga’shi : Kushii kwikala mako.

MUKANDA KWI

BEENA FILIPE

Filipe 1, 2, 3, 4

1

1 Mpoolo na Timotee, bapika ba Yesu Kidishitu, kwi be selele booso mu Kidishitu Yesu be ku Filipe, pamune na balami1, na bafubi: 2 buuntu na kufukama biikale kwanudi abituukila kwi Efile Mukulu Nshetu na kwi Fumu Yesu Kidishitu !

*(1) Sunga’shi : Bakunkushi ; batadi. — (2) Sunga’shi : Bakwashi mu mufubo.

3 Natumbula Efile Mukulu ande pa mwanda wa kwinutentekyesha 4 mu lutenko na luteko lwande looso, neyayilanga Efile Mukulu mafuku ooso pa mwanda wenu booso, na muloo, 5 pa mwanda wa kukwatshisheena kwenu ku mukandu wi buwa kubanga efuku dia kumpala mpaa na binobino ; 6 nashinkamisha uno mwanda’shi, yawa babangile mwanudi uno mufubo wi buwa, akeufudiisha mpaa na p’efuku dia Yesu Kidishitu : 7 bu biabidi bilumbulukye’shi nenwelele meeshi e bino anwe booso, mwanda nwi n’ami mwishimba dienu, na’shi, mu nkano yande, na mu kwikalwila3 kwande na kushinkamisha kwa mukandu wi buwa, anwe booso nwibekumbashe n’ami ku buuntu. 8 Mwanda Efile Mukulu nyi nkamonyi kande shi nkwete kwinutentekyeshanga anwe booso na lukalo lukata, mu kifulo kikata kii mwi Kidishitu Yesu. 9 N’ami mu nteko yande nkwete kuteka’shi, kifulo kienu kiniishe kufiima’nyi mu kiwukilo na mu kapatupatu kooso, 10 bianudia kutuundula mianda yikilekile buwa, bwa’shi nwikale bapwidikye na’shi tanukokolanga mpaa na p’efuku dia Kidishitu, 11 nwikale bawushiibwe na kikuba kia kululama, akituukila kwi Yesu Kidishitu bwa ntumbo na bwa kukanyiibwa kw’Efile Mukulu.

*(3) Sunga’shi : kwilamwina.

12 Aku namu, bakwetu, nankyebe nuwukye’shi mianda yino yankwete kumona, yibankitshikila bwa kuyiisha mukandu wi buwa kumpala ; 13 mu kipaso kia’shi nkano yande4 yi patooka bu yibekala mu Kidishitu, mwibalasa dioso mpaa na kwi bangi booso, 14 na’shi be bungi ba ku bakwetu, paabo kwikulupisha ku nkano yande, mu Fumu, babapete mashimba e bukopo bwa kubwela eyi [di’Efile Mukulu] kushii kutshiina. 15 Bamo namu, kushii kudimba, abalungula [bantu] wa Kidishitu na kiuutu na ku kinangu kia mpaka, anka bangi namu [abeulungula] n’eshimba di buwa ; 16 bano’ba [abeulungula] ku kifulo, mwanda abawuku’shi, ami nemutuulwe bwa kukalwila mukandu wi buwa ; 17 abaa namu abawukisha [wa] Kidishitu na kinangu kia kwipikeena, kushii mu kupwidika, bamonanga bu abambushiisha malwa bwa nkano yande. — 18 Nkinyi biobio ? Anka, mu bipaso bioso, sunga biekala bu kudimba, sunga mwiyendo, Kidishitu kwete kulungudiibwa ; n’ami mu biabia nasepeela na dingi’nyi nankasepeela. 19 Mwanda nanguuku’shi, bino abikangalulukila ku kipandjilo muyiile nteko yenu ya kwiyambiila na ku bukwashi bwa Kikudi kia Yesu Kidishitu, 20 muyiile kishima kia lutengyelo lwande na lukulupilo lwande’shi ami ntankeekala na buufu mu kintu su nkimune nya, anka’shi n’eshimba dioso diniingye, binobino’nyi nka bu bi mafuku ooso, Kidishitu akeekala musaamunwe mu mbidi yande, sunga nku muwa, sunga ku lufu. 21Mwanda bwande’mi, kwikala na muwa nyi Kidishitu ; na kufwa, nyi mmakasa ; 22 anka su abituungu ngikale na muwa mu mbidi, mbikile buwa ; na kiinyi kiandja kusangula, ami ntanekiwuku nya ; 23 anka nkwete kukakiibwa mpese yoso yibidi, ne na lukalo lwa kufiluka na kwikala na Kidishitu, [mwanda] biabia mbikile buwa ; 24 anka lukalo lukilekile pa mwanda wenu ndwa’shi nshaale mu mbidi. 25 Na pa kwikala na luno lukulupilo, nanguuku’shi nankashaala na’shi nankeekala n’enu’nwe booso bwa kutama na bwa muloo wa lukumiino lwenu, 26 bwa’shi mwandji nwikale na kiina mwanda kikile bukata kianudia kwitumbisha mwi Kidishitu Yesu, p’ami kwalukiila munkatshi mwenu. 27 Anka peenda’nwe yikalayi na mwikeelo ulombane na mukandu wi buwa wa Kidishitu, bwa’shi, sungwa nanfika nenumona, sungwa nankutwa kwikala panka, mpushe namu pa mwanda wenu’shi nwibemane pe poo mu kikudi nka’kio kimune, mu kulwa ngoshi pamune n’eshimba dimune, na lukumiino lwa mukandu wi buwa, 28 na kushii’nwe kwikala anutshiinishwa kwi balwiishi5 : kwabadi nyi nkilesheesho kia kushimina, anka [kwanudi] nyi nkia kipandjilo kienu, na biabia abituukila kwi Efile Mukulu : 29 ku mwanda’shi kwanudi, babenupa bisumanga, pa bitale Kidishitu, kushii peenda kukumiina mwadi, anka namu’nyi bwa kufwambuka pa mwanda waye, 30 beekale mu ngoshi ayo yimune yibanumwene mwandji na yaya yanupusha nkumo’shi yi mwandji binobino.

*(4) Sunga’shi : yino miooshi yandji mwanyiibwe. — (5) Sunga’shi : Baaba abalu n’etu ngoshi.

2

1 Biabia su kwekala kusaambiibwa kukampanda mwi Kidishitu, su nkutaadisha kw’eshimba mu kifulo, su nkipwaano kikampanda kia mu Kikudi, su nkwileleena kukampanda na lusa looso, 2 yikashayi muloo wande ukumbane [mu bino’bi] ’shi, nwikale na kinangu kimune, beekale na kifulo kimune, beekale n’eyi dimune, nwanangusheenanga peenda ku kintu nka’kio kimune. 3 Kintu sunga nkimune takikitshikanga mu kinangu kia kwipikeena, sunga ku [kukimba] kwa ntumbo ya bisumanga ; anka’shi, mu kwiyisha, umune amone mukwabo bu mumutentulukile aye nabene, 4 muntu ooso tatalanga’nka ku kii bu kiaye, anka muntu ooso [atale] namu ku kia bangi. 5 Biabia mwanudi mwikale kino kinangu kibaadi namu mwi Kidishitu Yesu, 6 aye wiinyi, mwikale bu Efile Mukulu, tabamwene bu kintu kia kunyenga ku bukopo’shi eekale lutshi lumune n’Efile Mukulu nya, 7 anka beyikeeshe aye nabene bu shi kintu, pa kwata efwanika dia mpika, eyaluula bi bantu ; 8 na, pakwikala mwifwanika bu muntu, beyishiishe’ye nabene, eekala mukookyele mpaa na ku lufu, na ku lufu lwa nkulusu. 9 Ngi bwakinyi namu Efile Mukulu bamukaamisha kwiulu na kumupa eshina di kunundu kw’eshina dioso, 10 bwa’shi mwishina dia Yesu, ekunuungu dioso dikuname, dia be mwiulu, na be pa nsenga, na be muushi mwa nsenga, 11 na’shi edimi dioso dibwele’shi1 Yesu Kidishitu nyi Fumu, mu ntumbo y’Efile Mukulu Yaya.

*(1) Sunga’shi : Dikumiine’shi.

12 Biabia namu, bakwetu bakumiinwe, pamune’nka biabia bianukookyela mafuku ooso, kushii peenda bu pandji panka, anka bikishekishe binobino panshidi, fubilayi kipandjilo kienu’nwe banabene na moo na kusuusa : 13 mwanda nyi Efile Mukulu afubishaa mwanudi na kwiini kukumiina mpaa na kukita, muyiile abimusangasha. 14 Kitayi bintu bioso kushii miununo na kushii nangunangu2, 15 bwa’shi nwikale kushii matope na nwikale be selele, baana b’Efile Mukulu bashabatopekwa, munkatshi mwa kipungo kia [bantu] kilwile na kilubakane3, mwanukwete kumunyika bu bimunyi pa nsenga, 16 nwekalanga anutuulu eyi dia muwa, bwa kwisadika kwande p’efuku dia Kidishitu, [bu-kamonyi] bwa kuleesha’shi ntshii musune lubilo lwa bisumanga, sunga nkufuba bisumanga nya. 17 Anka sunga naatshiibwa bu kia kumiaminwa pa kitapilo mpaa na pa mufubo wa lukumiino lwenu, ne n’abio muloo na kwibisepeelapamune n’enu booso. 18 Mbimune, n’anwe namu, yikalayi n’abio muloo na sepeelayi bwa bianka pamune n’ami.

*(2) Sunga’shi : Kushii mpaka. — (3) Sunga’shi : Kifuutakane.

19 Biinyi biabia nankulupila mu Fumu Yesu kwinutumina Timotee binobino, bwa’shi ami namu nkankamane pankashinguula bioso bi mianda yenu ; 20 mwanda ntshii na muntu e na lukalo lumune n’ami lwa busaambi bw’eyendo bitale mianda yeenu ; 21 pa mwanda booso abakimbi’nka abibasaangasha abo banabene, kushii abisaangasha Yesu Kidishitu. 22 Anka’nwe anuwuku’shi mmuleshe kuniinga kwaye, paaye kufuba n’ami mu mukandu wi buwa nka bu mwana afubila nshaye 23 Biabia namu nankulupila kumutuma kushii kunyengakana, pankamono amuyiila mianda yande. 24 Anka nemukulupile mwi Fumu’shi, ami nabene namu’nyi nankafiki binobino nenumone ; 25 anka nemumone’shi bi buwa kwinutumina Epafalodite mukwetu n’ami, mwina mufubo n’ami na mwina ngoshi n’ami, anka mwikale mukyendji wenu na mufubi4 a biandji nabio lukalo. 26 Mwanda enutentenkyeshanga booso na kifulo kieyendo, n’aye ekalanga mukambilwe ngofu mwanda nubaadi bapushe’shi e na busungu ; 27 eyendo ekalanga mukumbe, peepi na lufu, anka Efile Mukulu bamufwila lusa, ta mpeenda’ye, anka namu’nyi ami [ababafwila lusa], bwa’shi ntshii tentekanga kiongwa pa kiongwa. 28 Biabia namutumu bukidibukidi, bwa’shi pakumumona dia kabidi nusangulukye, na’shi ami mpete kiongwa kipeela. 29 Biabia mutambuleyi mu Fumu na muloo mu kipaso kiao kioso, na bantu be biabia nwibaneemekye ; 30 mwanda, bwa mufubo wa Fumu, baadi peepi na lufu, paaye kukutwa kulamwiina muwa waye, bwa kukumbasha kiakia kibaadi kikutshikwe ku mufubo wenu kwandji’mi.

*(2) Sunga’shi : mwimeene nyendo.

3

1 Ku bibashaala, bakwetu, sepeelayi mu Fumu : kwinufundjila bintu nk’abio bimune takuntondo’mi nya, abio nyi nkukalwiilwa1. 2 Dimukayi [mwanda wa] mbwa2, dimukayi [mwanda wa] bafubi babi, dimukayi [mwanda wa] kisale kia madimi ; 3 mwanda twi kisale, atwe abalangwila [Efile Mukulu] ku Kikudi ki’Efile Mukulu, na abesadika mwi Kidishitu Yesu, na bashabekulupisha mu mbidi nya : 4 sunga’mi nekala na kia kwikulupisha mu mbidi. Su mungi muntu eela kinangu kia kwikulupisha mu mbidi, nn’ami akwibikishakisha : 5 ami musadiibwe mwifuku dia mwaanda, mwina mwiilo wa Isalele, a mu kisaamba kia Bejamee, mwina Ebelo a beena Ebelo ; pa bitale wa mwiiya, nandji muFadiseo ; 6 pa bitale katshintshi3, nabingabinganga kakongye ; pa bitale kululama kwakwa kwa ku mwiiya, ntshinaadi na matope nya. 7 Anka bintu bibaadi kwandji’ami bu makasa, nebimwene, pa mwanda wa Kidishitu, bu kushimisha. 8 Na dingi namono’nyi bintu bioso bu kushimisha, pa mwanda wa kukilakila buwa kwa kiwukilo kia Kidishitu Yesu, Fumwami, andji mushimiishe [bintu] bioso ku mwanda waye na kwibimona bu bisooswa4, 9 bwa’shi mpete Kidishitu na’shi sanganwe mwadi shi na kululama kwakwa kwi ku mwiiya, anka [kululama] kwakwa kwi ku lukumiino mwi Kidishitu, kululama  kwikale kw’Efile Mukulu, mupuunda lukumiino ; 10 bwa kumuwuka, aye, na bukome bwa lusaangukilo lwaye, na bu-umune ku makyenga aaye, pa kwikala mumune na lufu lwaye, 11 su mu kipaso kioso kiakia nekufika namu ku lusaangukilo lwa munkatshi mwa bafwe. 12 Ta nkwamba’shi ntampwile kupeta [efuto] sunga’shi ntampwile kupwidika nya ; anka nalondo, na kukimbanga bia kwidipeta, biabidi namu’shi ami ne mukwatshiibwe kwi Kidishitu. 13 Bakwetu, bwande’mi, ntangyele meshi’shi nemupwe kumukwata ami nabene nya ; 14 anka [nankitshi] kintu kimunenka kino : pa kwilwa bintu bioso bishaale kumongo na pa kwipatshila pa bukopo biabia bintu bi kumpala, nende lubilo mutadiile swee ku kepatshilo bwa [kupeta] bwedi bwa lwitanyino lwa mwiulu lw’Efile Mukulu mwi Kidishitu Yesu. 15 Biabia atwe booso bapwe kwikala bapwiidikye5, twikale namu na dino eshimba ; na su mu kingi kintu nwi na eshimba di bingi, kiakia namu Efile Mukulu akenufumbwiila ; 16 biini biabia, mu bintu bibatupu kwipeteena, tutambukileyi mwishinda dimune.

*(1) Sunga kwamba’shi : Nkukyeba kwa kwinukingiila. — (2) Sunga kwamba’shi : Bantu be bukyelo na balombeene kwepuka. — (3) Sunga kwamba’shi : Ntshitshiba. — (4) Sunga kwamba’shi : Butshiaafu bwa ku kibundulu. — (5) Sunga kwamba’shi : Bantu baniingye, bu bi mu 1 Kodinda. 2. 6.

17 Yikalayi anwe booso anungambula, bakwetu, na bekyelayi meeso enu pe baaba abatambuka bino mupuunda kilesheesho kianudi [bamone] mwatudi. 18 Mwanda be bungi abatambuka, baaba batanenulungwile-lungwile na binobino’nyi nebiakula na kudila mpolo’shi, abo mbeshikwene na nkulusu a Kidishitu, 19 aabo nfudiilo nyi nkushimishwa, aabo efile nyi efu [diabo] na ntumbo yabo yi mu buufu bwabo, abo be na binangu biabo ku bintu bia pa nsenga. 20 Mwanda bwana6 bwetu [bwa kibundji] bwi mwiulu mwamwa namu mwatutengyela Fumu Yesu Kidishitu bu Mupaashi, 21 anaaluule mbidi ya kubofula7 kwetu mu kwifwana kwa mbidi ya ntumbo yaaye, muyiile nfubilo a aa matalwa aadi nao a kwituudila bintu bioso muushi mwaye8.

*(6) Sunga kwamba’shi : Kibundji kietu. — (7) Sunga kwamba’shi : kwishwa kwetu paashi. — (8) Sunga kwamba’shi : Matalwa aadi nao a kukookyesha bintu bioso muushi a matalwa aaye.

4

1 Biini biabia, bakwetu bande bakumiinwe na bakulupilwe ngofu, [anwe] muloo wande na kilongo kiande, yimanayi nka bino bashimate [pe poo] mu Fumu, anwe bakumiinwe. 2 Nasendeela Efodi, nasendeela’nyi Sentishe, bwa kwikala na kinangu kimune mu Fumu. 3 Oolo, nakutekye’be namu, mwina mufubo n’ami eeyendo, kwasha baaba bakashi bafumbakane1 n’ami mu mukandu wi buwa, pamune na Kelema namu na bangi bafubi n’ami, baasha mashina [aabo] mu mukanda wa muwa.

*(1) Sunga’shi : baandji mulwe n’abo ngoshi.

4 Sepeelayi mafuku ooso mu Fumu ; musuusa wa kabidi, nenulungula bianka dimo’shi : sepeelayi. 5 Kupopeela2 kwenu kuwukiibwe kwi bantu booso ; Fumu taadi peepi ; 6 tanwinyongolanga pa mwanda wa kintu sunga nkimune, anka, mu mianda yoso, tuulayi nkalo yenu [mu nteko] kwi3 Efile Mukulu na bishima bia lutumbu ; 7 na kufukama kw’Efile Mukulu, kwakwa kusubukile kiwukilo kioso, akukalama mashimba eenu na mitentekyesho yenu mu Kidishitu Yesu.

*(2) Sunga’shi : Kapuunganyi ka mianda. — (3) Sunga’shi : Kumpala kw’Efile Mukulu.

8 Kibashaala, bakwetu, bintu bioso bi’eyendo, bintu bioso biakuneemekiibwa, bintu bioso bilulame, bintu bioso bi selele, bintu bioso biakupushwa buwa, bintu bioso bi nkumo yi buwa, — su kwi nkitshiino kampaanda e buwa na kukanyiibwa kampaanda, — abituungu bino bintu bipete mbalo mu mitentekyesho yenu : 9 kiakia kianudi bayiye, na batambule, na bapushe, na bamone mwandji, — nukite biabia bintu, n’Efile Mukulu a kufukama akeekala n’enu.

10 Aku namu ne musepeele bikata mu Fumu mwanda’shi ku mpwilo a bioso nubaalusha kinangu kienu kwandji, sunga’shi nubaadi’nyi bekwelele meeshi e buwa, anka nubaadi bakutwe nguba [akwibikita] ; 11 kushii’shi nangakwiila pa mwanda wa kukutwa bintu, mwanda’mi, nemwiye bia kwikala na muloo mwandji’mi nabene mu yino mianda mwandji mwikale. 12 Nanguuku kwikala mwiishwe paashi, nanguuku’nyi kwikala mu bintu bi bungi ; mu bintu bioso na mu bipaso bioso nemulambukishwe bia kwikala mwikute sunga namu’nyi bia kwikala na sala, bia kwikala mu bintu bi bungi sunga kwikala’nyi mukutwe bintu4. 13 Nemulombeene kukita bioso [mu bukwashi bwa] yawa ankankamika. 14 Anka nwibakite bi buwa pa kwibuunga n’ami mu mpombo yande.

*(4) Sunga’shi : Kwikala mu dikyenga.

15 Aku namu’nwe, beena Filipe, anuwuku’shi kumbangilo kwa mukandu wi buwa, patanaandji akatuka ku Masedwane, kakongye su nkamune tankandungule mwanda, pa bitale kupaana na bitale kupeebwa, anka peenda’nwe bupenka ; 16 mwanda, sunga ku Tesalonika, musuusa umune pangi iini ibidi, nubantumine [bukwashi] bwa binaandji nabio lukalo ; 17 taa’shi nadidi kupeebwa, anka nankimbi kikuba akifiimi mu dienu ebofu. 18 Aku namu ne mukumbashe [bintu] bioso, na’mi ne mu bi bungi ; ne mukumbane [mu bintu], biandji mutambule ku maboko kwa Epafalodite kiakia kianuntumiine…, malaashi a mapeembwe e buwa, kitapilo kikumbane kutambulwa, akisangasha Efile Mukulu : 19 anka Efile Mukulu ande akenutentekyela bi bungi ku bianudi nabio lukalo muyiile bupeta bwaye mu ntumbo kukidila kwi Kidishitu Yesu. 20 Biinyi biabia kwi Efile Mukulu eetu na Nshetu kwikale ntumbo mu nkama na nkama ya bipwa ! Amene.

21 Imunayi e selele ooso mu Kidishitu Yesu. Bakwetu baandji n’abo abenwimuna. 22 Be selele booso abenwimuna, bikishekishe’nyi baaba be mu shibo ya Kayisa. 23 Buuntu bwa Fumu Yesu Kidishitu bwikale na kikudi kienu ! Amene.

MUKANDA KWI

BEENA KOLOSE

Kolose 1, 2, 3, 4

1

1 Mpoolo, mutumibwa a Kidishitu Yesu ku kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, na Timotee mukwetu, 2 kwi be selele na bakwetu ba kishima mu Kidishitu be ku Kolose1 : Buuntu na kufukama biikale n’enu, abituukila kwi Efile Mukulu Nshetu [na kwi Fumu Yesu Kidishitu] !

*(1) Sunga kwamba’shi : Kolase.

3 Atutumbula Efile Mukulu, Nshaye’nyi na Fumwetu Yesu Kidishitu, twenutekyelanga mafuku ooso, 4 pabatupushiishe abaakula bwa lukumiino lwenu mwi Kidishitu Yesu na bwa kifulo kianudi nakio bwa be selele booso, 5 ku mwanda wa lukulupilo lwinubiikilwe mwiulu na lwanudi bapwe kupusha abelwakula mu eyi di’eyendo dia mukandu wi buwa, 6 ufikye mpaa na kwanudi, bu bitaudi namu’nyi pa nsenga pooso, na ukwete kupa bikuba na [ukwete] kutama, anka bu [biaudi’nyi] munkatshi mwenu, kubanga efuku dibanupushiishe na dibanuwukile buuntu bw’Efile Mukulu mwiyendo, 7 bu bibanwidipushiishe kwi Epafalasa mwina mufubo n’eetu mukumiinwe, mwikale mufubi mushimate a Kidishitu ku mwanda wenu, 8 aye mwituwukishe namu’nyi kifulo kienu mu Kikudi.

9 Ngi bwakinyi atwe namu, kubanga efuku dibatwibipushiishe abaakula, tatwibalekye nteko na kwinutekyela bwa’shi nwikale bawushiibwe na kiwukilo kia kikyebe ki’eshimba diaye mu bukalabwino booso na kapatupatu kooso ka mu Kikudi, 10 bwa kutambuka kipaso kipwandjikile na Fumu bwa kumusangasha mbipaso bioso, nwapaanga bikuba mu mufubo woso wi buwa, na kukulanga pa kiwukilo ki’Efile Mukulu : 11 anwe beekale baniingishwe mu bukome booso, mupuunda katshintshi ka ntumbo yaaye, bwa lwishiinko looso na mufwakaka, 12 na mulo, nwatumbulanga Yaya mwitupe matalwa a kwiabeena pamune kipindji kia bupianyi kia be selele mwitata ; 13 betuposweeshe ku matalwa a mufito, na kwitutwaala mu bufumu bwa Mwana a kifulo kiaye, 14 mwiini mwatudi na kukudiibwa kwadi, kulekyelwa kwa milwisho ; 15 mwikale kifwanyi ki’Efile Mukulu shamwekaa, mwana mbedi a ku bipangwa bioso ; 16 mwanda bintu bioso bibapangilwe kwadi, bintu bi mwiulu mpaa na bintu bi pa nsenga, [bintu] abimwekaa na bishabimwekaa, su mpuna-nsulu [ya bafumu], sungwa mbu fumwee-bantu2, su makata, su mmatalwa : bintu bioso bibapangilwe kwadi’ye na bu biaye’ye ; 17 n’aye e kumpala kwa bintu bioso, na bintu bioso bii kwanka ku matalwa aye ; 18 n’aye ngi Fumu3 a mbidi, a kakongye, aye mwikale mbangilo, mwana mbedi a munkatshi mwa bafwe, bwa’shi mu bintu bioso aate, aye, mbalo ya kumpala ; 19 mwanda, mwadi’ye, bushima booso [bwa bu Efile Mukulu] bubesangasha kushaaleela4 [mwadi] na, 20 kwadi’ye, bapwaanisha bintu bioso pamune n’aye nabene, mwanda batuulu kufukama ku mase a nkulusu aaye, kwadi’ye, sungwa bintu bi pa nsenga, sungwa mbintu bi mwiulu. 21 N’anwe babaadi kala bu beenyi na beshikwanyi muyiile mpushiisho eenu, mu bikitshiino bi bubi, 22 anka binobino benupwaanisha mu mbidi ya musamba waye, ku lufu, bwa kwinulubula be selele na bashii matope na bashaabasashilwa kumpala kwaye, 23 su nwabombeela mu lukumiino, bashimate na bayimane pe poo, na bashaabakumu kwaluluka ku lukulupilo lwa mukandu wi buwa ubanupushiishe, wawa ubaadi ulungudiibwe kwi bipangwa biosobi muushi mw’eulu, wandji mwikale, ami Mpoolo, bu mufubi aao.

*(2) Sunga kwamba bisumanga’shi : Mafumu. —  (3) Sunga’shi : Mutwe. — (4) Tala mu Kip. 2. 9.

24 Binobino nasepeela mu kufwambuka kwande pa mwanda wenu, n’ami nalombasha mu mbidi yande kiakia kishaale [kia kumona bu malwa] ku mpombo ya Kidishitu pa mwanda wa mbidi yaaye ikale kakongye, 25 ako keeni kandji’mi mwikale bu mufubi aako muyiile ndumbulwilo [a mufubo] a Efile Mukulu ababampeele ku mwanda wenu, bwa kukumbasha eyi di’Efile Mukulu, 26 [kwamba’shi :] nkifiibwe kibaabadi bafie kubanga ku nkama ya bipwa na kubanga akwa ku bipungo [bia kala], anka kibaleshiibwa binobino kwi be selele, 27 abo bababapa kwi Efile Mukulu  kipaso kia kuwuka’shi a mapeta a ntumbo ya kino kifiibwe ngani munkatshi mwa [beena] maumbo, nyi [nkwamba’shi :] Kidishitu mwanudi5 lukulupilo lwa ntumbo, 28 wiinyi atwakwiila, twasendeelanga muntu ooso na kulambukishanga muntu ooso mu bukalabwino booso, bwa’shi tulubule muntu ooso mupwidikye mwi Kidishitu : 29 naako’nyi kwanfubila, nandwilanga ngoshi muyiile nfubilo [a bukome] abufubila mwandji na katshintshi kooso.

*(5) Sunga kwamba’shi : Pankatshi peenu.

 

2

1 Mwanda nankyebe’shi nushinguule bi ngoshi yandji nayo pa mwanda wenu na bwa be ku Laodisee, mpaa na booso bashii babande kumona lukyebo lwande ku mbidi, 2 bwa’shi mashimba aabo asaambibwe, bebuungye pamune mu kifulo na bwa mapeta ooso a kushinkamisha kukumbane kwa binangu, bwa kiwukilo kia kifiibwe ki’Efile Mukulu, 3 mwiini mufwamishwe mapeta ooso a bukalabwino na a kiwukilo. 4 Aku namu nangakula bino, bwa’shi muntu tenuongoolanga na misaambo ya bulamalama ; 5 mwanda sunga ntshii panka ku mbidi, anka ne n’enu mu Kikudi, nasepeelanga na kumonanga kwilondeena1 kwa mianda yenu, na kushimata kwa lukumiino mu Kidishitu.

*(1) Sunga’shi : Kiubishi kienu.

6 Biabia bu bibanutambula Kidishitu Yesu Fumu, 7 tambukilayi mwadi, bamene mishi na bashimate mwadi, na baniingye mu lukumiino muyiile biabia bibanulambukishwe, nunishidiile mwanka na lutumbu.

8 Dimukayi tala muntu enukwata bu kidiibwa kiaye ku lulambukiisho lwa binangu [biaye] na ku kwikulupisha kwa bisumanga, muyiile ndambukiisho2 ya bantu, muyiile bipikwa bia pa nsenga, na kushii muyiile [abikyebe] Kidishitu ; 9 mwanda mwadi mmubombeele bushima booso3 bwa bw’ifile mu mbidi4 ; n’anwe nwibakumbane mwadi ; 10 aye fumu a makata na matalwa ooso, 11 mwadi’nyi mmwanudi basadiibwe kisale kishii kikitshiibwe ku maasa, mu kukaashiibwa kwa mbidi ya musamba5, ku kisale kia Kidishitu, 12 pa kwikala bashikiibwe n’aye [pamune] mu lubatshisho, mwamwa mwiini mubanudi basaangulwe [ku bafwe] n’aye pamune ku lukumiino mu nfubilo a Efile Mukulu bamubushiishe munkatshi mwa bafwe. 13 n’anwe pabanudi bafwiile mu bilubilo bienu na mu kuushisadiibwa kwa mbidi yenu, aye benwalwisha muwa pamune n’aye, paaye kwitufwiila lusa ku bilubilo bietu bioso, 14 paaye kwipaa mukanda wa bishila ufuundwe ubaadi wishikwene n’eetu, wiinyi ubaadi ufundjibwe mu bishila wikale witupisheene n’eetu, na bewukatwiishe pa kwiukookola ku nkulusu : 15 paaye kufuula makata na baasha matalwa [bukome bwabo], bebatuusha patooka ku meeso a booso, ebatshimuna6 ku nkulusu.

*(2) Sunga’shi : kipikwa. — (3) Tala mu kipindji 1. 19. na mu Efeso. 1. 23. — (4) Sunga’shi : mu bumuntu bwaye. — (5) Sunga’shi : Mbidi ya bu muntu. — (6) Sunga’shi : Ebatshokwela ku nkulusu.

16 Biabia muntu tenutopekanga pa mwanda utale kudia sunga kutoma, sunga pa mwanda w’efuku dia feete sunga ndja kubaluka kwa mweshi, su ndja sabato7, 17 [bino bintu] mbiikale bu mwesheshi wa bintu abikafiki ; anka mbidi8 ngia Kidishitu. 18 Muntu tenukutshishwanga bwedi9 [bwa ngoshi], pa kukita kikyebe ki’eshimba diaye’ye nabene mu kwiyisha na mu lulangwilo lwa bamwikeyilu, kutwelakananga mu mianda yashii mumone, muwushiibwe na kwitatula kwa bisumanga ku nangunangu ya mbidi yaaye, 19 na kushii kukwatshidiila pe poo [wiinyi] Fumu10, kwiini akukudila mbidi yoso, ayidiishwa na kulungwa kumune kalolo ku biniingwa na ku mishila mu kukula [ku bukwashi] bw’Efile Mukulu.

*(7) Sunga’shi : Efuku dia kwikisha dia beena Yuda. — (8) Ngi kwamba’shi : Kiakia kiini kintu ki’eyendo kituushe mwesheshi. — (9) Sunga’shi : Kepatshilo. —  (10) Sunga’shi : Mutwe.

20 Su nwibafwe na Kidishitu ku bipikwa bia pa nsenga, bwakinyi, nka bu’nwe bakii na muwa dimo pa nsenga, nukii bamuniibwe na bishila, — 21 twatanga, totompanga, tokumanga !— 22 (bintu bi mwishinda dia kushimina bioso mwenda kufuba kwa nabio,) muyiile milango na ndambukisho ya bantu 23 (bii na mpuuluko ya bukalabwino mu bulangwidi bwa mwishimba na mu kwiyisha, na lungi lupese tabikalwila mbidi nya, kukutwa kwakwiyipa kineemo kikampanda), bwa kusangasha kwa mbidi.

3

1 Biabia su nubasangukile na Kidishitu pamune [ku bafwe] kimbayi bintu bi mwiulu, mwamwa mushaale Kidishitu ku mboko yibalume y’Efile Mukulu ; 2 nangusheenayi ku bintu bi mwiulu bunangu, kushii ku biabia bi pa nsenga ; 3 mwanda nwibafwe, na muwa wenu ngufiibwe na Kidishitu mwi Efile Mukulu. 4 Apakeekala Kidishitu muwa wetu bamwekwa, paapa anwe namu, anukamwekwa n’aye mu ntumbo.

5 Biabia ikashayi biina-mbidi bienu bii pa nsenga bu bifwe, lukyebanokyebano, [mianda yi] butete, kifulo kia mianda yi bubi, lwabi lwi bubi, na malaka a fwalanga, eekale bu lulangwilo lwa mankishi ; 6 pa mwanda wa bino bintu suungu y’Efile Mukulu ayifikila baana bashabakookyela ; 7 mwiini munkatshi mwa yaya mianda ngi mubanutambukilanga’nwe namu kala, pabaanudi na muwa [wenu] mu yaya mianda.

8 Anka binobino, pelayi n’anwe namu bino bintu bioso : suungu, bukyelo, bulamalama, milomo kukaana, bishima bi buufu abituukila kukanwa kwenu. 9 Tanwidimbeene, pabanupu kufuula muntu a kala na bikitshiino biaye, 10 na pabanufwala [muntu] mupya mwalushiibwe mu kiwukilo, muyiile kifwani kia yawa bamupangile, 11 mwamwa mushii mwina Ngidiki na mwina Yuda, musadiibwe na shi musadiibwe, [mushii] mupatamine, mupatulukye, mpika, mulungantu ; anka mwanka Kidishitu e bioso na mu booso.

12 Biabia fwalangayi, bu basangulwe b’Efile Mukulu, be selele na bakumiinwe, [nufwale] eshimba dia lusa, di buwa, dia kwiyisha, dia kupopeela, dia lwishiinko, 13 nwetwalenanga bushito na kwifwileena lusa muntu na mukwabo, su mungi e na mwanda wadiila mukwabo ; anka bu bibenufwidiile Kidishitu lusa, n’anwe namu’nyi nukite anka biabia. 14 Na kukila bino bintu bioso, [fwalayi] kifulo, akio ngi eluunga dia kupwidika. 15 Na’shi kufukama kwa Kidishitu, kwiini kwanudi’nyi bayitanyinwe mu mbidi yimunenka, kumune1 mashimba eenu ; nwikale na lutumbu.

*(1) Sunga’shi : Kuludikye, kubikale mu…

16 Eyi dia Kidishitu dishaale mwanudi na bupeta [bwadio booso], — mu bukalabwino booso nwelambukisheenanga na kwikankamisheena muntu na mwinaye, mu ngono, mu ngono ya kutumbisha, misaambo ya mu Kikudi, nwayimbilanga Efile Mukulu na mashimba eenu na kinangu kia lutumbu. 17 Na kintu kioso kianudia kukita, mu kwakula sunga mu bikitshiino, [kitayi] bioso mwishina dia Fumu Yesu, na kutumbulanga Efile Mukulu Yaya kukidila kwadi.

18 Bakashi, yikalayi beeyishe2 kwi balume beenu, bu biabidi bipwandjikile mu Fumu. 19 Balume [beebakile], fulayi bakashi beenu kifulo kushii’nwe kwikalanga n’abo bukyelo3. 20 Bana, kookyelayi benutande mu mianda yoso, mwanda biabia mbilumbulukye mu Fumu. 21 Ba-yaya, tanukwatshishanga baana beenu suungu, bwa’shi tala beekala batshobolokye. 22 Bapika, kookyelayi bafumwenu muyiile mbidi mu mianda yoso, kushii kukwasha peenda pabadi panka, bu abakyebe kusangasha bantu, anka n’eshimba diolokye, nwatshinanga Fumu. 23 Kioso kianudia kukita, ekikiteyi n’eshimba [dimune], nka bu [abakitshiina] Fumu kushii bwa bantu, 24 na kuwuka’shi anukatambula bwedi bwa bupianyi kwi Fumu : anwe anufubila Fumu Kidishitu. 25 Mwanda yawa akitshi kintu kishii kilulame, akatambula kiakia kiadi mukite namu kushii kululama ; n’ako takwi ntoondo bwa muntu su ngumunenka nya.

*(2) Sunga’shi : Kookyelayi. — (3) Sunga’shi : Kwikobola pa mwanda wabo.

4

1 Bafumu [ba bapika], paayi bapika beenu kiakia kilulame na kii mumune, mwanda anuwuku’shi anwe namu nwi na Fumwenu mwiulu.

2 Shimatshiilayi mu luteko, nwikale bapasukye mwanka na bishima bia lutumbu ; 3 nwetutekyelanga’nyi mpaa n’atwe mu kiakia kipindji kimune, bwa’shi Efile Mukulu etushitwile kibelo kia [kulungula] eyi, bwa kuwukisha kifiibwe kia Kidishitu, kiakia kiandji’mi mwanyibwe [nkano] pa mwanda wakio, 4 bwa’shi nekileeshe bu biandja kwakula.

5 Tambukayi na binangu1 kwi baaba be paasha, nwalamanga kipindji kii buwa [pakimweka]. 6 Kwakula kwenu kwikale mafuku ooso mu [kikudi kii] buwa, kutobiibwe mungwa, bwa’shi nuwukye kipaso kilombeene nwaluula muntu na muntu.

*(1) Sunga’shi : bukalabwino ; budimu.

 

7 Tishike, mukwetu mukumiinwe na mufubi a kishima, na mpika n’ami mu Fumu, akenuwukisha mianda yande yoso : 8 namutumu kwanudi lubilo-lubilo bwa’shi awukye abiende mianda yenu, na’shi asaambe mashimba eenu, 9 na Onesime, mukwetu a kishima na mukwetu mukumiinwe, mwikale [umune] a ku baana beenu. Abakenuwukisha bioso bi kuno.

10 Adishitake, mwina lukano n’ami, enwimuna, pamune na Mâko, mwipu a Balanabase, wiinyi anubatambwidiile makoma (su bafiki kwanudi, numutambule), na Yesu ayitanyinwa bu Yusutuse, — 11 bano’ba beekale ba ku basadiibwe2. Abo bano ngi be bupenka  bwabo beena mufubo n’ami ku mwanda wa bufumu bw’Efile Mukulu babasaamba’nyi eshimba diande. 12 Epafalasa, mwikale umune a ku beenu, mpika a Kidishitu Yesu, enwimuna, kwete enulwila ngoshi mafuku ooso na nteko, bwa’shi nwikale bapwidikye na bashinkame kalolo mu kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu ; 13 mwanda namutuudila bu-kamonyi’shi e munkatshi a mufubo ukata [wa kwikalakasha] pa mwanda wenu na bwa booso be ku Laodisee, na bwa booso be ku Yelapolise. 14 Luka, munganga mukumiinwe, enwimuna na Demase. 15 Yimunayi bakwetu be ku Laodisee, na Nemfasa, mpaa na kakongye [akebuungila] mu shibo yaaye. 16 Na apakapwa kubadikiibwa [uno] mukanda munkatshi mwenu, nukite mwenu mooso ubadikiibwe namu’nyi kakongye ka beena Laodisee, n’anwe namu nubale wawa aukatuukila ku Laodisee. 17 Na nulungule Adishipe’shi : dimuka na mufubo oodi mutambule mu Fumu, bwa’shi weukumbashe.

*(2) Sunga’shi : Bena Yuda.

18 Ni ndwimuno, lwa kwiyasa diande’mi nabene, [ami] Mpoolo. — Nutentekyeshe nkano yande. Buuntu bwikale n’enu !

MUKANDA WA KWIBEDI KWI

BEENA TESALONIKA

1 Tesalonika 1, 2, 3, 4, 5

1

1 Mpoolo, na Silivano1, na Timotee, kwi kakongye ka beena Tesalonika, mwi Efile Mukulu Yaya na mwi Fumu Yesu Kidishitu : buuntu na kufukama biikale kwanudi !

*(1) Sunga bu Silasa, dingi eshina diaye.

2 Atwalusha lutumbu kwi Efile Mukulu mafuku ooso bw’enu’nwe booso, mpaa na kwinuteemuna mu nteko yetu, 3 twatentekyeshanga kushii kukooka bi mufubo wenu wa lukumiino, na nfubilo enu a kifulo, na bi lwishiinko lwenu lwa lukulupilo lwa Fumwetu Yesu Kidishitu, kumpala kw’Efile Mukulu eetu na Nshetu, 4 biatuwuku, anwe bakwetu bakumiinwe n’Efile Mukulu, bi kusangulwa kwenu. 5 Mwanda mukandu wetu wi buwa tangufikye kwanudi peenda mu mwisaambo nya, anka namu  mu bukome, na mu Kikudi e Selele, na mu kishinkamiisho kikata kikumbane, nka bino bianuwuku kipaso kibaatudi beekale munkatshi mwenu ku mwanda wa  kwinufula  kifulo. 6 Na dingi nubaapu kwitwambula mpaa na  kwambula Fumu, paanwe kutambula eyi, [adilondjibwa] na malwa e bungi, na muloo wa Kikudi e Selele ; 7 mu kipaso kitanudi bu bilesheesho kwi booso ababakumiina mu Masendwane na mu Akayi. 8 Mwanda eyi dia Fumu dibapushika kubangila kwanudi , kushii peenda mu Masendwane na mu Akayi bupenka, anka, mu mbalo yoso, lukumiino lwenu kwi Efile Mukulu lubapalakana, mu kipaso kiatushii sunga na kintu kia kwakula. 9 Mwanda abo banabene abaloondo pa mwanda wetu kipaso kibaatudi batweele kwanudi, mpaa na kipaso kibanufutaala mankishi nubatadiila kwi Efile Mukulu, bwa kufubila Efile Mukulu e na muwa na eeyendo, 10 na bwa kwindjila Mwan'aye kwiulu ababushiishe pankatshi pa bafwe, Yesu etufuungusha ku suungu ayikafiki.

*(2) Sunga’shi : kwelekyesha.

2

1 Mwanda anwe banabene anuwuku, bakwetu’shi kitwelelo kietu munkatshi mwenu takibaadi bisumanga nya ; 2 anka , kunyima kwa kupwa ku kyenga kumpala na kupwa kukayiibwa ku Fidipe, bu bianwibiwuku, tubapetele kukankamana kooso mwi Efile Mukulu eetu bwa kwinulungula mukandu wi buwa w’Efile Mukulu na ngoshi yi bungi. 3 Mwanda kukankamika kwetu takubaadi kwimeene mu kulubisha sunga mu butete nya, dingi [tatwibemutweshe] bulamalama ; 4 anka, bu bibaatudi bakanyiibwe kwi Efile Mukulu bwa‘shimukandu wi buwa wikale witupeebwe, atwakula bino, kushii bu abasangasha bantu, anka bu abasangasha Efile Mukulu yawa atoompaa mashimba eetu. 5 Mwanda namu kashaa tatwaakwile mayi a kwinuboombeka n’ao, bu bianuwuku, sunga na a kwishikiila mu lwabi lwa fwalanga, Efile Mukulu nyi nkamoni ; 6 n’atwe tatwibakimbe ntumbo ayifiki kwi bantu nya, sunga ku lwenu lupese sunga ku lupese lwa bangi, pabatukyebele kwikala ku bushito bwenu bu batumiibwa ba Kidishitu ; 7 anka tubaadi munkatshi mwenu [bu bantu] bataale1. Anka bu abilelaa nambutwile baana baaye’ye nabene, 8 ngi’nka biabia, paatwe kwikala n’eenu kifulo kikata, twibelumbuule namu bwa kwinuwukisha kushii peenda mukandu w’Efile Mukulu, anka’nyi [kwinuwukisha] miuwa yeetu’twe banabene, pa mwanda’nwe nubeekala be muulo ukata kwatudi. 9 Mwanda anutentekyesha, bakwetu, lutato lwetu na mufubo wetu wi bukopo ; nyi mpa kufuba bufuku na kaanya kupela kwa kwikala ku bushito bwa muntu su ngumune a kwanudi, kwatudi benulambukishe mukandu wi buwa w’Efile Mukulu. 10 Anwe banabene nwi tumonyi, n’Efile Mukulu namu [nkamoni], kipaso kiatudi beekale n’enu’nwe abakumiina, na mwikeelo wi selele, na ululame, na ushii matope, 11 anka bu bianuwuku kipaso [kibatukankamikile] muntu ooso a kwanudi, bu [abikankamikaa] nambutwile mulume2 baana baaye’ye nabene, atwinukankamika, n’atwinusaamba, n’atutuulu bu-kamonyi, 12 bwa’shi, nutambukye mu kipaso kipwandjikile n’Efile Mukulu enwitanyina ku bufumu bwaye’ye nabene na ku ntumbo yaaye’ye nabene. 13 Ngi bwakinyi namu, atwalwisha Efile Mukulu lutumbu kushii mpwilo pa mwanda’shi, pakutambula kwatudi eyi dia bulungudi [diikale] di’Efile Mukulu, nwibakumiine, kushii eyi dia bantu, anka (bino biadidi diikale mwiyendo) eyi di’Efile Mukulu, diadia namu adifubu mwanudi’nwe abakumiina. 14 Mwanda’nwe, bakwetu, nubaapu kwambula tukongye tw’Efile Mukulu twi mu Yudeya [twi] mu Kidishitu Yesu ; mwanda’nwe namu, mbenufwambushe kwi baana n’eenu banabene ano malwa amune [abafwambukile] tukongye ku lupese lwa beena Yuda, 15 beeni abayipayile Fumu Yesu na batemuki, abo’nyi babetubingile pa kubingwabingwa, na’bo bashabasangasha Efile Mukulu, na beetupisheene na bantu booso, — 16 abetulekyesha kwisaamba na [beena] maumbo bwa’shi beekale bapashiibwe, bwa kuniisha kukumbasha bungi bwa milwisho yaabo ; anka suungu yibafiki pabadi ku kipindji kia nfudiilo.

*(1) Sunga kwamba’shi : bee na kupopeela. — (2) Sunga’shi : Nshe baana. —  (3) Sunga’shi : Beena mwiilo unmone n’eenu.

17 Aku namu bakwetu, pa kwilekeena n’eenu kapindji kapeela, ku lukyebo bisumanga kushii kwishimba, tukwete kukimba kumona lukyebo lwenu, na lukalo lukilekile bukata kwishimba ; 18 ngi bwakinyi atudilanga kufika kwanudi, ami4 Mpoolo namu, [ne mutoompe kufika] musuusa umune na [bu misuusa] ibidi, na Satana mwitukutshishwe. 19 Mwanda a lukulupilo lwetu nduni ? sunga muloo wetu, sunga kilongo5 kietu kia ngobesha kiatwitumbisha nakio ? Ta n’anwe kumpala kwa Fumwetu Yesu, pa kufika kwaye su ? 20 Mwanda anwe, nwi ntumbo yeetu na muloo wetu.

*(4) Sunga kwamba’shi : bikishekishe’mi Mpoolo. — (5) Sunga’shi : Mbaango ya kufwaala bu kifulu.

 

3

1 Ngi bwakinyi pa kukutwa kwibikumbasha, tubasangana’shi mbikile buwa’twe kushaala bupenka ku Atene, 2 na tubatumu Timotee, mukwetu na mwina mufubo neetu muushi mwa [matalwa a] Efile Mukulu mu mukandu wi buwa wa Kidishitu, bwa kwinukankamika na kwinuniisha1, 3 pa bitale lukumiino lwenu bwa’shi muntu su ngumune tasanishwanga2 mu ano malwa ; mwanda anuwuku anwe banabene’shi twibalumbulwilwe bianka. 4 Mwanda’nyi pabatudi peepi n’enu, tubenulungwile kumpala’shi atukeekala na wa kumona malwa, nka bu bibabipu kumwekwa, na bu bianwibiwuku. 5 Ngi bwakinyi ami namu, panankutshilwe kwibikumbasha, nantumine [Timotee] bwa kuwuka [biabia bitale] lukumiino lwenu, kutshiina’shi atoompanaa eekala mwinutoompe, na’shi mufubo wetu wekala waluulwe bu wa bisumanga. 6 Anka Timotee pabaapu kukatuka kwanudi bafiki kwatudi, na pa kwitutwadila mikandu yi buwa ya lukumiino lwenu na ya kifulo kienu, na [pabetulungula’shi] nwi’nka betulame mu ntentekyeshi yeenu3 mafuku ooso, nukwete kudila ngofu kwitumona, bu biatudidi’twe namu kwinumona ; — 7 ngi bwa kinyi, bakwetu, twibasambibwe pa mwanda wenu bwa lukumiino lwenu, mu lukalo lwetu looso na mu mpombo yetu ; 8 mwanda binobino twi na muwa, su nwibakwate pe poo mu Fumu. 9 Mwanda a nkipaso kinyi kiatudia kwalwisha Efile Mukulu lutumbu lukumbane pa mwanda wenu, bwa muloo woso watukwete kusepeela nawo pa mwanda wenu kumpala kw’Efile Mukulu eetu, 10 pa kutekanga bufuku na kaanya, bwa’shi twinumone meeso na’shi tukumbashe kiakia kikutshikwe4 ku lukumiino lwenu ! 11 Biabia Efile Mukulu eetu na Nshetu aye nabene, na Fumwetu Yesu, etushikwile eshinda dia [kufika] kwanudi ; 12 na pa bitale mwanda wenu, Fumu enutamishe na kukishakisha kutama mu kifulo kwi bantu na bakwabo mpaa na kwi booso, bu’twe namu kwanudi, 13 bwa kukankamika mashimba eenu kushii matope mu bu-selele kumpala kw’Efile Mukulu eetu na Nshetu pa kufika kwa Fumwetu Yesu na be selele baaye booso.

*(1) Sunga kwamba’shi : kwinuniisha kwishimba. — (2) Sunga’shi : Tabofulanga. — (3) Sunga’shi : Nwi’nka neetu mu binangu. — (4) Sunga’shi : kiakia kilobele.

 

4

1 Biabia, ku bibashaala, bakwetu, atwinutekye, n’atwinukankamika mwishina dia Fumu Yesu, bwa’shi, nka bu bianubatambwile kwatudi kipaso akituungu’shi nutambukye na nusangashe Efile Mukulu, bu biini bianutambuka namu, nunishidiile mwanka ngofu. 2 Mwanda anuwuku’shi miiya kinyi yatudi benupe kwi1 Fumu Yesu. 3 Mwanda akikyebe eshimba di’Efile Mukulu nkino, bu-selele bwenu, nwilame ku lukyebanokyebano, 4 muntu ooso a kwanudi awukye bia kulama mbidi2 yaaye’ye nabene mu bu-selele na mu kineemo, 5 kushii mu kifulo kia lwabi3 bu abikitshi ba maumbo’nyi bashabawuku Efile Mukulu ; 6 Muntu tabembeelanga mukwabo sunga kumulwishiisha mu mwanda ooso, pa mwanda Fumu nyi moobodi a bino bintu bioso, nka bu bitatwinulungwile bianka kumpala na kushinkamisha. 7 Mwanda Efile Mukulu tamwitwitanyine bwa kwikala mu butete nya, anka mu bu-selele. 8 Ngi bwakinyi yawa [ooso] apeesha, tapeesha muntu’ye, anka Efile Mukulu, wiinyi mwinupe Kikudi e Selele kiaye.

*(1) Sunga kwamba’shi : mwishina dia Fumu. — (2) Sunga’shi : Kipulu kiaye. — (3) Sunga’shi : malaka.

9 Biabia, pa bitale kifulo kia bu baana ba baana, tanwi na lukalo’shi nenufundjile paanka nya ; mwanda anwe banabene, nwibalambukishwe n’Efile Mukulu bia kwifulena kifulo muntu na muntu ; 10 mwanda’nyi abio ngi bianukwete kukita ku lupese lwa bakwetu booso be mu [nsenga ya] Masendwane mwoso ; anka atwinusendeela, bakwetu, bwa kuniisha kutama mwanka4 ; 11 na kwipaana bia kwikala mu kufukama, na bia kukita mianda yeenu’nwe banabene na bia kufuba na maasa eenu’nwe banabene, nka bu biatudi benukamikile, 12 bwa’shi nutambukye beneemekye kwi [bantu] be paasha na bianusha kwikala na lukalo na muntu5.

*(4) Ngi kwamba’shi : kunishidiila mu kwifuleena kwa kifulo. — (5) Sunga’shi : Kwikala lukalo na kintu kioso kiakia.

13 Aku namu, bakwetu, tatukyebe’shi nwikale bashabawuku mwanda utale baaba babombeele mu tulo nya, bwa’shi tanwikalanga benyongole bu [baaba] bangi bashii na lukulupilo. 14 Mwanda su atukumiina’shi, Yesu bafwile na’shi musaangukye, anka biabia namu, pamune n’aye, Efile Mukulu akafika na baaba balaale kukiila mwi Yesu. 15 (Mwanda kwiyi dia Fumu atwinulungula bino’shi : Atwe, abatala, abakeekala kwanka7 mpaa na pa kufika kwa Fumu, taatukabadidiila su mpapeela baaba bapwe mu tulo nya. 16 Mwanda Fumu nabene, akayika mwiulu na musaase wa matalwa, n’eyi dia mwikeyilu mukile bukata, [mpaa] na mpungi a Efile Mukulu ; na bafwe be mu Kidishitu abakasaanguka kwibedi ; 17 akupu n’atwe, abatala bashaale na muwa, atukeekala baatshiibwe pamune n’abo mu makumbi mu kufumankana na Fumu, mu lupunga ; na bino atukeekala mafuku ooso na Fumu. 18 Biabia esambeneeyi8 muntu na mukwabo na ano mayi.)

*(6) Sunga’shi : atwe be kwanka na muwa. — (7) Sunga kwamba’shi : Ekankamisheneeyi..

5

1 Anka pa mwanda wa bipindji bia nsaa na bipungo, bakwetu, tanwi na lukalo lwa’shi benufundjile wanka nya ; 2 mwanda anwe banabene anuwuku kalolo’shi efuku dia Fumu adifiki bu [abifika] ngifi bufuku. 3 Pabakaakula’shi : « Kufukama, na’shi, kwiyikeela », paapa kulwishiibwa kwa kimpulunkamba akukebafikila, bu [abipulumukila] mitanyo kwi yawa [mukashi] e na eyimi, n’abo tabakapanduka nya.

4 Anka anwe, bakwetu, tanwi mu mufito nya, mu kipaso kia’shi [diadia] efuku dienushikisha bu ngifi ; 5 mwanda anwe booso nwi baana ba etaata na baana ba efuku1  ; tatwi ba bufuku sunga mba mufito nya. 6 Biabia namu tatulaalanga bu bangi [bantu], anka tupasukye na twikale beelame2 ; 7 mwanda baaba abalaala, mbufuku bwabalaala, na baaba abakolwa malofu, abakolwa bufuku ; 8 anka’twe beekale ba efuku3, twikale beelame4, bafwale ngabo ya lukumiino na ya kifulo, na, kia kufwala bu kifulu ku mutwe, [tufwale] lukulupilo lwa kipandjilo ; 9 mwanda Efile Mukulu tamwitulumbulwile suungu, anka kutambula kwa kipandjilo kukiila kwi Fumwetu Yesu Kidishitu, 10 wiinyi bafwile pa mwanda wetu bwa’shi, sunga twekala bapasukye sunga twekala balaale, [anka] twikale na muwa pamune n’aye. 11 Ngi bwakinyi ekankamisheneeyi muntu na mwinaye na nwinisheene muntu na mwinaye, muntu ooso pa bwaye, bu bianukwete kwibikita’nyi.

*(1) Sunga kwamba’shi : Baana ba ku kaanya; kutooka. — (2) Sunga’shi : Badimukye; batshintshikile kutoma sunga kudia. — (3) Ni nkipatulwilo kimune na (1). — (4) Ni nkipatulwilo kimune na (2).

12 Aku namu atwinutekye, bakwetu, bwa’shi nushinguule abafubu munkatshi mwenu, beekale ku mutwe5 munkatshi mwenu mu Fumu, na abenudimusha, 13 na nwibaate na kineemo kikile mu kifulo pa mwanda wa mufubo waabo. Yikalayi mu kufukama munkatshi mwenu. 14 Aku namu atwinukankamika, bakwetu, eshi : dimushayi baaba bashabeesaka kintu, saambayi baaba benyongole ku mashimba, kwashayi babofule, yikalayi na lwishiinko kwi [bantu] booso. 15 Dimukayi, muntu su ngumune taalwishanga mwinaye bubi ku bubi ; anka londayi mafuku ooso kiakia kii buwa, na munkatshi mwenu, na kwi bantu booso. 16 Sangalayi mafuku ooso. 17 Tekayi nteko kushii kukooka. 18 Mu mianda yoso, alushayi lutumbu, mwanda ngi bi kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu mu Kidishitu Yesu kwanudi. 19 Tanushimanga [kaalo ka]6 Kikudi ; 20 tanupeeshanga matemuki, 21 anka taluulayi bintu bioso ; nulamiine kiakia kii buwa. 22 Ekumbeyi7 kipaso kioso kia bubi.

*(5) Sunga kwamba’shi : Be panundu peenu ; abenuludika. — (6) Sunga’shi : Tanuuminishanga. — (7) Sunga’shi : Ekalwileyi ku bubi booso.

23 Biabia namu Efile Mukulu nabene a kufukama enwamuune bushima booso selele ; na’shi kikudi kienu, n’eshimba9 dienu, na mbidi yenu yishima, biikale bilamiibwe kushii kutopekwa pa kufika kwa Fumwetu Yesu Kidishitu. 24 Wiini enwitanyina e na kishima, wiinyi namu akebikita.

*(9) Sunga kwamba’shi : Na muwa wenu.

25 Bakwetu, etutekyeleyi. 26 Yimunayi bakwetu booso na kwififiena kwi selele. 27 Nenukamika ku lupese lwa Fumu bwa’shi [uno] mukanda ubadikiibwe kwi bakwetu booso be selele. 28 Buuntu bwa Fumwetu Yesu Kidishitu bwikale n’eenu !

MUKANDA WA KABIDI KWI

BEENA TESALONIKA

2 Tesalonika 1, 2, 3

1

1 Mpoolo, na Silivano1, na Timotee, kwi kakongye ka beena Tesalonika, mwi Efile Mukulu Nshetu na mwi Fumu Yesu Kidishitu : 2 buuntu na kufukama [biikale] kwanudi, abituukila kwi Efile Mukulu Nshetu kwi Fumu Yesu Kidishitu !

*(1) Sunga bu Silasa, dingi eshina diaye.

3 Twi na kituungo kia kutumbula Efile Mukulu mafuku ooso ku mwanda wenu, bakwetu, bu biabidi bilulame, mwanda lukumiino lwenu alufiimi ngofu na kifulo kia muntu na muntu a kwanudi booso, kikwete kufiimanga kwi muntu ooso na mwinaye, 4 mu kipaso kiatwitumbisha mpaa n’atwe banabene ku mwanda wenu mu tukongye tw’Efile Mukulu pa mwanda wa lwishiinko lwenu na wa lukumiino lwenu mu kubingwabingwa na mu malwa anukwete kumona. 5 [Eeni ano malwa] ngeekale kileshesho kia kiimu kilulame ki’Efile Mukulu, bwa’shi nwikale bamwekwe bu bapwandjikile na bufumu bw’Efile Mukulu bwiini bwanukwete kukyengyela ; 6 su nkiikale namu kintu kilulame kumpala kw’Efile Mukulu eshi nkwalwisha malwa kwi baaba abenufwambusha malwa namu, 7 na [kwinupa’nwe] bakwete kumona malwa, kikiisho pamune n’eetu mu kifumbukilo kia Fumu Yesu mwiulu na bamwikeyilu ba bukome bwaye, 8 mu ndjimi ya kaalo, bwa kuoobola kwi baaba bashabawuku Efile Mukulu, na kwi baaba bashabakookyela mukandu wi buwa wa Fumwetu Yesu Kidishitu ; 9 beeni abakatambula dinyooka dia kulwishiibwa kwa looso kula na mpala ya Fumu, na kula na ntumbo ya bukome bwaye, 10 peeni pakafika bwa kwikala, ku aa mafuku, mutumbishiibwe mu baaye be selele na [bwa kwikala] mukanyiibwe mwi booso bakumiine, mwanda bu-kamonyi bwetu kwanudi nyi mbukuminiibwe. 11 Nyi mbwa biabia bwatukwete namu kwinutekyela mafuku ooso, bwa’shi Efile Mukulu eetu enubadikye’shi nwibapwandjikile na lwitanyino, na akumbashe muloo woso wa buwa bwaye na mufubo wa lukumiino mu bukome, 12 mu kipaso kia’shi eshina dia Fumwetu Yesu [Kidishitu] ditumbishiibwe mwanudi, n’anwe namu mwadi, muyiile buuntu bw’Efile Mukulu eetu na bwa Fumu Yesu Kidishitu.

2

1 Biabia atwinutekye namu bakwetu, mwanda wa kufika kwa Fumwetu Yesu Kidishitu, na pa mwanda wa kwibungila kwetu kwadi, 2 bianusha kwikala babulakashwe bukidi-bukidi mu binangu bienu, sunga kwikala bakalakashiibwe, su nku kikudi, su nku bishima, su nku mukanda bu kwamba’shi [bibafiki] kwatudi, bu’shi efuku dia Fumu tadidi kwanka. 3 Muntu tenulubishanga mu kipaso su nkimune, mwanda [efuku diadia tadikafiki] kushii kuleka kwa lukumiino tankubadiile kumpala nya na kushii muntu a bubi mubaande kuleshiibwa, mwana a kushimina1, 4 wiinyi etupisheena2 na kwikutwena na kiakia kioso akiyitanyinwa’shi Efile Mukulu su nkiakia kikumbeene kuneemekiibwa, mu kipaso kia’shi aye nabene akashaala ku ntempelo a Efile Mukulu, akeleeshe’ye nabene bu mwikale Efile Mukulu. 5 Tanutentekyesha’shi panaadi nkii munkatshi mwenu, naandji nenulungula yino mianda su ? 6 Na binobino anuwuku kibaambe bwa’shi aleshiibwe mu kipindji kiaye’ye nabene. 7 Mwanda kifiibwe kia bubi nkipwe kubanga kufuba ,  anka peenda yawa wiinyi mubaambe binobino, [ebikitshi] mpaa na pakeekala kula. 8 Na paapa yawa mubi3 akaleshiibwa, wiinyi abakabutula kwi Fumu [Yesu] ku muwa wa mukanwa mwaye na kumushimisha ku kimwekyelo kia kufika kwaye ; 9 kufika kwa wiinyi yawa kwi muyiile fubilo a Satana, ku bipaso bioso bia bitundwilo na bilengyeleshi bia madimi, 10 na mu kulubisha kooso kwi mu bulamalama bwa baaba abashimina, pa mwanda tambatambule4 kifulo kia eyendo biabadia kupaashiibwa. 11 Na pa mwanda wa biabia, Efile Mukulu akebatumina bukome bwa kulubisha bwa’shi bakumiine madimi, 12 bwa’shi baaba booso batshibilwe kiimu abo bashii bakumiine eyendo, anka babasangala ku milwiisho yishii ilulame.

*(1) Sunga’shi : Kulwishiibwa ; kabutu. — (2) sunga kwamba’shi ; Etukeena. — (3) Uno mubi, nyi muntu sh’esaka kintu. — (4) sunga kwamba’shi : tambapete.

13 Anka atwe, twi na kia kutumbula Efile Mukulu mafuku ooso ku mwanda wenu, bakwetu ba kifulo ba Fumu, mwanda’shi Efile Mukulu mwinusangule kubanga ku mbangilo bwa kipaandjilo, mu bu-selele bwa Kikudi na lukumiino lw’eyendo, 14 kwiini kwadi mwinwitanyiine kukiila ku mukandu wetu wi buwa, bwa’shi nutambule ntumbo ya Fumwetu Yesu Kidishitu. 15 Bino namu, bakwetu, bombeelayi bashimate, na nukwatshidiile ndambukisho yanudi bayiye swekala ku kwakula kw'eyi, swekala ku mukanda wetu. 16 Aku namu Fumwetu Yesu Kidishitu nabene, n’Efile Mukulu eetu na Nshetu, betufuule kifulo na betusaambile kwitusaamba kwa looso na kwitupa lukulupilo lwi buwa ku buuntu [bwaye], 17 akumiine kusaamba mashimba eenu na kwinukankamika mu mufubo ooso wi buwa na mu eyi dioso di buwa.

 

3

1 Kibashaala, bakwetu, etutekyeleyi, bwa’shi eyi dia Fumu ditambukye lubilo na diikale ditumbishiibwe, bu biadidi’nyi ditumbishiibwe kwenu ; 2 na biatudia kupoosolwa ku maboko a bantu babi1’na be bukyelo2, mwanda lukumiino ta ndwa bantu booso nya3. 3 Anka Fumu namu e na kishima, akenuniisha n’akenulame ku bubi. 4 Anka twi bakulupile mwi Fumu ku lupese lwenu’shi, nukwete kukita na’shi anukakitshi kiakia kiatudi benwambe [kukita]. 5 Aku namu, Fumu ayinikye4 mashimba eenu ku kifulo ki’Efile Mukulu, na ku lwishiinko lwa Kidishitu !

*(1) Sunga kwamba’shi : Kushila lukumiino ; kwilutoombokyela. — (2) Sunga’shi : baasha milwisho. — (3) Sunga kwamba’shi : bantu booso ta be na lukumiino nya. — (4) Sunga kwamba’shi : alombole mashimba eenu.

6 Anka atwinukamika, bakwetu, mwishina dia Fumwetu Yesu Kidishitu, bianudia kulamunuka kwi mukwetu ooso atambuka mu kafuutakanyi, kushii muyiile lulambukiisho lwaadi mupete kwatudi. 7 Mwanda anuwuku anwe banabene kipaso akituungu’shi nwitwambule ; mwanda’twe tatwibatambukye mu kafuutakanyi munkatshi mwenu nya, 8 mbiatushii badye mukate5 wa bisumanga kwa muntu su ngumune, anka mu lutato na mu mfubilo e bukopo, twibafube [mufubo] bufuku na kaanya biatushaa kwikala ku bushito bwa muntu su ngumune a kwanudi ; 9 kushii kwamba’shi twibakutwe matalwa kwanka, anka bwatudia kwipaana’twe banabene kwanudi bu kileseesho, bwa’shi nwitwambule. 10 Mwanda’nyi, pabaatudi kwenu, tubenukamikile bino’shi : su muntu bapele kufuba, tadianga namu nya. 11 Mwanda atupusha’shi, kwi bamo munkatshi mwenu abatambuka mu kafuutakanyi, bashaa bafubu su nkapeela, anka abatwelakana6 mu mianda yoso. 12 Anka atukamika baaba be biabia, n’atwibasendeela mwi Fumu Yesu Kidishitu bwabadia kudia mukate wabo’bo banabene mu kufuba na kufukama. 13 Anka’nwe, bakwetu, tanukookanga na kukita kwa bi buwa. 14 Na su muntu ooso takookyela kweyi dietu [diadia dinufundjilwe] mu uno mukanda, mulamiineyi7 na tanwipusheenanga n’aye, bwa’shi akwatshikye buufu ; 15 dingi tanumwatanga bu mwishikwanyi, anka numudimushe bu mukwetu.

*(5) Sunga kwamba’shi : Mbiatushii badye biakudia. — (6) Sunga kwamba’shi : Mbaasha lwaaka mu mianda yoso. — (7) Sunga kwamba’shi : Numubekyeele ; numutale eyiso.

16 Aku namu Fumu a kufukama nabene enupe kufukama mafuku ooso mu kipaso kioso. Fumu ekale n’eenu booso !

17 Ndwimuno, lwa kwiyaasa diande ami nabene Mpoolo ; lwi kitundwilo mu mukanda woso : bino biamfuundu. 18 Buuntu bwa Fumwetu Yesu Kidishitu bwikale n’eenu booso !

MUKANDA WA KWIBEDI
KWI

TIMOTEE

1 Timotee 1, 2, 3, 4, 5, 6

1

1 Mpoolo, mutumibwa a Yesu Kidishitu, muyiile kitshibilo ki’Efile Mukulu Mupaashi eetu, na dia Kidishitu Yesu lukulupilo lwetu, 2 kwi Timotee, mwan’ande eyendo mu lukumiino : buuntu, lusa, kufukama, [bikupeebwe] kwi Efile Mukulu Yaya na kwi Kidishitu Yesu Fumwetu !

3 Bu binaandji mukutekye bwa’shi oshaale ku Efeso panaadi nende ku Masedwane, bwa’shi otunishe bangi bantu’shi, tabalambukishanga ndambukisho yenyi, 4 na’shi tabalamatanga ku mieele na ku malondo a bifuko ashii mpwilo, aatanda mpaka pamutwe pa nfubilo a mufubo w’Efile Mukulu, wi pa lukumiino.… 5 Aku namu kepatshilo k’eyi1 ditumwe nyi kifulo akituukila kwishimba di selele na ku muntu a muunda e buwa, na ku lukumiino lw’eyendo, 6 nyi kwi bamo bantu namu p’abo kwikuumba, babeyaluula ku kubalakanya kwa bisumanga, 7 mu kukyeba kwa kwikala balambukishi ba mwiiya, tabapusha sunga nkiinyi kiabaakula, su nkiinyi kiabashimikila kasele [mu kwakula kwabo]. 8 Anka atuwuku’shi mwiiya wi buwa, su muntu beukitshi mwaudi uyiile, na kuwuka bino’shi, 9 mwiiya ta ngwa balulame nya, anka ngwa baaba bashabeutshiinyi na bashabakookyela, ngwa be bubi na balwishi, ngwa bantu bashabatshiini Efile Mukulu na ba bisumanga, ngwa baaba abakupila banshabo na abakupila ba nyinabo, ngwa baaba abayipayisheena, 10 ngwa baasha lukyebanokyebano, ngwa baaba abelwisha abo banabene na balume [n’abo], ngwa bangifi ba bantu, baasha madimi, kwitshipa kwa madimi, na su kwi kingi kintu kioso kikutwene na lulambukiisho lwi buwa, 11 muyiile mukandu wi buwa wa ntumbo y’Efile Mukulu a muloo, unaadi mupeebwe. 12 Na nantuumbula Kidishitu Yesu, Fumwetu, bankankamikile, mwanda mmumone na kishima, paaye kuntuula mu mufubo, 13 ami baadi asabuula [Efile Mukulu] kumpala, baadi na kubingabinga, na shakukayisheena ; anka nafwidiilwe lusa, mwanda nankitanga kushii kuwuka, mu kukutwa kwa lukumiino ; 14 na buuntu bwa Fumwetu bubaniisha kufiima na lukumiino na kifulo kii mwi Kidishitu Yesu. 15 Dino eyi ndi’eyendo na ndipwandjikile kukumiinwa kooso’shi, Kidishitu Yesu bafikile pa nsenga bwa kupaasha balwishi, bwandji’mi bu a kumpala. 16 Anka nafwilwa’mi lusa, pa mwanda wa bino, [biangakula], bwa’shi mwandji, [ami] a kumpala, Yesu Kidishitu aleeshe lwishiinko lwaye, bwandjia kwikala kilesheesho kwi baaba abakumiina mwadi kunyima bwa muwa wa looso. 17 Biinibiabia, kwi Fumu a nkama na nkama ya bipwa, shafwiyaa, shamwekwa, Efile Mukulu bupenka, kwikale kineemo na ntumbo ku bipwa nkama na nkama! Amene.

*(1) Sunga kwamba’shi : Kiina mwanda.

18 Nankupa dino elango, mwan’ande Timotee, muyiile mitemuko ibaadi ibwelwe pa mwanda oobe kumpala, bwa’shi kwayidi olwe ngoshi yi buwa, 19 mu kulamanga lukumiino na muntu a muunda e buwa, [lwalwa] lwabadi basumbusheene kwi bangi, babapono pa bitale lukumiino [nka bu bwaato bubeetshikila] mu meema ; 20 mu bungi bwa’bo ngi mwi Imenee na Alekisandele, baandji mulubule kwi Satana bwa’shi bayiye bia kuleka kusabuula [Efile Mukulu].

 

2

1 Biabia nasendeela, kumpala kwa bintu bioso’shi, batekye na kaseendeleshi, [batekye] nteko, batekyele [bangi], batumbule bwa bantu booso, — 2 bwa ba-fumu ba maumbo na bwa baaba booso batuulwe [na matalwa] panundu, bwa’shi tumone bia kushaala na kufukama, na kwiyikeela, mu bwin’Efile Mukulu booso na mwiyendo ; 3 mwanda biabia bi buwa na mbilumbulukye kumpala kw’Efile Mukulu eetu Mupaashi, 4 akyebe’shi bantu booso beekale bapaashiibwe, na’shi bafikye ku kiwukilo ki’eyendo ; 5 mwanda Efile Mukulu nyi ngumune, na [muntu] e pankatshi p’Efile Mukulu na bantu nyi ngumune , muntu, Kidishitu Yesu, 6 bepeene aye nabene bu nkuulo ku mwanda wa [bantu] booso, bu-kamonyi [bubatuunganga kuleshiibwa] mu kipindji kiabo, 7 bwabwa bwandji’mi, mutuulwe bu mulungudi na bu mutumibwa (nangakula eyendo, ntandjimbi’mi), mulambukishi a [beena] maumbo mu lukumiino na mwiyendo.

8 Biabia nankyebe’shi baana balume batekye mu mbalo yoso, bebooshe maasa e selele1, kushii suungu na kushii nangunangu2, 9 Bi pamune namu, bakashi bafwale fwadilo mupwandjikile, na kaneemo ka mbidi na kwiyisha, kushii kuluka [kwa nyene] na oolo, sunga bikano, sunga nfwadilo a bilamba bia kineemo, 10 anka ku bikitshiino bi buwa, ngi kulombeene baana bakashi abafubu mufubo w’Efile Mukulu. 11 Abituungu mwana mukashi ayiye muwumiine, na kukookyela kooso ; 12 anka’mi ntampa mukashi matalwa a kulambukisha sunga a kwata matalwa panundu pa mwana mulume nya ; anka ashaale muwumiine ; 13 mwanda Adama bapangilwe a kwibedi, na kunyima ngi Efe ; 14 na Adama tabadimbilwe nya ; anka mukashi, pabadimbilwe, bapoone mu kutupilwa kwa mwiiya ; 15 anka akapaashiibwa pa kutanda kwa baana, su babashimatshiila mu lukumiino na mu kifulo na bu-selele, na kwidiinga.

*(1) Ngi kwamba’shi : maasa ashii na mwanda ubi. — (2) Sunga kwamba’shi : kwiyalasheena.

3

1 Dino eyi ndi’eyendo’shi, su muntu aabila mufubo wa bu mulami, adidi mufubo wi buwa : 2 abituungu’shi mulami ayikale shatopekwa, mulume sha mukashi umune, mwidiingye, sha kinangu, muneemekwe, akuukila benyi, mulombeene kulambukisha, 3 shii mwipaane ku malofu, shakupisheena, anka mutaale, shii na tuleo, shii na kifulo kia fwalanga, 4 [muntu] aludika shibo yaaye kalolo, mulame baana baaye bakookyele na kaneemo kooso. 5 (Anka su muntu tawuku kuludika shibo yaaye’ye nabene, nkipaso kinyi kiakalama kakongye k’Efile Mukulu kalolo ?) 6 Tayikalanga mukumiine binobino, kutshiina’shi tala paketatula, apona mu kilubilo kia diabulu. 7 Aku namu’nyi abituungu eekale na bu-kamonyi bwi buwa abuleeshwa kwi bantu be paasha, bwa’shi taponanga mu buufu na mu muteo wa diabulu.

8 Pamune namu, [abituungu’shi] bafubi beekale beneemekye, bashii na ndjimi ibidi, bashii banemeene mu [kutoma kwa] malofu e bungi, bashii na lwabi lwa kupeta bupeta bwi buufu, 9 abalama kifiibwe1 kia lukumiino mu muntu a muunda mupwidikye ; 10 na beeni bano beekale’nyi batompiibwe kwibedi ; kunyima, bafube, paabo kusanganwa bashii matope. 11 Pamune namu, baana bakashi beekale beneemekye, bashii na twipu, bediingye, baasha kishima mu bintu bioso. 12 Bafubi beekale balume baasha mukashi umune, abaludika baana baabo kalolo [mpaa] na mashibo aabo’bo banabene ; 13 mwanda baaba babafubile bi buwa mbatuulwe mu mulongo wi buwa n’eshimba diningye mu lukumiino lwi mwi Kidishitu Yesu.

*(1) Sunga’shi : Mwanda ufiaame.

14 Nankufundjila yino mianda, na kukulupila kwa kufika kwodi binobino ; 15 anka, su nanyengakana, — bwa’shi owukye kipaso akituungu kwikala mu shibo y’Efile Mukulu, yiinyi yikale kakongye k’Efile Mukulu e na muwa, musuungu na kibayi ki’eyendo. 16 Na kushii mpaka, kifiibwe2 kia bwin’Efile Mukulu nyi nkikata : Efile Mukulu bamwekyelwe mu mbidi, babingishwe ku Kikudi, babamumwene kwi bamwikeyilu, babamulambukiishe munkatshi mwa [beena] maumbo, akumiinwa pa nsenga, bakamiishwe kwiulu mu ntumbo.

*(2) Sunga’shi : Mwanda ufiaame.

 

4

1 Aku namu Kikudi akiakula patooka’shi, mu mafuku a ku nfudiilo bamo [bantu] abakalamunuka ku lukumiino, bakalamate ku bikudi abibalubisha na ku ndambukiisho ya bikudi bibi, 2 baakulanga [mianda ya] madimi ku bulamalama, na binangu biabo abo banabene bipape, 3 abatunisha [bantu] bwa kwibakila [bakashi], abeele mwiiya wa kushila mwiita1 ubapangile Efile Mukulu bwa kwikala audiibwa na lutumbu kwi [bantu] bakumiine na kwi baaba abawuku eyendo ; 4 mwanda kipangwa kioso ki’Efile Mukulu kii buwa na ta kwi su nkimune kiakusuumbulwa, pakidi kiatshiibwe na lutumbu, 5 mwanda nkitooshiibwe n’eyi di’Efile Mukulu na luteko. 6 Pakupatulwiila bakwetu yino mianda, okeekala mufubi e buwa a Kidishitu Yesu, mudiishwe mu bishima bia lukumiino na bia lulambukiisho lwi buwa lwodi mupwe kupusha kalolo. 7 Anka pela nkiindji ya bisumanga na ya bakashi banunu, eniishe obe nabene [olamate] ku bwin’Efile Mukulu ; 8 mwanda kalashishi ka mbidi ke buwa mu bintu bipeele, anka bwin’Efile Mukulu bwi buwa mu bintu bioso, mbwikale na mulayilo wa muwa wi binobino2 mpaa na wa muwa aukafika. 9 Dino eyi nyi ndi’eyendo na ndipwandjikile kukumiinwa kooso ; 10 mwanda nyi mpa mwanda wa bino watukwete kufuba na watudi mu buufu, mwanda atukulupila mwi Efile Mukulu e na muwa mwikale Mulami a bantu booso, bikishikishe a baaba be na kishima. 11 Kamika yino mianda na eyilambukishe. 12 Muntu tapeeshanga bukinga bwobe ; anka yikala’be bu kileshesho kia beena kukumiina, mu kwakula, mu mwikeelo3, mu kifulo, mu lukumiino, mu bu-selele, 13 Mpaa na ku kipindji kiankafiki, epaane mu kubadika, mu kukankamika, na mu kulambukisha. 14 Tolengululanga kia buuntu kia lusa kii mwodi, kibakupeelwe pa butemuki na mu kutentekwa kwa maasa a kisaka kia bakulu. 15 Epaane ngofu mu bino bintu ; wemwikale obe ooso, bwa’shi kwenda kwobe kwa ku meeso kumwekwe patooka kwi bantu booso. 16 Etaluule obe nabene na bulambukishi ; shimatshiila mu bino bintu, mwanda mu kukita kwa bino okepaasha obe nabene mpaa na [bantu] abakupusha.

*(1) Sunga’shi : bidiibwa. — (2) Sunga’shi : Muwa wi kwanka binobino. — (3) Sunga’shi : Ngikashi.

5

1 Tosashilanga muntu mukulu bi bukopo, anka musendeele bu yaya1, basongwalume bu bakwenu, 2 bakashi bakulu bu ba-taabo, basongwakashi bu ba-nkashan’obe, mu bu selele booso. 3 Neemeka bakashi ba bafwe baaba be bu ba bafwe b’eyendo ; 4 anka su kwi mukashi a mufwe kampaanda e na baana sunga mbekulu, abo babadiile kwiya bia kuleesha bwin’Efile Mukulu bwabo kwi [ba mu] shibo yabo’bo banabene na bia kulela namu baaba bebatande kipaso kibabebaleele, mwanda biabia bi buwa kumpala kw’Efile Mukulu. 5 Aku namu yawa mwikale bu mukashi a mufwe eeyendo mulekwe bupenka, mutuule lukulupilo lwaye mwi Efile Mukulu, na kwete kushimatshiila mu kwisendeela na mu nteko bufuku na kaanya. 6 Anka yawa [namu] e mu muloo nyi mufwe pano paadi na muwa. 7 Kamika’nyi yino mianda, bwa’shi beekale bash’abatopekwa. 8 Anka su muntu talama be bu baaye bikishikishe kulama beena kifuko kiaye, bapele lukumiino dingi mmubi mukile yawa shii mukumiine. 9 Mukashi a mufwe eekale mufundjiibwe ku mukanda, shii muushi a bipwa makumi asamombo, [bekeele] mukashi a mulume umunenka, 10 e na bu-kamonyi’shi batambukanga mu bikitshiino bi buwa, — su bakushiishe baana, su bakukiile benyi, su basuulwile ngao ya be selele, su baadi mukwashe baaba be mu malwa, su baadi mwipaane mu mufubo woso wi buwa. 11 Anka pela bakashi ba bafwe bakii bakinga ; mwanda, pabakatoombokyela Kidishitu pa kwipaana kwa ku ngabiabi yabo, abakadidi kwibakilwa [malunda], 12 be mu kilubilo mwanda babasuumbusheena lukumiino lwabo lwa kwibedi ; 13 n’anka mu kiakia kipindji kimune abakabaanga kwikala abapuupakana bisumanga, bakindakananga ku shibo na shibo ; kushii peenda kupuupakana bisumanga, anka’nyi bu bambalakanyi, abatwelakana mu mwanda woso, abaakula mianda yishii yilombane. 14 Biabia nankyebe’shi bakinga bayibakilwe, batande baana, baludikye shibo yabo, tabalekyelanga mwishikwanyi kipindji su nkimune pa mwanda wa bwakule-akule ; 15 mwanda bamo mbapwe kwiyaluula kwi Satana. 16 Su mwina kukumiina mulume ooso sunga mukashi e na bakashi ba bafwe, ebakwashe na kakongye takasemunanga bushito bwabo, bwa’shi kamone bia kukwasha baaba beekale bakashi ba bafwe b’eyendo.

*(1) Sunga’shi : Bu muntu mutaande.

17 Bakulu abakumbasha mufubo wabo wa buludiki bamwekwe bu bapwandjikile kineemo kikata, bikishekishe baaba abafubu mwiyi [di’Efile Mukulu] na mu bulambukishi ; 18 mwanda kifundwe akiakula’shi : « Twanyanga kukanwa kwa ngombe afuuntu ntete » (A), na’shi : «  Mufubi mupwandjikile efuto diaye » (B). 19 Totambulanga mwanda wabafuundu mukulu, su tampeenda pakudi tumonyi tubidi sunga tusatu. 20 Baaba abalwisha, ebasaashile ku meeso kwa [bantu] booso, bwa’shi bangi namu batshiine. 21 Nankukamika kumpala kw’Efile Mukulu na kwa Kidishitu Yesu na [kwa] bamwikeyilu basangulwe’shi, olame bino bintu, kushii kwamuuna [kintu] tokitanga kintu [kioso] na toondo.

*(A) Detelonome 25. 4. — (B) Luka 10. 7.

 22 Totentekanga muntu maasa lubilolubilo na twebungilanga ku milwisho yabeene ; elame obe nabene mupwidikye. 23 Totomanga peenda meema, anka wate namu na tulofu twa finyo tupeela, pa mwanda wa kifu kiobe na wa nkalakashi yobe yishayikooko. 24 Milwisho ya bamo bantu ngibadiile kumwekwa ku meeso na ngitadiile ku kiimu ; anka [milwisho] ya bangi bantu namu ayibalondo mu mongo. 25 Bi pamune namu na mifubo yi buwa ngibadiile kumwekwa [ku meeso], na yaya yishii bino2 tangilombeene kwikala yifwame nya.

*(2) Sunga’shi : Yaya yilekeene na yino.

6

1 Abituungu bapika booso be mu kikuumbo kia bupika bamone ba-fumwabo’bo banabene bu balombeene kineemo kioso, bwa’shi eshina di’Efile Mukulu na lulambukiisho tabiikalanga bisabuulwe ; 2 na bwa’shi baaba be na ba-fumwabo beena kukumiina tabebapeeshanga mwanda’shi nyi mbaana n’abo, anka bebafubile bikishekishe’shi baaba abapetela mu mufubo wabo wi buwa na wa lubilo-lubilo mbeena kukumiina, bakwetu ba kifulo. Lambukisha yino mianda na okankamikye. 3 Su muntu alambukisha [mianda] yilekeene na yino akupu apele kulonda mayi apwidikye, [kwamba’shi ] aa a Fumwetu Yesu Kidishitu na a lulambukiisho lwi muyiile bwin’Efile Mukulu, 4 aye e na kwitatula, kushii’ye kuwuka kintu, anka mmwikale na maladi a nkonko na a mpaka ya bishima, akukatandjika kiuutu, ngoshi, bishima bia mulomo, mpwandjikishi yibi, 5 mpaka ya bisumanga ya bantu bashimishe kinangu mu mpushiisho aabo na bakutwe kwikala na eyendo, abapwandjikisha’shi bwin’Efile Mukulu nyi sulo ya kupetela bupeta. 6 Aku namu bwin’Efile Mukulu [bwi] na muloo nyi mbupeta bukata. 7 Mwanda tatwibafikye na kintu pano pa nsenga, na mwiyendo tatwibalombeene kwimutuuka na kintu nya. 8 Anka paatwe kwikala na kia kudia mpaa na kia kwishikiila, biabia mbitukumbeene. 9 Aku namu baaba abadidi kwikala ba-mpeta abapono mu kitompwanga na mu muteo, na mu ngabiabi yi bungi ya ilootakane na yi bubi ayitweesha bantu mu lufu na mu kushimina , 10 mwanda kifulo kia fwalanga nyi mushi wa bubi bwa bipaso bioso : bamo namu pa kweela lwabi kwanka, mbapwe kuleka lukumiino dingi mbekakile abo banabene makyenga e bungi. 11 Ank’obe, muntu a Efile Mukulu, suuka bino bintu, olonde kululama, bwin’Efile Mukulu, lukumiino, kifulo, lwishiinko, kupopeela kwa kikudi ; 12 lwa ngoshi yi buwa ya lukumiino ; kwatshiila muwa wa looso ubaabadi bakwitanyiine na uboodi mubweele bi buwa patooka kumpala kwa tumonyi twi bungi. 13 Nankukamika kumpala kw’Efile Mukulu mulame bintu bioso na muwa, na kumpala kwa Kidishitu Yesu baalulwiile Ponte Pilata bi buwa bwa’shi, 14 olame uno mwiiya, kushii katoba, kushii kutopekwa, mpaa na pa komwekwa kwa Fumwetu Yesu Kidishitu, 15 kwabakaleesha ku kipindji kikumbane kwi sha muloo na umune Mukile bukata e panundu pa booso, fumu a booso bamunane, fumu a booso babikale, 16 aye bupenka shafwiiya, e na etaata dishaale mwadi dishii biakwikuunga muntu su ngumune, wiinyi abashamwene kwi muntu su ngumune, [muntu] sungwa ngumune tamulombeene kumumona, — kwadi kwikale kineemo na bukome bwa looso ! Amene.

17 Kamika kwi baaba be na bupeta mu kino kipungo’shi, tabekalanga betatule na tabatuulanga lukulupilo lwabo mu mapeta ashii kapu, anka [batuule] mwi Efile Mukulu etupeeya bintu bioso mu bupeta bw’abio bwa’shi bitusankishe ; 18 bakite bi buwa ; beekale ba-mpeta mu bikitshiino bi buwa ; beekale na lubilo mu kupaana, bash’eshimba dia kukwashana, 19 abekongweela kibangilo kii buwa bu bupeta pa mwanda wa mafuku aakafiki, bwa’shi bakwatshiile kiakia kii bu muwa eyendo.

20 A Timotee, lama kiakia kibakupeelwe, osuukanga nkiindji ya bisumanga na yishii yitale Efile Mukulu na kwikutwena kwa kiwukilo kiakia kiabadi baudikye bii bubi, 21 akikitshi’shi bangi namu bekikumiine, babalamunuka ku lukumiino. Buuntu bwikale n’obe.

MUKANDA WA KABIDI
KWI

TIMOTEE

2 Timotee 1, 2, 3, 4

1

1 Mpoolo, mutumibwa a Yesu Kidishitu ku kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu, muyiile mulayilo wa muwa [ubabetulayile] wi mwi Kidishitu Yesu, 2 kwi Timotee, mwan’ande mukumiinwe : Buuntu, lusa, kufukama, [bikupeebwe] kwi Efile Mukulu Yaya na kwi Kidishitu Yesu Fumwetu :

3 Nantumbula Efile Mukulu, anfubila kubanga ku banshami-kulu na muntu a muunda mupwidikye, biankwete kukutentekyeshanga kipindji na kipindji mu miyayilo yande, 4 bufuku na kaanya (nandidi ngofu bia kukumona, nantentekyesha mpolo yobe, bwa’shi ngikale muushiibwe na muloo,) 5 nantentekyesha lukumiino lw’eyendo lwi mwodi, na lubabadidiile kushaala mwi nyin’obe-kulu Loise na mwi nyinobe Enise, na; nashinkamisha’shi, lwi na mwodi. 6 Ngi pa mwanda kinyi nankutentekyesha bwa kushiisakanya kia buuntu kia lusa ki’Efile Mukulu, kii mwodi pa kutentekwa kwa maasa ande , 7 mwanda Efile Mukulu tamwitupe kikudi1 kia moo nya, anka kia bukome, na kia kifulo, na kia kwikala na kinangu kii buwa2. 8 Biabia twekalanga na buufu bwa bu-kamonyi bwa Fumwetu, sunga mbwande’mi mwina lukano aaye, anka ata kiobe kipese ku makyenga a mukandu wi buwa, muyiile bukome bw’Efile Mukulu, 9 betupashiishe na betwitanyine na lwitanyino lwi selele, kushii muyiile bikitshiino bietu, anka muyiile mpango yaaye’ye nabene, na buuntu bwaye nabene bubetupelwe mwi Kidishitu Yesu kumpala kwa bipungo bia bipwa nkama, 10 anka bubaleshiibwa binobino pa kumwekwa kwa Mupaashi eetu Yesu Kidishitu, bayipaa lufu na batuulu muwa mwitaata na kuushifwa ku mukandu wi buwa ; 11 wandji mutuulwe’mi [bu] mulungudi aao na, [bu] mutumibwa na [bu] mulambukishi a beena maumbo. 12 Ngi bwakinyi’ni nafwambulwa na bino bintu ; anka ntshii na buufu nya, mwanda nanguuku yawa andji mukumiine, na nashinkamisha »shi e na bukome bwa kulama kiakia kiandji mumupe kulama, mpaa na ku diadi’efuku3.13 Ikala na kilesheesho kia bishima bi buwa biodi mupushe kwandji, mu lukumiino na mu kifulo kii mwi Kidishitu Yesu. 14 Lama kituudilo kii buwa [kia bintu] mu Kikudi e Selele kishaale mwatudi. 15 Owuku bino’shi, booso be mu Assi babangalulukila, Fingele na Elemongene be munkatshi mw’abo. 16 Fumu afwile shibo ya Onesifolo lusa, mwanda bansambaa misuusa na misuusa na tamupushe lukano lwande buufu nya, 17 anka, pabaadi ku Loma, aye nkunkimba kalolo mpaa na bibansangeene. 18 Fumu amupe mwadia kufwilwa lusa kwi Fumu mu diadi’efuku5 ; n’obe owuku bi buwa mifubo yadi mufube mu Efeso biayidi.

*(1) Sunga’shi : Eshimba dia moo. — (2) Sunga’shi : Kia budimu. — (3) Diadi’efuku : mu kishingatshilo 12, na 16 ; tala na mu kipindji 4 kish. 8. nyi efuku dia kumwekwa kwa Fumwetu mu ntumbo, nadio dimune efuku dia bwedi.lufu

 

2

1 Biabia obe, mwan’ande, ekankamikye mu buuntu bwi mwi Kidishitu Yesu ; 2 na mianda yoodi mupushe kwandji kumpala kwa tumonyi twi bungi, eyiomekye kwi bantu bashimate bakwikala namu balombeene kulambukisha bangi [bantu]. 3 Tambula kiobe kipindji kia makyenga bu musalayi e buwa a Kidishitu Yesu. 4 Takwi muntu endaa mu ngoshi akwianyiina mu mianda ya muwa [wa pa nsenga], bwa’shi asangasha yawa mumwate bwa ngoshi ; 5 mbimune’nyi su muntu alu ngoshi ya mifuko, tafwadikiibwaa kilongo kia ngobesha su tamulwe ngoshi mupuunda miiya ya’yo ; 6 abituungu mufubi afube kwibedi, bwadia kusankila bikuba [bia mufubo].

7 Ata kino kiangakula na muulo ; mwanda Fumu akakupa kiwukilo mu bintu bioso.

8 Tentekyesha Yesu Kidishitu, babushiishwe munkatshi mwa bafwe, keekulu ka Dafidi, muyiile mukandu wande wi buwa, 9 mwamwa mwankankameena malwa mpaa na kwanyiibwa nkano bu mukitshi a bubi ; ank’eyi di’Efile Mukulu tandianyiibwe’dio. 10 Ngi bwakinyi nankankameena [malwa] a kintu kioso bwa kifulo kia basangulwe, bwa’shi abo’nyi batambule kipandjilo kii mwi Kidishitu Yesu na ntumbo ya looso. 11 Dino eyi ndi’eyendo ; mwanda su twibafwe n’aye, atukeekala’nyi na muwa pamune n’aye ; 12 su atumono malwa, atukabikala namu’nyi n’aye pamune ; su atumutunu, aye namu aketutunu ; 13 su tatwi bakumiine, aye ashaala mushimate mwanda aye takwituna’ye nabene nya.

14 Ebatentekyeshe yino mianda, opele kumpala kwa Fumu’shi, takwikalanga mpaka ya bishima, ishii na bukwashi sunga mbumune, na ayiponesha baaba abapusha. 15 Etaluule obe nabene biodia kwikala kumpala kw’Efile Mukulu mukanyiibwe, mufubi shi na mwanda wa kupusha buufu, apatuula eyi di’eyendo na kululama ; 16 anka pela misaambo ya bisumanga na yishii yitale Efile Mukulu, mwanda [baaba bemwipaane] abakatungunuka kumpala mu bishii bia bwin’Efile Mukulu, 17 n’eyi diabo adikafukula bu elonda di’eshoobo1, be munkatshi mwa’bo nyi Imenee na Filete, 18 bapwe kulamunuka ku eyendo, abaakula’shi, lusaangukilo [lwa bafwe] talupwile kukitshika, n’abaponesha lukumiino lwa bangi. 19 Anka kibangilo kinyiingye ki’Efile Mukulu nkishaale, kiyikale na kino kitaampi’shi : Fumu awuku baaba be bu baaye, na’shi : Muntu ooso ateemuna eshina dia Fumu akatukye ku mianda ibi. 20 Aku namu, mu shibo yikata, tamwi’nka bipulu bia oolo na bia fwalanga nya, anka’nyi bia mitshi na bi’ema2 : na bimo bia kineemo, bingi bishii bia kineemo. 21 Biabia su muntu betoosha ku bino [bingi bipulu], akeekala kipulu kia kineemo, kilamuunwe selele, kipwandjikile ku mufubo wa fumu a shibo, kilumbuulwe bwa mufubo woso wi buwa. 22 Anka suuka ngabiabi ya busongwalume, na londa kululama, lukumiino, kifulo, kufukama, na baaba abateemuna3 [eshina dia] Fumu mwishimba di selele ; 23 anka pela miipusho yilotakane na yipatamine4, owukye’ shi, ayitandaa mpaka. 24 Na tabituungu’shi mpika a Fumu eele mpaka nya, anka ayikale mupopeele kwi bantu booso, muwukye bia kulambukisha, sha lwishiinko ; 25 alambukisha baaba babiandule na kupopeela, [ayindjilanga] pangi su Efile Mukulu, ngakwibapa kwilanga bwa kushinguula eyendo, 26 na su mba kupasuka ku muteo wa diabulu, wawa wibakwate, bwa’shi bakite kikyebe ki’eshimba dia’ye5.

*(1) Sunga’shi : Eloonda dishadipaanda. — (2) Sunga’shi : Bia nsenga. — (3) Sunga’shi : Baaba abeteende; abeedidi. — (4) Sunga’shi : yishii na kinangu. — (5) Ngi kwamba’shi : Eshimba di’Efile Mukulu.

3

1 Aku namu, shinguula bino’shi, mu mafuku a kunfudiilo akukafika bipindji bi bukopo ; 2 mwanda bantu abakeekala bekumiine’bo banabene, baasha lwabi lwa fwalanga, baasha kwitatula, baasha kwineemeka, baasha kasaabusaabu, bashabakookyela bebatande, bashii na lutumbu, bashii na bwin’Efile Mukulu, 3 bashii na kifulo kia butandwa, bashabapooshwa, abadimbiila bantu mianda, bashii na kwikanda, be bukyelo, bashikwe kii buwa, 4 baasha kiipuko, baasha kawuluulu1, bawuule ndaa na kwitatula, bakumiine bisepeelwa kukila bukuuku n’Efile Mukulu, 5 be na mwikeelo wa bwin’Efile Mukulu, anka bakwete kutuna bukome bwa’bo. Aku namu futaala bantu be biabia. 6 Mwanda ba munkatshi mwa’bo nyi baaba abatwelaa mu mashibo na abatwalaa baana bakashi babofule be na milwisho mu bupika, mbakakiibwe na ngabiabi ilekeene, 7 abalambukishwa mafuku ooso, na kushii’bo kufika ku kiwukilo ki’eyendo. 8 Aku namu nka mu kipaso kimune kibabatoombokyele Mose kwi Yanese na Yambelese2 ngi biabia namu bano bakwete kutoombokyela eyendo, bantu balwiile mu mpushiiso aabo, bakalasheenwe pa bitale lukumiino : 9 anka tabakatungunuka kumpala nya, mwanda moombe wabo aukamwekwa patooka kwi bantu booso, bu bibaadi’nyi bwa baaba. 10 Anka obe, wemushinkamishe kalolo bi lulambukiisho lwande3, mwikeelo wande, katupwiito kande4 ka mafuku ooso, lukumiino lwande, keepatshilo kande, kifulo kiande, lwishiinko lwande, 11 kubingwabingwa kwande, malwa ande, kipaso kibaabidi binfikile ku Antiyoshe, ku Ikonyumu na ku Lisite, nkubingwabingwa kinyi kwandji mukankameene ; — na Fumu munkalwile ku bioso. 12 Na baaba booso abakyebe kwikala na muwa wa bwin’Efile Mukulu mu Kidishitu Yesu, abakabingwabingwa ; 13 anka ba ntoomboshi na bantu abakulupisha bakwabo bia madimi, abakatakuluka mu bubi, mu kulubishanga na kulubishwa abo banabene 14 Anka obe, bombeela mu mianda yoodi mwiiyei na biodi mushinkamishwe, pakuwuka baaba abakulambukiishe bianka, 15 na’shi, kubanga ku bwana, owuku bifundwe5 bi selele, bilombeene ku kwikasha na bukalabwino [mpaa na] ku kipandjilo ku lukumiino lwi mwi Kidishitu Yesu. 16 Kifundwe kioso nkiyokyelwe kwi Efile Mukulu na nkipwandjile bwa kulambukisha, bwa kukuminisha, bwa kulumbuula, bwa kuludika mu kululama, 17 bwa’shi muntw’Efile Mukulu akumbane na akumbanyiniine bwa mufubo ooso wi buwa.

*(1) Sunga’shi : Basha kitunya. — (2) Katale mu Kikatukilo 7 na ku 9. — (3) Katale mu 1 Timotee 4. 6. — (4) Sunga’shi : Keepatshila kande. — (5) Sunga’shi : miaaku yi selele.

4

1 Nankukamikila bianka kumpala kw’Efile Mukulu na kwa Kidishitu Yesu, [aye] akatshibila [bantu] abatala na bafwe kiimu, na ku kimwekyelo kiaye na ku bufumu bwaye’shi : 2 Lungula eyi [di’Efile Mukulu], shiishikila pakudi nsaa na pakushii nsa, ebakaambile mu misaambo, saashila, sendeela, na kapunganyi kooso na lulambukiisho ; 3 mwanda akukeekala kipindji kingi kiabashabakookyela lulambukiisho lwi buwa ; anka, p’abo kwikala na matwi e mmwi, abaketuudila balambukishi muyiile ngabiabi yabo’bo banabene, 4 na abakakuumbu matwi aabo ku eyendo bakatadiile ku mieele. 5 Anka obe, ikala mwidiingye mu bintu bioso, kankameena makyenga, fuba mufubo wa bulungudi, kumbashidiila mufubo oobe ; 6 mwanda, bwande’mi, ntaandji afubiswa bu kimiamino [kia kitapilo]1, na kipindji kia lwendo lwande2 kibakumbana. 7 nampu kulwa ngoshi yi buwa, nampudisha kuniisha kwa lubilo, nemulame lukumiino : 8 kubanga binobino kilongo [kia ngobesha] kia kululama, kibambikilwa, kiakia kiabakampa kwi Fumu nsushi mululame diadia efuku3, na tampeenda’mi bupenka nya, anka namu’nyi [abakapa] baaba booso bafule kimwekyelo4 kiaye.

*(1) Kabadikye mu Fidlipe 2. 17. Na Kibadiko 15. 5. — (2) Nkwamba’shi : lufu lwaye; Tala Filipe 1. 23. —  (3) Adia efuku : Nyi efuku dia kumwekwa kwa Fumwetu mu ntumbo, n’adio’nyi dia kwaaba bwedi. Tala 2 Timotee. 1. 12 na 16.—(4) Sunga’shi : Kufumbuka kwaye.

9 Lwilakana kufika binobino kwandji ; 10 mwanda Demase bandekye, pa’ye kutoma kino kipungo kifulo ; na beende ku Tesalonika, Kelesense [namu] beende ku Ngalateya, Tite ku Dalamatiya ; 11 Luka bupenka ngi e n’ami. Ata Mâko, ofikye n’aye, mwanda ne na’ye lukalo bwa mufubo. 12 Aku namu ne mutume Tishike ku Efeso. 13 Patoofiki otwale ekosthi dinandekyele ku Tolowade kwa Kalapuse, na mikanda, bikishekishe mikanda ya misokya. 14 Alekesanda, sendwe a bilonda bia munyinga, muleeshe kwandji bubi bukile ; Fumu akamufutu muyiile bikitshiino biaye. 15 Dimuka obe namu kwadi, mwanda nyi mulwe ngofu na mayi eetu. 16 Mu kwilamwiina kwande kwa kumpala [ku kiimu], ta kwi muntu baadi n’ami nya, anka booso babandekye : wawa [mwanda] tawibalambikwanga. 17 Anka Fumu nkunyimeena peepi na kunkankamika, bwa’shi bulungudi booso bukumbaswe kwandji na’shi maumbo ooso ebupushe; na nupoosolwe kukanwa kwa ntambwe. 18 Fumu akandamwiina ku mufubo woso wi bubi, na akandama bwa bufumu bwaye bwa mwiulu. Kwadi [kwikale] ntumbo, ku bipwa na bipwa! Amene.

19 Yimuna Pidisika na Akilase mpaa na shibo ya Onesifolo. 20 Elasete basheele ku Kodinda, na ne mulekye Tolofime ku Milete e na maladi. 21 Lwilakana kufika kumpala kwa mieshi ya mashika. Ebuluse na Pudensa, na Linuse na Kalaudia, na bakwetu booso, abakwimuna. 22 Fumu Yesu Kidishitu ekale na kikudi kiobe. Buuntu bwikale n’enu!

MUKANDA KWI

TITE

Tite 1, 2, 3

1

1 Mpoolo, mpik’Efile Mukulu, na mutumibwa a Yesu Kidishitu muyiile lukumiino lwa basangulwe b’Efile Mukulu na kiwukilo kia eyendo ki muyiile bwin’Efile Mukulu, 2 mu lukulupilo lwa muwa wa looso wabadi balee kwi Efile Mukulu, shi mulombeene kudimba, [beulayile] kumpala kwa bipungo bia bipwa nkama… ; 3 anka bafumbula, eyi diaye, ku kipindji kilombane, mu bulungudi bubabampeele’mi muyiile kitshibilo ki’eyi di’Efile Mukulu eetu Mupaashi, —-  4 kwi Tite, mwan’ande a eyendo muyiile lukumiino lumune lwa booso : Buuntu na kufukama, bikupeebwe kwi Efile Mukulu Yaya na kwi Kidishitu Yesu Mupaashi eetu !

5 Nankulekyele ku Kelete na kano kepatshilo, bwa’shi otuule mianda yibashaadile mu mulongo wi buwa, na’shi, mu kibundji kioso, otuule bakulu, mupuunda binaandji mukutumine eyi’shi : 6 su muntu tatopekwa, mulume sha mukashi umune, mwikale na baana bakumiine, babashabatopeka [kwikala na] kabwaalala, sunga baasha kibengo. 7 Mwanda abituungu’shi mulami1 ayikale shatopekwa bi muntu mupeebwe bushito [bwa kuludika mianda] y’Efile Mukulu2, shi mwineemekye mu kinangu kiaye3, shi na suungu, shi mwipaane ku malofu, shi bukyelo bwa kukupisheena, shi na lwabi lwa bupeta bwi buufu, 8 anka muntu ataambula beeni, e na kifulo na bantu ba mianda yi buwa, sha bukalabwino4 mululame, atshiini Efile Mukulu, mwikande, 9 mukwatshiile eyi dia kishima pe poo muyiile lulambukiisho, bwa’shi ayikale mulombeene, bia kukankamika na bulambukishi bulombane5 sunga bia kukambila baaba abetupisheena nao. 10 Mwanda kwi, baasha kibengo be bungi ababalakanya bisumanga na baasha kulubisheena, bikishekishe baaba beena kisale6, 11 baaba abatuungu’shi owuminishe kukanwa kwa’bo, ababuumbula mashibo ashima7, abalambukisha kiakia kishii kilombeene, bwa bupeta bwi buufu. 12 [Muntu] umune a munkatshi mw’abo, mutemuki aabo’bo banabene, baambile’shi : « Beena Kelete be’nka baasha madimi mafuku ooso, nyema yi bukyelo, mafu e na luleengu. ». 13 Buno bu-kamonyi mbw’eyendo ; ngi bwakinyi ebasaashile bi bukopo bwa’shi beekale bapwiidikye mu lukumiino, 14 bashabalamata ku mieele ya beena Yuda na ku milangilo ya bantu abalamunuka ku [mwanda w’] eyendo. 15 Bintu bioso mbipwidikye kwi baaba bapwidikye ; anka, bwa baaba be mako na bashii bakumiine, takwi su nkimune kii selele, anka mpushiiso aabo na muntu aabo a muunda bi mako8. 16 Abo abadiimbi kwakula bu abawuku Efile Mukulu, anka ku bikitshiino bia’bo abamutunu, pakwikala butete na bashabakookyela, mpaa na ku bikitshiino bioso bi buwa, mbatopekiibwe9.

*(1) Sunga’shi : Mulami. — (2) Sunga’shi : Miandaku a Efile Mukulu. — (3) Sunga’shi : Sha nkomanga. — (4) Sunga’shi : budimu.  — (5) Sunga’shi : Bwi buwa — (6) Ngi kwamba’shi : Beena Yuda. — (7) Ni nkwamba’shi : abalwisha bifuko bishima. — (8) Sunga’shi : Bi butete. — (9) Sunga’shi : Batoombokye.

2

1 Anka obe, akula mianda yipwandjikile na lulambukiisho lwi buwa’shi : 2 banunu beekale bediingye, beneemekye, baasha bukalabwino1 bashii na kilema mu lukumiino, mu kifulo, mu lwishiinko. 3 Bii pamune’nyi, bakashi babakulu, mu kipaso kiabo kioso kia kwikala, [beekale] bu biabidi bilombeene bakashi be selele, — bashii na twiipu, bashii bamuniibwe na malofu e bungi, abalambukisha mianda yi buwa, 4 bwa’shi balambukishe [namu] bakashi bakii bakinga bia kufula balume baabo kifulo, bia kufula baana baabo kifulo, 5 bia kwikala na bukalabwino, bapwidikye, bepaane ku mufubo wa kubaamba shibo, be buwa, abakookyela balume baabo’bo banabene, bwa’shi eyi di’Efile Mukulu tadikalanga disabuulwe. 6 Kankamika pamune basongwalume bwa kwikala bediingye, 7 obe nabene weleeshe mu bintu bioso bu kilesheesho kia bikitshiino bi buwa, [ashinkamisha] mu bulambukishi, kupwidika kwa lulambukiisho, kineemo, 8 eyi dilumbulukye dishii biakutopekiibwa, bwa’shi yawa etupisheena [n’eetu] akwatshikye buufu, pakakutwa kiakia kii bubi kia kwakula pa mwanda wetu. 9 [Kankamika] bapika bia kwikala bakookyele ba fumwabo’bo banabene, bia kwibasangasha mu bintu bioso, kushii kwikala baasha mapiodi ; 10 kushii kwiiba kintu, anka abaleesha kishima kioso kii buwa, bwa’shi balumbuule lulambukiisho lw’Efile Mukulu eetu Mupaashi mu bintu bioso. 11 Mwanda buuntu bw’Efile Mukulu abutwaala kipandjilo bubamwekwa kwi bantu booso, 12 abwitulambukisha’shi, pakupela mwikeelo ooso ushii wa bwin’Efile Mukulu na ngabiabi ya pa nsenga, twikale na muwa mu kino kipungo na kwidiinga, na kululama, mpaa na mwikeelo wa bwin’Efile Mukulu, 13 mu kwindjila lukulupilo lwi buwa , na kumwekwa kwa ntumbo yi’Efile Mukulu eetu mukata na Mupaashi Yesu Kidishitu, 14 bepeene’ye nabene pa mwanda wetu, bwa’shi etukuule ku bubi booso na’shi atooshe selele mwiilo wudiibwe2, bwaye’ye nabene usasakate bwa mifubo yilumbulukye. 15 Akula yino mianda, sendeela na saashila, na matalwa ooso a kukamika nao. Muntu takupeeshanga.

*(1) Sunga’shi : Budimu. — (2) Sunga’shi : Usangulwe.

 

3

1 Ebatentekyeshe bwakwikala beeyishe kwi ba-nsushi na baasha matalwa, bwa kwikala bakookye, bwa kwikala abakumiina [kukita] mufubo woso wi buwa, 2 kushii kukaa muntu, bashii beekale baasha kulee kwa tuleo, [anka] beshiinkye, abaleesha kupopeela kooso kwi bantu booso. 3 Mwanda atwe namu, tubaadi, angi mafuku, bapatamine, baasha bukolwa, balube [eshinda], bamunwe na ngabiabi yilekeene na miloo, bee na muwa mu bulamalama na mu kiuutu, babaadi bashikwe, abeshikweena muntu na muntu. 4 Anka, kalolo k’Efile Mukulu eetu Mupaashi na kifulo kiaye kwi bantú pababimwekyele, 5 aye nkwitupaasha, kushii pa kipikwa kia bikitshiino [bilombashwe] mu kululama, biatudi’twe bakite, anka muyiile lusa lwaye’ye nabene, pa kwitutanda dia kabidi ku meema abetutumpile na pa kwaluulwa1 kupya kwi Kikudi e Selele, 6 kiadi mupongoole patudi mu bupeta bwakio kwi Yesu Kidishitu Mupaashi eetu, 7 bwa’shi, biatudi’twe babingishiibwe ku buuntu bwaye, twikale bampiani muyiile lukulupilo lwa muwa wa looso. 8 Eyi dino ndi’eyendo, n’ami nandidi’shi oshishikile pa yino mianda, bwa’shi baaba abakumiina Efile Mukulu baubiile biakwikala ba kwibedi mu bikitshiino bi buwa : yino mianda yi buwa na ayikwaasha bantu. 9 Anka pela nkonko yipatakane, na kulondoola kwa bifuko, na mpaka, na kwikutweena pa bitale mwiiya, mwanda tabii na bukwaashi dingi mbia bisumanga. 10 Pela muntu atanda bisaka-bisaka, kunyima kwa kumupa elango2 dia kwibedi na dia kabidi, 11 na kuwuka’shi muntu e biabia mmulekye eshinda di buwa na kwete kusoola milwisho, mmwipiishe aye nabene.

*(1) Sunga’shi : kupanguulwa. — (2) Sunga’shi : kumudimusha ; kumusaashila.

 

12 Pankatuma Atemase kwodi, — sunga Tishike, lwilakana kufika kwandji ku Nikopolise, mwanda nemwate kitshibilo kia kukishiisha mieshi ya mashika kwanka. 13 Shindjikila Zenase kalolo, mulambukishi mukata a mwiiya, na Apolose, bwa’shi tabakutwanga kintu su nkimune ; 14 na bwa’shi be bu beetu namu’nyi bayiye biakwikala ba kwibedi mu bikitshiino bi buwa ku bintu biatudi nabio lukalo, bwa’shi tabakutwanga [kupa] kikuba.

15 Boso be n’ami pano abakwimuna. Yimuna [namu] baaba betufule kifulo mu lukumiino. Buuntu bwikale n’enu booso !

MUKANDA KWI

FILEMONE

1 Mpoolo, mwina lukano a Yesu Kidishitu, na mukwetu Timotee, kwi Filemone mukumiinwe na mwina mufubo n’eetu, 2 na kwi mukwetu mukashi Afia, na kwi Adishipe mwina ngoshi n’eetu, na kwi kakongye [akebungiila] mu shibo yobe : 3 buuntu na kufukama [biikale] kwanudi, abituukila kwi Efile Mukulu Nshetu na kwi Fumu Yesu Kidishitu !

4 Nantumbula Efile Mukulu ande, na kukuteemunanga mu nteko yande mafuku ooso, 5 pa kupusha [bi] kifulo kiobe na lukumiino lwodi nalo kwi Fumu Yesu na bwa booso be selele ; 6 mu kipaso akifubu buumune bwobe mu lukumiino pakushinguula buwa booso bwi mwatudi ku mwanda wa Kidishitu. 7 Mwanda twi na muloo ukile na kusambwa kukata mu kifulo kiobe, mwanda bia muunda bia be selele bibayikamishwa kwodi’be, mukwetu.

8 Ngi bwakinyi, paami kwikala na bulungantu bukata mwi Kidishitu bwa kukutumina eyi dipwandjikile, — 9 ku mwanda wa kifulo, nankutekye bikishekishe, mwikale bino biandji, [ami], Mpoolo, muntu mununu, na binobino’nyi mwina lukano a Yesu Kidishitu, 10 nankusendeela bwa mwan’ande andji mutandishe mu nkano, Onesime,baadi kwodi kala bu shi na muulo, 11 anka binobino e na muulo kwodi mpaa na kwandji, 12 wiinyi anankwalwiisha, — aye, bia muunda mwande ami nabene. 13 Ami nandja kumulama peepi n’ami, bwadia kunkwasha pa mbalo yobe mu nkano ya mukandu wi buwa ; 14 anka ntshii mukumiine kukita kintu su nkimune kushii biobe biomono, bwa’shi bi buwa biokitshi tabiikalanga bu bakukitshishe pa bukopo, anka biikale bu biodi mwikitshiine obe nabene. 15 Mwanda, pangi nyi mbwa uno mwanda wadi mulamunukile [kwodi] bwa kapindji kapeela, bwa’shi wekale n’aye bwa looso, 16 kushii bu mpika, anka bu mukile mpika, bu mukwetu mukumiinwe, bikishekishe ande’mi, na kukishakisha paapa ngoobe’be, sunga ku mbidi sunga mu Fumu. 17 Biabia su ongaata bu mwianyiine n’obe, omutaambule bu’mi nabene ; 18 anka, su mukulwishiishe mwanda ukampanda sunga’shi e n’obe ebasa, edimbadikile’mi. 19 Ami, Mpoolo, nebifuundu n’eyaasa diande’mi nabene ; nankafutu, kupela kwa kukulungula’shi, abituungu mpaa n’obe nabene wepaane kwandji. 20 Oolo, mukwetu, abituungu’mi mpetele buno buwa kwodi’be mwi Fumu : taadisha bia muunda mwande mu Kidishitu. 21 Pakwikala na lukulupilo mu kukooka kwobe, nankufundjila, na kuwuka’shi, okakitshi mpaa na bikile bino biangakula. 22 Anka mu kino kipindji kimune, ndumbulwile’nyi mbalo ya kuladila, mwanda nankulupila’shi, ku nteko yenu, abakangalusha kwanudi.

23 Epafalasa, mwina lukano n’ami mu Kidishitu Yesu, 24 Mâko, na Adishitake, Demase, Luka, beena mufubo n’ami, abakwimuna. 25 Buuntu bwa Fumwetu Yesu Kidishitu bwikale na kikudi kiobe !

MUKANDA KWI

BEENA EBELO

Ebelo 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13

1

1 Efile Mukulu pa kupwa kwakula kala1, misuusa yi bungi na mu bipaso bi bungi kwi banshetu kukiila mu batemuki, 2 ku nfudiilo kwa aa mafuku, baakula kwatudi mu Mwana, aadi mutuule bu mpiani a bintu bioso, na kukidila kwadi namu bapangile bintu bioso2, 3 aye, mwikale kupenyapenya3 kwa ntumbo yaaye na efwanika dia mwikeelo waye, na mushimatshishe bintu bioso kwiyi dia bukome bwaye, pa kukita kukidila kwadi’ye nabene mufubo wa kutoosha kwa milwisho4, mmushaale ku mboko yi balume ya kineemo mu [ma mbalo] e mwiulu mula ; 4 pa kwikala mukilekile kuneema pe bamwikeyilu, baadi mupiane eshina dikilekile buwa. 5 Mwanda, a naani kashaa a [munkatshi mwa] bamwikeyilu ataadi mwambe’shi : « We Mwanande, ami lelo nankutaandjisha » (A)  ? Na dimo’shi : « Ami nankamwikeela bu nshaye, aye angikeele bu mwana » (B) ? 6 Na dimo, pakutwesha Mwana mbedi pa nsenga yibombeelwe, bambile’shi : «Abituungu bamwikeyilu booso bamulangwile » (C). 7 Na pa bitale bamwikeyilu, bambile’shi : « Aye akitshi bamwikeyilu baaye bu bikudi, na bu bafubi baaye bu mwengye wa kaalo » (D). 8 Anka pa bitale Mwana namu’shi : « Lupuna-sulu lw’obe, obe Efile Mukulu, [ndushaale] muunda mwa bipwa nkama na nkama ; elaanga diobe dia bufumu nyi elaanga dia bululame ; 9 bokumiina bululame na boshikwa bukitekite ; ngi bwakinyi Efile Mukulu, Efile Mukulu oobe, mukushiingye mwimu wa muulo kukila ben’obe [booso] » (Ε). 10 Dingi : « Obe namu, kumbangilo, Mwanana, bopangile nsenga, n’eulu namu mmufubo wa maasa oobe : 11 abio abikashimina, anka obe, wemushadidiile ; abio bioso abikanunupa bu kilamba, 12 dingi okebikonya bu kilamba, na’bio abikaaluluka ; ank’obe, toshintulukaa, na bipwa biobe tabikayimana nya » (F). 13 A nnani namu kashaa a ku bamwikeyilu ataadi mwambe’shi : « Shaala ku mboko yande yibalume, nyaa na pankatuula beshikwanyi n’obe bu kituulo kia ngao yobe » (G) ? 14 A booso bwabo ta mbikudi abifubu, bitumiibwe bwa buwa bwa baaba abakapiana kipandjilo su ?

*(A) Lono. 2. — (B) Kulondoola 17. 13. — (C) Lono 97.7. — (D) Lono 104. 4. — (Ε) Lono 45. 6-7. — (F) Lono 102. 25-27. — (G) Lono 110. 1.

*(1) Sunga kwamba’shi: mafuku a kala. — (2) Sunga kwamba’shi: bioso bipangiibwe, bi mwiulu na pa nsenga. — (3) Sunga kwamba’shi: Ebaakanyi dia ntumbo yaaye. — (4) Sunga kwamba’shi: Milwisho yeetu.

 

2

1 Ngi bwakinyi twi na kituungo kia kwikala bapasukye bikata ku mianda yibatupushiishe, kupela kwa’twe kupambuka. 2 Mwanda su eyi dibaakwile bamwikeyilu dibaadi dilombane, na su kutupilwa kooso kwa mwiiya na kuushi-kookyela kubatambwile efuto dia’ko dilulame, 3 aatwe atukapanduka naminyi, su atulenguula1, kipandjilo kii buno bukata, kiini kibabangilwe kwakulwa kwi Fumwetu, kietushinkamiishwa kwi baaba abamupushiishe, 4 Efile Mukulu nkukwatshisheena bu-kamonyi bwa’bo ku bitundwilo na ku bipaso, na ku bilengyeleshi bilekeene na bia buuntu bia Kikudi-E-Selele bibaabilwe muyiile kikyebe ki’eshimba diaye ?

*(1) Sunga kwamba’shi : Kumona ku bisumanga.

5 Mwanda ta muushi mwa matalwa a bamwikeyilu mwadi mwiishe nsenga yibombeelwe ayikafika2 yatwakula nya ; 6 anka mungi muntu batudile bu-kamonyi mu mbalo yikampanda, amba’shi : « Muntu e bu kinyi biodia kumutentekyesha, sunga mwana a muntu biodia kumuteembela ? 7 Bomwikeeshe mushaadile kapeela pe bamwikeyilu ; bomufwadikile ntumbo na kineemo, [n’omwikasha kunundu kwa mifubo ya maasa oobe] ; 8 boyishiishe bintu bioso muushi mwa ngao yaaye » (A) ;. mwanda p’obe kutuula bintu bioso muushi mwa matalwa aaye, tamulekye su nkimume kishii kuushi a matalwa aaye ; anka binobino tatukwete kumona’shi bintu bioso bi kuushi a matalwa aaye nya ; 9 anka atumono Yesu, bayishiishwe kapeela pe bamwikeyilu pa mwanda wa makienga a lufu, mufwadikwe ntumbo na kineemo, bwa’shi, pa lusa lw’Efile Mukulu, atambule lufu pa mwanda wa muntu ooso. 10 Mwanda bibaadi bimulombeene, pa mwanda bintu bioso mbiaye na mbipangiibwe pa mwanda waye, bintu bioso nnaye mwibiikashe, bwa’shi, pakufisha baana be bungi ku ntumbo, alombashe bioso bibatuunganga Fumu a kipandjilo kiabo kulombasha [kukidila ku makyenga]. 11 Mwanda, na yawa aamuuna na baaba baamuunwe booso mba umune ; ngi bwakinyi te na buufu bwa kwibeetanyina’shi mbakwabo, kwamba’shi : 12 « Nankawukisha bakwetu eshina diobe ; nankayimba ntumbo yobe munkatshi mwa kakongye » (B). 13 Dingi’shi : «Ami, nankekulupisha mwadi » (C). Dingi’nyi’shi : « N’ami uno, ami, na baana babampeele Efile Mukulu » (D). 14 Biabia pa mwanda baana abebungila ku mase na ku mbidi, bi pamune na aye namu’nyi mwikwibungile, bwa’shi, ku lufu, ayikashe yawa baadi na matalwa a lufu bu shi bukome, nyi nkwamba’shi diabulu ; 15 na’shi afungushe baaba booso, babaadi bamuniibwe, mafuku aabo ooso a muwa, muushi mwa bupika, ku mwanda wa moo wa lufu. 16 Mwanda, eyendo, taata bamwikeyilu nya, anka aata bushito bwa lutaando lwa Abalahama. 17 Ngi bwakinyi baadi na kia kwiyaluula mu mianda yoso mumune na bakwabo, bwa’shi ayikale tshiite mwakwidi mukata sha lusa na kishima mu mianda ayitala Efile Mukulu, bwa kubwikiila milwisho ya mwiilo. 18 Mwanda, bu bibafwambukile aye nabene, ekala mutompiibwe, e kwanka bwa kukwasha baaba abatompiibwa.

*(A) Lono 8. 4-6. — (B) Lono 22. 22. — (C) Esaya 8. 17. — (D) Esaya 8. 18.

*(2) Sunga kwamba’shi : Kipungo kibaadi akituungu Mesiya kutwesha.

3

1 Ngi bwakinyi, bakwetu be selele, bebungile ku lwitanyino lwa mwiulu, ataayi na kineemo mutumibwa na tshiite-mwakwidi mukata a kiatwakula1, 2 Yesu, sha kishima kwi yawa bamutuudile, nka bu bibaadi Mose mwibiikale mu shibo2 yaaye yoso. 3 Mwanda yawa babamumwene’shi mmupwandjikile ntumbo yikile ya Mose bukata, bi yawa bayibaka shibo mmwikale na kineemo kikile [yiinyi] shibo. 4 Mwanda shibo yoso ngibakiibwe nka na muntu, anka yawa bapangile bintu bioso, nyi Efile Mukulu. 5 Na Mose namu baadi na kishima kilombane mu shibo yaaye yoso, bu mufubi, bu kamoni ka bintu bibatuunganga kwakulwa [kunyima] ; 6 anka Kidishitu, mmwikale bu Mwana, pa shibo yaaye ; n’atwe twi shibo yaaye, su atulama pe poo na ku nfudiilo kwikulupisha na ntumbo ya lukulupilo.

*(1)Nkwamba’shi, kiatudi bakumiine na kiatumbweela. — (2) Kwamba’shi, mu shibo y’Efile Mukulu. Tala mu Bibadiko. 12. 7.

7 Ngi bwakinyi, — bu abiakula Kikudi-e-Selele’shi : « Lelo, su anupusha eyi diaye, 8 tanukoposhanga mashimba eenu bu ku kipindji kia kukolomona suungu efuku dia kutompiibwa mu kabaaka, 9 diadia dibantompele ba-nshenu pa kumpima, na babamwene mifubo yande muunda mwa bipwa makumi ananka. 10 Ngi bwakinyi nandji mwikobweele kiakia kipungo, naamba’shi : Abalubu mafuku ooso mu mashimba aabo na tambawukye su mpapeela mashinda ande. 11 Biabia nantshipile mu suungu yande’shi : Tabanatwele mu kikiisho kiande nya ! » (A). 12 Dimukayi, bakwetu, takwikalanga muunda mwa muntu su ngumune a kwanudi eshimba dibi dishadikumiina, bwa’shi alamunukye kwi Efile Mukulu e na muwa ; 13 anka akankamisheneyi ku muntu na muntu efuku dioso, pakiapaakulwa’shi : « Lelo », bwa’shi muntu su ngumune a kwanudi takoposhanga eshimba pa kulubishwa na mulwisho. 14 Mwanda tatudi ben’aye na Kidishitu, su atulama pe poo na ku nfudiilo mbangilo a lukumiino2 lwetu, 15 bu biabidi biakulwe’shi : « Lelo, su anupusha eyi diaye, tanukoposhanga mashimba eenu, bu ku kipindji kia nsuungu ». 16 (Mwanda a baaba mbanyi, babamukwatshiishe nsuungu paabo kumupusha ? Anka [ta mbaaba] booso abatuukile mu Eshipitu na Mose su ? 17 Na baaba babakwatshile suungu muunda a bipwa makumi ananka mbanyi? A ta mbaaba beeni babalwishiishe na babafwidiile mu kabaaka? 18 Na baaba babatshipiile’shi tabanatwele mu kikiisho kiande mbanyi, ta mbaaba beenyi babakutshilwe kukookyela su ? 19 Na atumono’shi babakutshilwe kutwela mwanda wa kukutwa kukumiina.

*(A) Lono 95. 7-11.

*(2) Sunga’shi: Kushinkamishwa.

4

1 Biabia tutshiineyi kupela kwa’shi, mulayilo upwe kulekwa bwa kutwela mu kikiisho kiaye, mungi muntu a kwanudi akutwa kwikufika; 2 mwanda mpaa n’atwe namu, tubalungwilwe mukandu wi buwa nka pamune bu baaba; anka eyi dibabapushiishe tadibebakwashiishe ku kintu su nkimune nya, padibakutshilwe kwikala dikumbashwe na lukumiino mwi baaba babedipushiishe. 3 Mwanda atwe babakumiina, atutweele mu kikiisho, bu biaadi mwakule’shi: « biabia nantshipile mu suungu yande’shi: Tabanatwele mu kikiisho kiande nya », sunga mifubo yibapwile kukitshiibwa kubanga ku kupanga kwa nsenga. 4 Mwanda baakwile bino mu yingi mbalo pa mwanda utale efuku dia musambobidi’shi: « Efile Mukulu bayikiishe ku mifubo yaaye yoso kwifuku dia musambobidi » (A); 5 na dimo’nyi mu ino mbalo’shi: « Tabakatwele mu kikiisho kiande nya! ». 6 Biabia pa mwanda kubashaala’shi bamo bemutwele, aku namu baaba babalungwilwe mukandu wi buwa kala tambemutwele pa mwanda wa kukutwa kwa kukookyela kwabo, 7 mu musuusa wa kabidi, batuulu dingi efuku, dia kwikala mwi Dafidi kunyima kwa aa mafuku’shi: « Lelo », bu biabibaakwilwe kumpala’shi: « Lelo, su nubapusha eyi diaye, tanukoposhanga mashimba eenu. » 8 Mwanda su Yoshua bebapeele kikiisho, kunyima kwa paapa tabadia kwakula wa dingi efuku. 9 Biabia kubashaala kikiisho kia sabato bwa mwiilo w’Efile Mukulu. 10 Mwanda yawa mutwele mu kikiisho kiaye, aye namu mmwikishe ku mifubo yaaye, bu bibayikiishe Efile Mukulu ku yaaye’ye nabene. 11 Biabia twitatshisheyi bia kutwela mu kiakia kikiisho, bwa’shi muntu su ngumune taponanga mu kwambula kukutwa kukookyela1 kwi biabia. 12 Mwanda eyi di’Efile Mukulu dii na muwa n’adifubaa, na adikiinkilaa kukila lupete lwa kimpulu lwi maashi kubidi, dingi adikafikaa mpaa na mu kutshibuula anyima na kikudi, biningwa na boongo ; n’adishinguula binangu na mitentekyesho y’eshimba. 13 Na ta kwi kipangwa su nkimune kifwame kumpala kwaye, anka bintu bioso bi mwaasa na bi patooka ku meeso kwa yawa atudi n’aye mwanda.

14 Biabia bubiatudi na Tshiite mwakwidi mukata basambukile eulu, Yesu, Mwan’Efile Mukulu, tukwatshiileyi pe poo lukumiino [lwetu]; 15 Mwanda tatwi na tshiite mwakwidi mukata shii mulombeene kukyenga n’eetu mu kubofula kwetu, anka twi na umune batompelwe mu bintu bioso bu’twe, kukaasha mulwisho. 16 Biabia twifubwileyi na lukulupilo looso ku lupuna-sulu lwa buuntu2, biatudia kutambula lusa na kupeta buuntu bwa kukwashiibwa pa kipindji kikumbane.

*(1) Tala kipindji 3. 18 ; Detelonome 1. 26. — (2) Sunga’shi : Lwa lusa.

 

5

1 Mwanda tshiite mwakwidi mukata ooso mwatshiibwe munkatshi mwa bantu mmutuulwe mu bintu bitale Efile Mukulu pa mwanda wa bantu, biadia kulambula milambu na bitapilo mwanda wa milwisho, 2 aye nabene mwikale na bia kufwiila bantu babulakane1 lusa na abapupakana, mwanda aye nabene namu’nyi mmwanyiibwe na kubofula ; 3 ngi, pa mwanda wa kwakwa kubofula, e na kituungo kia kulambula bwa milwisho, pamune bwa mwiilo, mpaa na bwaye’ye nabene namu’nyi. 4 Aku namu takwi muntu a kwiatshila kiakia kineemo; anka [peenda] su mmwitanyinwe n’Efile Mukulu, bu bibaadi bibiikale Alone. 5 Bi pamune namu Kidishitu tamwitumbishe’ye nabene bwa kwikala bu tshiite mwakwidi mukata nya, anka yawa [ngi bamutumbiishe] amwamba’shi: « We Mwan’ande ; ami lelo nankutandjisha »(A); 6 anka bu biadi mwakule mu yingi mbalo’shi: « Obe we tshiite mwakwidi bwa looso mu mulongo wa Melekisedeke2 »(B); 7 wiinyi, balambwile, mu mafuku a muwa waye, nteko na sendeelo mu misaase yikata na mpolo, kwi yawa baadi mulombeene kumupaasha ku lufu, na pa’bo kumupushiisha mwanda wa kulamata kwaye [kwi Efile Mukulu], 8 sunga baadi Mwana, baadi mwiye kukookyela mu mianda ibafwambukile; 9 na pa’ye kwipaana3 bayikeele bwa baaba booso abamukookyela, nsulo ya kipandjilo kia looso, 10 pakutambulwa n’Efile Mukulu bu tshiite mwakwidi mukata mu mulongo wa Melekisedeke, 11 mwanda wiinyi watudi na yi bungi ya kwakula na yi bukopo kupatuula, mwanda tanudi na lotoolo4 lwa kupusha. 12 Mwanda panubaadia kwikala balambukishi, muyiile kipindji [kia nsaa], nukii na lukalo dimo benulambukishe twanda tubedi twa mianda y’Efile Mukulu, na nubaaluka bu baana bakiabatuungu mabeele kushii bidiibwa bi bukopo; 13 mwanda yawa ooso kiatomo mabeele te na kashingushingu mwiyi dia kululama nya, mwanda nyi mmwana mukinga ; 14 anka bidiibwa bi bukopo mbia bantu bakulu, beeni be na binangu biwubiile bwa kushinguula kii buwa na kii bubi.

*(1) Sunga’shi: Bantu bashabawuku. — (2) Melekisedeke (fumu a bululame) nyi ntshiite mwakwidi na fumu a saleme, baadi mufumankane na Abalahama amwela mwabi : Kibangilo 14. 18-20; tala na mu kipindji 7.1, 10, 11, 15, 17, 20. — (3) Sunga’shi: Kulombana bia kufuba mufubo. Tala kipindji 2. 10.— (4) Sunga’shi: luleengu.

*(A) Lono 2. 7. — (B) Lono 110. 4.

6

1 Ngi bwakinyi, pakuleka eyi dia ku kibangilo aditala Kidishitu, tutakulukyeyi kumpala batadiile ku mwikeelo wa bantu bakulu, kushii kutuula dimo kibangilo kia kwilanga ku mifubo yifwe na kia lukumiino mwi Efile Mukulu, 2 na kia lulambukiisho lwa kwisampuula1 na kia kutenteka kwa maasa, na kia lusaangukilo lwa bafwe, na kia kiimu kia looso. 3 Ngi kiatukakita, su Efile Mukulu bakumiina 4 Mwanda bi bukopo’shi baaba babamunikilwe etaata, bapwe kutompa ku kia buuntu kia mwiulu, na kwikala ku lwabaano lwa Kikudi-e-Selele, 5 na batompe eyi di buwa di’Efile Mukulu na bilengyeleshi bia kipungo akifiki2, 6 na bapona, bwa kwibaalusha dimo mu kwilanga, bakwete kubaamba bwa’bo’bo banabene Mwan’Efile Mukulu ku nkulusu na kumukwatshisha buufu bunabene. 7 Mwanda nsenga ayitambula mpeshi eyinokyela misuusa na misuusa, [na] ayituusha bidiibwa bii na bukwashi kwi baaba bayidi idiminwe’nyi, ayitambula mwabi kwi Efile Mukulu ; 8 anka su yibatuusha milobo na tunkutule3, ngitopekiibwe na yi peepi na kwelwa mulwa, na nfudiilo aayo nkushikiibwa kaalo. 9 Anka twibashinkamishe, pa bitale mwanda wenu, bakumiinwe, mianda [yikudi] yikile buwa na ayitala kipandjilo, sunga twakula biabia. 10 Mwanda Efile Mukulu tamukutwe kululama bwadia kwiilwa mufubo wenu na kifulo kibanulesheshe pa mwanda w’eshina diaye, paanwe kukwasha be selele mpaa na kwibakwashanga [dimo]. 11 Anka atukyebe’shi ooso a kwanudi aleeshe nka kishima kimune pa mwanda wa kushinkamisha kukumbane kwa lukulupilo mpaa na ku nfudiilo ; 12 bwa’shi tanwikalanga baasha lotoolo, anka nwikale abaambula baaba abakapiana kiakia kibalayilwe, pa lukumiino na lwishinko [lwabo]. 13 Mwanda Efile Mukulu pababalayile Abalahama, pa mwanda kubakutshilwe muntu mukata akutshipila mwishina diaye, batshipile mwishina diaye’ye nabene, nkwakula’shi: 14 « Kushii kudimba, pakwela mwabi nankakwelela mwabi, na pa kufiimisha nankakufiimisha » (A). 15 Biabia Abalahama namu, paaye kupeta lwishinko, batambwile [kiakia] kibalayilwe. 16 Mwanda bantu abetshipaa mwishina dia muntu mwibakile kineemo, na katshipo bwa’bo’bo akapwiya mpaka yoso, bwa’shi kiakia kibabalombasheene takishintulukanga. 17 N’Efile Mukulu, pa kukyeba kuleesha bikilekile bampiani ba mulayilo [bi] kuushi-shintuluka kwa mpango yaaye, bafubile na katshipo ; 18 bwa’shi ku mianda yibidi yishayishintuluuka, mu yanka bibaadi bukopo Efile Mukulu kudimba, twikale na kusambiibwa kushinkame, atwe babasuuku bwatudia nkabaanga lukulupilo lwitubiikilwe, 19 lwatudi nalo bu nyindo a muwa4, mushinkame shasanasaana, atwele mpaa na muunda mwa lushiko [lwa mbwisha], 20 mubatwelele Yesu bu mukyendji ubadiile bwetu, paaye kwikala tshiite mwakwidi mukata bwa looso muyiile mulongo wa Melekisedeke.

*(A) Kibangilo 22. 7.

*(1) Bino bintu bioso bitale, kusuula ngao, lubatshisho, kumiamina bitapilo. Tala Kikatukilo 29. 4 na 40. 12. — (2) Ni nkiakia akikatwesha Mesiya. — (3) Sunga’shi: Lubishi lwi bubi, sunga efuma.— (4) Sunga’shi: Nyindo eeshimba.

 

7

1 Mwanda yawa Melekisedeke, Fumu a Saleme1, tshiite mwakwidi a Efile Mukulu mukilekile kwiulu, bakafumankeene na Abalahama pabaalukiile mu kutshokola [kwa ngoshi ya] bafumu, na bamweleele mwabi, 2 aye ngi ababapeele kiekumi kia bioso, kwibedi, baadi mwitanyinwe bu fumu a kululama, akupu’nyi bu fumu a Saleme, kwamba’shi fumu a kufukama ; 3 shii na nshaye, shii na nyin’aye, shii na kifuko, shii sunga na mbangilo a kutandwa kwaye, su nfudiilo a muwa waye, anka e bu Mwan’Efile Mukulu, mwikadikye tshiite mwakwidi a mafuku ooso. 4 Biabia beekyelayi bukata bwi yawa ababalambwile mpaa na kwi Abalahama kiekumi kia bintu bia mu ngoshi, aye fumu a kifuko2. 5 Biabia na baaba ba munkatshi mwa baana ba Lefi babatambwile bu-tshiite mwakwidi babaadi na mwiiya wa kutambula bi’ekumi bia mwiilo muyiile mwiiya, ngi kwamba’shi, bakwabo, sunga babatuukile muunda mwa Abalahama ; 6 anka yawa shi mutuukile mu kifuko kimune n’abo, batambwile ki’ekumi kwi Abalahama na beelele yawa baadi sha milayilo mwabi. 7 Biini biabia, kushii mpaka, muntu peela ediibwaa mwabi na yawa mukile bukata3. 8 Na pano, bantu abafu abatambulaa bi’ekumi ; anka kwakwa, yawa wiinyi abaakwila bu-kamonyi’shi e na muwa ; 9 na, bwa kwamba bino, mpaa na Lefi, atambula bi’ekumi, baadi mutuushiishe bi’ekumi mwi Abalahama, 10 mwanda baadi kii muunda mwa nshaye pabaadi Melekisedeke afumankana n’aye.

*(1) Saleme : nyi eshina dia kala dia Yelushalema ; kwidipatuula nkwamba’shi, kufukama, sunga kintu kipwidikye na kikumbane Tala Kibangilo 14. 18-20. — (2) Sunga’shi: Nkambwa eetu. — (3) Yawa mukile bukata mu mianda yoso.

11 Biabia su kupwidika kubaadia kwikala ku bwakwidi bwa bwina Lefi, (mwanda bantu babapeelwe mwiiya ku bwabwa bwakwidi, ) ndukalo kinyi lubaadia kwikala dimo kwanka bwa kutuusha mungi tshiite mwakwidi mu mulongo wa Melekisedeke, shibaadi musaangulwe mu mulongo wa Alone ? 12 Mwanda bwakwidi pakushintuluka, akwikala namu lukalo lwa kushintuula mwiiya. 13 Mwanda, yawa abaakwila yino mianda nga mu kingi kifuko, kishibaadi muntu su ngumune afubu ku meesa a kitapilo; 14 mwanda bi patooka’shi Fumwetu batuukile mu [kisaamba] kia Yuda, kisaamba kishii kiakule Mose mwanda su ngumune utale ba-tshite mwakwidi. 15 Na biabia bi patooka’nyi bikile, su, kubatuuku mungi tshiite mwakwidi, mwifwaane Melekisedeke, 16 shibaadi mutuudiibwe muyiile bukome bwa mwiiya wa ku mbidi, anka [mutuudiibwe] muyiile matalwa a muwa ushanaapwe. 17 Mwanda bamwakwiile buno bu-kamonyi’shi: « Obe we tshiite mwakwidi bwa looso mu mulongo wa Melekisedeke» (A).

*(A) Lono 110. 4.

18 Mwanda kwi kwipayibwa kwa mwiiya ubabadidiile, pa mwanda wa kubofula kwao na kukutwa kwao kwa kapu 19 (mwanda mwiiya tangufwiishe kintu  su nkimune mu kupwidika), na kutwesha lukulupilo lukile buwa lwatwifubwiila kwi Efile Mukulu ku bukwashi bwa’lo. 20 Na bu biabidi’shi biabia tambiikale kwanka kushii katshipo 21 (mwanda baaba babekeele ba-tshite mwakwidi kushii katshipo, anka uno [mwibwikale] na katshipo, kukiila kwi yawa bakwile pa mwanda waye’shi: « Mwanana batshipile na takaaluluka nya  : We tshiite mwakwidi bwa losoo [mu mulongo wa Melekisedeke] », ) 22 Yesu bekeele bu mwimeenyi a kilombeeno kikile kulumbuluka. 23 Na baaba babaadi ba-tshite mwakwidi be bungi, mwanda lufu lubaadi alwibakutshishwa bwa kushaala na muwa; 24 anka uno, pa mwanda mubombeele looso, e na bwakwidi bushabwipianeenwa. 25 Ngi pa mwanda kinyi e bia kupaasha ku bushima booso baaba abefubwiila kwi Efile Mukulu kukidila paadi bu biadi na muwa mafuku ooso pa mwanda wa kwibaakwila. 26 Mwanda tshiite mwakwidi e biabia mmwitulombeene, mupwidikye, shii na mwanda, shii na milwisho, mwilamuune kwi balwishi, na mukaamishiibwe kunundu kukilekile ewulu, 27 shii na lukalo efuku dioso bu bi ba-tshite mwakwidi bakata, lwa kulambula bitapilo, kumpala, mbwa milwisho yaaye’ye nabene, akupu mbwa ya mwiilo ; mwanda biabia bebikitshiine musuusa umune bwa bioso, paaye kwilambula aye nabene. 28 Mwanda mwiiya autuula bantu be na kubofula bu ba-tshite mwakwidi bakata, anka eyi dia katshipo, dituukye kunyima kwa mwiiya, [ndibikashe] Mwana mulombanyiniine looso.

 

8

1 Biabia bushima bwa mwanda watwisaamba, nkwamba’shi twi na tshiite mwakwidi mukata e biabia mupwe kushaala ku mboko yibalume ya lupuna-sulu lwa bukata mwiulu, 2 mufubi a mu mbalo yi selele na a shibo y’epema y’eyendo yibayibakile Mwanana, yishii yibakiibwe na muntu.

3 Mwanda ooso tshiite mwakwidi mukata mutudiibwe bwa kulambula bia buuntu na bitapilo ; ngi bwakinyi kubaadi lukalo lwa’shi uno’u ekale namu na kintu kia kulambula. 4 Biabia su baadi pano pa nsenga, tabadia kwikala tshiite mwakwidi nya, pa mwanda [pa nsenga] pe baaba abalambula bia buuntu muyiile mwiiya, 5 biini bi1 bu kifwatulo na bu mwesheeshi wa bintu bia mwiulu : anka bu Mose, pabaadi akyebe kwibaka shibo y’epema, babamudimwishe kwi Efile Mukulu’shi : «Otale kalolo biodia kukita bintu bioso muyiile kilesheesho kibabakufunkiile pa mwengye » (A). 6 Aku namu binobino [Kidishitu] batambula mufubo2 ukilekile kulumbuluka, mmwikale mupwanishi3 a kilombeeno kii buwa bukile kitudiibwe pa milayilo ikile buwa ; 7 Mwanda su kiakia [kilombeeno] kibedi takibaadi kitopekiibwe, takubaadia kukimbiibwa mbalo ya kia kabidi nya ; 8 mwanda, pa kutopeka bebalungwile’shi : «Talayi, mafuku aakafiki, abiakula Mwanana, nankakumbasha bwa shibo ya Isalele na bwa shibo ya Yuda, kilombeeno kipya, 9 kushii muyiile kilombeeno kinankitshiine na banshabo, p’efuku dinebakwatshile kwiyasa bwa kwibatuusha mu nsenga ya Eshipitu ; mwanda abo tambashadidiile mu kilombeeno kiande, n’ami nebasumbusheene, abiakula Mwanana. 10 Mwanda kino ngi kilombeeno kiankatuula bwa shibo ya Isalele kunyima kwa aa mafuku, abiakula Mwanana : pa kutuula bishila biande mu mpushiisho aabo, nankebifunda’nyi na mu mashimba aabo, [dingi] nakeekala Efile Mukulu aabo, abo namu abakeekala mwiilo wande, 11 na tabakelambukisheena muntu na mwinaye sunga muntu kulambukisha mukwabo, na kwakula’shi : Wuka Mwanana ; mwanda abakanshinguula abo booso, kubanga ku mukile bupeela mpaa na ku mukile bukata a munkatshi mw’abo ; 12 mwanda nankebafwila lusa mu kukutwa kwabo kwa kululama, na ntanatentekyeshe su mpapeela milwisho yaabo sunga bilubilo4 biabo » (B). 13 Pa kwakula’shi: «kipya», bapwile kwikasha kiakia kibedi bu kia kala : kutala namu kiakia kitakidi kikulu na akinunupa, kii peepi na kushimina.

*(A) Kikatukilo 25. 40.— (B) Yelemiya 31. 31-34.

*(1) Sunga’shi, baaba abakwasha ku mufubo. — (2) Banda kutala bi mu Luka 1. 23.— (3) Muntu e pankatshi bwa kulombasha bisaka bibidi. — (4) Sunga’shi, kutupilwa kwenu kwa mwiiya.

9

1 Biabia [kilombeeno] kia kumpala kibaadi namu na mikamiko ya lulangwilo, na shibo yi selele, yaya ya pa nsenga. 2 Mwanda shibo y’epema yibayibakilwe1, — kadimbo ka kwibedi, kabayitanyinwanga’shi ke selele, mwiiyi mubaadi kituudilo kia malampi, na meesa, na kileshesho2 kia mikate ; 3 na, kunyima a lushiko lwa kabidi, kadimbo aketanyinwa’shi, [ke] selele a bi selele, 4 kabaadi na ka-mbabula3 ka oolo, na musheete wa kilombeeno ubaadi ubwikilwe ao ooso oolo mu mpese mooso, mwiini mubaadi elondo dia oolo dibaadi dilame maana muunda, na mukoombo wa Alone ubatushiishe mutoombo, na mabwe a kilombeeno ; 5 na panundu pa musheete, bakeluba4 ba ntumbo babaadi babwikiile mpuuto ; paapa patushii na nsaa ya kwakula kantu pa kantu binobino.

*(1) Tala mu Kikatukilo 26. — (2) Sunga’shi ; mikate yi selele. — (3) Sunga’shi : Kakopo, mubaabadi abanangwila bukula bwa mapeembwe. — (4) Bakeluba : nyi mbipangwa bia mwiulu, be bu bamwikeulu ; abaleesha bukome na matalwa a bwifile a kupanga nao bintu. Tala Kibangilo 3. 24.

6 Aku namu bino bintu pa kwikala bilumbuulwe bino, ba tshiite mwakwidi babatwelanga kapindji na kapindji mu kadiimbo kabedi, bwa kukumbasha mufubo [wabo] ; 7 anka, mu [kadiimbo] ka kabidi, nka peenda tshiite mwakwidi mukata, [batwelanga] musuusa umune ku kipwa, tabakutwanga [kwimutwela na ] mase akulambula bwaye’ye nabene na bwa bilubilo bia mwiilo, 8 Kikudi-e-Selele kibafuunkanga bino’shi : eshinda dia ku mbalo yi selele5 tadiabandjile kuleshiibwa, pano pa kii kadiimbo kabedi na mbalo ya’ko, 9 keeni keekale kifwatulo kia kipungo kii binobino mubaadi amulambulwa bia buuntu na bitapilo bishii bilombeene kutoosha nagunangu ya yawa alangwila, 10 [lulangwilo lwimeene] anka mu mwiita kudia, na mu bitomwanga, na mu kwituumpa6 kwilekeene, bishila bia ku mbidi biabadi bebakamikile mpaa na ku kipindji kia kukituula [mianda yoso]. 11 Anka Kidishitu pakufika, tshiite mwakwidi mukata a bintu7 abikafiki, ku shibo y’epema yikile bukata na yikile kupwidika yishii yibakiibwe na maasa, kwamba’shi yishii ya pa yino nsenga, 12 kushii na mase a mbushi na a baana ba ngombe, anka na mase aye’ye nabene, batwelele musuusa umune bwa looso mu mbalo yi selele, paaye kutambula nkuulo ya looso. 13 Mwanda su mase a mbushi yilume na a ngombe yilume, — na buto bwa ngombe yaana yikashi bubaabadi abamiamina n’abo [pa] baaba babaadi butete, — aamuuna [bantu] mwanda wa kutookyesha kwa mbidi, 14 mase a Kidishitu, aye belambwile’ye nabene kwi Efile Mukulu kushii katoba ku Kikudi kia looso, taakakishakisha kutookyesha muntu eenu e muunda ku mifubo yifwe, bwa’shi nufubile Efile Mukulu atala ! 15 Ngi bwakinyi aye mmupwanishi a kilombeeno kipya, bwa’shi, lufu bibalumwekwa bwa nkuulo ya kutupilwatupilwa [kwa mwiiya] kwa mu kilombeeno kibedi, baaba betanyinwe batambule bupianyi bwa looso bubabalayilwe. 16 (Mwanda kwakwa kwi mukanda wa bupianyi, kwi lukalo lwa’shi yawa beufundjile afwe ; 17 mwanda mukanda wa bupianyi wii na kineemo peekale lufu lubamwekwa, mwanda tawi na bukome su beufundjile e na muwa.) 18 Ngi biabia namu [kilombeeno] kibedi tankibangye kufuba kushii  mase. 19 Mose pabapwile kuwukisha mwiilo ooso miiya ya mukanda wa bishila, baatshile mase a ngombe yaana na a mbushi yilume, pamune na meema na bwaa bumoonga na ka mutshi ka yisope8, na bibimiamiine pa mukanda unabene na pa mwiilo woso, 20 na kwakula’shi : « Ano ngi mase a kilombeeno kibenulumbulwila Mwanana » (A). 21 Dingi, nka mu kipaso kimune, bamiamiine shibo y’epema namu’nyi na pa bintu bioso bia mufubo. 22 Anka bintu bu bioso abitooshiibwa na mase, muyiile mukanda wa mwiiya ; na kushii kusukumuka9 kwa mase takwi kulekyelwa [kwa milwisho] nya. 23 Biabia kubaadi akutuungu’shi bifwanyi bii bintu bia mwiulu biikale bitooshiibwe na bintu bi binobino, anka bintu bia mwiulu abio binabene biikale bitooshiibwe ku bitapilo bikile biabia buwa. 24 Mwanda Kidishitu tamutwele mu tudiimbo twi selele tukitshiibwe na maasa, kifwatulo kia bi’eyendo, anka [mutwele] mwiulu munabene, bwa’shi pa mwanda wetu amwekwe binobino kumpala kw’Efile Mukulu, — 25 kushii bwa’shi, elambule aye nabene misuusa yi bungi, bu bibaadi tshiite mwakwidi mukata atwele mu tudiimbo twi selele ku kipwa kioso na mase angi [ashii aaye] 26 (pa mwanda [biobio] bibaadia kutuunga’shi afwambukye misuusa yi bungi kubanga ku kibangilo kia nsenga) ; anka binobino pakulombana kwa bino bipungo, mmumwekwe musuusa umune bwa kushimisha mulwisho ku kitapilo kiaye. 27 Na bu biabidi’shi muntu e na kiadia kufwa musuusa umune, — na kunyima kwa biabia nkiimu, 28 bi’nka biabia pamune na Kidishitu, paaye kupwa kwilambula musuusa umune bwa kusemuna milwisho ya be bungi, musuusa wa kabidi akamwekwa kushii bubi, bwa kipandjilo kia baaba abamutengyele.

*(5) Binobino, paapa papwe kusanuka mbwisha a lushiko, tudiimbo twoso tubidi tatudi kadiimbo kamune. — (6). Tala mu kipindji 6. 2. — (7) Bino bintu bioso nyi mmiabi yibaadi Kidishitu na wa kutwala. — (8) Ni nkatshi kababakitanga nako mishiinga ya kusompoola bintu. Tala mu Kikatukilo 24. 8. — (9) Sunga’shi : kusooloka kwa mase.

 

10

1 Mwanda mwiiya, pa kwikala na mwesheshi wa bintu abikafiki, kushii kwikala na kifwanyi kinabeene kia bintu, tangulombeene su mpapeela, ku bitapilo bimune biabalambula misuusa na misuusa ku kipwa kioso, kwikasha baaba abefubwila peepi bu bapwidikye nya. 2 Su tambiabia, [bitapilo] tabibaadia kuleka kulambulwa, pa mwanda baaba abalangwila, musuusa wabapu kutooshiibwa tabakwikala dimo na kiwukilo kia milwisho?. 3 Anka mu bino [bitapilo], pabebikitshi ku kipwa kioso, mwi kutentekyesha kwa milwisho. 4 Mwanda bi bukopo bwa’shi mase a ngombe yilume na mbushi yilume akaashe milwisho. 5 Ngi bwakinyi, pakufika pa nsenga, baambile’shi : « Tobokuminyine kitapilo su mulambu, anka bonkitshiine mbidi. 6 Twemusangale na bitapilo bia kushiikwa sunga na bitapilo pa mwanda wa bubi ; peeni paapa nambile’shi : 7 «Talanga, ami nanfiki, — mbafunde mu mufungofungo1 wa mukanda pa mwanda wande — [nanfiki] obe Efile Mukulu, bwa kukita kiokyebe » (A). 8 Pa kubadiila kwakula bino : « Tobokuminyine bitapilo, sunga mmilambu, sunga mbitapilo bia kushiikwa, su mbitapilo pa mwanda wa mulwisho, toboodi mwibisangeele nya » — biini bibaadi abilambulwa muyiile mwiiya, — 9 peeni paapa baambile’shi : «Ngi’u’mi bafiki mu kukita kiokyebe ». Akaasha [lulangwilo] lwa kwibedi bwa kutuula lwa kabidi. 10 Ni nku kino kikyebe ki’eshimba [diaye] kubabetwamunwiine, ku mulambu wa mbidi ya Yesu Kidishitu ukitshiibwe musuusa umune bwa looso. — 11 Na tshiite mwakwidi ooso ayimana efuku dioso bwimane akitanga mufubo na kulambulanga kapindji na kapindji bitapilo bimune bishii bilombeene kukaasha milwisho ; 12 anka youno, paaye kulambula kitapilo peenda kimune pa mwanda wa milwisho, mmupwe kushaala ku mboko yibalume y’Efile Mukulu bwa looso, 13 kubanga paapa kwete atengyela « mpaa na pabakatuula beshikwanyi n’aye bu kiashiino kia ngao yaaye» (B). 14 Mwanda, mmupwe kwikasha baaba baamuunwe bu bapwidikye ku mulambu umune. 15 Mpaa na Kikudi-e-selele akitushinkamiisha bianka ; mwanda kunyima kwakupwa kwakula’shi: 16 «Kino ngi kilombeeno kiankatuula bwa’bo kunyima kwa aa mafuku, abiakula Mwanana : P’ami kutuula bishila biande mu mashimba aabo, nankebifuunda mpaa na mu binangu biabo», 17 [baambile’shi] : « Na dingi ntanankume su mpapeela kutentekyesha milwisho yabo sunga mbilubilo biabo» (C). 18 Biini biabia, kwakwa kwi kulekyelwa kwa milwisho, takwi mulambu ku mwanda wa milwisho.

*(A) Lono 40. 6-8.— (B) Lono 110. 1. — (C) Yelemiya 31. 33-34.

*(1) Sunga kwamba’shi: Ku mutwe wa mukanda.

19 Biabia bakwetu, pa kwikala na bulungantu bukata bwa kutwela mu tudiimbo twi selele2 ku mase a Yesu, 20 kukidila mwishinda dipya aditala dibetushitwiilwa busaambu bwa lushiko lwa kilamba, ngi kwamba’shi mbidi yaaye, 21 na pa kwikala na tshiite-mwakwidi mukata [mutudiibwe] ku shibo y’Efile Mukulu, 22 twifubwileyi peepi [n’Efile Mukulu] n’eshimba dioolokye, na kishinkamiisho kikumbane kia lukumiino, twikale na mashimba atoshiibwe muntu a muunda mubi pa kumiaminwa3 na mbidi yituumpe4 meema atookye selele. 23 Tukwatshiileyi kushinkamisha kwa lukulupilo lwetu kushii kusuwasuwa, mwanda yawa balayile [mulayilo] nga kishima ; 24 na twilameeneyi ku muntu na muntu bwa kwipasusheena bwa kwikala na kifulo na mifubo yi buwa, 25 kushii kuleka kwibuunga kwetu atwe banabene, bu bitabidi bangi na kiwubishi kia kwibikita, anka twikankamisheene [muntu na muntu], bikishekishe panumono’shi efuku dibefubwila peepi. 26 Mwanda su atukitshi milwisho na nkomanga kunyima kw’atwe kupeta kiwukilo ki’eyendo, tankushaale’nyi kitapilo kia milwisho nya, 27 anka mutengyelo ukampanda wa kiimu na busungu bwa kaalo akakashiiki beshikwanyi. 28 Su muntu bapeesha mwiiya wa Mose, afu kushii lusa, pa bu-kamonyi bwa bantu babidi su mbasatu : 29 ndinyooka bukata kinyi, mu kumona kwenu, dilombeene kupeta yawa mufuunte Mwan’Efile Mukulu ngao, na mumone mase a kilombeeno bu e butete eeni abaadi mwamuunwe nao, na basabuula Kikudi kia buuntu ? 30 Mwanda atuwuku yawa bambile’shi : ۟«Kwobola nyi nkwande; Mwanana aamba’shi : ami nafutu» ; na dingi’shi : « Mwanana akatshibila mwiilo waye kiimu» (C). 31 Bi moo ukile kupoona mu maasa a Efile Mukulu e na muwa!

*(2) Tala kipatulwilo mu kipindji 9. 8. — (3) Ngi kwamba’shi : mashimba akumunwe. — (4) Sunga kwamba’shi: Kwitumpa mbidi yishima bu bi mu Yoano 13. 10.

*(C) Detelonome 32. 35-36..

32 Anka tentekyeshayi mu binangu bienu mafuku abaakidi, anwe babaapu kutambula etaata, nubakankameene mu ngoshi ikata ya malwa, 33 pamo babenutuulanga bwa kusengwa na kumona malwa, sunga kingi kipindji mu kwibuungila kumune na baaba babaadi abakyengyeshwa biabia. 34 Mwanda nubaadi bafwambukye pamune na be mu nkano dingi nwekala na muloo wa’shi benunyengye na bintu bienu, nubaadi bawukye’shi nwi na bienu bintu bikile buwa bishaabikidi. 35 Biabia tanushimishanga kwikulupisha kwenu mwanda kwi na bwedi bukata. 36 Mwanda nwi na lukalo na kwishiinka, bwa’shi, panukitshi akikyebe Efile Mukulu, nutambule bintu bibalayilwe. 37 Mwanda kubashaala kapindji kapeela, “na yawa afiki akafikye, n’aye takanyengakana nya. 38 Aku namu mululame akeekala na muwa pa lukumiino ; na, su [muntu] balamunuka, anyima ande taakasepeela mwadi nya” (D). 39 Anka’twe, tatwi munkatshi mwa baaba abalamunuka bwa kushimina nya, anka mwa baaba abakumiina bwa kupaashiibwa kwa kikudi.

*(D) Abakuka 2. 3-4.

 

11

1 Biini biabia lukumiino nyi nkishinkamiisho kia bintu abikulupilwa, na kuleshiibwa kwa patooka biabia bishabimwekwa. 2 Mwanda ku lukumiino nkwabakwila bakulu ba kala bu-kamonyi. 3 Pa lukumiino, atushinguula’shi, bia pa nsenga bibapangilwe kwiyi di’Efile Mukulu, mu kipaso kia’shi kiakia akimwekwa takibaadi kikitwe ku bintu abimwekwa nya. 4 Pa lukumiino, Abele balambwile Efile Mukulu kitapilo kikididiile kia Kaïna1 buwa, na kukidila pa kiakia kitapilo, babamwakwidiile bu-kamonyi bwa’shi mmululame, Efile Mukulu aakula bu-kamonyi bwa yaya milambu ; ngi pa lwalwa lukumiino, sunga ekala mufwe, kiaakula [dimo]. 5 Pa lukumiino, Enoke baatshilwe [mwiulu] bwa’shi tamonanga lufu; n’abo tababamumwene nya pa mwanda Efile Mukulu bamwatshile2; mwanda, kumpala a kwatshibwa kwaye, babamwakwidiile’shi basangasha Efile Mukulu. 6 Aku namu, kushii lukumiino bi bukopo kusangasha Efile Mukulu; mwanda abituungu’shi yawa efubwiila p’Efile Mukulu akumiine’shi ekudi, na’shi aye ngi afutaa baaba abamukimbi. 7 Pa lukumiino, Nowa, pakupwa kudimunwa n’Efile Mukulu bwa mianda yishibaadi yibaande kumwekwa, batshinyine ayibaka bwaato bwa kipandjilo kia shibo yaye3; na ku bwabwa bwaato bapishiishe nsenga yoso ekala mpiani a kululama kwi pa lukumiino.

*(1) Kibangilo 4. 3-7. — (2) Kibangilo 5.24. . — (3) Kibangilo 6. 9-22.

8 Pa lukumiino, Abalahama, pabayitanyinwe, bakookyele bwa kwenda ku mbalo yibaadi na kia kutambula bu bupiani4; na bayiile, kushii kuwuka kwiini kwende. 9 Pa lukumiino, babombeleele mu nsenga ya mulayilo nka bu mu [nsenga] yenyi, abombeela mu mapema na Isake na Yakobo, bampiani n’aye ba mulayilo umune ; 10 mwanda baadi atengyela kibundji kii na bibangilo bi’ Efile Mukulu mwikale mwibaki na bu mukitshi aayo. 11 Pa lukumiino, mpaa na Saala nabene, bapetele bukome bwa kumbanga lutaando5, aye mupwe kukisha bipwa bia kutanda, mwanda bamwene’shi yawa balayile nga kishima ; 12 ngi bwa kinyi namu kubangila ku muntu umune, dingi muntu mupwe kukooka6, kubatuukila bantu be bungi bwabo bu nyenyeni ya mwiulu na bu misengeya yi ku bukunkula bwa meema, yiinyi yishii biakubadikiibwa.

*(4) Kibangilo 12. 1-5. — (5) Kibangilo 21.1-17. — (6) Tala Loma 4. 19.

13 Bano booso babafwidile mu lukumiino kushii’bo kutambula bintu bibaabebalayile, anka paabo kwibibandjila ku bula na kwibisepeela, babalesheeshe’shi mbenyi na beena lwendo pa nsenga7. 14 Mwanda baaba abaakula mianda yi biabia abaleesha patooka’shi abakimbi diabo eumbo; 15 eyendo namu, su babaadia kutentekyesha kwakwa kubabakatukile, pangi babaadia kumona biakwikwalukiila; 16 anka binobino be na lukalo lw’eumbo dikile buwa, ngi kwamba’shi, dia mwiulu; ngi bwakinyi Efile Mukulu tebapusha buufu bwadia kwitanyinwa bu Efile Mukulu aabo, mwanda mmwibalumbulwile kibalo.

*(7) Sunga’shi : mwiumbo.

17 Pa lukumiino, Abalahama, pabatompelwe, balambwiile Isake8 ; na yawa batambwile milayilo nkulambula mwan’e [umune] eeleka, 18wiinyi abaabadi baakwile’shi : “Mwi Isake ngi mwabakakutuushiisha lutaando9”(A), — 19 mwanda bashingulwile’shi Efile Mukulu mulombeene kumubuusha sunga munkatshi mwa bafwe, kwakwa10 namu’nyi, bamutambwile mu kifwanyi. 20 Pa lukumiino, Isake belele  Yakobo na Esawu miabi pa mwanda utale bintu abikafika11. 21 Pa lukumiino, Yakobo pa kufwa belele mwana ooso a ku baana ba Yosefe mwabi, ngi kulangwila [Efile Mukulu], [mwisayikile] ku soongo ya mukoombo12 waye. 22 Pa lukumiino, Yosefe [namu], tafudiisha muwa waye, batemwiine mwanda wa kutuuka kwa baana ba Isalele ngi kukamika eyi pa mwanda utale mifufwa yaye13.

*(A) Kibangilo 21. 12.

*(8) Tala Kibangilo 22. — (9) Sunga’shi: Twikulu twaye, etaando. — (11) Sunga’shi: kwiini ku bafwe. — (11) Tala Kibangilo 27 na 28. 1-4. — (12) Tala Kibangilo 48. — (13) Tala Kibangilo. 50. 24-25.

23 Pa lukumiino, Mose, aye batandwa, babamufiile [muunda mwa] mieshi isatu kwi babamutandjile, mwanda babamwene’shi mwana mmulumbulukye, n’abo tababatshinyine mwiiya ubeelwe kwi fumu nya14 24 Pa lukumiino, Mose, pabakudile, nkupela kwitanyinwa bu mwana a mwana mukashi a Faalo15, 25 asangula peenda bwa kwikala mu kiongwa na mwiilo w’Efile Mukulu, pe kusepeela bwa kapindji [kapeela] miloo ya mulwisho ; 26 bakaanyine buufu bwa Kidishitu’shi nyi mbupeta bukile mapeta ooso a mu Eshipitu buwa ; mwanda baadi abandjila kwifuto. 27 Pa lukumiino bakatukile mu Eshipitu16 kushii kutshiina bukyelo bwa fumu, mwanda baningile pe poo, nka bu baadi amono yawa shamwekwa. 28 Pa lukumiino, bakitshiine pasaka na kushiinga mase, bwa’shi yawa bayipanga baana babedi tebakumanga17. 29 Pa lukumiino babasabukile kalunga ka meema amonga nka bu pa nsenga yiume, biini bibeelekyese beena Eshipitu, abo nkutukila boso18. 30 Pa lukumiino, midimba ya Yediko yibapoone, abo babaapu kwiyifuunya misuusa musambobidi19. 31 Pa lukumiino, Lehaba mukashi ndumba, tamufwe’ye na baaba bashii bakumiine nya, paaye kutambula bampuupa mu kufukama20.

*(14) Tala Kikatukilo. 2. 1-2. — (15) Tala Kikatukilo. 2. 11-15. — (16) Tala Kikatukilo. 12. — (17) Tala dimo mu Kikatukilo 12. — (18) Tala Kikatukilo.14. — (19) Tala Yoshuwa 6. — (20) Tala Yoshuwa 2 na 6. 22- 23.

32 A kiandjia kwakula kikile paapa nkinyi ? Mwanda nekukutwa na kipindji su naloonda mwanda wa Shedeone, wa Balake na wa Samusooni na wa Jefete, wa Dafidi na wa Samwele, na wa batemuki 33 babaadi batshimune mafumu pa lukumiino, balombasha kululama, nkutambula bintu bibalayilwe, bafuunga maulu a ntambwe, 34 baashima bukome bwa kaalo, bapanduka ku maashi a lupete lwa ngoshi, abo babaadi babofule, babebekeeshe na katshiintshi, beekala na bukome mu ngoshi, bababingile bibumbu bia ngoshi bia bantu ba beene. 35 Baana bakashi babapetele bakwabo babafwiile pa kusaangulwa ku bafwe ; na bangi babakupiilwe, kushii’bo kukumiina kupoosodiibwa, bwa’shi batambule lusaangukilo lwi buwa ; 36 na bangi babaadi bebatompe [lukumiino] pa kusengiibwa na kukupilwa, na dingi pa kwi baanya mioshi na kwediibwa mu lukano ; 37 babaashilwe mabwe, basayibwa, [na] kutompibwa ; abo nkuwumbakana aku na aku, mbafwale misokia ya mikooko na ya mbushi, babaadi mu bulanda, 38 mu bishootshi; bamweshwa mpombo, (pa nsenga tapabaadi pebalombeene,) abafwabawumbakananga mu tubaaka na mu myengye, na mu ma mpako na mu meena a mu nsenga.

39 Na bano booso; paabo kukaanya lukumiino lwabo, tababatambwile kiini kibaadi kilayibwe nya, 40 Efile Mukulu baadi mwitulumbulwile kintu kikile buwa, bwa’shi tabakafikiilanga mu kupwidika kushii’twe.

12

1 Ngi bwakinyi, atwe namu, pa kwikala na ekuumbi1 dia tumonyi dii buno bukata ditwifunyishe, pa kusuumbula kiita kioso kii bushito na mulwisho witwanyine bino, tusuukye na lwishiinko lubilo lwi kumpala kwetu, 2 nkutalanga Yesu kanaana, mfumu na mukumbashi a lukumiino [lwetu], wiinyi bakyengyele ku nkulusu pa mwanda wa muloo ubaadi umutuudilwe kumpala, bapesheeshe buufu, dingi mmushaale ku mboko yibalume ya lupunansulu lw’Efile Mukulu. 3 Mwanda tudilayi binangu bienu pe yawa baningabeele mu mushikwa wi biabia ubaabadi bamushikwe kwi [bantu] balwishi, bwa’shi tanwikalanga babofule, nwakatshoboloka mu miuwa yenu.

*(1) Kwamba’shi : kibumbu kia bantu.

4 Tanwabandjile kushidiila mpaa na ku mase mu ngoshi yanukwete kulwa na mulwisho nya, 5 dingi nubayilwankana elango adinulungula bu kwi baana’shi : «Mwan’ande, topeeshanga kukuludika kwa Mwanana, dingi totshobolokanga pakusaashila ; 6 mwanda yawa abadi bafule kifulo kwi Mwanana, amuludikaa, na akupilaa mwana ooso aadi n’aye kifulo2» (A). 7 Anukankameena manyooka3 enupeebwe bwa kuludikwa : Efile Mukulu akitshi kwanudi nka bu kwi baana [baaye], mwanda a mwana kinyi abashabaludikaa4 kwi shaye ? 8 Anka su nwekala kushii kuludikwa kukwete kutambula booso, biabia nwi baana ba mu kindumba5, ta nwi baana eyendo nya. 9 Ungi mwanda, tubapetele ba mashetu ku mbidi bwa kwituludika na tubebaneemekanga ; a biabia tatwibalombeene kukishakisha kukookyela Nshaye na bikudi, na atukeekala na muwa ? 10 Mwanda baaba abaludikisheenanga muunda a mafuku apeela, muyiile bibabebimonanga ; anka youno etuludika mwanda wa buwa bwetu, bwa’shi twikale bebuungile ku bu-selele bwaye6. 11 Aku namu, takwi kuludikwa su nkumune, kwakwikala bu kina mwanda kia muloo, binobino, anka kia kiongwa ; anka kunyima kwa paapa, akukatuusha kikuba kia kufukama kwa kululama kwi baaba baludikiibwe. 12 Ngi bwakinyi eboosheyi maasa [eenu] abakooko na manwi abofule7, 13 dingi nuludikye mashinda ku ngao yenu8, bwa’shi tala sha kilema aluba eshinda, anka ayikale mupaande. 14 kimbuulayi kufukama na bantu booso, na bu-selele, bushaa kukutwa muntu aye nkumona Mwanana, 15 nudimukye kutshiina tala muntu akakutwa buuntu bw’Efile Mukulu ; na kutshiina tala ungi mushi wa buulo paumene kwiulu, wenufuutakasha, na pa mwanda wa’o be bungi beekala butete ; 16 kutshiina’shi tala kwayikala sha lukyebanokyebano, sunga muntu mubi bu Esawu, wiinyi bapeene matalwa a bu mwana mbedi ku kidiibwa kimune ; 17 mwanda, anuwuku mpaa na’shi, kunyima kwa paapa tabaadi na lukalo lwa kupiana mwabi, abo nkumutoloola, sunga beukimbile9 na mpolo ku meeso, (mwanda tamukiimbe biadia kwilanga nya).

*(A) Miele 3. 11-12.

*(2) Sunga kwamba’shi : Aadi mutambule; mukumiine. — (3) Sunga’shi: Kibawe. — (4) Sunga’shi: Abasha kunyooka. — (5) Sunga’shi: baana bashii na ba-nshabo. — (6) Sunga’shi: ku kwamunuka kwaye kwi selele. — (7) Tala Esaya 53. 3. — (8) Tala Miele 4. 26. — (9) Tala Kibangilo. 27. 34-38.

 

18 Mwanda tanwibafikye ku mwengye ulombeene kukumiibwa nya, sunga nku kaalo akateembe10, su nku mufito; su nku wawa [mufito] ukaambe kwiila; sunga nku kipuunga, 19 su nku mukungulo wa mpungi, su nkwiyi dia bishima, [eyi dibakitshiine’shi] baaba babedipushanga babatekyele’shi, [diadia] eyi tabebalungulanga dianka nya; 20 (mwanda tababaadi balombeene kufubila kiakia kibabebakamikiile’shi : « Sunga nyema akuma ku mwengye, abakamwipaa na mabwe» (B); 21 na Mose, kiakia kibamwekwanga kibaadi kiakutshiinwa moo, nkwamba’shi : Nampusha moo na kusuusa kukata ; ) 22 anka anwe nwibafikye ku mwengye wa Siyone ; na ku kibalo ki’Efile Mukulu atala, Yelushalema a mwiulu ; na kwi binunu na binunu bia bamwikeyilu, kakongye ka nsenga yishima11 ; 23 na ku kakongye ka baana babedi bafundjibwe mwiulu ; na kwi Efile Mukulu nsushi a booso ; na kwi bikudi bia balulame bapwidikye ; 24 na kwi Yesu, mupwanishi a kilombeeno kipya ; na ku mase a kumiamina aakula kalolo kukila a Abele buwa. 25 Dimukayi tala nwapela yawa aakula : mwanda su baaba babapeele kupusha yawa baadi aakula mianda y’Efile Mukulu pa nsenga tambapandukye, aatwe atukapanduka naminyi, su tubatapa mongo kwi yawa [aakula bino] mwiulu, 26 wiinyi sha eyi dibasaniishe nsenga ; anka binobino balaa mulayilo’shi : «Ku kii ungi musuusa nankatshinkisha kushii peenda nsenga, [nankatshinkisha] mpaa n’eulu» (C). 27 Aku namu kino kishima’shi, «Kukii ungi musuusa», akileesha kushintuluka kwa bintu abialulukaa, bu bipwe kukitshika, bwa’shi biabia bishabialuluka bishadidiile. 28 Ngi bwakinyi, pa kutambula bufumu bushabutentakana, twikaleyi bawuule na lutumbu, lwatukwete kufubila Efile Mukulu nalo mu kipaso akimusangasha, na kumuneemeka, na kumutshiina. 29 Mwanda’nyi Efile Mukulu eetu nkaalo akashiikana12.

*(B) Kikatukilo. 19. 13. — (C) Agee. 2. 6.

*(10) Sunga kwamba’shi : Mwengye ubaadi auteembe kaalo. — (11) Sunga’shi : Kakongye ka nsenga yishima. — (12) Tala Detelonome 4. 24; na 9. 3.

13

1 Abikyebe’shi kifulo kia bu baana na baana kiikale kwanka. 2 Tanwilwanga kutambula kwa beenyi ; mwanda bangi bantu pa kukita biabia, babatambwile bamwikeyilu [mu mashibo aabo] kushii kuwuka. 3 Tentekyeshayi be mu nkano, anka bu beekale banyiibwe n’abo pamune mu nkano, [tentekyeshayi] baaba abakyengyeshiibwa, nka bu’nwe be n’abo mu mbidi yimune. 4 Abikyebe’shi bulunda bwikale bunemekiibwe kwi booso mu mianda yoso, na lusala [lwa beyibakisheene] lwikale lushalulwishiibwa ; anka Efile Mukulu akatshibila baasha lukyebanokyebano na beena lusandji kiimu1. 5 Mwikeelo wenu wikale kushii lwabi lwa mmono, nwikale basangale na kiakia kianudi nakio ku maasa ; mwanda namwinyi baakwile’shi : «Ami ntankakuleka sunga nkukusuumbusheena nya » (A); 6 biatudia kwakula na kwikulupisha kooso’shi : «Mwanana nyi mukwashi ande dingi ntankeekala na moo : akikaankita muntu nkinyi ? » (B).

*(A) Yoshuwa 1. 5. — (B) Lono 118. 6.

*(1) Tala na mu 1 Kodinda 6. 15-20.

7 Tentekyeshayi bakunkushi beenu babenulungwile eyi di’Efile Mukulu, dingi, panubekyeela bibafudidiile lwendo lwabo, nwambule lukumiino lwabo.

8 Yesu Kidishitu e mumune, malooba, na lelo, na looso. 9 Tanulubishwanga ku ndambukisho yilekeene lekeene na yeenyi, mwanda mbikile buwa eshimba diekala dikankamikiibwe na buuntu [bw’Efile Mukulu] kushii na miita, biabia bishii bikwashe baaba babaadi bepaane mwanka. 10 Twi na kilambwilo kii baaba abafubu mu shibo y’epema bashii na matalwa a kudia kantu kwanka ; 11 mwanda bitanda bia yaya nyema yabadi baate mase batwala, bwa mulwisho, mu mbalo yi selele kwi tshiite-mwakwidi mukata, bibaadi abishiikwa kaalo paasha pa kibalo2. 12 Ngi bwakinyi namu Yesu, bwadia kulamuuna mwiilo ku mase aaye’ye nabene, bafwambukile paasha pa kiibi [kia kibalo]. 13 Biabia namu, tutuukyeyi kwadi paasha pa kibalo, twibasemune buufu bwaye ; 14 mwanda tatwi na kibalo kia looso pano nya, anka atukimbi kiakia akikafiki. 15 Biabia tulambuleyi, kukidila kwadi, kitapilo kia ntumbo kwi Efile Mukulu kushii kukooka, ngi kwamba’shi, kikuba kia ku milomo ayibwela3 eshina diaye. 16 Anka tanwilwankananga kukitshiina kwa bantu kalolo, na bwa kukwasha [bantu] na bintu bienu, mwanda Efile Mukulu asangala na bitapilo bi biabia.

*(2) Sunga kwamba’shi: Esala ; musuumba. — (3) Sunga’shi: Ayiteemuna.

17 Kookyelayi bakunkushi beenu dingi nwiyishe kwabadi, mwanda bakwete kukontoola4 mwanda wa mashimba eenu, bu abakyebe kukalubula mufubo wabo ; bwa’shi beekale abeufubu na muloo, kushii mu kutompola, mwanda biabia tanukemupetela kintu nya.

*(4) Sunga kwamba’shi: Kutaluula.

18 Etutekyeleyi, mwanda atuwuku’shi twi na muntu a muunda e buwa, na lukalo lwa’shi twikale na mwikeelo wi buwa mu mianda yoso. 19 Anka nenusendeela bwa’shi nukishekishe kukita biabia, bwa’shi bangalushe kwanudi lubilo.

20 Biabia Efile Mukulu a kufukama baalwishe mulami mukata a mikooko [amutuusha] munkatshi a bafwe, Fumwetu Yesu, ku [bukome bwa] mase a kilombeeno kia looso, 21 enwikashe balombane mu mufubo ooso wi buwa bwa kukita kiakyebe, akitanga mwanudi kiakia kilumbulukye ku meeso kwaye, kukidila kwi Yesu Kidishitu, kwadi kwikale ntumbo ku nkama na nkama ya bipwa ! Amene.

22 Biini biabia nenusendeela, bakwetu, nutambule eyi di’elango, mwanda nenufundjila nka mu [bishima] bipeela.

23 Shinguulayi’shi, mukwetu Timotee tapwile kupoosolwa : su afika binobino, nankenumona n’aye pamune. 24 Yimunayi bakunkushi beenu booso na booso be selele. Be ku Italii abenwimuna. 25 Buuntu [bw’Efile Mukulu] bwikale n’eenu booso ! Amene.

MUKANDA WA SHAKE

Shake 1, 2, 3, 4, 5

1

1 Shake, mpika a Efile Mukulu na a Fumu Yesu Kidishitu, kwi bisaamba ekumi na bibidi bipalakane1, nenwimuna !

*(1) Tala Yoano 7. 35, na 1 Mpiele 1. 1. Abaakula bwa beena Yuda babaadi bapalakane munkatshi mwa maumbo abene, kula na eumbo diabo dia Palestine.

2 Ebiateyi bu muloo upwidikye, bakwetu, panukeekala na bikokoshi mu bitompwanga bilekeene-lekeene, 3 anuwuku’shi kutompa kwa lukumiino lwenu akufwisha lwishiinko. 4 Anka [lwiini] lwishiinko lwikale na mufubo waalo upwidikye, bwa’shi nwikale bapwidikye na bakumbane, bashii bakutwe kintu. 5 Na su muntu a kwanudi mmukutwe bukalabwino, atekye kwi Efile Mukulu apeeya bantu booso [bintu] n’eshimba diolokye dingi kushii kutopeka, abakamupa bwanka ; 6 anka atekye na lukumiino kushii mpaka ; mwanda yawa eele mpaka e bu mbundambunda ya meema akata, yabeboosha kwi lupunga, yatakuulwanga aku n’aku ; 7 mwanda yawa muntu tatentekyesha’shi akatambula kintu su nkimune kwi Fumu nya : 8 nyi muntu mukumakane2 mu mitentekyesho yaaye, shi mushimate mu mashinda aaye ooso.

*(2) Sunga’shi : sha binangu bibidi

9 Biabia mukwetu mushaadile asangale patumbishiibwa, 10 na mpeta namu [asangale] mu kwishiibwa kwaye, mwanda akakila bu kilongo kia lubishi. 11 Mwanda nguba batunduka na kaanya ke bukopo, akataatshisha lubishi, na kilongo ki’alo akipono paashi, na buwa bwa’lo abushimina : nyi’nka biabia namu mpeta akapeela mu mashinda aaye. 12 Sha muloo ngiawa muntu akankamana mu bitompwanga ; mwanda, apakamweka kishima kiaye mu kutompiibwa, akatambula kilongo kia muwa kiadi mulee baaba bamufule.

13 Muntu su ngumune, patompiibwa, taambanga’shi : Nantompiibwa n’Efile Mukulu ; — mwanda Efile Mukulu te bia kutompiibwa na bubi, n’aye namu tatompa muntu. 14 Anka muntu ooso atompiibwa, paadi mubeembwe na kukakiibwa na lwabi lwaye’ye nabene ; 15 akupu, lwabi pa kwimita, alutanda mulwisho ; na mulwisho namu, paulombana, autanda lufu.

16 Tanulubanga, bakwetu bakumiinwe : 17 [kintu] kioso kii buwa kitupeebwe na kia buuntu kioso kipwidikye akifikaa mwiulu, kwi Nshetu ’etaata, shi na kushintuluka su mwesheshi wa kushintuluka3. 18 Ku kikyebe ki’eshimba diaye’ye nabene, betutandjishe kwiyi di’eyendo, bwatudia kwikala bu bingi bipeta bibedi bia ku bipangwa biaye.

*(3) Sunga’shi : kwaluluka. Tala mu Esaya 37. 16 . 41. 4 na 43. 10.

19 Biabia, bakwetu bakumiinwe, muntu ooso eekale na bukidi bwa kupusha, kushii bukidi bwa kwakula, [na] luleengu pa kukwaata suungu ; 20 mwanda suungu ya muntu tayikumbasha kululama kw’Efile Mukulu nya. 21 Ngi bwa kinyi, pa kukaasha butete booso na kifita4 kikile-kile tambulayi eyi dikuniibwe [muunda mwenu] na lwishiinko5, diini di na bukome bwa kupaasha bikudi bienu6. 22 Anka tumikilayi eyi, tanwikalanga’nka peenda anwiditeemesha, nwelubishanga anwe banabene. 23 Mwanda su muntu ateemesha eyi kushii kwiditumikila, e nka bi muntu atala mpala yaaye ya butandwa mu lumweno ; 24 mwanda baapu kwitala’ye nabene na bakatuka, kapindji na aka, bayilwankana biini biayikalanga. 25 Anka yawa namu batala mu mwiiya upwidikye, wiinyi wa bulungantu, na bashimatshiila [mwanka], shi mwikale mupushi sha kiilwa, anka mukitshi a mufubo, yawa akeekala sha muloo mu kukita kwaye. 26 Su muntu amweka bu mulangwidi [a Efile Mukulu] aku tatoonto edimi diaye7, anka alubisha eshimba diaye, mufubo wee ngwa bisumanga. 27 Mufubo wa bulangwidi wi selele na ushii katoba kumpala kw’Efile Mukulu Nshetu, nguno : kuteembela baana ba nshiye na bakashi ba bafwe mu biongwa biabo, kwilama selele ku mianda ya pa nsenga.

*(4) Sunga kwamba’shi : Bukyelo. — (5) Sunga’shi: kwiyisha ; kupopeela. — (6) Sunga kwamba’shi: Miuwa yeenu.— (7) Sunga’shi : shalama ludimi lwaye mmioshi.

 

2

1 Bakwetu, tanwikalanga na lukumiino lwa Fumwetu Yesu Kidishitu, Fumu a ntumbo, aku nwi na ntoondo. 2 Mwanda su mu kitumbwilo kienu mwatwela muntu e na kakano ka oolo mufwale bilamba bi buwa, na mwatwela’nyi mulanda e mu bilamba bi mako, 3 anwe nwatala meeso eenu kwi yawa mufwale bilamba bi buwa, nwamwamba’shi : Obe, shaala pa ino mbalo yi buwa ; na kulungula uno mulanda’shi : Obe, yimana apaa ; sunga’shi : shaala pano kuushi kwa kituulo kia ngao yande ; 4 tanwi bakite toondo munkatshi mwenu su, dingi tanubeekala ba-nsushi be na mitentekyesho yibi su ? 5 Bakwetu bakumiinwe pushayi : Efile Mukulu tabasangwile balanda mu mianda ya nsenga, bu ba mpeta mu lukumiino na bu bampiani ba bufumu bubalayile baaba bamukumiine su ? 6 Anka’nwe, nubapeesha mulanda. A bampeta tabenukyengyesha su, dingi ta n’abo abenufishaa mpaa na ku tumilaadi ? 7 Ta n’abo bakwete kusabuula Eshina di buwa dibatemunwa kwanudi su ? 8 Su mwiyendo anukumbasha mwiiya wa bufumu, muyiile kifundwe : « Okumiine mwinobe bu biodi mwikumiine obe nabene » (A), nukwete kukita biya ; 9 anka su nwi na toondo, anukitshi mulwisho, na mwiiya awinushinkamiisha’shi nwi basoodi. 10 Mwanda yawa ooso akalama mwiiya ooso ushima, na kulobela ku kantu kamunenka, bapiila mu bioso. 11 Mwanda yawa baakwile’shi, : «  Totambukanga lusandji », baakwile’nyi’shi : «  Toyipaananga »1. Biinyi biabia su totambuka lusandji, anka oyipaana, botupilwa mwiya. 12 Akulayi biabia, na kitayi biabia2 bu [bantu] abakasaambishwa na mwiiya wa bulungantu ; 13 mwanda kiimu takii na lusa bwa yawa shi mwikale namu na lusa nya. Lusa alwitumbisha kumpala kwa kiimu.

*(A) Lefitike 19. 18.

*(1) Tala mu Kikatukilo 20. 13-14. — (2) Ngi kwamba’shi : Anka biabia bianwakula, n’abio bianudia kukita

14 Bakwetu, a kwi bukwashi kinyi su muntu aamba’shi, e na lukumiino, kwashii na bikitshiino ? Lukumiino lwi kumupaasha su ? 15 Na su mungi mukwenu mulume su mukashi be muswa na mbakutwe kidiibwa kiabo kia kwifuku n’efuku, 16 na’shi mungi muntu a kwanudi ebalungula’shi : Ndayi na kufukama, otaayi kaalo nwikute, — aku namu tanwibapa bintu bia kukwasha mbidi, bii na bukwashi kinyi ? 17 Bi pamune namu na lukumiino, su talwi na bikitshiino, ndwifwile alo lunabene. 18 Anka mungi muntu akaakula’shi : Obe we na lukumiino, n’ami ne na bikitshiino. Ndeshe lukumiino lw’obe lushii na  bikitshiino, n’ami, ku bikitshiino biande, nankakuleesha lukumiino lwande. 19 Okumiina’shi, Efile Mukulu ngumune ; okitshi biya : mpaa na bikudi bibi namu mbikumiine, na abisuusaa 20 Ank’obe okyebe kuwuka, muntu a bisumanga, obe’shi lukumiino lushii na bikitshiino ndufwe ? 21 Nshetu Abalahama tabaadi mubingishiibwe pa bikitshiino pabalambwile mwan'aye Isake pa meesa a kilambwilo su3 ? 22 Bomono’shi lukumiino lubaadi alufubu na bikitshiino biaye ; na ku bikitshiino lukumiino lubekeele lukumbane. 23 Na kifundwe kibakumbeene akiakula’shi : «  Na Abalahama bakuminyine Efile Mukulu, ngi biabia biamubadikilwa bu bululame » (B) ; na bayitanyinwe’shi, nkuukw’Efile Mukulu. 24 Anumono’shi muntu mubingishiibwe pa bikitshiino kushii peenda pa lukumiino. 25 Bi’nka pamune namu na Lehaba, mukashi nduumba, tabaadi mubingishiibwe pa bikitshiino su, pabaadi mutambule mikyendji, aye nkwibatuusha paasha kukiila dingi eshinda su4 ? 26 Mwanda bu bi mbidi yishii na kikudi ngifwe, mpaa na lukumiino namu lushii na bikitshiino ndufwe.

*(3) Tala mu Kibangilo 22. — (4) Tala mu Yoshuwa 2 na 6. 22-23.

*(B) Kibangilo 15. 6.

 

3

1 Bakwetu, tanwikalanga balambukishi1 be bungi, mwanda atuwuku’shi atwibutambwiila kiimu kii bukopo ; 2 mwanda atukokolaa atwe booso mu bipaso bi bungi. Su muntu takokola mu mwisaambo, yawa muntu mupwidikye, e bia kutoonta mbidi yaaye yishima. 3 Talanga, atwanya mbango kukanwa kwa fwalasa, bwa’shi yitukookyele, na atuludika mbidi yayo yishima aku n’aku. 4 Talanga, mpaa na mashuwa e biabia bukata na aatakulwaa na lupapi lwi bukopo, aakunkushwa aku n’aku kwi kaludikilo kakile bupeela, kwakwa kooso akukyebe kwiatadiisha mwenya. 5 Anka biabia pamune n’edimi nyi nka kiina-mbidi kapeela dingi akesadika bwa bintu bikata. Talangayi, mwi kaalo kapeela, mwakashiikila mutamba ukata ! 6 Na diini edimi nyi nkaalo. Edimi, nyi nsenga yishima ya milwisho, nditudiibwe pankatshi pa biina mbidi bietu ; n’adio adilwisha mbidi yishima, dingi aditeembesha kaalo mwoso muyiile muwa, n’adikashiikwa kaalo mu ngeena2.7 Mwanda efuko dioso dia nyema na tooni, [efuko ] dia bioso abiikaka paashi, na dia nyema ya meema akata, aditoonta mwikeelo wa’dio na ndimuniibwe n’efuko dia bantu ; 8 anka pa mwanda w’edimi, takwi muntu su ngumune mulombeene kwidimuna : nyi mbubi bushabufukama, ndiwule na leengo3 a lufu. 9 [Edimi] Atutumbula n’adio Mwanana, Nshetu [Efile Mukulu], dingi atwelaa n’adio bantu mulwa bakitwe mwifwanika di’Efile Mukulu ; 10 Mukanwa mumune nna’mo amutuuka mwabi na mulwa. Bakwetu tambilombeene biekala biobio. 11 Nsulo yimune ngilombeene kutuusha meema e buwa4 na [meema] e buulo su ? 12 Bakwetu mutshi wa fingiye ngulombeene kutuusha bikuba bia mpafu, sunga mulundo wa finyo kutuusha bikuba bia fingiye ? Meema e mungwa tangalombeene kutuusha meema ataale5.

*(1) Bano balambukishi nyi mbaaba abalambukisha bangi. Sunga tupotwe. — (2) Ngeena : Ni mu mbalo ya malwa a looso, kipwandjikiisho ki’elungu dia kaalo. Tala mu Kibafumbwilwe 20. 10, 14. — (3) sunga’shi : buleembe. — (4) Sunga’shi : e nsaasa. — (5) Sunga’shi : e nsaasa.

13 A nnani pankatshi peenu e na bukalabwino na kapatupatu ? Aleeshe ku mwikeelo wi buwa bikitshiino biaye na kupopeela kwa bukalabwino. 14 Anka su nwi na mukao ubi na kikudi kia kwikutwena mu mashimba eenu, tanwisadikilanga na kudimbiila eyendo nya. 15 Bwabwa ta mbukalabwino abufiki mwiulu nya, anka nyi mbwa pa nsenga, bwa bunyema, bwa diabulu. 16 Mwanda [paapa] pe mukao na kikudi kia kwikutweena, paapa pe kafuutakanyi na bipaso bioso bia bikitshiino bibi. 17 Anka bukalabwino bwa mwiulu kia kumpala mbupwidikye, akupu mbufukame, mbwishiinkye, abukwashaa, mbuwule na lusa na bikuba bi buwa, tabwi na ntoondo, tabwi na bu-nsesa. 18 Biabia kikuba kia kululama mu kufukama, akikuniibwa bwa baaba abafwisha kufukama.

 

4

1 A ngoshi na kwikutwena kwi munkatshi mwenu abituuku kunyi ? Ta nku yaya ngabiabi yeenu, ayilwileena mu biina-mbidi bienu ? 2 Anulakila [bintu], anka tanwibipete ; anwipayisheena na nwi na nkalo ikata, nka tanwibalombeene kutambula ; anwiyeleena mpaka na anulu ngoshi ; tanwi na kintu, mwanda tanutekye nya. 3 Anutekye na tanutambula, mwanda anutekye bibi, bwanudia kwibipaana ku ngabiabi yeenu. 4 Beena lusandji1, a tanuwuku’shi, bukuuku na bia pa nsenga nyi mushikwa n’Efile Mukulu su ? Biabia yawa akadila kwikala bukuuku na bia pa nsenga, beekala mwishikwene n’Efile Mukulu. 5 Anwe anweele meeshi’shi, kifundwe akiakula bisumanga ? Kikudi kibombeele mwatudi, akiikalaa na kiuutu su ? 6 Anka’ye apaana buuntu bukile bukata. Ngi bwakinyi aakula’shi :« Efile Mukulu mmushikwe baasha kwitatula, anka apeyaa [bantu] beyishe buuntu [bwaye]. 7 Biabia eyisheyi kwi Efile Mukulu. Shikwayi kafileefile, n’aye akenusuuku. 8 Efubwiileyi peepi n’Efile Mukulu n’aye akefubwila kwanudi. Suulayi maasa eenu, balwishi, nutooshe mashimba eenu, anwe beena mashimba e kubidi. 9 Tundulayi malwa eenu, nwikale mu maalo nudile. Tusepo twenu twalulukye bu maalo, na muloo wenu [walulukye] bu kiongwa. 10 Epeelesheyi kumpala kwa Mwanana, n’aye akenukaamisha.

*(1) Kwamba’shi : Bashii bashimate kwi Efile Mukulu. Tala abipwandjikisha Efile uno mulwisho mu Esekyele 16 na 23 ; Oseya 1 na 2.

11 Bakwetu, tanwiakusheenanga bi bubi nya. Yawa aakula mukwabo bi bubi sunga atshibila mukwabo kiimu, baakula mwiiya bi bubi na batshibila mwiiya kiimu. Aku namu su otshibila mwiiya kiimu, tokwete kuneemeka mwiiya nya, anka we nsushi. 12 Umune bupenka ngi bakitshiine mwiiya, mwikale nsushi, nnaye mulombeene kupaasha na kwipaa ; anka’be, we’nyi atshibila mwinobe kiimu ?

13 Kwanudi’nwe namu binobino, [anwe] abaamba’shi : Lelo sunga malooba atukende mu’kia sunga’kia kibundji, dingi atukemukita kipwa kimune, na atukasunguula tupete bi bungi, 14 aku tanuwuku [akikenufikila] efuku dia malooba ; (mwanda a muwa wenu wi bu kinyi ? mwanda wi’nka bu muleemba aumwekwa kapindji kapeela akupu aushimina ; ) 15 Pa mutwe pakwamba’shi : Su Mwanana akumiina na su twekala tukii na muwa, twi kukita namu aki na akia. 16 Anka anwe binobino anwisadika mu kwitatula kwenu. Kwitatula kooso kwi biabia kwi bubi. 17 Biabia kwi yawa ooso awuku kukita kii buwa na shekikitshi, bwaye’ye bakitshi mulwisho.

 

5

1 Kwanudi’nwe namu binobino, bampeta ! Dilayi na kisadi kikata, pa mwanda wa malwa aakeenufikila. 2 Bupeta bwenu mbunyangye na bilamba bienu mbipwe kudiibwa na biishi ; 3 biamo bienu bia oolo na bia nfwalanga mbikwatwe na nkongolo1 ; na nkongolo y’abio ayikeekala bu-kamonyi  abwinufuundu na ayikadia mbidi yenu nka bu kaalo : nubakongwele kamono2 mu mafuku a ku nfudiilo. 4 Talangayi, efuto dia bafubi babawumbwile mafuba eenu, diini dianubaadi bebakyengyeeshe3, adiele musaase, na misaase ya baaba babawumbwile [mafuba eenu] yibafiki ku matwi a Mwanana Sabaote4. 5 Nubaadi pa nsenga na bintu bilumbulukye mu muwa wenu, na nubaadi bepaane ku ngabiabi ; nubasangeeshe mashimba eenu [nka bu] mwifuku dia kitapilo ; 6 Nubapishiishe, nwayipaa [muntu] mululame : aye tamwinwambe mwanda.

*(1) Sunga’shi : Ndiamalonda. — (2) Sunga’shi : bupeta. — (3) Sunga’shi : Nubayikutshiishe. — (4) Sabaote nyi mbibumbu bia basalayi. Abetanyina Efile Mukulu bu Mwanana a bibumbu [bia basalayi]. Tala Loma 9. 29.

7 Bakwetu, yikalayi na lwishiinko, mpaa na pa kufika kwa Fumu. Talangayi, mudimi eefuba atengyela kikuba kia muulo5 kia mu nsenga, ekalanga na lwishiinko pa mwanda wa’kio, mpaa na kipindji kiakikatambula mpeshi mbedi na [mpeshi] a kumongo. 8 N’anwe namu yikalayi na lwishiinko ; kankamikayi mashimb’eenu, mwanda kufika kwa Fumu takudi peepi. 9 Tanwikalanga na miunuuno munkatshi mwenu, bakwetu, bwa’shi tala nwatshibilwa kiimu : talayi nsushi bayimana kumpala kwa kibelo. 10 Bakwetu, atayi batemuki babaakwile mwishina dia Mwanana bu kilesheesho kia makyenga na kia lwishiinko. 11 Talanga, atwakulaa’shi baasha muloo6 mbaaba abakankameena [kitompwanga na lwishiinko]. Nubapushiishe abaakula bwa lwishiinko lwa Yobo, dingi nubamwene nfudiilo ya Mwanana, [kwamba’shi] Mwanana muwule ndaa na kifulo na lusa.

*(5) Sunga’shi : kia kineemo. — (6) Sunga’shi : be biiya.

12 Anka kumpala kwa  mianda yoso, bakwetu, tanutshipanga, su mwishina di’eulu, su mwishina dia nsenga, sunga nkutshipila mwishina dia kangi katshipo ; anka oolo eenu ekale’nka’shi, oolo7 ; na ayoo8 eenu ekale’nka’shi, ayoo ; bianushakupona mu kiimu.

*(7) Sunga’shi : kukumiina kwenu’shi, oolo, kwikale nka oolo. — (8) Sunga’shi : nyaa, ayoyoo.

13 A kwi muntu munkatshi mwenu kwete kukyengyeshwa su ? Atekye. Kwi muntu e na muloo su ? Ayimbe ngono. 14 A kwi muntu munkatshi mwenu e na maladi su ? Ayitanyine bakulu ba kakongye, n’abo bamutekyele na kumushinga mwimu mwishina dia Fumu ; 15 na luteko lwa lukumiino alukapaasha yawa sha maladi, na Fumu akamwimika ; dingi su mukite milwisho, ayikamulekyelwa. 16 Biabia esokosheeneyi9 bilema10 bienu ku muntu na muntu, na muntu ooso atekyele mwinaye, bwa’shi nupaashiibwe masuungu ; luteko lwa kwisendeela lwa [muntu] mululame alufuba na bukome bwi bungi. 17 Eliya baadi muntu e na malaka anka bu’twe11 ; na batekyele na kuningamana’shi mpeshi tanokanga ngi biakushii kunokye mpeshi muunda mwa bipwa bisatu na mieshi isamombo ; 18 na batekyele dia kabidi, ngi eulu dianokyesha mpeshi, na nsenga nkupa bikuba biayo12.

*(9) Sunga’shi : Elesheneeyi bilema bienu. — (10) Sunga’shi : bito bienu, sunga milwisho. — (11) Sunga’shi : Muntu a mwikeelo umune n’eetu. Tala Bikitshiino 14. 15. — (12) Tala 1 Bafumu 17. 1 : 18. 41-45.

19 Bakwetu, su muntu munkatshi mwenu apambuka mwishinda dia eyendo, na kwamwekwa muntu amwalusha, 20 ashinguule’shi, yawa akatusha mulwishi mwishinda diaye dia kuluba, akapaasha muntu ku lufu na kubwikiila milwisho yi bungi.

MUKANDA WA KWIBEDI WA

MPIELE

1 Mpiele 1, 2, 3, 4, 5

1

1 Mpiele, mutumibwa a Yesu Kidishitu, kwi bapalakane1, ba ku Ponte, ba ku Ngaletea, ba ku Kapadose, ba mu Asi na ba mu Bitini, bashaale bwa mafuku apeela [munkatshi mwa beena maumbo], 2 basangudiibwe muyiile kiwukilo kibadiile2 ki’Efile Mukulu Yaya, mu bu-selele bwa Kikudi, bwa kukookyela na kumaaminwa kwa mase a Yesu Kidishitu : Buuntu na kufukama binufimiishwe !

*(1) Pano abaakula bwa beena Yuda babaadi bapalakane munkatshi mwa maumbo abeene, kula na eumbo diabo dia Palestine. Tala mu Yoano 7. 35 ; na Shake 1. 1. — (2) Sunga’shi : kuwuka kubadiile.

3 Atumbishiibwe Efile Mukulu, Nshaye na Fumwetu Yesu Kidishitu, aye mwitutandishe dia kabidi muyiile lusa lwaye lukata, bwa lukulupilo alutala ku lusaangukilo lwa Yesu Kidishitu munkatshi mwa bafwe, 4 bwa bupianyi bushi bulombeene kunyanga, bushi na mako, bushakunyatshila, bulamwe mwiulu pa mwanda wenu, 5 [anwe] balamiibwe ku bukome bw’Efile Mukulu ku lukumiino, bwa kipandjilo kitakidi peepi na kuleshiibwa ku kipindji kia nfudiilo ; 6 mwinyi mwanusepeela, aku nwibenyongoshwe binobino bwa kapindji kapeela ku bitompwanga bilekeene-lekeene, su bino bi buwa, 7 bwa’shi kutompiibwa kwa lukumiino lwenu, kubaakidi kwakwa kwa oolo ashimina [kineemo] na atompwa ku kaalo misuusa yoso, kwikale kusanganwe [kwiyaluule] mu kusaamuna, na kwalusha ntumbo, na kineemo, mu kwifumbula3 kwa Yesu Kidishitu, 8 wiinyi anudi bafule kifulo, sunga tanwabandjile kumumona ; na nukwete kukumiina mwadi, sunga binobino tanukwete kumumona, nukwete kusangala bwa muloo ushii biakubweelwa na wa ntumbo, 9 pakutambula nfudiilo a lukumiino lwenu, kipaandjilo kia anyima [yenu] ; 10 kiakia kipandjilo kibaadi batemuki babatemukile pa mwanda wa buuntu bubaadi bwinwabikiishwe abeepusha na kukokoola kalolo, 11 bakimbanga’shi nkipindji kinyi sunga’shi kipindji kii kipaso kinyi kibaadi Kikudi kia Kidishitu kibaadi mwabadi akileesha kwibedi bu‑kamonyi bwa makyenga4 abaadi alaminwe Kidishitu na ntumbo, yibakyebanga kulonda ; 12 na babebafumbwidiile’shi tabibaadi bwa’bo’bo banabene nya, anka mbwenu, bubaabadi abafubisha ino mianda, itabenuwukisha binobino kwi baaba babenulungwile mukandu wi buwa ku Kikudi-e-selele kitumwe mwiulu, mu yaya mianda bamwikeyilu abadidi kubandjila5 peepi.

*(3) Sunga’shi : Pa kumwekwa kwa Yesu Kidishitu. — (4) Sunga’shi :Malwa. — (5) Sunga’shi : Kutala peepi.

13 Ngi bwakinyi, pakwikala baanye mikaba mu bifuka bia mpushiiso6 eenu na pa kwikala bediingye, kulupilayi kalolo mu buuntu bwabakenutwadila pa kufumbulwa kwa Yesu Kidishitu, — 14 bu baana bakookyele, kushii kulonda ngabiabi yenu ya kalaa mafuku abaanudi mu kupatamiina kwenu ; 15 anka bu bi yawa benwitanyine e selele, anwe namu yikalayi mu mwikeelo wenu selele ; 16 mwanda mbifundwe’shi : « Yikalayi selele, mwanda’mi ne selele » (A). 17 Na su anwitanyina bu Yaya, yawa atshibaa kiimu mupuunda mufubo wa muntu na muntu kushii ntoondo, tambukayi na moo muunda mwa kipindji kianudi [pano pa nsenga], 18 na bawukye’shi, nubakuudilwe ku mwikeelo wenu wa bisumanga ubaabadi benulambukishe kwi banshenu, kushii ku bintu abinyanga, [bu] fwalanga sunga oolo, 19 anka ku mase a muulo a Kidishitu, bu a mwana a mukooko shi na kilema na shi na kabashi, 20 baadi muwukiibwe kwibedi kubanga kumpala kwa kupangwa kwa nsenga, anka muleshiibwe ku nfudiilo kwa kipungo ku mwanda wenu, 21 anwe abakumiina kukidila kwadi mwi Efile Mukulu bamubushiishe munkatshi mwa bafwe na bamupeele ntumbo, mu kipaso kia’shi lukumiino lwenu na lukulupilo lwenu biikale mwi Efile Mukulu. 22 Paanwe kusuula anyima yeenu pa kukookyela kw’eyendo, bwa’shi [nwikale na] kifulo kia baana na baana kushii bunsesa, efuleneyi kifulo ngofu, n’eshimba di selele, 23 anwe batandjibwe dia kabidi, kushii ku lubio alunyangaa anka [ku lubio] lushalunyangaa, ku eyi di’Efile Mukulu dii na muwa na dishadidiile [looso] : 24 mwanda « mbidi yoso yi bu lubishi, na ntumbo yayo yi bu kilongo kia lubishi : Lubishi lubaumu na kikongo ki’alo kibapono, 25 anka eyi dia Mwanana adishadidiila looso » (B). Aku namu diadia eyi nn’adio dibaadi dinulungulwe.

*(A) Lefitike 19. 2.— (B) Esaya 40. 6-8.

*(6) Nkwamba’shi : Bapwe kulumbuula kinangu kienu kalolo.

 

2

1 Biabia pakupela bukyelo booso na bulamalama booso, na bunsesa na kiuutu1 na twipu twoso, 2 lakilayi ngofu, bu baana batooka, mabeele eeyendo e selele2, bwa’shi nukule kwadi’ye mpaa na ku kipandjilo, 3 su nwibatompe [nwapusha] eshi Fumu e buwa3 ; 4 panwiseesela kwadi bu’ye ebwe dii na muwa, dibasuumbwilwe kwi bantu, anka disangudiibwe na dii na muulo kwi Efile Mukulu, 5 anwe banabene namu, bu mabwe e na muwa, nwi bebakiibwe shibo ya mu kikudi, bu‑tshiite bwakwidi bwi selele, bwa kulambula milambu ya ku Kikudi, yilumbulukye kwi Efile Mukulu kukiila kwi Yesu Kidishitu. 6 Mwanda abasangana mu kifundwe’shi : « Talanga, nantuulu ebwe dikata dia mwipaka mu Siyone, disangudiibwe, dia muulo ukata ; na yawa akumiina mwadi takakwatshika buufu nya » (A). 7 Biabia nyi mbwenu’nwe abakumiina, bwadidi na uno muulo ; anka bwa baaba bashaabakookyela, « ebwe dibabasuumbwile kwi babaadi abeebaka, adio dibeekala4 ebwe dikata dia mwipaka » (B), 8 « n’ebwe dia kikokwesho na lubwebwe lwa kiponeeno » (C), baaba bakwete kukokola kwiyi, pakwikala baashabakookyela, kwiini namu kubaabadi batadikiishwe. 9 Anka’nwe nwi kisaamba5 kisangulwe, bwakwidi bwa fumu, eumbo di selele6, mwiilo wabadi bawule; bwa’shi nuwukishe mianda yi buwa ya yawa benwitanyine [kukatuka] ku mufito [nkwenda] kwitaata diaye di buwa ; 10 anwe bashibaadi kala bu mwiilo, anka binobino nwi mwiilo w’Efile Mukulu ; anwe bashibaadi batambule lusa, anka binobino nubatambula lusa7.

*(A) Esaya 28. 16.— (B) Lono 118. 22.— (C) Esaya 8. 14.

*(1) Sunga’shi : mukao, lukuka. — (2) Nkwamba’shi : eyi di’Efile Mukulu dishii disangyesangye ingi mianda yibi. — (3) Tala Lono 34. 8. — (4) Sunga’shi : dibaafiki. — (5) Sunga’shi : lubeko, efuko sunga mulongo wa bantu basangulwe. — (6) Tala mu Kikatukilo 19. — (7) Tala mu Oseya 1. 10 ; 2. 23.

11 Bakumiinwe, nenusendeela bu be mu lukilo8 na bu benyi, bwanudia kwilama ku ngabiabi ya mbidi, yaya ayilu ngoshi na anyima, 12 nwikale na ngikashi e buwa munkatshi mwa beena maumbo, bwa’shi mu biabia bintu mwabenwakula bibi bu bantu bakwete kukita bubi, batumbishe Efile Mukulu kwifuku dia kuteembelwa, pa mwanda wa bikitshiino bienu bi buwa biababandjila.

*(8) Sunga’shi : bantu be mu lwendo.

13 Biabia yikalayi bakookyele ku mfubilo ooso a matalwa a bantu bwa kifulo kia Fumu, sunga biayikala kwi fumu a eumbo bu e kunundu kwa booso, 14 sunga kwi batoontshi bu kwi baba batumwe n’aye bwa kunyooka abakitshi bubi na bwa kukaanya baaba abakitshi bi buwa ; 15 mwanda kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu kii’shi, paanwe kukita kii buwa nufuungye kukanwa kwa kubulakana kwa bantu bashii na kinangu, 16 bu balungantu9 kushii bu be na bulungantu bu kibwikilo kia bukyelo, anka bu bapika b’Efile Mukulu. 17 Nemekayi bantu booso ; fulayi bakwetu booso kifulo ; tshinayi Efile Mukulu ; nemekayi fumu a eumbo.

*(9) Sunga’shi : bantu beyikeele.

18 Anwe bafubi ba mu mashibo, yikalayi bakookyele bafumwenu na moo woso, kushii’nka peenda kwi baaba be buwa na bataale, anka namu’nyi kwi baasha suungu ; 19 mwanda, nyi mwanda ulombeene kukanyiibwa, su muntu, kwishimba diaye dia muunda n’Efile Mukulu, akankameena malwa, pakyengyeshwa kushii mwanda ubi10. 20 Mwanda a kwi ntumbo kinyi, su, panukupilwa mpii bwa bukitekite, anwibikankameena ? anka su, panukitshi bi buwa, anufwambuka na’shi anwe anukankamana mwanka, biabia mbipwandjikile kupeta ntumbo ku meeso kw’Efile Mukulu, 21 mwanda ku biabia nkwanudi bayitanyinwe , mwanda namu Kidishitu benufwambukiile, enulekyela kipwandjikiisho, bwa’shi nulonde biashiino biaye, 22 « aye shii mukite bubi, na shii musanganwe na bulamalama mukanwa mwaye » (D) ; 23 aye, pababamusabuulanga, tamwaluule kasaabu, pabaadi akyengye, tamufune nfuno nya, anka bepaanyine kwi [yawa] atshibaa kiimu mu kululama ; 24 aye nabene basemwine milwisho yetu mu mbidi mwaye pa mutshi11, bwa’shi pa kwikala bafwe ku milwisho, twikale na muwa mu kululama ; « ku mukambalo wa wiinyi’ye nkwanudi bapashiibwe » (E) ; 25 Mwanda nubaadi anuwumbakana bu mikooko, anka binobino nubaalukiila kwi mulami [a mikooko] na kwi mukunkushi a anyima yeenu.

*(10) Sunga’shi : akyengyeshwa kushii’ye kukita bubi. — (11) Nkwamba’shi : pa nkulusu.

*(D) Esaya 53. 9.— (E) Esaya 53. 5.

 

3

1 Pamunenka namu anwe, bakashi, nwikale bakookyele balume beenu’nwe banabene, bwa’shi,  sunga kwekala bangi bashabakookyela eyi [di’Efile Mukulu], bakakiibwe na mwikeelo1 wa bakashi baabo kushii eyi, 2 pakubekyeela bu selele bwa mwikeelo wenu mu kutshiina, — 3 anwe, bashii balombeene kwilumbuula kwenu kwayikala kwa paasha akutuungu kwikala na nyene yilukye na kwikala belumbuule na [bikano bia] oolo na bafwale bilamba [bi buwa], 4 anka muntu a muund’eshimba mufwame, mu kuushilwila kwa kikudi kitaale na kifukame kii na muulo ukata kumpala kw’Efile Mukulu ; 5 mwanda bino nyi bibaadi abilengyesha namu bakashi be selele kala, abo babakulupilanga mwi Efile Mukulu, beekale bakookyele balume baabo’bo banabene, 6 bu bibaadi Saala akookyela Abalahama, amwitanyinanga’shi, fumwami2, kwadi ngi kubanutuukila bu baana, mu kukita kwa bi buwa na kukutwa kwa kutshiina kintu kioso kii moo.

*(1) Sunga’shi : ku ngigashi. — (2) Tala mu Kibangilo 18. 12.

7 Pamunenka namu anwe, balume [beebakile], bombeelayi n’abo mupuunda kiwukilo bu kwi kipulu kikile kubofula, [ngi kwamba’shi] kikashi, mu kwibanemeka, nwibape kineemo bu beekale namu pamune n’eetu bampiani ba buuntu bwa muwa, bwa’shi nteko yenu tayitshibiibwanga.

8 Nfudiilo a bioso, yikalayi booso mu kinangu kimune, nwikwasheene, bu baana na baana, abesambeena, beeyishe, 9 bashabaalusha bubi ku bubi, sunga kasaabu ku kasaabu, anka abeele mwabi, mwanda nubaadi bayitanyinwe bwa bino, bwa’shi nupiane mwabi ; 10 « mwanda yawa akyebe kufula muwa kifulo na kumona mafuku e buwa, alame edimi diaye ku bubi, na milomo yaaye mu kwakula kwa bulamalama ; 11 epeengye bubi na akite buwa ; akimbe kufukama na elondeene n’ako ; 12 mwanda meeso a Mwanana e pe bantu balulame, na matwi aaye [ngatadiile] ku nteko yaabo ya kaseendeleshi ; anka mpala ya Mwanana ngishikwe baaba abakitshi bubi » (A). 13 Na nanyi akenukitshiina bubi, su nubaapu kwikala abaambula yawa e buwa ? 14 Anka, sunga anufwambuka pa mwanda wa kululama, anwe nwi baasha muloo ; « na tanutshiinanga moo wa’bo, na tanukalakashwanga ; 15 anka Mwanana Kidishitu eekala a kishila3 mu mashimba eenu » (B) ; na yikalayi belumbuule bwa kwaluula, anka na kupopeela na moo, kwi yawa ooso enwipusha kabingilo ka lukulupilo lwi mwanudi, 16 beekale na muntu e muunda e buwa, bwa’shi, bitale ku bintu biabenutopeka nabio bu bantu bakwete kukita bubi, baaba abaakula bi bubi pa mwanda wa mwikeelo wenu wi buwa mwi Kidishitu, bakwatshikye buufu. 17 Mwanda mbikile buwa, su kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu nkikumiine, kukyenga mu kukita kwa buwa, pe mu kukita kwa bubi ; 18 mwanda’nyi Kidishitu bakyengyele musuusa umune bwa milwisho, [aye] mululame bwa [bantu] bashii balulame, bwadia kwitutwala kwi Efile Mukulu, paaye kwikala mwipayiibwe mu mbidi, anka mupeebwe muwa mu Kikudi, 19 ku kiakia [Kikudi] namu pabayiile, aye nkulungula bikudi [bi] mu lukano [mukandu wi buwa], 20 abio bibaadi bishabikookyela4 ku yingi misuusa, pabaadi lwishiinko lw’Efile Mukulu alwindjila mu mafuku a Nowa, pabaadi namu bwaato abwibakiibwa, mwinyi mubapandjile kasaka kapeela, ka bantu mwaanda mu meema ; 21 aku namu kino ki’eyendo akinupaasha binobino, [kwamba’shi] lubatshisho, kushii kukaasha5 kwa mako a pa mbidi, anka kuteka6 kwa muntu a muunda e buwa kwi Efile Mukulu, pa lusaangukilo lwa Yesu Kidishitu, 22 [aye] e ku mboko yibalume y’Efile Mukulu (paaye kupwa kwikala mwende mwiulu), bamwikeyilu, na baasha matalwa, na makome mbamukookyele.

*(3) Sunga’shi : Amuunayi. — (4) Sunga’shi : bibaadi na kibengo, bibakutshilwe kukumiina. — (5) Sunga’shi : kutuumpa. — (6) Sunga’shi : kwipaana.

*(A) Lono 34. 16.— (B) Esaya 8. 12-13.

4

1 Biabia Kidishitu pakwitukyengyela mu mbidi, anwe namu, ikalayi na kiakia kinangu kimune’shi, yawa bafwambukile mu mbidi mmufudiishe mulwisho, 2 kupela kwa kushaala mu kino kipindji kia muwa1 mu mbidi bwa ngabiabi ya bantu, anka bwa kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu. 3 Mwanda kiakia kibatukitanga mu mbidi, bwa kukumbasha kikyebe ki’eshimba dia beena maumbo, mu kipungo kipwe kukila, nkitukumbeene, paapa pabatutambukanga mu lukyebanokyebano, ngabiabi, bunkolwenkolwe, budiafi na kutoma kukilekile na ndangwilo yibi ya mankishi, 4 mwinyi mwabamono bu mwanda wenyi panushanuteembe n’abo dimo mu kaaka kafuutakanyi kamune kalwile, abenukaa mulomo ; 5 na’bo abakayimuka kumpala kwa yawa e peepi na kutshibila abatala na bafwe kiimu. 6 Mwanda nyi mbwa biabia bubalungwilwe [mukandu wi buwa] kwi baaba namu bapwe kufwa, bwa’shi beekale batshibilwe kiimu, muyiile bantu, mu mbidi ; na’shi beekale na muwa, muyiile Efile Mukulu, mu kikudi.

*(1) kwamba’shi : Kipindji kia muwa waye kibamushaadila pano pa nsenga.

7 Anka nfudiilo ya bintu bioso yibefubwiila peepi ; biabia yiikalayi bediingye, na nwikale bapasukye na kuteka ; 8 anka kumpala kwa bioso, paanwe kwikala na kifulo kii kibobo munkatshi mwenu, mwanda kifulo akibwikila mituuto na mituuto ya milwisho ; 9 nwileleene bantu na bakwabo, kushii miunuuno. 10 Mupuunda muntu ooso a kwanudi biadi mutambule2 kia buuntu kia lusa, ekwasheneyi na’kio kwi’ba na bangi, bu balami be buwa ba buuntu bwilekeenelekeene bw’Efile Mukulu. 11 Su muntu aakula, ebikite bu kwisaamba kw’Efile Mukulu ; su muntu akwasha [ku mufubo w’Efile Mukulu], akwashe bu [akwasha] ku bukome butuushe Efile Mukulu, bwa’shi mu bintu bioso Efile Mukulu atumbishiibwe kukiila kwi Yesu Kidishitu, aye mupwandjikile ntumbo na bukome3 ku nkama na nkama ya bipwa ! Amene.

*(2) Sunga’shi : mbamupe. — (3) Sunga’shi : katshintshi.

12 Bakumiinwe, tanumonanga kaalo, akateembe munkatshi mwenu bu kintu kyenyi4, kaaka kafikye panudi bwa kwinutoompa, bu kingi kintu kia kukaanya kibenufikila ; 13 anka, muyiile bianudi bekumbashe ku makyenga a Kidishitu, sepeelayi, bwa’shi, pa kufumbuka kwa ntumbo, nusepeele namu’nyi na muloo bungi 14 Su anukayibwa pa mwanda w’eshina dia Kidishitu, nwi baasha muloo, mwanda Kikudi kia ntumbo na ki’Efile Mukulu nkishaale panudi5 : [ku lwabo lupese, abamusaabuula, anka kwanudi’nwe wi, mmutumbishiibwe]. 15 Anka takukyenganga muntu su ngumune a kwanudi bu ntoomboshi sunga bu ngifi, sunga bu mukitshi a bubi, sunga [bu] atwelakana mu mianda yabeene ; 16 anka su [muntu akyengyela] bu mwina Kidishitu, tebipushanga buufu, anka atumbishe Efile Mukulu mu dino eshina. 17 Mwanda kipindji [kibalombana] kia kubangila kiimu pa shibo y’Efile Mukulu ; anka su abangila kwibedi kwatudi, a nfudiilo ya baaba bashabakookyela mukandu wi buwa w’Efile Mukulu yanekale naminyi ? 18 Na su muntu mululame apashiibwa pa bukopo, a muntu shatshiini Efile Mukulu na mulwishi akamwenekyela pekuni ?

*(4) Sunga’shi : bu kintu kishakitshikile. — (5) Sunga’shi : nkinuteentame.

19 Biabia namu’nyi baaba abafwambuka muyiile kikyebe k’eshimba di’Efile Mukulu, baalwishe yawa mupangi a kishima anyima yaabo pa kukita kwa bi buwa.

5

1 Nansendeela bakulu be munkatshi mwenu, ami mwikale mukulu n’abo na kamonyi ka makyenga a Kidishitu, [ami] mwikale’nyi na kiande kipese ku ntumbo ayikyebe nkafuumbulwa : 2 dishayi lwombe lwa mikooko y’Efile Mukulu lwanudi n’alo, nwelukunkushanga, kushii bu abakitshishwa pa bukopo, anka bu abekitshiina, kushii bu abafubila efuto di buufu, anka n’eshimba dia muloo, 3 kushii bu babikale panundu pa bupianyi, anka pa kwikala [bu] bilesheesho1 bia lwombe lwa mikooko ; 4 na apakafuumbulwa mulami mukata a mikooko, anukatambula kilongo2 kia ntumbo kishakilwishikaa.

*(1) Sunga’shi : bu bipwandjikiisho bia lwombe. — (2) Sunga’shi : kifulu kia bufumu.

5 Pamunenka, anwe, basongwalume, nwiyishe kwi bakulu ; dingi [anwe] booso, nwikale beyishe muntu na muntu kwi mwinaye ; mwanda Efile Mukulu mwikutwene na baasha kwitatula, anka apeyaa bantu beeyishe3 buuntu [bwaye]. 6 Biabia eyisheyi muushi mw’eyaasa di bukome di’Efile Mukulu, bwa’shi enukaamishe apakalombana kipindji, 7 nwamutudilanga kiongwa kienu kioso, mwanda’ye kwete kwinulama.

*(3) Sunga’shi : baasha kupopeela. Tala mukanda wa miele 3. 34 na wa Shake 4. 6.

8 Edingyeyi4, nupasukye : mulwiishi5 n’eenu, diabulu, kwete kwinwifuunya, bu ntambwe akuumbu, akiimbi muntu adia kudya. 9 Mubiandwileeyi, pakwikala bashimate mu lukumiino, bawukye’shi, yaya mpombo yimune yikwete kumwekanga6 mwi bakwenu be pano pa nsenga. 10 Anka Efile Mukulu a buuntu booso, wiinyi mwinwitanyine ku ntumbo yaaye ya looso mwi Kidishitu Yesu, panukapwa kufwambuka kapindji kapeela, akenwikasha aye nabene bu balombane, akenushimatshisha, akenukankamika, dingi akenwimika pa kibangilo [kishakisanishwa]. 11 Kwadi kwikale [ntumbo] na bukome7, ku bipwa nkama na nkama ! Amene.

*(4) Sunga’shi : yikalayi na lubasu. — (5) Sunga’shi : yawa alwiyaa n’eenu, mwinushikwe. — (6) Sunga’shi : yikwete kulombananga. — (7) Sunga’shi : katshintshi.

12 Nenufundjila mu katshibo na Silivano8, mwikale mukwetu a kishima, biangyele meeshi, nenusendeela na kushinkamisha’shi mu buno [buuntu] mwanudi nyi mbuuntu bw’eyendo bw’Efile Mukulu. 13 Yawa [mukwetu mukashi9] musangulwe n’eenu pamune ku Babilone enwimuna, na Maako, mwana ande [enwimuna]. 14 Eyimusheneyi ku muntu na muntu na kwififiena kwa kifulo. Kufukama kwikale kwanudi’nwe booso be mwi Kidishitu !

*(8) Sunga bu Silasa dingi eshina diaye. — (9) Bangi bantu abaaluula’shi nyi Nkakongye ka ku Babilone akebeemuna.

MUKANDA WA KABIDI WA

MPIELE

2 Mpiele 1, 2, 3

1

1 Shimone Mpiele, mpika na mutumibwa a Yesu Kidishitu, kwi babatambwile lukumiino lwi na muulo wi bino n’eetu mu lwabaano, mu kululama1 kw’Efile Mukulu eetu na Mupaashi [eetu] Yesu Kidishitu : 2 Buuntu na kufukama binufimiishwe mu kiwukilo ki’Efile Mukulu na kia Yesu Fumwetu !

*(1) Sunga’shi : Bululame.

3 Bu bibetupeele bukome bwaye bwa bwifile bioso abikyebe muwa na bwin’Efile Mukulu, ku kiwukilo kia yawa betwitanyine ku ntumbo na ku katshintshi2, 4 kwiini kwadi mwitupe milayilo yikile bukata na ya muulo, bwa’shi ku ino [milayilo] nwikale buumune na mwikeelo w’Efile Mukulu paanwe kukutwa kukumbana ku kulwishiibwa kwi pa nsenga [akufiki] ku lwabi ; — 5 anka bwa kano kabingilo kamune, panuniisha kusaasakata, kumbashaayi katshintshi3 ku lukumiino lwenu ; na ku katshintshi, [nukumbashe] kiwukilo, 6 na ku kiwukilo, [nukumbashe] butontshi bwa mbidi ; na ku butontshi bwa mbidi, [nukumbashe] lwishiinko ; na ku lwishiinko, [nukumbashe] bwin’Efile Mukulu ; 7 na ku bwin’Efile Mukulu, kifulo kia bu baana na baana, na ku kipwaano kia bu baana na baana, [nukumbashe] kifulo ; 8 mwanda su bino bintu bibeekala mwanudi na kwimufiima, abikenukitshisha bianusha kwikala bafuuba3 na bankuunga ku bitale kuwuka kwa Fumwetu Yesu Kidishitu ; 9 mwanda yawa mukutwe bino bintu muunda mwaye mpofu, dingi takwete kumona kula nya, paaye kuluba kutooshiibwa kwa milwisho yaaye ya kala. 10 Ngi bwakinyi, bakwetu, eniisheyi bikata bia kushinkamisha kwitanyinwa kwenu na kusangulwa kwenu, mwanda paanwe kukita bino bintu tanukabofula su mpapeela nya ; 11 mwanda biabia ngi bianukakishakisha kupeebwa kibelo kia kutwela mu bufumu bwa Fumwetu na Mupaashi [eetu] Yesu Kidishitu bwa looso.

*(2) Sunga’shi : kipaka, ntshitshiba. — (3) Sunga’shi : kwikala baloofwa, beena lulengu.

12 Ngi bwakinyi nekitshisha bwa kwinutentekyesha bino bintu mafuku ooso, sunga nwekala bapwe kwibiwuka na kwikala bashimate mu eyendo dia binobino. 13 Anka nampwandjikisha’shi mbikile buwa, pano pankii mu dino epema4, nenupasule mu kwinutentekyeshanga [biabia bintu] mu binangu bienu, 14 bianguwuku’shi kipindji kia kufuula epema diande kikwete kwiseesa bukidibukidi, bu biabadi’nyi bebindeshe kwi Fumwetu Yesu Kidishitu ; 15 anka nankelumbuula bwa’shi kunyima kwa kwenda kwande nwikale namu anutentekyesha bino bintu mafuku ooso. 16 Mwanda ta mu kulonda kwa miele yipwandjikishwe ku binangu bia bantu, kwatudi benuwukishe bukome na kufika kwa Fumwetu Yesu Kidishitu nya, anka biatudi bu tumonyi tubamwene ntumbo5 yaaye meeso. 17 Mwanda [aye] bapetele kwi Efile Mukulu Yaya kineemo na ntumbo, paapa pababamulungwile eyi di biabia ku ntumbo yikile buwa’shi : « Uno nyi Mwan’ande mukumiinwe, andji’mi musangane mwadi muloo wande ». 18 N’atwe, tubapushiishe diadia eyi dibafikile mwiulu, pabaatudi n’aye pa mwengye wi selele6. 19 Dingi twi na eyi dia butemuki dishinkamishwe bikata, (diadia dianukitshi biya pa kwiditeemesha), bu abatala elampi aditeembe mu mbalo yi mufito, mpaa na apakabanga efuku kumunika na  lwenyenyi lwa nakashika lubapu kwibwa mu mashimba eenu, 20 bawukye bino kumpala’shi, takwi butemuki su mbumune bwa mu kifundwe abwipatuulwa abo bunabene. 21 Mwanda butemuki tambufikye ku kikyebe ki’eshimba dia muntu su mpapeela nya, anka bantu be selele b’Efile Mukulu ngi babaakwile, pabaabadi bakunkushwe na Kikudi-e-selele.

*(4) Sunga’shi : mu yino mbidi. Tala mu 2 Kodinda 5. 1-3, na kishingatshilo 14. — (5) Sunga’shi : kineemo kiaye, bukata. — (6) Tala Mateo 17. 1-8.

2

1 Aku namu kubekeele’nyi batemuki ba madimi munkatshi a mwiilo, nka bu biabikeekala namu’nyi munkatshi mwenu  balambukishi1 ba madimi abakatwesha ndambukisho ya kulubisha [n‘ayo bantu], abatunu mpaa na fumu2 mwibawule, mu kwikakila kulwishiibwa3 kwa lubilolubilo kwabadi’bo banabene ; 2 na be bungi abakakishakisha kulonda bukitekite bwabo : na pa mwanda wabo eshinda dia eyendo adikasaabuulwa ; 3 dingi, ku lwabi [lwabo] abakenutuulu bu kasuungilo kaabo na misaambo ya madimi ; anka kiimu kiabo, kubanga kooso’kwa, tankikutwe kufuba nya, na kulwishiibwa4 kwabo tankukutwe kulumbuulwa nya. 4 Mwanda, su Efile Mukulu tamukalwile bamwikeyilu babalwishiishe, anka pakwibatubila mu lupongo bebatuudile bwa kwikala balamiibwe bwa kiimu mu nkano ya mufito ; — 5 na su tamukalwile nsenga ya kala, anka balamine Nowa, aye muntu a mwaanda5, mulungudi a kululama, bakakidiile nsenga ya bantu babi mpeshi a eshiindula ; — 6 na su pakwaluula bibundji bia Sodoma na bia Ngomola bu buto, bebapishiishe [ku kiimu] mu kwibafunduula kooso, nkwibatuula bwa kwikala bu kilesheesho kwi booso banakashaale mu bubi ; 7 na su bapashiishe namu Lote [muntu] mulume, baadi munemeenwe na eyikashi dia butesha bwa bantu balubakane6, 8 (mwanda yawa [muntu] mululame baadi munkatshi mw’abo, pabebamonanga na kwibapusha, baadi akyengyesha kikudi7 kiaye kilulame kwifuku n’efuku pa mwanda wa bikitshiino biabo bibi, )8. 9 Mwanana awuku kukalwila bantu balulame ku kutompibwa, na kulama bantu bashii balulame bwa efuku dia kiimu, bwa’shi beekale banyokiibwe, 10 anka bikishekishe baaba abalondo bia mbidi mu lwabi lwa mianda yi butete na abapeesha bufumu [booso]. Mbantu bapalame, abatumbisha nka kiabo kinangu10, bashabatshiinyi kukaa baasha kineemo, 11 kutala bamwikeyilu, bakile ku bukome na ku katshintshi, tabebatshibila kiimu kia kasaabu kumpala kwa Mwanana nya. 12 Anka beeni bano, [biabadi] bu nyema yishii na binangu, yikutwe kikudi, yabadi batande bwa kukwatshiibwa na kulwishiibwa11, abaakula na kasaabu mu mianda yabashabawuku, abakashimina nka mu butesha bwabo banabene, 13 batambule efuto dia bukitekite12, abasepeela kukita mianda ya butesha mund’efuku dimune, — nyi mabashi na butete, abepaana ku miloo ya madimi abo’bo banabene aku abapetekyelwa pamune n’eenu mu madjo ; 14 beekale na meeso awule na lusandji na tabalekye kulwisha nya ; abasubula bantu babafule13, eshimba diabo ndiwule na lwabi lwa fwalanga, abo baana balumbiibwe mulwa. 15 Paabo kuleka eshinda diolokye, babalubakana, paabo kulonda eshinda dia Balaame, mwana a Bosoolo, bakuminyine efuto dia bubi ; 16 anka basashiilwe bwa kushii kookyela kwaye’ye nabene : nyema a kusemuna bushito shaakulaa, pa kwisaambaa n’eyi dia bu muntu, nkusaashila kupatakana kwa mutemuki14. 17 Nyi mishimi yishii na meema, na makumbi aatakuulwa na kipapi, [baantu] babaadi balaminwe kufiita kwa mufito wi fututu bwa looso ; 18 mwanda, pa kwakula misaambo ya kapeesha na ya bisumanga, abalomboola ku ngabiabi ya mbidi, ku butesha15 bwabo, baaba bakiabakatuka mu kupanduka kwi baaba be mu kilubilo ; — 19 Abebalaa bulungantu, abo bekale bu bapika ba bubi16 ; mwanda muntu ooso mpika a yawa mumukambile. 20 Mwanda, su, kunyima kwa kupwa kupanduka ku mako a pa nsenga pa mwanda wa kuwuka Fumu na Mupaashi Yesu Kidishitu, pabeanyiina dimo, abakambilwa na mako, biabia mwikeelo wabo wa binobino aukidi wa kumpala bubi ; 21 mwanda bibadia kwikala bikile buwa kwabadi’bo kukutwa kuwuka eshinda dia kululama, pe kufutaala mwiiya wi selele ubebapeelwe, kunyima kwa kupwa kwiwuuka ; 22 anka kiakia akiakula mwele w’eyendo kibebakumbeena’shi : Mbwa baalukiila ku kiakia kiayikalanga mulase aye nabene, na ngulube mupwe kutuumpwa, [baalukiila] mu kwifundakasha mu matekye17.

*(1) Bano nyi mbaaba balambukishi abalambukisha bangi, beekale bu tupotwe kwiyi di’Efile. — (2) Sunga’shi : fumwetu, mukata sha bapika ku shibo kwaye. — (3) Sunga’shi : kwikakila lufu.. — (4) Sunga’shi : lufu lwabo. — (5) Sunga’shi : Aye na bangi bantu musambobidi ; Tala mu Kibangilo kipindji 7 na 8. — (6) Sunga’shi : bantu babi, bantu abasangeela bilubakane. — (7) Sunga’shi : Eshimba diaye. — (8) Tala mu Kibangilo 19. — (9) Sunga’shi : kamuneeno, bukata, bukalanga. — (10) Tala mu Tite 1. 7. — (11) Sunga’shi : kwipayibwa. — (12) Sunga’shi : efuto dia milwisho. — (13) Sunga’shi : bantu bashii baningye. — (14) Tala mu Bibadiko 22. — (15) Sunga’shi : ku kukutwa kwa kulonda mwiiya. — (16) Sunga’shi : ba kulwiila, sunga kunyanga. — (17) Badika mu mukanda wa Miele 26. 11.

 

3

Ntandji enufundjila mukanda wa kabidi, bakumiinwe ; na, mu ubedi na mu wa kabidi, nampasusha kiwukilo kienu kipwidikye pa kutentekyesha [ino mianda] mu kinangu kienu, 2 bwa’shi nutentekyeshe mayi abaadi aakulwe kumpala kwi batemuki be selele, na mwiiya wa Fumu na Mupaashi kwi batumibwa beenu, 3 kumpala nuwukye’shi, ku mafuku a kunfudiilo abaseenganaa abakafiki, abakatambukila mu kuseengana muyiile ngabiabi yabo’bo banabene na kwamba’shi : 4 A mulayilo wa kufika kwaye wi kwikunyi ? Mwanda, kashaa ba-nshetu babombeela mu tulo1, bintu bioso mbiibi bi’nka mu mwikeelo umune kubanga ku kibangilo kia kupangwa [kwa bintu]. 5 Mwanda abayilwa mu kukumiina kwabo bino’shi, kwiyi di’Efile Mukulu, mayilu abekeele kwanka kala, na nsenga ituukye mu meema na yikale kwanka munkatshi a meema, 6 ku aa [meema] nsenga ya aa mafuku yibalwishiishwe, paayo kwinwa mu meema2. 7 Anka mayilu na nsenga bia binobino mbilamibwe kwiyi diaye bwa kaalo, mbilamibwe bwa efuku dia kiimu na dia kulwishiibwa3 kwa bantu babi4. 8 Anka tanulubanga kino kintu, bakumiinwe’shi, efuku dimune ku mpala kwa Mwanana di bu bipwa kinunu, na bipwa kinunu bi bu efuku dimune. 9 Mwanana tanyengakana pa mwanda utale mulayilo nya, bu abipwandjikisha bamo bantu’shi kwi kanyengakanyi ; anka aye e na lwishiinko kwanudi’nwe, taakumiina’shi kushimine muntu su ngumune, anka’shi booso bafikye mu kwilanga. 10 Aku namu efuku dia Mwanana adikafiki bu ngifi ; dingi mu diadia efuku, maulu aakakidi n’eunga dikata, na bintu bishiikwe kaalo abikasuunguluka, dingi nsenga na bintu bioso bifubiibwe5 bi mwanka abikashiikwa bioso kaalo.

*(1) Nkwamba’shi : kashaa babafwile. — (2) Tala mu Kibangilo 7 na 8, mwanda wa mpeshi a Nowa. — (3) Sunga’shi : dia kwipayibwa kwa bantu. — (4) Sunga’shi : bantu bashabalangwila Efile Mukulu.. — (5) Sunga’shi : Mifubo yoso yi pa nsenga.

11 Biabia peekale bino bintu bioso na kia kusuunguluka, mbu bantu kinyi bwanudia kwikala mu mwikeelo wi selele na mu bwin’Efile Mukulu, 12 abatengyela na abafikisha lubilo lubilo kufika kw’efuku di’Efile Mukulu, pa mwanda wadio mayilu aakasunguulwa mu kaalo na bintu bioso bishiikwe mu kaalo abikasuunguluka. 13 Anka muyiile mulayilo waye, atutengyela maulu apya na nsenga yipya, mwamwa amukeekala kululama. 14 Ngi bwakinyi, bakumiinwe, panutengyela bino bintu, elumbuuleyi bwa kusanganiibwa kushii kabashi na bashii matope kumpala kwaye, mu kufukama ; 15 na wukayi’shi lwishiinko lwa Fumwetu nyi nkipandjilo, bu bi mukwetu mukumiinwe Mpoolo mmwinufundjile muyiile bukalabwino bubamupeelwe, 16 nka bu biabia biebikitshi mu mikanda yaaye yoso, mwamwa mwaakula yino mianda, munkatshi mwayo mwi yi bukopo kupusha, yabaaluula bibi kwi [bantu] bashabawuku mpaa na kwi bashii bashimate, nka bu biabaaluula bibi bimo bifundwe, bwa kushimishwa kwabo’bo banabene.

17 Biabia anwe [namu], bakumiinwe, pa kuwuka [bino bintu] kwibedi, dimukayi, kutshiina kwa’shi paanwe kwikala bakakiibwe na kilubilo kia bantu balubakane, nwakutwa anwe banabene kishima kienu ; 18 anka kulaayi mu buuntu na mu kiwukilo kia Fumwetu na Mupaashi [eetu] Yesu Kidishitu. Kwadi’ye [kwikale] ntumbo, binobino mpaa na p’efuku dia bipwa bia looso ! Amene

MUKANDA WA KWIBEDI WA

YOANO

1 Yoano 1, 2, 3, 4, 5

1

1 Kiakia kibaadi kubanga ku kibangilo, kiakia kiatudi bapushe, kiakia kiatudi bamone na meeso eetu, kiakia kiatudi babandjile na kiakia kikume maasa eetu, bitale eyi dia muwa 2 (na wiinyi muwa ubaleshiibwa ; na twi bamone, na atubweela1, n’atwinulungula muwa wa looso, ubaadi kwi Yaya na ubetuleshiibwa) ; 3 kiakia kiatudi bamone na kupusha, atwinulungula kianka, bwa’shi anwe namu nwikale na bu-umune n’eetu : aku namu bu-umune bwetu bwi na Yaya mpaa na Mwan'aye Yesu Kidishitu. 4 Na atwinufundjila bino bintu, bwa’shi muloo wenu wikale ukumbane.

*(1) Sunga’shi : atwakula bu tumonyi.

5 Na mukandu ubatupusha kwadi na watwinulungula nguno, [kuwuka’shi], Efile Mukulu nyi etaata, na mwadi’ye tamwi mufito2 su ngumune nya.

*(2) Sunga’shi : mifito (ku bungi).

6 Su atwakula’shi twi na bu-umune n’aye, aku atutambukila mu mufito, atudimbi na tatukwete kufubila3 eyendo nya ; 7 anka su atutambukila mwitaata, bu biadi’ye nabene mwitaata, twi na bu-umune muntu na mukwabo, na mase a Yesu Kidishitu Mwan'aye aetutoosha ku bubi booso.

*(3) Sunga’shi : Kukita.

8 Su atwakula’shi tatwi na bubi, atwidimbi’twe banabene, n’eyendo tadi mwatudi nya.

9 Su atusokola4 milwisho yetu, e na kishima na kululama bwa kwitulekyeela milwisho yetu, na kwitutoosha ku bubi booso.

*(4) Sunga’shi : Su atuleesha; su atutaa.

10 Su atwakula’shi tatwibalwishe, atumwikasha7 bu sha madimi, n’eyi diaye tadi mwatudi nya.

*(7) Sunga’shi : atumwaluula bu sha madimi.

2

1 Baana bande, nenufundjila bino bintu bwa’shi tanulwishanga ; su muntu balwisha, twi na mwimeenyi1 kwa Yaya, Yesu Kidishitu mululame ; 2 n’aye nyi kibwikiilo bwa milwisho yeetu, na ta mpeenda bwa yeetu’twe nya, anka’nyi bwa nsenga ishima

*(1) Sunga’shi : Etwakwiila, muntu ayimeena mukwabo ku kiimu bwa kumwisambila. Tala Yoaano 14. 16.

3 Na pa bino atuwuku’shi twibamushinguule, [kuwuka] su atulama milangilo yaaye. 4 Yawa aakula’shi : Nemumushinguule, na sh’alama milangiloo yaaye, nsha madimi, na eyendo tadi mwadi nya. 5 Anka yawa ooso alama eyi diaye, — mwadi kifulo ki’Efile Mukulu nkikumbane mwiyendo : pa biabia atuwuku’shi twi mwadi. 6 Yawa aakula’shi abombeela mwadi, e na kia kutambuka aye nabene nka bu bibaadi’ye mutambukye.

7 Bakumiinwe, ntanenufundjila mulangilo upya nya, anka [nenufundjila] mulangilo wa kala ubaanudi batambule kubanga ku kibangilo. Wiinyi mulangilo wa kala nyi eyi dianudi bapushe. 8 Dimo’nyi nenufundjila mulangilo upya, kiakia kiikale eyendo mwadi nkiikale namu eyendo mwanudi mwanda mufito2 aushimina n’etaata di’eyendo ndipwe kubanga kumunika. 9 Yawa aakula’shi e mwitaata aku mmushikwe mukwabo, e mu mufito mpaa na binobino. 10 Yawa e na mukwabo kifulo mmubombeele mwitaata, na mwadi tamwi kia kumuponesha sunga nkimune nya. 11 Anka yawa ashikwa mukwabo e mu mufito, dingi kwete kutambukila mu mufito, n’aye tawuku kwiini kwende nya, pa mwanda mufito ngwikashe meeso aaye bupofu.

*(2) Sunga’shi : mifito.

 

12 Nenufundjila, baana, pa mwanda milwisho yeenu nginulekyelwe p’eshina diaye.

13 Nenufundjila ba‑yaya, pa mwanda anuwuku yawa e kwanka kubanga ku kibangilo.

Nenufundjila [anwe] basongwalume na basongwakashi, pa mwanda nubatshimuna [yawa] mubi.

Nenufundjila, baana bakinga, pa mwanda anuwuku Yaya.

14 Nemwinufundjile ba‑yaya, pa mwanda anuwuku [yawa] e kwanka kubanga ku kibangilo.

Nemwinufundjile, [anwe] basongwalume na basongwakashi, pa mwanda nwi bukome, na [pa mwanda’shi] eyi di’Efile Mukulu ndibombeele mwanudi, na’shi nubatshimuna [yawa] mubi. 15 Tanufulaga nsenga kifulo, sunga mbintu bi pa nsenga : su muntu afulu nsenga kifulo, kifulo kia Yaya takii mwadi nya; 16 pa mwanda’shi kiakia kioso kii pa nsenga, lwabi3 lwa mbidi, na lwabi lwa meeso, na kwitatula4 kwa [mu] muwa, ta nkia Yaya nya, anka nkia pa nsenga; 17 anka nsenga na lwabi lwayo ayikidi, anka yawa namu akitshi kikyebe ki’eshimba di’Efile Mukulu mmushadidiile looso.

*(3) Sunga’shi : malaka, ndakalaka. — (4) Sunga’shi : kwineemeka.

18 Baana bakinga, nkipindji kia ku nfudiilo kino; na bu bibanupushiishe’shi, mwikutweene na Kidishitu akafiki, binobino namu bekutweene na Kidishitu be bungi be kwanka, ngi akituwukisha’shi nyi nkipindji kia ku nfudiilo : 19 mbatuukile munkatshi mwetu, anka tababaadi ba munkatshi mwa beetu nya ; mwanda su babaadi beekale ba munkatshi mwa beetu, babaadia kubombeela neetu ; anka nyi mbwa’shi bamwekwe’shi munkatshi mw’abo tamwi eetu su ngumune. 20 N’anwe, nwibashingwe mwimu kwi [yawa] e Selele, dingi anuwuku bintu bioso. 21 Ntshimwinufundjile pa mwanda wa’shi tanuwuku eyendo nya, anka pa mwanda anwidiwuku na’shi madimi su ngamune taatuukila kwiyendo nya. 22 A nnani sha madimi, su ta’nka yawa atunu’shi Yesu nyi Kidishitu ? Yawa ngi mwikutweene na Kidishitu atunu Yaya na Mwana. 23 Yawa ooso atunu Mwana te na Yaya nya ; yawa abweela patooka5 [bi lukumiino kwi] Mwana e mpaa na Yaya namu. 24 Bweenu’nwe, kiakia kianudi bapushe kubanga ku mbangilo kibombeele mwanudi : su kiakia kianudi bapushe kubanga ku mbangilo nkibombeele mwanudi, anwe namu anukabombela mwi Mwana mpaa na mwi Yaya. 25 Na mulayilo wadi mwitulee nguno, — muwa wa looso. 26 Nenufundjila bino bintu bitale baaba abenulubisha ; 27 na, bweenu’nwe, kufikinywa [kwa mwimu] kwanudi batambule kwadi nkubombeele mwanudi, na tanwi na lukalo’shi mungi muntu enulambukisha nya ; anka bu biabia abinulambukisha kwakwa kufikinywa kwa mwimu kumune pa mwanda wa bintu bioso, na biakudi’shi nkw’eyendo na biakushii kwa kudimba, — na muyiile biakudi kwinulambukishe, nwibabombeele mwadi.

*(5) Sunga’shi : Yawa aleesha lukumiino mwi Mwana.

28 Anka binobino namu, baana6, bombeelayi mwaadi, bwa’shi, pakamweka, twikale na kishinkamiisho na biatushakukwatshika buufu, ku meeso kwaye, pa kufika kwaye.

*(6) Kino kishima baana, mu kishingatshilo 12 na muno mu 28, akileesha bino bilongo bioso bisatu : baana bakinga, basongwalume na ba‑yaya.

29 Su anushinguula’shi, aye mmululame, nushinguule’shi yawa ooso akitshi kululama batandjikwa kwadi.

3

1 Talangayi bi bukata bwa kifulo kiitupe Yaya buuntu, biatudia kwikala bayitanyinwe’shi, mbaana b’Efile Mukulu ; ngi pa bwa kinyi ba pa nsenga tabetuwuku, mwanda tambamuwukye’bo. 2 Bakumiinwe, binobino tatudi baana b’Efile Mukulu, na biini biatukeekala tabiabandjile kuleshiibwa nya ; atuwuku’shi pakaleshiibwa, atukamwifwana, mwanda atukamumona nka biabia biaadi. 3 Na yawa ooso e na lwalwa lukulupilo mwadi’ye1 etooshaa, nka bu biaadi’ye nabene mutooshiibwe selele.

*(1) Nkwamba’shi : mwi yawa akaleshiibwa.

4 Yawa ooso akitshi mulwisho, akitshi mpaa na bukitekite, mwanda mulwisho nyi nkukita kwa bukitekite. 5 Dingi anuwuku’shi, aye baadi muleshiibwe bwadjia kukaasha milwisho yeetu ; na mwadi tamwi bubi nya. 6 Yawa ooso mubombeele mwadi takitaa milwisho nya ; yawa ooso alwisha tammumone, sunga nkumushinguula nya.

7 Baana, muntu su ngumune tenulubishanga nya : yawa akitshi mianda yilulame nyi mmululame, nka bu biaadi’ye mululame. 8 Yawa akitshi mulwisho nga diabulu, mwanda kubanga ku kibangilo diabulu nka bialwisha’bi. Ni mpa mwanda wa bino pabaadi paleshiibwe Mwan’Efile Mukulu, bwa’shi abutule mifubo ya diabulu. 9 Yawa ooso mutandjibwe kwi Efile Mukulu takitaa mulwisho nya, mwanda lubio lw’Efile Mukulu ndubombeele mwadi, na dingi ta mulombeene kulwisha nya, mwanda mmutandjikwe kwi Efile Mukulu. 10 Pa bino ngi pamwekwe patooka baana b’Efile Mukulu na baana ba diabulu : yawa ooso shakitshi bululame ta ng’Efile Mukulu nya, mpaa na yawa shafulu mukwabo kifulo. 11 Mwanda mukandu watudi bapushe kubanga ku kibangilo wi bino’shi, twifuleene kifulo muntu na muntu, 12 kushii bu bibaadi Kayina lupese lwa ntoomboshi aye nkwipaa mukwabo. Dingi a mbwakini bubamwipayile ? Pa mwanda mifubo yaaye yibaadi yibi na ya mukwabo yibaadi yilulame.

13 Bakwetu, tanukemanga su ba pa nsenga benushikwa. 14 Atwe atuwuku’shi tubakatuka ku lufu tubakidi ku muwa, pa wanda twibafule bakwetu kifulo ; yawa shi mufule mukwabo kifulo mmubombeele mu lufu. 15 Yawa ooso mushikwe mukwabo nyi ayipaana, na anuwuku’shi muntu ayipaana su ngumune tee na muwa wa looso muunda mwaye nya.

16 Ku bino ngi kubatuwuku [bi] kifulo, kwamba’shi aye balekyele muwa waye bwetu’twe ; n’atwe namu, twi na kia kuleka miuwa yetu pa mwanda wa bakwetu. 17 Anka yawa e na bintu bia ino nsenga, na amono mukwabo na lukalo [lwa kintu], aye tamutoosheesha eshimba2, a naminyi bibombeele kifulo ki’Efile Mukulu mwadi ?

*(2) Nkwamba’shi : akutwa kumupusha lusa.

18 Baana, tatwikalanga na kifulo kia peenda kukanwa3 sunga kwidimi ; anka [twikale nakio] mu bikitshiino, na mwiyendo. 19 Na ku bino atukashinguula’shi, twi ben’eyendo, na’twe atukafukamisha mashimba eetu kumpala kwaye, — 20 peekale su eshimba dietu aditutopeka, Efile Mukulu mmukile eshimba dietu bukata, awuku bintu bioso. 21 Bakumiinwe, su eshimba dietu tandjitutopekye, twi na kwikulupisha mwi Efile Mukulu ; 22 na kintu kioso kiatudia kuteka kiakia, atwikitambula kwadi pa mwanda twibalame milangilo yaaye na’shi tukwete kukita bintu bilongame ku meeso kwaye. — 23 Na mulangilo waye nguno’shi, tukumiine mwishina dia Mwan'aye Yesu Kidishitu, na twifuleene kifulo muntu na mwinaye, muyiile biadi mwitupe mwiiya ; 24 na yawa mulame milangilo yaaye mmushaale mwadi n’aye namu [mmushaale] mwi wiinyi yawa muntu ; na ku bino atuwuku’shi, mmushaale mwatudi, ku Kikudi kiadi mwitupe.

*(3) Sunga kwamba’shi : kifulo kia ku kwakula kwiyi su nku kwisaamba.

4

1 Bakumiinwe, tanukumiinanga kikudi kioso nya, anka taluulayi bikudi bwa kumona su mbia kw’Efile Mukulu, mwanda batemuki be bungi ba madimi babamweka pa nsenga. 2 Ku bino namu anuwuku Kikudi ki’Efile Mukulu’shi : kikudi kioso akiakula’shi, Yesu Kidishitu mufikye ku mbidi nkia kw’Efile Mukulu, 3 na kikudi kioso kishakiakula’shi, Yesu Kidishitu mufikye ku mbidi tankia kw’Efile Mukulu nya ; dingi kino nyi kia mwikutweene na Kidishitu, yawa abanupushiishe’shi akafika, na binobino mmupwe kwikala pa nsenga. 4 Bwenu’nwe, baana, nwi b’Efile Mukulu, na nwibapwe kwibatshimuna, mwanda yawa e mwanudi e bukata bukile yawa e pa nsenga. 5 Bwa’bo, abo mbeena nsenga ; ngi bwakinyi abaakula muyiile bipikwa bia pa nsenga, na ba pa nsenga abebateemesha. 6 Atwe twi b’Efile Mukulu ; yawa awuku Efile Mukulu etuteemesha ; yawa shii a Efile Mukulu tetuteemesha nya : ngi kwatuwukila kikudi ki’eyendo na kikudi kia kuluba1 kwakwa.

*(1) Sunga’shi : kikudi kia kutupakana

7 Bakumiinwe, twifuleneyi kifulo muntu na muntu, mwanda kifulo nki’Efile Mukulu, na yawa ooso e na kifulo nyi mutandjibwe kwi Efile Mukulu dingi awuku Efile Mukulu. 8 Yawa shi na kifulo tawukile Efile Mukulu nya, mwanda Efile Mukulu nkifulo. 9 Mu bino ngi mubamwekyele kifulo ki’Efile Mukulu kwatudi, kwamba’shi Efile Mukulu batumine Mwan'aye umune eeleka pa nsenga, bwa’shi twikale na muwa kwadi’ye ; 10 mu bino ngi mwi kifulo, kushii kwamba’shi, tubaadi na kifulo n’Efile Mukulu, anka kwamba’shi, aye betufuule kifulo ngi’ye kutuma Mwan'aye, [bwa kwikala] kibwikiilo kia milwisho yetu.

11 Bakumiinwe, su Efile Mukulu betufuule kifulo bino, atwe namu twi na kia kwifuleena kifulo muntu na muntu. 12 Takwi muntu su ngumune bamwene Efile Mukulu nya ; su twefuleena kifulo ku muntu na muntu, Efile Mukulu mubombeele mwatudi, na kifulo kiaye nkikumbane mwatudi. 13 Pano ngi patuwukila’shi twibabombeele mwadi n’aye namu mwatudi, nyi paadi mwitupe bia ku Kikudi kiaye ; 14 n’atwe namu tubamono na atuleesha bu-kamonyi’shi, Yaya batumine Mwana [bwa kwikala bu] Mupaashi a ba pa nsenga.

15 Yawa ooso akaakula’shi, Yesu nyi Mwana a Efile Mukulu, Efile Mukulu mubombeele mwadi n’aye namu e mwi Efile Mukulu. 16 Dingi tubapu kuwuka na kukumiina kifulo kii n’akio Efile Mukulu kwatudi. Efile Mukulu nyi kifulo, na yawa mushaale mu kifulo, mmubombeele mwi Efile Mukulu, n’Efile Mukulu namu mmubombeele mwadi. 17 Mu bino ngi mubakumbana kifulo n’eetu, bwa’shi twikale na kishinkamiisho kioso p’efuku dia kiimu, kwamba’shi, nka biabia biadi’ye, ngi biatudi, atwe namu, pano pa nsenga. 18 Mu kifulo tamwi moo nya, anka kifulo kipwidikye akibinga moo, mwanda moo ngusemune malwa ; na yawa atshiini tamukumbane mu kifulo. 19 Atwe twibamufule mwanda aye betufuule kifulo [bu] a kwibedi.

20 Su muntu aakula’shi : Nemufule Efile Mukulu kifulo, aku ashikwa mukwabo, nsha madimi ; mwanda yawa shi mufule mukwabo akwete kumona kifulo, namini biadia kufula Efile Mukulu kifulo ashamono meeso ? 21 N’atwe twi na uno mulangilo wa kwadi’shi, yawa mufule Efile Mukulu kifulo, afule namu’nyi mukwabo kifulo.

 

5

1 Yawa ooso akumiina’shi Yesu nyi Kidishitu, mutandwe kwi Efile Mukulu ; na yawa ooso mufule batandjiishe, mufule namu’nyi mpaa na yawa mutandjikwe kwadi. 2 Ngi patuwukila’shi twibafule baana b’Efile Mukulu kifulo pano, paapa patufulu Efile Mukulu kifulo na paatulama milangilo yaaye ; 3 mwanda kifulo ki’Efile Mukulu kii bino’shi, tulame milangilo yaaye, na yiinyi milangilo yaaye tayi bukopo nya, 4 mwanda kioso kitandjiibwe kwi Efile Mukulu nkipwe kutshimuna bia pa nsenga ; na bwiini butshimunyi bubatshimuna bia pa nsenga bwi bino, [kwamba’shi] ndukumiino lwetu. 5 A nnani mutshimunyi a bia pa nsenga, kushii’nka yawa bakumiina’shi, Yesu nyi Mwan’Efile Mukulu ?

6 Nnaye bafikile ku meema na ku mase, Yesu wiinyi Kidishitu, kushii peenda mu [bukome bwa] meema, anka mu [bwa] meema na mase ; na Kikudi naakio akiakula bu kamoni, mwanda Kikudi nyi eyendo ; 7 mwanda kwi basatu abaakula bu-kamonyi : 8 Kikudi na meema, na mase, bano basatu namu mbepusheene bwa bu-kamonyi bumune. 9 Su atutambula bu-kamonyi bwa bantu, bu-kamonyi bw’Efile Mukulu mbukile bukata ; mwanda buno ngi bu-kamonyi  bw’Efile Mukulu bubaakwile pa mwanda wa Mwan'aye. 10 Yawa akumiina mwi Mwan’Efile Mukulu, e na bu-kamonyi amwa muunda mwaye’ye nabene ; yawa shakumiina Efile Mukulu, bamwikasha [bu] sha madimi, mwanda tamukumiine mu bu-kamonyi bubatuulu Efile Mukulu pa mwanda wa Mwan'aye. 11 Bu-kamonyi mbuno’shi : Efile Mukulu betupeele muwa wa looso, na wiinyi wawa muwa wi mwi Mwan'aye : 12 Yawa e na Mwana e na muwa, yawa shii na Mwan’Efile Mukulu namu te na muwa nya.

13 Nenufundjila bino bintu bwanudia kuwuka’shi, nwi na muwa wa looso, anwe abakumiina mwishina dia Mwan’Efile Mukulu.

14 Na lukulupilo lwatudi nalo mwadi lwi bino’shi, su atutekye kintu kikampanda muyiile kikyebe ki’eshimba diaye, aye etupushiisha ; 15 na su atuwuku’shi etupushiisha, [kintu] kioso kiakia sunga kii naminyi kiatutekye, atuwuku’shi twi na bintu biatudi bamutekye.

16 Su muntu amona mukwabo akitshi bubi bushii bwa kumufikisha ku lufu akamutekyele ; biabia akamupa muwa, [bikishekishe] kwi baaba bashabakitshi milwisho ayifisha ku lufu. Kwi bubi [abufisha muntu], ku lufu : bwa bwabwa bubi, ntangamba’shi atekye luteko nya. 17 Bukitekite bwoso nyi mbubi, na kwi bungi bubi bushabufikisha [muntu] ku lufu. 18 Atuwuku’shi, ooso mutandjibwe kwi Efile Mukulu takitaa bubi nya, anka yawa mutandjibwe kwi Efile   Mukulu mmwilame aye nabene, na ntoomboshi tamukumaa minwe nya. 19 Atuwuku’shi atwe twi [bantu] b’Efile Mukulu, na’shi nsenga yoso yishima ngishaale muushi a matalwa a ntoomboshi . 20 Biini biabia atuwuku’shi Mwan’Efile Mukulu bafikile, na betupele kinangu, bwa’shi tushinguule yawa Eeyendo, n’atwe twi mwi a Eyendo, [kwamba’shi] mwi Mwan'aye Yesu Kidishitu : aye ngi Efile Mukulu a Eyendo na muwa wa looso.

21 Baana, elameyi ku mankishi.

MUKANDA WA KABIDI WA

YOANO

1 [Ami] Mukulu, kwi ndalamumba1 musangulwe na kwi baana baaye, baandji mufule kifulo mwiyendo, — dingi ta mpeenda’mi bupenka nya, anka namu’nyi booso abawuku eyendo, — 2 pa mwanda w’eyendo dibombeele mwatudi na adikeekala n’eetu looso. 3 Buuntu, lusa, kufukama abikeekala n’eenu, abituukila kwi Efile Mukulu Yaya na kwi Fumu Yesu Kidishitu, Mwana a Yaya, mwiyendo na mu kifulo.

*(1) Sunga’shi : mukashi a kineemo.

4 Nemusangale bikata pa kusangana ba ku baana boobe abatambukila mwiyendo, nka bu bibatutambwile mulangilo pa bianka kwi Yaya. 5 Biabia binobino, obe ndalamumba, nankusendeela, kushii bu’mi akufundjila mulangilo upya, anka wawa ubatutambwile kubanga ku mbangilo’shi, twifuleene kifulo bantu na bantu : 6 na kiini kifulo kii bino’shi, tutambukye mupuunda milango yaaye. Mulangilo wi bino, bu bibanwibipushiishe kubanga ku kibangilo, bwa’shi nutambukile mwanka ; 7 mwanda abalubisheena be bungi babamweka pano pa nsenga, baaba bashababwela2 Yesu Kidishitu [patooka’shi] mufikye ku mbidi : yawa nnaye sha madimi na mwikutweene na Kidishitu. 8 Nudimukye anwe banabene, bwa’shi tatushimishanga kiakia kiatudi bafubile3, anka tutambule efuto dikumbane. 9 Yawa ooso ende n’enu4 kumpala shii mubombeele mu lulambukisho5 lwa Kidishitu, te n’Efile Mukulu nya. Yawa ooso mubombeele mu lulambukiisho, yawa e na Yaya mpaa na Mwana. 10 Su muntu afika koodi kushii’ye kutwala luno lulambukiisho, tomutambulanga mu shibo yobe dingi tomwelanga moyo, 11 mwanda yawa amwele moyo6 ekumbasha ku mifubo yaaye yibi. 12 Pa kwikala na mianda yi bungi ya kwinufundjila, ntshii mukumiine kwibikita n’epuupwa sunga na meema a mukanda nya, anka nankulupila kufika kwanudi na kwakula n’eenu meeso kwa meeso7, bwa’shi muloo wetu wikale ukumbane. 13 Baana ba mukwenu mukashi musangulwe abakwimuna.

*(2) Sunga’shi : Bashabamukumiina. — (3) Sunga’shi : Kipeta kia mufubo watudi bafube. — (4) Sunga’shi : Yawa akutumu paasha pa lulambukiisho lwatudi batambule na kukulungula’shi aye ngi akukutantasha. — (5) Sunga’shi : Ndambukisho. — (6) Sunga’shi : Yawa amwimuna. — (7) Sunga’shi : Ngakule neenu mpala na mpala.

MUKANDA WA KASATU WA

YOANO

1 [Ami] Mukulu, kwi Ngayuse, mukumiinwe, andji mufule kifulo mwiyendo.

2 Mukumiinwe, nankulupila’shi mu mianda yoso oyididiile ku meeso na’shi, wekale na mbidi bukome, bu bi anyima oobe ayididiila ku meeso ; 3 mwanda nemusepeele ngofu pafikye bakwetu na pabaadi batuule bu-kamonyi pa mwanda wa eyendo diobe, kipaso kiokwete kutambukila mwiyendo. 4 Ntshi na muloo ukile bino bukata nya, kwamba’shi mpushe bambe’shi baana bande abatambukila mwiyendo. 5 Mukumiinwe, okwete kukita na kishima mu kintu kioso kiokitshiina bakwetu, mpaa na kiokitshiina baaba be bu beenyi, 6 batuule bu-kamonyi ku mwanda wa kifulo kiobe kumpala kwa kakongye ; dingi okakita biya pa kwibashindjikila mu kipaso kipwandjikile n’Efile Mukulu, 7 mwanda mbatuukile bw’eshina [diaye], kushii’bo kutambula kintu su nkimune kwi beena maumbo. 8 Biabia atwe, twi na kiatudia kutambula bantu be biabia, bwa’shi tufube kumune na eyendo. 9 Nemufundjile kakongye kingi kintu ; anka Diotelefe, mukumiine’nka kwikala bu a kwibedi munkatshi mw’abo, tetutambula nya ;. 10 ngi bwakinyi, su nafika, nankatentekyesha mifubo yakwete kukita pa kwitwakula bishima bi bukyelo ; na kwashii n’abio muloo, aye nabene tatambula bakwetu nya na akutshishwa baaba abakyebe [kwibatambula], na ebabingi mu kakongye.

11 Mukumiinwe, twambulanga bubi anka [ambula] buwa. Yawa akitshi bi buwa ng’Efile Mukulu ; yawa akitshi bi bubi tamumone Efile Mukulu nya. 12 Demetiliyuse e na bu-kamonyi bwa bantu booso, na bwa eyendo dinabene ; n’atwe namu, atumubwelela bu-kamonyi ; n’obe namu owuku’shi bu-kamonyi bwetu mbweyendo.

13 Nangikalanga na mianda yi bungi ya kukufundjila, anka ntankyebe kukufundjila na meema a mukanda na mutshi [wa mukanda] nya, 14 anka nankulupila kukumona binobino na atukesaamba meeso kwa meeso1. 15 Kufukama kwikale n’obe. Bakuuku abakwimuna. Yimuna bakuuku, muntu na muntu kwishina diaye.

*(1) Ngi kwamba’shi : kwakula eulu n’eulu.

MUKANDA WA

YUDE

1 Yude, mpika a Yesu Kidishitu, mukwabo na Shake, kwi bayitanyinwe, na bakumiinwe mwi Yaya Efile Mukulu, na balamiibwe mwi Yesu Kidishitu : 2 lusa na kufukama na kifulo binufimiishwe !

3 Bakumiinwe, pangikalanga nkwete kulwila bwa kwinufundjila bitale kipandjilo kietu kimune, nampetekyelwa mu lukalo lwa kwinufundjila bwa kwinukankamika’shi nulwe ngoshi bwa lukumiino, lwalwa lubalambukiishwe be selele musuusa umune ; 4 mwanda bangi bantu babefiinika munkatshi mwa beena kukumiina, abo beeni bapwe kufundjilwa kiimu kumpala, bantu bashabatshiini Efile Mukulu, abaalula buuntu bw’Efile Mukulu etu bu butesha, n’abatunu mukata(1) etu umunenka na fumu, Yesu Kidishitu.

*(1) Mwikale mumune ba-mpika mu shibo yaaye.

5 Biabia, nankyebe kwinutentekyesha, anwe babadiile kushinguula’shi : Fumu, aye baapu kufungusha mwiilo mwiumbo dia Eshipitu, bayipayile kunyima baaba bashii bakumiine ; — 6 na’shi mmulame mu mioshi ya looso, muushi mwa mufito, bwa kiimu ki’efuku dikata, bamwikeyilu bashii balame bufukilo bwabo, anka babalekyele mbalo yabo’bo banabene ; 7 bu Sodoma na Ngomola (A), na bibundji bia mbwiipi, pabepeene ku lukyebanokyebano mu kipaso kimune na baaba, na pabibalondele ingi mbidi, be kwakwa bu kileshesho, bakwete abatambula dikyenga dia kaalo ka looso. 8 Nka mu kipaso kimune, bano beena bilotwa(2) namu, bakwete kulwisha(3) mbidi, na kupeelesha butoontshi, na kusaabuula baasha kineemo(4). 9 Anka Mikayele, mukata a bamwikeyilu pabaadi alwiila na diabulu, bakwete kwela mpaka mwanda wa kitaanda kia Mose, ta mutoompe kumutoba mayi akumutshibila kiimu kia kasaabu nya ; anka bambile’shi : Mwanana akusaashile. 10 Anka bano’ba, abakaa kiakia kioso kiabashabawuku, na abelwisha mu kiakia kioso kiabapusha muyiile mwikeelo wabo wa bu nyema yishii na binangu. 11 Malwa kwabadi ! mwanda mbatambukye mwishinda dia Kayina (B), na babepaana mu kilubilo kia Balama (C) ku mwanda w’efuto, na babafwiila mwitoombo dia Kolee (D). 12 Bano’ba, nyi mabashi munkatshi mwa bibaa bienu bia mu kifulo, abalumbuula n’enu bia kudia kushii kutshiina, abeediisha abo banabene : mmakumbi ashii mpeshi aakubakashwa kwi lupapi ; mitshi ya mwishipo yishii na bikuba, ifwe misuusa ibidi, yishuudikye ; 13 mbundambunda ikata ya mu meema akata ayitutumisha mafulu a buufu bwayo ; nyenyeni ayiumbakana, yabadi babiikile mufito wi bwii bwa looso. 14 Aku namu Enoko, muntu a musambobidi kubaanga ku Adama, batemukile bwa bano’ba, nkwamba’shi : Talayi, Fumu bafiki munkatshi mwa binunu biaye ekumi bi selele, 15 bwa kutshibila booso kiimu na bwa kufudiisha booso bantoomboshi ba munkatshi mw’abo ku mifubo ya’bo yoso y’etoombo, na ku mayi ooso e bukopo abadi batobe Efile Mukulu kwi balwishi batoombokye. 16 Bano’ba, mbasha miunuuno, abeyalasheena wa bibafikile, abataambuka muyiile ngabiabi yabo, (aku eulu diabo adiakula mayi akwitatula) abakaanya(5) bangi bantu bwa kupetela mwabadi makasa.

*(A) Tala Kibangilo 19 ; (B) Kibangilo 4 ; (C) Kibadiko.22.24 ; (D) Kibadiko.16.

*(2) Sunga’shi : beena bimonwa. — (3) Sunga kufiitshisha. — (4) Balombeene kuneemekiibwa. — (5) Abasaamuna.

17 Anka’nwe, bakumiinwe, tentekyeshayi mayi abaakwilwe kwibedi kwi batumibwa ba Fumwetu Yesu Kidishitu ; 18 kipaso kibabenulungulanga’shi, ku nfudiilo kwa kipungo, akukeekala abasepanaa(6), abataambuka muyiile ngabiabi yabo ibi ; 19 beeni’ba nyi nna’bo abelamunukila(7) banabene, nyi bantu ba ku mbidi, bashii na Kikudi. 20 Anka’nwe, bakumiinwe, p’anwikankamisheena(8) anwe banabene pa lukumiino lwenu lwi selele, na p’anutekye ku Kikudi-e-selele, 21 elameeyi(9) mu kifulo ki’Efile Mukulu, na kutengyelanga lusa lwa Fumwetu Yesu Kidishitu bwa muwa wa looso ; 22 na bamo bakwete kwela mpaka, ebasaashileyi ; 23 bangi, ebapaasheyi na moo, panwiboopola mu kaalo ; na kushikwa sunga kilamba kilwishiibwe na mianda ya mbidi.

*(6) bansepanyi, sunga baasha kusepana. — (7) Sunga’shi : Abeyabuula. — (8) p’anwinisheena. — (9) shaalayi.

24 Biabia namu, kwi yawa e na matalwa(10) a kwinulama kushii’nwe kukokola, na a kwinutuula bu bantu bashabatopekwa ku mpala kwa ntumbo yaaye na muloo wi bungi, — 25 kwi Efile Mukulu bupenka, Mupaashi etu, kukiila kwi Fumwetu Yesu Kidishitu, kwikale ntumbo, kineemo, bukome, na matalwa, kubanga kumpala kwa kipungo kioso, na binobino, na bwa bipungo(11) bioso ! Amene.

*(10) Sunga’shi : Bukome. — (11) Sunga’shi : Bipwa.

 

KIBAFUMBWILWE

Kibafumbwilwe 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22

1

1 Kibafumbwilwe kia Yesu Kidishitu, kibamupeele Efile Mukulu bwa kuleesha bapika baaye bintu abituungu kufika binobino ; na bekiwukisha, pakwikituma na mwikeyilu aaye, kwi mpika aaye Yoano, 2 wiinyi batuulu bu-kamonyi bweyi di’Efile Mukulu na bu-kamonyi  bwa Yesu Kidishitu, [bwa] bintu bioso biadi mumone.

3 Sha muloo ngiawa abala, na baaba abapusha mayi a butemuki na kulama bintu bifundjibwe mwanka, mwanda kipindji takidi peepi !

4 [Ami] Yoano, kwi tukongye musambobidi twi mu Asi : buuntu na kufukama kwanudi, bia kwi Yawa e kwanka, na baadi [kwanka], na afiki1, na bia kwi Bikudi musambobidi bi kumpala kwa lupuna-nsulu lwaye ; 5 na bia kwi Yesu Kidishitu, kamoni ka kishima, mwana mbedi munkatshi mwa bafwe na mwana-buwa ku ba mafumu booso ba pa nsenga ! Kwi yawa mwitufule kifulo, na mwitusuule ku milwisho yetu mu mase aaye ; — 6 na betwikasha epata, ba-tshiite mwakwidi b’Efile Mukulu aaye na Shaye ; — kwadi [kwikale] ntumbo na bukome ku nkama na nkama ya bipwa ! Amene.

*(1) Sunga’shi : Yawa afiki, tala mu Mateo 11  ; Ebelo 10. 37.

7 Talanga, afiki na makumbi, n’eyiso dioso adikamumono, na baaba babamutubwile [mulumbu] ; na bisaamba bioso bia pa nsenga2 abikeyalasheena pa mwanda waye. Oolo3, Amene !

*(2) Sunga’shi : bia mwiumbo . Tala Mateo 5. 5, na Lono 37. 11. — (3) Su nkwamba’shi : Anka biabia.

8 Ami, ne Alefa na Omenga4, abiakula Mwanana Efile Mukulu, yawa mwikale [kwanka], na baadi [kwanka], na afiki, Sha bukome booso.

*(4) Alefa nyi ndileta dia kwibedi mu lufwabe lwa beena Ngidiki, omenga nyi ndileta dia nfudiilo nka bu biatudi namu na : A na Z.

9 Ami, Yoano, mwikale mukwenu na e n’enu ku malwa na ku bufumu na ku lwishiinko mwi Yesu, naadi mu kisaangi akiyitanyinwa’shi : Patemose, bwa eyi di’Efile Mukulu na bwa bu-kamonyi bwa Yesu Kidishitu.

10 Naadi mu Kikudi, mwifuku dia Fumu5, na nampusha kunyima kwande eyi dikata, bu [eyi] dia mpungi, adiamba’shi : 11 Kino kiomono, ekifunde mu mukanda na wekitumine tukongye musambobidi : ku Efeso, na ku Shimiline, na ku Pelengame, na ku Tiyatile, na ku Saalade, na ku Filadelefii, na ku Laodisee6.

*(5) Sunga’shi : Mu dia lubingo. — (6) Bino nyi mbibundji musambobidi bibaadi mu Asi peela. (kishingatshilo kia 4).

12 Na neyalulwile bwa kumona eyi dibaadi adisaamba n’ami ; na, paneyalulwile, namwene malampi musambobidi a oolo, 13 na munkatshi mwa malampi [musambobidi] mubaadi [muntu] mwifwane Mwana a muntu, mufwale nkandjo mwalaale mpaa na ku ngao, na mufwale mukaba wa oolo pa kiaadi. 14 Mutwe waye na nyene yaaye bibaadi bitooka soo bu bwaa7 butooka bwi soo, bu neeshe8 ; na meeso aaye bu edimi dia kaalo ; 15 na ngao yaaye, ngiifwane kilonda kia muninga akipenyapenya, bu kiediibwe mwilungu dia kaalo ; n’eyi diaye, bu eyi dia meema akata ; — 16 baadi na nyenyeni musambobidi mu eyaasa diaye dibalume ; na mukanwa mwaye mubatuukanga lupete [lwa ngoshi] lwi nsoongo lwa maashi kubidi ; — na lukyebo lwaye, nka bu nguba [paadi kwete] kumunika mu bukome bwaye9.

*(7) Sunga’shi : Bu butoongo bwa bwaa bwa nyema. — (8) Neeshe yi bu meema aume, abikitshikaa ku yingi mpese mu mafuku a mashika. — (9) Tala mu mukanda wa Danyele 10. 5. 6.

17 Na, panamumwene, napoone ku ngao yaaye bu mufwe ; aye nkunteenteka eyaasa diaye dibalume, nkwamba’shi : Totshinanga nya ; ami, ne a kwibedi na a kunyima, na e na muwa ; 18 na naadi mufwe ; na talanga, ne na muwa ku nkama na nkama ya bipwa ; na ne na fungula ya lufu na ya adese10. 19 Biabia funda bintu bibomono, na bintu bi kwanka, na bintu bii na kia kufika kunyima kwa bino. 20 Kifiibwe kia nyenyeni musambobidi yibomono mwiyasa diande dibalume, na malampi musambobidi a oolo [kii bino] : Nyenyeni musambobidi nyi mbamwikeyilu11 ba tukongye musambobidi, na malampi musambobidi nyi ntukongye musambobidi.

*(10) Adese , Tala kipatulwiilo mu Mateo 11. 23. — (11) Sunga’nyi bu Mikyendji.

2

1 Kwi mwikeyilu a kakongye ke ku Efeso, fuunda’shi : Tala abiakula yawa mukwate nyenyeni musambobidi mwiyaasa diaye dibalume, atambuka munkatshi mwa malampi musambobidi a oolo :

2 eshi : Nanguuku bikitshiino biobe, na mufubo oobe, na lwishiinko lw’obe, na’shi, twe kutadiila [bantu] be bubi nya ; na botompele baaba abeteemuna bu batumibwa aku namu tabe bwanka, na webasaangana bu baasha madimi ; 3 na we na lwishiinko, na we muningameene [malwa] bw’eshina diande, na twe mukookye nya ; 4 anka nemwikutweene n’obe’shi wemusumbusheene kifulo kiobe kia kwibedi. 5 Biabia tentekyesha paapa paboponeene, na welangye, okite bikitshiino biobe bia kwibedi ; su ta mbiabia, nankafiki kwodi nkakaashe elampi diobe pa mbalo yaadio, anka su bwelanga. 6 Anka we na kino’shi, wemushikwe bikitshiino bia ba Nikolaite, biinyi biandji’mi namu mushikwe.

7 Yawa e na matwi apushe akiakula Kikudi kwi tukongye. Kwi yawa akoobesha, nankamupa [matalwa a] kudya mutshi wa muwa wi mu paladisu a Efile Mukulu.

8 Na kwi mwikeyilu a kakongye ke ku Shimiiline, fuunda’shi : Tala abiakula [yawa] a kwibedi na a ku nfudiilo, baadi mufwe na baatuula muwa :

9 Eshi : Nanguuku malwa oobe na bulanda bwobe (anka we mpeta), [nanguuku] na kasaabu1 ka baaba abeamba bu beena Yuda ; aku namu tabe bwanka nya, anka mbeekale kitumbwilo kia Satana. 10 Totshinanga su mpapeela wa bintu biokyebe kukafwambuka. Talanga, diabulu akaela [bamo bantu] ba munkatshi mwenu mu lukano, bwa’shi nwikale batompiibwe : na anukapeta malwa muunda mwa mafuku ekumi. Ikala mushimate mpaa na ku lufu, n’ [ami] nankakupa kilongo2 kia muwa.

*(1) Sunga’nyi bu : mulomo wabakukaa kwi baaba. — (2) Sunga’nyi bu mbango ya muwa ; kifulu kia muwa.

 

11 Yawa e na matwi apushe akiakula Kikudi kwi tukongye. Yawa akoobesha takeekala na wa kukyengyeshwa na lufu lwa kabidi nya.

12 Na kwi mwikeyilu a kakongye ke ku Pelengame, fuunda’shi : Talanga abiakula yawa e na lupete [lwa ngoshi] lwa maashi kubidi lwi soongo :

13 Eshi: Nanguuku kwakwa kwodi mushaale, kwakwa  kwi lupuna-nsulu lwa Satana ; na we mukwate eshina diande pe poo, na twe musumbusheene lukumiino lwande, sunga mmu aa mafuku mubaadi Antipase bu kamonyi kande ka kishima, baadi mwipayibwe pankatshi peenu, kwakwa kushaleele Satana. 14 Anka ne na bintu biandji mwikutweene n’obe: kwamba’shi kwakwa we na bantu bakwate lulambukiisho lwa Balaame, yawa balambukishanga Balake bia kutuula kumpala kwa baana ba Isalele ebwe dia kikokwesho, bwa’shi badie bintu bitapilwe mankishi na’shi batambukye lusandji3. 15 Nka biabia mpaa n’obe, we na bamon’nyi bakwate lulambukiisho lwa ba Nikolaite4. 16 Biabia elangye ; su ta mbiabia nankafiki kwodi bukidibukidi, n’ami nankalwa n’abo ngoshi ku lupete lwa mukanwa mwande.

*(3) Sunga’shi : kwipaana ku lukyebanokyebano. Tala mu Bibadiko. 25. 1-3; 31. 16. — (4) ba Nikolaite Nyi baaba babalondanga ndabukiisho ya Nikolase.

17 Yawa e na matwi apushe akiakula Kikudi kwi tukongye. Yawa akoobesha, nankamupa maana mufiibwe, na nankamupa kabwe katooka, na pa [kaaka] kabwe, mpafunde eshina dipya, dishadiwuku muntu, nka peenda yawa ekatambula.

18 Na kwi mwikeyilu a kakongye ke ku Tiyatile, fuunda’shi : Talanga abiakula Mwan’Efile Mukulu, e na meeso aaye bu edimi dia kaalo, na sha ngao yifwaneene na kilonda kia muninga akipenyapenya :

19 Eshi : Nanguuku bikitshiino biobe, na kifulo kiobe, na lukumiino lwobe, na fubilo oobe, na lwishiinko lwobe, na mifubo yobe ya kunyima yikile ya kwibedi. 20 Anka ne mwikutwene n’obe’shi, olekyeela yawa mukashi Yesabele5, eamba bu mutemuki mukashi ; alambukisha na alubisha bapika bande [pa kwibaleesha] bia kukita lukyebanokyebano na bia kudia bintu bitapiilwe mankishi. 21 Na nemumupe kipindji bwa’shi elangye ; n’aye takyebe kwilanga ku lukyebanokyebano lwaye nya. 22 Talanga, namusuumbula pa lusala, mpaa na baaba abatambuka n’aye lusandji, mu malwa akata, anka su’bo babelanga ku bikitshiino biaye ; 23 na nankepayisha baana baaye ku lufu ; na tukongye twoso atukashinguula’shi nnami ataluula fiyo6 na mashimba ; n’ami nankenupa7 muntu na muntu mupuunda mifubo yenu. 24 Anka kwanudi naamba, kwi baaba bangi be ku Tiyatile, bwabwa bungi booso bwi kwanka bashii na lwalwa lulambukisho, bashii bakume kutweleleela muunda mwa mianda ya Satana, nka bu biabaakula’shi : ntanenutenteka bungi bushito nya ; 25 anka peenda’shi, kiakia kianudi nakio, ekikwateyi pe poo mpaa na kipindji kiankafiki. 26 Na yawa akoobesha, na yawa akalama mifubo yande mpaa na ku nfudiilo, — nankamupa matalwa panundu pa [beena] maumbo ; 27 n’aye akebakuunkusha8 na mukoombo wa kilonda, nka biabia abisooswa bipulu bia ema, muyiile biandji namu’nyi mutambule kwi Nshami ; 28 nankamupa lwenyenyi lwa ku namashika.

*(5) Yesabele nyi eshina dia mukashi baadi a Fumu Akaba diabadi baate. Tala 1 Bafumu,  16. 31, 19, 1-2 . 21. 25. — (6) Sunga’shi : akuunkaa bia muunda. — (7) Sunga’shi : Nankenufutu. — (8) Tala Lono 2. 9.

29 Yawa e na matwi apushe akiakula Kikudi kwi tukongye.

3

1 Na kwi mwikeyilu a kakongye ke ku Saalade, fuunda’shi : Talanga akiakula yawa e na Bikudi musambobidi bi’Efile Mukulu na nyenyeni musambobidi’shi :

Nanguuku bikitshiino biobe, — shi we n’eshina dia kwikala na muwa, ank’obe we mufwe. 2 Pasuka, na oniingishe kiakia kibashaala, kikwete kwenda mu kufwa, mwanda ntshimusangane bikitshiino biobe mbipwidikye kumpala kw’Efile Mukulu ande nya. 3 Biabia tentekyesha kipaso kibotambwile na kibopushiishe, na olame1, na welangye. Biabia su twemupasukye, nakafiki [kwodi] bu ngifi, na tokashinguula yiinyi nsaa yankafiki kwodi nya. 4 Sunga mbiabia we na angi mashina [a bantu] ku Saalade bashii balwishe bilamba biabo ; n’abo abakatambuka n’ami mu [bilamba] bitooka, mwanda mbii bapwandjikile.

*(1) Sunga kwamba’shi : Odimukye.

5 Yawa akoobesha, akafwadikwa bilamba bitooka, na ntankashimi eshina diaye mu mukanda wa muwa nya, dingi nankateemuna eshina diaye kumpala kwa Nshami na kumpala kwa bamwikeyilu baaye.

6 Yawa e na matwi apushe akiakula Kikudi kwi tukongye.

7 Na kwi mwikeyilu a kakongye ke ku Filadelefii, fuunda’shi : Talanga akiakula [yawa] e selele, [yawa] a eyendo, wiinyi e na lufungula lwa Dafidi, yawa ashitulaa kushii su ngumune akushita, ashitaa kushii su ngumune akukashitula :

8 Nanguuku bikitshiino biobe. Talanga, nantuulu kumpala kwobe kibelo kishitulwe kishii kilombeene muntu kushita, mwanda we na bukome bupeela, na we mulame eyi diande, na twe mupele eshina diande nya. 9 Talanga, naapa baaba ba mu kitumbwilo kia Satana abeamba’shi mbeena Yuda, — na tabebwanka nya, anka abadimbi ; talanga, nankebafwisha na kwibakunamisha kumpala kwa ngao yobe, na abakashinguula’shi ami nankufuule kifulo. 10 Pa mwanda bolamine eyi dia lwishiinko lwande, ami namu nankakulama ku nsaa ya kutompibwa ayikafika pa nsenga yoso yishima yibombeelwe, bwa kutompa baaba bashaale pa nsenga. 11 Nafiki binobino2 ; kwata kiakia kiodi nakio pe poo, bwa’shi tala muntu aata kilongo3 kiobe.

*(2) Sunga’shi : Lubilo-lubilo ; bukidi. — (3) Sunga’shi : Kifulu, mbango.

12 Yawa akoobesha, nankamwikasha bu musungo mu ntempelo a Efile Mukulu ande, na takakuma kutuuka paasha nya ; na nankafuundu pa mbidi paaye eshina di’Efile Mukulu ande, n’eshina dia kibundji ki’Efile Mukulu ande, dia Yelushalema mupya ayiki mwiulu kwi4 Efile Mukulu ande, n’eshina diande dipya.

*(4) Sunga’shi : Yelushalema akatukila kwi Efile Mukulu ande.

13 Yawa e na matwi apushe akiakula Kikudi kwi tukongye.

14 Na kwi mwikeyilu a kakongye ke ku Laodisee, fuunda’shi : Talanga akiakula Amene, kamoni ka kishima na k’eyendo, mbangilo a kupanga kw’Efile Mukulu:

15 Nanguuku bikitshiino biobe, twe su mashika sunga nkaalo5. Nankyebe’shi boodia kwikala sunga mashika sunga nkaalo ! 16 Bino, pa mwanda’shi we kifuufu na’shi twe su mmashika su nkaalo, nankakulasa mukanwa mwande. 17 Pa mwanda waakula’shi : Ne mpeta, na nawiini, na ntshii na kintu lukalo nya ; na towuku’shi, obe, we sha malwa na a kufwiilwa lusa, na mulanda, na mpofu, na e muswa, 18 nankulanga’shi owule oolo mukidile6 mu kaalo, bwa’shi wekale mpeta, na [kuwula] bilamba bitooka, bwa’shi wekale mufwale na’shi buufu bwa muswa oobe tabumwekanga, na [owule] elawe7 bwa kushinga meeso oobe, bwa’shi omone. 19 Ami nansashilaa na nanyokaa baaba bandji mufule kifulo ; biabia yikala na kisumi8 na welangye. 20 Talanga, nayimana ku kiibi na nankookola : su muntu apusha eyi diande na ashitula kiibi, nankatwela mwaye na nankadia n’aye [kiakudia kia kiolwa], n’aye namu [akadia] n’ami.

*(5) Sunga kwamba’shi : kaalo akasaka. — (6) Sunga kwamba’shi : musuulwe mu kaalo. — (7) Sunga kwamba’shi : Bwanga bwa potopoto ; pommade. — (8) Sunga kwamba’shi : Niisha eshimba.

21 Yawa akaobesha, — nankamupa [matalwa a] kushaala n’ami pa lupuna-nsulu lwande, bu biandji ami namu muobeshe na ne mushaale na Shami pa lupuna-nsulu lwaye.

22 Yawa e na matwi apushe akiakula Kikudi kwi tukongye.

4

1 Kunyima kwa biabia bintu, namwene : Talanga, kiibi kishitulwe mwiulu, n’eyi dia kwibedi dinampushiishe, bu dia mpungi adiakula n’ami, adiamba’shi : Kaamina kuno, na nankakuleesha bintu abituungu kufika kunyima kwa biobino.

2 Nka paapa nandji mu Kikudi : Talanga‘nyi, lupuna-nsulu lubatuudilwe mwiulu, na peeni pa lupuna-nsulu, [muntu] mmwipashaale ; 3 na wiinyi mushaale baadi amweka, obe amumono, bu ebwe dia yaspe1 na dia saladiuse2 ; na nkoongolo baadi mwifunyishe lupuna-nsulu, obe amumono, bu mwifwane emelode3 ; 4 na mbwipi mwa lupuna-nsulu, mubaadi mwifunye mpuna-nsulu makumi abidi na inanka, na peeni pa mpuna-nsulu, bakulu makumi abidi na bananka mbepashaale, bafwale bilamba bitooka ; na pa mitwe yaabo pabaadi bilongo4 bia oolo. 5 Na ku lupuna-nsulu kubatuukanga kupenyapenya na mayi na mikungulo ; na [kwi] malampi musambobidi a kaalo, aateembe kumpala kwa lupuna-nsulu, aa [malampi] nyi Mbikudi musambobidi bi’Efile Mukulu ; 6 na kumpala kwa lupuna-nsulu, [kubaadi] nka bu mweela wa lumweno, wifwaane ebwe dia kidishitale5 ; na munkatshi mwa lupuna-nsulu na mbwiipi mwa lupuna-nsulu, kubaadi kwifunyishe bipangwa binanka abitala6 bii na meeso kumpala na kumongo. 7 Na kipangwa kia kumpala7 nkiifwane [nyema a] ntambwe ; na kipangwa kia kabidi nkiifwane mwana a ngombe mulume ; na kipangwa kia kasatu kii na lukyebo bu lwa muntu ; na kipangwa kia kananka nkiifwane [kioni kia] mmombo8 akipapamaa. 8 Na biini bipangwa binanka abitala bibaadi na mbaba isamombo ku kipangwa kioso, ibaadi na meeso panundu pooso na muunda ; na kaanya na bufuku tabilekye kwakula’shi : E Selele, e selele, e selele, Mwanana, Efile Mukulu, Sha bukome bwoso9, yawa baadi kwanka, na e kwanka, na afiki. 9 Na apakaalusha bipangwa binanka abitala ntumbo na kineemo na lutumbu kwi Yawa mushaale pa lupuna-nsulu, kwi yawa e na muwa ku nkama na nkama ya bipwa, 10 bakulu makumi abidi na bananka abakapona [mapala aabo paashi] kumpala kwa yawa mushaale pa lupuna-nsulu, na abakakunama bayinikye mitwe kumpala kwa yawa e na muwa ku nkama na nkama ya bipwa ; na abakasuumbula bilongo10 biabo kumpala kwa lupuna-nsulu, na kwamba’shi : 11 We mupwandjikile, Fumwetu na Efile Mukulu eetu, kutambula ntumbo, na kineemo, na bukome ; mwanda nn’obe bapangile bintu bioso, dingi’nyi nku kikyebe ki’eshimba diobe kubaabidi kwanka, na kubaabidi bipangiibwe.

*(1) Sunga kwamba’shi : kaalo akasaka. — (2) Sunga kwamba’shi :kaalo ke kikuyu. — (3) Sunga kwamba’shi : musuulwe mu kaalo. — (4) Sunga kwamba’shi : bifulu ; mbaango —  (5) Sunga kwamba’shi : lumweno. — (6) Sunga kwamba’shi : Bintu abitala bi bu nyema. — (7) Sunga kwamba’shi : Nyema a kumpala. — (8) Sunga kwamba’shi : Kioni kia muumba sunga kia mpungwe. — (9) Sunga kwamba’shi : Efile Shadai ; Tala Esaya 6. 2-3. — (10) Sunga’shi : Bifulu, mbango.

5

1 Na namwene mwiyaasa dibalume dia yawa mushaale pa lupuna-nsulu1, mukanda, ufundwe muunda na paasha, ulamikwe bitampi2 musambobidi. 2 Na namwene mwikeyilu e bukome, afwaakulanga n’eyi di bukopo’shi : A nnani mupwandjikile kubuula mukanda na kulamuna bitampi ? 3 Na takubaadi muntu su ngumune, sunga mmwiulu, sunga mpa nsenga, su mmuushi mwa nsenga, mulombeene kubuula mukanda sunga nkwiutala. 4 N’ami, nandjilanga bikile, mwanda takubamwekyele muntu su ngumune mupwandjikile kubuula mukanda sunga nkwiutala. 5 Na umune a ku bakulu bandungwile’shi : Todilanga ; talanga, ntambwe a kisaamba kia Yuda3, mushi wa Dafidi, batshokola bwa kubuula mukanda na bitampi biao musambobidi.

*(1) Mu kipindji 4. 9, 10 na mu 5. 1, 13 : Kino kiitanyino, Yawa mushaale pa lupuna-nsulu nyi mmwaasu waye. — (2) Sunga kwamba’shi : Bitundwilo. — (3) Tala mu mukanda wa Kibangilo 49. 9.

6 Na namwene pankatshi pa lupuna-nsulu na pa bipangwa binanka abitala, na pankatshi pa bakulu, Mwana a mukooko baadi paanka, bu mulambulwe ku kitapilo, mwikale na nsengwa musambobidi na meeso musambobidi, eekale Bikudi musambobidi bi’Efile Mukulu bitumwe pano pa nsenga pooso. 7 Na bafikile aata [mukanda] kwiyaasa dibalume dia yawa baadi mushaale pa lupuna-nsulu. 8 Na pabapwile kwata mukanda, bipangwa binanka abitala na bakulu makumi abidi na bananka babapoone [mapala aabo paashi] kumpala kwa Mwana a mukooko, ooso a kwabadi baadi na kisaashi na bipulu bia oolo biwule malaashi, biikale nteko ya be selele. 9 Babayimbanga lono lupya baambanga’shi : We mupwandjikile kwata mukanda, na kwiulamuna bitampi ; mwanda bolambwilwe ku kitapilo, na bowudila Efile Mukulu ku mase oobe [bantu ba munkatshi] mwa kisaamba kioso, na edimi [dioso], na mwiilo, n’eumbo [dioso] ; 10 na bwebeekasha bu bafumu na bu ba-tshiite mwakwidi b’Efile Mukulu eetu, na abakamunana4 pa nsenga.

*(4) Sunga kwamba’shi : Abakabikala pa nsenga

11 Na namwene [bino] : ami nkupusha’nyi eyi dia bamwikeyilu be bungi mbwiipi mwa lupuna-nsulu na mwa bipangwa abitala na mwaa bakulu ; na buungi bwabo bubaadi bwa binunu na binunu na bwa nkama na nkama, 12 adiamba bi bukopo’shi : Mupwandjikile nka Mwana a mukooko balambwilwe ku kitapilo a kutambula katshintshi, na bupeta, na bukalabwino, na bukome, na kineemo, na ntumbo, na mwabi. 13 Na nampushiishe bipangwa bioso bi mwiulu, na pa nsenga, na muushi mwa nsenga, na mu meema akata, na bintu bioso bi mwanka, abiamba’shi : Kwi Yawa mushaale pa lupuna-nsulu na kwi Mwana a mukooko, [kwikale] mwabi, na kineemo, na ntumbo, na bukome, ku nkama na nkama ya bipwa ! 14 Na bipangwa binanka abitala bibaakulanga’shi : Amene ! Na bakulu babapoone [mapala aabo paashi] n’abo nkumupa kineemo5.

*(5) Sunga kwamba’shi : Abo nkulangwila.

6

1 Na namwene, pabaadi Mwana a mukooko balamuna kitaampi kimune kia ku bitampi musambobidi, na nampushiishe kimune kia ku bipangwa binanka abitala akiakula nka bu eyi dia mukungulo’shi : Fika [omone]. 2 Na namwene bino : na talanga, kabalo1 katooka, na yawa baadi mwikayingame e na buta ; na kilongo kibamupeelwe, na batuukile bu mutshokodi bwa kutshokola.

*(1) Sunga’shi : Nfwalasa.

3 Na pabalamunwine kitaampi kia kabidi, nampushiishe kipangwa akitala kia kabidi akiakula’shi : Fika [otale]. 4 Na kubatuukile kamo kabalo, kamoongye ; na [matalwa] abapeelwe yawa baadi mwikayingame a kukaasha kufukama pa nsenga, na [kukita’shi] bantu betshindjene muntu na muntu ; na babamupeele lupete lukata [lwa ngoshi].

5 Na pabalamunwine kitaampi kia kasatu, nampushiishe kipangwa akitala kia kasatu akiakula’shi : Fika [otale]. Na namwene bino : na talanga, kabalo kafiita, na yawa baadi mwikayingame, baadi na kipimo mwiyaasa diaye. 6 Na nampushiishe nka bu eyi munkatshi mwa bipangwa abitala binanka, adiamba’shi : Kipimino kimune kia bukula [bwa mikate] ku muulo wa denyee2 umune, na bipimino bisatu bia poondo ku muulo wa denyee umune ; anka tolwishanga mwimu sunga finyo.

*(2) denyee : Tala mu Mateo 20. 2. ( Ni muulo wa mu bulanda).

7 Na pabalamunwine kitaampi kia kananka, nampushiishe [eyi dia] kipangwa akitala kia kananka, adiamba’shi : Fika [omone]. 8 Na namwene bino : na talanga kabalo katookolokye ; n’eshina dia yawa baadi mwikayingame nyi Ndufu, na Adese3 baadi kwete kumushindjikila ; na kubamupeelwe matalwa pa kipindji kimune kia mu bipindji binanka bia nsenga, bwa kwipaa na lupete lwa ngoshi, na ku kipupa kia sala, na ku lufu, na ku nyema ya kisuku ya pa nsenga.

*(3) Adese: Tala mu Mateo 11. 23.

9 Na pabalamunwine kitaampi kia katano, namwene muushi mwa meesa a kitapilo ma anyima a [baaba] babaadi batshindjibwe pa mwanda w’eyi di’Efile Mukulu na bwa bu-kamonyi bubaabadi [baakule]. 10 Na abeelanga musaase n’eyi di bukopo’shi : Mpaa na ku kipindji kinyi, Aee Fumu Mukile bukata4 e selele na a eyendo, totshibiini kiimu kia mase eetu na kwiasoombola kwi baaba bashaale pa nsenga ? 11 Na kubebapeelwe ku muntu na muntu a kwabadi nkandjo tooka mula ; na kubebalungwilwe’shi babaande kwikisha’nyi kapindji kapeela, mpaa na apakalombeena bungi, bwa bapika n’abo na bakwabo bee na kia kwipayiibwa pamune bu’bo.

*(4) Sunga kwamba’shi : Mwanana, tala  Bikitshiino 4. 24 na kipatulwilo mu Luka 2. 29.

12 Na namwene pabalamunwine kitaampi kia kasamombo’shi : kubakitshikile kutshiinka kwa nsenga kukata, na nguba bafiitshile fututu bu mufuko wa bwaa, na mweshi ubaalulukile ao ooso ushima bu mase ; 13 na nyenyeni ya mwiulu yibapoone pa nsenga, nka bu mutshi wa fingiye upukwe na kipapi kikata awusuumbula kula bikuba biao bia fingiye bia kunyima. 14 N’eulu dibaalulukile bu mukanda awifuungu, na mwengye woso na kisaangi kioso bibakatwishwe pa mbalo yaabio. 15 Na bafumu ba nsenga, na bakata, na tumanda5, na ba-mpeta, na be bukome, na mpika ooso, na muntu [ooso] mulungantu, babafwamine mu mpako na mu mbwebwe ya mu miengye ; 16 ngi tabalungula miengye na mbwebwe’shi : Etupooneyi nwitufye kumpala kwa Yawa mushaale pa lupuna-nsulu na kumpala kwa suungu ya Mwana a mukooko ; 17 mwanda efuku dikata dia suungu yaaye dibafiki, na nnani mulombeene kushaala na muwa ?

*(5) Sunga kwamba’shi : Bakata ba basalayi

7

1 Na kunyima kwa biabia, namwene bamwikeyilu bananka mbeemane ku matuungi ananka a nsenga, mbayimikye mpunga inanka ya pa nsenga, bwa’shi lupunga sunga ndumune talupukanga pa nsenga, su mpa meema akata, su mpa mutshi su ngumune. 2 Na namwene mungi mwikeyilu akaamina kukatukila kutuunduka nguba, mmukwate kitaampi ki’Efile Mukulu e na muwa ; na beelele musaase n’eyi di bukopo kwi bamwikeyilu bananka, beeni babapeelwe matalwa a kukyengyesha nsenga na meema akata’shi : 3 Tanukyengyeshanga nsenga, su meema akata, su mitshi, mpaa na patukapwa kulamika bapika b’Efile Mukulu eetu bitampi pa mapala [aabo]. 4 Na nampushiishe buungi bwa beeni babalamikilwe bitampi : [bubaadi] binunu lukama na makumi ananka na binanka ba ku kisaamba kioso kia baana ba Isalele balamikiibwe bitampi : 5 ku kisaamba kia Yuda, binunu ekumi na bibidi bibalamikilwe bitampi ; ku kisaamba kia Lubeeni, binunu ekumi na bibidi ; ku kisaamba kia Ngada, binunu ekumi na bibidi ; 6 ku kisaamba kia Aseele, binunu ekumi na bibidi ; ku kisaamba kia Nefutali, binunu ekumi na bibidi ; ku kisaamba kia Manase, binunu ekumi na bibidi ; 7 ku kisaamba kia Shimeone, binunu ekumi na bibidi ; ku kisaamba kia Lefi, binunu ekumi na bibidi ; ku kisaamba kia Isakala, binunu ekumi na bibidi ; 8 ku kisaamba kia Sabulone, binunu ekumi na bibidi ; ku kisaamba kia Yosefe, binunu ekumi na bibidi ; ku kisaamba kia Bejamee, binunu ekumi na bibidi babalamikilwe bitampi.

9 Kunyima kwa biabia bintu, namwene bino : talanga’nyi, kibumbu kikata kishibaadi bia muntu kubala, ba kwiumbo dioso na kisaamba [kioso] na mwiilo na ndjimi [yoso], nkiimane kumpala kwa lupuna-nsulu na kumpala kwa Mwana a mukooko, mbafwale ma-nkandjo atooka ala, na [mbekale na] malala a mabo mu maasa aabo. 10 Na babaadi abeele musaase n’eyi di bukopo, baakulanga’shi : Kipandjilo nkia Efile Mukulu eetu mushaale pa lupuna-nsulu na nkia Mwana a mukooko. — 11 Na bamwikeyilu booso babaadi mbemane ku mpese yoso ya lupuna-nsulu na ya bakulu na ya bipangwa binanka abitala ; na babapoone mapala aabo paashi kumpala kwa lupuna-nsulu, na babapeele Efile Mukulu kineemo, nkwakula’shi : 12 Amene ! Mwabi, na ntumbo, na bukalabwino, na lutumbu, na kineemo, na katshiintshi, na bukome, biikale kwi Efile Mukulu, eetu, ku nkama na nkama ya bipwa ! Amene.

13 Na umune a ku bakulu baalulwile, andungula’shi : Bano bafwale nkandjo itooka ila, mbanyi na kwabafiki nkunyi ? 14 N’ami namulungwile’shi : Fumwami, obe webiwuuku. N’aye bandungwile’shi : Nyi mbaaba abafiki ku mpombo1 ikata, na babasuula ma nkandjo aabo na babeatoosha mu mase a Mwana a mukooko. 15 Ngi pa mwanda kinyi be kumpala kwa lupuna-nsulu lw’Efile Mukulu na abamufubila kaanya na bufuku mu ntempelo2 aaye ; na yawa mushaale pa lupuna-nsulu akayibaka kitaanda3 kiaye pabadi. 16 Tabanapushe sala na tabanapushe nyota ; na nguba takebashiika nya, su nkingi kibobo [kia kaalo], 17 pa mwanda Mwana a mukooko e pankatshi pa lupuna-nsulu akebadiisha na akebalombola ku nsulo ya meema a muwa, n’Efile Mukulu akakumuna mpolo yoso ku meeso aabo.

*(1) Sunga’shi : Ku malwa. — (2) Tala pa kipindji 3. 12. Mateo 23. 16. (nyi mmuunda mwa shibo yinabene. — (3) Sunga kwamba’shi : Shibo yaaye y’epema.

 

8

1 Na pabalamunwine kitaampi kia musambobidi, mwiulu mubawuminiine nyaa muunda a kipindji kii peepi na kia pankatshi kia nsaa. 2 Na namwene bamwikeyilu musambobidi mbemane kumpala kw’Efile Mukulu, na mpungi musambobidi yibebapeelwe. 3 Na mungi mwikeyilu bafikile nkwimana bwimane kumpala kwa meesa a kitapilo, baadi na mbabula a kushiikila malaashi1 a oolo ; na malaashi e bungi abamupeelwe, bwa kupa nteko ya be selele booso bukome, pa meesa a kitapilo a oolo e kumpala kwa lupuna-nsulu. 4 Na mwiishi wa malaashi nkukaamina na nteko ya be selele, kubangila kwiyaasa dia bamwikeyilu kumpala kw’Efile Mukulu. 5 Na mwikeyilu baatshile mbabula a kushiikila malaashi amuwusha kaalo ka ku meesa a kitapilo ; na bekasumbwile paashi [mu nsenga] ; kubekeele mayi [a bantu] na kutshiinka kwa nsenga.

*(1) Sunga kwamba’shi : Kipukilo kia bukula bwa malaashi.

6 Na bamwikeyilu musambobidi babaadi na mpungi musambobidi babelumbulwile bwa kwela mpungi.

7 Na [mwikeyilu] a kumpala beelele mpungi : na mpeshi a mabwe banokyele mpaa na kaalo, bisaangye na mase, na bibasuumbwilwe pa nsenga ; na kipindji kimune kia mbisatu kia nsenga kibashiikilwe kaalo ; na kipindji kimune kia mbisatu kia mitshi kibashiikilwe kaalo, na kimenwanga kioso kia lubishi kibashiikilwe kaalo.

8 Na mwikeyilu a kabidi beelele mpungi : na kubaadi nka bu mwengye ukata auteembe kaalo ubeelwe mu meema akata ; na kipindji kimune kia mbisatu kia meema akata kibaalulukile bu mase, 9 na kipindji kimune kia mbisatu kia bipangwa abitala bibaadi mu meema akata kibafwile, na kipindji kimune kia mbisatu kia mashuwa a meema kibasaaswilwe.

10 Na mwikeyilu a kasatu beelele mpungi : na kwiulu kubapoone lwenyenyi lukata, lukwete kuteemba kaalo bu kyengye ; na lubapoone pa kipindji kimune kia mbisatu kia mieela ikata na pa nsulo ya meema. 11 N’eshina dia lwenyenyi nyi Abisente ; na kipindji kimune kia mbisatu kia meema kibaalulukile bu Abisente, na bantu be bungi babafwile ku meema, pa mwanda abaalulwilwe buulo.

12 Na mwikeyilu a kananka beelele mpungi : na kipindji kimune kia mbisatu kia nguba nkukupilwa, na kipindji kimune kia mbisatu kia mweshi, mpaa na kipindji kimune kia mbisatu kia nyenyeni, bwa’shi kipindji kia’bio kimune kia mbisatu kifiitshishwe fututu, na’shi efuku tadituundukanga2 muunda mwa kipindji kimune kia mbisatu kia [nsaa] yaadio, n’anka biabia bwa bufuku.

*(2) Sunga’shi : Kaanya takamwekwanga.

13 Na namwene bino : ami nkupusha kioni kia muumba3 kibapapamanga munkatshi mweulu, akiakula n’eyi di bukopo’shi : Malwa, malwa, malwa, kwi baaba bashaale pa nsenga, pa mwanda wa aa angi mayi a mpungi ya bamwikeyilu basatu abakyebe kwela mpungi !

*(3) Sunga’shi : kioni kia mpungwe ; su mmoombo.

9

1 Na mwikeyilu a katano beelele mpungi : na namwene lwenyenyi lukatukile mwiulu alupono pa nsenga ; na lufuungula lwa lupoongo lula1 lubamupeelwe, 2 na lwiini lwenyenyi lubashitwile lupoongo lula, na mwiishi ubakamiine utuukile mu bwiina, nka bu mwiishi wa fuulo2 mukata a kaalo, na nguba na lupunga bibafitshiishwe kwi mwiishi wa mu bwiina. 3 Na mu mwiishi mubatuukile mpasu3 pa nsenga ; na babeyipeele matalwa e mumune na matalwa e na tuminu twa pa nsenga. 4 Na yibalungwilwe’shi tayilwishanga su ndubishi lwa pa nsenga, su nkikunwanga kikampanda, sunga mutshi woso wawa, anka [peenda] bantu bashii na kitaampi ki’Efile Mukulu pa mapala aabo. 5 Na babakutshilwe kwiyipa matalwa a kwibayipaa, anka’shi bakalakashe muunda mwa mieshi itano ; na kukalakashwa kwabo kwi’nka bu kwa kaminu pakasumu muntu. 6 Mu aa mafuku [bantu] abakakiimba lufu na tabakelupeta nya ; abakakumiina kufwa, na lufu alukebasuuku. 7 Na efwanika dia mpasu dibaadi bu tubalo tulumbuulwe bwa ngoshi ; na ku mitwe yaato kubaadi’nka bu bifulu bifwaane oolo ; na nkyebo yaato yibaadi bu nkyebo ya bantu, 8 Na yibaadi na nyene nka bu nyene ya baana bakashi, na meeno aayo abaadi bu [meeno] a ntambwe ; 9 na yibaadi na bibwikiilo bia biadi4 bu bibwikiilo bia biamo, n’eunga dia mbaba yaayo dibaadi bu eunga dia ngolofwanda a tubalo twi bungi atusuuku lubilo mu ngoshi : 10 na yibaadi na mikila bu mikila ya tuminu, na minuungi ; na matalwa aayo abaadi mu mikila yaayo, bwa kukyengyesha bantu muunda mwa mieshi itano. 11 panundu paayo yii na fumu, mwikeyilu a lupoongo lula, sh’eshina mu bwiina ebelo’shi : Abadone5 ; na mu bwiina ngidiki eshina diaye di bu : Apolione6.

*(1) Sunga’shi : Bwiina bwa kabutu. — (2) Sunga’shi : Eluungu dia kaalo. — (3) Sunga’shi : Nshiye. — (4) Sunga’shi : Mikaba ya ngabo a pa kiadi. — (5) Sunga’shi : kabutu ; tala mu mukanda wa Yobo 26. 6. — (6) Ngi kwamba’shi : Yawa abutula.

12 Malwa a kumpala abakidi ; talanga, kubafiki dimo malwa abidi kunyima kwa biabia bintu.

13 Na mwikeyilu a kasamombo beelele mpungi : na nampushiishe eyi adituuku mu nsengwa [inanka] ya meesa a kitapilo a oolo abaadi kumpala kw’Efile Mukulu, 14 dialungula mwikeyilu a kasamombo baadi na mpungi’shi : Angula7 bamwikeyilu bananka baanyibwe pa mweela ukata wa Efalate. 15 Na baaba bamwikeyilu bananka babaadi balumbuulwe bwa [yaya] nsaa n’efuku na mweshi na kipwa, babafungwilwe, bwa kwipaa kipindji kimune kia mbisatu kia bantu. 16 Na buungi bwa bisaka bia basalayi abalwiila ngoshi ku tubalo bubaadi bwa binunu makumi abidi a binunu : nampushiishe bwabwa buungi.

*(7) Sunga’shi : Fuungula baaba bamwikeyilu.

17 Na bino ngi binamwene tubalo mu kimonwa, na baaba babaadi betuyingame, mbafwale ngabo ya pa kiadi ya kaalo8, na ya yashinte9 na ya suufule ; na mitwe ya tubalo yibaadi bu mitwe ya ntambwe ; na mukanwa mwaato mubatuukanga kaalo, na mwiishi, na suufule. 18 Ku biabia bipupa bisatu kipindji kimune kia mbisatu kia bantu kibayipayilwe, ku kaalo na ku mwiishi, na [ku] suufule, bibatuukanga mukanwa mwaato ; 19 mwanda matalwa a tubalo e mukanwa mwato na mu mikila yaato ; mwanda mikila yaato ngiifwane manyoka, ee na mitwe, na yaya [mitwe] ngi yayikyengyesha nayo [bantu]. 20 Na baaba bangi bantu babakutshilwe kwipayiibwa ku biabia bipupa, tababelangile ku bikitshiino bia maasa aabo nya, bwa kupela kupa bikudi bibi kineemo, na mankishi a oolo, na a fwalanga, na a biamo bia muninga, na a mabwe, na a mitshi, ashii alombeene kumona sunga nkupusha, sunga nkutambuka ; 21 Na tambelangye ku bu-ntapani bwabo, su nku masende aabo, su nku lukyebanokyebano lwabo, sunga nku bu-ngifi bwabo nya.

*(8) Sunga’shi : Yi mbidi yimoongye bu kaalo. — (9) Yashinte: nyi ebwe dia muumo wi bukopo wa mbidi imoongye. (Tala na mu kipindji kia 21. 20).

 

10

1 Na namwene mungi mwikeyilu e bukome ayiki mwiulu, mufwadikwe ekumbi, na nkongolo pa mutwe waye, na lukyebo lwaye bu nguba, na ngao yaaye bu ndjimi1 ya kaalo ; 2 na mwiyaasa diaye mubaadi ka mukanda kapeela kabuule. Na batuudile lwao lwaye lubalume pa meema akata, na [lwao] lubakashi pa nsenga, 3 na beelele musaase n’eyi dii bukopo nka bu abikumbaa nyema a ntambwe ; na pabeelele musaase, mikungulo musambobidi yibatuushishe mayi aayo’yo inabene. 4 Na pabapwile kwakula mikungulo musambobodi, nankyebele kufuunda ; na nampushiishe eyi adikatukila mwiulu, adiamba’shi : Lamika2 yaya mianda yibabaakula kwi mikungulo musambobidi kushii kwiyifuunda.

*(1) Sunga’shi : Bu misuungu. — (2) Sunga’shi : Buumbika.

5 Na mwikeyilu anamwene mmwimane pa meema akata na pa nsenga, bebosheeshe eyaasa diaye dibalume atadiisha mwiulu, 6 na beelele katshipo mwishina dia Yawa e na muwa muunda mwa bipwa nkama na nkama, wiinyi bapangile eulu mpaa na bintu bi mwanka, [bapangile] nsenga mpaa na bintu bi mwanka, na meema akata mpaa na bintu bi mwanka, [aye nkutshipa’shi] : takwikala dimo kutshiba kw’efuku [sungwa nsaa] nya, 7 anka’shi ku mafuku a eyi dia mwikeyilu a musambobidi, pakeekala peepi na kwela mpungi, kifiibwe namu ki’Efile Mukulu akikeekala kikumbane, nka bu biadi mwibilungule mukandu wi buwa kwi bapika baaye batemuki.

8 N’eyi dinandji mupushe mwiulu dibandungwile dimo na kwamba’shi : Nda waate ka mukanda kapeela kabuule mwiyaasa dia mwikeyilu mwimane pa meema akata na pa nsenga. 9 N’ami nangiile kwi mwikeyilu, namulungula’shi ampe ka mukanda kapeela. Na bandungwile’shi : ekaate na wekasaankunye ; na akakawuusha efu diobe buulo, anka mukanwa [mwobe] akakeekala nsaasa bu buuki. 10 Na naatshile ka mukanda kapeela kwiyaasa dia mwikeyilu, na nekasankwiinye ; n’ako kabaadi mukanwa mwande nsaasa nka bu buuki ; na panampwile kwikasaankunya, efu diande dibaadi diwuule buulo. 11 Na babandungwile’shi : Abituungu’shi otemukye dimo pa [mianda ya] miilo na ya maumbo na ndjimi [ayaakulwa] na banfumu be bungi.

11

1 Na napeelwe elengye difwaneene na mukoombo, na nadungwilwe’shi : Ebwee opime1 [shibo ya] ntempelo y’Efile Mukulu, na kilambwilo, na [bantu] booso abemulangwila ; 2 Na ebalasa, dii paasha pa ntempelo, edilekye tokumanga kwidipima, mwanda ndipeebwe beena maumbo, na abakafuunta kibalo kii selele na ngao yaabo muunda mwa mieshi makumi ananka na ibidi. 3 N’ami nankapa tumonyi twande tubidi [bukome], na abakatemuka muunda mwa mafuku kinunu nkama ibidi na mafuku makumi asamombo2, bafwale makunyina3.

*(1) Tala mu Esekyele 40. 11. — (2) Sunga kwaluula mu mieshi’shi : Mieshi makumi ananka na mieshi ibidi. — (3) Sunga’shi : Mifuko inunu; mpaayo.

4 Baabano nyi mitshi ibidi ya mpafu na malampi abidi beemane kumpala kwa Fumu a nsenga. 5 na su muntu akyebe kwibakyengyesha, kaalo akatuuku mukanwa mw’abo na kwipaa4 beshikwanyi n’abo ; na su muntu akyebe kwibakyengyesha, abituungu’shi ayipayibwe anka mu kiakia kipaso. 6 Bano bee na matalwa akufuunga eulu, bwa’shi takunokanga mpeshi muunda mwa mafuku a butemuki5 bwabo ; na bee na matalwa pa meema bwa kwialuula bu mase6, na bwa kutuma bipupa bilekeene pa nsenga, misuusa yoso yabakyebe. 7 Na, pabakalombasha bu-kamonyi bwabo, nyema atuukila mu lupoongo lula akalwa n’abo ngoshi, akebakambila, na akebayipaa, 8 na bitaanda biabo abikeekala bituudiibwe pa mbalo ya kibalo kikata yabayitanyina ku Kikudi’shi, Sodoma na Eshipitu, paapa namu pababambilwe Fumwabo pa nkulusu. 9 Na bantu ba munkatshi mwa miilo na bisaamba na ndjimi na maumbo ababaandjila bitaanda biabo muunda mwa mafuku asatu na kipindji, na tabakakumiina’shi bitaanda biabo bishikiibwe mu mashaama nya. 10 Na baaba babombeele pa nsenga abasangala pa mwanda wabo na beekale na muloo ukile, dingi abaketumisheena makwashi ku muntu na muntu, mwanda baaba batemuki babidi babakalakashanga bantu bashaale pa nsenga. 11 Na kunyima kwa aa mafuku asatu na kipindji, kikudi kia muwa kibafikile kwi Efile Mukulu kiatwela mwabadi ; n’abo nkwimana bwimane, moo ukata nkukwata baaba booso babebabandjilanga. 12 Na nampushiishe eyi dikata adifikila mwiulu adiibalungula’shi : Kaaminayi kuno. N’abo babakamiine mwiulu mwikumbi, na beshikwanyi n’abo babebabandjile. 13 Na ku yaya nsaa, kubaadi kutshinkakana kukata kwa nsenga ; na kipindji kimune ki’ekumi kia kibalo kibapoone ; na binunu musambobidi bia bantu na mashina bibayipayilwe mu [kwakwa] kutshinkakana kwa nsenga ; na bangi7 babakwatshilwe na moo na baapa Efile Mukulu a mwiulu ntumbo.

*(4) Tala mu Esekyele 40. 11. — (5) Tala mu Shake 5. 17. — (6) Tala mu Kikatukilo 7. 17-25. — (7) Kwamba’shi baaba babasheele na muwa.

 

14 Malwa a kabidi abakidi ; talanga, malwa a kasatu aafiki bukidi‑bukidi.

15 Na mwikeyilu a musambobidi beelele mpungi : na mwiulu mubekeele mayi akata aakula’shi : Bufumu bwa pa nsenga bwa Mwanana eetu na bwa Kidishitu aaye bubafiki, na akabikala7 muunda mwa nkama na nkama ya bipwa.

*(7) Sunga kwamba’shi : Akeekala na bufumu.

16 Na bakulu makumi abidi na bananka, bashaale kumpala kw’Efile Mukulu mu mpuna-nsulu yaabo, babapoone mapala aabo paashi, balangwila Efile Mukulu na kwakula’shi : 17 Tubakwalwisha lutumbu, Mwanana, Efile Mukulu, Sha bukome booso8, Yawa ekwanka na baadi kwanka, bu bibwata bukome bwobe bukata na bibotwele mu kubikala kwobe9. 18 Na beena maumbo babakwata suungu ; na suungu yoobe yibafiki, na nsaa ya bafwe bwa kutshibilwa kiimu, na bwa kupa bapika boobe batemuki bwedi, na be selele, na baaba abatshiini eshina diobe, na bapeela na bakata, na bwa kwipaa10 baaba abalwisha nsenga.

*(8) Efile Mukulu Shadai. — (9) Sunga kwamba’shi : Bu bibotweele mu bufumu bwobe. — (10) Sunga kwamba’shi : Kushiidisha ; kubutula.

19 Na ntempelo a Efile Mukulu mwiulu bashitwilwe, na musheete wa kilombeeno ubamwekyele mu ntempelo aaye, na kubekeele kupenyapenya na mayi na mikungulo na kutshinkakana kwa nsenga na mpeshi e bungi a mabwe.

 

12

1 Na kitundwilo kikata kibamwekyele mwiulu : mwana mukashi mufwale nguba, na mweshi muushi mwa ngao yaaye, na pa mutwe waye kilongo kia nyenyeni ekumi na ibidi. 2 Na baadi mwimite, kwete kwidila busuungu na lukalakashi lwa kutanda.

3 Na kubamwekyele kingi kitundwilo mwiulu : na talanga, kinyoka1 kikata kimongolokye, kii na mitwe musambobidi na nsengwa ekumi, na pa mitwe yaaye bilongo2 bia kineemo musambobidi ; 4 na mukila waye ubaadi aukaka kipindji kimune kia mbisatu kia nyenyeni ya mwiulu, na ubeyisuumbwile pa nsenga. Na kinyoka kibayimeene kumpala kwa mwana mukashi baadi akyebe kutanda, bwa’shi, kiapu kutanda, adie mwan’aye. 5 Na batandjile mwana mulume, baadi na wa kukunkusha miilo yoso na mukoombo wa kilonda3; na mwan’aye bakatwishwe eenda kw’Efile Mukulu na ku lupuna-nsulu lwaye. 6 Na mwana mukashi basukiile mu kabaaka, mwadi na mbalo ilumbulwe kwi Efile Mukulu, bwa’shi kwakwa bakamudiishe muunda mwa mafuku kinunu na nkama ibidi na makumi asamombo4.

*(1) Kinyoka nyi nkipwandjikiisho kia diabulu. Bangi abamusolo bu kinyema kii na mukila wa nyoka. Badika Lono 91. 13 , na Lono 74. 13. — (2) Sunga kwamba’shi  : Bifulu. — (3) Sunga kwamba’shi : Lwa kiamo. Tala mukanda wa Lono 2. 9. — (4) Tala mu kipindji 11. 2-3. Sunga kwaluula’shi mieshi makumi ananka na mieshi ibidi.

7 Na kubekeele ngoshi mwiulu : Mikayele na bamwikeyilu baaye babalwanga na kinyoka ngoshi. 8 Na kinyoka kibaadi akilu ngoshi, na bamwikeyilu baakio, anka tabaadi mukile bukome nya, na mwiulu tamumwekwe mbalo yaabo nya. 9 Na kinyoka kikata babekiponeeshe, nyoka a kala, yawa abayitanyina bu diabulu, na bu Satana5, yawa alubisha nsenga yishima yibombeelwe, — baponeeshwe pa nsenga, na bamwikeyilu baaye babaponeeshwe n’aye pamune. 10 Na nampushiishe eyi di bukata mwiulu, adiakula’shi : Binobino kubafiki kipandjilo na bukome na bufumu bw’Efile Mukulu eetu, na matalwa a Kidishitu aaye, mwanda yawa afuunda bakwetu, wiinyi bebafuundanga kumpala kw’Efile Mukulu eetu bufuku na kaanya, babamuponesha ; 11 N’abo babamuwobesha pa mwanda wa mase a Mwana a mukooko na pa mwanda wa eyi dia bukamoni bw’abo ; n’abo tambekale na kifulo na muwa wabo, mpaa na ku lufu. 12 Ngi bwakinyi sangalayi, [anwe] mawulu mpaa na booso babombeele mwanka. Malwa pa nsenga na pa meema akata, mwanda diabulu bayiki kwanudi, mwikale na bukyelo bukata6, mwanda awuku’shi e na kapindji kapeela.

*(5) Satana nkwamba’shi : yawa afuunda bantu na kwibadimbiila mianda ; tala mukanda wa Yobo 1. 6. — (6) Sunga’shi : suungu ikata.

13 Na pabamwene kinyoka’shi kibaponeshwa pa nsenga, kibayiile mu kubingabinga mwana mukashi batandjile mwan’aye-mulume. 14 Na mbaba ibidi ya kioni kia mumba7 ukata yibapelwe mwana mukashi, bwa’shi apapamine mu kabaaka, ende mu mbalo yaaye, mwamwa mwadiishwa muunda mwa kipindji, na bipindji, na kia pankatshi kia kipindji kimune8, kula na Nyoka. 15 Na Nyoka batakamwine meema kukanwa kwaye, nka bu mweela ukata, panyima pa mwana mukashi, bwa’shi mweela umwalaashe ; 16 na nsenga yibakwashiishe mwana mukashi, ayo nkubuula mukanwa mwayo na kumina mweela ubaabatakamwine kwi kinyoka kukanwa kwakio. 17 Na kinyoka kibakwatshiile mwana mukashi suungu, akio nkwenda mu kulwa ngoshi na [bangi baana] babasheele ku lutando lwa mukashi9 baaba abalama miiya y’Efile Mukulu, be na bu-kamonyi bwa Yesu.

*(7) Sunga nkwamba’shi : kioni kia mpungwe. — (8) Sunga’shi : Munda mwa bipwa bisatu na kipindji. — (9) Sunga’shi : Baana babasheele ku twikulu twa mwana mukashi.

18 Na nayimeene pa misengyela ya meema akata.

13

1 Na namwene nyema umune atuuku mu meema akata, e na nsengwa ekumi na mitwe musambobidi, na pa nsengwa yaaye [pabaadi] bifulu ekumi bia kineemo, na pa mitwe yaaye mashina a kasaabu. 2 Na nyema anamwene baadi mwifwane ngye, makasa aaye nka bu a [nyema a] wuluse1, na ewulu diaye bu ewulu dia ntambwe ; na kinyoka kibamupeele bukome bw’akio na lupuna-nsulu lw’akio, mpaa na matalwa akata. 3 Na [namwene] umune wa ku mitwe yaaye bu ukupilwe peepi na lufu ; n’elonda diaye dia lufu dibaadi dipaande ; na nsenga yoso yishima yibakaanyanga mwanda wa nyema. 4 Na babapeele kinyoka kineemo, pa mwanda bapeele nyema matalwa ; na babapeele nyema kineemo baakula’shi : A nnani mwifwane nyema, na nnani mulombeene kulwa n’aye ngoshi ? 5 Na babamupeele kukanwa akwakula bintu bikata na bishima bia kusaabuula Efile Mukulu ; — na matalwa a kukita2 [bipaso bikata] muunda mwa mieshi makumi ananka na ibidi. 6 Na babuulwile mukanwa mwaye bwa kusabuula Efile Mukulu, bwa kusabuula eshina diaye na kibombeelo3 kiaye, mpaa na baaba babombeele4 mwiulu. 7 Na babamupeele matalwa a kulwa ngoshi na be selele, mpaa na kwibatshimuna. Na babamupeele matalwa pa bisaamba bioso na miilo na ndjimi na maumbo. 8 Na baaba booso bashaale pa nsenga, bashibaadi n’eshina diabo difundwe, kubanga pa kupangwa kwa nsenga, mu mukanda wa muwa wa Mwana a mukooko mulambulwe ku kitapilo, abakamulangwila. 9 Su muntu e na matwi, apushe. 10 Su muntu atwaala bantu mu bupika, aye namu akeende mu bupika ; su muntu ayipayisheena ku mweele [wa ngoshi], abituungu ayipayibwe ku mweele. Pano ngi apatuungu lwishiinko na lukumiino lwa be selele.

*(1) Uluse nyi nyema a bukyelo bukile shi kuno kwetu biatudia kumupa eshina mu kisongye, adiiya mwiita bu ntambwe na ngye. — (2) Tala mu mukanda wa Danyele 8. 24. — (3) Sunga’shi : Kishaleelo kiaye. — (4) Sunga’shi : Baaba bashaal e mwiulu.

11 Na namwene mungi nyema atuuku muushi mwa nsenga ; baadi na nsengwa ibidi yifwaneene na mwana a mukooko ; baadi kwete kwakula bu kinyoka. 12 Na afubisha mu matalwa woso e n’ao nyema a kwibedi kumpala kwaye, na baadi akitshisha nsenga na [bantu] booso bashaale paanka’shi baneemekye5 nyema a kwibedi yawa baadi n’elonda diaye dia lufu dibapaandjile. 13 Na akitshi bilengyeleshi bikata, mu kipaso kibaadi ayisha mpaa na kaalo akakatukila mwiulu akeende pa nsenga, kumpala kwa bantu. 14 Na balubiishe baaba bashaale pa nsenga, pa mwanda wa bilengyeleshi bibabamupeele bwa kukita kumpala kwa nyema, na kulungula baaba bashaale pa nsenga’shi, bakitshiine nyema e n’elonda dia ku mweele na baalwishe muwa kiifwanyi. 15 Na bapeelwe matalwa a kwikasha nyema na muwa, bwa’shi kifwanyi kia nyema kiakule mpaa na kwakula, na bwa kukitshisha’shi baaba booso bashabalangwila kifwanyi kia nyema bayipayiibwe. 16 Na akitshi’shi, bantu booso, bakiinga na bakulu, bampeta na balanda, balungantu na bapika, bebalamikye kitundwilo kwiyaasa di’abo dibalume sunga mmu mapala aabo ; 17 na’shi muntu tebia kuwula sunga nkuwudisha, su ta mpeenda yawa e na kitundwilo, eshina dia nyema, sunga kibadiko ki’eshina diaye. 18 Pano apatuungu bukalabwino. Yawa e na kinangu abadikye kibadiko kia nyema, mwanda nkibadiko kia muntu ; na kibadiko kiaye nyi nkama isamombo na makumi asamombo na isamombo.

*(5) Sunga’shi : Bape nyema a kwibedi kineemo.

14

1 Na namwene : na talanga Mwana a mukooko mwimane pa mwengye wa Siyona, baadi na [bantu] binunu lukama na makumi ananka na binanka, babaadi bafuundwe mu mapala aabo eshina diaye na dia Nshaye. 2 Na nampushiishe eyi adifiki mwiulu, bu eyi1 dia meema e bungi na bu eyi dia mukungulo ukata ; n’eyi dinampushiishe dibaadi nka bu dia banyimbishi ba lusese bakwete kwimba nsese yaabo ; 3 abayimbi lono lupya kumpala kwa lupuna-nsulu, na kumpala kwa bipangwa binanka abitala na kwa bakulu. Na takubaadi muntu a kwiya lono, su tampeenda [baaba bantu] binunu lukama na makumi ananka na binanka, babawudilwe pa nsenga. 4 Baabano nyi mbaaba bashibaadi belwishe2 kwi baana bakashi, mwanda ntumame ; baabano nyi baaba abalondo Mwana a mukooko kooso kwende ; baabano babawudilwe munkatshi mwa bantu, mbiwumbulwanga bibedi kwi Efile Mukulu na kwi Mwana a mukooko ; 5 na mukanwa mwaabo tambemupete madimi nya ; taabatopekwa nya.

*(1) Sunga abiakula bangi’shi : Mbila ya meema akata. — (2) Sunga’shi : Bantu bashii bepatakashe mu butesha na baana bakashi.

6 Na namwene mungi mwikeyilu apapamina pankatshi p’eulu, baadi na mukandu wi buwa wa looso bwa kwiwulungula be3 pa nsenga, na maumbo ooso na bisaamba [bioso] na ndjimi na miilo, 7 baadi aakula n’eyi di bukopo’shi : Tshiinayi Efile Mukulu na kumutumbisha, mwanda nsaa ya kiimu kiaye ibalombana ; alushayi kineemo kwi bakitshiine eulu na nsenga na meema akata na nsulo ya meema.

*(3) Sunga’shi : Bantu bashikame pa nsenga.

8 Na mungi mwikeyilu a kabidi, balondele, aakulanga’shi : Baapono, baapono Babilone mukata, wiinyi batomeeshe maumbo ooso finyo ya suungu ya lukyebanokyebano4 lwaye.

*(4) Sunga’shi : Lusandji lwaye.

9 Na mungi, mwikeyilu a kasatu, balondele baaba, afwaakulanga n’eyi di bukopo’shi : Su muntu balangwila nyema na kifwaanyi kiaye, na batambula kitundwilo pa mpala paaye sungwa mwiyaasa diaye, 10 akatoma mpaa n’aye namu finyo ishii yisangakane ya suungu y’Efile Mukulu apongoolwe mwikopo dia suungu yaaye ; na akakalakashwa mu kaalo na [mu] suufule kumpala kwa bamwikeyilu be selele na kumpala kwa Mwana a mukooko. 11 Na mwiishi wa mpombo yaabo aukaamina muunda mwa bipwa nkama na nkama ; n’abo tabee na kwikisha su mpapeela, sunga kaanya, sunga bufuku, baaba abalangwila nyema na kifwaanyi kiaye, na su muntu baata kitundwilo ki’eshina diaye. 12 Pano ngi apatuungu lwishiinko lwa be selele ; baaba abalama miiya y’Efile Mukulu na lukumiino lwa Yesu.

13 Na nampushiishe eyi adifiki mwiulu, adiamba’shi : Fuunda’shi : Baasha muloo nyi mbafwe abafwila mu Fumu, kubanga binobino. Oolo, abiakula Kikudi, bwa’shi beekishe ku mifubo yaabo, mwanda bikitshiino biabo abibalondo.

14 Na namwene [bino] : talanga’nyi ekumbi ditooka, na p’ekumbi [pabaadi muntu] mushaale, mwifwane Mwana a muntu5, e na mbaango ya [kiamo kia] oolo ku mutwe waye, na mwiyaasa diaye [mubaadi] mweele wi maashi6. 15 Na mungi mwikeyilu batuukile mu ntempelo, afweelanga musaase bi bukopo kwi Yawa baadi mushaale p’ekumbi’shi : Ela7 mweele oobe owumbule ; mwanda nsaa ya kuwumbula yibalombana, pa mwanda kipindji kia biumbulwanga bia pa nsenga bibakomeneena8. 16 Na yawa baadi mushaale p’ekumbi beelele mweele waye pa nsenga, na nsenga yibawumbwilwe.

*(5) Tala pa kipindji 1. 13. — (6) Ni mweele witoonte wa kunwaa nao biumbulwanga. — (7) Sunga’shi : Tuma. — (8) Sunga’shi : Bibakomo.

17 Na mungi mwikeyilu batuukile mu ntempelo e mwiulu, n’aye namu baadi na mweele wi maashi. 18 Na mungi mwikeyilu, e na matalwa panundu pa kaalo, batuukile pa meesa a kitapilo na, mukwelanga kwa musaase wi bukopo, beelele musaase kwi yawa baadi na mweele wi maashi’shi : Ela9 mweele oobe wi maashi okuule bisapo bia finyo ya pa nsenga mwanda tumuma twaye tubamongo. 19 Na mwikeyilu beelele mweele waye pa nsenga, aye nkuumbula [tumuma twa] finyo ya pa nsenga, n’aye nkusuumbula [bisaasa] mu lweeso lukata lwa suungu y’Efile Mukulu. 20 Na lweeso babelutobolweele [ku ngao] paasha pa kibalo ; na mu lweeso mubatuukile mase [abayiile] mpaa na ku mioshi ya tubalo, pa kipindji kia bula bwa satade10 kinunu na nkama isamombo.

*(9) Sunga’shi : Tuma. Tala mu kishingatshilo kia 15. — (10) Satade umune  baadi bula bwa ngao nkama isamombo. Bu ano eetu mafuku nyi metela lukama na makumi mwanda na ataano.

15

1 Na namwene mwiulu kingi kitundwilo kikata na kia kukaanya1: bamwikeyilu musambobidi, bee na bipupa2 musambobidi, bia nfudiilo ; mwanda mwabidi ngi mubakumbeena suungu y’Efile Mukulu.

*(1) Sunga’shi : kitundwilo kia kipaso. — (2) Sunga’shi : malwa e bukopo.

2 Na namwene [nka] bu meema akata a lumweno, esangye na kaalo, na baaba babatshimwiine nyema na kifwaanyi kiaye, na kibadiko ki’eshina diaye, [babaadi] bemane bwimane pa meema akata a lumweno, be na sese y’Efile Mukulu. 3 Na abayimbi lono lwa Mose, mpik’Efile Mukulu, na lono lwa Mwana a mukooko, abaamba’shi : Mifubo ikata na ya kukaanya nka yobe, Mwanana, Efile Mukulu, Sha bukome booso ! Mashinda alulame na a eyendo ng’oobe, Aee Fumu a beena maumbo ! 4 Nnani shimulombeene kukutshiina, Mwanana, na nnani shakutumbisha eshina diobe ? Mwanda obe bupenka we selele ; mwanda maumbo ooso anafikye na anakalabe kumpala kwobe [bwa nkulangwila] ; mwanda bikitshiino biobe bilulame bibamwekwa [patooka].

5 Na kunyima kwa biabia bintu, namwene bino : ntempelo a shibo y’epema ya bu-kamonyi mwiulu baadi mubawule. 6 na bamwikeyilu musambobidi babaadi na bipupa musambobidi babatuukile mu ntempelo, mbafwale [bilamba bia] lene3 tooka soo apenyapenya, na mu biaadi biabo mbeanye mikaba ya [kiamo kia] oolo. 7 Na umune a ku bipangwa binanka abitala bapeele [baaba] bamwikeyilu bipulu musambobidi bia oolo, biwuule suungu y’Efile Mukulu e na muwa muunda mwa bipwa nkama na nkama. 8 Na ntempelo baadi muwuule mbaa na mwiishi ubatuukilanga ku ntumbo y’Efile Mukulu na ku bukome bwaye ; na takubaadi muntu mulombeene kutwela mu ntempelo ; mpaa na kipindji akikalombeena bipupa musambobidi bia bamwikeyilu musambobidi.

*(3) Lene : Ni mutshi wi bu wa butoongo, wabapwiya nao bilamba.

16

1 Na nampushiishe eyi dikata adifiki mu ntempelo, adilungula bamwikeyilu’shi : Ndayi, nukapongoole bipulu musambobidi bia nsuungu y’Efile Mukulu pa nsenga.

2 Na a kumpala bayiile, apongoola kiaye kipulu pa nsenga ; n’elonda di’eshoobo dii bubi adisoosomena dibakwatshile bantu babaadi na kitundwilo kia nyema, na baaba babalangwilanga kifwanyi kiaye.

3 Na a kabidi bapongolweele kiaye kipulu pa meema akata ; na [meema] abaalulukile mase, nka bu a muntu1 mufwe ; na kintu kioso kibaadi na muwa mu meema akata kibafwile.

*(1) Sunga kwamba’shi : Bu mase a kitaanda kia muntu mufwe.

4 Na a kasatu bapongolweele kiaye kipulu pa mieela ikata, na pa nsulo ya meema ; mpaa na’yo yibaalulukile mase. 5 Na nampushiishe mwikeyilu [sha matalwa] a meema, aakula’shi : We mululame, obe e kwanka na baadi kwanka, e selele, mwanda bwata kitshibilo kii bino ; 6 mwanda babapongolweele mase a be selele na a batemuki, n’obe bwebatomesha mase ; abio mbibalombeene. 7 Na nampushiishe meesa a kitapilo, aakula’shi : Olo, Mwanana, Efile Mukulu, Sha bukome booso, bitshibilo biobe mbia eyendo na mbilulame.

8 Na a kananka bapongolweele kiaye kipulu pa nguba ; na bapeelwe [matalwa a] kutaatshisha bantu na kaalo : 9 na bantu babashiikilwe na kibobo [kia kaalo] kikile bukopo ; ngi’bo nkusabuula eshina di’Efile Mukulu e na matalwa pa biabia bipupa, na tababelangile’bo bwa kumwalwisha ntumbo.

10 Na a katano bapongolweele kiaye kipulu pa lupuna-nsulu lwa nyema ; na bufumu bwaye bubaalulukile mufito ; na babesoosanga ndjimi pa mwanda wa busuungu : 11 na babasabulwile Efile Mukulu a mwiulu, pa mwanda wa mitanyo2 yabo na maloonda aabo a mashoobo, na tababelangile ku bikitshiino biabo nya.

*(2) Sunga kwamba’shi : Pa mwanda wa busuungu bwabo.

12 Na a kasamombo bapongolweele kiaye kipulu pa mweela ukata wa Efalate ; na meema aao abakamiine, bwa’shi eshinda dia banfumu bakata ba kutunduka nguba diikale dilumbuulwe.

13 Na namwene mukanwa mwa kinyoka3 na mukanwa mwa nyema, na mukanwa mwa mutemuki a madimi amutuuku bikudi bibi bisatu, bifwaane nguunda ; 14 mwanda nyi mbikudi bia ba ndemo abikitshi bilengyeleshi4; bikwete kwenda kwi bamfumu bakata ba pa nsenga yishadiibwe yoso yishima, bwa kwibakoonga pa mwanda wa ngoshi ya dino efuku dikata di’Efile Mukulu Sha bukome booso. 15 (Talanga, nafiki bu ngifi. Sha muloo anka yawa mupasukye na alama bilamba biaye, bwa’shi tatambukanga muswa, na tabamonanga buufu bwaye). 16 Na bibebakoongyele pa mbalo ayitanyinwa mu kiina ebelo’shi : Alamangedo5.

*(3) Sunga kwamba’shi : Kinyema kia Sankia. — (4) Sunga kwamba’shi : Bipaso sunga bitundwilo. — (5) Paangi ino mbalo ngilombeene kwikala pa mwengye wa Mengwido, wabaakula mu mukanda wa kabidi wa Bamfumu 23. 29, na mu Sakadia 12. 11.

17 Na a musambobidi bapongolweele kiaye kipulu mu lupunga ; na ku ntempelo a mwiulu kubatuukile eyi dikata adikatukila ku lupuna-nsulu, adiamba’shi : Bibakumbana !. 18 Na kubekeele kupenyapenya, na mayi, na tupandapanda ; na kubekeele kusaanasaana kukata kwa nsenga, kutshinkatshiinka kwa nsenga kukile bukata, kipaso kishekeele dimo kutshinkatshiinka kwi bino kashaa bantu bashaala pa nsenga. 19 Na kibalo kikata kibeabulwile mu bipindji bisatu ; na bibundji bia beena maumbo bibapoone ; na Babilone mukata bafikile mu kinangu ku mpala kw’Efile Mukulu, bwa kumupa kipulu kia finyo ya bukyelo bwa suungu yaaye. 20 Na kisaangi kioso kibasuukile, mpaa na miengye namu tangimwekwe nya ; 21 na mpeshi e bungi a mabwe6 e bushito bwa talente7 umune, banokyeele bantu8 ; na bantu babasaabulwile Efile Mukulu pa mwanda wa kipupa kia mpeshi a mabwe ; mwanda kipupa nkikilekile bukata

*(6) Sunga kwamba’shi : Mpeshi a kasaangu. — (7) Sunga kwamba’shi : Bushito bwa kilo 25 ata bwa 30. — (8) Sunga kwamba’shi : Mpeshi baadi anoko mwiulu makopola akupilanga bantu.

17

1 Na umune a ku bamwikeyilu musambobidi babaadi na bipulu musambobidi, bafikile andungula’shi : Fika pano ; nankakuleesha kitshibilo kiabakaatshila yawa mwana mukashi mwina lusandji mukata mushaale pa meema e bungi1, 2 wiinyi ababadi bakite na’ye lukyebanokyebano kwi bamfumu bakata ba pa nsenga ; na baaba bashaale pa nsenga babakoolwe malofu a lukyebanokyebano lwaye. 3 N’aye bantwadile mu kangi kabaaka ; n’ami nkumona mwana mukashi mushaale pa nyema moonga, muwushe mashina a kasaabu [pa mbidi pooso], baadi na mitwe musambobidi na nsengwa ekumi. 4 Na mwana mukashi baadi mufwale [bilamba] bimongolokye na bimoongye piuu, na kwilumbuula na biamo bia oolo na mabwe a muulo2 na mabwe aneeme, baadi na kipulu kia oolo mwiyaasa diaye kiwule mbaa na bioso bi bubi bukile3, na butete bwa lukyebanokyebano lwaye ; 5 na pa mpala paaye pabaadi pafuunde eshina’shi : « Kifiibwe, Babilone mukata, nyina beena lusandji na butete bwa senga ». 6 Na namwene mukashi mukolwe mase a be selele, na mase a tumonyi twa Yesu ; na, pa kumona, nankemene bikilekile. 7 Na mwikeyilu nkundungula’shi : Bwakinyi bookeme ? Ami, nankakulungula kifiibwe kia mwana mukashi na kia nyema mumusemune, [yawa] e na mitwe musambobidi na nsengwa ekumi.

*(1) Tala mu kishingatshilo kia 15. — (2) Sunga kwamba’shi : Mabwe aneeme. — (3) Sunga kwamba’shi : Bintu bioso bi ntoongye.

8 Nyema abomono baadi kwanka, na tekwanka’nyi nya, n’aye akatuukila mu lupoongo lula4 na kwenda mu kushimina5 ; na baaba bashaale pa nsenga, bashii na mashina afuundjiibwe mu mukanda wa muwa kubanga ku kibangilo kia nsenga, abakakeme, pa kumona nyema baadi kwanka, tekwanka’nyi nya, na’shi akeekala paanka6.

*(4) Sunga kwamba’shi : Bwiina bula bwa kalunga. — (5) Sunga kwamba’shi : Akeende mu kabutu. — (6) Kwamba’shi : akamwekwa dimo.

9 Pano mpushiisho, e na bukalabwino : Mitwe musambobidi nyi miengye musambobidi kushaleele mwana mukashi ; 10 nnayo’nyi bamfumu musambobidi : batano mbapone ; umune ekudi ; mungi tabandjile kufika nya, na pakafiki, abituungu abaande kubombeela kapindji kapeela. 11 Na nyema baadi kwanka na shi kwanka’nyi, mmwikale, aye namu, bu a mwanda, dingi nga munkatshi mwa yaya musambobidi, na ende mu kushimina.

12 Na nsengwa ekumi yibomono nyi bamfumu ekumi bashabandjile kutambula bufumu, anka abatambula matalwa a bu bamfumu, [muunda mwa] nsaa umune, na nyema. 13 Baabano be na kinangu nka akio kimune, na abapa nyema bukome bwabo na matalwa aabo. 14 Baabano abakalwa na Mwana a mukooko ; na Mwana a mukooko akebakambila, mwanda nyi Mwanana a ba Mwanana na Fumu a bamfumu, na baaba bee n’aye, beetanyinwe, na basangulwe, na baasha kishima.

15 Na bandungwile’shi : Meema abomono, pashaaleele mwana mukashi mwina lusandji, nyi mmiilo na bibumbu na maumbo na ndjimi7. 16 Na nsengwa ekumi yibomono, na nyema, — baabano abakashikwa mukashi mwina lusandji na abakamuleka shii na kintu na e muswa, na abakadia mwiita waye bakamushiikye ku kaalo ; 17 Mwanda Efile Mukulu batuulu mu mashimba aabo bwa kutumikila kinangu kiaye, na bwa kutumikila kinangu nk’akio kimune, na bwa kupa nyema bufumu bwabo, mpaa na kipindji akikalombeena mayi a Efile Mukulu.

*(7) Sunga kwamba’shi : Miakulo.

18 Na mwana mukashi abomono nyi nkibundji kikata kii na kineemo kia kamuneeno8 pa bamfumu ba pa nsenga.

*(8) Sunga kwamba’shi : Kibundji kibikale.

18

1 Kunyima kwa biabia bintu, namwene mungi mwikeyilu ayiki mwiulu, e na matalwa akata ; na nsenga yibamunikilwe na ntumbo yaaye. 2 Na beelele musaase n’eyi di bukopo’shi : Baapono, baapono, Babilone mukata ! na beekala kibombeelo kia bikudi bioso bi butete, na kifwamino kia tooni tooso twi butete na twi ntoongye ; 3 mwanda maumbo ooso abatomo finyo ya bukyelo bwa lukyebanokyebano lwaye, na bamfumu bakata ba pa nsenga mbakite n’aye lukyebanokyebano, na ba nsuunga ba pa nsenga babawinyina pa mwanda wa bukome bwa bintu biaye bineeme.

4 Na nampushiishe dingi eyi adifiki mwiulu, adio nkwamba’shi : Tukayi munkatshi mwaye, mwiilo wande, bwa’shi tanukumbananga ku milwisho yaaye na’shi tala nwatambula malwa aaye akata : 5 mwanda milwisho yaaye ibelongo mituuto mpaa na mwiulu, n’Efile Mukulu namu batentekyesha bukitekite bwaye. 6 Mwalwisheyi nka bu bibenupeele, na numutentekyele misuusa ibidi-ibidi, muyiile bikitshiino biaye ; mu kiakia kipulu kiadi musobe, mupoongolweleyi kianka misuusa ibidi. 7 Anka mu kipaso kibaadi mwitumbishe na kibaadi mwikale mu miloo, mwalwisheyi malwa na maalo kudila. Mwanda kwete kwakula mwishimba diaye’shi : Nemushaale bu ndalamumba1 , na’shi ntshii mukashi mufwilwe, na ntanamone maalo nya ; — 8 ngi bwakinyi peenda mwifuku dimune bipupa biaye abikafiki, lufu, na maalo, na nsala, dingi akashiikwa kaalo ; mwanda Mwanana Efile Mukulu bamutshibila kiimu e bukome ! 9 Na bamfumu bakata ba pa nsenga babakitshiine n’aye lukyebanokyebano, na babaadi n’aye mu miloo, abakadila mpolo na kutoompola pa mwanda waye, pabakamona mwiishi wa kutaata kwaye, — 10 abakayimana ku bula kutshiina kwa malwa aaye, na kwakula’shi : Aee ! Aee ! kibundji kikata, Babilone, kibundji kii bukome ! mwanda nka peenda mu nsaa umune kiimu kiaye kibamwekwa. 11 Na bansuunga ba pa nsenga abadidi na kutuula maalo pa mwanda waye, mwanda takwi muntu su ngumune awulu’nyi bintu biabo bia busuunga nya, 12 bintu bia oolo, na bia fwalanga, na mabwe a muulo wi bukopo, na mabwe aneeme, na bilamba bia lene bitooka, na bilamba bimongolokye, na bia swaa, na bimoonga piuu, mutshi ooso wa tuya, na kintu kioso kia mubanga, na kintu kioso kia mutshi ukilekile muulo, na bia muninga, na bia bilonda, na bia mu ebwe dia maalabe ; 13 na malaashi a kanele,  na a amone, na malaashi e mapembwe, na mwimu wa alomate, na musengo wa kabanda, na finyo, na mwimu, na bukula busengulukye, na bukula bwa mikate, na ngombe, na mikooko; na mbushi, ngolofwanda, na bapika, na anyima ya bantu. 14 Na bikuba abisaangasha eshimba diobe bibakwende kula ; na bintu bioso bilumbulukye na abilangalanga mbishimine koodi’be ; na tabanebimone dimo’nyi nya. 15 Bansuunga ba bino bintu, babawinyina pa mwanda waye, abakayimana kula pa mwanda wa kutshiina kwa malwa aaye, badilanga na kutuula maalo, baabanga’shi : 16 Aee ! Aee ! kibundji kikata kibaadi kifwale [bilamba] bia lene bitooka na bimoongolokye na bimongye piuu, na kilumbuule na biamo bia oolo na mabwe a miuulo na aneeme ! mwanda, nka peenda mu nsaa umune, mapeta akilekile bungi abaaluulwa kabutu ! 17. Na kapiteni koso ka bwaato bwa masuwa, na muntu ooso asabuka meema bwa kwenda mbalo ikampanda, na tupiteni twa masuwa a meema, na baaba bepaane ku mifubo ya pa meema akata, babaadi beemane kubula ; 18 na pa kumona mwiishi wa kupya kwaye mu kaalo, babeelele musaase, baakula’shi : Nkibundji kinyi kifwaneene na kibundji kikata ! 19 Na babeyeele lufuufi pa mitwe yaabo, na, pababadilanga na kutuula maalo, babeelanga misaase baakulanga’shi : Aee ! Aee ! kibundji kikata, mwiini amwikalanga baaba booso babaadi na masuwa pa meema tabadi bampeta pa mwanda wa bupeta bwaye bwi bungi ! mwanda nka peenda mu nsaa umune, kibabutulwa !

*(1) Sunga kwamba’shi : Fumu mukashi.

20 Obe ewulu, sangala pa mwanda w’akio, mpaa n’anwe be selele na batumibwa, na batemuki ! mwanda Efile Mukulu batshibi kiimu kienu [pa kwinuobwela] kwadi.

21 Na mwikeyilu umune e bukome bebosheeshe ebwe, dikata di bu dia mpelwa, aye nkwidiasa mu meema akata, na kwakula’shi : ngi abikasuumbulwa Babilone kibundji kikata bino bi bukopo, na takikapetshiibwa dimo nya. 22 Na eyi dia bangoomba ba luseese, na dia batuyiimba, na dia ba bangoomba ba lunkuufi, na dia baaba abeelaa mpungi, tadikapushaka’nyi moobe ; na mwina mufubo su ngumune, a mufubo ooso wawa, tanapetshiibwe moobe nya ; na tuleo tw’ebwe dia mpelwa tatukapushika’nyi moodi. 23 N’etaata di’elampi tadianamunikye’nyi moodi ; n’eyi dia mulume na dia mukashi tadianapushikye’nyi moodi ; mwanda bansuunga boobe babaadi bakata ba pa nsenga ; mwanda, ku maseende oobe, maumbo ooso abalubishwa. 24 Mwanda mwakidi mubasanganwa mase a batemuki, na a be selele, na a baaba booso babaadi balambulwe ku kitapilo pano pa nsenga.

19

1 Kunyima kwa biabia bintu, nampushiishe bu eyi dikata dia kibumbu kia [bantu] be bungi mwiulu, adiakula’shi : Aleluya ! Kipandjilo na ntumbo na bukome bia Efile Mukulu eetu ! 2 mwanda bitshibilo biaye mbi’eyendo na mbilulame ; mwanda batshibila yawa [mukashi] mwina lusandji mukata balwishanga nsenga na lukyebanokyebano kiimu, na basombola pa mwanda wa mase a bapika baaye, [beakyende] kwiyaasa diaye. 3 Na babaambile musuusa wa kabidi’shi : Aleluya ! Na mwiishi waye awukaamina muunda mwa nkama na nkama ya bipwa. 4 Na bakulu makumi abidi na bananka na bipangwa binanka bii na muwa babapoone [mapala aabo paashi] nkulangwila Efile Mukulu baadi mushaale pa lupuna-nsulu, baakula’shi : Amene ! Aleluya ! 5 N’eyi dibatuukile ku lupuna-nsulu, adio nkwakula’shi : Saamunayi Efile Mukulu eetu, anwe booso bapika baaye n’anwe booso abamutshiini, bapeela na bakata.

6 Na nampushiishe bu eyi dia kibumbu kia [bantu] be bungi, na bu eyi dia meema akata e bungi, na bu eyi dia tupandapanda twi bukopo, adiakula’shi : Aleluya ! mwanda Mwanana, Efile Mukulu eetu, Sha bukome booso, batwele mu bufumu bwaye. 7 Tusangaleyi na twitumbe na muloo, na tumwalwishe ntumbo ; mwanda ebambo dia Mwana a mukooko dibalombana ; na mukashi aaye belumbuula ; 8 na kubamupeebwa biadia kwikala mufwadikwe [bilamba bia] lene tooka, apenyapenya mupwidikye, mwanda lene tooka nyi mbikitshiino bilulame bia be selele. 9 Na badungwile’shi : Fuunda [bino] : Be na muloo mbaaba beetanyinwe ku kidiibwa ki’ebaambo kia Mwana a mukooko. Na bandungwile’shi : Ano ngi mayi a eyendo aakula Efile Mukulu. — 10 Na napoone paashi kumpala kwa ngao yaaye bwa kumulangwila. N’aye bandungwile’shi : Tokumanga kukita biabia ; ne mpika n’obe na yawa a ku bakwenu bee na bu-kamonyi bwa Yesu : Langwila Efile Mukulu, mwanda kikudi kia butemuki nyi mbu-kamonyi bwa Yesu.

11 Na namwene eulu ndishitulwe : na talanga kabalo katooka, na wiinyi baadi mwikayingame ayitanyinwa’shi : A kishima na a eyendo ; na atshibi kiimu na kulwa ngoshi mu kululama. 12 Na meeso aaye nyi ndudimi lwa kaalo ; na pa mutwe waaye pe bifulu bia kineemo bi bungi ; n’aye e n’eshina difuundjiibwe dishadiwuku muntu su ngumune nka’ye bupenka ; 13 na mmufwale kilamba kisabikwe mu mase ; n’eshina diaye adiyitanyinwa’shi : “Eyi di’Efile Mukulu” ; 14 na bibumbu bia basalayi be mwiulu babamulondanga pa tubalo tutooka, mbafwale [bilamba bia] lene mupeelepeele, tooka mupwidikye ; 15 na lupete lwa ngoshi lunoone lwa maashi kubidi alutuuku mukanwa mwaye, bwa’shi atape nalo beena maumbo ; n’aye akebakunkusha na mukoombo wa kilonda, n’aye mwashine lweso lwa malofu a bukyelo bwa suungu y’Efile Sha bukome booso ; 16 na e n’eshina difuunde pa kilamba kiaye na p’etankaanta diaye’shi : “ Fumu a bamfumu na Mwanana a ba mwanana”.

17 Na namwene mwikeyilu mwimane mu nguba ; beelele musaase n’eyi di bukopo, alungula tooni tooso atupapama pankatshi p’eulu’shi : Fikayi, nwibuungye ku kidiibwa kikata kia kiolwa ki’Efile Mukulu ; 18 bwa’shi nudie mwiita wa bamfumu, na mwiita wa bakata ba basalayi, na mwiita wa be bukome, na mwiita wa tubalo mpaa na wa baaba betuyingame, na mwiita wa booso, balungantu na bapika, bapeela na bakata.

19 Na namwene nyema, na bamfumu bakata ba pa nsenga, na bibumbu biabo bia basalayi, mbibuungye bwa kubanga kulwa ngoshi na yawa baadi muyingame pa kabalo mpaa na kibumbu kiaye kia basalayi. 20 Na nyema bakwatshilwe, mpaa na mutemuki a madimi abaadi n’aye, wiinyi baadi mukite bilengyeleshi kumpala kwaye bibaadi mulubishe nabio baaba babeelwanga kitundwilo kia nyema, na baaba babalangwilanga kifwanyi kiaye. Babeelwe booso bubidi abatala mwishiba dia kaalo aditeembe suufule ; 21 na baaba babasheele babayipayilwe ku lupete lwa yawa baadi muyingame pa kabalo, lwiini lubatuukanga mukanwa mwaye, na tooni tooso tubayikwite mwiita wabo.

20

1 Na namwene mwikeyilu umune kwete kwika mwiulu, e na lufungula lwa ku lupoongo lula, na ndoombo mukata mwiyaasa diaye. 2 Na bakwatshile kinyoka, nyoka a kala, mwikale diabulu na [bu] Satana, aye nkumwanya bwa bipwa kinunu ; 3 na bamweelele mu lupoongo lula, amushitshila ; na bamweelele kitaampi, bwa’shi talubishanga [dimo beena] maumbo, mpaa na apakalombeena bipwa kinunu ; kunyima kwa biabia, abituungu afungudiibwe bwa kapindji kapeela.

4 Na namwene mpuna-nsulu, na [bantu] babaadi bekushaale1, na [matalwa a kutshiba] kiimu abebapeelwe ; na anyima ya baaba babatshibilwe mitwe pa mwanda wa bu-kamonyi bwa Yesu, na pa mwanda w’eyi di’Efile Mukulu ; na baaba bashii balangwile nyema su nkulangwila kifwanyi kiaye, bashii beelwe kitundwilo pa mapala paabo na p’eyaasa diabo ; babasheele na muwa babikala na Kidishitu muunda mwa bipwa kinunu : 5 bafwe namu babasheele tambeekale na muwa mpaa na kipindji kibakumbeene bipwa kinunu. Luno nyi ndusaangukilo lwa kwibedi. 6 Sha muloo na e selele ngiawa bapetekyelwa ku lusaangukilo lwa kwibedi : pabadi lufu lwa kabidi talwi na matalwa nya : anka abakeekala ba‑tshiite mwakwidi b’Efile Mukulu na ba Kidishitu, na abakabikala n’aye muunda mwa bipwa kinunu.

*(1) Tala mu mukanda wa Danyele 7. Mwamwa tambaleshe muntu mushaale pa mpuna-nsulu nya.

7 Na apakalombana bipwa kinunu, Satana akapoosodiibwa mu lukano lwaye ; 8 na akatuuka bwa kulubisha beena maumbo e ku mapaka ananka a nsenga, Ngonge na Mangonge, bwa kwibakoonga pa mwanda wa ngoshi ; abo beekale bungi bu misengyela ya mu meema akata. 9 Na babakamiine mu bwiipi2 bwa nsenga, befunyisha kishaleelo kia be selele na kibundji kia kifulo ; na kaalo kabayikile mwiulu [kakatukile kwi Efile Mukulu] kebayipaa. 10 Na diabulu baadi mwibalubishe beelwe mwishiba dia kaalo na suufule, mwi nyema na mutemuki a madimi ; abakamweshiibwa mpombo, kaanya na bufuku, muunda mwa nkama na nkama ya bipwa.

*(2) Sunga kwamba’shi : Mu bukata bwa nsenga.

11 Na namwene lupuna-nsulu lukata lutooka, na yawa baadi mwipashaale, ababasuukile kwi nsenga n’eulu kumpala kwaye ; na takubamwekyelwe mbalo su ngimune bw’abio nya.

12 Na namwene bafwe, bakata na bapeela, mbemane kumpala kwa lupuna-nsulu ; na mikanda yibabulwilwe ; na ungi mukanda ubabulwilwe, wawa wikale wa muwa. Na bafwe babatshibiilwe kiimu mupuunda mianda ibaadi ifuundwe mu mikanda muyiile bikitshiino biabo. 13 Na meema akata abalubwile bafwe babaadi mwaadi ; na lufu na Adese3 bibalubwile bafwe babaadi mwabadi ; babebatshibiile kiimu muntu na muntu mupuunda bikitshiino biaye. 14 Na lufu na Adese bibeelwe mwishiba dia kaalo : luno nyi ndufu lwa kabidi, eshiba kia kaalo4. 15 Na su muntu tamusanganwe mufundwe [eshina] mu mukanda wa muwa, baadi mwediibwe mwishiba dia kaalo.

*(3) Adese, tala mu Mateo 11. 23. — (4) Luno lufu lwa kabidi nyi eshiba dia kaalo..

21

1 Na namwene eulu dipya na nsenga yipya ; mwanda eulu dia kumpala na nsenga ya kumpala bibaadi bishimine, na meema akata taabaadi’nyi kwanka nya.

2 Na namwene kibundji kii selele, Yelushalema mupya, ayiki mwiulu kwi Efile Mukulu, mmulumbuulwe nka bu mukashi bafwadikiibwa1 kalolo pa mwanda wa mulume aaye. 3 Na nampushiishe eyi dikata adituukila mwiulu, adiamba’shi : Talanga, kishaleelo2 ki’Efile Mukulu kii munkatshi mwa bantu, n’akabombeela n’abo ; abakeekala’nyi mwiilo waaye, n’Efile Mukulu nabene akeekala n’abo, [bu] Efile Mukulu aabo. 4 N’ Efile Mukulu akakumuna mpolo yoso ku meeso kwabo ; na lufu talwanakekale kwanka nya ; na takukeekala su mmaalo, su nkudila3, su ndikyenga, mwanda bintu bia kwibedi bibaakidi. 5 Na Yawa baadi mushaale pa lupuna-nsulu bambile’shi : Talanga, nankitshi4 bintu bioso bipya. Na andungula’shi : Fuunda, mwanda ano mayi ngeyendo na ta nga kudiimba nya. 6 Na bandungwile’shi : Bibalombana. Ami ne Alefa na Omenga, mbangilo na nfudiilo. Yawa e na nyota, ami, nankamupa buuntu5 musulo wa meema a muwa. 7 Yawa akoobesha akapiana bino bintu, n’ami nakeekala Efile Mukulu aaye, aye namu akekale mwan’ande. 8 Anka bwa batshikame, na bashabakumiina6, na baaba booso bapwe kwilwisha na bubi, na bantoomboshi, na beena lukyebanokyebano, na baasha masende7, na balangwidi ba mankishi, na baasha madimi booso, mbalo yaabo ayikeekala mwishiba aditeembe kaalo na suufule, [diadi’eshiba] nyi ndufu lwa kabidi.

*(1) Nkwamba sunga’shi : Ababalengyesha kalolo. — (2) Tala mu mukandu wi buwa wa Yoano 1. 14. — (3) Sunga’shi : Tukuuwa, misaase. — (4) Sunga kwamba’shi : Nampaanga bintu bipya. — (5) Sunga kwamba’shi : Nankamupa bisumanga, kushii kuwula. — (6) Sunga kwamba’shi : Baaba bakoposhe mashimba aabo. — (7) Sunga kwamba’shi : Bandoshi.

9 Na umune a ku bamwikeyilu musambobidi, baaba babatambwile bipulu musambobidi biwule bipupa musambobidi bia kunyima, bafikile esamba n’ami’shi : Fika pano, nankakuleesha mukashi mwibakilwe, mukashi a Mwana a mukooko. 10 Na bantwadile mu kikudi pa mwengye ukata wi bula, na bandesheeshe kibalo kii selele, Yelushalema, ayiki mwiulu kwi Efile Mukulu, 11 kibaadi na ntumbo y’Efile Mukulu. Etaata dia’kio7 dibaadi bu ebwe dia muulo ukilekile, bu ebwe dia yasepe adimwekwa kooso na kooso. 12 Kibaadi na lubuumbo lukata, lula ; kibaadi na biibi ekumi na bibidi, na kwiini ku biibi [kubaadi] bamwikeyilu ekumi na babidi ; pa biibi pabaadi’nyi mashina afundjibwe, eekale [mashina] a bisaamba ekumi na bibidi bia baana ba Isalele : 13 kutuunduka nguba biibi bisatu ; na ku Node8 biibi bisatu ; na ku midi9 biibi bisatu ; na kupona nguba, biibi bisatu. 14 Na lubuumbo lwa kibalo lubaadi na bibangilo ekumi na bibidi, na pa bibangilo mashina ekumi na abidi a batumibwa ekumi na babidi ba Mwana a mukooko.

*(7) Sunga’shi : Elampi dia kiini kibalo. — (8) Sunga kwamba’shi : Kunuundu. — (9) Sunga’shi : Kuushi.

15 Na yawa wiinyi bandungulanga baadi na elengye dia oolo bu kipimo, bwa kupima kibalo na biibi bia’kio, na lubuumbo lwa’kio. 16 Na kibalo nkiibakwe mu bukata bumune, mu bula mwa’kio mwi bukata bumune na mbwipi mwa’kio. Na bapimine kibalo n’elengye, mpaa na ku bula bwa satade10 binunu ekumi na bibidi : mbula na mbwipi mwa’kio, na bula bwa’kio bwa mwiulu bibaadi mumune. 17 N’aye nkupima lubuumbo lwa’kio, [lwatuuka] maboko11 lukama na makumi ananka na ananka, kipimo kia muntu, ngi kwamba’shi kia mwikeyilu.

*(10) Satade nyi nkimo kibabapimanga nakio bula. (Tala na mu Luka 24. 13.) — (11) Mboko, nyi nkimo kibabapimanga nakio bula, bu kipindji kia metele umune. (Tala Mateo 6. 27; Luka 12. 25).

18 Na lubuumbo lwa’kio lubaadi lwibakiibwe na mabwe a yasepe ; na kibalo kibaadi mu [mabwe a] oolo mupwidikye, kifwanene na lumweno lupwidikye. 19 Bibangilo bia lubuumbo lwa kibalo bibaadi bilumbuulwe na mabwe a kipaso kioso a muulo wi bukopo : kibangilo kibedi kibaadi mu yasepe, kia kabidi mu safiile, kia kasatu mu kalisedwane, kia kananka mu emelode, 20 kia katano mu saladoniikise, kia kasamombo mu saladiuse, kia musambobidi mu kidisolite, kia mwaanda mu bedile, kia kiteema mu topase, ki’ekumi mu kidisopaase, ki’ekumi na kimune mu yiyakinte, ki’ekumi na bibidi mu. ametisite 21 Na biibi ekumi na bibidi bibaadi mabwe ekumi na abidi aneeme ; kiibi kioso kibaadi [kikitwe] mu ebwe dimune dineeme ; na museese12 wa kibalo ubaadi mu oolo mupwidikye, nka bu lumweno alumwekwa lupese na lupese. 22 Na ntshimumone ntempelo mwanka nya ; mwanda Mwanana, Efile Mukulu, Sha bukome booso, na Mwana a mukooko mbeekale ntempelo a mwanka. 23 Na kibalo takibaadi lukalo na nguba sunga na mweshi nya, bwa kwikimunika, mwanda ntumbo y’Efile Mukulu ngikimunikye, na Mwana a mukooko nyi elampi dia’kio. 24 Na maumbo aakatambukila mwitaata dia’kio ; na bamfumu bakata ba pa nsenga abakekitwadila yabo ntumbo. 25 Na biibi bia’kio tabikeekala bishitwe kaanya nya : mwanda mwamwa tamwanayile bufuku. 26 Na abakekitwadila ntumbo na kineemo bia beena maumbo. 27 Na tamukatweela kintu kii butete su nkimune, sunga muntu akitshi butesha na madimi nya : anka peenda baaba bafundjibwe mu mukanda wa muwa wa Mwana a mukooko.

*(12) Sunga kwamba’shi : Yiinyi mbalo yibakwe kibalo.

22

1 Na bandesheeshe mweela [ukata] wa meema a muwa, aapenyapenya bu kidishitale, awutuukila ku lupuna-nsulu lw’Efile Mukulu na Mwana a mukooko. 2 Munkatshi mwa museese waye, na mwa mweela, eshiya n’eshiya, mubaadi mutshi wa muwa, upe bikuba ekumi na bibidi, watuushanga bikuba bia’o ku mweshi ooso ; na mapuupwa a mutshi abaadi bwa kupaasha mikumbo ya beena maumbo. 3 Na tamukeekala mulwa’nyi nya ; na lupuna-nsulu lw’Efile Mukulu na lwa Mwana a mukooko alukeekala mwanka ; na bapika baaye abakamufubila, 4 abakamona lukyebo lwaye, n’eshina diaye adikeekala pa mapala aabo. 5 Na tamwanekale bufuku nya, sunga kwikala lukalo n’elampi su n’etaata dia nguba ; mwanda Mwanana Efile Mukulu akateembesha etaata diaye pabadi ; na abakabikala muunda mwa bipwa nkama na nkama ya bipwa.

6 N’aye bandungwile’shi : Ano mayi ta nga binyibinyi na ng’eyendo ; Mwanana Efile Mukulu a bikudi bia batemuki, batumu mwikeyilu aaye bwa kuleesha bapika baaye bintu abituungu’shi bifikye binobino. 7 Na talanga, nafiki bukidi1. Sha muloo ngiawa alama mayi a butemuki bwa uno mukanda.

*(1) Sunga kwamba pano’shi : Bukidibukidi, lubilolubilo. Bi pamune na mu kishingatshilo kia 12 na kia 20.

8 Na n’ami Yoano, bapushiishe na kumona bino bintu ; na panampwile kupusha na kupwa kumona, napoone paashi bwa kulangwila kumpala kwa ngao ya mwikeyilu wiinyi bandeshanga bino bintu. 9 N’aye bandungwile’shi : Tokumanga kwibikita ; ami ne mpika n’obe pamune na yawa a ku bakwenu batemuki na a baaba abalama mayi a uno mukanda : langwila Efile Mukulu.

10 Na bandungwile’shi : Tofianga mayi a butemuki bwa uno mukanda ; kipindji takidi peepi. 11 Yawa shi mululame anishiile kukita bishii bilulame ; na yawa e butete aniishe kwilwisha ; na yawa mululame ayididiile mu kukita kwa bilulame ; na yawa e selele, anishiile kwikala selele.

12 Talanga, nafiki binobino, n’efuto diande ne na’dio, bwa kupa muntu ooso mupuunda abikeekala mufubo waye. 13 Ami ne Alefa na Omenga, a kwibedi na a kunyima, mbangilo na nfudiilo.

14 Basha muloo mbaaba abasuula nkandjo yabo, bwa’shi beekale na matalwa ku mutshi wa muwa na bwabadia kutwelela mu kibalo ku biibi. 15 Be paasha mbwa, na baasha masende, na baasha lukyebanokyebano, na bantoomboshi, na balangwidi ba mankishi, na yawa ooso mukumiine madimi na kwiakita.

16 Ami, Yesu, ne mutume mwikeyilu ande bwa kwinuleesha bu-kamonyi bwa bino bintu mu tukongye. Ami, ne mushi na keekulu ka Dafidi, lwenyenyi alupenyapenya lwa ku namashika. 17 Na Kikudi na mukashi mwibakilwe abaakula’shi : Fika. Na yawa apusha ambe’shi : Fika. Na’shi yawa e na nyota afikye ; yawa akyebe, aate meema a muwa buuntu2.

*(2) Nkwamba’shi : Aate meema a muwa bisumanga, kushii kuwula.

18 Ami, naleesha bu-kamonyi kwi ooso apusha mayi a butemuki bwa uno mukanda, eshi su muntu atenteka ku bino bintu, Efile Mukulu akamutentekyela bipupa bifundjibwe mu uno mukanda ; 19 na su muntu akaasha kantu ka ku mayi a mukanda wa buno butemuki, Efile Mukulu akakaasha kipeese kiaye ku mutshi wa muwa na kia ku kibalo ki selele, bifundjibwe mu uno mukanda.

20 Yawa aleesha bu-kamonyi bwa bino bintu aakula’shi : Oolo, nafiki binobino.— Amene ; fika, Fumu Yesu !

21 Buuntu bwa Fumu Yesu Kidishitu bwikale na be selele booso.

 

 

KIPATULWILO KIA

BISHIMA BI BUKOPO

MU KILOMBEENO KIPYA

Adese : Mbalo ishayimweka ku meeso, amubombeela bikudi kunyima kwa lufu bwa kwindjila lusaangukilo.

Alabate : Ni ebwe dibofule, di bu lumweno diabaseya nadio bipulu na makopo, sunga tu-nkishi (Tala Mateo 26. 7 na Esetele 1. 6).

Aleopago : Ni mwengye wa ku Atene kubabaneemekyelanga efile aabo Alese (Mars). Ngi kubaadi akwibungila tumilaadi twabo (Tala Bikitshiino 17. 19, na 22). Mpoolo babamukaamishe kwanka bwa mwisaambo waye ubaadi nawo, mwanda babekupushishanga’nyi mianda.

Atemisi : Ni efile a beena Ngidiki, abaabadi abapwandjikisha bu Diane, efile a beena Itali (bala Bikitshiino 19. 24-25.).

Baala : Nkishi abaabadi abalangwila kwi beena Kanana, mpaa na bangi beena Isalele. 1Ba-fumu 18. 40 ; Ba-nsushi 2. 11-13 ; Loma 11. 4.

Belesebule : Nyi eshina dibaadi beena Yuda abaudika fumu a bikudi bibi, (Satana). Babaadi abamulangwila.

Beena maumbo : Beena maumbo sunga beena Ngidiki nyi baaba booso bashii beena Yuda, ku butandwa sunga ku lulangwilo (Loma 1. 16).

Beena-Elode : Nkisaka kibaadi kia beena fumu Elode Atipase, kibaadi akikiimbi bia kutwesha mwiilo wa Isalele mu kukita kwa bikitshiino bia beena maumbo mpaa na kulonda miloo y’abo. BaFadiseo babaadi bekutwene n’abo ngofu, nka bwa kutee Yesu muteo abo nkwiyanyena kumune. Maako

Betesaida : Nkibundji kibaadi bukunkula bwa meema a Ngadile.Yesu bemubuulwile mpofu meeso.Yesu bemudishiishe bantu binunu bitano mikate itano na tushipa tubidi booso nkwikuta (Mk.8-22 ;6.32-43.)

Bitaanda : Feete a bitaanda, sunga’shi : tushibo twa mapema, babaadi abamusankila bipwa bioso kunyima kwa kuwumbula bintu. Baadi kitentekyesho kia bibabaleele mu kabaaka na bakitanga lubingo lushima (Lefitike 23. 33-34. na Detelonome 16. 13, 16 ; 31. 10).

Boanengese : (bu kwamba’shi : mwana sha moombe), nyi eshina dibabaudikile Shake na Yoano baana ba Sebende kwi Yesu, mwanda wa kumona kishima kiabo na kisumi.. (Maako 3.17 ; na Luka 9.54).

Dekapolise : Mu kipindji kia nsenga mubaadi bibundji ekumi bia beena Ngidiki ku lupese lwa Samadiya alutuundukila nguba (Tala Mateo 4. 25 . ; na Maako 5. 20 ; 7. 31-37).

Denyee : Nyi ndufwalanga lwa kala lwa beena Loma, lubaadi na bushito bwa efuto dia mwina mufubo dia kwifuku bala mu (Mat.20.2)

Diane : Ni efile a beena Itali, biabia beena Loma babaadi abamupwandjikisha na Atemisi, efile a beena ngidiki namu.Bwa kumuneemeka, babaadi bamwibakile ntempelo ku Efeso (bala Bikitshiino 19. 24-25.)

Dokasa : Nkishima akipatuula’shi : «nkaseshi», nkikwabo na Tabita.Uno baadi mwina kukumiina mukashi muwukiibwe ku Yopa pa mwanda wa bikitshiino biaye bi buwa ; pabafwiile, Mpiele bamubushiishe : tala Bik.9.36-42.

Efafata : Nkishima akiamba’shi : «Ikala mushikukye» (Mk.7.34)

Efuku dia kwibedi : Efuku dia kwibedi sunga dia kumpala dia lubingo nyi ndshilangane na dia Sabato sunga diayikala bu dia kwikisha ano eetu mafuku.Maako 16. 9 na Yoano 20. 19, 26 ; na Bikitshiino 20. 7.

Elode (1) : Nyi Elode Mukata, baadi fumu a Yudeya mu mafuku a kutandjibwa kwa Fumwetu Yesu, aye nkwipayisha baana bakinga ba bipwa bibidi na muushi ku Beteleme (Tala Mateo 2.3-18).

Elode (2) : Nyi Elode Antipase, mwan’a Elode Mukata, baadi bu tetalaka mu Ngadile, aye ngi wiinyi batshibiishe Yoano mubatshishi mutwe mu lukano (Maako 6.17-29).Baadi atakuula mwiilo wa Isalele bwa’shi ukookyele beena Loma mpaa na kwibafuta bitadi.Mu Luka 23. 8-12, n’aye baadi na lukalo lwa kumona kilengyeleshi kikitshiibwe kwi Yesu, anka Yesu namu tabamwalulwile ku lulonko nya, ngi’ye nkumutuma kwi Pilato. Mu Luka 13. 32, Yesu amwitanyina bu "museu".

Elode (3) : Nyi Elode Angidipa I (a kumpala) mwan’a Adistobule na Belenise, mwikulu a Elode Mukata, aye baadi ku aaye mafuku fumu mu Yudeya (Bikitsh. 12).N’aye bakwatshiishe beena Kidishitu, nkwipayisha Shake mwan’a Sebende, nkukwatshisha Mpiele mu lukano ngi Mwanana nkumufungusha ; pa lufu lwaye banyangile, bifinyo nkumudia. (Bikitshiino 12. 23).

Elode (4) : Nyi Elode Angidipa II (a kabidi) mwan’a Angidipa I (a kumpala) (Bikitsh.25.13).Ngi bakwatshiishe namu Mpoolo.

Elodiasa : Nyi mukashi baadi a Elode Filipe, kunyima kwa lufu lwaye, mwinaye Elode Antipase nkwimwibakila, ngi Yoano Mubatshishi pakwikutwena na biabia bikitshiino, nkwelwa mu lukano mpaa na bibabamwipayiile mwanka bwa kusankisha mwan’a Elodiasa mukashi (Tala Maako 6. 17, 19, 22).

Epikuule : nyi mwina binangu (meeshi), balongyeshanga’shi, lukalo lukata lwi n’alo muntu nka peenda kwikala na muloo. Mpoolo beelele n’abo mpaka (Bala mu Bikitshiino 17. 18).

Filaketele : Nkapese ka kilamba sunga musokia, kafundjibwe milongo ya bishila kabafwalanga ba-Fadiseo bwa kwileesha (Detelonome. 6. 8).

Fumu : Mafuku a kala muntu Fumu nyi ngiawa baadi na bapika na bafubi mu shibo mwaye.Biabia, patwitanyina Yesu bu Fumu nyi nkuleesha matalwa aaye na bu Fumu a bioso.

Kibumbu : Nyi kisaka kia basalayi binunu bisamombo, (Maako 5.9,15, na Luka 8.30)

Kidishitu : Ndifikye mu bwina Ngidiki, nyi eshina dia Fumwetu Yesu di bu mwaasu waye wa mu bukalanga. N’akio kishima kimune kiabayitanina mu bwina Ebelelo’shi/Mesiya.

Kikudi kibi : Ndemo

Kitumbwilo : Shibo yibaadi beena Kidishitu abebuungila bwa kulonga Eyi na bwa kuteka

Kwilumbuula : Efuku dia Kwilumbuula nyi muleelo wa Sabato (Mateo 27. 62 ; na Maako 15. 42.

Kwisuula : Kwisuula sunga kwitumpa

Madiya : a) Nyin’aye na Fumwetu Yesu.baadi mwiimite eyimi diaye mu kipaso kia kukema (Mat.1.16-25.) Mbimwekwe’shi baadi mutande bangi baana bananka balume na bangi bakashi babidi.Mat.13.55,56, Maako 6.3.)

Madiya : b) Madiya a ku Mangadala, mwina kukumiina abaabadi batuushe bikudi bibi musambobidi (Maako 16.9 ; Luka 8. 2), Baadi mu mulongo wa baana bakashi babalondele Yesu kukatuka ku Ngadile bwa kumukwasha (Mat. 27. 55, 56 ; Maako 15. 40, 41).

Madiya : c) Madiya a ku Betani, ngiawa baadi mushaale ku ngao ya Yesu bwa kuteemesha eyi diaye (Luk.10.30-42).Ngi tat’aye na Lasalusu bapetekyelwe apamubuusha Yesu (Yoano.11)

Madiya : d) Madiya, nyin’aye na Yoano Maako. Kwaye ngi kubaadi kakongye nkebuungile mu nteko kipindji kibaadi Mpiele mu lukano (Bik.12.5 na 12).

Maako : Nyi mungi mwina kidishitu Yoano, mwiipu a Balabasa (Bik.12.12 ; Kol.4.10).Aye ngi batuushiishe mpaka munkatshi mwa Mpoolo na Balabasa kipindji kibakutshilwe Mpoolo kutweela n’aye mwishinda (Bik.15. 37-39).Kunyima Mpoolo tabaadi atekye Timotee bwa’shi amutwale kwadi. (2 Tim. 4. 11).

Mbuufi : Nyi muntu abumbaa ngyeso na malondo sunga bipulu bia buma (Beena Loma 9.21 ; Mat.27.3-8.)

Meesa : Meesa a [kulambwiila] : nyi meesa abaadi ebakiibwe mu mabwe sunga mu matafwadi ashiikye kubabatuulanga milambu sunga kwipayila nyema ya kulambula. Tala bi mu Kikatukilo 20. 24-26 ; mu Detelonome 27. 5-7.Loma 11. 3.

Mesiya : Okatale pa kishima : «Kidishitu»

Mine : Ni mono ya beena Ebelo, ibaadi na bushito bwa sikle makumi asamombo.

Mpoolo : Mpoolo (peela). Mutumibwe a beena maumbo a ku talase, Bik. 8. 19 ; 9. 1, 11.Twi na mikanda yaaye yaadi mufunde mu Kilombeeno Kipya.

Mwanana : Ni nkishima kiatudi balame mu kino Kilombeeno na kinangu kia’shi kikale bwa kwitabila peenda Efile Mukulu bupenka bwaye muyiile bibabamwitanyinanga mwibuku dikulu bu «Mwanana Efile Mukulu» sunga bu «Efile Mukulu a looso».

Ndalakume : Ni ndufwalanga lwa beena Ngidiki, lubaadi bushito bwi peepi na denyee a beena Loma. Luka 15. 8-10.

Ndemo : kikudi kibi, mwikeyilu a diabulu…

Nemesisi : Ni nkishima mu bwina Ebelo akiamba’shi : «kululama»kibabalangwilanga bu efile (Tala Bikitshiino 28. 1-6.)

Ngeena : Ni ebanda dia hinno ; di kileshesho kia elungu dia kaalo, mbalo ya makyenga a losoo.

Ntempelo : Shibo y’Efile Mukulu.Mubaadi lushiko lwa kilamba bwa kushikiila mbalo yikilekile kishila, mwamwa tamubaadi amutwele muntu nya nka tshiite mwakwidi e panundu ngi bemutwelanga (Mateo 27. 51 ; Maako 15. 38 ; Ebelo 9. 2-12).

Sabakatani : Nkishima kia mu bwina Ebelo kialuulwi’shi : bonshidi, sunga’shi bondekyela. Mateo 27. 46 na Maako 15. 34.

Sabato : Dino nyi efuku dibaadi dia kwikisha, efuku dia musambo dia lubingo.Mwina Yuda ooso baadi na kia kuneemekyela diadia efuku kushii kufuba.Sabato baadi abanga ku kiolwa kia dino diatwitanyina’twe bu mu diakatano.Kumpala kwa diadia efuku kwi dia «Kwilumbuula».

Samadiya : Ni nkipindji kia nsenga kii pankatshi pa Yudeya na Ngadile.Kala beena Yuda babamonanga beena Samadiya bu benyi, bantu abalangwila lulangwilo lusangyesangye (Yoano 4. 9). Babatambwile mukandu wi buwa kumpala kwi Yesu nabene (Yoano 4.39-42) akupu nkwi Filipe,

Shake : a) Mwan’a Sebede, mukwabo na Yoano (Maako.1.19,20 ; Mat.4.21,22). Ni mulongi na mutumibwa a Yesu Kidishitu ; kunyima Elode bamwipayishe ku mwele (Bik.12.2)

Shake : b) Mwan’a Alufee na a Madiya, mukwabo na Yuda (Yose).Aye baadi kabidi mutumibwa na mulongi a Fumwetu Yesu (Mat.10.3 ; 27.56.)

Shake : c) Mwan’a Madiya, mukwabo na Fumu Yesu ; (Ngalateya, 1.19). Aye na Sefase na Yoano ngi babaadi bekumbashe mu buumune na mutumibwa Mpoolo bwa kupalakasha mukandu wi buwa kwi beena maumbo (Ngalateya 2.9). Mbimwenekye’shi aye’nyi ngi mufundji a mukanda wa Shake

Sikle : Ni nkipimino kia bushito.

Sitoyiki : nyi mbalongi ba Zénon, (Mpoolo beelele n’abo mpaka (bala Bikitshiino 17. 18)

Tabita : Nkishima akipatuula’shi : ngulungu sunga kasha, Tala Bik.9.36,40// katale pa kishima :" Dokasa".

Talante : Ni mono ya beena Ebelo na beena Ngidiki, ibaadi na bushito bwa mine makumi asamombo.

Talase : Ni nkibundji kia mu Silisi, mubatandjilwe Mpoolo. (Bik. 9. 11 ;11. 25).

Tetalaka : Ni Mutoontshi atala kimune kia mbinanka kia nsenga (Province).

Tshiite : Tshiite mwakwidi mukata sunga e panundu.Ngi babaadi na matalwa a kulambula bia buuntu sunga milambu ya nyema.Kala ubaadi mufubo wa Alone na baana baaye.Binobino namu booso babakumiina mwi Kidishitu mbapebwe ano matalwa (Kibafumbwilwe 1. 6 na 5. 10)

Tumilaadi : Beena Yuda babaadi na twabo tumilaadi bwa kusaambisha yabo mianda, tshiite mwakwidi mukata e panundu ngi baadi ebakunkusha. Bangi abetanyina bu kakongye ka bakulu (Tala Mateo 5. 22 ; 10. 17).

Yakobo : Mwan’a Isaka na Lebeka (Mat.1.2 ; Luka 3.34). She Yosefe ababalondele ku Eshipitu kwi kifuko kishima ku mafuku a sala (Bik.7.11-16).Eshina diaye ngi dibaabadi baaluule bu»Isalele» (Kibangilo 32.18.)

Yayiluse : Ni Fumu a kitumbwilo, sha mwana mukashi abababushiishe kwi Yesu (Maako 5.21-24 ;Luk.8.41,42.)

Yesu : Nyi eshina dibabaudikile mwan’Efile Mukulu mwaluulwe bu muntu.Mmwitanyinibwe bu mwan’a Yosefe, Yoano 1.46 na bu mwina Nasalete, tala: Mat.21.11, na Maako 1.24.

Yoano : a) Mwan’a Sakadiya na Elisabete, bantu babaadi balulame kumpala kw’Efile Mukulu (Luk 1.5,6) Baadi abatshisha bantu mu meema bwa kwilanga na kwibalungula wa kufika kwa bufumu bwa mwiulu. Yesu bafikile kwadi’shi amubatshishe namu (Mat.3.13-16). Abo nkumutshibisha mutwe mu lukano kwi Elode Tetalaka. (Mateo 14. 1-12).

Yoano : b) Mutumibwe na mulongi a Yesu Kidishitu ; mwan’a Sebede, mukwabo na Shake.Nyin’abo bebatekyeele bwabadia kushaala ku mpese kwa Yesu mu ntumbo.Aye ngi mufundji a «Mukandu wi buwa wa Yoano»,mwamwa mmwitemune bu mulongi a kifulo a Yesu (Yoano.13.23 ;19.26).

Yoano : c) Eshina dibaabadi baudikye Maako, nda okatale pa kishima Maako.

Yoano : d) Uno mungi Yoano baadi mwina Yuda, tshiite mwakwidi (Bik.4.6).

 

 

 

1. MBANGILO

Anwe, bakwetu booso ababadikaa bifundwe bi selele, anuwuku bafubi ba Mwanana babaadi babangye mufubo wa kwaluula ebuku dia Kilombeeno Kipya mu kisogye, babaadi batuushe peepi na ku kipwa kia 1925, nn’akio kiatuyitanyina’shi : « ESAMBI DIPYA ». Babaadi’nyi bataluule Esambi Dipya ku kipwa kia 1970, anka kiisuku-suku sunga nyota ya beeni abadidi kubadika kisongye tangipwe nya, pakumona nfundjilo na diini edimi dikwete kwendanga na kwaluluka bu abikitshi ndjimi yoso.

Lelo uno atudi, eshimba diakudila’shi bilema biabia bioso bilumbulukye, bakwetu be ku Mputu, na binangu biabo kwitupanga mpaa na kwikwasheena neetu, twi babangye kutaluula kiakia Kilombeeno, ngi uno mufubo watutuusha kia pankatshi kiawo’shi nubande kutala. Biabia, su tungi tulema na bingi bishima bishii bilonde bikiabimweka mwanka, atwinusendeela nwitulungule namu bwa’shi ulumbulukye bwa ntumbo ya MWANANA na bwa’shi ukumbane bwa : « …kulambukisha, bwa kushinkamisha, bwa kulumbuula, bwa kuludika mu kululama, bwa’shi muntu’Efile Mukulu ayikale mukumbane kukumbana kupwididiile ku mufubo ooso wi buwa ». ( 2 Timotee 3. 16-17).

Uno mufubo ngukitwe, mu bushima bwao na kulondanga peepi-peepi ngalulwiilo e mwibuku dia mu Français diabayitanyina’shi : ndia « DARBY » mwanda be bungi mbedineemekyele ngofu bu dikwete kulondanga bifundwe bia mbangilo bi mu bwina ngidiki.

Mu dino ebuku, mwi kwilekeena kwi bino :

 

1.- Bishima bioso bia kupatuula mbifundwe mu mfundjilo peela, ka numéro ke ku mutwe wa mwaku akakuludika ku mpwilo kwa palangalafe kwokasangana kipatulwilo.

2.- Maleta akata, (A.B.C….) e mu tuboko aakutumu ku bifunkilo bia kwibuku dikulu (Kilombeeno Kikulu) na aakukwasha bwa kwibipeta obe nabene bibofule.

 

3.- Kipatulwilo kia bishima bi bukopo (vocabulaire) kiatudi babangye kulumbuula akikwambulwiisha bia kushinkamisha na kushinguula amo mashina na  bishima bishii mu yingi ndjimi nka mu bwina ngidiki na bwina Ebelo.

 

4.- Bitundwilo na bishikilo :

- [ ] = Miaku sunga bishima bi mu tuno tuboko abikuleesha‘shi tambebisangane mu bifundwe bia mbangilo nya, abielwa mpaka ; ingi mbalo twi beele bwa kululamisha kisogye.

- K.K. = Kilombeeno Kipya. (N.T.)

- kip. = kipindji

- kish. = kishingatshilo

- Yoano 3. 16 = Mukandu wi buwa ubafundjilwe kwi Yoano, kipindji 3, kishingatshilo 16.

- Yoano 3. 16-18 = Mukandu wi buwa ubafundjilwe kwi Yoano, kipindji 3 kubanga ku kishingatshilo 16 na ku kishinatshilo 18.

- Yoano 1-3 = Mukandu wi buwa ubafundjilwe kwi Yoano, kubanga pa kipindji 1 mpaa na ku kipindji kia 3.

 

 

2. MASHINA A MIKANDA YA MWIBUKU DI’EFILE MUKULU

2a KILOMBEENO KIA KALA. (ANCIEN TESTAMENT)

 

La GenèseKibangilo
L’ExodeKikatukilo (sunga  Kufiluka)
Le LévitiqueLefitike  (sunga Beena Lefi)
Les NombresKibadiko (sunga’shi : Mbadi)
Le DeutéronomeDetelonome (kupatuula kwa mwiiya)
JosuéYoshuwa
Les JugesBa-nsushi
RuthLuta
1 Samuel1 Samwele
2 Samuel2 Samwele
1 Rois1 Ba-fumu
2 Rois2 Ba-fumu
1 Chroniques1 Kulondoola (mianda ya ku mafuku)
2 Chroniques2 Kulondoola (mianda ya ku mafuku)
EsdrasEsedalase
NéhémieNeemi
EstherEseteele
JobYobo
Les PsaumesNgono
Les ProverbesNkindji (Myeele)
Le Prédicateur (ou : Ecclésiaste)Mulungudi
 
Batemuki : (Les Prophètes)
ÉsaïeEsaya
JérémieYelemiya
Lamentations de JérémieKwidila kwa Yelemiya
ÉzéchielEsekyele
DanielDanyele
OséeOseya
JoëlYowele
AmosAmose
AbdiasAbidiase
JonasYonase
MichéeMishee
NahumNawumu
HabakukAbakuke
SophonieSofoni
AggéeAgee
ZacharieSakadiya
MalachieMalaki

 

 

2b KILOMBEENO KIPYA (NOUVEAU TESTAMENT)

KIKIMBILO KIA MITWE YA MIANDA

MBANGILO     EPUPWA
Mukandu wi buwa ubafundjilwe kwi Mateo Mat. Matthieu 1
Mukandu wi buwa ubafundjilwe kwi Maako Mak. Marc 72
Mukandu wi buwa ubafundjilwe kwi Luka Luk. Luc 118
Mukandu wi buwa ubafundjilwe kwi Yoano Yn Jean 199
Bikitshiino bia Batumibwa Bikit. Actes des Apôtres 258
Mukanda kwi Beena Loma Lom. Romains 334
Mukanda wa Yude Yude Jude 367

 

 

Mikanda ya Mpoolo :

Kwi Beena Kodinda 1 (Kodinda) 1 Kol. 1 Corinthiens
Kwi Beena Kodinda 2 (Kodinda) 2 Kol. 2 Corinthiens
Kwi Beena Ngalateya Ngal. Galates
Kwi Beena Efeso Efe. Éphésiens
Kwi Beena Filipe Fil. Philippiens
Kwi Beena Kolosayi Kols. Colossiens
Kwi Beena Tesalonika 1 1 Tes. 1 Thessaloniciens
Kwi Beena Tesalonika 2 2 Tes. 2 Thessaloniciens
Kwi Timotee I 1 Tim. 1 Timothée
Kwi Timotee II 2 Tim 2 Timothée
Kwi Tite Tite Tite
Kwi Filemono Fil. Philémon
Mukanda kwi Beena Ebelo Ebe. Hébreux
Mukanda wa Shake Shak. Jacques
Mukanda wa kumpala wa Mpiele 1 1 Mpi. 1 Pierre
Mukanda wa kabidi wa Mpiele 2 2 Mpi. 2 Pierre
Mukanda wa kumpala wa Yoano 1 1Yoa. (1 Yn) 1 Jean
Mukanda wa kabidi wa Yoano 2 2Yoa. (2 Yn) 2 Jean
Mukanda wa kasatu wa Yoano 3 3Yoa. (3 Yn) 3 Jean
Mukanda wa Yude Yude Jude
Kibafumbwilwe Kibaf. Apocalypse

 

 

Éditeurs :

Frères Chrétiens, 61 Blvd L.D. Kabila, Q. Dipa,

C. Diulu, MBUJI-MAYI, Kasaï Oriental,

Rép. Dém. du CONGO

et

Bibles et Publications Chrétiennes,

30, rue Châteauvert, 26000 Valence, France

et

www.biblafrique.org

 

Nouveau Testament Kisongye, Matthieu à Apocalypse.

Révision 2012 d’après la version française Darby